Skip to main content

Full text of "De rerum natura libri sex, ex editione Gilberti Wakefieldi"

See other formats 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  pubHc  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  of  the  files  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfrom  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  offer  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  qooqle  .  com/ 


Hy  BnP3  K 


'i 


-^^'r 


^ 


^w. 


i. 


^. 


i 


1  «15^/..  i  .V  ^> 


\ 


n 


^^  jgj  ^  ^^  ^  ^  ^  ^  ^  ,|j  ^  ^  ^  ^  ^0^  ^^^  ^ 

« 


HARVARD 
COLLEGE  LIBRARY 


THE  GIFrOF 

Dr.  John  Rathbone  Oliver 

CLASS  OF  1894 

OF  BALTIMORE,  MARYLAND 


AUGCST  4>  1941 


« 


ft 

« 
« 
« 
« 

« 

« 
« 
« 
« 


j;^#l^(3r$«(Sl&«@jg(«($«td4S««®«9«« 


i« 


TRANSFERRED 
TO  THE  UBRARY  OF 

the 
ClaBBic&I  Oepartment. 


r 


'^  l 


V 


/  /.  ' 


^, 


''^^^ 


i 


f  V 


'W 


■'7 


r 


if 


'.  '^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRETII  CARI 


I>E  RERUM  NATURA  LIBRI  SEX. 


VOL.  II. 


Dtlph.  tt  Var.  Cbu.  L»cnt.  a 

Digitized  byCj005lC 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRETII  CARI 

DE  RERUM  NATURA  LIBRI  SEX 

£X  EDiTION£  6ILBERTI  WAKEFIELDI 

CUM  NOTIS  ET  INTBRPRETATIONE 

IN   USUM   DELPHINI 

VARIIS  LECTIONIBUS 

NOTIS  VARIORUM 

BECENSU  EDITIONUM    ET   CODICUM 


KT 


INDICE   LOCUPLETISSIMO 

ACCURATE  RECENSm. 


VOLUMEN   SECUNDUM. 


T 


LONDINI: 

CURAKTE  ET  mPRIBfENTE  A.  J.  VALPY,  A.  M. 

1823. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


HARVAfen^COLLEGE  LIBRARY 

GtFT  CF 

DR.  JOHN  RATilLOwE  OLIVER 

AUQUST  4, 1941 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T-    LUCRETII  CARI 

DE  RERUM  NATURA 
Lf  BER  \. 


ARGUMENTUM. 


1.  L<A.ui>E8  Epicnriy  cai  propter  inTentam  et  expticatam  pbitosopliiam 
plas  debent  iioroines,  qnam  Cereri^  Baccho,  Herculi,  aliisqoe  DiTis,  quot 
grati  venerantnr,  ad  ▼••  65.  praedicat.  ii.  Deinde,  in  ▼«.  93.  proponit  totiui 
libri  argamentom,  cnjns  partes  postea  ezplicat :  et  iii.  ad  yi .  157.  terram, 
Marey  ccelain,  Mlem,  tidera,  mertalia  docet,  nec,  qnod  Stoici  pntarnnt, 
aaisMita»  Bci  ipeint  partes,  ant  ledem  et  domiciUaffl  Deoram  ette,  qnod  ink* 
gnt  existtmat,  asserit.  iv.  Ne  qnis  mnndnm  a  Diis  Ibisse  lacfam,  atqne 
ideo  immortalem  credat,  ad  ys.  2ft6.  ▼arias  rationes  congerit»  tam  a  natnra 
Beomniy  qnam  a  ▼itiis  hojas  mundi,  dactas,  qnibus  probare  conatnr,  lianc 
compagem  non  a  Diis  constitntam,  et  mortalem  esse.  t.  Ad  ts.  417.  qiia- 
tnor  elementa,  terram,  aqnam,  acra,  ignero,  e  qnibas  mandns  constat,  nasci 
et  inteiire,  et  proinde  mnndam  ipsum  aliqaando  Incepisse,  allqnando  etiaro 
peritnmro,  argait;  ▼aiiisqae  aliis  argamentis  confinnat,  banc  compagera 
nec  ab  setemo  eztitisse,  neqne  futnram  esse  immortalem.  vi.  Ad  ▼&.  510. 
agit  de  primo  mnndi  exortn ;  et  singnlis  ejas  partibus,  prout  graviores  aut 
le^iores  sunt,  sedes  snas  et  locos  assignat.  vii.  Ad  ▼s.  61 S.  multa  de  coeli 
et  sldemm  motibos  proponit,  at  nibil  certi  decerait :  deinde  docet,  cnr  terra« 
enr  tota  compages,  qnod  corpas  grave  est,  nuUi  fandamento  innixa,  pendeat ; 
■oleBi  deBiqne»  lonam,  sidcra,  metitnr;  atque  iUa  nee  majora  nec  minora 
eaae,  qoam  nobis  apparent,  pronnntiat.  viii.  Ad  vs.  770.  ▼arias  ntrinsqne 
solatitii,  SBOti^i  et  hyemalb,  cansas  reddit ;  qno  modo  nox  fiat,  cur  avrora 
••lem  prseeedat,  cnr  dies  et  noctes  ▼icissim  sete  snpereot,  cnr  Inna  mltnm 
et  fignram  ▼ariet,  cnr  deniqae  sol  ac  lana  edipsin  patlantmr,  dispntat. 
IX.  Deinde,  a  coelo  descendens,  herbarnm,  arboram,  avhtro,  bratoram,  ho* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


574  T.  LUCRBTII   CARI 

nQm,  origincs  deicribit.  x.  Ad  vi.tS$5«  roonstra  qooqne,  rootila  qii»dam 
atqae  imperfecta  aDimalia»  nasci  concedit ;  sed  Chimeras,  Ccntanrot,  Scyl- 
las,  reliqnaqne  poetarnm  portenta,  suaviter  deridet.  xi.  Bemnm,  a  ts. 
022.  ad  vs.  1090.  primorum  bominnm  ▼ires,  rndem  Titam,  cnltnm,  Tictumy 
ingeninm,  mores,  domicilia,  matrimonia,  describit;  et  docet,  nnde  sermOy 
▼oces,  et  remm  nomina.  xii.  Tandem,  post  ignem  in  terras  a  fulmioe 
delatum,  cultior  vita  facta  est,  et  victns  mollior ;  pacta  et  foedera  inie- 
mnt  bomines,  agros  partiti  snnt;  et  palcberrimi^  ant  fortissimi,  reges 
constituti  snnt;  at  brevi,  orta  seditione,  respnblica  emersit,  ad  vs.  1160. 

XIII.  Inde/ad  vs.  1240.  dispntat  de  Deornm  metn,  et  ortn  religionis ;  qnam 
divinsB  natnne,  et  canssaram  natnralinm,   ignoranti»    acceptam   refert. 

XIV.  Quss  seqnnntnr,  metalloram  ortnm,  primas  bellandi  artes,  artis  tex* 
trinse,  agricnltnrasy  mnsices,  et  aliaram  artinmy  ortum  atqne  progressum 
coatinent,  nsqne  ad  finem  libri. 


Quis  potis  est  dignnm  pollenti  pectore  cannen 
Condere,  pro  reram  majestate»  hiisque  repertis  ? 
Qnisve  valet  verbis  tantum^  qui  fingere  landes 

QtuB  poi€$i/aeere  vemu  dignos  pptenti  animo  eeeuHdum  digniktUm  barnm  r«- 
ruMf  et  seGundnm  JUm  invenia^  de  qnibus  dispnto  ?  Aut  qui$  adeo  di$ertu$  e$tf 


^*^^^^^^^<^>^^ 


1  pdlanii  P.  Ald.  Grvpb.  marg.  patteniie  V.  ed.  Th.  Ra.  pattenH  Bodl.  O. 
Mns.  B.  1.  2.  S.  Cant.  Ferr.  polenii  Gif.  Par.— 2  miOe$taii$que  reperiie  P.  Vind. 
V.  ed.  Ferr.Th.  Ra.  Ald.  Bodl.  O.  Mns.  B.  1.  2.  Cant.  Grypb.  Nard.  Bas. 
wuoe$iaii$  aique  repertie  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mus.  B.  S.  wu{}e$iaie  aique  v,  Siis. 
— S  vaiei  ianiUM  v€rbi$f  uifingere  Delph.  qni^JUigere  P.  queiepingere  Gif.  Par. 

NOTJE 

1  Qui$  poii$  e$i  dignmn^  4r«.]  Qnin-  autem  proseqnitnr  eieganter  bis  55. 

tumhnnc  libramanspicatur  Lncretins  primis  vss.  Videtnr  antem  non  alteri 

ab  landibus  illius  viri,  qni  sapientiam  philosopbo  litare,  qnam  nni  E^icnro 

invenit;  eimique  non  modo  Dils  »-  suo.    Sicenim  ab  ejnsdem  Epicurl 

quiparat,    sed    et   Deum   appellat.  laudibus  tertium  libram   inceperat. 

Quippe  ct\jns  bsBC  inventa  divinaplns  Sic  jam  infra  vs.  66.    Epicnrnm  sane 

hominibns  profnerint,  qnam  ant  Ce-  notat,  cojus   bic  vestigia  ingressns 

reris  ac  Baccbi  reperta,  ant  Herculis  doctrinam  explicat. 

tot  ac  tanta.facinora;  cnm  ant  b«c  2  QMt  [ui}  flngere]  Lambtnns,  Qinff 

omnia  mortalibns  param  ntilia  sint,  ^^er«.  Parens,  Quei$  pingere :  Queie^ 

ant  sine  his  vita  bene  degatnr:  Sapi-  snpp.  verhie,  Alii,  Qict«/iiiidere.  Benn 

entia  vero  omnino  sit  ntilis,  sine  qna  antemyFtnir ere,  h.  e.  adnmbrare,  oom- 

non  bene  vivatnr,  tnm  qnia  fogat  ab  ponere.    Sic  Cicero  de  amic.  dixit, 

animis  vitia,  cnm  qnia  reram  naturam  *  Fingere  sermonem  ad  volnptattm 

omnem  revelat,  ac  de  Diis  immortali-  alterins.' 
bus  plnrima  mortales  edocet    Hcc 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM  NATVRA   LIB.   V.  575 

Pro  meritis  ejns  possit^  qni  talia  nobis^ 

Pectore  parta  sno  qasBsitaque,  praemia  liquit?  5 

Nemo^  ut  opinor,  erit,  mortali  corpore  cretus. 

Nam,  si,  ut  ipsa  petit  majestas  cognita  remm^ 

Dicnndum  est^  Dens  ille  fuit^  Deas^  inclate  Memmi ! 

Qui  princeps  vit»  rationem  invenit  eam,  quee 

Nunc  adpellatur  Sapientia ;  quique  per  artem  10 

Fluctibus  e  tantis  vitam^  tantisque  tenebris» 

lo  tam  tranquillo»  et  tam  clara  luce,  locavit. 

Confer  enim  divina  aliorum  antiqua  reperta : 
Namque  Ceres  fertur  fruges,  Liberque  liquoris 

9i  ^veat  eompanere  dieiU,  prmd  par  es^  Utudes  tUtvj,  qui  reUquit  nobis  tanta  mk- 
uerat  qaae  peperii^  et  hne$tigamt  sagaci  sua  mente?  NuUtUfnt  puto,  qai  ortus  sit 
de  kMmano  eorpore.  Namque,  ri  loquendum  ett,  prout  ipsa  dignitae  nota  rerum 
pottuUii,  is  iUe  /uit  Deue,  DeuSf  inqnam,  o  pnBclare  Memmi,  qui  primue  reperit 
eiuR  modum  vivendi,  qui  nune  vocatur  Sapientia ;  et  qui  per  miran]  disetplinam 
pondt  vitam  in  tranquUlitate,  et  in  eplendore  adeo  splendido,  postqaam  eripoit 
eam  e  tantis  tempestatilms,  et  e  tantis  obscurUatibus,  Etenim  compara  divina 
prisea  inoenta  aUarum  rerum  cum  istis.    ScUicet  Ceres  dieitur  prima  docuisse  ho- 


^^#^^^^^^^>^ 


9ii2f  Fab.--4  quia  pro  qui  Voss.  L.  B.  ^ats  P.  Ald.— 7  Nemo  P.  Ald.  Gryph. 
sicut  V.  ed.  Bodl.  Th.  Ra.  Mos.  B.  2.  ceu  ut  P.  in  nol.  skj  eraso  toc.  seq.,  Mns. 
B.l,titut  Mus.  B.  8.-8  est  deest  Mns.  B.  2.  ipsefuit  Gif.  Par.  Delph.  Coot. 
Voas.  Tet—O  tam  pro  eam  V.  ed.  Th.  Ra. — 10  appeUetur  V.  ed.  Th.  Ra.  quippe 
per  Mas.  B.  2.  Cont.— 1 1  cantis  V.  ed.  Th.  Ra.— 12  tranquUla  Mos.  B.  1.  vocavii 
Vass.  vet.  et  L.  B.  Sos.  Voss.  marg.— 18  Cum  fet  Y,  ed.  Th.  Ra.  iUomm 
Bodl.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  H.  vs.  deest  Mus.  B.  %.—Ufrugesque  Voss.  L.  B. 

NOT^ 

6  Parta . . .  queesUaque,  tfc.']  Sic  lo-  viTendi  Tiam  demonstraste ;  ni.  2.  et 
entaa  est  iii.  420.  1. 06. 

7  Nam,  siy  nl,  ^c.]  Dactylns  est,  12  In  tam  tranquiUo^  ^v.]  Sic  dici- 
necfiteliBio.  Qnod  familiare  est  Lu-  tur,  'esse  in  tranquillo/  'ferri  in 
cretio.  tranquillum.'  Lucill.  Sed  vide  quam 

8  lUe  lipse"]  Lambinus  legit  iUe.         bene  paria  paribus  reddat,  e  flocti- 
Memmt]  Quis  fuerit  Memmius  dic-     bus,  in  tranquillo :  e  tenebris,in  dara 

tom  est  a  nobis  i.  26.  luce. 

9  Prineeps']  Primns.  Sic  i.  95.  18  AUorum']  H.  e.  aliamm  remni» 
Porroezhocloco  multicolligunt  non  aliarum  vitSB  commoditatarof  qnas 
Epicnram  intelligi  hic  a  Lucretio  :  alii  invenernnt.  Ceteris  autem  in- 
led  alinm  antiqniorem,  sive  Py thago*  ventis  antiqnis  praefert  sapientiam, 
ram,  sive  Socratem,  sive  Thaletem,  quie  una  plus  ceteris  rebns  faciat  ad 
«ot  aliom  e  septem  Sapientibns.  Ita  bene  beateque  vivendum. 
Firmianna  de  falsa  sap.  iii.  14.  Ve-  14  C^res]  Fragnm  inventriz  ac  Dea 
ramjam  bisatqoe  iterum  Lncretins  fcrtur.  Virg.  Georg.  1.147.  'Prima 
pnedicavit  Epicnram  primum  nobis  Ceres  ferro  mortales  vertere  terram 
rerum  nataram  exproinBiase  beateque  Instituity'  &c.  Hinc, testibusVarrone, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


578 


T.   LUGRBTll   €ARi 


Vitigeni  laticem»  mortalibus  inatituisse ;  16 

Quom  tamen  hlis  posset  sine  rdMis  yita  manere ; 
Ut  fama  est,  aliquas  etiam  nunc  vivere  genteis : 
At  bene  non  poterat  sine  puro  pectore  yivi. 
Qno  magis  hic  merito  nobis  Deus  esse  videtur: 
£x  quo  nunc  etiaro»  per  magnas  didita  genteis^  20 

Dulcia  permulcent  animos  solatia  vitae. 
Herculis  antistare  autem  si  facta  putabis» 


mnui  $egete$,  et  BiieckMi  liquorem  humoria  quiflk  ex  vUe :  quamim  tamen  vtla  po^ 
terat  eodgtere  abeque  his  remUf  veluti  rumor  e$t  quoBdam  nationetjam  nune  degere 
tine  iis.  Verum  nonpoterai  bene  degi  ab$fiu  Ubero  oardo,  Qieciroa  eo  digniau 
videturnobie  Deue^kaoeri  iUe,  a  quo  tam  euavia  levamina  vita  jam  nunc  di$per$a 
per  magnoM  naHonea  demuUent  mentee  hamaDas.    Si  vero  credee  prteciare  geeta 


Uber  V.  ed.  Tb.  Ra.— 16  Virigeni  kUione  V.  ed.  Th.  Ra.— 16  monere  V.  ed.  Th. 
Ra.— 18  Deest  Bodl.  Ut  Sos.  bone  P.  Ald.— 10  H.  vs.  et  teq.  desoot  Bodl. 
—20  dedita  P.  Vind.  O.  Mns.  B.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.— 21  animum 
Voss.  vet.— >22  eefaata  V.  ed.  Tb.  Ra.  putabaM  Vom.  vet*  sed  putabie  luperscr. 


NOT^ 


CictroDe,  et  Amobia,  dicta  est  Ce- 
ret«  qiiaai  Oeres,  qaod  salntariom 
seminom  frngem  gerat,  ut  verbit  Ar* 
nobii  lib.  iii.  utar. 

Liber']  Bacchnty  qni  primns  vini 
ntnm  reperiste  fertur  ;  et  qnem  Li- 
bernm  dictum  refert  Plutarchut  in 
qnaett.  cent.  vel  qnia  potantibnt  H- 
bertatit  paterextat :  vel  quia  libamea 
prsbuit :  vel  qnia  Liber  dictut  eit  a 
libera  Bceotia.  Sic  Horat.  Od.  iii. 
81. 

lAfuorie  Vitigeni  taticem']  H.  e.  vi- 
nom. 

17  Ui  /ama  e$t^  Ifc.]  Sic  Diodomt 
Sicolus  iii.  narrat  de  iis  populis,  qol 
oram  sinus  Arabici,  et  Troglody  ticam 
regionem^  et  ^thiopiam  Anstralcm 
ineolnnt,  quomm  alii  piscibns  et  tes- 
tndinibas,  alii  radicibns,  alii  froii* 
dibus,  seminibus,  et  fmctibns  arbo- 
rumy  alii  locnstis  vtscnntur,  neqne 
fmgum  aut  vini  usnm  novernnt.  Igi- 
tnr  sine  paneetviDobenepetestvlvi: 
at  sine  sapientia  oon  potest.  '  Sapi* 
eotia  enim/  inquit  Cicero  IIIk  i.  dt 


Fin,  *  tit  nnay  qnae  mcettitiam  peUat 
tx  animtt,  qnas  not  exhorrescere  me- 
tn  non  sinat,  qna  prsceptrice  in 
tranquillitate  vivi  potest  onraium  cu- 
piditatum  ardore  restincto.' 

18  Sine  puro  pectore']  Sine  sincero 
ac  libero  corde;  qnia,  ut  ait  Hora- 
tiusy  'Sincemm  est  nisi  vas,  qnod- 
cnroque  infniidis  acescit.'  Ita,  aisi 
sinceram  cor  habeas  mentemqnt  po- 
ram>  non  poteris  beate  ac  tranqnille 
vivere.  Mentem  antem  pnram  iU 
babeas, '  adhibenda  est  sapientia/  nt 
ait  Cicero  i.  de  Flii. '  quv,  et  terrori- 
bus  cupiditatibnsque  detractis,  et  om- 
niUm  falsaram  opinionnm  temeritatt 
derepta,  certissimam  se  nobis  dncem 
prsbeat  ad  voluptatem.'  Itaqne  pii«- 
ram  pectns  vocat,  qnod  rernm  igno- 
ratione  non  tnrbetnr,  nec  enroribnt 
obnoxium  sit.    Sie  vs.  44.  infra. 

10  Atc]  N.empe^  Epicnnit :  vtl 
alios,  si  maluerts. 

21  DuUia  . . .  soMa  viiee']  Sic  vu 
4. 

22  UereuUe  amHttaref  Sfo.]  Hu  10. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   lilB.   V. 


577 


Longiiis  a  vera  multo  ratione  ferero. 
Quid  NemesBiis  eoim  nobis  nunc  mi^as  hiatas 
lUe  lecmis  obesset,  et  horrens  Arcadius  sus  ? 
Deniqne^  quid  Cretae  taurus,  Lemaeaque  pestis, 
Hydra,  yenenatis  posset  vaUata  colubris  ? 


25 


Hfratli»  pnttiare  hit  rebnt,  profecto  Umge  precul  oberrabu  a  veritaie  rei. 
Qaod  entmjtim  mme  iUe  ingeme  rictue  leonii  Nemetti  noceret  nobu,  atU  aper  hor^ 
rendmt  Arcadiut  ?  DemMm  qmd  tanrats  Candia,  et  exiHam  Lerfueum,  nempe  Hy- 
ira  cireumeincta  etiani  ter^entibut  veueficity  pouH  Dunc  nocere  nobit  t  Aut  quid 


*>»»i»i^»»»i»^#»#»» 


— 8S  langeratione  Mos.  B.  2.  r^erre  Vost.  ▼et— 24  Nemeut  Vind.  Mns.  B.  8. 
ee  meut  V.  ed.  Tb.  Ra.  Nemimu  Ald.— 86  abettei  Vind.  V.  ed.  Mon.  B.  8. 
Ferr.  Th.  Ra.  abett  Mns.  B.  2.— 20  orH  taurut  Uoneaque  V.  ed.  Th.  Ra.— 


NOTA 


vss.scqq.  Hercnlis  aliqoot  memorat 
laborety  qoos  ee  magit  postponendos 
ait  iotrentis  sapientiCy  qooanima  prsB- 
stat  corpori.  Hercoles  enim  monstris 
qoidem,  qoie  corpori  nocerent,  mor- 
tales  feliciter  liberavit :  at  EpiGnrus, 
qol  prtmos  per  artem  mortales  e- 
docnit  sapientiam,  mentes  omnibos 
terroribat  ac  copiditatibus  solvit» 
qoss  beate  vivere  non  sinnnt :  metom 
pepoi&t  ex  animiSi  qoo  percossi  ez- 
horrescimos :  errores  disjecit,  qoibot 
vii«  bumanm  beatitudo  veaator,  ot 
ait  Clcero  de  Fin.  u 
Aniittare']  Antecedere. 

23  Fenere']  AUi,  fererit:  idem. 

24  Nemeetmhiatutleanit]  Periphra- 
sit ;  i.  e*  leo  Nemessot.  Hic  ett  v. 
inter  Hercnlit  lalioret ;  nomerantor 
eoim  XXXIV.  praBoipoi.  Scilicet  erat 
in  tylva  Nemesea,  prope  Cleonas  Ar- 
pM  orbem  in  Peloponneso,  immanis 
ItOy  quem  com  neqoe  sagittis  neque 
Impacta  clava  iateriicere  posset  Her- 
eolasy  nngoibot  apprehensom  dis- 
aacoit ;  ejosqoe  pellem,  qnie  neqoe 
saxo  neqoe  feiro  erat  penetrabilis, 
in  vestem  sibi  assomsit  ac  pro  insig- 
Bigettavit.  Sic  Plaot  in  Pert.  Sic 
Diodor.  SicVirg.JEn.viii. 


26  JlrcadtHS  sns]  Hic  fuit  tii.  labor. 
Nequeenim  ordinem  servat  Lncre- 
tiosy  sed  prsBcipuoft  tantum  Herculis 
labores  ennmerat.  Erat  igitor  ia  Ery- 
mantho  Arcadiae  monte  horrendus 
aper,  qoi  omnia  vastabat ;  honcvivum 
cepit  Hercoles,  et  ad  Eurystheum 
Mycenorum  regem  attulit. 

26  CreUttaumt]  Hic  fuit  ix.  labor. 
Hunc  antem  taurnm  agros  Creten- 
sium  populantem  etiam  vivum  ad- 
doxit  Hercules  ad  Eurystheum.  Alii 
fabnlantor  immissom  in  Cretamfuis»e 
a  NeptoQOy  qoem  Minos  Cretae  rex 
offenderat.  Alii  tanrum  fuisse  illnm, 
quiEuropam  Minois  matrem  transtu- 
leratin  Cretam:  alii  taurum  cujut 
amore  intanierat  Patiphae  Mhioit 
uxor.    Virg.  JEn.  ti. 

27  Bffdra  • . . .]  Lemsea  pestis.  Hic 
fnit  iii.  labor.  Erat  serpens  in  aquis 
et  terra  vivax,  coi  nomen  Hydra  fuit 
ab  Stimpf  ^  aqua;'.degentem  bunc  in 
Lerna  pfdode^  Mycenat  inter  et  Ar- 
gos,  capitibos  septem>  vel,  ot  alii  vo- 
lont,  quinquaginta  aut  centum,  terri- 
bilem  ;  quorum  uno  abscisso  dno  re* 
nascebantur:  admoto  tandem  igne 
ad  singola  capita  interfecit  liercu- 
les. 


I>eipk.etVar.aat, 


Lucret. 


2  O 


Digiti 


zedbyGoOgle 


578 


T.   LUCRBTII   OARI 


Quidve  tripectora  tergemiBi  via  Qeryontd, 
Et  Diomedis  eqnei^  spirantes  naribus  ignem, 
Thracia,  Bistoniasqae  plagas,  atqae  Ismarapropter? 
Tanto  opere  obficerent  nobis  [uncisque  timendse 
Unguibas,  Arcadise  volacresj  Stymphala  colentes  ? 
Aureaque  Hesperidum  servans  fulgentia  mala. 


30 


trijplex  corporea  wUenHa  triplkU  GerwmtMf  aui  eipu  Diomedi$  exhaUmtee  ftammam 
narilm»tjuxla  Tnraciam,  et  regionee  Bistonias,  et  I$mara  ;  oMt  avee  ills  Arcadiee 
kamatie  unguibut  metuenda,  qua  ineolehant  Stymfhala^  adeo  jam  nocerent  nohis  7 
Aut  qaid  korrendue  draeo  ilie  constaDS  ingentt  corpore,  complesue  truncumar' 


28  tripectoriM  Mn%,  B.  S.  Quoque  Gerjfona  «u  P.  Ald.  Grjph.  marg.  Bas.  marg. 
vii  Geryona  Vind.  V.  ed.  O.  vi$  Geryonie  Mai.  B.  S.  vi$  Geryomma  Oant.  terge- 
mmume  Geryona  Mas.  B.  l.-~SO  lltraeen  P.  Voss.  L.  B.  Ald.  Bip.  Thracem 
Delph.  BiecOma»  Vind.  Universa  exempl.  si  P.  ezcipia^,  h.  ys.  sequenti  post- 
ponnnt.  Seqq.dnos  omittit  Vind.  et  omnes  alii  praeter  P.  ts.  integmm  nnci- 
nis  cancellatom  non  agnotcont. — Sl  officeret  P.  O.  effieerent  V.  ed.  Ferr.  Th. 
Ra.  Md8«  B.  2.— as  $trmm$  pro  $ervatu  V.  ed.  Th.  Ra.— S4  tJi  fnanM  Cant.— 


NOTJE 


2S  Tripeetora]  Adject.  tripectoms, 
a,  om,  pro  tripector ;  sic  Prodentioa 
dixity  anicoloms  pro  anicolor ;  et  ver- 
ticoloras  pro  versicolor. 

Geryonai]  Oeryons ;  dicitor  enim 
Geryo,  onis:  et  Geryones,  as,  vel  is. 
Hic  foit  XVI.  labor  Hercolis.  Erat 
aotem  Geryo  Hispanomm  rez  non 
nna  sna  vi,  sed  et  doomm  fratram 
▼iribns  corporis  potens :  nnde  tripec« 
torosytricorpor,  triceps,  et  teramplus 
a  poetis  dictos  est.  Virg.  JEn.  yiii. 
202.  Horat.  Od.  i.  14.  Pansan.  et 
Diod.  SicnlosiY.  Hnnc  aotem  regem 
bello  snperavit,  ejosqae  armenta  ab- 
doxit  Hercoles. 

29  Diomedie  epteif  tfeJ]  Hic  falt  wu 
Ubor.  Dioaedes  ThracisB  res  erat, 
qni  eqnos,  nt  ait  Diodorns  citatas, 
Bon  horreo  aot  avena,  sed  homano 
aangnine  et  carae  pascebat,  ot  fero- 
ciores  forent.  Illnm  devictnm  Her« 
cnles  eqois  propriis  dedit  in  pabalnm* 
fSicVirg.^n.  z. 

SO  Thraeia ....  propier']  H.  e.  jozta 
Thracem,  seo  Thraciam,  Ermt  enlrn 
Thrax  Piomedea. 


Bi$tonia$que  plagai]  H.  e.  regiones 
Thraciflp,  ab  nrbe  Bystonia ;  vel,  ot 
aliis  placet,  a  Bistone  stagno.  Ex 
quo  Thraces  dicti  sont  Bystonides, 
apud  Horat.  Od.  ii.  19. 

lemara]  Plor.  neut.,  in  sing.  Tero 
Ismarns ;  mona  est  Thraciae. 

S2  Volucree  Stymphata  coleniee]  Hic 
iiiit  VIII.  labor.  Stymphalos,  sing. 
mascol.,  at  plur.  Stymphala,  ornmy 
nentr.  Nomen  est  et  urbis,  et  mon- 
tis,  et  palodis  in  Arcadia.  In  hae  pa- 
Inde,  ant  monte,  aves  erant  magni- 
tndine  graibns  pares,  figura  Ibibos 
•imiles :  rostra  hal>ebant  ita  solida, 
nt  ferram  penetrarent ;  has  sagtttie 
confixit  Heronles,  testibns  Pansania 
et  Catnllo  :  teste  vero  Diodoro  8i- 
culo  IT.  ahenei  crepitacnli  sonitii  fti- 
gavit. 

SS  Aureaqme  Heeperidium,  ifc.]  Hlc 
fhit  xiY.  labor.  Hesperides  Hesperi 
flliae  tres,  ^le,  Arathusa,  et  Hespe* 
rasa,  habnissedicnntnr  hortos  nemora 
anrifero  pretiosos,  in  qnibns  Draeo 
pervigil  mala  aorea  cnstodirot.  Hnnc 
interfecit  Hercnles,  anreaque  mal* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


D£   RBRUM   KATURA   LIB.   V.  fi79 

Asper^  acerba  taens^  inmani  corpore^  Berpens, 
Arboris  amplexns  stirpem,  quid  denique  obesset^  35 

Propter  Atlanteum  litus,  pelagique  severa, 
Qno  neque  noster  adit  qaisquam^  nec  barbarus  audet  ? 
Caetera  de  genere  hoc  quae  sunt  portenta  perempta^ 
Si  non  victa  forent,  quid  tandem  viya  nocerent? 
Nihil,  ut  opinor ;  ita  ad  satiatem  terra  ferarum  40 

Nunc  etiam  scatit,  et  trepido  terrore  repleta  est^ 
Per  nemora,  ac  monteis  magnos,  sylvasque  profundas : 

Aorif,  tnfMciu  tcerbef  cuttodiin»  marea  maUi  Umdem  Jam  noeiret  nobis  jvaeto  orani 
AUamiUBamy  et  erudtU  mare,  in  qua  loca  ii«iiio  noetrum  prcfeetue  eat,  neque  exterus 
quuqiiaiii  auderet  adire  ?  Si  omnia  momtra  h^jus  generis,  quajuerunt  interfecta^ 
■M  jam  eatent  superata,  quid  demwn  vtMn/MJam  obement  nobis?  NHUl,  ui  puto, 
Adeo  terrajam  nune  ahundaiferis  ad  aatietatem,  et  pkna  est  horrore  tremendo  per 
mfkoM  et  pcr  magnoe  monte»  ac  per  saltu»  aUissimos :  qua  tameu  loca  fugiendi 

S5  Arhwibus  V.  ed.  Tb.  Ra.  ffirpmt  Vind.  stifUes  P.  Ald.  serpen»  V.  ed.  Mos. 
B.  2.  3.  Th.  Ra.  stipes  Ferr.  stirpes  Mos.  B.  1.  Caot.  deest  O.— Sd  Oc^oitffii 
prspter  P.  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Mos.  B.  2.  S.  Qryph.  Nard.  Bas.  Ferr.  Th.  Ra. 
Ald.  I^ropter  Atianeum  Voss.  vet.  et  L.  B.  et  pro  var.  lect.  Atianeam  Voss. 
▼et.  Propter  Aeianeum  O.  Propter  Aceianeum  Mos.  B.  1.  Propter  Aetianeum 
Cant.  ^ctianeum  Voss.  marg.  Ailantarum  Delph.  latum  pro  Uttus  P.  in  not. 
pelagiqme  Giyoh.  Nard.  Bas.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Bodl.  Voss.  marg.  V.  oiarg. 
1.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  pelageque  edd.  valg.  aonora  P.  Vind.  Mus.  B.  3. 
BodL  Giyph.  Nard.  Bas.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.— 37  nec  Vlnd.  V.  ed.  O. 
P.  Mua.  B.  2.  3.  Cant  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  nequ»  valg.— 39  ff<m  sie  Bodl.  Sed 
Mii  Voss.  vet  et  L.  B.  tfincta  vel  jimc^a  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Cant. 
Ferr.  Th.  Ra.  ^  tandem  P.  V.  ed.  Bodl.  O.  Cant.  Th.  Ra.  Ald.^0  satietatem 
Cant— 41  seatet  O,  Mns.  B.  1.  Qrypb.  sentii  V.  ed.  Bodl.  Mus.  B.  2.  Ferr.  Th. 

NOTiB 

SQstolit    Diodor.   Virg.  JEn.  it.  et  XiCyv;  qoopariterntitiirvi.OlO.  *At 

alii  poet».  pelage  molta  et  late  snbstrata  vide- 

84  Acerba']  Acerbe.  Sic  mutna  pro  mns.'    Scilicety  nt  Tempe,  Cete.  Sic 

mntoo.    I.  e.  acerbo  aspectn  into-  .  Manilins  ii.  00.  ^  Atqoe  hsec  seditio 

eas.  Sic  Virg.  Oeor.  iii.  ^Asper  acer-  pelage  nonc  sidere  LonaB  Mota  te- 

ba  ionans*'  net.'  Ut  bene  castigavit  doctissimns 

35  Stirpem]  Tmncum.  vir  Petras  Daniel  Hnetius  ad  nos- 

36  Atkmtaum  Utus]  H.  e.  ea  oceani  tram  editionem  Manilianam. 

para»  qus  Manritaniam  ab  occasn  al-  37  Barbanu]  Ezterus,  qnivis  aliua 

lait :  ita  dicitnr  ab  Atlante  monte^  non  Roroanui. 

qm  eam  oceani  partem  respicit  40  Ad  satiatem]  Sic  va.  1390.  et  ii. 

Pdagique[petageque']  severa]  Maria  102.  H.e.  valde,  abonde. 

non  navigabilia,  et  qnaB  navigantibus  41  Scatit]  Pro  scatet,  tertis  con- 

Infesta  snnt  Sic  iv.402.  dixit,'Se«  jug.   Sic  fervo,  is,  pro  ferveo,  es* 

vera  silentia  noctis.'    Pelage  autem  Sic  infra  vss.  697. 950.  et  vi.  896. 
indeclinabile  ett  nomen,  Qraece  Tt- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


fieO  T.   LUCRBTII   CARI 

Qa»  loca  yitandi  pteromqiie  est  nostra  potestas. 
At,  nisi  pargatom  est  pectus,  qu»  praelia  nobis, 
Atqae  pericula^  sunt  ingratiis  insinuandam  ?  45 

Quant»  tom  sdndont  hominem  capedinis  acres 
Solicitom  cnrad  1  quanteique  perinde  timores  ? 
Qaidve  saperbia,  sporcitiaj  ac  petolantia,  qoantas 
Ecficiunt  clades  ?  qoid  laxus,  desidiaeque? 

Haec  igitor  qoi  cuncta  sabegerit,  ex  animoque  60 

Expulerit  dictis,  non  armis^  nonne  decebit, 
Hunc  hominem  numero  Divom  dignarier  esse? 
Qaom  bene  praesertim  mnlta,  ac  divinitas^  ipsis 
Jam  mortalibus,  e  Divis^  dare  dicta  sumt, 

ttfpe  no$tra  estfiteuUoM.  VermHy  H  peetue  non  etl  piincm,  qua  certamxna^  et  qos 
diicrimina  ennt  nohii  etiam  invitis  ntbennda  ?  Quttm  magna  ooHeitwiines  aeuta 
euinditatit  diocerpuni  inuntiiii  hominem?  et  quam  magni  eimititer  metue?  Aut 
qnid  ambitiOf  mrdee,  lascivia^  quam  magnae  catamitates  procreant  honiini  ?  Quid 
hu[urie$,ae  eegnitieB?  Ergo  quieumque  vieerit  et  ejecerit  ex  mente  lioniiiinin  kmc 
omnia  verbie,  non  armiSy  nonne  eonvemens  erit^  ut  it  homo  dignus  rit,  qui  recen' 
oeaiur  inter  Deool  Preecipue  quoniam  comueterit  docere  mmltaM  ree  ae  divinitug 


»^»»<»#M»^>»<#>»»^ 


Ra.  otmt  Oryph.  marg.  Bas.  marff.  P.  Ald.  etaret  V.  marg.  1.-^  Ae  P.  V. 
eii.  Th.  Ra.  41d.  9110911«  fraUa  O.  Mos.  B.  1.— 45  tunc  ingratii  Bodl.  Moa. 
B.  1.  a.  et  edd.  vnlg.  eet  mgratie  Gif.  L.  B.  te  iminuant  dum  Vom.  marg.— 46 
«Kjn  sdnduMt  P.  Vind.  Vosa.  vet.  et  L.  B.  Cant.  Ald.  91MI  actndiml  V.  «d.  Th. 
Ra.  cifiii  «cMdvii<  Ferr.  coiudiitfttiii  Bodl.  O.  Mnt.  B.  1.  «ttmii  «ctttd«ii#  Mim. 
B.  S.  cupidines  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  cupedines  Voat.  vet.  et  L.  B.  Baa. 
e^ppidinitque  Cant.— 47  SiUicitum  V.  ed.  Tn.  Ra.— 48  apiirdlMf  omisso  as 
Lamb.  et  alii.— 49  desidiaque  P.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  1. 
Cant.  Ald.  desidiesq^e  Mus.  B.  8.  et  edd.  vnlg.  drsidia  f^tri  Vind.  V.  ed.  Th. 
Ra.  dcstdtaff9ttt  Mas.  B.  S.  deridia  aquee  Ferr.— 50  sti6  egrit  V.  ed.  Th.  Ra. — 
61  decebat  Sus.— 63  6oiie  P.  Ald.  ipsa  Delph.— 64  Jam  mortaHbus  P.  Vind.  V. 
ed.  Voss.  L.  B.  Mus.  1.  8.  t.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Bas.  marg.  In  mortalibus 

NOT« 

44  Purgatum]  Pumm  vs.  18.  enim  solum  de  rebns  Physicis  scrip* 

46  /astmiaiidifm]  HellenismnSy  pro  serat  Epicurus,  sed  et   de  Eihicis. 

insinnanda  ;  h.  e.  inennda.     Sic  i.  Qan  autem  de  Physicis  scripsit»  ea 

lll.et  alibi  passim.  paeue   integra  remana«nmt  LaertU 

46  Capedints]   Capiditatis*    Sie  1.  studio  ac  cnra.  Qn»  vero  de  Ethicis 

1081.  III.  1008.  IV.  108S.  et  VI.  24.  yix  reliqua  snnt  nonDiUla  in  epistolis 

61  Non  armis^  Non  ferro,  ot  Uer-  illius. 

coles.  Dignarisr]  Poetice,  pro  digoari. 

63  Hmm]  Nempe  Epirororo,  ot  mo-  64   Jam  mortaUbus  llmtnortalibu'} 

noi  sopra  vs.  1.  oot.  de  quo  lu.  snb  Pro  imoiortalibos,  metri  causa. 

initiom,  Et  i.  67.  et  seqq.    Neqne  Daredidai  Docere. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB    RBRUM   NATURA   L1B.   Y. 

Atque  omnem  reram  imtm*am  peodeve  dictis. 

Quoias  ego  ingressas  Testigia,  dtun  rationes 
Perseqnor ;  e^  doceo  dictis,  qno  qnasque  creata 
Fcedere  sint,  in  eo  qnam  sit  dnrare  necessnm; 
Nec  validas  valeant  asri  rescindere  l^es. 
Quo  genere  in  primis  animi  natiira  reperta  est^ 
Nativo  primum  consistere  corpore  creta; 
Nec  posse  incolomem  magnnm  durave  per  asTom: 


581 
6A 


qaidem  npMt  de  Diii  immarUUbus  ;  et  mwnfettMn  veHne  ymvermtm  rermn  im- 
turam,  Ctijui  hoiniDis  umUtu  ego  eecutu»  mm^dum  pergo  traetare  materioM 
4u»f  uc  demoHitro  verbiSf  q[uam  neceme  sit  res  cunetae  permanere  in  ea  eoncordia, 
91M  procreata  fuerini  ;  et  qnod  nequemU  deetruerefirma»  legee  temporie.  Quo  in 
genere  preeeertim  primo  natura  animi  inventa  ettfuisee  procreata  de  mortaU  eoT' 
pore:  uee  poeu  ealva  permanere  per  longum  tempue;  terum  imaginee  eoneueeeere 


Cuni.  ImmortcMbne  O.  et  edd.  vnlg.  de  (Ms  Lamb.  et  alii«  fiterH  Th.  Ra.— 6S 
mmc  raiiemee  P.  et  edd.  Tnlg.— 57  ProseqwrY,  marg.  i.  ([uaque  V.  ed^  Tli.  Ra. 
—68  eie  dmrareV.  ed.  Th.  Ra.-~69  ieti  valeant  Mns.  B.  1.  et  edd.  Yolff.— 00 
anima  V.  ed.  Th.  Ra.  aninue  P.  Ald.— 61  primo  Bip.  creata  Cant.— 09  tncoto^ 
mem  P.  Ald.  iiicobtiii^n  Vind.  ta  cn^Mmen  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  ineeHumem  Bodl. 
ToM.  L.  B.  O.  Mns.  B.  1.  8.  Caot.  vtncMluiii  eti  Voss.  vet.  tn  {ttceni  Mni.  B.  2. 


NOTJE 


66  PoMdere]  Sic  1. 127.  <  et  remm 
aatnnm  expaodere  dictit.' 

60  QiM<Mi  ego  ingreeeue^  tfe.]  HistO. 
ns.  seqq.  proponit*  jam  libri  hnjnt 
argnmenta,  qnae  cnni  his  qnae  libro 
tertio  et  qnarto  docnit,  apte  con- 
nectit.  Com  enim  ex  Epicnri  doc- 
trtna  diapotet  de  renim  natnra  ac 
mortaii  exortOy  prios  hactenns  de 
anhD«  et  anlmi  natnra,  tanqnam  de 
prvcipuis  ae  nobilioribns  rebas  do- 
cnit :  nnnc  yero  de  mnndo,  atqne  de 
mnndi  partibns,  terra,  mari,  c<elo, 
deqne  rebns  omnibns  qn»  in  illis 
eontinentnr,  ez  ordine  diApntatums 
esL  Itaqne  mnndnm  de  oovo  factum, 
■ortalemqne  fntnnim,  seqne  ac  sin- 
gnlas  partes,  nnnc  probare  intendtt. 
PraPterea  polUcetnr  se  traditnmm 
qna  lege  coieriot  atomi  ad  terrap, 
ooeli,  marisy  sidemmy  solis,  ac  Inna 


generationem.  Tain  qna  ratlone  ani- 
mantes,  qnsB  nollo  astea  tempore 
erant,  nata»  fberint.  Demnm  nnde 
orta  sit  nominnm  imposttlo  rebns; 
vnde  varins  Deomm  metns  animis 
mortaiinm  incussns;  et  qna  vi  sol» 
luna,  ac  sidera  ferantur,ne  forte  hsec 
▼olvl  credamns  aliqna  Deomm  po- 
tentiay  qnos  otiosos  esse  vult,  secre- 
tos  a  rebus  nostris»  ac  secnram  agere 
vitam.  Qaas  qoidem  omniay  si  bene 
memineris,  initio  libri  primi,  cnm  to* 
tius  operis  soi  universam  proposuit 
materiam,  rite  pollicitns  erat,  nempe 
a  vs.  60.  ad  vs.  04.  et  iteram  a  vs.  128. 
ad  vs.  1S9. 

/agressMs]  Snpp.  snm. 

00  Reperta]  Nempe  lib.  iu.  in  qno 
mortalen  animas  esse  docnit. 

02  Nec  poate  ineolomem^  tfc.]  Sic  11 1. 
006. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


562  T.   LUCRBTII  GARI, 

Sed  simalacra  solere  in  somnis  fallere  mentem, 
Cemefe  quom  yideamur  enm^  qaem  vita  reliqoit. 

Quod  super  est^  nunc  huc  rationis  detulit  ordo^  65 

ITt  mihi  mortali  consistere  corpore  mundum^ 
Nativumque  simul^  ratio  reddunda  sit,  esse : 
Et,  qaibus  ille  modis  congressus  materiai 
Fundarit  terram,  coelam,  mare,  sidera^  solem^ 
Lunaique  globam :  tum,  qu»  tellure  animantes  70 

Exstiterint ;  et,  quas  nullo  sint  tempore  nat» : 
Quove  modo  genas  humanum  variante  loquela 
Cceperit  inter  se  vesci  per  nomina  rerum : 
Bt,  quibus  ille  modis  Divom  metus  insinuarit 
Pectora^  terrarum  qui  in  orbi  sancta  tuetur  75 

decipere  tmimum  mporey  quoniam  videmur  vidfre  itlvm  quem  viia  deseruit,  Quod 
antem  reitai,  ordo  materia  Jam  deduxit  me  eo,  ut  cauaa  danda  rit  mihi  mmidum 
oonetare  perituro  corporey  et  unaJuiMse  natum:  et  quibm  rationibua  ille  ctetus  ato» 
wnrum  eomtruxerit  terram,  calumi  maref  astra^  eolem,  et  eorpus  rotundum  hauB  ; 
deinde  qua  auimaUa  nata  rint  de  terraf  ^pur  tamen  nuUo  tempore  antea  ortafwerint : 
et  qua  ratione  genahominum  inceperitutt  mutuo  sripsia  lingua  mutante  per  diversa 
nomina  rerum:  et  quibui  rationibus  iUe  timor  Deorum  intraverit  in  corda  bomi- 
Domy  qui  scilicet  timor  coneervat  in  orbe  terrarum  eacra  tempUt^  iacue^  nmo- 


incoUimie  edd.  vnlg.— M  videantur  V.  edd.  Ferr.  Th.  Ra.  reUnquit  Ferr.— M 
ntme  me  hue  edd.  Tnlg. — 67  Nativautque  V.  ed.  Th.  Ra.  redunda  Yind.  retunda 
meV.  ed.  Tb.  Ra.— 09  Fondarit  Mn».  B.  8.-70  cumque  et  tetture  O.  Mns.  B. 
1.  qua  deest  V.  ed.  Th.  Ra.— 71  et  deest  V.  ed.  Th.  Ra.  corpore  nata  Mnt.  B. 
9.— 7&  Comperit  O.  Mns.  B.  1.  veeci  Voss.  vet.  et  L.  B.O.  Cant.  Nonins,  it. 
784.ii(MctP.  Yind.  Bodl.  Mus.  B.  8.  Gryph.  Nard.  Ba8.V.  marg.  1.  Ferr. 
Ald.  nosti  V.  ed.  Th.  Ra.  resci  Mns.  B.  1.  neeei  Mus.  B.  2.  per  deest  V.  ed. 
Hi.  Ra.— 74  hutruant  V.  ed.  Th.  Ra.— 76  quin  pro  qui  V.  marg.  1.  morbi  Ferr. 

NOTiE 

68  5!tfiiiila«ra]  Remm  ioiagiDeSy  de  ait, '  Qnem  si  fiita  vimm  servant,  si 

qnibns  fnsius  lib.  iv.  vescitur  anra.'  £t  ipse  Lncretins  Ue* 

64  Cemere  quem  [cumf  ^.]   Sic  i.  mm  infra  vs.  855.    Qnanqnam  Joan* 
186.  Hinc  alii  legunt,  Cemere  ut :  nes  Nardus  habet  noaei, 

yel,  Cemere  «H,  i^c,  Parens  tamen  74  JiistiiiMrti  Pectora']  Snpp.  se  In. 
Cemere  cum.  Sic  absolote  nsurpat  hoc  verbnm  alibi 

65  Hue]  Alii,  me :  alii,  me  kue.  passiro. 

68  Congreaaua  materiai]  Oetns  ato*  76  Qut  ta]  Non  elisio  6t  vocalis  t, 

moram,  concilinm  primoram  corpo-  sed  corripitnr.    Qood  familiare  est 

mm.  nostro  Poet«. 

78  Veaci]  H.  e.  nti,  inqnit  Nonins,  Tuetur]  H.  e.  facit  nt  homines  Diit 

qni  sic  iegit  et  interpretatnr  hnnc  consecrent  templa,  aras,  Incos,  sta- 

▼ersum.     Qno  sensu  Yirg.  JEn.  i.  tuas,  &c. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LIB.  V.  583 

Fana,lacus,  lacos^  aras^  simulacraqae,  Divom. 

Praeterea^  solis  carsas  lunaeqae  meatas, 
Expediam^  qua  vi  flectat  Natara  gabemans : 
Ne  forte  hsec  inter  coelum,  terramqae,  reamur 
Libera  sponte  sua  cursaslustrare  perenneis»  80 

Morigera  ad  firuges  augendas^  atque  animanteis : 
Neve  aliqua  Diyom  Yolvi  ratione  putemas. 
Nam,  bene  qaei  didicere  Deos  securum  agere  cevom^ 
Si  tamen  interea  mirantur,  qua  ratione 
QoaDque  geri  possint^  prsesertim  rebas  in  iUis^  89 

Qaffi  supera  caput  SBtheriis  cemuntur  in  oris  ; 
Rorsus  in  antiquas  referuntur  religiones, 
£t  dominos  acreis  adsciscunt^  omnia  posse 

nr,  ottdruiy  et  stahuu  Deonim,  Denique  oitendam  qua  potentia  naiura  regem 
gMbernet  emrwe  sotiSf  atque  viai  kma ;  neforsan  eredamMS  hae  sidera  libera  per- 
gne  sua  vi  motus  snos  perpetuos  inter  eaUim  ac  ierram^  obsequentia  ad  amptifium- 
das  teme  plantas  et  brotas  animantes;  aut  ne  credamus  ea  moveriatiquo  numine 
Deorum,  Etenim,  qui  bene  norerunt  Divos  vieere  tranquiUam  vitamy  interim  ta- 
MM  «t  «idiiuniiUiir  quomodo  cuncta  res  queant  fieri,  pfacipue  in  relms  tu,  ques 
mper  eaput  Dostmin  videntur  tn  aJhis  regionilfue,  iterum  reducuntur  in  priicas 
superstiiiones,  et  admitlunt  severos  dominatores,  quosiUiinfeticeeputant  posse  facere 


^»^»»»»^»^»»^^^^ 


V.  ed^Th.  Ra.  O.  Moa.  B.  2.  t.— T6  Fama  V.  ed.  Th.  Ra.— 78  visfiecM  Sua. 
—79  luec  VoM.  Tet.  et  L.  B.  O.  Cant.  Lanib.y.  marg.  1.  Delph.  hie  P.  Bodl* 
Ald.  Bip.  hoc  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  intra  Mus.  B.  2.— 80  Ubere  Vind.  Lwtam 
O.  Mns.  B.  1.  Ferr.— 83  bone  P.  Ald.  vene  V.  ed.  Th.  Ra.  Mas.  B.  8.  it^  O. 
Miu.  B.  1.  neve  Mns.  B.  2.8ed  bene  in  marg.  ne  ve  Cant.  dixere  V.  marg.  1. — 
86  sma  V.  ed.  Bodl.  Vind.  O.  Mns.  B.  1.  2.  8.  Cant.  siupera  Yulg.  eetheris  V. 
ed.  Voss.  L.  B.  Th.  Ra.  eethereis  Vosi.  veu  Ferr.— 88  doiniiio  sacris  O.  Moa. 

NOTiE 

76  Lacus']  H.  e.  aedes.    Pars  pro  79  Btfc]  Lamb.  bene ;  sapple  io- 

toto.    Lacos  enim  interdnm  accipi-  lem  et  Innam.    Alii,  hic. 

tur  pro  trabe  in  aedificiorum  contig»  80  Ubera  sponte  sua,  ^c.]  H.  e.  ad 

natioBibiis,  aut  protignornmintersti-  libitom  spatiari,  moveri. 

tio«  lacnnm  qnandam  similitudinem  81  Morigera]  Obsequentia,  sese  ac- 

referente.    Sic  Lncilins,  '  Resultant  commodantia,  apta. 

sdesqne,  lacnsqoe/  &c,  '  83  Namy  bene,  tfc.]  His  9  yss.  ite- 

78  Natura  gubenums]  Sic  ys.  108.  rantur  vi.  67.  et  seqq.  i.  66.  et  seqq. 

Plinins  Yocat  eam  rerum  parentem  et  ii.  646.  et  seqq.  eadem  fere  do- 

ac  opificem.    Seneca  de  Benef.  iv.  cnit. 

hanc  facit  Denm,  a  qno  concte  fiant  86   Geri]  Fieri,  administrari,  ut 

et  regaotur.   '  Qoid  enim/   inqnit,  passim  alibi  monui.  Lambinus  antem 

'  aliod  est  Natnra,  qnam  Deus,  et  di«  semper  legendnm  patat,  gciii,  qoasi 

Yina  ratio  toti  mnndo  ac  partibus  in<*  g^iii* 

aarU  ^  Locretins  aliam  a  Deo  facit.  88  Pomtiiot  aereis]  Soperbos  ac  se- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


584 


T.   LUCR£T1I   G\RI 


Quos  miserei  crediiDt ;  igDarei,  qaid  qaeat  esse, 

Quid  nequeat;  fimta  potestas  denique  quoiqtie  90 

Qua  aam  sit  ratkme»  atque  alte  termiDus  hfiereDS. 

Quod  super  est,  do  te  ia  promissis  plara  moremur  ; 
PriDcipio^  maria,  ac  terras,  coehnnqae,  tuere : 
Quorum  uataram  triplicem^  tria  corpora,  Memari  \ 
Treis  species  tam  dissimileis,  tria  talia  texta,  96 

Uaa  dies  dabit  exitio ;  moltosqae  per  aoDos 


tunetaf  ignwri  quippe  quid  pintU  crearif  qwid  nempoBsH^  et  ^suNb  demMm  p$iiif 
tia  Umiiaia  sit,  et  meta  poeita  eit  radicitui  euique  rei.  Quod  reOqtum  e$t,  ne  retat' 
demua  te  ampUue  tit  poUieitaHombui  nottrM:  primum  aepice  tfjworn,  terra$t  et  c«- 
lum,  Uniea  diee,  o  Memmif  deetruet  naturam  iergemimm^  triayorporaj  tria  gemra 
tam  difparta,  tre$  tantae  texturae  horum  trium ;  et  maua  aique  mnehina  mtaidt, 


B.  S.  adieeunt  Mus.  B.  2.  a$i$tuni  Ferr.--91  utque  Oif.  Par.  hereai  Olf.  Par. 
Delph. — 99  nec  pro  ne  te  Voss.  vet.  movemurX,  ed.  Th.  Ra.  mermitr  Vom.  vet. 
moremue  Nard.— 94  Horum  edd.  Tulg.— 97  tuet  V.  ed.  Th.  Ra.— 99  AdcidU 


NOT^ 


▼eros  Deos,  qtios  miseri  metoant,  ac 
Ignari  reram  adorent  tanqoam  rernra 
auctores. 

90  QMtd  nequeatj  tfc.']  Hls  8.  m. 
potiti  smit  snpra  i.  77. 

91  Hmren$  \htBreai]  Dactyloi  pro 
spondtto.    Alily  harene, 

93  Quod  euper  e$tj  ^c.]  His  0.  tss. 
jamjam  conserit  manns  Poeta,  jobet* 
qne  Memminm  obtervare  inprimls 
terrasy  ccelnmy  ac  mare ;  qnsB  dies  nna 
integro  dabit  exltio.  Quod  qnidem 
negant  Arlstoteles  i.  de  Ccelo,  et  Plato 
in  Ttmapo.  Qiianqnam  etiam  in  eo 
discrepant,  qnod  hie  qnidem  natlvnm, 
et  a  Deo  creatum  este  mundnm  aity 
sed  interitorom  aliqnando  negat  \  non 
qnod  sua  natnra  Imoiortalis  sit,  sed 
qnod  non  deceat  sapientiam  Dei  opi- 
fiors  tantom  opns  ant  dissolvere  ant 
dtssdvi  sinere.  Ille  vero,  qnicquid 
natnm  sit,  id  Interire  posse  atqne  in- 
teritnrom  esse  vult.  Codnm  antem 
neqne  nltnm  esse,  neqae  imqnam  in- 
teritnmm.  Non  nnus  antem  Aristo- 
teles  gloriari  debet  statnisse  mnndom 
ingenitam  atque  fttemitm:  anteip- 


snm  enim  idem  docnemnt  Xenopha- 
neSy  Parmenidesy  Melissnsy  Philolans, 
Oceilnsy  Aristffos,  Chaldsi,  et  alii. 
Simlliter  non  nnns  Epicnnis  ex  vete- 
rlbns  Philotophis  Initinm  fecit  mim- 
do;  namqne  dedernnt  Empedocles, 
Heraclltus,  Anaximander,  Antuiime- 
nes,  AnaxagoriM,  Archelaos,  Dloge- 
nes,  Lencippnsy  Democritns,  Bradi^ 
■MDtp,  ^gyptii  et  alii.  Recte  aotem 
et  congrue  Mcro  Fidei  dogmati  sen- 
sit  Epicums,  dnm  inltinm  fecit  mnn- 
de :  sed  erravit  In  eo,  qood  mnndnm 
non  anctore  I>eo  coepisse  crediderit, 
cnm  sacra  Fides  doceat  Deum  csse» 
qni  *  in  principio  c«lum  et  terrimi 
creaverrt.'  Erravit,  et  alii  Pliilosophi 
cnm  ipso,  in  eo,  qnod  non  ex  irihilo, 
sed  ex  prsexistente  materia  creatnm 
esse  mundnm  docoerit.  Itaque  ab  h. 
vs.  99.  ad  vs.  418.  dispntaturas  est 
aeriter  Poeta  de  nrandi  primo  exortOy 
et  ^usdem  fatoro  interitn. 

94  Jtfieaimt]  Qnis  fuerit  diximos  i. 
87. 

96  Dahit  exitki]  Sic  iDfra  vs.  998. 
Et  II.  1144.  '  Sic  igitoT  magni  qno- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBHUM    NATORA   UB.   V. 


585 


Subfltentatay  roet  moles,  et  mftchinm,  miuufi. 

Nec  me  animi  fallitt  qoam  res  noTa  miraqae  menti 
Adcidit,  exitiamoQeli  terrsBqae  fotarom; 
Et,  qaam  difficile  id  mihi  sit  pervincere  ifictis:  100 

Ut  fit,  nbi  insolitam  rem  adportes  aaribas  ante» 
Nec  tamen  hanc  jKissis  ocalorom  snbdere  visa, 
Nec  jacere  inda  manos^  via  qaa  nnmita  fidei 
Proxama  fert  homanam  in  pectas,  temiriaqoe  mentis. 
Sed  tamen  ecfabor :  dictis  dabit  ipsa  fidem  res  105 


ftur  darmoU  pm'  pbtn  «aeirte,  peBitns  cmrmet,  Ntque  roH»  mewHi  decipH  me, 
fMM  nMw  qmamoe  mdminmda  ret  evemat  «mimo  nostro,  fiUura  illa  mtiM  caU  et 
Urrm:  et  fiiM  fefd^fkXU  tit  mUd  dewmttrm^  mM  verim  vehtH  aeeidit^  cmm 
eferm  rem  emieti  inmetam  «wrtiiit,  neque  Um^  queat  eukficere  iUtm  Mnltt,  ueque 
dereimUr  wiiiif,  per  giiaf  partei  via  maxime  prepimpm  tnmefert  in  eer  komimme 
et  M  eedee  mmimijkmamjidem  remm.    Verumiamen  dieem :  /orte  ree  ipea  reddet 


^  #« » ^»»»^»^»»^^^ 


P.  V.  ed.  Vind.  O.  Mns.  B.  S.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  AeeUmt  vnlg.— lOS 
permittere  P.  V.  ed.  Bedl.  M ns.  B.  S.  Th.  Ra.  Ald.  pervieere  Mn».  Bw  t.— lOt 
ti6i  V.  ed.  Th.  Ra.  Mns.  B.  S.  t6t  Vom.  L.  B.  uuoUtum  V.  ed.  Th.  Ra.  Mns. 
B.I.S.— 102  DeestVind.  kanc  pro  haud  Mus.  B.  1.— lOS  MdNminitif  P.V. 
ed.  O.  Cnnt.  Oryph.  Nard.  ^iunii  P.  V.  ed.  Voss.  L.  B.  O.  Mns.  B.  1.  S.  Cant 
Perr.Tk^Ra.  Ald.  inwitaijldfi  V.  ed.  Th.  Ra.--104  ji«  Caiit.  Anifd  i 


NOTiE 


^e  drcain  nMsnia  nundi  expngnata 
dabnnt  laben^  pntresqne  minas.' 

06  Nee  me  animifattit,  ^.]  His  IS. 
▼ts.  interim  fatetnr  hoc  dogma  de. 
anndi  interftn  mimBi  videri;  difidit* 
qne,  prc  novitate  doetrinse  fanjns,  se 
fidem  apnd  anditeres  intentnrmn, 
cvm  rem  esperimento  com|Mroh«re 
non  Taleat ;  qnanqnam,  inqnit,  res 
ipsa  forian  dabit  fidem,  ac  totvm 
onmdnm  brevi  tempom  conqnassari 
eer—mn» ;  qned  Fortmm  gnbemans 
procnl  avertat  a  nobis,  '  £t  ratio  po* 
tlna  qnam  res  persnadeat  ipea.' 

iiMaii/aili(]Supp.  ratlo.  Sic  i.  991. 
Oenns  loqnendl  LatinlsnsHatnm,  sed 
masime  poetis.  Vel,  Jnteis/Uiil,  nt 
notatom  est  i.  1S7. 

lOS  rssa]  Visni,  h.  e.  ocnlis.  Sie 
Ternit.  in  Adelph.'restitn  nimioin- 
dalges,'  pm,  vestitni. 

10S  Nee  Jaeere  wdn  mofHM]   H.  e. 


ncc  manibns  tractandara  dare.  Est 
enia  indo,  vel  eode,  antiqna  prsepo* 
sitio,  qo»  valet,  in,  nt  notatnm  est  i. 
1094.  IV.  776.  &c 

Qwi]  Per  qnnm  partMn. 

Aftmila  jldst]  MnnHam  idem.  Sit 
aMbi  passim,  *  claosa  demomm,'  *  str»- 
ta  Tiaram,'  Ac,  pio,  clansas  domsn, 
stratM  vias,  &c.  8iciii.497.  <Mn* 
nita  viai.' 

104  Projnmm]  Snpp.  Tia :  h.  e.  maz* 
ime  prepliiqiia,  mazime  certa.  Ba 
enim  maaime  credimnt,  qnm  cenii* 
mns  ac  taogimns,  nt  docoit  i.  4S4« 
'  Sensns;  qno  nisi  prima  fidet  fondata 
▼alebit,  Hand  erit  eccnhk  de  rebnt 
qno  relbrentes  Confirmare  animi  qnid. 
qnam  ratione  qneamos.'  Idcm  wm, 
•04. 700.  dEC. 

Templaque  menlis]  H.  e.  in  prsBcor» 
dla,  qnm  snnt  sedes  mentis,  nt  docnat 
in.  141. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


586  T.  LUCRBTII   CARI 

Forsitan ;  et  graviter  terraram,  motibos  ortis^ 

Omnia  conquassari  in  parvo  teropore  cemes : 

Qaod  procul  a  nobis  flectat  Fortuna  gubernans ; 

Et  ratio  potius  quam  res  persuadeat  ipsa, 

Subcidere  horrisono  posse  omnia  victa  fragore.  110 

Qua  prius  adgrediar  quam  de  re  fundere  fata 
Sanctius,  et  multo  certa  ratione  magis,  quam 
Pythia,  quas  tripode  a  Phoebi,  lauroque,  profatur ; 
Multa  tibi  expediam  doctis  solatia  dictis : 
Religione  refrenatus  ne  forte  rearis,  115 

Terras,  et  solem,  et  coelum,  mare^  sidera^  lunam, 

pitm  eerbis  meis,  et  fridebia  brevi  tempore  fortan  re$  euneta»  dmolti  vehewtenhr 
eonquaMationibfu  ipsius  gUM  terrarum,  Quod  eoriy  quto  regit  omnia,  avertai 
Umge  a  nobiSy  et  riio  magis  quam  re»  ipta  edoceat  dos,  ree  cuncta»  poese  eubteroa* 
dere  hiOrrendo  cum  eonitu,  ubi  expugnata  fuerint  tempore.  Qua  de  re  antequam 
incipiam  pradicere  fatale»  ca»u»  diviniu»  et  cqib  longe  veriori  certUudinef  quam 
Pytbia  sacerdos,  qua  loquitur  e  tripode^  et  e  lauro  ApoUini»,  aperiam  tibi  doetia 
fserbi»'mei»  phtra  »olamina  vitie ;  ne  fortaen  repre»»u»  »uper»tiHone  creda»  terra», 
»t  eolemy  et  cmWmy  aquor^  aetray  et  kiiafii  deber»  permanere  quasi  immortatia  ex 


^<»«»«»«»  ^»»i»i»«» 


Vo88.  vet. — 106  orbi»  Mns.  B.  1.  2.  S.  et  edd.  qoaedam. — 107  conmta»9a  Mqb. 
B.  a.— 108  flectit  V.  ed.  Tb.  Ra.  Natwra  gubeman»  O.  Mus.  B.  2.  V.  marg.  1. 
—109  pereuadet  V.  ed.  Tb.  Ra.—110  Succedere  V.  ed.  Tb.  Ra — 111  Qua  P. 
Bodl.  Orypb.  marg.  Ald.  Ferr.  ^tMi  de  re  Cant.— 113  Thya»  Ferr.  V.  ed.  Tb. 
Ra.  Vind.  Mqs.  B.  8.  Phytia  O.  Mus.  B.  1.  Phytia»  Mus.  B.  8.  tnpodi»  Phcebi 
O.  Mus.  B.  1.  tripode  e  P.  et  edd.  vnlg.  <rtpede  V.  ed.  Th.  Ra.  a  deest  Mus.  B. 
S.— 114  dicti»  pro  dociit  V.  ed.  Tb.  Ra.— 116  et  posterins  deest  Viod.  Caot. 

NOT-E 

108  Fortuna  gubeman»']  Bene  ad  turbare  mcenla  mundi,  poenas  pro  im* 

meDtem£picuri,qniomniatemerario  mani  scelere  luemnt.    Quod  et  ipM 

ac  fortuito  casu  fieri  ac  geri  Yolnit.  timet,  oe  censeatur  iisdem  p<Enis  dig- 

Suot  taraeo  qui  legunt,  Natura  gubet'  ous,  dnm  mundi  aeternitati  minari  vi- 

fMNfy  ad  sensum  versus  superioris  T8.  detur,  ac  stndet  notare  mortali  ser- 

111  Qua  priu»  adgrediar,  Ifc,]   His  mone  ea,  qus  bactenus  immortalio 

19  vss.  priusqnam  aggrediatur  Poeta  qnibnsdam  pbilosophis  visasunt,  pne- 

'fuoderefata' demnndiioteritu,h.  e.  claruroque   coeli  solem   restioguere 

certis  ratiooibns  evincere  ac  persua-  vnlt. 

dere   certius  mnndum  interitnrum,  Fundere  fata']  Pnedicare,  responsa 

qoam  prtefata  est  olim  Pytbia  Pboebi  dare,  i.  738. 

•acerdosacfatidica^monetMemroium  118   SanctUu  et  muUOf  ^c.]  Hi  2. 

•Bum  atque  anditorem  omnem  se  ve-  vss.  positi  sunt  i.  7S9.  Coosnle  aooo« 

reri,  oe  arbitrati  corpore  divioo  con-  tationes  ibi  nostras. 

stare  coBlum,  terram,  roare,  solem,  ac  1 16  Religione  refrenaht»]  H.  e.  so- 

•idera,  «&c  ejusdem  illnm  faciaot  cri«  perstitioue  et  ioaoi  Oeorum  metn  re- 

miois  reum,  eojus  olim  gigantes  rel,  pressns. 
qui  magoa  temeritate  adorti  snnt  dis* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA   LIB.  V. 


587 


CorpoTe  divinO)  debere  »tenia  meare : 
Proptereaque  putes^  ritu  par  esse  Gigantum 
Pendere  eos  pcenas  inmani  pro  scelere  omneis» 
Qaei  ratione  sna  disturbent  moenia  mundi^ 
PrsDcIammque  velint  coeli  restinguere  solem^ 
Inmortalia  mortali  sennone  notantes : 
QosB  procul  usque  adeo  di?ino  a  numine  distent^ 


120 


» emrpare ;  H  idcirco  credus^  «tmilf  esse  nutre  giganium  eoi  omnei  luere  BtnpfU' 
6m  jm  crinuMe  crudeli,  qui  nempe  ratione  sua  evertant  ambitus  mtmdt,  et  cupuaU 
extmguere  »pUndidum  solem  caliy  vocantee  mortaU  nondne  res  qn»  suDt  immor* 
teke,    Qua  qnideoi  res  oportet  at  lange  prormu  aheinJt  a  divina  natura,  et  qum 


^^^<0»^^<^^  ^»»^»'» 


ct  edd.  Tiilg.  aehtm  et  solem  Mns.  B.  2. — 117  meare  onin.  lib.  yet.  manere  edd. 
▼nlg,— 118  par  P.  in  not.  pars  reliqni.  f**Vind.  V.  ed.>-121  restringere  V^ 
Vind.  V.  ed.  Bodl.  Mns.  B.  1.2.  S.  Ferr.  Th.  R«.  Ald.— 123  a  deest  P.  Ferr. 
V.  ed.  Tb.  Ra.  Ald.  ab  edd.  Tulg.  onsmi  lastent  V.  ed.  Th.  Ra.  numine  luscent 


NOTiE 


117  Corpore  divino»„€etema]  H.  e. 
sterna  ac  immortalia  esse  «qne  ac 
Deos:  vs.  122. 

118  Praptereaqus  puteSy  tfc,']  H.  e. 
Et  idcirco  pntes  sqnnm  esse  eos  om- 
oes  dare  pcenat  pro  sna  impietate,  nt 
gigantes  impios,  qni  tnis  rationibus 
mnndnro  interiturum  esse  probare 
cooantory  sicnt  gigantes  olim  coelnm 
dbtnrbare  ac  Diis  bellnminferre  ansi 
sant. 

120  JfMta  mtmdd  Coelnm,  qnod 
•mbito  sno  munit  et  circnmcingit 
Buodom.  Sic  lib.  i.  74. 1004.  ii.  et 
m.  passim. 

lai  Aetfiiigii^rf]  Eleganter.  Sol 
eaini  ignis  creditnr. 

12S  /iimorlaltci]  Nempe,  ccelum,  to- 
lem,  Innam. 

Moriali  sermone  notantes']  Mortalia 
ea  ecse  dicentes. 

lat  Qiur  proaU  asque  adeo,  ^c.]  His 
24.  ▼ss.  seqq.  nihiloroinus  ait  ta^tnm 
abetse,  nt,  qu«  de  interitu  mundi  fu- 
tnro  docet,  ea  Deorum  nnminibus  ac 
Diis  iromortalibns  aliquid  detrahant, 
nt  eomm  dignitatem  ac  naturas  prse- 
ftantlmm  taeantur;  cum  inde  notl* 


tiam  babeamns  qnid  corpore  diyino 
prseditnm  sit,  quid  vero  non  sit.  Quid 
enim  Diis  indignum  magis  videtury 
qnam  eorum  immortalitate,  sterni* 
tate,  ac  divino  sensn  prsedita  etse 
praedicare  ccelum,  terraro,  mare,  so* 
lem,  lunam,  et  sidera,  (quod  iacinnty 
qui  bsec  immortalia  esse  volunt,)  quae 
tamen  ne  auima  quidem  donata  esse 
queunt,  cum  non  magis  in  illis  anima 
esse  possity  quam  aut  arbor  in  aethere, 
aut  nubes  in  mari,  ant  pisces  in  ar- 
▼is,  ant  sanguis  in  arboribos,  aut  snc- 
cus  in  saxis.  Niroirum,  *  Certnm,  ac 
dispositum  est,  nbi  quidquid  crescat, 
et  insit.'  Sic  anima  neqnit  oriri  ant 
esse  eztra  corpns,  nervos,  ac  sangnl- 
nem.  Qnam  sententiam  jam  supra 
tntns  erat  iii.  667.  et  786.  Sed,  qnam 
impia  sit,  eta  vera  ratione  aliena,con* 
stat  vel  ez  ipso  Fidei  dogmate ;  anl* 
mas  enim  immortales  esse  Fides  do- 
cet.  Praeterea  satis  abnnde  iactum  ett 
a  nobis  Lucretianis  objectlonibus  iMi- 
versus  anima  humana  immortalita* 
tem  lib.  viu.  Quo  fit,  ut  hic  ad  naa* 
seam  ea  non  repetamus.  Ea  Igitnr 
Lacretii  mens  est,  ut  ex  Epicurl  doc- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


588  T.   LUORBTII   CARI 

Inqae  Denm  nnmero  qn»  siiit  indigna  Tideri ; 

Notitiam  potius  prabere  nt  posse  pntentnr^  125 

Qnid  sit  vitali  motn,  sensnqne,  remotnm. 

Qnippe  et  enim  non  est,  cnm  quo  vis  coi^re  nt  esse 
Posse  animi  natura  pntetnr^  consilinmqne : 
Sic^  nt  in  cethere  non  arbor,  non  aequore  salso 
Nubes  esse  qneunt,  neque  pisces  vivere  in  arvis ;  130 

Nec  cruor  in  lignis,  neque  saxis  sucus,  inesse : 
Certumi  ac  dispositum  est»  ubi  quidquid  crescat,  et  insit : 
Sic  animi  natura  nequit  sine  corpore  oriri 
Sola,  neque  a  nervis  et  sangnine  longius  esse. 
Quod  si  posset  enim,  multo  prius  ipsa  animi  vis  135 

In  capite,  aut  humeris^  aut  imis  calcibus,  esse 
Possety  et  innasci  qua  vis  in  parte  soleret: 
Quamde  in  eodem  homine  atque  in  eodem  vase  manere. 

ret  oportct  nt  nmi  imt  digna  haberi  in  niwMr»  Deorum ;  tedut  wmgi»  eredmtwr 
jMMe  dare  cognUionem,  quid  sU  alienum  a  motu  et  eentu  viUffL  Nequi  enim 
ratio  alla  est,  ut  natura  ammtB  et  mena  credatur  poeee  exietere  iu  quoUbet  car^ 
pore:  veluH  arhor  non  potest  existere  tn  aiere;  neque  nubila  pouunt^eetein  eoM' 
pi»  eaUi»  maris :  neque  piaeee  poMniit  degere  in  agris:  neque  eanguie  potest  esse 
in  ligni» :  neque  hMmar  potest  e»»e  in  lapidilm»,  Omstat  at^  »tatutum  eet^  quo 
in  l^  queeque  re»  naecatur  et  exietai»  Ita  natura  anime»  nan  oateet  «4s  na»ei 
ab»que  corpore,  neque  procul  abe»»e  a  nervi»  et  a  eanguine,  Namque  «t  no»»ei 
facere  ietudf  longe  potiu»  facuUa»  ip»a  meniU  poeeet  ine»»»  in  eapUe,  vel  in  kum€' 
rif ,  vel  in  extremi»  calceamenti»,  et  cansueeceret  naeci  ta  qualibet  parte  corporis : 
demum  permaneret  in  eodtm  homine  et  in  eodem  vatcuto,    Sed  qida  certum  eet^  ae 


^#»»^^i»«^^^>^«»^ 


MuK.  B.  S.— 124  quee  »unt  V.  marg.  l.  Ferr.  »ic  mnt  Lamb.  »ic  »uni  volg. — 125 
H  pro  ut  V.  marg.  1.— 126  Quidve  O.  Miu.  B.  1.  tn  taU  V.  cd.  Th.  Ra.  Ald. 
O.  Mns.  B.  1.  2.  »eneuve  Mui.  B.  l.— 127  tfiesfe  Mus.  B.  1.— 128  aatmot  na- 
furam  Mus.  B.  2.  consuUum  Voss.  vet.  conci/tiim  Cant.  P.  in  not.  V.  niarg.  1. — 
129  arbore  V.  ed.  Th.  Ra.  nec  tn  ^gquore  Vind.  et  edd.  yuIc.  jfaUo  V.  ed.  Th. 
Ra.— ISl  1160  pro  neque  Viod.  O.  Mui.  B.  1.  2.  S.  Bip.  Hav.  Delph.  MfHt 
Mos.  B.  %,fueu»  VoM.  vet..cniof  Bodl.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 1S9  et  Cant.  eai 
deest  Mos.  B.  S.  quicquam  P.  Ald.  creedt  V.  ed.  Mus.  B.  l.  Ferr.  Th.  Ra. 
crescet  Voss.  vet.  et  L.  B.  tJiest  Mus.  B.  1.— 184  longUer  edd.  ▼ulg.— 135  Hot 
qnatuor  vss.  rejicit  Fab.  Hoc  P.  Vind.  et  edd.  vnlg.— 1S7  oiuimvts  V.  ed.— 
1S8  Quamde  Wakef.  emeod.  ineadem  Vind.  maneret  P.  Vind.  Mns.  B.  1.— 189 

NOT^ 

trlna  ootet  mortali  temone  ccelom,  promiscue  interdom  osnrpare. 

looam,  tidera,  terrai,  ac  mare,  &c  Coastltiaiifiie]  Meotemque,  nt  ait 

Unde  peritnra  illa  argoit.  ni.  94.  '  Primom  anlmnm  dico,  meii- 

128  ilfijiiit  nalMra]  Anima.  Sic  enim  tem  qoem  sspe  vocamos,  In  qn«  coo- 

III.  422.  et  seqq.  monet  8e  boc  otrom-  siliom  vitse,  regimefliqne  locatom  eat.' 

qoe  vocabolom,  aiiimam  et  animom,  129  Si«,  tf#  iii  eetheref  tfc^]  Hi  18.  vm. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBHUM   NATUAA   LIB.    V. 


569 


Qnod  qQoniam  nostro  qiioq«e  constat  corpore  certam ; 
Dispositamqae  Tidetur^  ubi  esse,  et  crescere»  possit        140 
Seorsom  anima,  atque  animiis;  tanto  magis  infidandum^ 
Totom  iK>sse  extra  corpns»  formamque  animalem» 
Pntribas  in  glebis  terrarum^  aut  solis  in  igni^ 
Ant  in  aqna  dnrare^  aat  altis  setberis  oris. 
Hand  igitnr  constant  divino  praedita  sensa,  145 

Qaandoqnidem  nequeant  vitaliter  esse  animata. 

Hlud  item  non  est  ut  possis  credere^  sedes 
Esse  Deum  sanctas  in  mundi  partibus  ullis: 
Tenuis  enim  natura  Deum,  longeque  remota 


datnhmetUmfridtiurtMpqMahipwrHlneerp&renoiiromi^ 
tepmvtim  orui  et  meeee^  eo  magie  negondmm  eet^  utmmque  ponee  permanere  extra 
eorpoM  et  extra  Jigwram  animalemf  et  subtistere  aut  in  cormptia  eeepitilme  terra- 
rmn^  ami  tM  igne  «olif ,  aut  m  aqua,  aut  in  eupremie  regionibue  aerie.  Ergo  \m  re« 
ooMiee  nan  mnJt  eonetantee  4ioino  eeneu^  ei  quidem  non  poeemU  eeee  prmdita  anima 
SimUiter  hoenoneet  ▼erMimile,  ut  q/ueae  putare  dimnae  eedee  Deo^ 
1 1»  atiqeXkue  partibue  mamdi    Namquo  cam  natmu  Deorum  tit  eubtilie^ 


ftando  Bodl.  V.  marg.  l.eumV. ed.  Mas.  B.  2.  Fenr.  Th.  Ra.  quomodo Mas. B. 
1.-143  PuHihue  V.  ed.  Th.  Ra.— 144  autineUieO.  Mus.  B.  1.  horie  Mus.  B. 
S.<-a45  Aui  O.  Mas.  B. ».  conetat  Mus.  B.  l.—UJ  lUud  mdem  V .  ed.  Th. 


NOTJE 


M4)q.  tnpra  potiti  sant  iii.786.  Cod- 
tote  ibi  aimotationes  aoitras. 

14S  IWh»]  H.  e.  utmmqoey  nempe 
animam  et  aoimnm. 

145  Cetutanf]  Sapp.  ccelam,  teiray 
narey  toly  Innay  tidera,  Scc, 

147  lliMd  Uem  non  eet^  ^c.]  His  10. 
▼M.  monet  etiam  ac  docet  interim 
Lacretins  adTertnt  Homemm,Arit- 
totelem,  ac  ▼nlgut  philotopboram  et 
ceterorum  Imminnmy  qni  cotlam  De* 
oram  eate  domiciliam  oontentinnt, 
nnllam  mnadi  partero  aut  ctte  ant 
petteeate  Deorom  tcdem.  Qaod  enim» 
inqnlty  tedem  habet,  ten  quod  ett  in 
Idco,  ilfaid  et  tan|pt  et  Ungitnr.  Lo« 
ent  enim  et  locainm,  nt  aiunt,  sunt 
corponi:  eoipnt  antem  taogere  ant 
taogi  potcat.  Sod  Dii  ncqne  tangnnt 


neqne  tanguntnr:  non  tangnntnr  qni- 
dem,  quia  adeo  tennit  ett  eorum  na- 
tnra,  ut  a  tentibnt  nottrit  tit  remotit« 
sima;  dnde  et  sedet  iliorum  natnram 
teqni  credibile  ett,  et  nottrit  tedibut, 
hoc  est,  iit  sedibns,  quas  vnlgo  Diit 
attignamus,  longe  este  ditsimilet ;  h. 
e.  tenaet,  et  a  tentibut  notirit  paritev 
remotat.  Omnet  autem  mundi  par- 
tet  sab  sensut  nottrot  cadnnt.  Igitur 
nnllae  pottunt  ette  Deorum  domici* 
linm.  At  irero  com  non  tangantor 
Dii,  tane  neqne  tangant  necette  ett* 
'  Tangere  enim  non  quit,  quod  tangi 
non  licet  iptnm.'  Qn^propter  alia 
eat  Diit  qutBrenda  tedei^  qnam  qntt 
hactenat  iit  attignata.  Quod  qaidem 
te  prtBttitomm  infra  poliicetor. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


590 


T.  LUORBTll   CARI 


Sensibas  ab  nostris,  animi  vix  mente  videtur.  150 

Qu8B  qiioniam  manunm  tactum  subfugit  et  ictam, 
Tactile  nihil  nobis  qaod  sit^  contingere  debet: 
Tangere  enim  non  qnit^  si  tangi  non  licet  ipsam. 
Qua  re  etiam  sedes  quoque  nostris  sedibus  esse 
Dissimiles  debent ;  tenues,  de  corpore  eonim.  155 

Quas  tibi  posterius  largo  sermone  probabo. 
Dicere  porro,  hominum  caussa  voluisse  parare 


H  amota  proetd  a  $enribut  nottruy  vix  etiam  eemUur  ratiene  meniie  nottra:  quee 
quidem  natara  Deoram  eum  fugiai  iaelum  et  plagae  manuum  nostraram,  ea 
sane  non  debet  tangere  aliquidf  quod  pottimut  tangere;  eienim  illud  non  poteti 
ioMgerey  quod  iptum  non  potett  tangi,  Quapropter  tedet  Deoram  debent  etiam 
ette  ditparet  nottrit  tedibut^  quippe  quaB  tubtHet  quati  de  materia  iUorum  sint. 
QiMf  ret  demonttrabo  tibi  it^a  muUit  rationibut  ac  verbis.    Ai  vero  dieere  Deot 


^^»^»i»i»i»i#V»i»S»^ 


Ra.  Msfif  dicere  P.— 150  ab  Mus.  B.  8.  Cant.  a  Tulg.— 151  eum  pro  ^ihmimm 
y.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  aHOfii  nkmttfii  Miu.  B.  2.  contaetumjugit  Delph.— 153  qui 
pro  quit  Cant.  ti  iangx  P.  Ald.  Mus.  B.  1.  quod  tangi  vulg.  quod  ft  tangi  Vind. 
V.  ed.  O.  Mu8.  B.  2. 8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.— 154  quati  pro  quoque  Mos.  B.  8. 
—155  pro  corpore  Lamb. — 156  longo  Vind.  O.— 157  oo<itt  tpff  Voss.  Tet. — 158 


NOT^ 


150  Animi  vi»  menie']  H.  e.  ▼iz 
cogitatione  et  intelligentia  compre- 
henditur.  Sic  iv.  769.  '  Mens  animi 
Yigilat/  Sec.  et  vi.  1181.  Sic  Plantns, 
Horatia8,CatttIln8,etalii  poetae  ntram- 
qne  hanc  Tocem,  raens  animi|  conjnn* 
gnnt. 

155  T<niti«fy  de  corpore  fomm]  Te- 
nnes,  quasi  de  materia,  de  atomis, 
de  corpnsculis,  ex  quibos  Dii  con- 
stant. 

157  Dicere  porro^  Aomtiiaiii,  4*«.]  Hi» 
85.  vss.  totns  in  id  incnmbit  Poeta, 
ut  mnndumhnnc  hominum  cansa  non 
fnisse  a  Diis  paratum  persuadeat. 
Unde  non  sit^  cur  qnisqnam  mortaiisy 
qnasi  memor  tanti  beneficii  a  Diis 
acc^tiy  tantum  laudet  opns,  «eter- 
nnmque  putet,ac  futnrum  immortale. 
Quid  enim,  inqnit  ingratus  ille  yit, 
gratia  nostra  potuit  apud  Deos,  nt 
inundum  in  nostrum  gratiam  condi- 
derint,  qui  nullam  a  nobis  gratiam 
erant  relatnri?  Deinde,  qnid  novi  foit, 


inquit,  ut  Dii,  qui  snmma  |>ace  frn- 
nntur,  illicerentnr  ad  sni  ant  homi- 
nnm  cansa  priorem  suam  vitam  otio- 
sam  mntandam,  et  ut  hominnm  ae 
remm  creatarum  curara  susdperent, 
cnm  antea  pulchre  beateqae  vive- 
rent  ?  Praeterea  quid  mali  fnisset  no- 
bis  creatos  non  fuisse  ?  Qni  enim  vi- 
tSB  amorem  gustavit,  is  jnre  merito 
cupit  vivere:  at  qni  nunquam  fue- 
runty  non  est  quod  vitSB  volnptate  re- 
tineantur.  Denique  quomodo  Dii 
mnndum  in  hominnm  gratiam  fabri- 
casse  potneriDt,  nisi  pr»vio  exem- 
plari,  atqne  praevia  cognitione  ?  Ni- 
hil  enim  fieri  potestsine  idea.  Vemm 
unde  printam  Diis  insita  est  idea 
mundi  creandi  ?  Unde  innata  est  illia 
mundi  notitia,  per  qnam  animo  oer- 
nerent  qnid  facere  institnerent  f 
Etenim  cum  ez  atomis  creandns  fnit 
mundus,  nnllo  alio  modo  vim  illamm 
cognoscere  potuissent  Dii,  hoc  est^ 
quid  illas  valerent  mntata  positnra^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NilTURA   LIB.   V.  fiOl 

Praeclaram  mandi  nataram^  proptereaqne 

Adlaadabile  opus  Divom  laudare  decere, 

iEtemumque  putare  atque  inmortale  futurum ;  160 

Nec  fas  esse^  Deum  quod  sit  ratione  vetusta 

Gentibus  humanis  fundatum  perpetno  sdYO, 

Solicitare  suis  ulla  vi  ex  sedibus  umquam, 

Nec  verbis  vexare^  et  ab  imo  eyortere  summa : 

Ccetera  de  genere  hoc  adfingere^  et  addere^  Memmi !       165 

Desipere  est;  qnid  enim  inmortalibus,  atque  beatis/ 

Gratia  nostra  queat  largirier  emolumenti, 

Ut  nostra  quidquam  caussa  gerere  adgredientur? 

Quidve  novi  potuit  tanto  post,  ante  quietos^ 

vMm  pnpier  komine$  jtr^eparm^e  fmUhram  hanc  univerMi  natuntm  ;  et  idee  co»- 
weniene  eese  coUoMdare  opu$  Deerum,  et  exieHmare  illod  eeee  ab  atemef  et  fore 
ttmpiitinum ;  neque  licUum  eese  ccnari  movere  unqttam aliquid  de  euie stationibue^ 
qu9d  tit  Btabilitum  antiipio  contilio  Deorum  in  gratiam  generie  hunumi  ab  ertemo 
tempore;  neque  licitam  esse  lab^actare  dictia,  ac  di^icere  ab /undo  ipsam  Uni» 
vermm:  et  jingere  sibi  atque  an^ungere  reHqua  ^usmodi^  deHrare  eet^  o  Memmi  / 
Quid  enim  commodi  bene/icium  noetrum  potest  tribuere  Diis  immortaiibus  et  beatie^ 
ut  susc^^iaMt  facere  aUquid  propter  nos?  aut  qu4B  nodtas  potuU  incitare  aioB,  qui 


^^^»^^^^»^ ^* 


Perdaram  V.  ed.  mondi  Mus.  B.  2.  praiereaque  P.  pronterea  quod  V.  marg.  1. — 
IM  AdhudabUe  lib.  vet.  Id  laudabUe  P.  in  not.  et  edd.  vulg.  dium  V.  ed.  Th. 
Ra.  diotiit  Vind.— 168  fondatum  Mus.  B.  2.— 163  ulla  vi  ex  P.  Qryph.  Vind. 
Voss.  Tet«  et  L.  B.  Moi.  B.  8.  Cant.  Ald.  iUum  ex  V.  ed.  Th.  Ra.  tcuinii  de  O. 
Ferr.  uUam  ex  Mus.  B.  1. 2.  uUum  de  Tolg.  iUud  ex  V.  marg.  1.  sensUnts  Oryph. 
P.  Ald.— 164  abunoV,  ed.  Th.  Ra.  mmniaiii  Tolg./iifido  Lamb.  pessum  Benil. 
-^66  De  euper  Mos.  B.  2.  mortaUbus  O.  Mns.  B.  2.— 167  rem  aUmenti  Mns. 
B.  S.— 168  fnic^iitd  V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  adgredientur  P.  Vlnd.  V.  ed.  MnB.B. 
S.  Cant.  Perr.  Th.  ^/l.  Ald.  aggredianiur  yulg.— 169  Quodve  Ferr.— 172  ab- 

NOTiE 

niai  natara  creando  mundnm  ex  ccetn  mondnroy  ih  iray,  omne,  qood  scillcet 

temerario  atomomm  iUis  specimen  *  Gentibns  humanis  fondatnm  per- 

dediasety  ac  per  ipsnm  remm  ezor-  petuo  svo.' 

tam  esperti  esaent,   qum  m  esset  166  Jiimor<a/i6iis]  Snpp.  Biis.  Qnam 

atomoram.  Igitur  non  a  Diis  creatna  mtionem  hic  proseqnitor  Lncretins, 

est  mnndnsy  sed  ez  temerario,  natnra  eandem  pneclare  dedndt  LactaDtiot 

tamen  dnce»  atomomm  concnrso  at-  et  refotat  vii.  6. 

qae  coogressn  factns.    Impia  sane  167  Largirier']  Poetiee»  pro  largiri. 

seotentia,  qnsB  Tirtntem  Beo  omni-  169   Quidve  novi  potuitf  i^cJ}  Sie 

poCeati  detrahit.  pneclare  Cicero  de  Nat.  Deor.  ii. 

161  Sottcitartl  Qnasi,  solo  eitare,  in-  eandem  rationem  proseqaitur  hia  ver- 

qmt  Festns :  h«  e.  e  loco  sno  raoTere,  bis :  '  Quid  antem  erat,  qnod  concn* 

aatlabefactare.  pisceret  Dens  raondum  signlsetln- 

164  Summa  [Auriimwi]  UniYersnm,  minibus,  tanqnam  /Edili8,oroart?  81, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


502  T.   tUCESTll   CARl 

Inlicere,  ut  cnperent  vitam  nmtave  priorem  ?  17(1 

Nam  gandere  novis  rebns  debere  videtnr, 

Qnoi  veteres  obsnnt :  sed,  quoi  nibil  adcidit  segri 

Tempore  in  ante  acto^  quom  ptilchre  degeret  asyom, 

Qnid  potnit  novitatis  amorem  adcendere  talil 

An^  credo,  in  tenebris  vita  ac  mcerore  jacebat,  175 

Donec  dilnxit  remm  genitalis  origo  ? 

Qnidve  mali  fnerat  nobis  non  esse  cieatisl 

Natns  enim  debet  qniqnomqne  est,  velle  manere 

In  vita,  donec  retinebit  blaoda  voluptas : 

Qni  nnmquam  vero  vitae  gustavit  amorem^  180 

odfo  multum  ontea  eonquUac^antf  ut  veUeni  commMtare  prittinam  suam  vwemU 
raiummn?  Etenim  ille  videtwr  debere  deketari  rebue  nmrie^  eui  prietinm  neceni : 
verum^  cui  mHl  atgritudmie  evenitf  eum  beate  viveret  vitam  tn  ffneterite  temfere^ 
ememem  rte  petuU  ineuiere  ee^^idiinem  wmUti»  taJH  homini?  ^ii,  puto^  vilta 
beonim  eepeUelMdwr  m  tembrie  et  erat  in  trietitia  ueqaedum  naAivue  ertuB  rerum 
Uhadt  7  Aut  quid  danmifuieeet  nobie  non  fideee  natie  7  Etenim  qmemQne  creo» 
tueeetfU  deb«t  cupere  permanere  in  ot^a,  fuamdiu  duJcie  vehipta$  retinem  eom. 
At,  qui  nunquam  deguetauU  vetuptatem  vitee,  ne§ue/uit  t»  uumere  viveotlam^  fuid 


^»^^^»»^»»>#«»>#^»^ 


eunt  Vind.  cimi  pro  quei  O.  Mns.  1.— 17S  inante  aeto  Y.  ed.  Tb.  Ra.  BodL— 
174  Qui  P.  Qmu Mu8.  B.  2.  nomtaeV.  ed.  Th.  Ra.  amere  P.  Ald.  Bas.  marg.  V. 
marg.  1.  Nard.  accedere  P.  O.  Bas.  marg.  tdtie  O.  Mus.  B.  1.  Hic  ioseritur 
▼s.  177.  in  P.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1. 2.  S.  Cant.  Ferr.  Tb..Ra.  Ald.— 175  vitam 
Mna.  B.  2.  In  Vom.  Tet.  et  L.  B.  h.  et  qni  Hequitur  vs.  transpositi  legnntnr. 
—176  diduxit  Oryph.  marg.  Bas.  marg.— 177  /ueret  Gif.  Par.— 180  verevitam 
CanL  geetaoit  Ferr.  V.  edd.  Th.  Ra.  O.  Mus.  B.  1.  Cant.— 181  Non  Mus.  B.  2. 

NOTJE 

nt  Dens  ipse  melins  habitaret;  ante  di;  n.  qvod  eenniit  neqne  Dei  causa^ 

videlicet  tempore  infinito  in  tenebris,  neque  homnis  gratia  mnndnm  esse 

tanquam  in  gurgnstio,  habitaverat.  factum. 

Post  antem  varietatene  enm  delecta*  170  InUeere]  Antiqne  pro  illieere. 

ri  pntamns,  qna  coelum  et  terras  ex-  177  Fuerat]  Lambinns ;  bene.  Pa- 

ornatas  videmns?  quae   ista.  potest  rens  et  aliiqnidam/icsrftyprofuisset; 

•sse  oblectatio  Deo?  qnsB  si  esset,  ita  videtnr  nsns  hoc  verbo  Lncretina 

non  ca  tamdiu  carere  potnisset.    An  passim  ;  4ic  infra  vs.  1942.  atiii*  849. 

hascy  fere  nt  dloitis,  hominum  causa  n  Creatie]  In  dativo  casn,  bene.    Ste 

Deo  constituta  snnt  ?  Sapientnmne  i  Latini  scriptores  loqnnntqr,  nt  ainu- 

propter  paucos  igitnr  est  tanta  hatn  lem  casnm  ponant  ante  et  post  infi* 

remm  molttio.     An  stultorum?  at  nitivum '  esse.'     Qnanqnaai  non  ea 

primnm  cansa  non  fnit,  cnr  de  im-  semper  constmctio  servatnr.  Sic  in- 

probis  bene  mereretnr/  dcc.    Dno  firavs.lSl.nonycreatOysed^atnm' 

igitnr  drca   mnndi   constitntionem  legitHr,etiainsidalivnicas«iprse€e8- 

peceavit  Epicnrns:  i.  qnod  voluit  non  serit. 
Deum,  sed  casnm  ene  cansam  mun- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LIB.    V.  598 

Nec  fait  in  nuinero ;  qaid  obest  non  esse  creatum? 

Exemplum  porro  ^gnundis  rebus,  et  ipsa 
Notities  hominum  Diis  unde  est  insita  primum, 
Quid  yellent  facere»  ut  scirent^  animoque  viderent? 
Qaove  modo  est  umquam  vis  cognita  principiorum,       185 
Qaidque  inter  sese  permutato  ordine  posseut, 
Si  non  ipsa  dedit  specimen  Natura  creandi  ? 
Namque  ita,  mnitimodis,  multis  primordia  rerum 

n»cd  tali  homini  wmfituse  naJtuml  Venm  vndenam  prmcipi^  exempUre,  quod 
seqnereotnr  in  rehue  creandit,  notam  est,  et  nnde  idea  hominum  innata  e$l  Diig^ 
ni  eognotcereni,  et  mente  intuereniur  qidd  cuperent  agere?  et  quanam  ratione 
poi^tat  atomorwnfidt  iis  nfi^fii  nota,  quidnam  wderent  itmerea  illaram  inter  $e 
potUwra?  «ui  nahira  ipta  dedit  iit  exemplare  gignendo  res  ipsas?  Eienim  plU'- 
rima  prineipia  rerum  adeo  variit  modie  agitata  fuenuU  ictilmtjam  ab  ettemo  tem- 


M  mundo  O.  Mns.  B.  1.  abest  Cant.  creato  qoidam.— 182  gignandi  V.  ed.  Tli. 
Ra.— 18S  dHt  unde  e$t  inmia  Bodl.  Vom.  vet  et  L.  B«  dtvtt  umde  ett  ineUa  Mot. 
B.  1.  Caat^  divit  unde  intita  P*  Ald.  dvrieum  eet  Vind.  Mns.  B.  ^  divieum  deett 
V.  ed.  O.  Ferr.  Tb.  Ra.  divitdeeet  Mns.  B.  2.— 184  aut  tcirent  Mus.  B.  1.— 185 
inqmem  tna  Nard.  Mos.  B.  1.-186  Quidve  Bodl.  Quisque  Mos.  B.  B.  Quidnam 
edd.  vulg.  (^ticquid  Voss.  marg.  Quidnam  Bas.  te  Vind.  V.  ed.  Voss.  vet  et  L» 
B.  Mns.  B.  1.  3.  Cant.— 187  speciem  P.  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mus. 
B.  1.  2.  CanU  Oryph.  creando  Lamb.  Cteech.  Delpb.— 188  Namque  ea  V. 

NOTiE 

181  In  nnMefo]  Snpp.  viventinm.  tiant  ac  resiliant,  atquein  varias  inde 

182  Exempkm%]  Exemplare,  quod  generationes  ferantur  ,non  poterant 
scilicet  Dii  Mquerentor  in  creandis  praemittere  sni  exemplar  in  mente 
rebos.  Deorum  opificum,  anteqnam  in  res 

183  Notitiet']  H.  e.  ipsa  idea,  ad  ipsas  novas  creatas  convenissent. 
qoam  noverint  Dii  creare  gentem  bu-  Undenam  ergo  Dii  rerum  creanda- 
manam.  rnm  notitiam  babuerint  ? 

187  Naturei]  Natnra  gnbernans,  nt  Itaque  negat  Epicnrns  mnndom 

ait  supni  vs.  78.  opera  Deorum  esse  factnm :  sed  do- 

19S Namqueita^muUimodit,^c,]ScU  cet  omnia  esse  effecta  natura,  seu 

licet  argumentatur  Lncretins  ex  prin-  fortuna  ac  casn,  hoc  est,  atomomm 

piissniiy  qne  snpra  posuit  lib  i.  et  u.  fortuito  concnrsu»    Neque  enim  vo» 

Docnit  enim  cnm  Deos,  tum  homines  luit   fortunam  aut  sortem  esse  ali- 

9qne  ez  atomis  fieri,  ac  ceteras  res  qnam,  qnas  per  se  temperaverit  ato- 

creatat.  Qoi  vero,  inquit,  vis  atbmo-  mos,  et  ad  tales  effectus,  qnos  vid&> 

mm  pertpecta  foisset  Diis,  antequam  inus,  disposuerit :  sed  ipsas  atomos 

illn  ad  novai  generationes  conveni-  ipsam  essO  fortunam,  quaf enus  nuila 

reot?  Vnlt  enim  mntuam  atomorom  prsmeditatione  sibi  invicem  occur- 

occnrtationematqneindefessam  pug-  rentes  sese    complectnotnry  resqne 

nam  tx  infinito  tempore  prscessisse  copcretas,  proot  contigerit,  faciunt. 

earom  concilium  atqne  coetum.    Hse  Ita  enim  Epicuri  nientem  explicavit 

vero,  cnm  snopte  nisu  tantum  percu-'  Lucretius  1. 1020.  *  Nam  cerie  neque 

Delph,etVar.Clat.                  lucret.  ^P 

-   Digitized  by  VjOOQ lC 


004  T.   LUCRBTII   CARI 

Ex  infinito  jam  tempore  percita  plagis, 

Ponderibusqne  snis  consuerunt  concita  feiri,  190 

Omnimodisque  coire^  atque  omnia  pertentare, 

Qu8Bqnomque  inter  se  possint  congressa  creare ; 

Ut  non  sit  mirum  si  in  taleis  disposituras 

Deciderunt  quoque,  et  in  taleis  yenere  meatus, 

Qualibus  hsec  rerum  geritur  nunc  summa  novando.         195 

Quod,  si  jam  rerumignorem  primordia  quce  sint, 
Hoc  tamen  ex  ipsis  coeli  rationibus  ausim 
Confirmare,  aliisque  ex  rebus  reddere  multis ; 
Nequaquam  nobis  divinitus  esse  paratam 
Natntam  rerum ;  tanta  stat  prsedita  culpa.  200 

porcy  et  »olUa  smit  moveri  perlata  ema  grmntatet  et  onmUmt  modii  oftnenire  inter 
se,  et  turbare  retetmetiu,  qtias  ipsa  inter  aecongregata  queant  procreare;  ut  mtnm. 
dum  non  «tl,  «t  delapea  tunt  etiam  in  talet  ditpomtionet,  et  4e9enenmt  t»  iaUa 
intertaUay  qualibua  kcee  nmverta  rerum  mtlet  nwkc  admimttre^  reno^ando  ea^ 
^mt  eunt  atate  canfecta.  Etiamai  antem  netdam  qum  tint  prineipia  remm,  «Ite- 
men  audacter  pottem  demtnstrare  ex  iptit  rationilmt  oerii,  et  dicere  ex  ediit  rebut 
pUtrihutittudf  nempe  naturam  rerum  nmi  ette  creatmn  a  DOt  ingratiam  nottrmn ; 
aieo  Umtit  tneommodit^  atque  tantit  dtfeetibut  repkta  ett,    Prbtmm,  qmtOmin 

marg.  1.  Sed  qnia  muUo  Oassend.— 190>Sm  V.  ed.  Th.  Ra.— 191  pertemptare 
Vind.  Mus.  B.  I.— 193  vitalet  V.  ed.  Th.  Ra.— 194  Deciderint  P.  Ald.  taUbut 
Mat.  B.  8.  novatua  P.  in  not.  Mna.  B.  1.  Ferr.  mMut  Vind.  C«at.  mmttut  V. 
ed.  Mus.  B.  2.  Th.  Ra.  in  ettut  Mns.  B.  3.— 196  jam  mme  V.  niarg.  1. 0.  Cant. 
jam  ego  Mos.  B.  1.  ai  deest  V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet.  Mus.  B.  1.  2.  3.  Tb.  Ra. 

NOTiE 

consilio  primordia  rerum  Se  ordine  etiam  atomomm  cognitione  atque  na* 

quaeque  snoy  atque  sagaci  mente  lo-  tura,  faciie  probare  posse  exipsaccEli 

carunt:    Nec  qnos   qusqoe  darent  ratione,  atque  ex  alib  etiam  rebus  im- 

motus  pepigere  profecto;  Sed  quia  perfectisctincommodisyqnninmundo 

roulta  modis  multi»  mutata  per  omne/  8nnt,mttndum  hunc  divinitus,  boc  est, 

&c.    Et  infra  jam  vs.  420.  ubi  repe-  a  DeOyUon  foisse  creatum  in  horoinnm 

tit  hos  versns.  gratiara.    Quod  et  Cicero  de  Nat*. 

194  Deciderunt]  Penultima  brevis.  Deor.  i.  prteclare  explicat. 

Sic  VH.  416. 'constitenint.'  197    CwU  rationibua']  Cceli  condi* 

195  Qwdibut  fuec,  ^c.]  Hic  vs.  posi-     tlone,  natnra :  Ccelo. 

tus  est  1. 1027.  199  Divinitut]  A  Deo,  a  Diis  im- 

Rerum  tumma]    Natnra,    univer-  roortalibns. 

snm.  200  Naturam  rerum]  Hnnc  mnn- 

Novando]  Supp.  ea,  qnae  jam  aetate  dom. 

et  svo  confecta  Kunf.  Tanla  ttatpriedita  culpa]  Adeo  mnU 

196  Quodt  ti  Jam  rerum,  ^.]  Hi  5.  ti^  sunt  in  mnndo  hoc  peccata,  iocom- 
V88.  jam  positi  sunt  ii.  177.  Monet  rooda;  et  que  oon  recte  neque  or- 
BUtem  iis  quinque  versibns,  suppressa  dine  facta  sunt. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB    RIRUM    NATURA    LID.   Y. 


595 


Principio,  qoantam  coeli  tegit  inpetss  ingens, 
Inde  avidam  partem  montes,  sylvceqoe  ferarum^ 
Possedere ;  tenent  rapes,  vastaeqne  palndes^ 
£t  mare,  quod  late  terranim  distinet  oims. 
Inde  duas  porro  prope  porteis  fiervidus  ardor,  305 

Adsiduusque  geli  casRs^  mortalibos  anfert 
Qood  snfer  est  arvi,  tameR  id  natmra  sna  vi 
Sentibus  obdncat,  m  vis  humana  resistat, 

eeUnimm»  ambHuM  ceeli  nagniu  obiegU,  ex  eo  coUeSf  et  saliuif  uhi  fera  vagantur^ 
owipmere  voMtam  partem ;  tcopuli,  ingetitesque  paludetf  et  atquorf  quod  vaste  coer- 
eetfiues  terrarum^  occupmt  ettani  partem.  Ex  to  aetu»  ardenSf  et  continuut 
laputs  geUif  toUunt  hommibus  fere  etiam  duas  partes.  Quod  agrorum  restatf  na» 
imm  tamen  ex  suo  nutn  operiret  iUud  spinis,  nisi  solertia  hominum  ohstaret^  solita 

—201  ^umntumP.  V.  ed.  Oryph.  marg.  Bas.  marg.  Tb.  Ra.  Ald.  tegot  P.  in 
mu  gmit  M oa.  B.  2.  et  in  marg.  reg^  pro  Tar.  lect.— 202  Inde  aUam  Mar. 
MiMff  Mw.  B.  2.--204  desthmt  P.  V.  ed.  desHnet  Mas.  B.  2.— 207  raovi  V.  ed. 
TlkiU.-«OS  Gentibus  O.  Mof.  B.  1.  S.  abdmeat  Mot .  B.  1.  tririf  V.  ed. 


HOTM 


201  Prbulpio,  quantum,  ifc,']  His  6. 
Tis.  cootiDetar  i.  argiiroentum,  qno 
probat  naumam  t!^rramm  parten 
hominibns  ease  inntilem ;  nt  pote  qus 
partim  montibns,  sylvis,  ac  mpibns ; 
partim  vastis  palodibnt  et  mari  pos- 
sideatnr :  partim  nimio  ferTore  solis 
adnratnr,  ant  frigore  rigeat,  nbi  non 
licet  lubitare,  nempe  snb  zona  tor- 
rida,  et  anb  zonis  frigidis.  Qoi  ergo 
did  possit  terra  in  bominnm  gratiam 
creata  divinitns,  qoae  tot  ac  tantis 
defectibns  ac  incommodis  prsdita 
cstP 

Qadiiliim]  H.  e.  eam  mnndi  par- 
tem,  qnam  ccelnm  tegit ;  i.  o.  terra* 
ram  orbem,  qni  partim  terra  est  ha- 
bitabilis :  partim  inhabitabilis,  prop- 
ter  cilorem  et  frigns :  partim  mare : 
partim  sylvae :  partim  fluvii :  partim 
lacns  ac  palndes. 

lupetus  ingens^  Cccli  ambitos  celer- 
rimos  et  volubilissiraus.  Sic  Cicero 
de  Nat.  Deor.  ii.  *  Cum  aotein  impe* 
tom  coeli  admirabili  com  celeritate 
moveri  vertique  videamus/  &c. 

202  Atidam  partem}  I.  e.  magnam, 


vastam,  et  Ingentem  partem,  quasi 
avide  occupatam.  Hypallage.  Sic 
HoratOd.  ii.  14.  dixit,  'pavimentum 
snperbom/  pro  pavimento  soperbi 
doniini. 

SifkMequeferarum']  Hyhrae,  in  qnibus 
▼agantnr  fer». 

205  Fervidus  ardor']  Neor.pe  sob  ao* 
na  torrida. 

206  AssiduMsque  geli  casus]  Nempe 
sob  dnabiis  zonis  frigidis. 

GeUcastts]  Geln,  quod  est  proina 
frigida,  qnsB  cadit  ex  aere  in  terras 
▼8.  217.  Dicitnr  antem,  teste  Nonio, 
gelu,  et  gelus. 

207  Quod  super  est  om',  ^c.]  His  7. 
▼ss.  continetnr  ii.  arguroentum,  ni* 
mimm,  qnod  ex  residoa  terraroro, 
qoae  colitor,  parte,  non  nisi  magno 
cnm  labore  horoinum  colcntinni  eam 
aratris  et  bidentibos  froctos  a-gre 
proveniant.  At  si  hominum  gratia 
creata  esset  diviuitns  terra,cur  spon- 
te  sua  non  ferret  fructns  i 

Natura]  Fortuna,  sors,  qnam  rerum 
opificein  statuit  Epicurufi. 

208  Resistat]  Nempe,  arando,  co* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


596  T.   LUCRBTll   CARI 

Vitai  canssa,  Talido  consueta  bidenti 

iDgemere»  et  terram  pressis  proscindere  aratris:  210 

Si  noD,  fecandas  vortentes  vomere  glebas» 

Terraique  solum  subigentes,  cimus  ad  ortus ; 

Sponte  sua  nequeant  liquidas  exsistere  in  auras. 

Et  tamen,  interdum  magno  quaesita  labore^ 

Quom  jam  per  terras  frundent  atque  omnia  florent ;       S16 

Aut  nimiis  torret  fervoribus  »tberius  sol, 

Aut  subitei  perimunt  irobres,  gelidsBque  pruinaB, 

Flabraque  yentorum  violento  turbine  vexant 

Praeterea^  genus  horriferum  Natura  ferarum, 
Humanad  genti  infestum,  terraque  marique,  220 

Quur  alit,  atque  auget?  quur  anni  tempora  morbos 

gemere  fodiendo  terram  duro  bkUtUi^  et  ecindere  terram  depreeti»  wrtttrie^  m- 
vendi  gnUia,  Nin  excitaremus  terram  ad  fruetue  /undendoef  invertenies  urmtro 
fertilet  gUbatt  et  conterentee  eobun  tef/nrw,  «011  pottent  froctns  vt  tum  exturgere  e 
terru  in  flatut  fluidot  dlirit,  Et  tamen  aUquando  ret  omnet  conquitit<B  magno 
laborej  utnjan^jam  veluii  frondeteunt  et  quan  floretcuni  peromnet  terrat;  tonc 
vtl  tol  aJeriut  urii  Ulas  ntJiitM  sois  ardort6tM,  vel  phttia  repentina  interimMnt  eu», 
et  frigidtt  pruina,  autftatut  ventorum  labrfactant  eas  vehementioriflaiu»  Deinde 
quare  natura  nutrit  et  auget  horrendam  gentem  ferarum,  q^  tntmtctf  etl  generi 
munanoy  in  terra  et  in  mari?    Quare  tempettaiet  anni  afferuni  morbot?  cur  mort 


Th.  Ra.  vi  rit Mos.  B.  S.  itl«t  vitMn»,  B.  2.— 310  Deest  Voss.  vet  poMtt  Mut. 
B.  2. — 211  iteraniet  Vo98.  marg.  vomere  terrat  Mui.  B.  S.  pro  var.  lect. — 212 
ttimut  V.  ed.  Th.  Ra.  tcitnut  Vosa.  vet.  et  L.  B.— 213  pertittere  Mus.  B.  2. 
exturgere  P.  in  not.— 214  Sed  tamen  qaidam.— 216  fitmtmii  Mos.  B.  1.— 217 

voriE 

iendo,  pastinando,  fodiendo,  &c.  efiam  frnctibns  speratis  ex  labore  et 

209  Bidenti]  Bidens  instrnmentnm  cnltu  duro  terramm,   sspe  taroen 

fossoriumest,qao  terrafoditnr,  quod  frastremnr  per  varios  casus,  nempe 

duos  dentes  habet.  Plin.  xvii.  21.  Co-  ant  per  assiduas  imbres,  aut  per  nC 

Inm.  IV.  14.  mium  solis  SBstum,  ant  per  ventonim 

211  iSt  fiofi /ecimdat,  ^c.]  Hi  2.  vss.  vim  validam,  &c,  Sed  de  his  omni- 
positi  sunt  i.  212.  bus  consnle  Virg.  Oeorg.  r. 

212  Subigentet]  MoUientes,  colen-  219  Pneterea^  genut  honiferum,  ^c.] 
tes,  conterentes.  Sic  Virg.  Oeorg.  i.  His  4.  vss.  continetur  iv.  arg.  nempe, 
125.  quod  noxia  animatia  terra  mariqne 

^d  oWtts]  Sopp.  frnctnum :  h.  e.  ad  crescant  et  alantar:    quod  morboa 

Fructns  fundendos.  anni  tempestates  aiferant :  quod  mors 

213  Uqmdat  extistere  in  auras]  O-  immatura  rapiat  homines.  Qnibus 
riri,  nasci,  exsurgere  in  aera.  malis  obnoxii  esse  non  deberent  ho- 

214  Et  tamen^  interdum,  dfc,]  His  5.  mines,  si  cuncta  creata  fuerint  eorum 
vss.contineturiif.  arg.  Qimiruni,qnod  caitffa. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA    IJB.   V.  597 

Adportant?  qua  re  Mors  inmatura  vagatur  ? 

Tum  porro  puer,  ut  saevis  projectus  ab  undis 
Navita,  nudas,  humi  jacet,  infans^  indigus  omni 
Vitali  auxilio ;  quom  primum  in  luminis  oras  325 

Nixibus  ex  alvo  matris  Natura  profudit: 
Vagituque  locum  lugubri  conplet^  ut  aequum  est^ 
Qnoi  tantum  in  vita  restet  transire  malorum. 
At  variaB  crescunt  pecudes^  armenta^  feraeque : 
Nec  crepitacillisopus  est^  nec  quoiquam  adhibenda  est  230 

praeox  /eriwr?  PosietL  etiam  infans,  aieut  nauia  fjedua  abfluctibus  immanibuty 
ite  ^iciiur  nudMt  t»  terram,  lofui  nesciins,  indigena  emnijuvamine  vUa,  eum  prt- 
mum  naimra  emittit  iUam  tii  aura$  lucis  ex  utero  geniiricis  nue  per  nisui  magnos, 
et  imjUet  loea  circnm  ploratu  lamentabilif  sicutjustum  est,  qaippe  cui  tot  ae  tantcs 
catamiiaies  supersint  iraducere  in  vita,  Verum  dicersa  animanteSf  pecorat  et 
bellua  /eroces  augentur^  neque  cymbata  sunt  necessaria  iUis  ad  ludeodam ;  neque 


suiiia  Vom.  L.  B.— 228  Important  Lamb.— 22S  Cum  Mas.  B.  S.  vero  ei  Mus.  B. 
2.-224  NoM  Ua  Vind.  NauJia  V.  ed.  Th.  Ra.— 22&  Ft^ot  Miis.  B.  1.  in  marg. 
Gif.  Par.  Lamb.-~226  aiJbo  Mat.  B.  2.  prqfundit  P.  V.  ed.  Voss.  vet..Delph. 
—228  Qait  Cant.  V.  marg.  I.  tamen  Mas.  B.  2.  transire  est  Voss.  vet.  et  L.  B, 
—229  Et  Mas.  B.  2.— 2S0  Nec  crepUaciUis  P.  in  not.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mus. 
B.  Gryph.  Nard.  Bas.  Voss.  marg.  Nec  receptacutis  Vind.  Ne  crepitacuUs  V.  ed. 
Bodl.  Ferr.  Tb.  Ra.  Necrepitat  ancitUs  O.  Nec  reputacuUs  Mus.  B.  2.  Nec  re- 
fitaciUi»  Mns.  B.  3.  Nec  repit  anciUis  Cant.  Nec  crepUaculaeisP,  Ald.  et  edd. 
valg.  opus  sunt  Lamb.  Bas.  mafg.  P.  adque  pro  q^oiquam  P.  Vind.  Mus.  B.  3. 

NOT^ 

22S  Tum  porro  puer^  tfc,}  His  13.  ratns,  nuUumqae  tot  animalinm  pro- 

vss.continetnry.arg.    Nempequod  ninsadlacrymas,atqne  has  protinns 

bominum  videatnr  fuisse  minor  cnra,  vite  principio/  «&c.    Consnle  locnm, 

qaam  ceteromm  animaliam:  homo  atque  cnm  his  confer. 

qoippe  nascitur  infirmior  pecodibus,  230  CrepitacilUs  lcrepUacuta  eis  o- 

emmom  remm  indigens,  nudns,  in-  pu*  sunt]  Lamb.  bene ;  male  qnippe 

fans,  vagiens,  Scc,    Qnibns  incom-  vnlgatas  editiones  habent,  Nec  crepi' 

modis  cetera  animalia  non  snnt  ob-  tacuUs  opus  esi,    £st  antem  crepita» 

Boxia.    '  Cnr  ergo/  inquit  Epicnrns  colnm  instrnmenti  genns,  quod  ma* 

apnd  Lactantiom  vii.  5.  '  Deos  onmi-  nibus  pulsnm  reddit  sonum.    Marti* 

bas  maliSy  qnem  diligebat,  hominem  alis  de  crepitaculo  xiv.  59.   '  Si  qnis 

obiecit?  Cur  mortalem  fragilemque  plorator  coUo  tibi  vemnla  pendet, 

cottstitnit?*  &c,  Haec  qnatiat  tenera  garrula   sistra 

227  VagUuque  locuMf  ^c.]  Sic  pne-  manu.'  Qnod  qoidem  instramenti  ge- 

clare  Plin.  lib.  vii.  de  imbecillitatei  nns  natrices  quatiunt,  nt  a  fletn  et 

natorsa  bnnan».     '  Hominem  tan-  ploratu  avocent  pueros.    Vulgo,  tcn 

tam  ttodom,  et  in  nuda  humo  natali  kochet, 
die  abjicit  ad  vagitns  stotim  et  plo- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


508  T.   LUCRBTII   CARf 

Almae  nutricis  blanda^  atque  infracta^  loqoela ; 

Nec  varias  quaerunt  vesteis  pro  tempore  coeli : 

Denique^  non  armis  opus  est^  noii  moeiiibus  aUis, 

Quei  sua  tutentur;  quaiido  omnibus  omiiia  large 

Tellus  ipsa  parit,  Natnraque  daedalarerum.  236 

Principio^  quoniam  terrai  corpus^  et  humor, 
Aurarumque  leves  anim»^  caiideique  vapores^ 
E  quibus  haec  rerum  consistere  summa  videtiir, 
Omnia  nativo  ac  mortali  corpore  constant ; 
Debet  eadem  omnis  mundi  natura  putari.  240 

Quippo  et  enim,  quorum  parteis  et  membra  vtdemo»^ 
Corpore  nativo,  in  mortalibus  esse  figuris^ 

vm  afferendus  eat  dukU  ei  itUerceptue  sermo  nuiricit  aleutie:  nec  quaruni  sibi 
dtversa  indumenta  pro  diversis  iempesiatibui  cceli :  demum  wm,  habenl  opus  armU^ 
«Ml  micrts  cehiSf  quibus  cusiodiani  euas  re$,  quoniam  ierra  ipea,  et  naiuray  renm 
optfex,  jrrogignit  illis  omnibus  re$  omnes.  Primum  cum  ierra,  ei  aquay  ei  ieneri 
fiatm  aeris,  ei  feroidi  calores,  ex  quibus  hac  aniversa  moles  rerum  videiur  comttare, 
^^l'^  hahemt  eorjms  genitabHe  ei  interUurum,  usriversa  qno^  ipsa  natura  wumdi 
debet  existimari  similis.    Namque  videmus  res,  quarum  etruhim  partes  st  «•em- 


Cant.— Ml  BUmda  Mus.  B.  2.  ae  i^fracia  P.  V.  ed.  Th.  Ka.  A1d.--2SS  aut 
momibus  Mob.  B.  2.-234  Queis  edd.  vnlg.  Mus.  B.  1.  Qua  P.  Ald.  quoniam 
pro  quando  Mus.  B.  2.-235  petit  V.  ed.  Th.  Ra.— 236  «iiom  pro  quoniam  Ferr. 
V.  ed.  Th.  Ra.  quomodo  O.  V.  marg.  1.  oumdo  Mu».  B.  l.  V.  marg.  2.  cum 
Mua.  B.  3.-239  Corpore  nativo  ae  morialUms  omnia  consiani  P.  in  not.— 240 
eodem  omnis  Gif.  Par.  omnis  idem  Vobs.  vet.  iota  eadem  edd.  vnlg.— 241  omwt- 
mparieis  Oa88end.-.242  nativo  immortalibus  P.  Ald.  natimm  mortaHbus  Vind. 
V.  6d.  Bodl.  Moi.  B.  1.  2.  3.  Canf .  Fcrr.  Th.  Ra.  naHvom  nwriaUbus  Vom.  L.  B. 

NOT« 

231  Almm  nutrieis]  De  voce  alma  vna  et  OMrtalU  eat. 

vide  Botas  i.  2.  Terrai  eorpus]  Terta,  arida. 

Infracia^  Fracta  et  decnrtaU.  Humor]  Aqna. 

2S5  Dadala}  Artifex,  opifex.  Vide  237  Aurarum  leves  animaf]  Aer.  Sic 

CKMB  asBotavimas  i.  7.  ad  battc  lo-  Manil.  1. 161.    'Proxiroua  in  tcnaes 

cnmy  '  daedala  teUus.'  desceodit  spirltns  anras,  Aeraqne  ex* 

286  PriMcipio,  quaniam,  ife,]  His  12.  tendU  mediam  per  tiiaoia  mnndi.' 

via.  jam  monet  se  demonetratnram  CaUdeique  vapores]  Ignis. 

roandam  neque  esse  fttemnm  neqne  238  E  quibus,  ^.]  Sant  entm  qna- 

imqiortalem;  sed  nativom  etmorta-  tuor  elementa,qam  Manilius  i.  138. 

lem.    Cujuf  enim  pertes  nativn  sfinf  wcat  '  Qnatuor  maBdi   artos.'    £t 

et  mortales,  illud  et  oatiTum  ac  mor-  ipse  Lucretins  infra  vi .  245. 

tale  ait  necesse  est.    Atqul  pneci-  Rirum  smnma]   Moodos,  vss.  126. 

puas  mnmli  partes,  oempe  terram,  240. 

oquam,  aera,  et  igoem,  uativas  esse  240  Afimdt  aolara]  Mnodos. 

ac  morules  jamjam  sigillatim  osteo-  242  MortaHbus  Jigurls']  MorUlibBS 

surom  se  ait.    Igitur  muodus  et  oati*  pr inclpiis,  seo  alomorum  cootexturta 

Digitized  by  VjOOQIC 


Sa    RltllUM    NATUAA  UB.  V.  GMt 

Haec  eadem  ferine  mortalia  ceminins  ease, 

£t  nativa  simul :  qni^^Hropter  maxoma  muodi 

Quom  videam  membra,  ao  parteis,  coDsumpta»  regigoi ;  S49 

Scire  licet,  eot!&  qooque  item  terra&que  foisse 

Principiale  aUquod  tempus,  clademque  fiituranu 

Illud  in  hiis  rebus  ne  conripuisse  rearii^ 
Memmi !  quod  terrami  atque  ignem,  mortalia  sumpsi 
Esse ;  neque  humorem  dubitavi,  aurasqne,  perue ;        250 
Atque  eadem  gigni,  mrsosque  aogescerej  dixi : 
Frincipio,  pars  terrai  non  nuUa,  pemsta 
Solibus  adsidnis,  multa  pulsata  pedum  vi, 
Polveris  exhalat  nebolam,  nubesque  volanteis, 
Quas  validei  teto  dispargunt  aere  ventei :  SS9 

fcni,  fUMimi4  gmd$m  mImm,  ff  fiffwd»  Mmnonmi  pirlNfM,  9m  jwivifii»  •6iM«tM 
wmiiy  tumU  H  g€m$rdnim^  Qtmmtkrem  qmtnimn  ctmo  plwrimoi  pmf€$  mwtdi 
«c  mmmkwu  imitrrmtm  ptgmtrmif  isde  p«Miiiii  agnotoere  oHqmod  fitimo  MmUe  imm» 
pm  mmiale  etiam  cmH  et  terrg,  ac  wiUfiMii  cjctffain.  Venm  ii«y«n«cM  ]NiIc«,  • 
Mmmi^wm  ■wiiiiiciiii  Uti4 tii  Mc  rctec,  fiMtf  pciiit lciro»  ci  jfiim csic ]Mri<«rg» 
ei  qnod  doem  etulem  iierum  regenerari  ei  creoeere,  Prtmiaii  eeria  vm  ierra 
adtuia  cottltmrti  ardon6iii  io2ti,  ei  iriiaJrequetUi  impeiu  pcdimi,  emiiiii  levem  nu» 
bmu  pmUt6fi$^  H  mimlmt  voiUamiei^  qmi  teuii  rapidi  di^iaimU  per  lcduii  ocrc. 


^^■^^■^^^0^^*0 


wtikmmk  maiaiibm  Vdss.  vet.  mOm  mariaUkm  Nard.  Bm*  (X  iictivo  e$  mmiaii' 
*Meda.  Tiilg.— m  cd^dtest  V.td.  Tb,  Ra./oniM  Mas.B.  1.— S44  iMliira 
V.  ed%  Tli.  Rju— 940  tlciii  Beatleiiit.  idem  omB.  exempl.— 347  Primeipaie  Mum. 
B.  2. — 24S  mee  pro  iic  Miii.  B.  2.  ne  arripuiue  Gif.  Par.  ne  mu  mrripmete 
edd.  val|;.  reolti  V.  ed.  Th.  Ra.— 250  Aoicrai^MC  V.  ed.  Th.  Ra.~262  iioii  uUa 
0.  Moi.  B.  2.  Ferr.— 254  Polomc  P.  V.  ed.  Tb.  Ba,  Ald.  PiUraii  vttlg.--<265 

NOT^ 

mortaUfaot :  aic  pasaim  loqoitnr.  partec  maDdi  eace  interituraii  dECw 

247  Priaa^pMk  Ich^]   U.  e.  tem*  260  Hianorci»]  Aquani. 

|Mi»  qM  priaeipittm  et  originem  hth  Aura»]  Aera. 

baeffint:  aie  JI.42S.  262  PHiidpiey  pfrc  lciTai,4c.]  Hii 

24ft  Hted  ts  Atti  fcftaiv  4«.]  Hia  4.  10.  vss.  probat  i.  de  terra,  qaod  cer« 

m.  neoet  miffum  Ttdeti  neii  debere  nimpator   et  renatcatur.    Namqoe 

n    aoMBiserit    ae   diimrift   terriuM»  aolibna  aatidola  aiaaiur,  pedibua  <|e« 

B,  aerm»  et  igDeai  ease  Mtiva  et  teritur,  vi  ventoram  La  aer a  diaper- 


mortalia.    Hocenlmjainjamdeclara*  gitor,  tabescit  imbiibas»  abraditur  a 

toroa  ett  slgiflatim.  flanMnibui,  abaanutur  sais  a  foetibna^ 

Cianpiitiai   yuripmitte^  4«.}    Sen-  tarsasqoe    rediategimtnr.     Deoiqae 

tenlia  est  t  Ne  ferte  eauatimea  me  per  sicot  rerom  oauiiom  videmr 


vim  et  leoMre  et  aiae  rationeaaaaa-  parens,  ita  et  eaniiideai  aepakmm 
iliae»  qoaii  aba  te  datem  et  conces-  conwMuie.  Ergo  terra  eerffumpitar 
som  id,  qood  iomsi  et  pesoiy  nempe     et  renasdtor. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


tiOO  T.   LUCR6T1I    CARI 

Pars  etiam  glebarnm  ad  dilaviero  revocatar 
Imbribns,  et  ripas  radentia  flumiDa  rodunt. 
PraBterea,  pro  parte  saa,  quodquomqne  alid  auget, 
Bedditar :  et^  qnoniam  dabio  procul  esse  yidetur 
Omniparens  eadem  rerum  conmune  sepulcram^  260 

Ergo  terra  tibi  libatur,  et  aucta  recrescit. 

Quod  saper  est^  humore  novo  mare,  flumina,  funteis^ 
Semper  abundare^  et  latices  manare  perenneis, 
Nihil  opus  est  verbis^  magnus  decursus  aquarum 
Undique  declarat :  sed  primum^  quidquid  aquai  265 

Tollitur ;  in  summaqae  fit,  ut  nihil  humor  abundet ; 

Pm  qnoqui  eeifriiwn  terrae  reducUw  ad  immdationem  per  pkiciai;  et  Jhm  eor* 
rudentci  alnipiunt  onu,  Adde  quod  id  omne  aliud,  quod  terra  alii  pro  parte  jna» 
corrodatur;  et  ^uody  cum  $ime  dubio  tddeaiur  es$o  maier  rerum  omiRiim,  eadem  $U 
etiam  cowmunts  iumuku  rerum  omnium,  IgUur  terra  diminuiiur  iiiij  et  aug* 
meniaia  iierum  ereocit.  Qmod  reliquum  eii,  non  opm  esi  didii  ostendere, 
mariyjbmioi,  eifowtiipirpetuo  affluumt  nami  aquiif  ei  eonim  aquoiperpeiuojifiui» 
re;  magna  aqua  undique  dcftuentei  oitenduni  tatis  istnd ;  eed  prima  ea  panaqua^ 
qua  iurium  /roAtlicr,  et  per  quam  efficUur,  ui  aqua  nom  exaiiuet  in  moli  aqaaram » 


^**^^^, 


Qna  Cont.  diipargunt  Mus.  B.  2.  S.  diiperguni  ▼ulg.— 256  diHeniem  Y.  ed.  Tb. 
Ra.— 258  altd  Voss.  Tet.  et  L.  B.  alii  reliqni.  aiii  ei  Mas.  B.  2.  Cant.  augeique 
Bodl.~-259  Roditur  edd.  vnlg.  ut  quom  Y.  ed.  Th.  Ra.  ei  cum  Mnn.  B.  2.— 
261  labaiur  Ferr.  Hmaiur  Bip.  Lamb.  redeieii  V.  ed.  Tb.  Ra.  aneicii  Oansend. 
— 26i  pfrmJM«  Cant.— 264  e^uamm  Ferr.— 265  didaraiV,  ed.  Tlu  Ka.— 266 
iumma  qua  V.  ed.  Ferr.  lli.  Ra.  Mna.  B.  3.  ui  deest  Mns.  B.  1.  S.  ntf  P.  O. 

NOT^ 

256  Ad  dilutiem  revocaiur']  Innnda-  enim  semper  latices  ibntinm,  dnmi- 

tur,  obrnitor  torrentibns  et  aqnis.  nnm,  et  maris  perenniter  manant ; 

258  AHdf]  Lambin.  bene,  pro  alind.  faciuntqne  tnm  Tenti,  qni  maria  ? er> 
Sici.26S.  1106.  ni.  084.&e.  Pareus  renUs  abripinnt  aqnas,  cnm  calor 
et  qnidam  alii  legnnt,  olK ,  non  male ;  solis,  qni  aqnas  absnmit>  nt  mare  non 
sic  enim  ts.  221.  rednndet.    PrsBterea  pars  alla  aqtta- 

259  Riddiiur  IHodiiwr]  Diminni-  mm  maris  per  terrse  cnnienlos  snbter 
tnr.  Irrepit  et  percolatnr,  ac  deposito  Ibi 

260  Omnipareni']  Sic  Virg.  JEn.  ti.  ?iro  sen  sale»  mrsus  emergit  in  fon* 
*  TerrtB  omniparentis  alnmnnm.'  Sic  tes ;  e  fontibns  in  fluvios ;  e  flnTils  in 
Lncret  ii.  705.  mare  redit,  perpetno  cnrsn  ac  recar- 

261  Libaiur]    Pareos,  bene:   boc  snmanans. 

esty   diminnitur,  roditor.    Sic  alibi  264  ilf^iudfciirfiisafMnim]  Mag- 

}>assim»  iii.  214.  717.   Sic  infra  vs.  na   aqoaram   copia,  magni  undiqne 

560.  Lambinns  Tcro  ltina<ur.  fluvii  decnrrentes  in  mare.     Sic  i, 

262  Quod  iupir^y  humorCf  4>c.]  His  lOtO.  baec  sententia  scripta  foit. 

12.  TSS.  probat  ii.  de  aqoa,  qnod  cor-  266  In  umma]  In  masaa,  in  XaXh 

rnmpatnr  et  iterum  crescat    Novi  moleaqnarnm. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RRRUM  NATURA   LIB.   Y. 


001 


Partim,  qnod  yalidei,  venentes  aequora,  Tentei 
Deminaunt,  radiisque  retexens  setherias  sol ; 
Partim,  qaod  sobter  per  terras  diditar  omneis : 
Percolatar  enim  wos,  retroqae  remanat  870 

Materies  hamoris,  et  ad  capat  anmibas  omnis 
Convenit:  inde  saper  terras  flait  agmine  dalci, 
Qaa  Tia  secta  semel  liqaido  pede  detulit  undas* 

Aera  nunc  igitar  dicam,  qoid  corpcMre  toto 
Innamerabiliter  privas  matajtur  in  horas :  275 


f  ipud  parHm  vekiminHores  venii  ttringenie$  maria  minuimt  aqoas,  et  ipsetol 
merin»  revoeans  aqaaa,  roinait  eas :  pariim  quia  aqaa  disiribuiiur  if\fra  per  omnes 
terrag.  Etenim  aqua  aalsa  colatwTf  et  maieria  oquiB  retroJbiU  et  tota  concwrrit  ad 
orighumamrioruM;  hinc  deeurrit  euper  terra»  levi  ductu,  per  eam  partem,  per 

X . ^--v-.   ^^i 

omnem 


ouam  Uer  semel/aeium  deducit  aquae  kutnido  pede,    Jam  vero  loquar  do  aere, 
m  iota  toa  moterM  vertilur  HnguU»  horis  in  it^inUoe  modoa.    Etenim  id  o« 


^0*»^^^0^-*»0'0^ 


Al^— 987  PeerHy.  ed.  Th.  Ra.  wrf^Ue» Ferr.— 268  mmknwni  Olf.  Oryph. 
Nard.  Bai.  P.  Bodl,  Vom.  vet.  et  L.  B.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  l^mmknuunt 
Glf.  L.  B.  Par.  Sus.  V.  marg.  1.  athertu»  O.  V.  ed.  Th.  Ra.— 269  ^ioi^kur 
Ferr.  V,  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  Voss.  L.  B.  Mna.  B.  2.  3.  Vind.— 270  P«rco{t. 
tur  Cant  wtu»  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Mus.  B.  2.  vtdu»  O.  Mu«.  B.  1.  «««roTiie  V. 
ed.Th.  Ra^272  fi»xii  Miu.  B.  2.-278  eeipia  Mus.  B.  1.  rrtaK*  P.  V.  ed.  Th. 
Ra.  AkL— 274  quicorpore  P.  ia  oot.— 276  prima»  Mas.  B.  S.  iii  oraa  P.  Vind, 


NOTiE 


267  Verrenteoeeqmra']  SicT8.$89* 
vbi  hi  S.  TM.  repetontnr ;  et  ti.  624. 
8ie  1. 280.  ntitar  eodem  verbo. 

268  Reiexen»']  Vel  reTOcant  ad  se 
aqoai,  qme  ex  asthere  decidnnt:  vet 
diMotvens  radiis  snis  ipsam  aqnanim 
tamrnam  ae  diminnens. 

270  Pereekiwr  eeim  vtmf]  Snpp. 
aqnamro.  Vinu,  i.  e.  sal.  Sic  ii. 
472.  *  Hnmor  dnlcit,  nbi  per  tcrrat 
trebrins  idem  Percolatnr,  nt  in  £b- 
veam  flnat,  ac  mansnescat ;  Linqnit 
enim  snpera  tetri  primordia  viri  As- 
pera,'  &e. 

271  Ad  eapvi']  Ad  fontes,  ex  qnl* 
bnsorimitarflnfii;  vi.6$6. 

27jr  /JMJO  Efentibns;  1.1020.  il. 
S91. 

Agmd»e  duki\  Sic  Virg.  £n.  ii.  «Le- 
91  flait  agmine  Tibris.'  Agmine,  boc 
est,  actn,  dvctn,  inqnit  Macrob.  Iib« 


YL  Satnm.' 

272  Qmo  viay  ^v.]  Hic  vs.  repetitor 
Yi.  628. 

274  Aera  nww  igi^,  *e.]  Hto^  8. 
vss.  probat  iii.  de  aere,  quod  cormm- 
pator  et  iternm  crescat.  Is  emm 
singulas  in  horas  mntatnr.  Ouic* 
quid  enim  e  rebus  efflnit,  id  fer* 
tur  in  vastnm  aeris  spatiaro.  De* 
ddant  quippe  e  rebas  assidoe  oor- 
pnscnla,  qnsB  femntnr  ac  volitant  per 
aSra.  Qass  qaidem  corpnscnla  nisi 
assidne  redderet  aer  rebns,  jam  sane 
res  omnes  efflnzitse  deberent,  ac  pe- 
rilsse.  Igitnr  res  perpetno  roatan- . 
tur  in  acra,  et  aer  In  res  revertitur. 

276  Prwoi  ta  hora»']  In  singnlas  lio- 
ras:  singnlis  momentis:  tempepr 
perpetno.  Sic  vs.7S2.  «privos  in  dies ;' 
hoc  C8t,  in  singnlos  dies.  Sic  vi.  79$. 
Slc  III.  724.  IV.  666.  &c*  Snnt  qni 


Digiti 


zedbyGoOgle 


6« 


T.  LUCRETII   CAU 


Semper  enin,  qnodqMiaqiie  flait  de  rebes^  id 
Aeris  in  magnam  fertur  mare ;  qni  nisi  contra 
Ck>rpora  retribaat  rebas,  recreetque  feenteis, 
Omnia  jam  resolata  forent,  et  m  aera  ▼msa. 
Haad  igitar  eennl  gigni  de  rebas^  et  in  rea 
Recideie,  adsidoe :  qncmiam  flaere  oimiia  consiat. 

Largns  iten  liqaidi  fims  fauoinis,  leflieiias  sol^ 
Inrigat  adsidae^  coelam  candMe  recenti. 


980 


qwd  decidii  de  rebitff,  uinper  tdnt  in  mgent  aipur  meriM;  pd eomira  md  reddeit 
rdm»  cerpmadaj  qua  ex  iis  flaxenint,  ei  resmrcimt  res  «afl,  ftMt  deeidiml,  sanA 
joM ree ewwtm  euemt  peremtm^  et  mutatminaera.  Ergo  aer  fum demdi gemeran 
de  rebuMy  et  continuo  rewertere  in  res^  eiqnidem  eertmn  est  ree  cnnetaM  pattUtim  de^ 
cidere.    SimUiter  ml  MriaUf  qni  erigo  eet  copiota  clarm  bmt,  perfimdU  cantiaMa 


^^^■^^■^^^^^m 


Ferr.  AM.  Oryph.  Nard.  Bat.  O.  Cant.  mofttf  T.  ed.  Th.  Ra.^276  ^fnteiaifne  P. 
ctuomfiie  P.  in  not— 878  reereai  V.  ed.  Th,  Ra.  Ferr.— 280  Hoa^  V.  ed.  Mns.  B, 
8.  Ant  Mas.  B.  2.— 281  Reccidere  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Lamb.  P.  in  not.  Deci' 
dere  Mar.  tp»m  Ferr.  V.  e^  Th.  Ra.  conetant  Cant.— 282  mtheri$  aatV,^ 
Th.  Ra.  Mns.  B.  2.--281  recenH  P.  O.  Cant.  AkL  regenti  Yind.  V.  ed.  Ferr. 
Th.  Ba.  BodLVosf.  vet.  et  L.  B.  Mttt.  B.  1. 2.  sed  in  Vo«i»  leL  oom  Hgenti 


VOTJE 


legemdaBi  pntant,  prMMia  in  arm.  I.  e. 
ht  proprias  extremitales  ignis,  aqucey 
et  terrae. 

277  Aerie. . .  mare']  Metaphora  est ; 
b.  e.  vastnni  aera.  Sic  Ennios»  apnd 
Festam :  *  crassa  pnKis  Mritnr,  oome 
pervolat  cceli  fretam.'    Sic  ii,  iM^ 

278  PhmteU\  H.e.  e  qoibivaii- 
qoid  Ueflnit  ac  deperit  AoUve. 

281  fiectderf  [Reccidere]  DnpUoatft 
litera  c,  inetri  cansa.  Sic  ii.  223. 

282  Largm  Uem^  t^.]  His  26.  vsa. 
probat  iv«  qood  igi^  cornunpainr^el 
iteruin  reoaseatnr*  Qnod  qnideai 
centingere  docet  i»  aole,  cqjns  ln. 
nien  prius  actutum  perit^  et  novmn 
creatur ;  caias  rei  fiJem  facit  nebnla 
intcrponiu.  Docet  et  id  coatingere 
in  lycbnis  ac  canclelis  nostns,  in  ful* 
gnribus  c<eli,  in  jAmat  in  sideribns 
aliis ;  quorum  omnium  prima  lux  pe- 
rit,  ao  Dova  coatioiio  snbministratnr. 
Liunen  igitur,  in  qno  ignis  est,  et  pe« 
rit  et  gignitur  in  oamibns  luminosis 
corporibus;  atqae    adeo  ignis  ipse 


pereat  et  renaseatnf*  necesse  est. 
Qnod  qnidero  ad  nostra  himina  spec- 
taf,  qne  humido  et  pingui  aluntur 
quasi  oleo,  nemo  revocat  in  contro- 
versiain,  qnincoBtiBuaiiMHentur.  At 
Ariatotelas  lu  Metuoff.  negtt  solhi 
Inmen  ceiaris  IttroinihQS  lesrcftribM 
ease  simUOb  Senper  eiNBa  ideoi  et 
miinro  esae  vnlt,  qnippe  q«od  bono* 
ribiis  Bon  alatur ;  alias  enini  quotidie 
soi  novns  oriretur,  el  novns  asaidoe 
easet.  Qned  fajaun  et  abswrdnm  est. 
Lncretius  quidem  heehv  loco  naqne 
argnit  selem  ant  sidera  icwea  esse  ant 
ignem :  aed  sat  habnit  probare  Imeay 
in  qoe  ignis  eonlinetJir^assidne  et  pe- 
rire,  et  itemm  f  igni.  Locns  erii  in« 
fra,  quo  probabit  solne  sit  ignis»  nec* 
ne  i  docehi^ae  eic  Epienro  eoeleatia 
corpora,  nempesidera,  «niignen  esee, 
Mit  ex  igne  constarei  Qned  et  aHbi 
sspins  insinnavit. 

28S  Imrigai^  Irrlgat,  eleKan«er; 
sol  eniro  fons  ac  flnnen  est  oroninn 
igniumi  ut  ait  infra  vs.  i97. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   MATURA   UB.   V.  «08 

Subpcditatqne  aovo  confegtna  laminc  IvBieQ. 

Nam,  primHm  qyidqiiid  fulgoris  dispmt  ei,  285 

QQoqnomqQe  adcidit :  id  licet  hinc  cognoscere  possis ; 

Qaod»  simul  ac  primmm  nubes  snbced^e  soli 

Coepere,  et  radios  inter  qnasi  rmnpere  laci&; 

Ex  templo  inferior  pars  honim  disperit  omnis, 

Terraqae  inombratnr,  qaa  nimbei  qnomque  feraatar ;,  390 

Ut  noscas  splendove  bovo  les  semper  egeiey 

Et  primnm  jactam  falgoris  qoemqo»  perire : 

Nec  rati<me  alia  res  posse  in  sole  videri^ 

Perpetao  ni  sobpeditet  lacis  capnt  ipsom. 

Qnin  ettom  noctama  tiln,  terrestria  qa»  sant,  29$ 

Lomina^  pendentes  lychnei,  claraeqae  corascis 
Folgmbos,  pingues  mnlta  faligine»  tedae, 

€tdnm  —B»  iple»dQr$  MMf  ^  mhmiwUfat  9iibU§  hicem  rawwti  inct.  Eiemm  pri» 
wmm  f^iodqm  hmm  deperdiiur  «i,  mi  fmmeumqm  pmiem  ofrMi.  IiictiiiM  eei  ot 
fmm  eegmeeere  ieiudemeeyqmdetprmmmmMa  imepermd  eul^  eeUf  et  mltiti 
imereemderermiimhmimief  eMkiio  teta  pere  mm  kermm  radiorwn  iederiiy  et  terra 
tegUmr  wmhra  in  eanarte^  ve  qmm  mtbee  abemitf  ut  eogmeem  ree  indigere  semper 
iMM  Imee  et  quedUiet  primjaeuimti  lueie  interire :  neque  ob  aUam  eaueam  ree  poeee 
eend m eole,  uieijbmipee lumibne aeeidue eupnetat.  Adde quod tumhm noetumat 
fMT  eemi  terremy  appemee  tmenuty  H  /aem  imMiile»  eorueeantitm  falgoribm,  oed 


^■0^0^^^^^*^^ 


M Qt.  B.  9.— S66  ^^Adqeid  dteit  V.  ed.  Tb.  Rt.  €•  onD.  vtt  exMBpl.  ftt  edd. 
recest.  ^  V.  inerg.  l^  -SOO  peeee  Bat.— 387  uuhee  priumm  Met.  B.  1.  uaOm 
premiteV.ed.Th.  Ea.--S88  Cerpere  Y.e^Tk.  Re.  a«  Mas.  B.  3.— S90  rai- 
fM  V.  edL  Tb.  Ra.— »1  meme  deett  Mn».  B.  9.—«»  Ut  V.  ud,  O.  Mna.  B.  1. 
i.  S.  Cnt.— M4  «t  V.  ed.Tli.  Sa.— 906  QbmV.  ed.  Th.  IU.^906  Numiua. 
O.  Ufekim  Mns.  B.  9.-997  Fulgoribm  P.  BodU  O.  Mns.  B.  1. 9.  Cant.  piguee 

NOTiB 

984  Subpeditutqm  noeo,  ^.]  Sic  ▼§.  tela  lucU. 

661.  et  IV.  $75.    '  Seniper  eDim  nova  99S  /«  eoU]  Xd  solem,  In  tolis 

«e  radiorwn  Inmina  fandant,  Prima-  Ince. 

que  disperennt,  qnasi  in  ignem  lana  994  Subpeditet']  Absolnte  snmen- 

traliatnr/&c.  dum;    i.  e.  tnppetat,  Bnbminiarety 

285  Qmdqidd^  Qnidqoe,  quodlibeti  supp.  Incem,  in  qna  res  videri  possint. 

qnodqne.  Slc  vs.  999.  et  vs.  $05.  996  Pemientee  lydbwt]    Sic  Virg. 

987    Subeedere  eoli}    Subjici  soli :  lEn.  i.  *  dependent  lycbni  laqneari- 

tnbire  solem :  snccedere  snb  sotem.  bns  anreis.' 

990  Qua  nimbei  quomque]  Tmesis  997  l^W^nin6i(iJ  Fnlgotibns,  u.  327. 

vocabnllyquacnmque.  839. 

999  PrieumJaettumfMlgorie]  Meta-  Tedai]  Faces,  lampadae.    Vidc  ii. 

pbora  est.    Sic  passim  vocat  luccm,  $87.  et  iii.  1031. 

*       Digitized  by  VjOOQIC 


604  T.   LUGRBTII   CARI 

Consimili  properant  ratione^  ardore  ministro 
Subpeditare  novam  lamen,  tremere  ignibas  instant ; 
Instant^  nec  loca  Inx,  inter  quasi  rupta,  relinquit :  300 

Usque  adeo  properanter  ab  omnibus  ignibus  ei 
Exitium  celeri  celeratur  origine  flammas. 
Sic  igitur  solem,  lunam,  stellasque,  putandum 
Ex  alio  atque  alio  lucem  jactare  subortu, 
Et  priroum  quidquid  flammarum  perdere  scmper ;  905 

Inviolabilia  hsec  ne  credas  forte  vigere. 

Denique,  non  lapides  quoque  vinci  cemis  ab  oevo  ? 
Non  altas  turreis  ruere,  et  putrescere  saxa  ? 
Kon  delubra  Deum,  simulacraque,  fessa  fetisci  ? 

pmgue$]^MrimofuMd,  pari  modofeitinant  tubministrare  tibi  novam  huem,  minig» 
terio  igniM,  ei  eelerant  miem  fnlforibMi :  eeleranit  inqiiuii,  neque  Immen  velmti 
intertarbatum  deeerit  loca,  abi  ett :  adio  eekriter  damnum  lucit  mUentatur  a 
cuMcti»  ilUui  ignUmSy  eubortu  eubito  novee  tucie.  Ita  ergo  eredendum  eat  eoUm, 
Imtawi^tt  eidera  ndttere  lumen  ab  atio,  et  alio  exartu  luei»,et  amittere  eonttmio  pri-' 
mam  quamque  lueem;  ne  fortaue  vutee  ka»  re$  manere  tempcr  integra»,  Tandem 
nonne  vide»  etiam  aam  labefactan  a  tempori»  longinquitate  7  Nonne  rides  eeUa» 
tmrre»  eomure,  et  lapide»  futrefUri  f    Nonne  Tides  fanUf  et  etatua»  Deorum 


*^^0^*0^^ 


y.  ed.  Th.  Ra.— 298  properant  P.  Bodl.  Mna.  B.  3.  rrferum  Miu.  B.  2.  pro- 
ferant  reliqui.-~290  inatar  Mui.  B.  2.— SOO  Pri»eant  Mtu.  B.  2.  empta  pro 
rupta  Mos.  B.S.— 301  properant  Mos.  B.  1.  eiYind.  O.  Mus.  B.  1.  2.  S.  Cant. 
eju»  vulg.— S02  celeratur  Vind.  Vess.  vet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  1.  S.  Cant  Voss. 
marg.  toteratur  P.  V.  ed.  Mos.  B.  2.— SOS  »UlUu  yind.putandum  ett  Cant  V. 
marg.  1.— :S04  »ub  oHu  P.  V.  ed.  O.  Mos.  B.  1.  Cant.  Or^rpli.— SOS  priimi  V. 
ed.Tli.Ra.  Jlammarum  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  l.  S.  Cant.  Mar.  V. 
marg.  1.  Ferr.  Jlammai  P.  Vind.  Bodl.  Ald.  Bip.  Hav.  Delph.  flamma»  V.  ed. 
Th.  Ra.  jCiuNaurf  Mus.  B. 2.— S06  neeY.eA.  Mna.  B.  1.  S.  Cant.  Ferr.  Tb. 
Ka.— SOa  Nonn»  P.  in  not.  terri»  V.  ed.  1%.  Ra.— S09^  Fab.— SIO  pro^ 

NOTiE 

290  Subpeditare"]  Prasbere,  •obmi.  arte  tractentnr,  sive  quse  natnne  sna 

nistrare.    Active  sumitnr.    Sic   vs.  relinquantur ;  quas  etiam  et  nativas 

284.  et  mortales  esse  contendit.    Validis* 

SOO  Inter  quati  ruptal    Tmesis;  siroa  ergo  profert  saxa,  quse  vel  sculp* 

quasi  iuterrupta.  ta  in  Deorum  statuas,  ve!  secta  in 

505  PrimMiii  quidquid  Jlammarum}  eorundem  templa,  aut  hominum  mo* 
Prlmam  qoamqne  flammam  :  vs.  285.  nnmenta,  vel  etiam  neque  in  rnpibus 
not.  suis  anneaa,  tandem  sevo  tamen  vin* 

506  Hae']  Solem,  lunam,  stellas,  cnntur,  senescunt,  corrnnnt,  et  dete- 
Scc.  runtur.    Qnse  si  forent  setema,  sane 

507  D«ii j^e,  MOfi  lapideOf  ^c.]  Non  In  setemom  injnriis  temporis  reluc- 
contentns  Poeta  prscipnas   muodi  tari  potuissent. 

partes  indnxisse,  qnas  et  nativas  et        S09  Fe»»a]  Fracta  sevo. 
mortales  docuit,  hb  12.  vss.  jam  ml«        Fatiaei]  Frangl,  defetiscl. 
pores   alias  partes  affert,  slve  quie 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM  NATURA   LIB.   V.  605 

Nec  sanctam  niimen  fyti  protollere  finei^  310 

Poss^  neque  adyorsuB  naturae  fcedera  niti  ? 

Deniqae,  non  mcmimenta  virnm  dilabsa  videmus  ? 
Qiwrere,  proporroi  sibi  qnomque  senescere  credas. 
Non  mere  avolsos  silices  a  montibus  altis ; 
Nec  validas  8&vi  vireis  perferre»  patique,  315 

Finiti?  neque  enim  caderent  avolsa  repente^ 
Ex  infinito  qusd  tempore  pertolerassent 
Omnia  tormenta  aetatis,  privata  fragore. 

Denique,  jam  tuere  hoc^  circum  superaque^  quod  omne 

/raeia$  svo  cadere?  Neque  augustam  poientiam  /ati  po$$e  proferre  ierminoe 
▼its  ?  Neqae  posse  reeittere  contra  legee  naturee  7  Demum  nonne  eemimu»  mo* 
numenta  hominum  prolapea  tandem  corruerey  et  eeleri  ruina  eoneeneecere  7  Nonne 
▼idemns  eaxa  ahkraeta  de  celeie  montilnte  cadere^  neque  poeee  tolerare  ac  ferre 
ftrwm»  viree  tempori»  limtati?  Neque  enim  abetracta  ruerent  eubito,  quippe  qute 
exeneta  tali  caeu  pertuHeeent  ab  eetemo  tempore  omnes  impetus  ceti,    Denmm  nunc 


teUere  Vind.  Vost.  L.  B.  Miw.  B.  3.  psetoUere  Vosn.  yet.  protelere  Jiintin.  ed* 
proeeUere  reltqai. — S12  H.  ts.  delendam  censet  Fab.  monimenta  P.  Vlnd.  V« 
ed.  O.  Mns.  B.  1.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  monumenta  valg.— SIS  Spnrinm 
censet  Lamb.  Cedere  vnlg.  $U>i  onmique  V.  ed.  Bodl.  Mns.  B.  1.  Th.  Ra»  euhi' 
toque  P.  nbiomique  Vind.  »ibi  omni  Mus.  B.  2.  QutB  ruere  proporro  ibi  conque 
feneecere  creda»  Voss.  marc.  Omnia  ut  porro  Fab.  »ubitoque  eeneeeere  caeu  vnlg. 
—314  anOMf  Vind.  V.  ed.  O.  et  edd.  recent.  »alice»  Mas.  B.  2.— 315  Non 
Maa.  B.  2.  O.  padqueX,  ed.  Hi.  Ra.— -319  ruere  Orypli.  marg.  Bas.  margi  P. 
O.  Ald.  que  deest  V.  ed.  Th,  Ra.  quod  deest  Vind.  omue  P.  V.  ed.  \o%$,  vet. 
et  L.  B.  O.  Ma».  B.  1,  2.  3.  Cant.  V.  marg.  2.  Ferr.  Th.  Ra.  Atd.  omnem  Vind. 

NOTJS 

310  Numen  fat%\  Namqne,  nt  fn-  dicea :  Denique  wm  memintenta  virum 

sios  docui  in  Manil.  1. 1.  amiot*  pri««  ddapea  mdemu»y  Qu^erere  proporro  eibi 

ca  gens  hominum  subjicl  voloit  tato  001911«  »ene»cere  creda»,    Cajus  poste- 

Deos,  et  homioes,  et  creaturas  omne^  rioris  versos  sensum  sic  interpretan* 

inm  animatas,  com  inaniroatas :  cn-  tur :   nt  credas  ea  qnserere  sibi  ali- 

jns  leges  nemo  frangere  valeat.  quando  senectot^.    Qnn  sententia 

ProtoUere']    Proferre.    AUndit  ad  nihil  ad  mentem  Poetae  hic  facit.  Un- 

honc  versnm  i.  77.    '  Finita  potestas  de  delendi^m  honc  versnm  potant. 

deniqne  quoiqiie  Qnanam  sit  ratione,  317  Quaf]  Quippe  qnae,  si. 

Mqne  alte  terminus  httrens.'  Lambi-  318  Tormenta]  Impetus.  Metapfao- 

nos  legit  proceUere,  ra  est  docta  a  tormentis  lieHicis. 

312  Deniquef  ifc,]  D,  n,m,  v,  delapea  319  Denique,  jam  tuerey  ifc.]  Uis  6. 

videmM»CedereproporrOf»ubHoque».ca''  vss.    inducit   etiam   ccslum  ipsnmi 

Jii?lta  Lambin.  et  aliiplures  legnnt  quod,  cnm  rerum  omnium  parens  % 

et  interpungnnt  hos  dnos  versus.  Pa-  cunctis  dicator,   cormptibiie   etiam 

reosveroetaliiposterioremdelcndnm  csse  necesse  est.    Quod  enim  auget 

censent ;  qnia  sic  habent  veteres  co-  et  alit  res  ex  se,  illud  mort^le  esse 


Digiti 


zedbyGoOgle 


C»06  T.  LUORBTII  CARI 

Continet  amplexu  tenarmi ;  prooreat  4sx  se  320 

Omnia,  quod  qneidani  memorant»  rectpltqiie  petempta : 
Totum  nativam  mortdi  corpore  constat. 
Nam,  qnodqninnqiie  alias  ex  se  res  anget,  alitque, 
Deminui  debet ;  recreari  qnom  recipit  res. 

Praeterea,  si  nolla  fhit  genitalis  origo  3d6 

Terrarum  et  coeli,  semperqxie  aetema  ftiere ; 
Quur  supra  belium  TM>annm,  et  Amera  Troiae, 
Non  alias  aliei  quoque  res  ceoinere  poetae  f 

iniuere  Ulud^  quod  eirea  ei  supra  campleeiUur  ambitu  ioiam  ierram  ;  quod  progig- 
nit  ex  $e  res  cunciasy  (ui  quldam  abinif)  et  qnod  exeipit  res  vUeremtas ;  illiid, 
<ii^iMm,  iotum  gemtum  est,  et  eomponitur  ex  corpore  obnoxio  morti,  Namque 
Id  ofnfitf ,  quod  procreat,  ei  nutrit  ree  aUas  ex  seipso,  debet  decreecere ;  et  augescere 
iteram,  quando  recipii  ree  novas.  Deinde  si  nuUus  fuii  orius  geniialdHs  ierramm 
ei  codif  et  semper  fueruni  istema,  quare  poetcB  non  caniaverunt  aliqnid  anie  bellum 
Tkehanum^  et  clidem  Tmjct^  aut  olti  etiam  poet«  non  cantaventDt  aiiasret? 


^^**^^^0^^0^ 


Bodl.  et  edd.  yulf,— 920  emvnwiMns.  B.  1«  iensi  P«  AM.  isffam  «nad  edd. 
vulg.  qwB  terram  Mn».  B.  S.  quod  terram  Cnni^Z2S  juacunque  P.  sed  corr.  in 
not— S24  Dhnlnui  Vind.  Vosa.  vet,  et  L.  B.  Mub.  B.  2.  Bas.  marg.  Mar. — 
826  Terrarum  P.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  2.  8.  Cant. 
Gif.  Par.  Gryph.  Delph.  Nard.  Bas.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Terrai  Vind.  et  edd. 
vulg.— 827  Qur  Mus.  B.  2.  Ciir  vulg.  supra  Vind.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  1. 2.  8. 
Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  «upm  vulg.  Troianum  Mus.  B.  2«--828  atiq[uoqus  Vo8«. 
vet.  et  L.  B.  atiaiquoque  Ferr.  aUasfue  Vind.  V.  ed.  Mus.  B.  2.  8.  tenuere  V. 

NOTiE 

debet;  cnm  res  generando  aibi  ali«  hac  est,mnnduniip8nm,non  abaeter- 

quid  detrahatnr.    Similiter,  cum  res  no  fuisse.    Alias  enim»  inquity  cur 

recipiat,  debct  qnoqne  raereari  et  re«  PoetK  «lil  non  aliqnod  aliud  bellnm 

geBermri.  cednere  amte  beUnm  Thebannm  aut 

Tuere^  Tertl«  conjag,  tnor,  eris :  Trojanum?  Neqne  enim  creder«  fas 

et  secnndas  conjng.  tneor»  «ris»  dici»  ^t  haec  prima  extitisie  bella,  ant 

tnr.  Bon  iiHoi  eztitisse  poetas,  qni  alia 

Hm]  NempeceBlmn,qnodtanqnam  cecinerint.     Qno  igitor  cecidernnt 

remm  pater  oreditnr.    Enniu8,<As-  illa  priora  virorum  praeckre  facta? 

pice  hoc  subHme  candens,  qnem  in-  F/>dem  argumento  ntitur  Macrobius 

vocant  omnes  Jovem.'  ii.  in  Somn.  Scip.  adversns  mnndi 

821  Queidam  memoran^  PoJStae,  qiil  «temitatem. 

fingnnt  cielum  antiqnisiimum  Deo^  GenitaHs']  Princlpialis,  qns  initinm 

rnm,  qui  terram  sororem  dnxerit  in  faabeat. 

nxorem ;  nnde  pater  reram  omninm  827  Supra  [Superal  Snpra ;  ante. 

creditnr.  Tlubanum']  Thebannm  qnippe  bel- 

828  Pr<Bierea,siwJiafitit,  4^.]  His  Inm  antiquius  fhit  Trojano.  Mtcrob. 

6.  vss.  aliod  proiert  argumentnro,  quo  citatus. 
probare  conatnr  coelum   et  terram, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


t 
DB  RSRUM   NATURA    LIB    V.  fi07 

Qqo  tot  fiM^  ▼imm  totieiis  cecklere ;  neqae  nsquain, 
.fteniis  &med  RMNiiaieBtis  innta,  florent  t  330 

Veram,  ut  opiuor,  habet  novitatem  soRuiia  recensque 
Natura  mundi  est;  neque  pridem  esunrdia  cepit.       * 
Qua  re  etiam  quaedam  nunc  artes  ^poliuntur ; 
Nuno  etiam  auf  escunt :  mnc  addita  aaTigiis  sunt 
Multa ;  modo  oigonicei  melicos  peperere  sonores :        835 
Denique^  natura  baec  renun^  ratioque,  reperta  est 
Nuper ;  et  hanc,  primus  com  primis  ipse  repertus 
Nunc  ego  mm,  in  palrias  q«i  posfiim  Yortere  voces. 

Quod,  si  forte  ftusse  antefaac  eadem  omnia  credis» 

Qm  fta^t  guia  Miei  tot  otroncm  perieruni  7  neque  uHibi  vueulpta  9empi» 
iendt  OTommeKlit  fttmm  vigent?  At,  ui  puto^  mundui  habei  nofoitaiem;  ei 
MM  «1  iMliM  MMNft,  meque  pauih  unie  eumeii  imiia.  Qummbrem  eOam  fnp* 
Hdiemiee  mgrf—  pef^MiaUm:  puriidie  quofue  migmUur:  uuper  plurimm  rm 


uamtfutimU:  miper  umeici  vmenemuU  eenoe  duimo,  Tandem  htoc 
,  W  hme  eognuio  rerum  receuier  umeuia  eai  ;  ei  ego  ipse  prior 
Mi  wier  priorm  immniue,  pd  fueam  iradmmre  kaue  ratioii«ni  reram  tii  «er- 
mmum  paiHae,    Quad  «  /miaem  puiae  emdem  rm  euneim  asUiUem  mUaa ;  md 

«d.  Th.  Ra.— S29  toiieue  Vind.  V.  ed.  Tb.  R9«  O.  Cant  toiim  vnlg.  tot  ra  Sns. 
Wfiie  Yind.  Vou.  vet.  et  L.  B.  Mui.  B.  1. 2.  3.  Cant.  Ferr.  V.  marg.  I.  nee 
yt&g. m\.edL Th. Ra.--SM  immwifmii F.  Viiid. V. ed. Mub. B.  1. 8. S.  Cant 
Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.  maiiiMMiiiM  valg.  forent  Ferr^— Si2  mondt  Mns.  B.  2. 
MMidi  <s<  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Tiu  Ra.  Vos».  vet.  et  L.  B.  Mat.  B.  2.  S.  Cant. 
em  wmndi  edd.  vfag.^S8  parim  Cant.— SS5  meUios  Mua.  B.  1.  2.  S.  et  O.  a 
•r.  m.  peperire  V.  ed.  Tb.  Ra. — SS6  ac  rerum  Mus,  B.  1. — SS7  hac  pro  hau 
Moa.  B.  l.-*SS8  aii»  deett  V.  ed.  Tb.  Ra.  Bodl.  poomm  Mns.  B.  1.  ^osfii» 
LactaQtim»  iti.  16.— SS» /mMei  Mna.  B.  2.  axde  hoe  O.  Mus.  B.  1.  anU  ec 

NOTJE 

SSl  Vermn,uiopinorf  ^c.}  His  8.  vts.  iii  prsdicavit,  i.  925.  et  tnb  initinm 

eontinetiir  alind  argnmentnm,  quod  iib.  iv. 

potitts  Tet po&siim  ett  ad  mfperiorem  Oimi  primio']  Tn  primit,  e  prinit, 

percaoctatloiiem.    Qnasi  diceret ;  iril  faiter  pviroos.    Sic  i.  ISl.  717.  ii.  5te. 

roimm  si  Bovae  sint  artes,  si  recenter  &c. 

expoBantury  v.  g.  navigatio,  mnsica,  SSB  Pairim]  Latinas. 

poesis,  dEc.    ScHicet,  qnia  recens  est  SS9  QmmI,  mfoftefmem^  ^.]  Hit  IS, 

fpse  mnndns,  nee  ab  srtemo  foit.  vss.  argntt  ex  concessis,  ant  conce^ 

Laetant.  iii.  16.  dendlK,  mandom  non  este  immevta* 

fibaaM]  Mnndns.  lem.    8i  enim,  inqnit,  concedas  mnl- 

SS6  OrguiUc€%\  Mnsici,  6dicioes,  ti-  ta  oppida  aut  igne,  ant  ionadatione, 

bidnes,  citbarcedi,  &c.  ii.  412.  ant  terr«  motn  cerraisse ;  liomimim<> 

SSO  Naiura  hme  renml  Hce  phtlo-  qne  gentem  varits  casibns  peremtam 

tophia,  bsec  remm  cognitio,  qnam  esse ;  qoanim  tamen  remm  memoria 

ego  primos  in  Latinnm  termonem  perierit :  sane  concedere  debes  nni- 

verto.  versnm  mnndom  fore  peritnram,  fi 

S)7  PrijMis]  Idem  de  se  jam  saepi-  major  cansa  incnlmerit.    Sicnt  eniro 


Digiti 


zedbyGoOgle 


* 
608  T.   LUCRBTII  OA&I 

Sed  periisse  homiDnm  torreQti  secla  vapore,  340 

Aut  cecidisse  urbeis  magno  vexamiDe  moBdi, 

Aut  ex  imbribus  adsidois  exisse  rapaceis, 

Per  tdrras^  amDeis,  ac  oppida  cooperuisse ; 

TaDto  quique  magis>  victus,  foteare  uecesse  esi, 

Exitium  quoque  terrarum,  coelique^  iiiturum.  345 

Nam,  quom  res  tautis  morbis  taDtisque  periclis 

TeutareDtur»  ibei  si  tristioriDcubuisset 

Caussa^  dareut  late  cladem,  oiagoasque  ruiDas. 

Nec  ratioDe  aUa  mortales  esse  yidemur 

luter  Dos^  Disi  qnod  morbis  aegrescimus  iidem»  350 

Atque  illei^  quos  a  vita  Natura  removit 

iidenisH  illu  ignt  tombwnnii  gmtlem  ^«HNaNnii:  tel  cimiaUi  cnimiitu  ve- 
kemenH  motu  imhern :  vel  ex  cefMna»  phnme  exiiH$$e  rapidoeJbifriM  per  ler- 
nu,  tt  ebrmne  Mrbee;  eo  magie  eeiiieet  oforiet  nt  eoiwieiuB  eonJOemiMf  cIA' 
dem  etimm  terrarMm  mc  ceM  veatwretm.  Eiemm  «t,  mhi  ree  vexarentwr  loiHs  maUa^ 
ianiietfue  dieervmnibmMy  ibi  tunc  gramor  cauea  adtefdmei^  sane  dedieeeni  exiiium^ 
tt  ingeniet  ubique  dodet:  neque  ob  aliam  eauoam  videmmr  eete  moriaiie  ie^er  hm, 
mft  fiita  labomm»  Oadem  merbis,  quibue  U  labonnint,  fuoe  natura  auocami  a 


t^err.  V.  ed.  Th.  IU.--a40  periem  V.  ed.  Cant  Th.  Ra.  oiinrftrai  t,  «.  vpore  V. 
ed.  Th.  Ra.— 341  credidiaee  V.  ed.  Tb.  Ra.— S4S  ac  P.  V.  ed.  O.  Mot.  B.  1. 9- 
Ferr.  Hi.  Ra.  Aid.  a«  Vom.  vet.  ^t  L.  d.  affne  volg.  coperuitte  V.  ed.  Th.  Ra* 
Mas.  B.  8.  cohoferuitte  Cant. — S44  9111911«  Voss.  marg.  Voss.  vet.  et  L.  B* 
Mni.  B.  l.  quippe  reliqui.  victa  Mus.  B.  9.  /«iear  Vind.—MS  <frrat  edd.  val|C* 
— S48  daret  Mns.  B.  9.  tritiet^  mina»  Gassend. — 360  agreeeiaeus  P.  Vind. 
VoM.  vet.  et  L.  B.  V.  ed.  O.  Cant.  Ald.  ogrtMMiiiff  vnlg.  tidem  vel  tdm  omn. 
vet«  exempl.  wiieiii  edd.  vulg.— 351  quod  aviia  V.  ed.  Th.  Ra.  quot  aviia  O. 

NOTJE 

eredimos  inter  nos  morti  tSMe  obnox*  ad  nniversi  salutem  afferre.    Scilicet 

io8,  qoia  iisdem  laborannt  morbis,  mnndum   Bteroum   censuit.      Qott 

iisdemqne  tentamnr  periclis,  qnibus  Aristotelica  doctrioa  repngoat  et  Fi- 

et  laboravemnt  et  tentati  sunt,  qni  dei  ChristianaB    et    ceterorom  fere 

jam  mortem  obierunt :  ita  quia  mnn*  philosophornm  opinioni. 

dos  sen  roondi  partes  vexantor  iis-  340  Hointinun  tedal  Gentes  huma- 

dem  motibus,  tentantor  iisdem  ma-  nas,  i.  21.  468.  601.  1001.  et  alibi 

lis,  quibos  vexantor  et  tentantnr  ea,  passim. 

qoe  periemnt,  ac  pereunt  qootidie,  r«rr«ii4t  ropore]  Calore  adorente.  i, 

sane  fatendum  est  mnndnm  totum  in-  401. 11. 140.  857.  &c 

teritumm  aliquando,  si  major  incu-  341  Vexamine  mundi]  Motibus  ter- 

buerit  causa.    Negat  autem  Aristo-  raram. 

teles  hoc  esse  metuendum  de  ronndo :  847  Tentarentur,ifc,1  Sic  i.  632^  lo- 

qninimnio  ait  diluviones  aqnamm/  et  quitur. 

incendia,  deflagrationesque  terrarum 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA    LIB.   V.  609 

Prseterea»  qafiBqaotnqiie  mauent  aDterna,  necessnm  est, 
Aot,  quia  sunt  solido  cum  corpore^  respnere  ictus, 
Neq  penetrare  pati  sibi  quidquam,  quod  queat  artas 
Dissociare  intus  parteis ;  ut  materiai  355 

Corpora  sunt,  quorum  naturam  obstendimus  ante : 
Aut  ideo  durare  aetatem  posse  per  omnem, 
Plagarum  quia  sunt  expertia  sic  ut  inane  est^ 
Qaod  manet  intactum,  neque  ab  ictn  fungitur  hilum : 
Aat  etiam,  quia  nuUa  loci  sit  copia  circum,  3(H) 

Qao  quasi  res  possint  discedere,  dissoluique ; 
Sic  ut  sammarum  summa  est  sstema^  neque  extra 
Qai  locos  est,  quo  dissiliat:  neque  corpora  sint^  quae 
Possint  incidere,  et  valida  dissolvere  plaga. 

viU.  Dnmde  ea  ojrkui,  qum  ntnt  immortalia^  opwrtet  vH^  quia  emutOMt  Mdo  eor- 
pvre,  ut  repeUant  plagasy  mec  tolereiU  aUquid  intrare  intuo  in  <e^M,  quod  ponit 
dittoloere  intruuecue  parteo  eonnexat,  quaUa  sunt  eorpuseula  prima  materia,  quo- 
rum  demanstravimuM  naturam  oupra :  vel  ut  ideirco  queant  permanere  per  omne 
tfouii,  quia  non  sunt  obnoxia  ictibus^  veUUi  est  inane,  quod  est  intaetile,  et  qnod 
mdlatenus  labefactatur  a  plaga :  vel  etiam  quia  nuUum  e»t  spatium  circa,  in  quod 
res  veluti  queant  dissUire  et  perimi,  quemadmodum  wtiversum  ipsum  est  immortale 
et  extra  quod  nuUum  est  spatium,  in  quod  res  discedant:  neque  res  sunt  uU»,  ifuts 
queoMt  advenire,  et  di^icere  illud  vehimenti  ictu,    F«nim,  ut  ostendi,  neque  natu- 


Cant. — S62  necessum  Voss.  vet.  neeesse  reliqui. — S54  artas  V.  ed.  Cant.  Ferr. 
Th.  Ra.  <Btas  V.  marg.  2.  artis  M us.  B.  2.  arctas  vulg . — 355  Dissonare  Mus. 
B.  2.  et  Cant.  V.  marg.  1.— 357  Ante\.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.— 359  vUandum  V. 
ed.  BodU  Tb.  Ra.  Jigitur  P.  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Mos.  B.  2.  Th.  Ra.  Ald.  Oryph. 
marg.  Bas.  marg.  frangitur  O.  Mus.B.  1.  Oryph.  Nard.  Bas.  Delph.  V.  marg. 
1.— 362  summai  Oassend.— 363  QuiV,  ed.  Bodl. Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Caot. 

NOTiE 

352  Praterea  quaquomquef  ifc.]  His  diffugiant,  et  unde  diMolvantar»  quale 

29.  vss.  eodem  utitur  argomento  ad-  est  oniversom,  quod  extra  se  spatinm 

venns  roundi    immortalitatem,  qoo  noo  habet,  qno  diffogiat,  aot  diBSol- 

Btns  erat  III.  808.  et  seqq.  adversos  vator.     Atqoi    mnndos    seo   mondi 

animamm  immortalitatem.   Immo  hi  pars  queque  non  est  solido  corpore 

23.  vss.  priores  iidem  hic  repetuntnr.  constans,  ut  atomus ;  qnia  admixtum 

Sic  igitur  argoit :  i£terna  sont,  vel  est  in  rebns  inane.    Neqoe  ot  inane 

qoe  tam  tolido  consiant  corpore,  ut  est.    Neque  deest  spatiom  aot  qoo 

ictos  respoanty  neqoe  plagis  dissoivi  diffogiat  qofsqoe  mondi   pars,   aot 

qneaot,  qnales  sont  atomi,  quas  soli-  uode  corpora  incidant,  qnse  validis 

dissuna  sunt  corpora:  vel  qo«  pla-  plagls  qoamqoe  rem  dissolvant.    Sed 

ganuD  sont  expertia^quaieest  inane:  de  ceteris  consule  annotatioues  nos- 

vel  qoae  spatiom   non  habent,  quo  tca$  ibi  m.  808.  et  seqq. 

Delpk.  H  Var.  Clas.  Luetet.  2  Q 

Digitized  by  VjOOQIC 


610  T.   LUCRSTII   GARI 

At  neque^  atei  docui,  solido  cam  corpore  nrandi  866 

Natura  est,  qaoDiam  admixtam  est  in  rebas  inane ; 

Nec  tamen  est  at  inane ;  neqoe  aatem  corpora  desant, 

Ex  infinito  qaae  possint  forte  coorta 

Conraere  hanc  rerum  violento  tarbine  sommam^ 

Aat  aliam  qaam  vis  cladem  inportare  peridi :  370 

Nec  porro  natara  loci^  spatiamqae  profundi, 

Deficit,  exspaigi  quo  possint  moenia  mundi ; 

Aut  alia  qua  vis  possunt  iri  palsa  perire. 

Hand  i^tur  leti  praeclusa  est  janua  ccelo, 

Nec  soli,  terrseque,  neqae  altis  lequoris  undis ;  875 

Sed  patet  inmani»  et  vasto  respectat^  hiatu. 

Qua  re  etiam  nativa  necessum  est  confiteare 
Haec  eadem :  neque  enim,  mortali  corpore  quae  sunt, 
Ex  infinito  jam  iempore  adhuc  potuissent 
Inmensi  validas  aevi  contemnere  vireis.  380 


ra  ffMiiMit  bojat  emuiai  $okd9  wffwrt^  mqiAitm  kuMt  intermixtum  e$t  rebui: 
nt^  tamen  ett  vduti  imme :  neqfue  ccrpera  vero  dmmty  quee  fortaeae  egreem  ex 
iumeneo  spatio  qneani  evertere  hane  molem  rerum  vehementi  concueeione^  vel 
qnoiUibet  aUnd  qmjue  exHium  dieerumnie  i^ferre:  neque  etiam  natura  epatii  aut 
loeui  immieniUM  deett^  in  mtem  ambituM  cetU  queant  ^tcty  vel  vexati  qualibet  aUa  vio» 
lenHa  queant  interire,  Non  ergo  porta  mortie  clauea  eet  cerioj  neque  teUuri^  nemia 
profuniie  aquit  marit :  verum  patefacta  ett^  et  latit  atmu  ingentibut  faucihw 
re^lrieit,  Quamobrem  oportet  ut  fatearit  hat  eatdem  ret  habere  quoque  exortuut, 
Etenim  ee^  qput  eemttani  eoirpore  periturOy  nandum  potuittent  Jam  ab  infinito  etva 

Ferr.  Th.  Ra.  Qiiif  reliqui.— 865  tum  c.  fN^iidt  Mos.  B.  8.--S66  ftiomV.  ed» 
Th.  Ra.  9110  Mut.  B.  9.  quomodo  V.  marg.  1.  quomam  admixtum  ett  tit  rebut  inana 
Nee  tamen  ett  desant  ViDd.— 867  otiie  corpora  Miis.  B.  2.-868  fonte  Mas.  B.  I. 
coorta  P.  Mat.  B.  8.  HaT.  Ald.  Bip.  coperto  Vost.  vet.  et  L.  B.  Bodl.  Ferr.  V. 
ed.  Th«  Ra.  coportaV.  marg.  2.-869  Cemere  Mos.  B.  2.  Proruere  edd.  vnlg. 
--870  £tV.ed.Tb.Ra^72  DeffieUy.  ed.  Th.  Ra.  €:rper^  P.  Ald.  Bip. 
axtpergi  Vind.  poMtnii  V.  ed.  Th.  K4iu— 378  poitunt  Vost.  Tet.  et  L.  B.  O.  Cant. 
ponint  reliqai.— 875  neque  Vind.  Vots.  vet.  et  L.  B.  O.  Mas.  B,  l.  Cant.Ferr. 
nec  reliqui.— 876  tpectatur  Mat.  B.  2.->877  et  pro  etiam  Mot.  B.  2.  natura 
Mnt.  B.  2.  Cant.->878  ^iro  tunt  Delph.— 880  coiilaid«r»  Cant.->881  Deinde 

VOTJE 

872  ilfonita  mtmdi]  Anbltnt^  cttli,  nativa,  atqne  inltium  habere,  qno* 

ccBlam.    Slc  vs.  874.  lib.  i.  74.  &c«  niam  mortaliasunt.   Quod  enim  mor- 

877  Qua  re  etiamy  4«.]  His  4.  tss.  Ule  est,  id  nativum  fnerit  necesse 

condndit  hmc  eadem,  nempe  cslam,  est.    Igitor  mondos  non  etemnsy  sed 

•olemy  terram,  et  mare  pariter  este  nativns  est. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBEUM   NATUKA    LIB.  V. 


611 


Deniqae»  tanto  opeie  inter  se  qnoin  maxoma  maildi 
Pagnent  membTa>  pio  neqaaqaam  concita  bello ; 
Noone  vides  aliqnam  longi  certaminis  ollis 
Posse  daii  inem  ?  vel^  qaom  sol  et  vapor  omnis, 
Omnibas  epotis  hamoribos,  exsaperarint ;  385 

Qaod  facere  intendant,  neqae  adhac  conata  patrantar ; 
Tantom  sabpeditant  amnes»  nltroqae  minantnr 
Omnia  dilaviare  ex  alto  gargite  ponti ; 


tpemere /orUi  viree  iemporie  Ui/lMiiL  l^mdMi,  quemkm  pr^ptue  parUe  mundi 
eerimU  itUer  «e,  ceneitata  qoideiD  iwtpio  6eUo,  nenne  eeriie  aliquem  modum  diu» 
tunue  pugnm poeee fieri  iiUe?  qaod  fortatse  fiet  vel  ubi  eol  et  ioiue  ^us  eelor 
eicermt,  ommitme  Uquoribue  uquurum  exhaueHe;  quod  qnidem  certant /aeere  ;  sed 
qae  tentata  wmdum  per/ieiuntur,  ueque  adeo  fluvH  euppetunt.  et  eponte  euu  mtni- 
tuutur  ebruere  ree  eunetae  diluvio  ex»staaDtet  de  prtfunie  abf^eeo  marie :  /ruetra 


Mos.  B.  8.  ^M  deest  Mot.  B.  8.— 188  Pugnet  Mai.  B.  8.  pto  deest  V.  ed. 
Tb.  Rju— S83  o^tftui  Mas.  B.  8.  hngo  O.  Mat.  B.  1.  certamine  eoUeV.  ed.  Th. 
Ra.  O.  Mns.  B.  1.  ceriamine  oUie  Ferr.  V.  marg.  ceHiiJiitiia  eolie  Mas.  B.  8.  3. 
•He  Vind.— 384  eoUt  V.  ed.  Th.  Ra.— 385  e  potU  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  humorie 
Mm.  B.  8.-387  Deett  V.  ed.  Th.  Ra.  uUraque  P.  O.  Mat.  B.  1. 8.  Ferr.  Ald. 
—388  diimna  reealto  Viad.  ddimare  ex  aUo  O.  dehiviareexalto  Mot.  B.  8.— 39Q 


NOT^ 


381  Denique^  tanto  opere,  ffc,']  Hit  36. 
▼tt.  coDtiDetar  altimuio  argomeDtam 
advertot  moodi  steroitatem  et  im- 
mortalitatem.  lUod  aotero  deducit 
Lacretioa  a  pagaa  coDtiDoa  preci- 
poamm  moDdi  hojot  partinm  loter 
te:  C«m  eoim  modo  ioceDdiay  modo 
ehivlet  tapereat,  exittimat  Poeta 
taiidem  efincere  potte,  ut  com  totiot 
BiiDdi  raina  bellom  hoc  termioetur. 
Vel  eoimy  iDqoit,  tol  et  caior,  epotit 
onraibot  aqoit,  tmperabont,  recidet*^ 
qoe  tempot  Phaethootit,  qood  fabo* 
lantor  poet«,  quantumTit  relucteDtor 
aanety  miDeturqoe  pontot  dilufinm 
toli  terrarom  orbi.  Vel  tandem  ba- 
mor  toperabit  rortoty  quaUt  tempore 
DeocaHonit  taperior  foitte  fingitor. 
Qoapropter  tanc  univertom  aot  flam- 
nit  in  prtedam  concedet,  ant  aquit 
obrutam  mergetor.  Obtervabit  ao- 
tem    Locrctiumy  coro   et    incendia 


magna  mondo  eontlngere  exemplo 
Phaethontni,  et  dUovia  erumpere 
pari  ratione  ei  Dencalioneo  probare 
potnittet,  Qolnitte  tamen  bflec  Deo- 
rum  interventu  aot  fieri  ant  cettare^ 
ted  ez  natnrali  canta  pendere. 

JMoxtMa  imtiidt  Maii6ra]  Cleroenta« 

388  Pto  nequaquam]  Impio;  qnia 
beUam  hoc  civile  et  intettinum  ett. 

383  OUie]  Antique,  pro  iUie. 

884  Vapor]  Calor»  ut  pattim  mo- 
noi. 

385  Epotie'}  Exbaottit. 

Exeuperarint]  Soperioret  foerint. 

386  Conata]  Tentata ;  tobtUn* 
tive.  8ic  Attiot  apnd  Nonium, '  Ego 
incipiam,  conata  exeqnar.'  I.  e.  co« 
namina. 

387  TaiiliMi  euhpeditant]  Utqoe 
adeo  toppetont  aqnat. 

388  Pilnrtart]  DUuvie  obrocre. 


Digitized  by- 


Google 


613  T.    LUCRBTll   CARI 

Nequidqoam :  qaoniam^  verrentes  seqaora,  ventei 

Deminaant^  radiisqae  retexens  setberias  sol ;  390 

Et  siccare  prins  confidunt  omnia  posse^ 

Quam  liqaor  incepti  possit  contingere  finem. 

Tantam  spirantes  aeqao  certamine  bellum^ 

Magnis  de  rebas  inter  se  cemere  certant ; 

Quom  semel  interea  fuerit  superantior  ignis,  399 

£t  semely  at  fama  est^  hamor  regnarit  in  arris. 

Ignis  enim  snperavit,  et  ambens  multa  perussit, 

Avia  qaom  Phaethonta  rapax  vis  solis  equoram 

w£there  raptavit  toto,  terrasque  per  omneis. 

tameD,  dqwdem  venti  itringentei  maria  minuunt  aquas,  et  sol  aSsrius  revocans  eas 
ealore  suo :  et  sperant  potee  exsiccare  cunctay  antequam  humor  queat  assequiftaem 
Mi  cceiHi,  Agitantee  tam  magnam  pugnam  ofquo  Marte  contendunt  decemere  inter 
$e  de  magnia  rebuSy  eo  quod  ignis  semel  Juerit  potentior  tn  terra :  aqua  perOf  sicut 
rumor  est^  superior  fuerit  semel  in  agris,  Etenim  ignis  viciJt,  et  corrodens  combus^ 
Mt  muUas  res^  quando  vaUda  vis  equorum  soUs  deflectens  a  recta  via  traxit  PiuU' 
thonta  per  totum  alira  et  per  cunctas  terras,     Verum  omnipotens  genitor  tune 


av6m  Ferr. T.  ed.  Th.  Ra.  comodo  Mus.  B.  2.  verteniesV,  ed.  Th.  Ra.— 890 
/>tmtiivam<  P.  V.  ed.  O.  Mas.  B.  l.  2.  Th.  Ra.  Ald.  que  deest  V.  ed.  Th.  Ra. 
•^Ol  ExsUcare  Mns.  B.  3.— S02  possint  Mas.  B.  2.— 804  tentant  Mns.  B.  2. 
— 805  interea  Vo88.  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  ii^ecta  V.  marg.  l.  in  terra  reliqaa 
exempl.— 806  regnamt  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Mus.  B.  2.  superarit  OasAeod. — 
807  ambens  P.  in  not.  Vind.  Vosn.  vet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  1.  3.  ambiens  P. 
V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Nard.  Bas.  ambies  Mut.  B.  2.  ambem  Cant. 
sed  ambiens  a  ree.  m.  in  marg.— 308  Phetontana  Vind.  PhcetontaY,  ed.  O.  Th. 
Ka.— 800  terrasque  perussit  Oassend. — 400  cum  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet. 

NOTiE 

880  Qifoiiurm,  verrentes^  ^r.]  Hi  2.  Met    Qnid  vero  significet  h«c  fabo- 

vss.  positi  sunt  supra  vs.  267.  268.  la,  docuit  Plato  in  Tim.  his  verbis : 

Consnle  locum,  et  notas  ibi. '  '  Nam  qnod  etiam  apnd  nos  dicitnr, 

804  Cemere']  Decemere,  contro-  Phaethontem  olim,Soli8filium,panis 
versiam  dijudicare  ac  finire.  Sic  currujuncto,  propterea  quod  nonpo- 
Ennius,  <  Ferro  non  auro  vitam  cer-  tuerit  patria  via  anrigar«',  et  ea,  quae 
namus  atriqne.'  Ideni,  *  Ter  snb  ar-  sunt  in  terra,  exussisse,  et  ipsnro  ful- 
mis  malim  vitam  cemere,  quam  semel  mine  percussum  periisse,  hoc  qoidem 
modo  parere.'  dicitnr  per  fabulae  figuram.    Revera 

805  Superantior]  Superior,  poten-  autem  significatnr  et  eornm,  qas 
tior,  validior.  snnt  in  terra,  eonimqoe,  que  in  coelo 

807  Ambens']  Ambedens,  ab  ambe-  et  cnm  coelo  rooventur,  immatatio : 
do.  Compositum  ab  edo,  edis,  vel  tuni  is,  qui  fit  longo  intervallo  inter- 
es.    Sic  ambesse,  pro  ambedere.  posito  rernm,  quae  in  terra  snnt  mal- 

808  Avia  quom  Phaethonta^  ifc.]  Fa«  tis  ignibns  grassantibus,  interitns.' 
bulam  banc,  qnie  nota  est,  longa  car-  Sic  Arist.  de  Mundo  iv. 

minnm  serie  prosecutus  est  Ov.  ii. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LIB.   V.  618 

At  pater  omnipotens,  ira  cum  percitas  acri^  400 

MagnaDimnm  Phaethonta  repenti  folminis  icta 

Deturbavit  eqais  in  terram ;  solque,  cadenti 

Obyius^  aeternam  sabscepit  lampada  mandi : 

Disjectosque  redegit  equos,  junxitqae  trementeis  : 

Inde  suam  per  iter^  recreavit  cnncta^  gubemans ;  405 

Scilicety  ut  veteres  Graium  cecioere  poetas: 

Qaod  procul  a  vera  nimis  est  ratione  repnlsum. 

Ignis  enim  superare  potest^  abi  materiai 

Ex  infinito  sunt  corpora  plura  coorta : 

Inde  cadunt  vires»  aliqna  ratione  revictdB ;  410 

Aut  pereunt  res^  exustse  torrentibus  auris. 

Hamor  item  quondam  coepit  superare  coortus, 
Ut  fama  est,  hominum  multos  quando  obrait  undis. 

cMnno^  gram  tra  dejecit  ex  eqfd»  tn  terram  suhito  ietu  fulmhde  audaeem  Phai' 
Ikomia ;  et  md  euecedena  delapso  Phaethooti  eustinuit  aternam  facem  mtaidt,  et 
reduxH  equoe  dUpereos  et  aiiigamt  trepidantes  adhoc :  poetea  ducem  illos  per 
tolitaiii  suam  foiam  exhiiaramt  omnia,  Ktnitrufli  eicut  antiqui  Gracorum  poeta.  coji- 
tarerunt,  Quod  tanien  Umge  remotum  est  a  veritate  rei,  Namque  tjgnie  potest 
vineere  in  ea  parte,  in  quaplurima  corpuecula  materia  exorta  iunt  eximmemo  spa- 
tlo :  poBiea  vtres  illios  vieiuim  euperatae  ab  itliqua  causa  minmmtur ;  vel  re$ 
cembuMaflaHims  ardentibus  tntereunt.  Aqua  simiUter  suitorta  ojtm  incepit  vinceref 
sieui  rumor  est  ItsminMm^  cum  tcilicet  sepeUmt  piwres  dviUUes,    Postsa  cum  vis 


^»^»^'^»^^^^^^^^ 


et  L.  B.  Ferr.  Th.  Ra.  Iitm reliqoi.— 401  Pltetontaymd,  Ferr.  PkcrtontaV.  ed. 
Th.  Ra.-— 402  soU  Caot.  cadentis  P.  Ald.  Bas.  marg.— 40S  suecepii  Voss.  L.  B. 
Mni.  B.  l.  2.  8.  Lamb.  Fab.  Creech.  suscepit  vnlg.^04  In  Vind.  syllabft 
osque  re  eras»  faeront.— 406  summi  pariterV,  ed.  Th.  Ra.  «ttmmom  per  iter  Mufl. 
B.  2.-— 406  Deeat  Vind.  gratum  pro  Graiiim  Mns.  B.  2.  V.  marg.  et  Mos.  B.  S. 
a  man.  sec— 407  veris  animis  est  Vind.  V.  ed.  Mos.  B.  2.  S.  Cant.  Th.  Ka.  ver& 
est  ontmi  P.  O.  Mos.  B.  1.  et  vulg — 410  revinctiB  P.  Ald.  r^unctw  V.  ed.  Tli. 
Ra.  revicta  O.  Mos.  B.  I.^IS  iumdnem  Mos.  B.  2.  muitas  Vind.  Voss.  vet. 
et  L.  B.  O.  Mns.  B.  1.  2.  undas  Vind.  urbis  Mns.  B.  1. 2.  urbeis  vnlg.--4l4. 

NOT/E 

400  At  pater  omnipetens']  Jopiter.  408  Materiai']  Atomomro,  primo* 

401  Repenti]  Repentino.  Sic  Cicero  rom  corpomm. 

Tosc.  III.    ^  Qoanqoam  hostium  re-  409  Ex  infiniio]  Ex  immenso  mon- 

peos  adventos  magis  aliqoando  con-  di  spatio,  per  qnod  atomi  volitant 

torbat,  qoam  expectatos,'  perpetuo.    Sic  vs.  415.    Sic  1. 1061. 

402  /n  (erram]  Verom,  nt  ait  Ovi-  Sce, 

dlos,  excepit  Phaethonta  Eridanos  410  Revict4tt]  Vicissim  victse. 

flovins.  418  Utfama  est,  [Utfama  est]  Aomt. 

Cadenti^  Nempe  Phaethonti.  niimy  ifc]  Ita  Lambious.    At  Pareus 

407  Quod  prociUf  ifc,]  Hic  vs.  posi-  et  alii  quidam :  Utfama  est,  Jbomtntcm 

tos  est  II.  644.  multos  quando  obruit  undis,    Qoae  lec* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


614 


T.   LUGRBTII   GARI 


Inde,  obi  vis^  aliqaa  ratione  avorsa^  recessit, 
£x  infinito  fuerat  qudBquomqne  coorta, 
ConstiteruDt  imbres,  et  flnmina  vim  minnemnt 

Sed,  quibus  ille  modis  conjectns  materiai 
Fandarit  terram,  et  coelam,  pontiqne  proftuda; 
Solis,  lonai,  cursus ;  ex  ordine  ponam. 


415 


ijuM  ieeeisU  deflexa  ab  aUgua  eaueOf  qMaeumque  exorta  /kerai  ex  immam  apatio, 
ptanuB  eeMeaverunt,  etfUtm  diminmeruMt  toum  impetum.  Verum  nuoc  expomam 
ex  ardine^  quUme  rahonibuM  iUe  eeetue  atomorum  fabricaverU  eeelumf  et  terramy 


Unde  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  uH  deei t  Mus.  B.  2.-416  Canttituenmi  Vind.  Mnt. 
B.  2.  8.  CaDt.  nubee  Gassend.— 417  eonieetui  Gif.— 418  terrameteetUmP.  Vind. 
V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mos.  B.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Bat. 
marg.  et  deett  Mot.  B. l. ceriumaeterram  O. et  edd.  vu\ft,-^\9  SoUalunai  Vott. 
vet.  O.  Mos.  B.  1.  Cant.  SoH$  Imme  Vind.  V.  ed.  Vott.  L.  B.  Miit.  8.  t.  SoUaqu* 


NOTJE 


tio  proba  qnoqne  Tidetnr.  Hoc  an- 
tem  intelligitar  contigiste  tempore 
Deucalionis,  qoo  tempore  terra  aquit 
obrnta  natat it.  Qutt  fabola  qnoqoe 
nota  ett. 

416  ContHferaml]  H.  e.  repretsi 
tont  et  cohibiti.  Penultima  aotem 
brevit  ett ;  sic  vt.  194.  *  deciderunt.' 

417  SedyqtfUmeiUemodiM^ife.}  Hac 
tennt  de  mundi  exortn  et  interito. 
Sat  igitnr  probatte  tibi  videtnr  Poeta 
mnndnm  et  nativnm  et  mortalem 
ette  i  qood  tibi  propotuerat  demon- 
ttrandum  vt.  65.  *  Quod  tuperett, 
nnnc  bnc  rationis  detulit  ordo,  Ut 
mihi  mortali  contittere  corpore  mun- 
dnm,  Nativumque  timnl,  ratio  red- 
dnnda  tit,  ette.'  Nunc  alteram,  qnae 
tequebatnr,  promitsi  partem  solvit. 
Namqne  sequenti  vs.  68.  simul  polli- 
citns  est  edoctorom,  <  E  quibos  ille 
modis  congressns  materiai  Fundarit 
terram,  ccelum,  mare,  sidera,  solem, 
Lunaiqne  globum,'  &c.  Itaqne  ab 
hoc  vs.  417.  ad  vt.  510.  disputatomt 
ett  Poeta  de  modo  generationit,  quo 
cttlom,  terra,  mare,  tol,  luna,  etber, 
et  aer,  ex  atomornm  concnrtn,  con- 


grettn,  ac  ccetn  coorta  tvnt  et  com- 
pacta.  Hit  ergo  35.  vss.  primnm  ait 
casu  etfortuito  res  cnnctas  ex  atomis 
constitiste ;  dnm  nempe  atomi  ex  in- 
finito  tempore  snis  concitte  ponderi- 
bns,  ant  plagit  resilientet,  variot  ooe- 
tut  inire  tatagebant.  Dnm  vero,  ita 
inter  te  convenirent  percittt  atoml, 
docet  neqne  terram,  neqne  mare, 
neque  ccelnm,  neqne  tidera  extititte : 
ted  rudem  qnandam  indigettamqoe 
molem.  Ubi  vero  prscipnae  mundi 
partet  inter  te  ditjungi  coeperunt, 
tunc  ccelnm  affultit,  arida  appamit, 
congregatae  sunt  aquae  in  unnm,  4rc. 
Sero  itaqne  res  cunctas  crevisse  vnlt 
Lucretins  non  solum  ob  diversa  con- 
gressos  atomornm  Impedimenta,  ted 
etiam  ob  earnndem  coeuntium  dit* 
pares  figuras.  Qno  factum  est  nt 
neque  ab  aetemo  ret  extiterint,  neqne 
simul  esse  aut  operari  potoerint.  De 
rernm  autem  praecipnaram  exortn 
sigillatim  est  dispotaturas. 

418  Pontiqueprqfunda]  Altnm  mare. 
Sicut  alibi  dixit '  vera  viai,'  pro  vera 
via,  *  nltima  natnrae/  pro  nltima  na- 
tora,  &C. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RERUM   NATURA   LIB.   V.  615 

Nam  certe  neqne  consilio  primordia  remm  420 

Ordine  se  sao  qnaBque  sagaci  mente  locarunt ; 
Nec,  qnos  qnaBque  darent  motus»  pepigere  profecto : 
Sed,  quia  multa,  modis  multis,  primordia  rerum^ 
Ex  infinito  jam  tempore  percita  plagis^ 
Ponderibusque  suis  consuerunt  concita  ferri,  425 

Omnimodisque  coire,  atque  omnia  pertentare^ 
Qnasquomque  inter  se  possent  congressa  creare ; 
Propterea  fitt  utei^  magnum  volgata  per  aBVomi 
Omnigenos  coetus,  et  motus,  experiundo, 
Tandem  conveniant  ea,  quae^  conventa,  repente  430 

Magnarum  rerum  finnt  exordia  seepe^ 
Terrai,  maris^  et  coelij  generisqne  animantum. 

Heic  neque  tum  solis  rota  cemi^  lumine  iargo^ 
Altivolans^  poterat ;  nec  magni  sidera  mundi, 

dhm  mare^  ei  moiu$  9oHm  ae  kma.  Eteinm  prtfeeto  prineifna  rerum  neque  pre» 
videnHa  neque  eolerH  animo  ditpoeaerynt  §e  quteque  in  ea  dispotitura,  qoa  snnt ; 
neq^  eerte  eonvenerunt  inter  ee  de  motibue^  quoe  quteque  redderent :  verum  cum 
pkSra  prineipia  rerum  pereusta  ietibutjam  ab  inflnito  tempore  divereiique  modie,  et 
perdta  eua  gravitate  eoHta  eunt  maveri,  et  eongregari  ommhus  modu,  et  experiri 
res  eunetae,  quae  scilicet  valerent  congregata  eimiU  effingere.  Ideo^ft^  uJt  vagata 
per  temput  inflnitum  pertentando  motus  et  eongretsut  onmie  genertt,  demum  ea 
eseoai,  qua  congreeta  tubito  fiant  plerumque  exortue  magnarum  rcrtcni,  nempe 
tems,  marie,  et  ceMf  et  gentie  animmum,  Ibi  tune  temporis  neque  rota  toUt  tub' 
Uete  tata  poterat  videri  curo  pro/uta  sua  luce,  neque  etelUe  magni  mundi,  neque 

et  lunee  P.  et  edd.  vnlf .--421  quaque  euo  atque  tagaci  P.  Orypb.  Bas.  ee  quaque 
atque  eagad  Vind.  et^d.  vnlg.  queeque  suo  sagaei  V.  ed.  O.  Mus,  B.  1.  S.  Cant. 
Perr.  Tb.  Ra.  se  nec  quetque  tagaei  P.  in  not.  qmeque  euo  quamque  tagaei  Mns.  B. 
S.  eueqHe  quaque  tagaci  Voss.  vet.  nt  in  text.  Voss.  L.  B. — 423  multa  modit  P. 
Vind.  V.  ed.  Mos.  B.  1.  2.  9.  Cant.  muUimodit  Hay.— 427  intut  Ferr.— 428 
/uit  revoluta  Mns.  B.  2. — 490  ea  conveniant  qnidam.  conveniunt  ea  quee  coti^Hfirto 
Creech.  comvenkmlt  ea  qua  conveniaMt  P.  qua  convenere  P.  in  not.  coi^uincta 
Mns.  B.  1.  ut  convenere  edd.  vulg.— 481  ftunt  P.  O.  Cant.  Ald.>ftiHttt  Vind. 
V.  ed.  Bodl.  Voas.  vet.  et  L.  B.  Mns.  B.  i.  Th.  Ra.  rejtuuni  Mus.  B.  1.  Ferr. 
Jtant  Hav.  Bip.  Delpb.  nempe  pro  tape  Fab.  Bentl.— 4S3  Hit  Macrob.  vi.  2. 
Iioic  Mni.  B.  2.  eum  Mns.  B.  S.  claro  Maerob.  vi.  2.^84  AUivoUme  Macrob. 

NOTJE 

420  Nam  eerte  neque  eoneUiOf  ^r.]  uH  convenere.    Non  male,  nt  patet. 

Hi  5.  V8S.  positi  snnt  1. 1020.  Ea,  snpp.  priraa  corpojay  primordia. 

424  Exif^initotempore]  Ab  ntemo.  Vnlgaret  lectiones»  £a,  quet  eonvemta. 

428   Velgata}   Volitantia,  vagala.  Vt},  EOf  qua  eoi^eeta. 

SieiT.79.  484   Biagm  sidera  mundi]   Stell» 

480  Ea,  qua,  eowventa  [cou}uncta'\  cceli. 

Parent  et  alii ;  bene.  Lambinus,  quee  * 


Digiti 


zedbyGoOgle 


616  T.   LUCRBTII   CARl 

Nec  mare»  nec  ccelmiiy  nec  deniqne  terra»  nec  aer/        435 

Nec  similis  nostris  rebus  res  nlla  videri : 

Sed  nova  tempestas  quasdam^  molesque^  coorta. 

Diffagere  inde  loci  partes  coepere,  paresqne 

Cum  paribus  jungi  res,  et  discludere  mundum^ 

Membraque  dividere,  et  magnas  disponere  parteis         440 

Omnigenis*  e  principiis ;  discordia,  quorum 

Intervalla^  vias^  connexus^  pondera,  plagas, 

Concnrsns^  motus,  conturbat^  praelia  miscens» 

Propter  dissimileis  formas,  variasqne  figuras ; 

Quod  non  omnia  sic  poterant  conjuncta  manere,  445 

Nec  motus  inter  sese  dare  convenienteis. 

Hocc'  est  a  terris  altum  secemere  coelum, 

Et  seorsum  mare  utei  secretom^  humorquey  pateret ; 

Seorsus  item  purei,  secreteique^  setberis  ignes. 

«jrwor,  ne^  carfiMi,  nee  tandem  ielhUf  nec  aeff  nee  re$  uUa  par  rebui.  qwu  jam 
videmui,  cemi  poterat :  terum  recens  tantum  qwtdam  froceUa  et  confnfla  maMta 
nata  erat.  Ex  gtto  loco  partee  inceperunt  diecedere,  et  res  similes  canjungi  cum 
eimUibu»,  et  ^Uttmguere  mundumy  et  eeparare  parte»  mnadi,  et  locare  ordine  magna 
mnndi  membtaj  facta  exprimordiie  omni»  generie;  {juorum  priraordiornm  pngna 
perturbabat  distantia»,  regione»,  vincula,  gravitaUm,  ictu»,  congreeeu»,  et  motu» 
eomm,  agitan»  beUum,  ob  diepare»  forma»,  et  divereatjigura»,  eo  quod  cuncta  non 
poierant  permanere  Ua  congregatOy  nec  reddere  moiu»  inter  »e»e  apto» ;  id  eet, 
eeparare  cceUm  ingen»  et  mare  a  terri»,  ut  »eparaiim  extenderetur  eegregata  aqua  in 
unnm  locnm;  et  eimiiiier  diecemere  Jlamma»  puri  et  eegregati  aJiri»  oeparatim. 


^^>^.»^»»^^^^>#»» 


P.  Vind.  AUevoUm»  reliqul.  neque  Macrob.-^S6  neeiufr  P.  V.  ed.  BodL  O. 
Mus.  B.  a.  Cant.  Macrob.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.  neque  aer  vnlg — 4S8  tiidiK  loci 
Vind.  tii  dii«  2od  Cant.  Mdif  U>ci  Voss.  marg.  P.  in  not.--442  via  Vlnd.  Mus. 
B.  S.  poiMf«re  Vind.  Mns.  B.  2.  S.  Ferr.— 443  coniurbi^  Cant.  turbabai  reliq.  omn. 
exempl.— 446  »e»edare  Vind.  Mns.  B.  S.  Ferr.  V.  ed.TTi.  Ra.— 447  terri»»aUum 
Mns.  B.  2.  tem»  «attv  Mns.  B.  S.  terri»  magwum  Delph.  Macrob.--448  «MrfMin  V. 
ed.  O.  Mot.  B.  1.  S.  Ferr.  Th.  Ra.  »oraum  Vos».  vet.  et  L.  B.  rur»um  Mns.  B.  1. 
oecretumP,  Ald.Mcre<oFerr.V.ed.Th.  Ra.  Hav.Bip.Delph.AMiiiorgwP.  Vind. 
V.  ed.  Mns .  B.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ka.  Ald.  humare  vulg.— 449  Seomiiii  pueri 

NOTiE 

457  Novatempe»ta»yiH!,']  I.  e.  con-  4S0  JH»ckulere']  Discemere,  dlstin- 
fnsio  qncdam  caeca  atomomm,  et  in-  gnere,  disparare.  Slc  vi.  8S9.  et 
dlgesta  moles,  nt  ait  Ovid.  i.  Metam.     iii.  172. 

458  Inde  loct]   Ex  qno  loco.   Sic»       440  M€iii6ra]  Partes. 

Ennins,  *  interea  locl.'  SiePacnvins,  442  IntervedUt,via»,ifc.1  De  his  om- 

^nbiloci.' Plantus,  <quoloci.'Slcin-  nibus  atomornm   qnalitatibns,  qnas 

fra  Lncretins  vts.  740.780.  vel,  ut  in-  vocant,  dispntatnm  est  fusins  ii.  pat- 

terpretantur  omnes,  £z  quo  tompore.  siro. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DR   RBRUM    NATURA    LIB.  V. 


617 


Quippe  et  enim  primom  terrai  corpora  qu8eqne,        450 
Propterea  qaod  erant  gravia^  et  perplexa,  coibant 
In  medio^  atqne  imas  capiebant  omnia  sedes : 
Qnae»  quanto  magis  inter  se  perplexa  coibant, 
Tam  magis  expressere  ea^  qnaB  mare^  sidera,  solem, 
Lnnamque^  ecficerent ;  et  magni  mcenia  mundi.  455 

Omnia  enim  magis  haec  e  Idevibus  atque  rotundis 
Seminibus,  multoque  minoribus  sunt  elem^tis^ 
Qoam  tellus :  ideo  per  rara  foramina  terrae^ 
Partubus  emmpens,  primus  se  substulit  asther 


Namque  principio  eorptucula  prima  nngula  ierrct^  eo  quod  erant  pradHa  pondere 
et  impUcatOy  congregabantury  et  nngula  sumehant  sibi  iiferiora  ioca  m  medio,  Qimp 
qaidem  quo  magia  inter  $e  imptieita  conveniebantf  eo  magia  elicuerunt  ea  corpus- 
cnla,  qiup  crearent  aquor,  iteliaSf  aolem,  et  /ufNiin,  et  ambitus  immensi  caU.  ATaM- 
fuchcB  rc$  oMNtff  constant  ex  primordUa  magiB  leiigati$  et  globoiiCy  et  ex  mincipiis 
Unge  miMoribuc,  quam  terra,    Idcirco  ccelum  eteU^erum  exiens  e  partihu»  terra 


Mns.  B.  2.-452  Tn  medio  atqueWnd.  \ow.  vet.  et  L.  B.  Mos.  B.  l.  2.  8.  O. 
i»  medioque  ▼alg. — 466  hac  sunt  Grypb.  marg.  P.  Ald.  luec  ex  Macrob.  hac 
et  V.  ed.  Th.  Ra.  Atfc  a  Cant.  magis  deest  Mos.  B.  2.-459  primas  V.  ed.  Tb. 


NOTiE 


450  Qmppe  et  eiAm  primmny  ffc.'] 

His  tl.  irss.  agltor  de  ortu  terra, 

cceli,  solis,  lonae,  et  sidenim.   Docet 

nempe  qoa  ratione  coorta  sint  bnc 

primnm  ez  fortoito  atomornm  con- 

gressn.    Itaqoe  primnm  terram  se- 

cretam  foisse  censet,  qoia  tonc  pri- 

mom  graria  et  perpleza  atqoe  ba- 

mata  corposcola  coibant,  et  in  medio 

sedet  imas  capiebant.    Doroqoe  in 

dies  magis  ac  magis  ea  gravia  corpos- 

cnla  sese   premebant  et  complexa* 

baatnr,  tonc   tenoia,  levia,   et  ro- 

tnnda  exprimebantnr  et  ascendebant 

in  c«ell,  solis,  Innn,  et  siderom,  aeris 

et  aetheris  concretiones.  Hand  secos 

ac  ▼idemns  interdum  attolli  vapores, 

atqne  in    nnbes  concrescere.     Sic 

praeclare   Manil.   lib.   i.   de   terra: 

'  Imaqne  de  conctis  mediam  tenet 

nndlqne  sedem,Idcircoqneraanet  sta- 

biliSy  qnia  totos  ab  illa  Tantomdem 

rcfogit  ranndns,  fecitqne  cadendo  Un- 

diqne,  ae  caderet:  medium  totins  et 


imnm  est:  Ictaqne  contractis  con- 
sistunt   corpora  plagis,  £t  concur- 
rendo  prohibent  in  longins  ire.' 
Corpora']  Corpora  prima,  atomi. 

451  Perplexa]  Hamata,  impleza. 

452  /n  medio']  Posnit  qnidem  Ln- 
cretius  cum  Epicnro  terram  in  roedio 
mnndi:  sed  negavit  esse  aliqnod 
terrs  medium,  sen  centrum  ad  quod 
oronia  gravia  tenderent,  ut  fusius  ez- 
plicatnm  est  a  nobislib.  ii.  sub  finem. 

458  Quanto  magis,  ^.]  Nota  parti- 
culas,  *  qnanto  magis,  tam  magis.' 
Sic  vss.  484.  488.  &c. 

454  Expressere  ea,  i^e.]  Qnlppe  le- 
via,  tenaia,  rotnnda  corpnscula. 

455  Mcenia  wmnd£]  CcBlum.  Peri- 
pbrasis. 

457  Minoribus  [Minoribu*]  Pro  mi- 
noH^MS,  metri  causa. 

459  JEther  Ign\fer  [Sign\fer'\  Gcehim 
stelliferum.  Sic  vs.  090.  et  vi.  481. 
et  IV.  1032.  vel  per  sethera  intelligit 
eam  mondi  regionem,  in  quam  sqb* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


618  T.   LUCRBTII   CARI 

Ignifer,  et  miiltos  secam  levis  abstalit  igadiB :  460 

Ncm  alia  loDge  ratione»  ac  saepe  yidemns, 

Aurea  qaom  primam^  gemmanteis  rore,  per  herbas 

Matutina  rabent  radiati  lumiaa  solis ; 

Exbalantqae  lacas  nebulam,  fluvieiqae  perennes : 

Ipsaque  et  interdum  tellus  famare  videtor :  465 

Omnia  quie,  sarsam  quom  conciiiantor  in  alto» 

Corpore  concreto,  subtexunt  nnbila  coelum : 

Sic  igitur  tum  se  levis  ac  diffusilis  aether» 

Corpore  concreto  circumdatus  undique»  saepsit ; 

Et»  late  diffusas  in  omneis  undique  parteis,  470 

Omnia  sic  avido  conplexu  caetera  saepsit. 

HuDc  exordia  sunt  solis»  lanaeque^  sequuta ;  et 
Inter  utrasque  globei  quorum  vortuntur  in  auris ; 

per  meaiMM  apertoi  primmm  evexit  af,  et  qaia  leve  erat  abripuii  seeum  phure» 
ignee:  hawd  abeUmli  /ere  modOf  quiuH  wmmmquam  eermmu»t  ubi  primum  murnia 
Uuc  maiutina  eoH»  earueeanii»  ruOlat  per  graminapetfim  rere;  eipalude»  acjhtmi' 
m  perpeiuo  Jlueniia  ewuauui  nubeadam ;  et  terra  eiiam  ipm  »ipe  videtur  fumi" 
gare,  QMe  re»  oame»  ubi  »ur»um  in  aere  eongreganiur,  nube»  operiuni  cettum 
eorpore  »pi»»o,  Ita  ergo  eottum  leve  ae  Jluidum,  quasi  circumioattaium  corpere 
efiiuo  ex  omnibu»  partibu»,  tune  vaUavii  m,  et^  Umge  ejffkoum  ex  onmibu»  partibu» 
m  omne»  parie»^  circumvalUivit  rdiqua»  re»  amplexu  tam  vatto^  qaam  est.  Prtii- 
cipia  ooli»  ei  buuVy  punwn  orbe»  toUnmtur  in  eetkere  inier  mtroeque  ghbo»  ternt 


»^^»^»#^#^^» 


Ra.  »ub»iuHi  P.  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  »u»tuHi  ▼01^.-460  IgnVer 
Vind.  Voss.  yet.  et  L.  B.  O.  Mos.  B.  1.  S.  t.  Caat.  P.  in  not.  Sign^er  reliqal. 
—403  gementi»  roiee  V.  ed.  Tli.  Ra.— 464  fiumioqine  V.  ed.  Ferr.  Tli.  Ra./iHm 
Mos.  B.  2.  perkewme»  V.  ed.  Cant.  Th.  Ra.~-466  Ipoaqu»  ei  Wakef.  ex  conj« 
Ipoa  quoque  P.  Hav.  Ald.  Bip.  Ipsaqueut  omn.  vet.  exempL~466  Omniaaue  et 
rureum  Mos.  B.  8.-467  »ub  texuni  nebuki  V.  ed.  Th.  Ra.— 468  cum  u  P.  V. 
•d.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Gryph.  diJRdH»  O.  Mns.  B.  2.-469  circumdcn» 
MOS.B.  1.— 472  Nunc  P.  V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Hinc  O.  Mos.  B.  8. 
P.  In  not.  V.  marg.  l.  ei  Voss.  L.  B.  deest  in  reliqnis. — 47S  H.  vs.  delent 
Lamb.  Creech.  Parenthesi  incladnnt  Gif.  Par.  Delph.  Attrorumque  giobi  Fab. 

NOT« 

latos  fertor  ignis  Elementarios,  qoss  *  Qoae  tamen  exhalat  nebolam  fo- 

aempe  snpra  aera  sorgity  inft-a  coslum,  mosqne  volocres.' 

et  io  qaa  Planetae  moventor,  et  phae-  468  Dijfutiii»']  Qoi  facile    diifan- 

nomena.    Sicvs.  601.  ditnr. 

462  Genmumtei»  rorel  Sic  ii.  819.  471  Amdo]  Vasto  et  iogenti.    Sic 

'  Invitant  herbsB  gemmantes  rore  re-  vs.  202. 

centi.'  Sic  Manil.  v.  256.  <  Ille  colet  472  Huncl  Nempe  sthera ;  h.  e. 

nitidis  gemmantem  floribas  hortom/  coelnm. 

464  Exkalantque  Uicu»  nAulam]  Sic  ExordUi\  Atomi,  semina,  primor- 

vs.  248.   Sic  Virg.  Georg.  ii.  217.  dia.    Sic  1. 150.  ii.  88.  &c. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA   LIB.  V. 


6ia 


Qaae  neqoe  terra  sibi  adscivit^  nec  maxnmns  a&ther ; 
Qaod  neque  tam  faerint  grayia^  nt  depressa  sederent»    475 
Nec  levia,  nt  possent  per  sammas  labier  oras ; 
Et  tamen  inter  ntrasque  ita  sunt,  ut  corpora  viva 
Vorsent,  et  partes  ut  mundi  totios  exstent: 
Quod  genus,  in  nobis  qusBdam  licet  in  statione 
Membra  manere,  tamen  quom  sint  ea,  qoae  moveantur.  480 
Hiis  igitur  rebus  retractis,  terra  repente, 

et  ottli,  «eoda  $md  UUtd;  qnippe  qute  principia  solis  et  lanaB  neque  ieUuB^ 
nifu  vMtem  etAm  M$mnuerit  nbiy  eo  quod  non  fuerint  adeo  prtedita  pondere^  ui 
dejeeta  cmuidereni:  nec  adeo  lema^  ut  poeeewt  /erri  per  subUmes  regionei  stheris. 
Ei  tmmemmemmt  inter  utroaque,  ut  volvant  duo$  snos  globos^  et  nt  eint  membrm 
pnecipiia  totin»  mMndi.  Quemadmodum  in  nobie  quidam  artue  oomunt  ttare 
m  fuiete^  nbi  tamen  mt  H  artns  alU,  qui  eint  in  motu.  Hi$  ergo  rAu$  Ita  renm- 


^^^^^■^^^^^^^ 


utroeqne  P.  et  atii.  m  ora$  P.  in  not.  aris  V.  ed.  Tb.  Ra.— 474  nec  P.  Vofts.  Tet. 
et  L.  B.  O.  Mu8.  B.  1.  S.  Cant  Ferr.  Ald.  nt  V.  ed.  Th.  Ra.  Mns.  B.  2.  neqna 
m\g.-^75  Quot  Mns.  B.  2.  neque  P.  Yind.  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O. 
Mos.  B.  1.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  nec  edd.  ynlg.  Juerunt  Vind.  V.  ed. 
O.  Cant.  Bas.  Ferr.  Th.  Ra.  /uerint  vnlg.  ae  d.  eederet  Mns.  R  2. — 477  «Ifiaf- 
Mwonin.vet.  exempl.  utrooque  edd.  vulg.  corpore  bina  Delph.--479  inetitutione 
V.  ed.  Th.  Ra.— 480  moveant  no$  P.  Ald.  Gryph.  Nard.  tamen  deest  V.  ed.  Th. 

NOT^ 

47t  Interuira$que[utro$que']  Nempe     bina,  hoc  est,  sunm  qnemqne  globum. 


iater  aethera  sen  ccslmny  et  terram. 
8ic  TS.  479. 

GMei  9ii0nwi]  ScUicet  orbes  solis 
et  Inae. 

In  «srit]  In  sethere,  in  aeris  regiO' 
Bibos. 

474  Quaf]  Supp.  exordia  solis  ac  In- 
n«. 

JEtker']  Ccelnm  :  vs.  459. 

476  Labier']  Poetice  pro  labi|  h.  e. 
lerri,  attolli. 

477  Inier  utraequeluiroeque]  fiempt 
inter  terram  et  sthera  maximum, 
b.  e.  coelum. 

Cerpora  friva  [bina]  Larob.  bene. 
Parens  et  alil,  Corpora  viva;  male. 
Namqae  pngnantia  ioqneretur  Poeta^ 
c«m  snpra  negaverit  solem  et  Innam 
vitali  prsedita  eise  sensn.  Deinde 
verbom  vereeni  sat  indicat  legendnm 
bina,  dod  viva,  Qaid  enim  ett  quod 
solet  loDa  versent  sen  volvant  cor- 
pora  viva^   Beoe  volvont  corpora 


479  Qaodg-cints]  QnaliasuntySicut» 
quemadmodum,  &c.  Sic  vs.  271.  Ste. 

480  Manere  in  eiatione]  Qniesoere. 
Sic  V8.  618. 

481  fitiff  igitur  rebue  retraeti$f  S^c,] 
His  ergo  18.  vss.  coDcludit  terram  io 
medio  coDsedisse  compressam  et  co- 
actam,  sublatis  nempe  levioribiis  cor- 
pnsculis  in  aera,  in  sBthera,  in  coelum^ 
in  sidera,  in  solem,  et  in  lunam,  de- 
pressis  vero  gravioribns  in  terne  glo- 
buro.  Itaque  dum  interiro  terra  ma- 
gis  ac  magis  in  dies  afficiebatnr  ab 
setheris  sestn  solisque  radiisi  eo  magis 
hnmor  exprimebatnr,  ignea  corpns- 
cula  snrsum  ascendebant,  ac  proinde 
elementa  pura  snnt  reddita  in  suum 
qnaBqne  locum  pro  sna  levitate  aut 
gravitate.  Quam  elementonim  sor- 
tem  ac  stationem  prvclare  scripsit 
Manilius  i.  a  vs.  149.  ad  vs.  178. 
'  Ignis  in  sethereas  volncer  se  sns- 
tulit   auras,  Snmmaqne  complexns 


Digiti 


zedbyGoOgle 


620  T.   LUCRETII   GARI 

Maxuma  qoa  nimc  se  ponti  plaga  caenila  tendit, 

Subcidity  et  salso  subfodit  gurgite  fossas : 

Inque  dies  quanto  circum  magis  a^tberis  sestus, 

Et  radiei  solis^  cogebant  undique  terram  485 

Verberibus  crebris,  extrema  ad  lumina  apertam^ 

In  medio  ut^  propulsa^  suo  condensa  coiret; 

Tam  magis  expressus  salsus  de  corpore  sudor 

Augebat  mare  manando,  camposque  natanteis : 

Et  tanto  magis  illa,  foras  elabsa»  volabant  490 

Corpora  multa  vaporis^  et  aeris ;  altaque  coeli 

Densabant  procul  a  terris  fulgentia  templa : 

tii,  iuhUo  teUutf  qua  parie  taitut  earuleua  camfm  mari»  extendU  seee  mmc,  de- 
preteajacuU^  et  cacavitfoseaM  in  eaiso  abystio  mans.  Et  quo  tnagi»  de  die  in  diem 
«olor  or/t,  ei  tpUndoret  totit  circumpellehani  ex  omni  partefrequentibut  ictibua  tel' 
hirem  paientem  ad  extremat  orat^  vl  in  medio  tuo  compulta  et  compretta  contenpret^ 
eo  magit  taltut  humar  eUcitut  de  iUiut  gloho  ampUficabat  emanando  oceanum^  ei 
piagat  hmmdat,  Et  eo  magit  iOa  ptura  corputcuUi  atheritf  et  ignit  egretta  forat 
murmm  ferehaniur,  ei  cogebani  longe  a  ierrit  tublimia  hquearia  tpUndida  ceeU. 


Ra.— 482  qui  te  nunc  CaDt.— 488  falto  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  talto  tuffiuiii  Mus. 
B.  l.  2.  guiture  Cant. /otsa  Oassend.— 484  curvam  P.  Ald.  curam  V.  ed.  Th.  Ra. 
—485  radiit  Voss.  L.  B.  V.  raarg.  2.  V.  ed.  O.  Cant.  Fcrr.  Th.  Ra.  iegebani 
wndique  ierrat  Mns.  B.  2.»486  VeriicUfut  Mns.  B.  2.  iMiisiia  Vind.  V.  ed.  O. 
Mus.  B.  1.  2.  8.  Cant.  F^rr.  Th.  Ra.  Itmiiia  vulg.)Nirifiii  Gryph.  Nard.  P.  Ald. 
Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  P.  V.  marg.  2.  Bodl.  Voss.  L.  B.— 488  taltut  deest  V. 
ed.  Th.  Ra.— 489  mandando  Oryph.  marg.  Bas.  marg.  P.  Ald.  maiid^ado  P.  pro- 
potuit  in  not.— 490  vaUbani  Vind.  voUbani  V.  ed.  Th.  Ra.--491  aliatque  Vind. 

NOTiE 

stellantis  culmina  coeli,  Flammarum  cnitque   cavis    fluidom   convallihns 

vallo  naturse  mania  fecit.    Proximus  &quor/  &c, 

in  tenues  descendit  spiritns  auras,  488  SubcUiWi    Ima  subsedit,  sese 

Aeraque  extendit  medinm  per  inania  retraxit. 

mnndi.     Ignem  flatus  alit  vicinnm  SubfodU]  Excavavit. 

subditus  astris.     Tertia  sors  undas  485  Cogebant]  Compellebant. 

■travit  fluctnsque  natantes,  JEquora  486  Apertam"]  Nudam,  nondnm  ar- 

perfundit  toto  nascentia  ponto,  Ut  boribos  consitam,  aut  fragibus  ves- 

liquor  exhalet  tenues  atqne  evomat  titam. 

anras,  Aeraqneex  ipsoducentem  se-  489  Campotque  natantet']  ^qnora. 

mina  pascat.    Ultima  snbsedit  glo-  Sic  vs.  402. '  ponti  plaga.' 

roerato  pondere  tellns,  Convenitque  491  Corpora]  Atoml. 

vagis  limus  commixtus  arenis,  Pau-  Faports]  Caloris,  ignis. 

latim  ad  summnm  tenui  fugiente  li-  492  Dentabant  IDentebanQ  Densa- 

qnore.    Qnoqne  roagis  pnras  humor  bant.    Dicitor  denseo,  es:  et  denso, 

secessit  in  undas,  £t  siccata  magis  as,  passim. 

strinxerunt    sequora   terras,   Adja-  TempU  ccdt]  Coslnm;  periphrasis.. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA    LIB.   V.  621 

Sidebant  campei,  crescebaDt  montibas  altiis 
Adscensus ;  neque  enim  poterant  sabsidere  saxa, 
Nec  pariter  tantamdem  omnes  snbcombere  partes.         495 
Sic  igitur  terrde,  concreto  corpore,  pondos 
Ckmstitit;  atqoe  omnis  mondi  quasi  limus  in  imum 
Confluxit  gravis,  et  subsedit  fonditus»  ut  faex. 
Inde  mare,  inde  aer,  inde  aether  ignifer  ipse, 
Corporibus  liquidis^  sunt  omnia  pnra  relicta ;  500 

Et  leviora  aliis  alia;  et  liquidissimus  aether^ 
Atque  levissimus,  aerias  super  influit  auras ; 
Nec  liquidum  corpus  turbantibos  aeris  auras 

Agri  tubtidebant,  et  acclivilaies  augebantyr  celtis  montibuB :  namque  lapides  nan 
poterani  exiendi  in  phmtiem,  neqtu  rimiliter  euncta  partes  suhjacere  eequaUter, 
ita  erg9  gradtas  ieUurii  eompacia  est  ex  corpore  spisso,  et  veluii  Umus  totius 
mundi  convenit  ui  ii\fetHorem  locumy  qnia  ponderosa  erat,  et  sicutfax  aUedepressa 
jacuit,  Hinc  aquor,  hinc  wir,  hinc  et  ipse  flamm\fer  ceiher,  sunt  reservata  cuneia 
pura  earpuscuHs  ftuidis;  et  alia  qnidem  kviara  aUis;  et  cether  ftuidiasimus  et 
ledsnmius  perfwsm  sese  supraflatusaerios,  neque  miscetftuidum  smim  corpus  com 


— 40a  Densebant  edd.  Tulg.— 49S  Sedebant  Ferr.— 494  substdera  Vind.  sub  si- 
dare  V.  ed.  sub  sydera  Th.  Ra.  Mus.  B.  2.  sub  sidera  Mus.  B.  l.  8.-496 
subcumbere  Cant.  Ferr.  succumbere  vnlg.  subsidere  Gassend. — 496  conjecto  Mns. 
B.  a.— 601  levim'  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1. 2.  Ferr.  Tb.  Ra.— 603  aura»  P.  V.  ed« 
Vosf.  vet.  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  l.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  Aid.  auris  Mui.  B.  2.  et 

NOT^ 

Sie  TS.  622.  Sic  MaDilius  passim  lo-  qniditate  alia  aliis  superios  evolave- 

qnitar.  rint  in  eas,  quas  jam  sedes  occnpant. 

40S  i^bauf\    Subsidebant,  plani  Sic  Manil.  lib.  i.  fnsius  baec  eadem 

flebant :  ys.  449.  prosequitor. 

404  Subsidere^  H.  e.  ita  sidere,  ot  JEihtrignifer]  Coelnm,ntait  78.469. 
planitiem  efficerent.  Mihtr  ignifer,  scilicet,  quia  Veteres 

405  SubcumAfere']  Cadere,  snbjacere.     credideront  steUas  aut  igneas  aut  ig- 
407  Mundiqu(uiUmus,ffc.'\  SicMa-     nes  esse,  vocaverunt  coelnm  ignife- 

•il.  1. 169.    '  Ultima  snbsedit  glomc-  rum,  «que  ac  signiferum,  sen  stelli* 

nto  pondere  tellns,  Convenitque  va-  femm.    Vel  hic  per  SBthera  notat  ig- 

gis  Umos  commixtns  arenis,  Paulatim  nis  elementaris  regionem,  qusB  ooelo 

ad  summnm  tenoi  fogiente  liqnore/  vicina  snbest,  ut  prseclare   cecinit 

9tt,  Manil.  i.  144.    *  Ignis  in  SDthereas 

400  Inde  mare^  ife.']   His  11.  vss.  volucer  se  snstulit  auru»  Summaqae 

docet  itemm  qua  ratione  mare,  aer,  complexus   stellantis   oulmina   cosli 

et  setber  coiistiterint  ex  levioribnsy  Flammamm  valio  natorss  mceiiia  fe- 

tennioribnsy  et  liqoidioribas  atomis»  cit.' 
atqnepro  sna  minori  ievitate  ac  ii- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


623 


T.   LUCRBTII   CARr 


Conmisci :  sinit  haec  violeDtis  omnia  vorti 
TurbinibaSy  sinit  iocertis  tnrbare  procellis ;  506 

Ipse  suos  igneis  certo  fert  inpete  labo» ; 
(Nam  modice  floeie  atqne  ono  posse  lethera  nixn 
Significat  Ponto  mare,  certo  qnod  fluit  aestu ;) 
UDum  labundi  conservans  usque  tenorem. 
Motibus  astrorum  nunc  quae  sit  caussa^  canamus.      510 

flatitnu  proceUosis  aeris:  patitw  kac  euncta  agUari  vaiidi$  veniis;  permUtU  ea 
perturbare  omma  tempe$taiibu$  ineomsiantibut :  ip$e  vero  fimen$  certo  motu  volai 
$uo$  igne$,  Etenim  quod  cether  pornt  moderate  et  uno  tenore  labiy  tam  va$tum 
ttquory  quod  labUur  certofluxUf  indicai,  $ervan$  perpetuo  eundem  modumfluendu 
Cantemue  jam  qua  cau$a  nt  daU  eur$Ufu$  $iderum.    Primium  $i  va$tu$  globuo 


edd.  valg.  H.  ya.  deett  Miis.  B.S.— 504  Conmtsrt  Vind.  Vott.  vet.  et  L.  B.  O. 
Mot.  B.  2.  S.  Caot  Commi$ti  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Mot.  B.  1.  CommittU  P. 
CommUU  Grypb.  Commi$cet  edd.  vulg.  $unt  pro  tiiiti  V.  ed.  Mot.  B.  1.  Caot. 
Th.  Ra.  ac  P.  Ald.  Oryph.  aut  V.  marc.  1.  nec  V.  marg.  a.-^SOS  «wil  tii  cmii8 
V.  ed.  Th.  Ra.— 606  $uo  $igni$  V.  ed.  l^rr.  Th.  Ra.— 607  po$$U  V.  ed.  Tb.  Ra. 
nixu  O.  Cant.  ni$u  volg.  vi$u  Th.  Ra. — 608  Ponto  lib.  vet  omn.  Ponti  edd. 
volg.  puncto  P.  io  oot.  tantum  mare  Delph.  certo  deest  Mos.  B.  S. — 509  labenii 
Mus.  B.  2.  con$truan$que  V.  ed.  Th.  Ra.  coiiservas  Mus.  B.  2.— 610  flt  V.  ed. 


NOT^ 


606  TurbUdbue]  Flatibnt.  Sic  Ma- 
nil.  I.  162.  de  aere :  *  Proximus  in 
teoues  descendii  spiritus  anrasy  Ae> 
raque  eztendit  mediom  per  inaoia 
mundi :  Ignem  flatns  alit  vicinum 
subditus  astris.' 

606  SuooigneW]  Sua  astra,  quse  vel 
ignea,  vel  ignet  videntur. 

Jnpete']  Impetn.  Dicitur  enim  *  im- 
petis/  ab  antiquo  nominati  vo  *  impes.' 
Sic  II.  826.  IV.  418.  901.  &c 

607  Uno  nixu]  Uoo  tenore, 

608  Ponto  [lVm<ioii]  Tam  vastiim, 
tam  immensnm.  Sensns  est:  mare 
vastum,  quod  certo  «sto  fluit  et  re- 
fluit  perpetoo  tervans  aondem  floen- 
di  el  refluendi  tenorem,  signiflcat  et 
arguit  quod  «ther  nno  et  eodem  mo- 
do  circomagator.  Ita  Lamb  bene. 
Alii  vero  fere  omnes,  p&ntOy  sopp.  in, 
inqnit  Pareof.  Sed  quid  ett,  iMre 
atgnyicai  in  panio?  an  in  ponto  sno, 
pro  *  in  flnctibns  tuis  P  an  Mn  Helles- 
pooto/  ut  quibusdam  videtur?  Ergo 
Peii(i  mort  legendum  foret.  Deinde 


quse  cauta,  cur  potiot  cnm  Heilet* 
ponti  marit,  qoam  cum  oceani  aestu 
comparat  motus  materiae  ccelettis? 
seque  enim  liqnidus  est  oceanus,  ac 
illi  certo  lestni  aptos,  qoam  Hellet* 
pontos.  Adde  qood  de  mari,  non  de 
HellespontOyqnaerathic,  et  sopra  vs. 
418. 

610  MotUme  antrvrum,  tft.]  His  26. 
vtt.  docet  poeta  de  motibnt  attro- 
rnm,  memor  tcilicet  eomm,  qus  dn» 
dnm  supra  pactus  erat  vs.419.  '  So- 
lis,  lunai  cursus,  ex  ordine  ponam.' 
Lncretius  antem  cum  Epicnro  dnm< 
agit  hic  de  ccelo,  et  de  iis,  qose'  ad 
cceli  motum  pertinent,  et  de  iis,  qnsr 
/lerlwpa  Grs^i  vocant,  more  Acade- 
micorom  dispotat,  nihilqne  cerlo  af- 
firmat,  neque  hamm  rernm  unam 
causam,  sed  plures,  affert  et  reddit. 
Itaque  hit  8.  vtt.  prioribnt»  ti  Mtra 
moveantnr  ad  coeli  motnm,  bocqiie 
cnm  ilUs  moveatur,  (quas  sententia 
verisimilior  est,)  dicendnm  est,  inqnit, 
aera  ez  ntraqne  parte,h.  e.  a  dextera 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LIB.  T. 


628 


Principio^  magnns  coeli  sl  vortitaT  orbis, 

£x  utraqae  polum  parti  premere  aera,  nobis 

Dicandnm  est ;  extraque  tenere^  et  cladere  atrimqoe : 

Inde  alium  sapmi  flaere,  atqae  iateadere  eodem, 

Qoo  volvonda  micant  extemi  sidera  mandi :  615 

Ast  aliam  sabter^  contra  qai  sabvebat  orbera ; 

coeU  vohiiur,  debmtu  dicere  oifra  eomprmere  ab  utfque  pmie  axem  otramoae 
iUiiu,  et  eoniinere  et  eohibere  illam  extriHiecus  ab  utraque  parte :  pottea  akum 
oers  laH  anpra^  et  vadere  vereue  iUum  (mkm,  m  quem  attra  fDertenda  ewUpereimie 
JOgemi:  aUum  vero  delabi  iirfraf  qui  conira  mtrtum  toUat  globum  cceli:  veiuti 

Hi.  Ra.  deest  C— 511  vortitur  Vou.  vet  rerfitvf  reliqai.— 613  eolum  Mas.  B.  % 
forti  qoidam.  partim  Coot. — 51S  ett  extraque  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mos.  B.  1. 
9.  ex  utraque  P.  Ald.  eat  ex  utramie  Viod.  Cant.  Bodl.  Ferr.  «e  ex  utraque  V.  ed« 
Tb.  Ra.  eai  et  utraque  Oif.  Par.  Oryph.  Nard.  Bas.  Dieendumque  eet  extraaueMu^ 
B.  S.— 614  «i^  Viod.  V.  ed.  O.  Moa.  B.  1.  Caot.  Ferr.  Tb.  Ra.  superMm,  B. 
S.  eupera  volg.  et  pro  atque  Mos.  B.  2.  eadem  Caot.— 615  micat  V.  ed.Tb.  Ra.  cr- 
iemi  vet.  ezempl.  aUemi  Fab.  Creech.  et  alii.  atteniM  Vost.  mar;.— 516  Aut  P. 
V.  ed.  O.  Mos.  B.  a.  8.  Caot.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  euper  Nard.  quit  P.  V.  ed. 


NOT^ 


et  siaifltra,  premere  atqoe  orgere  de* 
•oper  atronM|oe  cceU  polom  extre- 
■om ;  et  extriosecos  tenere  et  ioclo- 
dere  Ulom  :  diceodom  est  item  aliom 
aera  esse,  qoi  sopra  ccelom  extrin- 
secns  labator  et  eodem  iotendaty  qoo 
oaa  eom  ccelo  ferootor  sidera:  di- 
eendom  est  qooqoe  aliom  esse  aSra 
sobter  ccelom,  qoi  extriosecos  sob- 
vefaat  illod  depressom,  ac  nna  com 
illo  tobterlabatory  qoemadmodom  vi- 
demos  rotas  et  cados  rotarom,  qosB 
baostra  Tocaot,  a  floTtis  circomver- 
sariy  et  aoblcTari.  Scilicet  qoasi  cceli 
motos  explicari  neqoeaty  nisi  ondiqoe 
aere  rapido  circomdetor,  qoi  premat 
IBod  ab  otroqoe  polo^ne  recedat  ex- 
trinsecns»  et  qoi  sobter  et  desoper 
orgeat  inod,  ne  pariter  extraTage- 
tor:  seud  ot  moto  certo  ferator  et 
▼oltator.  Itaqoc  non  affirmat  Lo- 
cfftioa  boc  ita  ae  babere,  sed  sie  esse 


512  Polum'\  Utromqoe  cceli  cardi- 
nem.  Poloa  dicitor  a  ferbo  woKh^ 
'▼crtere.'  Doplex  est  cceli  Polos, 
Arcticos  et  Antarcticos,  sen  Borea- 


lis  et  Aostralis ;  qoi  dicontor  et  doo 
cceli  cardioes,  quia  qoasi  in  illis  in* 
nixooi  cceiom,  tanqoam  janoa  in  sois 
cardlnibosy  voWitor.  Dicootor  et 
vertices,  a  verlK»  vertere,  qoia  in  illis 
vertitor  seo  volvltor  caelam.  Sont 
igitor  poli  doo  extrema  illa,in  qoi- 
bos  axis,  circa  qoem  volvitor  ccelom, 
innititar.  Porro  per  polom  hic  no- 
tatPoetaeam  otramqoe  cceli  partem, 
qutt  ad  septemtrionem  et  ad  meri- 
diem  est. 

Parte  [portt]  Pro  parte.  Sic  alibi 
*  contagi '  pro  contage,  &c. 

514  Suprd]  Nimirom,  sopra  eam 
cceli  partem,  qose  verticibos  nostris 
incombit. 

Eodeml  Nempe  versos  occasom, 
qoo  ccelom  fertor. 

515  Extemi  latemi]  mundi]  Cceli, 
qood  perpetoo  volvitor. 

610  Subter]  Nempe>  snbter  eam 
cceli  partem,  qaae  sOb  pedibos  nostris 
depressajacet. 

Orbem}  Sopp.  cceli,  h.  e.  ccelom 
ipsom. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


624 


T.    LUGRBTIl   CARI 


Ut  flavios  vorsaro  rotas^  atque  hanstra,  videmus. 

Est  etiam  quoque,  utei  possit  coelum  omue  manere 
In  stationey  tamen  quom  lucida  signa  feruntur : 
Sive»  quod  inclusei  rapidi  sunt  setberis  sestus^  520 

Quaerentesque  viam  circumvorsantur,  et  ignes 
Passim  per  coeli  voivunt  inmania  templa; 
Sive,  aliunde  fluens  aliquunde  extrinsecus^  aer 
Vorsat  agens  igneis;  sive  ipsei  serpere  possunt, 
Quo  quoiusque  cibus  vocat>  atque  invitat^  euntes,  525 

ceminttuftumina  terieri  rotoB,  et  cados  rotarum,  Pote$t  qwxme  fieri^  ui  aghum 
totum  queat  conquiescere  in  locoy  etiamai  spiendida  eidera  volcawtur,  Seu  quia 
inotenti  igne»  atheria  §unt  intereepti  ;  et  ecrutantee  sibi  iter  eireumvolvuntur :  et 
flammee  ubique  venant  u  per  vastoi  ambitui  cceli :  ieu  (|uia  aer  extraneui  aUeunde 
tabeni  ex  alio  toco  veriat,  et  agit  ignei  illos  :  eeu  quia  ipsi  ignee  queunt  repere  in 
eam  purtem,  in  quam  alimenium  eingutorum  advocat,  et  attrakit  ilioB  dum  currunt, 


Mas.  B.  2. 8.  CiiDt.  Ferr.Th.  Ra.  A\d,— 517  ftuviui  V.  ed.  O.  Mns.  B.  S.  Ferr. 
Tli.  Ra.  fluviii  Mu».  B.  1.  2.  Gastfend.  Nonins.  atque  auitra  Vind.  V.  ed. 
Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  ac  plauitra  O.  Mus.  B.  1.  atque  aitra  Mut.  B.  2.  8.  ae 
tranitra  V.  marg.  1.  movere  Mns.  B.  2.^619  lucia  Vind.  Mos.  B.  2.  Caot.  et 
Mu8.  B.  8.  in  mnrg. /eruntur  Voss.  vet.  et  L.  B.  ferantur  reliaui.— 622  cedum 
Miis.  B.  2.  iumania  Voss.  Tet.  iub  inania  P.  Ald.  itdt  mania  V.  ea.  Th.  Ra.  BodL 
iummania  Vom.  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  S.  Cant.  «t  immania  Mus.  B.  2.  ie  inania  Ferr. 
Gif.  Par.  Gryph.  Nard.  Bas.  ee  imnumia  Vind.  et  edd.  vulg.— 524  Venata  gem 
V.  ed.  Th.  Ra.— 525  euntee  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  euntii  vel  eunteii  reliqui.— 


NOT/E 


517  Hauitral  Hanstrum  genua  est 
machin»  rotas  habens,  qua  e  puteis 
ant  e  fluminibus  aqua  hauritur,  quod 
tjrmpanum  vulgo  dicitnr,  tui  ieau, 
Vel,  nt  Nonio  placet,  sunt  ipsi  cadi, 
sea  situlae  machiois  affixe,  qnibns 
hauritiir  aqna.  Sic  antera  dicitur  ab 
hanriendo. 

518  Eit  etiam  quoque,  S^c,]  Uis  17. 
vsfl.  posterioribus  ait  sic  iieri  etiam 
posse,  ut  coelnni  quiescat,  sidera  vero 
moveantur.  Qno  casu  triplicem  mo- 
tns  astrornm  causam  assignari  posse 
docet.  I.  Aut  quod  SBtheris  ignes,  h. 
e.  sidera,  inclnsi,  dum  sibi  qnaerunt 
exitum,  circnmversentur  et  passim 
sese  per  coelum  liquidum  circuma- 
gant.  II.  Aut  quod  aer  extrinsecus 
aliunde  flnens  impelUt  ac  versct  il- 


los  ignes,  seu  sidera.  iii.  Aut  qnod 
sidera  ferantur  eo,  quo  quaeque  cibus 
invilat  et  rapit.  Cum  enim  ignes 
sint,  pasci  et  ali  necesse  est.  Itaqae 
nihii  certum  statuit  in  re  tam  incerta. 
Sic  Epicurus  loqni  solebat  de  rebns 
incertis  et  obscuris  ;  sic  cautias  sese 
gerebat. 

Manere  tn  itatione']  Immotum  sta- 
re. 

510  Signd]  Stellse,  sidera. 

520  JEtherii  aitui]  sidera  coeli, 
ant  aeterni  mandi,  ut  ait  vs.  515. 

521  Ignei]  Sidera. 

522  CcpU  templa]  Vastos  oceli  am- 
bitus,  nt  dictum  est  snpra. 

524  Igneii]  Sidera,v8. 521.et  alibt 
passiui. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DJB  RBRVM   NATURA    LIB.  V. 

Flammea  per  coelom  pasceoteis  coipora  passim. 
Nam  qnid  in  hoc  mundo  sit  eomm  ponerc  certom 
Difficile  est :  sed^  quid  possit  fiatqne  per  omne 
Id  variis  mondis^  varia  ratione  creatis, 
Id  doceo ;  plureisqae  sequor  disponere  canssas  580 

Motibas  astromm^  qnae  possint  esse  per  omne : . 
E  qnibus  ona  tamen  sit  et  bsec  qnoqne  canssa  necesse  est> 
QuaD  v^;eat  motnm  signis;  sed^  qnse  sit  eamm^ 
PrsBcipere  hand  qnaqnam  est  pedetentim  progredientis. 
Terraqne  nt  in  media  mnndi  regione  qniescat,  535 

wiinenteM  ubique  per  cmkm  sna  carpera  ignita.  Namque  lutMd  fadte  eatinhoe 
ioferiori  wnmdo  eiatuere  gmid  hormn  eit  certum.  Verum  edoceo  Uotam  isludy 
nempe  quid  queai  esse  aut  quid  per  totum  univereum  fiat  in  dieerei»  mutuiis/or' 
matie  dicereo  modo ;  et  pereequor  attribuere  multae  caueae  motibu»  eiderum,  qu4e 
queaut  eeee  per  totum  mnoereum*  Inter  quae  tamen  oportet  ut  una  eit,etea  qnU 
dem  etiam^  qurn  poiieat  motu  in  eideribue:  verum  queenam  inter  iUae  «i,  nuUate* 
mu  eet  hominis  euntie  lente  doeere,    Atque  ut  terra  eonquieeoat  i»  media  parte 

5S7  pondere  Ferr.— 530  fmaMft  P.  V.  ed.  Voss.  L.  B.  Th.  Ra.  Vou.  marg.  mondi 
Ald.  ereaOe  Cant  creari  Mns.  B.  1.  Ferr.  ereati  reliqui. — 631  omnem  V.  ed. 
VoM.  Tet.  O.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.— 8SS  Qua  Mar.  vigeat  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra. 
Ald.  P.  Delph.  Mar.  Nard.  V.  roarg.  2.  Voss.  yet  et  L.  B.  Bodl.  motu  P.  in 
not.Delph.  wmituml?.  Ald.  motue  Mar.  eorum  Mus.  B.2.— 5S4  eunt  Vind.  V.  ed. 
Mns.  B.  1.  2.Th.  Ra.  peditenti  Vind.  Cant.  progredientes  P.  Vind.  Cant  Ferr. 

NOT^ 

527  tnkoe  mundo]  In  hoc  terrestri  et  cognitionem  assequi  tentat:  qui 

et  infimo  mundo :  vel  in  hoc  mundo,  nondnm  rernm  omnium  est  gnarus. 

ia  quo  coelum  hoc  et  hec  sidera  vi-  Sic  infra  vs.  1452.    '  Siroul  experi- 

demus  perenniter  moveri.     Plures  entia  m^ntis  Paulatim  docuit  pede- 

enim  mnndos  in  toto  seu  in  universo  tentim  piogredientis.' 

posnit  Epicurus.  5^5  Terraque  ut  m  media^  ifc,']  His 

Qitid  eit  eorum']  I.  e.  earom  rernmy  80.  vss.  apte  subnectit  speculationi 

seu  cansarum,  quas  snpra  retulit  de  de  cceli  ac  siderum  motu  perennem 

motibus  cceli  et  astroriim.  et  tot  ssculis  anteactis  miniroc  inter- 

628  Per  omne]  Per  toturo,  t^  vai^,  ruptam  terrss  quietem.  Cujus  quietis 

nniversnm,  per  sumroaro  sumroarumy  permaneiitis  ac  stantis,  ut  ita  dicaro, 

nt  monuimns  lib.  i.  passim.  Sic  infra  rationem  aliqnaro  sencansam  reddere 

vs.  531.  Totnro  enim  sen  universura  conatur  Lucretius.    Cum  enim  pon- 

dicitur  Lncretio,  qnod  multos  con*  dere  prsdita  sit  ac  gravitate  terra, 

tinet  ronndos  huic  nostro  siroiles,  aut  cavet  in  prsesens,  ne  medias  snas  sta^ 

etiam  majores.  tionisjus  amittat.    Scilicet  causatur 

§33  Qua  vegeat  moium  signit]  Qusb  ille  nescio  quod  ponderis  decremen- 

motnm  sideribus  det.  tnm,  quod  patitur  terra,  ob  aeris  sub- 

534  Pedetentim  progredientis]  Ho-  jecti  cognationera,   cui   ab  ineunte 

miois,  qni  panlatim  reruro  naturaro  sevo  insiia  vivit ;  hoc  est,  statom 

IMpk.  et  Var.  Clae.                    Lucret.  2  R 


Digiti 


zedbyGoOgle 


626 


T.   LUGRBTII  GARl 


Evanescere  paallatiniy  et  decrescere,  pondas 
Convenit;  atque  atiam  nataram  sabter  habere, 
Ex  ineunte  aeTO  eoDJnnotam  atqae  oniter  aptam 
Partibas  aeriis  mundi,  qoibos  insita  vivit. 
•Propterea»  non  est  oneri>  neque  deprimit  aoras; 
Ut  saa  qaoique  homini  nallo  smit  pondere  memlMra^ 
Nec  capat  est  oneri  ccSlo,  nec  deniqae  totom 
Corporis  in  pedibas  pondas  sentimas  inesse. 


540 


«nijidt,  tBquum  nt  nt  mm  UUm  wimtfciiwi  dkffrmd^  «I  dmhamtnrf  H  vt  Ac&mC 
gubtus  aliam  naturam^  quai  a  primo  lempare  connexa  ritf  et  maxime  cognata  aerns 
partibus  tnundi,  in  quibus  innixa  permanet.  Ideo  non  onerat,  neque  d^cU  flatus 
oerioff  ;  veiuH  sui  euiqui  homini  artut  nutU  nmt  omeri:  neque  caj^  epprimit  co^ 
lumj  nec  tandem  expenmmr  omne  mms  corporis  eme  ta  pedibue,     Verum  ea  omnim 


^^^^<^^^^^  ^^ 


Ald.  ptogredi  eertee  V.  ed.  Th.  Rm.  progredientem  O. — it6  Ei  vmuoeere  Cmt — 
637  tubter  Mas.  B.  1.  Hav.  Bip.  Dtiph.  eemper  P.  O.  Ald.  euper  relHtnU— «S8 
inter  raptam  Mns.  B.  9.— 6S9  moudi  Mu.  B.  S.  tneita  ee^  OasMiid.  JM^  V. 
ed.  Th.  Ra.  sidit  edd.  vulg.— 640  deeinit  Mus.  B.  8.— 641  Et  Vind.  Bodl. 


NOTJE 


annm  coBnenrat,  stabUif  maDet,  fir- 
miter  et  radicitus  haret.  Qtio  fit,  «t 
terra,  qnantfimvis  gravis  et  ponde- 
rosa,  nuUo  tamen  sit  oneri  aeriis  an- 
ris,  hoc  est,  nusquam  depriroat  aera ; 
qnemadmodnm  membra  corporis  nos- 
tri  non  snnt  aUis  alia  oneri,  licet  sibi 
Bnperimposita ;  nimirum  qnia  nniter 
apta  snnt,  et  cognata.  Solnm  enim 
pondns  foris  adveniens  Itedit.  Terra 
autem  foris  non  est  aliata,  et  qnasi 
aUena  aeri,  sed  ei  nniter  apta,  cog- 
nata,  et  a  primo  mnndi  »to  conjnnc- 
ta.  Quod  et  alia  ratione  confirmat. 
Nisi  enim,inquit,  terra  cognataesset 
aeriis  flatibns,  sane,  dom  grandi  to- 
nitru  concutitur,  non  pariter  simul 
coucuteret  res  cnnctas,  qnas  fert,  et 
qus  in  ea  continentnr.  Deniqne  leri 
satisfacit  objectioni.  Quaerere  enim 
quis  potnerit,  qui  tenuis  aer  adeo 
grande  pondus  terras  snstinere  va- 
leat  ?  Respondet  Lncretins,  et  obtrn- 
'  dit  tenuissimam  animse  vim,  qns  ta- 
men  onus  corporis  sustinet :  nec  sns- 
tinet  tantum,  sed  et  quandoque  per- 


mici  saltu  attoUit  totnm  corpus.  Qh« 
cansa  est  ma  rernm  inter  se  eogna- 
tio  et  nniter  apta  conjitnetio :  *  Us- 
qne  adeo  magni  refert,  cni  qnae  adja» 
ceat  res.'  Aristoteles  autem  non  do- 
cet  terram  ideo  in  medio  aere  vehi, 
qnia  cognata  est  aeri,  nt  censnit  £pi- 
cums:  sed  qnia  omninm  elemento- 
mm  gravissima  est.  Plato  ver«  in 
PhsBd.  vult  ipsius  terne  teqnalitatem 
esse  iHius  stationis  medise  cansam. 
Unde  ad  ejus  mentem  scripsit  Ovid. 
Met.  1. 12.  '  Nec  circnmfnso  pen- 
debat  in  aere  teltns  Ponderibus  li- 
brata  suis,'  &c. 

538  Uniter  aptam]  Cognatam,  ni- 
miti  natura  fere  prsditam,  arcte  con- 
Junctam.  Sic.  vss.  656.  669.  et  iii. 
S52.  860.  &c. 

689  Qiit6ii«  insiia  otrtt]  Vivit,  h.  e. 
stat  immota,  firmiter  haeret,  stabilis 
manet.  Sic  1. 1032.  dixit  ^vivere'  de 
sideribns,  pro  permanere,  conservari. 
Neqne  enim  animata  vnlt  esse  sidera, 
nt  docnit  siib  initium  hnjns  iibri. 

640  Auras]  Aera. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA    LIB.  V.  G37 

At,  queeqaoiiiqae  fons  Teniant,  inpostaqae  nobis 

Poodera  sont^  Isedant  permulto  saepe  mipora :  545 

Usque  adeo  magni  refert,  quid  qufieque  qoeat  res. 

Sic  igitar  tellas  non  est  aliena  repente 

Adlata,  atque  auris  aHmide  objecta  aiienis ; 

Sed  pariter  prima  concepta  ab  origine  mundi, 

Certaque  pars  ejas ;  quasi  nobis  membra  videntar.        550 

Prasterea^  grandi  tonitru  concussa,  repente 
Terra,  sapra  se  quse  sunt,  concutit  onmia  mota ; 
Quod  facere  haud  ulla  posset  ratione,  nisi  esset 
Partibus  aeriis  mundi^  coeloqoe^  revincta : 
Nam  conmanibas  inter  se  radicibas  bserent,  555 

Ex  ineunte  sevo  conjancta,  atqae  uniter  aucta. 

Nonne  vides  etiam^  qaam  magno  pondere  nobis 
Sabstineat  corpas  tennissima  vis  animai ; 

ftuelibet  Meni,  f ««  aecedunt  extruueeuSf  et  qnae  ingenmtw  wobU^  sane  vexmnt 
DOt,  fmnltmmm  ffterumque  sbU  levia,  Ade^  magni  intereai^  em  rei  qiueqwe  res 
^i^mngeiur,  Ita  efge  terra  wm  fuit  aufnto  usportata  in  snani  locam,  quaei  ex» 
tera^  %equ£  ex  alieno  loco  expoeita  exterit  flatibus  aeriis :  verum  /uit  iimiliter 
fragenitaapnmo  exortu  mMudi^  et  facta  eU  quadam  pan  ilUuSfVelutiartui  ooKtri 
corporis  tunt  nobit,  Deiude  terra  conunota  subito  magno  tonitrUf  commotet  simul 
nno  motu  res  cunctas,  qua  sunt  supra  ip$am:  quod  nuflo  modo  posset  /acere,  nisi 
arete  eonjuncta  esset  cnm  partibus  aeriis  mundi  et  cnm  calo.  Namque  hse  mundi 
partes  cat^ungumtur  hUer  se  per  eomnmnes  radieeSf  et  arcte  vincta  sunt  mnlno  a 
primm  nnnidi  atate,    Nanm  eamis  quoque  qumm  talde  exigua  patestas  anima  Mf- 


Hos.  B.  1.2.— 643  meque  O.— 545  psrmuUos  Caiit.~-646  quid  qua  adijaeeat  res 
Gif.  Par.  Bas.  quid  muequLyehaJt  res  Sus.  Voss.  marg.  quid  quaque  ereat  res 
V.  msLTg.  2.  nequeat  Mas.  B.  2.— 550  videtur  edd.  fulg. — 551  «oii^-a  concusta 
V.ed.  Th,  Ra.— 553  te  qua  P.  Mas.  B.  1.  Ald.  et  edd.  vule.  se  deest.  V.  cd. 
1%.  Ra.  se  qute  desimt  et  est  pro  tunt  Ferr. — 554  om  Vind.  aecri  V.  ed.  Tb. 
Ka.  mmii  bsmk.tejuMtia  Perr. Nard.  reifuneta  V.  ed. Th.  Ra.— 565  Non  Mns. 


NOTJE 

544    F«rtt]    Extrniseci»,    alieiia,  penoris  coniinnatfo,  de  qua  Jam  moa 

•on  eogiiata.  satis  vs.  635.  not. 

646  QM  qumque  qu&U  [eui  qua  ad^  557  Nonne  vides  etiamy  ^v.]  His  8. 

jaeeaQ  res]  Ita  Lamb.  I>ene.    Pareas  tss.  continetar  responsio  ad  obfeo- 

et  aHi  qoidam,  quid  put  a^aeiat  res.  lionem  prsoccnpatam  adversns  ter- 

Aliaa,  ^ind  ^sttque   queat  res:  qn»  rse  stationem  in  medio  miimli.    Sed 

Inctio   non  aliena  mibi  videtary   sl  de  ea  qneque  fusins  actuni  est  vs. 

•ttbanidiaitary  dmn  eerttt  rei  joncta  6S5.  not    Qns  smtentia  de  vi  ani- 

eat.  nne  jam  posita  est  iv.  684.  et-seqq. 

651   Prateremf  grandi  tonitru,  ^v.]  nl>i  corpns  ab  anima  moveri  doouit« 
His  e.  vas.  cootiaetnr  argnmenti  sn- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


628 


T.   LUCRBTII   GARI 


Propterea,  qnia  tam  conjuQcta^  atqae  uniter  apta,  est? 
Denique,  jam  saltp  pemici  tollere  corpus  660 

Quis  potis  est,  nisi  vis  animae,  quae  membra  gubemat? 

Jamne  vides  quantum  tenuis  natura  valere 
Possit,  ubi  est  conjuncta  gravi  cum  corpore ;  ut  aer 
Conjunctus  terris^  et  nobis  est  animi  vis  ? 

Nec  nimio  solis  major  rota,  nec  minor  ardor,  565 

tentet  in  nobis  corput,  qtiod  constat  gravi  oneri,  tcilicet  eo  quod  adeo  arcte  con- 
juncta  eat  et  eognata  cum  iUo  7  Dennm  quis  potest  etiam  attoUere  corjms  vetoci 
BoUatUf  prater  potenliam  ofitoKr,  qua  regit  artus?  Cemitne  tunc  quantum  queat 
riribus  poUere  natura  exigua,  quando  est  juncta  etiam  cutn  ponderoao  corporef 
quali$  ett  air  ubijuMgUur  cnm  terri$f  et  qnalis  eit/acuUaa  anima  in nobis?  Ne* 
que  antem  orbis  aoUs  muUo  ampUar,  neque  ^u»  calor  minor  poteei  euey  quam  appa- 

B.  2.-556  uniter  apta  edd.  vnlj?. — 557  etiamque  magno  Ferr.— 559  Propterea 
quedam  V.  ed.  quadam  Th.  Ra.  inter  Mn».  B.  2.  rapta  V.  ed.  Th.  Ra.  rupta 
Miis.  B.  2.— 560  pemice  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  ve.t.  Mns.  B.  2.  3.  Cant.  Tb. 
Ra.  attoOere  O.  V.  marg.  1.— 561  Quid  Fab.  Crefch.  Hav.  Qui  Bodl.  QuU 
p,  e,  nobiSf  n.  v,  anima  qua  m.  g,  V.  ed.  Voss.  L.  B.  Mus.  B.  S.  Cant.  Qui  p,  e, 
nobis  n.  v,  q,  m,  g,  Bodl.  vis  erasa  est  e  Mns.  B.  2.-568  tam  eorpore  V.  ed. 
Bodl.— 564  dnipmcta  V.  ed.  Mns.  B.  2.  8.  Ferr.  Tb.  Ra.  Cm^unctus  et  O. 


NOTJE 


561  VismUnuB]  Anima.  Peripbra- 
sis.  Sic  vs.  664.  et  snpra  ts.  558. 

565  Nec  nimio  sotis,  t^c,']  His  27. 
▼ss.  rnrsns  conscendit  in  ccelnm  Poe- 
ta,  sidemm  magnitndinem  explora- 
tnrus  ac  mensurns;  rednxqne  tan- 
dem  certiores  nos  facit  nnlla  parte 
majores  ant  minores  esse  solis,  Innse, 
ac  sidernm  aliornm  orbes,  quam  a 
nobis  hinc  cernnntnr :  nt  saltem  non 
mnlto  mi^ores  ant  minores  esse  pos- 
se.  Qnod  nt  confirmet,  addncit  in 
exemplnm  ignes,  qnos  in  terris  pro- 
cnl  distantes  oemimns.  Hi  enim,  in- 
qnity  ignesy  sive  cominus  sive  eminus 
cemantnr,  non  dissimili  tamen  mag- 
nitudine  cernuntnr.  Fides  sit  penes 
Lucretium.  Sic  autem  Epicurns  apnd 
Laert.  lib.  10.  de  sideram  magnitn- 
dine  loquitnr :  '  Solis  autem  et  reli- 
qnornm  astroram  magnitudo,  qnod 
ad  nos  attinet,  tanta  est,  quanta  vi- 
detnr.  Qnod  ad  ipsnm  vero  attinet, 
aut  major  est  sol,  quam  videtur,  aut 
paulo  minory  ant  tantus  est,  quantus 


videtnr.  Sic  enim  et  qnae  apud  nos 
snnt  ignea,  si  ex  intervallo  ceraantnry 
proot  est  sensns,  ceranntur.'  £x 
qnibns  verbis  intelligere  possumus 
vix  aliqiiid  certi  decrevisse  Epicn- 
rum  de  sidemm  magnitndine.  Hand 
secns  ac  nihil  certi  posnit  de  cceli  ac 
sideram  motn  Lncretins  snpra  vs. 
527.  Et  -Tero  tot  ac  tam  diversse 
snnt  opiniones  de  sidernm  magnitu- 
dine,  ut  vix  aliquid  certi  de  ea  qnis 
habeat.  Namque  i.  Heraclitus  fecit 
solem  pedis  hnmani  latitndini  «qna- 
lem.  II.  Anaxagoras  mnltis  vicibus 
Peioponneso  majorem.  iii.  Anaxi- 
mander  terra  seqnalem.  iv.  Empa^ 
docles  ingentem  ignis  massam  ipsa 
Inna  majorem.  v.  Archelaus  sidernm 
omninm  maximnm.  vl  Plato  inexco- 
gitabilem.  vii.    Cicero   immensum. 

VIII.  iEgyptii  octie»  terra  majorem. 

IX.  Aiiiy  quoram  sententiam  quidem 
testantnr,  sed  nomina  tacent  Cicero^ 
Tatius,  et  Philoponns,  partibns  am* 
plius  dnodeviginti  terra  majorem.  x. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE  RBRUM   NATURA    LIB.   V. 


62» 


Esse  potest,  nostris  quam  sensibus  esse  videtar. 
Nam»  qnibus  e  spatiis  quomque  ignes  lumina  possunt 
Adlicere^  et  calidam  membris  adflare  vaporem ; 
Nihil  ipsa  intervalla  in  sis  de  corpore  librant 


rH  Mgfris  tentUnu  tMse,    Nam  e  qtdbuime  loeii/lamnuB  illius  queuni  emittere  /nceni, 
et  v^erre  eoUrem  /ertndum  artubui  nostris,  tUa  ipea  loca  itUermedia  nikU  detra- 


*-*^*#^^»#**#> 


?  Bentl — 665  De  Mus.  B.  1.-^8  A^Qicere  edd.  vnlg.  caUdis  V.  ed.  Ferr. 
Th.  Ra.  caUdi  Mus.  B.  2.  vaparee  Mus.  B.  2.^660  NihU  nisi  intervaUis  de  Vind. 
y.  ed.  Bodl.  Vo88.  vet.  et  L.  B.  Mu8.  B.  1.  2.  8.  Ferr.Tli.  Ra.  Bas.  marg. 
V.  marg.  2.  NU  ijme  ex  intenfaUie  de  Oryph.  Nard.  Bas.  et  Ald.  »ec.  NUque 
mei  ex  imtenaUU  de  P.  V.  marg.  1.  O.  Cant.  NihU  visut  intervaUia,  et  NihU  iie 
imlervaUie  Vo8s.  marg.  NihU  visui  intervaUa  Gif.  L.  B.  Par.  Cout.  vUjrant  P. 


NOTiE 


Eratosthenes  septles  et  vicies  terra 
majorem.  xi.  Cleomedes  trecenties 
proxime  terra  mijorem.  zii.  Aris- 
tarehus  non  majorem  quidem  terra 
treoenties  seiagies  oeties,  sed  majo- 
rem  qnam  ducenties  quinquagies 
qnater.  xiii.  Hipparchus  millies 
qninquagies  terra  majorem.  xiv.  Pln- 
tarchns  refert  qaosdam  fuisse,  qui 
feeerint  solem  terra  majorem  millies 
septingenties  et  vicies  octies.  xv. 
Posidonins  qninquagiesnovies  millies 
trecenties  et  novies  decies  terra  ma- 
'orem.  xvi.  Ptolem^eus  centum  sep- 
tnaginta»  ant  saltem  sezaginta  sep* 
tem  partibns  majorem  terra.  xyii. 
Copemicus  centum  et  sexaginta  dua« 
bns  partibns  terra  majorem.  xyiii. 
Tfcho  Brahens  oentnm  triginta  no- 
vem  partibns  terra  majorem.  xix« 
Landsbergtos  qnadringiota  et  trigfanta 
qnatnor  partibns  tem  majorem.  xx. 
Kepplems  dnceoties  vicies  bis  millies 
et  sexies  decies  terra  majorem.  Qoid 
ergo  certi  statni  posset  in  liis  tam  in- 
certis  opinionibns  ?  Nibilsane.  Hinc 
non  abs  re  Archimedes  de  solis  dia- 
metro  aeeipienda  sie  loqnitnr :  ^  Id 
vere  aMnmere,  non  admodum  in 
promtn  eati  qnbniam  neqne  visns» 
aeqne  manus»  neqne  organa,  qnibns 
obsiervatio   percipitnr,   fide    digna 


abunde  snnt  ad  accnrate  demonstran- 
dum.'  Hinc  et  Lactantius  ait,  *  De- 
roentium  esse  disqnirere,  aut  scire 
velle,  sol  ntmmne  tantus,  quantns 
videtnr,  an  mnltis  partibus  roajor  sit, 
qnaro  omnis  hfec  terra.'  Quod  au- 
tem  dictum  est  jam  de  solis  magnltn- 
dine^idem  dicendum  posse  videtnrde 
Innae  et  alioram  sideram  magnitn- 
dine.  Qnod  vero  ad  soUs  iiguram  spec- 
iSLt,  ne  de  ipsa  quidem  quidpiam  de- 
finiit  Epicorus :  sed  dixit  tantum  vera 
esse  posse  illa  omnia,  quae  varii  de 
varia  solis  figura  opinantur.  Inte- 
rim  notabis  diversas  fuisse  qnoqne 
opiniones  de  solis  figura.  i.  Pythago- 
rei,  Platonici,  Peripatetici,  et  Stoici 
globosum  esse  solem  diaerant.  ii. 
Anaximenes  voluit  esse  latum  instar 
folii  ant  lamin».  iii.  Alii  feccrant 
illnm  in  disci  formam.  iv.  Heraditos 
voloit  solem  esse  scaphse  instar  in- 
curvnm.  Eandem  qnoqne  fignram 
InnsB  ascripserunt,  ac  ceteris  side- 
ribns.    Sed  de  his  satis. 

667  Qift6iis  e  epatiis  quomque']  Tme- 
sis,  pro,  qnibnscnmque  e  spaliis. 

669  Ubrant  [Ubant]  Detrahunt, 
diminnnnu  At  Lambinns  semper 
pro  Ubare  apud  Lucretinm  legit  ii- 
inartf.  Hnjus  autem  loci  hsec  est  sen- 
tentia :  E  qnibns  spatiis  ignes  in  ter- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


630  T.   LUGRETII   CARI 

Flammarum,  nihil  ad  speciem  est  contractior  ignis.       570 
Proinde,  calgr  qnoniam  solis  Inmenque  proftisnm 
Perveniunt  nostros  ad  sensns,  et  loca  falgent; 
Forma  quoque  hinc  solis  debet  filumque  Tideri^ 
Nibil  adeo  ut  possis  plus,  aut  minus^  addere  vere« 

Lunaqne,  sive  notbo  fertur  loca  lumine  Instrans,         675 
Sive  suo  proprio  jactat  de  corpore  lucem ; 
Quidquid  id  est^  nibilo  fertur  majore  figura,     ' 
Quam  nostris  oculis,  qua  cemimus^  esse  videtur* 

ktmt  de  c&rpore  yfnium^  neque  ignie  wmor  appmet  oeiiNii  noi tris.  Atque  iia^  evm 
ardor,  et  lux  efiua  aoUs  perttHgant  iisqae  ad  noetnte  seneuSf  et  epatia  iUiretrentut 
nb  iilit,  i&nejigura  etiam  aolie  debet  ita  appmrere  Dobi»  ex  kie  inferioribne  locie 
aite^  ttl  ittAii  quea»  adjicere  rere  ampUu»  aut  minu»,  Et  luna,  aeu  it  iUuminans 
epaka  aliena  tuce^  eeujicit  suum  lumen  de  suo  corpore,  quodcumfue  sit^  non  totat 
tamen/onmi  nuifore,  fuam  apparet  e»$e  iUa  forma  Uliiu,  igmm  fridemu9  mo§tri9 


corr.  io  not.  lUa  ip$a  intervaUa  nihit  de  eorpore  Ubant  tdd.  Ynlg.— §70  nikih 
P.  et  edd.  Tnlg.  coniracti  origini»  V.  ed.  I1i.  Rju  Vind.  Mns  B.  a.  3. — 
571  quom  pro  guoniam  V.  ed.  Th.  Ra.  Hoc  ordine  .yss.  Iii  scribnntur  in 
V.  ed.  Vind.  Voss.  vet.  et  L.  H.  Cant.  572.  573.  574.  571.  deinde  repe- 
titnr  V8.  572.  In  Vind.  Mns.  B.  S.  v».  571.  sno  loco  deest,  et  seqnitur  vs.  574. 
£t  in  O.  VM.  571.  678.  574.  omnino  desnnt.— 572  loca  tingvnt  Lamb.  pt  alii. 
vacant  y,  m ATg.  1.-57^  filumque  Mnn,  B.  1.  Torneb.  HaY.  Bip.  iUumqueV, 
ed.  Tb.  Ra.  Vind.  Bodl.  Vots.  L.  B.  Mm.  B.  2.  S.  UUncgue  Caot.  V.  marir.  1. 
iUimque  Oif.  L.  B.  Par.  luntBque  Gryph.  mari^.  Baa.  marg.  P.  Ferr.  Ald.  Iiiaifii. 
q»e  Gryph.  Nard.  Bas.  Voss.  marg.  jliifiifli^tff  Vom.  marg.— 574  em»  Cant.— 
675  eine  O.  Mns.  B.  2.  noto  Cant.— 576  euo  V.  ed.  Th.  Ra.  «i<a  Bodl.  Voss. 
vet.  et  L.  B.  Miis.  B.  1.  S.  Ferr.  suam  reliqni.— 577  nikU  offertur  P.  Vind.  V. 
ed.  Mus.  B.  2.  S.  Ferr,  Th.  Ra.  Ald.— 578  quam  Vind.  O.  Mus.  B.  l.  qulm 

NOTiE 

ris  ad  aliqnem  locnm  jacere  InmeB,  sol  ett.   Ita  restitnit  LambiaM»  Pa- 

et  afilare  calorera  possnnt,  ea  ipsa  rent  tafl»en  et  qvidam  alii  legant,  t/- 

spatia  sen  intenralla  nlhil  de  ipsa  ig.  /tMf«#,  antiqna  tox  iUim,  pro  illic. 

ninm  magnitndine  detrahont,  neque  Est  autem  iliiCy  pro  ia  alto,  aea  lii 

diminnnnt ;  neqne  ignes  illi  ad  spe-  cttlo. 
ciem  snnt  nlla  re  minores.  (^5  Lumaquey  ame,  ^-c.]  HacCeims  de 

570  Contraciiar']  Minor.  uAe^  nnne  his  10.  tss.  seqq.  de  huia. 

572  Noetros  ad  eensue']  Nempe  In-         Notko  tumine'}  Alieoo  lumiM.  Sci- 

men  qnidem  ad  visuin,  calor  vero  ad  licet  pntant  -lonam  Don  alio  Incere 

tactum.  Inmine,  qnam  eo  qnod  a  sole  mnlwa- 

Loca  Adgenf]  Ita  omnes,   pnetcr  tnr :  alii  proprio  knnine  splendere 

Lambinnm,   qnl   legit    toea  tingunt^  volnnt.    Hanc  litem  non  dirimit  Ln- 

snpp.  lomine.  cretias:  sed  ntramqne  propooitopi- 

57S  Hinc]  K  terris,  ex  his  locis  in-  nionera.    I^obabilior  tamen  opinio 

ferioribus,  nnde  cernimns  solero.  est  liinam  mutnari  Incem  a  sok.    Ita 

rUumque  [eubUnuf]  Alte,  in  aito,  nt  Festns,  Catullus,  Virg.  i.  Gcorg.  et 

ait  inira  684.  hoc  esf,  in  ccelo,  nbi  Cicer.  de  N.  Deor.  2.  censont. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


D£   RERVH   NATURA   LIB.   V.  631 

Nam  prius  omnia,  qnm  longe  semota  tuemar 

Aera  per  maltum^  specie  confasa  videntar,  580 

Qaam  minai  filam :  qaapropter  lana  necesse  est^ 

Qaandoquidem  claram  speciem  certamqoe  figaram 

Prsebet^  at  est  oris  extremis  quomqae  notata, 

Qaanta  quoque  est,  quantai  hinc  nobis  videatur  in  alto. 

Postremo,  qaosquomqoa  videsbino  aetberis  igneis»    585 
Qaandoquidem,  quosqaomque  in  terris  cernimus  igneis, 
Dum  tremor  est  darus^  dom  cemitor  ardor  eorumi 


Mvi».  Etenim  res  iUa  omnef,  ipuu  prectU  distantes  videmus  per  muUum  aera, 
mpareni  nobiM  indiitineta  aspeetUy  antequam  cernamos  exiguum  lineamentum 
uimnaa,  Qu&mobremf  eum  hma  exkibeat  oobis  perspicuam  et  evidentem  saam 
fmrmameiftgurmm,  aicuH  est  signata  suis  extrendtatibuSf  sportet  uteakis  hrferiorh' 
bus  iMts  m  subHmi  appareat  nobis  tamta,  quautaHbet  sit.  DenAqus,  (qwnism 
smeus  ignes,  fuos  tidemus  m  terris,  videntur  aHquands  vetriars  alipiod  minsmum 

Cut— S79  remota  cdd.  Tiilg.>-<M1  ^tua  P.  Votft«  marg.  Qme  Vou.  veU  et  L. 
B.  mmium  Mup.  B.  2.  mtntt  Voss.  vet.  et  L.  B.  Voss.  marg.  minimum  reliqui. 
— 58S  ostoris  Viod.  esteris  V.  ed.  Th.  Ra. — 684  Quanta  quoque  quanta  eet  hinc 
Bodl.  Vo8S.  vet  et  L.  B.  quanta  suni  V.  ed.  Tb.  Ra.  Quantaque  sit  mofns  tan^ 
iM  bine  P.  Ald.  QiMnto  quoque  smU  hinenobis  O.  Ferr.  Quantaqus  sit  tisnta  Mne 
mobis  Mos.  B.  1.  Qumsto  quoqus  quaniaque  sint  hiue  uMs  Mos.  B.  2.  Quantoque 
qumqus  smU  hine  nobis  Mia.  B.  S.  Quantaque  sunt  tanta  hinc  nobis  Cant.  V. 
macg.  1.  Quanta  quoque  est  tania  hinc  Oryph.  Nard.  Bas.  Quanta  hae  eunqus 
fuai  iSMin  Amc  Bip.  Delpk.  hmcfwoai  Hav.  Qaiut  ^i^qns  quamta  est  tanta  kine 
VoM.  marg.  Jluai  tanU  OasM^nd.  tideantur  Caot.— 686  hie  Mits.  B.  3.-686 
^umsque  Mos.  B.  8.  mlmt  V.  ed.  Tb.  Ra.  igneis  deeat  Viod.  V.  ed.  Mui.  B.  1. 
2.  Ferr.Th.  Ra.  Ald.  horum  pro  igneis  O.  Cant.  V.  marg.  1.— 687  Dumque  O. 

NOTiE 

680  S^^eeis  cot^mki]  Non  uibtiliter  riay  tnoc  propriai  qnavdam  notas,  aot 
diattBcta,  neqoe  definita ;  sed  indi^  oris  linearoenta,  aut  statiiraroy  aut 
tlocta  apecie  et  «specto.  alia  ^jjisniodi  inspiciet,  qoibos  illuni 

681  QiMm  Mtmtt  [«uitmtim]  JUuoi]     a  ceteris  discernas. 

Sopp.  cemamoA.    SeDtns  est :  Om«        68S  Ut  ast . .  •  quomque]  Tmesis, 

aia,   qoai   looge  remota   ceroimiiSy     pro,  utcomqne. 

prios  ceniimos  ea  coBfosa,  qoam  mi-         684  Qtfaiita  quoque  esi,  [hae  eunque'] 


eonm  filom,  boc  esfy  linea-  Sinuliter  pro,  quantacnnque. 

extreroum  doctnm  ocu*  Qtiaji^a  IFuat']  Aotiqoe  pro  sit.  Sic 

lis  osorpore  possimus.  V.  g.  si  regera  iv.  638.  et  alibi. 

ioter  aolicos  e  looginqno  loco  cemaSy  Hiue']  £  terris. 

prinum  ez  asptctu  agnosda  esse  ho-  /a  aUo]  In  ea  sobiimi  aetheris  re- 

Biinem  tantnm,  neqne  eom  a  ceteris  giooe,  in  qua  est. 

distingoere  potes.    Non  enim  licet,  686  Posiremo^  quesquomqueyif c.]Ui» 

propter  diatantiam  lod,  proprias  re-  7.  vss.  posterioribus  agit  de  siderum 

gis  inspicere  notaa,  quibns  figura  il-  aliorom  magnitudine. 

Uns  a  ceterorum  aulicomm   6guris  JEtheris  igneis]  .Sidera,  quae  aut  ig* 

difiert.    Ubi  vero  proxime  accesse-  iieft  aut  ignea  creduntur. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


632  T.   LUCRETII   CARI 

Perparvum  quiddam  interdum  mutare  videtur 
Alteram  utram  in  partem  filum,  quo  longius  absit ; 
Scire  licet,  perquam  pauxillo  posse  minores  590 

Esse^  vel  exigna  majores  parte»  brevique. 

lUud  item  non  est  mirandum,  qua  ratione 
Tantulus  ille  queat  tantum  sol  mittere  lumen, 
Quod  maria,  ac  terras  omneis^  coelumque,  rigando 
Ccmpleat,  et  calido  perfundat  cuncta  vapore.  595 

Nam  licet  hinc  mandi  patefactum  totius  unum 
Largifluum  Inntem  scatere;»  atque  erumpere  lumen ; 

lineamaUum  in  uinimque  parttm^  eo  quod  procul  diititU  dum  scilicet  trfpidiUio 
illorum  eit  adhue  viea,  ei  lumen  eorum  videtur,)  hiuc  potea  agnoecere  omnea  illos 
ignes  aiheriSf  quos  cemie  e  terrie,  non  po$$e  e$ee  muUo  minore$f  vei  pauxiUa  tan- 
tam  et  parva  parte  mqjoree,  quam  sunt.  Hoe  pariter  non  videtur  admirahUef 
nimirnm  quoinodo  tam  parvue  iUe  $ol  po$$it  jacere  tam  magnam  lueem,  ut  impleat 
et  irriget  aquorUf  et  totae  terrae,  et  ceelum,  et  aepergat  omnia  /ervido  calore, 
Namque  fieri  poteety  ut  ex  Ulo  unku$  abundeflueiu  et  apertue  fon$  igninm  totius 


^^^^^^^^^^^  ^ 


Ferr.  Ald.  crmtor  Mos.  B.  8.  e$t  deest  Vind.  V.  ed.  Ferr.Tli.  Ra.  Ald.  Vou. 
Tet.  et  L.  B.  Mus.  B.  1.  2.  et  Mus.  B.  8.^588  Per  parum  V.  ed.  Th.  Ra.  Per- 
petuum  Lamb.  Oauend.  videntur  ▼olg.— 689  AUeram  utram  Vind.  Ferr.  Bodl. 
VoM.  vet.  et  L.  B.  Cant  AUeram  uUramV.  ed.  Tb.  Ra.  AUera  utram  O.  AUer- 
utram  vnlg.  ^ moiii  iongiue  abeint  edd.  vulg.— 690  Ordo  ▼ersonm  in  codd.  tur- 
batur,  boc  modo  te  babentinm :  vss.  689.  692.  698.  694.  695.  690.  691.  et 
deinde  vs.  684.  repetitnr  in  P.  V.  ed.  O.  Cant.— 696  vMio  V.  roarg.  2.-69« 
hunc  mundi  Coat— 697  etatere  V.  ed.  Tb.  Ra.  $tare  O.ftumen^,  Ald.  Bip. 

NOT^ 

687  Dioii  tremor  e$t  claru$']  Dum  in   imraensa   totins   mundi   spatla: 

Inx  illoram  tremit  ac  trepidat;  dom  quemadmodom  e  fontibns  parrls  orl- 

Incent.  nntur  tamen  et  scatent  longa  flnmi* 

689  FUum']  Llneamentam,  dnctam,  na.    Vel  quia  forte,  licet  parvns  sit 

extremitatem :  vs.  681.  solisignisy  incidit  tamen  in  aera,  qni 

Quo  [ckm]  Lamb.  bene.   ParenSy  sit  aptos  et  idoneus  ad  magmnn  in- 

9110.  Idem  sensus.  cendinm  capessendnm ;  sicnt  inter^ 

692  iUud  Uem  non  e$t  mirmidum^  dnm  ex  ana  scintilla  tot»  segetes  in* 

4*«.]  His  21.  vss.  de  calore  solis  agit ;  cenduntnr.    Vel  quia  sol  ambitar  Ig» 

docetqoe  quamobrem  sol,  cnm  taii-  nibns,  quos  non  Tidere  est/  et  qnos 

ttolos,  ac  tam  parva  figura  prseditas  tamen  certis  temporibns  in  terram 

sit  aut  appareat,  tantum  tamen  calo-  detmdit.    Sciiicet  nibil  cerfi  in  re 

rem    tantumque   lumen  rolttere  ac  tam  incerta  andet  offirmare  Lncre» 

profnndere  qaeat.    Cnjus  rei  ratio-  tius. 

nem  banc  reddit,  quod  ant  sol  sit  fons        696    Perfundai  . .  .  vapore']  Meta* 

omniura  lamlnnra  et  igninm,  ad  quera  phora  ducta  ab  aqnis.    Sic  11.146. 

cetera  lomina,  ceterique  conflnunt  '  Quam  subito  soleat  sol  ortas  tem- 

ignes,  et  unde  tanti  igneSy  tantaque  pore  tali  Convestire  sua  perfundeas 

lumina  scaturiunt  atqne  mittontnr  omnia  Inee.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE  RBRUM  NATIJRA   LIB.   V.  633 

Ex  omni  mando  qna^  sic  elementa  vapore 

Undique  conveninnt,  et  sic  conjectns  eoram 

Confloit»  ex  mio  capite  bicc'  ut  proflaat  ardor.  600 

Nonne  vides  etiam^  qaam  late  parvas  aqaai 

Prata  riget  fans  interdnm,  campisqne  redandet? 

Est  etiam  qnoqae^  atei  non  magno  solis  ab  igni 
Aera  percipiat  calidis  fervoribns  ardor ; 
Obportanns  ita  est  si  forte  et  idonens  aer^  605 

X7t  qaeat  adcendi^  parvis  ardoribas  ictas : 
Qaod  genns,  interdam  segetes  stipalamque  videmus 
Adcidere  ex  una  scintilla  incendia  passim. 

Forsitan  et  rosea  sol  alte  lampade  lucens 
Possideat  moitum  caecis  fervoribas  ignem  610 


i  Mcaiuriaif  et  eopia  lamiDis  effluai,  ad  quem  scilicet  Ua  omnia  eemina  calarig 
eomJUami  ex  toto  mundo;  et  ud  qnem  eoi^fiuxua  illorum  Ua  coneurrit,  ut  hic  totna 
eoior,  qni  mittitur,  emanet  ex  Ulo  tanqnam  ex  uno  fonte,  Nonne  cemU  quoqtte 
fmam  axiguue  fone  aqu4B  setpe  irriget  ampla  prata,  et  exaetuet  arvit  7  Fieri  potest 
qmoquey  utealor  oceupet  dera  fermdie  atdonbuB  de  parvo  tamen  igne  solia :  aifor- 
tm»9e  aer  ait  Ua  aptus  et  accommodua,  utposeU  iuflammari  percussus  levioribus  cdUt' 
ribms,  Quemadmodum  cemimus  aUauando  fruges,  et  paleam  concipere  late  magna 
ineemdia  ex  una  sdntiUa  ignis.  Fieri  etiam  potest/or^e  nt  solfulgens  face  roscida 
eontineai  cirea  seplurimamjtammam  nib  oCcuUis  ignibus,  et  qua  nuUo  splendore  sU 


^^■^^^^^^^^■^^ 


Moa.  B.  2.  Delph.— 598  91(0  edd.  vnlg.  fpaa  qnidam.  oopora  Nard.  Bas.  ix^« 
m  vulg.  Tapares  P.  io  not.  wd  pro  nc  Mns.  B.  1.  O. — 699  cfmeemnmJt  Gif.  Par. 
Cout.  conlectus  Oif.— 600  Cot^fluat  Oif.  Par.  Cont.  fune^  omisso  tt/,  Mns.  B.  2.— 
002  riget  Mns.  B.  2.  eamposque  P.  V.  ed.  Bodl.Th.  Ra.  Ald.— 60S  t^  Mus. 
B.  2.— 604  pereipiai  Mns.  B.  1.  S.  et  edd.  vnlg.  pereipUat  Voss.  L.  B.  praci- 
fUai  Bodl.  Voss.  vet.  Ferr.  Tb.  Ra.  V.  ed.  pngripiai  P.  Ald.  Oiyph.  marg.  fias. 
>-607  Quo  Nard.— 608  AdddereVoss.  vet.  et  L.  B.  Accendi  P.  Cant.  Orjrph. 
Nard.  Cont.  V.  marg.  1.  Ferr.  Accipere  edd.  vnlg.  Accendere  V.  ed.  Th.  Ra. 
Bodl.  Gif.  Par.  Bas.  Mns.  B.  1.  2.  S.--609  roseas  O.  aUa  Mns.  B.  S.  late 

NOT^ 

597  iSMffe]  Tertite  conjng.  Dici*  si  esses   percnncUtus  me  ez  aliis/ 

tnr  qnippe  ScatOy  is;  et  Scateo,  es.  Scc, 

8ievs.41.  604  Pereipiai^  Occnpet,  compre- 

Lummm  IFIumen]  H.  e.  copiam  Incis.  hendat. 

ASas  teaim.  607    Quod  gefou]   Cn}ns  generiSy 

§98  Qma  [Qmo]  Ad  qnem  solem.  qnemadmodnra,  nt  ssepe  monni. 

Fi^e  IVaporU]  Caloris,  nt  passim  608  Adeidere  [Accipere]  Lamb.  bene; 

loqnitnr.  i.  e.  concipere.  Sic  enimloquitnrTi. 

«99  Ca^JeduM']  Coetns,  congressns,  140.  <  Aridior  porro  si  nnbes  aoci 


pit  ignem.'  Parens  et  alii  qnidam, 
60S  Etiam  quaque]  Sic  iii.  29S.  jnn-     Accedere,  h.  e.  complere. 
gontnr  h«  dnae  particnl».   Sic  Plant.        610  Poisidwtl  Snpp.  Est  etiam  qno- 
Aiin.  <  Atqne  etiam  tn  quoque  ipse     qoe,  nt :  vs.  60S. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


634 


T.  LUCBBTIt   OARI 


Circum  se ;  nullo  qni  sic  folgore  Dotattts, 
.^lstifer,  in  tantum  fadionmi  exaageat  ictum. 
Nec  ratio  solis  simplex  ac  recta  patescit^ 
Quo  pacto,  a»3tivis  e  partibas»  iEgocerOtis 


eontpicua,  ui  valde  mkgetd  plagam  tuttferoM  ardonm  saorom.    Neque  wica 
neque  certa  ratio  patet  nobiSf  quo  modo  sol  pereurrat  e  partibus  astivit  ad  hybemoe 


^^^■*^^^0^^^ 


Wakef.  ex  conj.  in  marg«--61l  qw,  pro  ee  Mas.  B.  2.  S.  «c  Waket  ex  conj. 
/ulgure  V.  ed.  Th.  Ra.— 612  Mstifer  vi  tantum  Voss.  vet.  Mttiferumut  tantum 
P.  et  edd.  vnlg.  JEHiferum  uiantw  Vind.  Mns.  B.  1.  2.  JEtt{fiH  «Idnfiir  BmU. 
Mus.  B.  8.  Cant.  Ferr.  Metifen  notantur  O.  V.  ed.  Th.  Ra.  Mstifer  witaidur 
Voss.  L.  B.  Mttifer  ut  tantum  V.  marir.  1.  Metiferum  ut  cinctu  Voss.  niarir. 
exaudiat  V.  ed.  Bodl.Ferr.  Th.  Ra.  aetum  Vind.  ictue  Mus.  B.  S.— 61S  ae  P. 
V.  ed.  Ferr.  Ald.  Th.  Ra.  Gif.  marg.  Oryph.  Nard.  aut  O.  Cant.  deett 
Vind.  Mu8.  B.  1.  2.  nec  yoIic.  reetaque  Mns.  B.  1.  certa  edd.  Tnlg.— 614 
Eglocerontis  O.  Mus.  B.  1.  Egloceruntit  Mns.  B.  2.— 615  Jluxut  V.  ed.  Th.  Ra. 


not;e 


C«df]  ObBcnrisyet  subocHlosDon 
cadentibns ;  slc  passim  vocat  atomos 
cscasy  ^nsBsensum  ocnlornm  fngi- 
ont. 

611  NuUo  qui  sitfidgore  notatut^  H* 
e.  qoi  non  fulgeat,  et  ideo  non  cer- 
natnr  a  nobis. 

612  Tantum^  Valide. 

618  Nec  ratio  mmplex]  His  36.  vss, 
seqq.  qoaerit  Lucretins^  cur  sol  de- 
flectODs  a  solstitio  lestivo  deflectit  ad 
bnunam  Capricomi :  et  contra.  De- 
inde  cur  luna  singnlis  mensibos  pera- 
git  spatiom,  qood  nonnisi  singnlis  an- 
nis  percnrrit  sol.  Cujus  utriusque  rei 
non  unam  ac  simplicem  causam  af- 
ferri  posse  ait»  sed  multiplicenu  In- 
primis  antem  Democriti  sententiam 
ae  placitiim  inducit,  qni  putavitside- 
ra,  qno  propius  ad  terram  accedunt| 
eo  minns  rapi  posse  motn  ae  tnrbine 
cceli  seo  primi  mobilis.  Com  enim 
sol  seqoator  aliqoatenus  motnm  coeli, 
cmlom  vero  sobter  delapsom  non  nisi 
Kgre  ac  lento  motn  revertatnr,  binc 
fit,  ot  sol  tardior  feratur  quam  cetera 
sidera  flxa,  qo»  aupra  ipsom  feron- 
tor.  Eadem  de  causa  luna,  qntt  snb- 
ter  solem  movetor,  remotior  qoidem 


qoam  sol  a  primo  mobili,  terrs  vero 
propior,  flaccidiore  fertar  moty ; 
eamqoe  praetergredinntnr  cetera  sig« 
na.  Qnia  vero  hec  sententia  plori- 
bos  difficnltatibos  videtur  obnoxia, 
aliam  proponit.  Itaqne  cenfet  so- 
lem,  lunam,  et  sidera  reliqua  ab  aere 
ipso  impelli,  qnem  ab  aostro  in  aqni- 
lonem  alternis  conatibos  ferri  volt,  ac 
sacum  rapere  sidera  cniicta:  sicut 
videmns  nnbila  ventis  ire  ac  dlspeUI 
diversas  in  partes.  Academicomn 
in  morem  dispntatPoetade  his  rebns 
omnibns,  nihilqne  certi  assignat,  tnm 
propter  remm  difficoltatemy  com 
propter  varias  in  hisce  rebos  philoso* 
phoram  opiniones. 

Simplex]  Unica* 

614  Mgocerotit']  Capricomi.  JEgo» 
cero^  enim  signnm  est  cosleste,  qnod 
Latinis  dicitur  Capricornns;  qnod 
sidus  sol  ingrediens  efficit  bnmam, 
sen  bmmale  soUtitinm.  Fabulaatnr 
autem  poetsB  hnnc  fuisse  natnm  ex 
AmalthesB  nymphsB  capra^  quem  Jn- 
piter  retnlit  inter  astra,  qnia  cnm  eo 
fuit  eodem  lacte  educatos:  a  vodbns 
Orscis  otC,  capra»  et  u^pas^  cornu. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LIB.   V.  635 

Bramaleis  adeat  flexos ;  atque^  inde  revortens»  615 

Canceris  ut  vortat  metas  ad  solstitialeis : 

lianaqne  mensibns  id  spatium  videatar  obire^ 

Annaa  sol  in  quo  consomit  tempora  cnrsu : 

Non^  inqnam^  simplex  hiis  rebas  reddita  caassa  est. 

Nam  fieri,  vel  cum  primis,  id  posse  videtur^  620 

Democriti  quod  sancta  viri  sententia  ponit : 
Quanto  quaeque  magis  sint  terram  sidera  propter^ 
Tanto  posse  minns  cum  coeli  turbine  feni : 
Evanescere  enim  rapidas  illius,  et  acreis 
Inminui  subter,  vireis ;  ideoque  relinqui  625 

PanUatim  solem  cnm  posterioribus  signis^ 
Inferior  multum  quod  sit^  quam  fervida  signa : 
Et  magis  hoc  lunam ;  quanto  demissior  ejus 
Cursus  abest  procul  a  ccelo,  terrisque  propinquat^ 

arado9  Cmfricond,  et  inde  rtdeat,  «1  ctmvertAt  se  ad  eoMtieie»  tenmnoe  Caneri ; 
ff  qno  pacto  bma,  xideahKt  percwrrere  tingnlis  wuneUnu  Ulmd  spaiium,  inquosoi 
peremrremdo  pomt  tempora  anmia :  mn,  tnfiiam,  vnica  raiio  daia  eet  de  kis  rebm», 
Elewim  amt  mprimtt  frideiwr  id  poeee  Jieri,  qitod  opinio  veiuranda  viri  Democriti 
tiaiaU,  nempe,  qno  magii  quetqne  atira  eint  prope  ierram,  eo  mmat  potet  rapi 
eum  impetu  ac  moiu  ceeH ;  patat  enkn  veloce»  ei  vehementee  tfitnt  cetU  impeiut 
infra  pirire  ei  mmm,  ei  iddreo  eolem  deeeri  pedeteniim  cum  tequentibut  eiderilme, 
eo  quod  sii  tonge  demiteior,  quam  sidera  ignifera :  Utmam  vero  muUo  demissiorcDi, 
quam  ipeum  soiem,  quo  magi*  moiue  ^jus  longe  distat  a  cceto,  et  appropinquai  ter* 


->616  Cancri  iter  uti  vertat  P.  Ald.  Canteris  ut  verias  V.  ed.  Th.  Ra.  metas 
abest  Mot.  B.  1.  £dd.  nonDnllsp  ponunt  se  post  metas,— 617  mensibus  ad  P. 
V.  ed.  Tb.  Ra.  Ald.  mensis  ic<  td  P.  in  not.  videai  V.  ed.  Tb.  Ka.— 618  iempore 
V.  ed.  Tb.  Ra.— 619  Nonnunquam  P.  V.  ed.  Tli.  Ra.  Ald.  Grypb.  marg.  Bas. 
marg.  kic  rebus  P.  Bas.  causa  sunt  Vind.->620  vel  deest  Mns.  B.  2.  primus 
Ferr.  tn  pnnttt  V.  marg.  1.  /orte  videtur  O.— 622  tn  pro  sini  V.  ed.  Voss.  L.  B. 
O.  Mns.  B.  1. 2.  S.  Cant.  V.  marg.  l.sidera  tendunt  V.  marg.  1.— 624  atris  Mns. 
B.  1. 2.--696  posierioribus  ignU  P.  V.  ed.  Bodl.  O.  Vlnd.  Mns.  B.  8.  Cant. 
Orypb.  niarg.  Bat.  marg.  V.  roarg*  «•  Ferr.Tb.  Ra. Ald.— 627  muitmm  P.  Viiid. 

V.  ed.  Bodt  O.  Maa.  B.  l.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Bat.  tmitta  Yulg.— 628 

NOTiE 

UeCmtcmf]  Didt«rCaBcer,erit:  qnod  tnrbinit  in  morem  circumvol- 

et  Cumctry  cri.  vitnr. 

eao  Namjieri,  ^v.}  Hia  16.  vis.  con-        625  ROinqui]  Snperari  celeritate. 
tiaetnr  Democrili  sententia,  de  qna        627  Itrferior'}  Hnmiliory  demissiory 

VI.  61S.  not.  lenge  infra. 

681  Demaeritiquod,ifc]  H.  vs.  po-        628  Hoc]  Snpp.  tole,  qno  loiia  in- 
titw  eat  I II.  S72.  ferior  ett. 

621  Cdili  iurbine]  Coelo,  motu  cotli : 


Digiti 


zedbyGoOgle 


636  T.   LUCRBTII   CARI 

Tanto  posse  minns  cam  signis  tendere  cnrsnm.  680 

Flaccidioro  etiam  quanto  jam  tnrbine  fertar, 
Inferior  qaam  sol>  tanto  magis  omnia  signa 
Hanc  adipiscuntnr  circum^  praeterque  ferantar. 
Propterea  fit,  ut  haec  ad  signum  quodque  revorti 
Mobilius  videatur,  ad  hanc  quia  signa  Teyisunt  635 

Fit  quoqne,  ut  e  mundi  transvorsis  partibus  aer, 
Alternis^  certo  flnere  alter  tempore  possit, 
Qui  queat  aestiyis  lunam  detrudere  signis 
Brumaleis  usque  ad  flexus^  gelidumque  rigorem  : 
Et  qui  rejiciat  gelidis  ab  frigoris  umbris  640 

iEstiferas  usque  in  parteis»  et  fervida  signa. 
£t  ratione  pari  solem  stellasque  putandum  est^ 
Quae  volvunt  magnos  in  magnis  orbibus  annos^ 

ri$,  eo  ndnua  posse  eelerare  moiHm  suum  cvm  aliis  sideribus :  et  rero  qw  demie- 
Hor  circimagUur  motu^  quam  $olf  eo  magia  cetera  sidera  oMequuntur  eamy  et 
volouniwr  circa  eam,  et  prtttergrediuutur  eam.  Ideo  accidity  ut  ea  videatur 
regredi  velociue  versua  quodque  tidu$f  cum  taroen  ndera  revertuntur  venue  iUam. 
Acddit  etiamf  ut  oppoaitus  aer  queat  aitematim  effluere  certo  temjfore  e  contrariie 
regioMus  nuimdif  qui  poseit  peUere  eolem  e  sideribue  aetivi»  ueque  ad  eirculoe 
hfbemi  MoUtUiif  et  usqae  ad  getu  /rigidum:  et  alter  aer  qui  repeUat  eandem 
solem  e  /rigidie  tenebri»  rigoris  ad  partee  aaivas,  et  ad  iidera  teHiva,  Et  pan 
moda  credendum  e$t  hmam  et  mdera^  qua  vereant  Umgoe  anno»  temporis  m  wugni» 


^*»^^*^^^^*^ 


et  quanto  Lamb.  et  alii.— 631  Flaccidior  Vind. V.  ed.  Bodl.  Miis.  B.  1 . 2. 8.  Cant. 
V.  marg.  1.  Ferr.  Th.  Ra.— 638  Hac  Mns.  B.  2,/eranturV.  ed.  Tfa.  Ra.— 634  id 
pro  ad  Mos.  B.  2.-635  videantur  M08.B.  1.  qua  Ferr. V.  ed.Tli.  Ra.— 636  emun- 
di  Cant.  eundi Mns.  B.  2.-637  AUerius  Mns.  B.  1.  aUere temporeV.  ed.  Th.  Ra« 
—638  eolem  detrudere  vnlg. — 639  rigoreV,  ed.  rigoret  Tli.  Ra.— 640  geUdus  Cant. 
a6P.Ald.adV.  ed.  Th.  Ra.a vnlg.  iiii^rttCant.  imbriaV,  ed.Th.  Ra.— 642  ?iniaai 
pro  $oUm  fulg.^^^S  urbibus  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 644  Aereie  P.  Ald.  ^cn6fii  V. 

NOT-E 

630  Teniere  ocrttiiii]  Celerare  mo*  qnod  e  terra  et  mari  snrtom  tollitory 

tirai,  contendere  ctirsom.  cansam  ease  ▼olnit  solstitii  et  brnm», 

681  Turbine']  Mota,  vertigine,  ts.  qnasi  sol  pabnlnm  sequatnr.    Hm 

628.  Dot.  enim  habet  Cicero  citatos :    *  Qaid 

686  Fitquoque^ut  emundif  ^c.]  His  enim?  non  eisdem  yobis  placet  om- 

18.  vss.  continetnr  altera  opinio,  qnn  nem  ignem  patta  indigeret  nec  pcr* 

Epicnri  fnit,  de  solis  gressn  et  regres-  manere  ullo  modo  posse  nisi  ilatar  ? 

so  ab  altemtro  ad  alterntrum  tropi-  ali  antem  solem,  lonam,  et  reliqoa 

caroyCancrietCapricoroi.  Qnamsen-  astra,  aqois  alia  dnlcibus,  alia  mari* 

tentiam  retnlimus  jam  snpra  vs.  618.  nis  ?  eamque  cansam  Cleanthes  affert, 

not.  Prseter  has  duas  opiniones,  fnit  et  cor  se  sol  referat,  nec  longins  progre- 

tertia,  qoam  Cleantbi  ascribit  Cicero  diator  solstitiali  orbe,  iteraqoe  bro- 

de  N.  Deor.  iii.    Is  aotem  homidum,  mali,  ne  loogios  discedat  a  cibo  ?' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA    LIB.   V.  687 

Aeribas  posse^  alternis,  e  partibos  ire. 

Nonne  yides  etiam  divorsis  nubila  ventis  645 

Divorsas  ire  in  parteis,  infema  supemis  ? 

Qni  minas  illa  qneant  per  ma§n^os  setheris  orbeis 

iEstibiis»  inter  se  divorsis,  sidera  ferri  ? 

At  nox  obmit  ingenti  caligine  terras, 
Aut,  ubi  de  longo  cursu  sol  ultima  ceieli  650 

lopulit,  atque  suos  ecflavit  languidus  igneis, 
Concussos  itere^  et  labefactos  aere  multo ; 
Aat  quia  sub  terras  cursum  convortere  cogit 
Vis  eadem^  supera  qaae  terras  pertalit,  orbem. 

Tempore  item  certo  roseam  Matuta  per  oras  656 

cirailu  peragendis,  pone  ferri  ab  aeribus  e  partibut  tUtemii.  Nwme  eemiM  qwe' 
fue  umbesferri  a  tentie  contrariiM  tn  partet  cmUrariaef  ▼.  g,  qua  i^fra  mut  ire 
coatrm  ilUis,  quis  supra  eunt  ?  Quare  pariter  aetra  non  poeeent  ire  per  magnae 
eiremU»  atktrie  puba  contrariu  inUr  ee  wMtitme  7  Nox  autem  operii  terrue  wiag* 
wu  tenebrie,  vel  cum  eolnoet  magnum  nuttum  tetigit  extremae  partes  ceeliy  et  cum 
faHgaiu»  extinxit  tuaeflammae  tabrfactatas  itinerey  et  fractat  plurimo  dere ;  vei  eo 
fsotf  eadem  poteKtiOy  auee  detulit  globum  solis  euper  terroMy  eogit  agere  euum 
metuM  eubter  terrue.   Similiter  Matuta  Dea  eerio  tempore  devehit  roeeidam  Auro» 


ed.Tb.  Ra.  Acreie  Ferr.  Aerit  0>  Mas.  B^  1.  a  partibue  Mas.  B.  1.  2.  et  edd» 
Talg.— 647  iUe  Ferr.  V.  ed.  Tfa.  Ra.  Mus.  B.  2.  queat  Mns.  B.  2.-648  Deett 
Mns.  B.  2.-649  Ac  voxV,  ed.  Th.  Ra.— 650  ^c  V.  ed.  lli.  Ra.  At  Mus. 
B.  2.  8.  Aet  O.  eol  uttimaVind.  O.  Cant.  eolvet  ima  V.  ed.  Th.  Ra.  Voss. 
Tet.  et  L.  B.  Mns.  B.  8.  eoloet  intima  Mus.  B.  1.  eolve  ima  Mas.  B.  2. 
eot  inHaut  Ferr.  eot  extitna  P.  et  edd.  valg.— 658  convortere  Vou.  yet.  con" 
tertere  reliqai.~664  MipraVind.V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  Cant.  eupera  reliqai» 
—655  roseam  Maiuta  P.  Mus.  B.  1.  Ald.  Bip.  Hav.  Deiph.  rofea  matera  Vind. 
O.  Mus.  B.  8.  Ferr.  roseam  matura  Voss.  vet.  et  L.  B.  Cant.  roee  amatura 

NOTiE 

649  At  nox  obndty  tfc.]  His  6.  vss,  globas  terminare  ac  difidere  vide* 

eipKcat  cmosat  noctis.  Bene  quideniy  tar. 

at  parerat,  caosam  noctis  in  solis  re*  651  ^giie»s]  Calorem  et  lamen. 

eessiim  rejicit :  at  minus  sane  pntat  652   Itere]   Pro  itinere.    Veteres   ^ 

solem  recedere,  ac  tenebras  referrci  qaippe  dicebant  Iter,  ileriss  et  itioeri 

qoia  longo  itineris  cursn  lal>efactatns  itineris.     Hinc    vulgo   dictom   est 

proprios  jamjam  ignes  efflavit.    Re-  Iter^  itineris.    Sic  Nonins.  Sic  Ma- 

sipiscit  tamen  dnm  aliam,  qu»  vera  nil.  i.  88,    *  Fecit  et  ignotis  itiner 

et    germana   est,  rationem    reddlt,  commercia  terris.' 

nempcy  qnia  sol  pari  vi  ac  potentia  654  Supra  [«iipera]  Pro  supra^  at 

▼icissim  et  indesinenter  fertar  snper  saspe  monni. 

et  subter  lerras.    Dam  igitnr  depri*  655    Tempore  item  eertoy  ifc.]  His 

mitar  sob  terras,  noctis  tenebrae  so*  24.  vss.  qosu-it  Lacrelias,  cor  fiat 

periores  aoras  occopant.  Aorora.    Varias  qoidem  caosas  red' 

656  VIHmei  [exftiiia]  cetti]  Extre*  dit :  i.  vel  qoia  sol  revertens  anticipat 

masy  seo  ioMS  partes  coeli ;  nempe  coelum  et  praevio  lomioe  perfondit, 

qoa  parte  mediam  coelom  terrarom  qood  novae  lucis,  novaeqne  diei  index 

Digitized  by  VjOOQIC 


686 


T.   LUGRBTII   CAttl 


JStheris  Aaroram  defert,  et  lumiDa  pandit ; 
AvLt,  quia  sol  idem  sub  terras  ille,  revortens, 
Anticipat  ccelum,  radiis  adcendere  tentans ; 
Aut,  quia  conveniunt  ignes,  et  semina  mnlta 
Confluere  ardoris  consuerunt  tempore  certo, 
Quae  faciunt  solis  nova  semper  lumina  gigni. 
Quod  genus,  Idaeis  fama  est  e  montibus  altis 


eeo 


ram  per  regiomei  atherUf  et  aperU  lucem  diei :  tel  eo  quod  idem  eol  iUe  redieme 
deeubier  terra»  anteoccupat  calum^  conatua  ilhatrare  iUud  suls  tpUndoribu»: 
vel  eo  quod  pUre»  igne»  congregmUwy  et  piures  aiomi  cahri»  »otUm  tunt  mm- 
currere  in  anam  certo  tempore,  qua  /adunt  nowm  lucem  toU»  perpetuo  generuru 
Cujuemodi  rumor  e»t  igne»  diffuio»  videri  ex  »umm»  Idce  monti»  verticibu»y  f«- 


*^^^^^*^*^^^ 


V.  ed.  Th.  Ra.  Mns.  B.  2.— (UH)  d^ferre^Tind.  deferieV.  ed.Th.  Ru.defferi 
et  Voss.  L.  B.  dijfert  et  Voss.  vet.  O.  Cant.  Voss.  marg.  di/ert  et  V.  roar^.  1.— 
667  inde  pro  iUe  Mns.  B.  2. — 659  cum  reitiimf  P.  in  not.  eydera  mnlfa  P.  in  not« 
—662  /dortf  V.  ed.  Th.  Ra.  IdMci»  Mns.  B.  2.  a  O.  in  Mus.  B.  2.  deest  Mns. 


NOTAS 


est:  II.  vel  qnla  in  eam  ccelipartem 
muita  caloris  et  Incis  semina  conve- 
niunty  qu»,  antequam  in  massam  et 
discnm  solis  coalescant,  prtBviom 
emittunt  Inmen.  Qood  qnidem  con- 
tingere  ait  iis,  qni  e  snmmo  montis 
Ide  vertice  solem  exoriri  cermint. 
Placet  referre  liic  verba  Melae  de 
sitn  Orbis  i.  18.  '  Orientem  solem 
aliter,  qnam  in  aliis  terris  soiet 
aspici,  ostentat :  namque  ex  snm- 
mo  vertice  ejos  specnlantibns  paene 
a  fnedia  nocte  sparsi  ignes  passim  mi- 
care,  et,  nt  iux  appropinqnat,  ita 
coire  ac  se  conjongere  videntur,  do- 
necy  magis  magisqne  coilecti,  pan- 
ciores  snbiode,  et  nna  ad  poslremora 
ilamraa  ardeant.  £a  enra  dto  clara 
et  incendio  similis  effnlsit,  cogit 
se  ac  rotondaty  et  fit  ingens  giobns. 
Diu  is  quoque  grandis,  et  terris  an- 
iiexiis,  apparet ;  deiade  panlatira  de- 
crescens,  et,  qnanto  decretcit,  eo  cla- 
rior,  lagat  novissiiQe  noctera,  et  com 
diOf  jam  sol  factus,  attoiiitnr.'  Iten 
Diodori  verba  referemns  Jam  infra  vs, 
662.  Hase  aotera  postreraa  sententia 
tribvitor  Eplcnro  et  Eplcnreis.    Hl 


namqne  voiaemnt  novos  soIps  qnoti- 
die  oriri,  et  extingni.  Cleomedes  lib. 
II.  cap.  1.  Neqne,  utteslator  Servios 
in  !•  Oeorg.  Virg.  dixemnt  ire  soiera 
per  aiternm  hemispluerinm :  sed  sem* 
per  ab  ortu  fieri  orbem  solis ;  aot 
saltem  nova  solis  Inmina  accendi,  at- 
qne  veteris  selis  reparationem  fieri. 
Qnod  qiiidem  fiert  posse  variis  con- 
firmat  exemplis,  quas  jam  sigillatim 
ezpendemus.  Vemm,  ut  saepe  jam 
roonui,  nihii  certi  decrevit  Epicnms 
in  hisce  rebus  diffieilioribiis. 

Matuta\  Cicero  de  Nat.  Deor. 
in. '  Ino  Dea  dleitnr,  qoft  Leoc^them 
a  Orams,  a  nobis  Matnla  dlcitnr, 
cum  sit  Cadnci  filia ;'  i.  e.  Anrora* 

662  Qiiod  gtmul  Qnale,  cojtM- 
modi,  enjns  generis,  &c.  Sic  passim 
loqnitnr. 

Idmi»  moMm»']  In  Ida,  qni  raoas 
est  omninm,  qoi  snnt  ad  HeUespon- 
tnm,  altissimns,  inquit  Diodonw. 
Qnanqnara  lat«8  ejos  tantnra  occl* 
dcntale  respicit  ad  Hellespontnm  t 
orientale  ad  Mytos  declinat,  ex  qna 
parte  aqnas  mattse  deflunnt :  septem- 
trionale  pertinet  ab  angnstlis  AhydX 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RKRUM   NATURA   UB.  V. 


699 


Dii^paTsos  igneis  oricnt}  Imnine  cetni  ; 

Inde  coire  globum  qnasi  in  nnnm,  et  confacere  orbem. 

Nec  tamen  illad  in  hiid  rebns  mirabile  debet  665 

Esse,  qnod  heec  ignis  tam  certo  tempore  possint 
Semina  conflnere,  et  solis  reparare  nitorem. 
Mnlta  yidemos  enim,  certo  qase  tempore  fiunt 
Omnibns  in  rebns ;  florescnnt  tempore  certo 
Arbusta,  et  certo  dimittnnt  tempore  florem:  670 

Nec  minus  in  certo  denteis  cadere  inperat  8etas 


mimU  kue  •otis.  Deimde  «Mremire  wehUi  «a  Mmmi  glmnemwiemf  et  ^cere  gloimm, 
NefM  Umen  Uimi  Met  videri  MdadrabiU  «n  ietie  rebue^  nempe  qwni  ha  at^mi 
igmmm  qumMt  eemeurrere  in  uBam  itm  certo  tempore^  et  refieere  eptenderem  «o- 
ti$.  Namque  cemimuM  multaa  ree^  qute  fiunt  ttato  tempore  tn  cunctis  rebue : 
▼.  g.  arboree  fiarent  etato  anni  tempire^  et  etato  iempore  deponunt  snnm  fiorem. 
JE^  aon  wdnus  jubet  dentei  deddere  nobis  «n  etato  ten^re^  in^ubeeeentem 


^^  ^^<#^^#  ^^^  ^ 


B.  1.— 664  conficteV.  ed.  Th.  Ra.  co^ficier  Miis.  B.  1.— 666  poerit  V.  ed.  Th. 
Ra.  Vind.  Mnt.  B.  3.  vosset  Mas.  B.  2. — 669  In  V.  ed.  Th.  Ra.  desnnt  omnet 
▼ocet  inter/ormtm^nujnAC&verBas  et  tempore  yenientis.— 670  deiu  mittunt 
You.  marg.— 671  incerlo  P.  Cant  Ferr.  Ald.  £t  quae  seqnnntnr  fmims  usque 


NOT^ 


ad  .Saapnm  et  Cisycenum  agrnm,  et 
ad  Propontidem.  Prteter,  ad  Melas 
tettimoDiom  de  modo  et  figitra  qni* 
Ims  8ol  oritnr  iis  qni  orientem  illnm 
cemunt  ex  alto  monte  Ida,  placet  et 
Diodori  Terba  referre,  qutt  tunt  lib. 
irn.  '  Res  itngnlaris  et  admiranda 
bvic  Idte  monti  accidit.  Nam  eirca 
ortnm  Canicnlae  tanta  aerit  circmn- 
fnai  in  Tertice  montis  tranqnillltat 
cst,  nt  Tentomm  flatni  Tertex  snper- 
enioeat;  et,  nocte  adhnc  existente, 
exoriri  sol  Tideatnry  non  fignra  circu- 
lari  tomatnsy  ted  flamma  hacillae 
dispersa :  adeo  nt  plures  ignet  vide- 
antnr  fiiiitorem  contingere,  qni  qni- 
dem  panlo  pott  in  nnam  cogantnr 
magnitudinero,  donec  sptetiom  fiat 
qnasi  plethri  tergemini ;  ac,  tnm  de- 
mnm  die  apparente,  apparens  com- 
pleta  tolis  magnitndo  toiitam  diei 
lacam  exhibeat.' 
ies  Or^t^nH  tumine']  Oriente  Sole. 


665  Nec  tamen  iUud  in  kiie,  i^c,]  Hit 
13.  Tss.  posterioribns  confirmat  variis 
exemplis  rem  ita  se  habere  posse,  ut 
congregatis  igninm  seminibns  solet 
alios  atque  alios  semper  splendere 
ac  regenerari  dicamns.  Sic  enim,  in- 
qnit,  certis  ac  statis  annl  temporibus, 
I.  arbores  florent  et  deflorent :  ii.  sic 
certo  fttatis  tempore  dentes  homini- 
bus  crescnnt  et  dccidunt:  iii.  sic 
certis  tetatls  annis  impnbes  homo 
pubescit,  et  puber  demittit  barbam : 
IV.  sic  certis  in  anni  partibus  fiunt 
fulmina,  nix,  imbres,  nnbila,  ventl. 
Scilicet  quia  natnra  seqnitnr  seraper 
enm  ordinem,  qnem  res  habnemnt  a 
primo  sno  exortu. 

667  Semina]  Atomi,  corpnscnla. 

670  Dimittunt  IDemiHmtt}  Bene ; 
i.  e.  deponunt.  Lamb.  dimittuMt, 

671  Inperat]  Sic  i.  170.  et  teqq. 
hsec  eadem  fere  prosecutus  est  oin- 
nia. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


m 


T.   LUGRBTII  CAltl 


Tempore^  et  iDpubem  molli  pabescere  vesie> 
£t  pariter  mollem  malis  demittere  barbam. 
Fulmina  postremo^  nix^  imbres,  nubila,  ventei^ 
Non  nimis  incertis  fiant  in  partibos  anni. 
Namque^  ubi  sic  fuerunt  caussarum  exordia  prima> 
Atque  ita  res  mundi  cecidere  ab  origine  prima, 
Ck)nsequi8B  quodque  est  jam  rerum  ex  ordine  certo. 
Crescere  itemque  dies  licet,  et  tabescere  nocteis. 


«75 


pnemin  vesHri  ten^  Utnugine,  et  9mUUer  abr^idere  temiem  bwrlmm  e  gemM. 
Defdqiu  fidmhaf  ittx,  plwia,  niito,  ventiy  mm  fimnt  titmtimi  in  incertii  par» 
tibm  anni,  Etenim  cwn  primnm  prima  iniiia  eauMorum  Ua  ee  kabere  aape^ 
runt,  et  eictit  res  mundi  evenenini  a  primo  sno  exortUy  natmra  rermn  conHcnia  eet 
pasteacertumordinem.  Datume8ietiimdie»migerey  etnoctee  kmgueecere;  etdie» 


^m *^^^^^^^^* 


^d  inceHxe  in  vt .  675.  desnnt  Mns.  B.  1.— 678  dtmiXere  P.  Vind.  V.  ed.  Mus. 
B.  1.  3.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.^674  flimitiia  V.  ed.  Mus.  B.  2.  Cant.— 676 
iVon  mtmis  inctrtu  Gryph.  P.  V.  marg.  1.  O.  iVoii  miiiitf  hetc  certi»  Fab. — 676 
Rejiciunt  Lamb.  et  Fab.  Namque  uti  eanxerunt  Creecb.  fuerint  P.  Mus.  B.  2. 
Aid.  Oryph.  marg.  Bas.  marg.^eroia  O. — 677  Namque  Fab.  Lamb.  Oassend. 
if(t  Mns.  B.  2.  d.  et  edd.  Yu]g.~678  Consequia  Voss.  yet.  et  L.  B.  Gronov. 
Conaeque  Vind.  ConeequaV»  ed.  Th.  Ra.  Conseftfi/icr  P.  Mns.  B.  I.  Ferr.  Ald. 
Consequere  Bodl.  Mus.  B.  2.  Coneequetwr  Mus.  B.  8.  quodque  eet  P.  Oryph. 
marg.  Bas.  marg.  quoque^  sine  eit^  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mns. 
B.  1. 2.  3.  Ferr.  Coneeqfua  natura  edd.  vulg.^679  Ucet  deest  V.  ed.  Th.  Ra. 


NOT^ 


672  Veate']  Lanugine.  Sicvs.8l5. 
et  887.  Unde  investes,  i.e.  impuberes, 
Nonius.  Sic  Virg.  iEn.  viii.  669. 
'  Aurea  caesaries  t>Ilis,  atqne  aurea 
vestis.'    Hoc  est,  lanugo,  barba. 

675  Non  nimi»  tncertis,  4r«.]  Bene  ; 
alii,  iiMi  mtRMS  in  cerfts,  ifc.  Non 
male»  Quo  vero  anni  stato  tempore, 
aut  saltem  frequentius  fiant,  docebit 
VI.  356.  et  seqq.  de  fulmine:  infra 
jam  vs.  745.  de  nive^  et  alibi  de 
aliis. 

676  NamquCy  ubi,  4rc.]  Hunc  versum 
non  Lucretianum  sed  spurium  censet 
Lambinus.  Qnanquam  non  alienus 
omnino  videtur. 

Fuerunf]  Penultima  corripitur.  Sic 
alibi '  occidemnt/  &c. 

678  Con»equi4S  [Coiisefiia]  Conte- 
quens. 

679  Creecere  itemque  die»,  4rc.]  His 


24.  vss.  varias  item  refert  causas  in- 
crementi  et  decrementi  dierum  ac 
noctium  alteroatim :  i.  cansa  ex  ccelo 
ducitur,  qu9B  sane  germaoa  est  ratio. 
Itaque  docet  dies  ac  noctes  crescere 
et  decrescere  alternis  perpetoo  certis 
anni  partibns,  puta  hyeme  et  aestate, 
propter  obliquum  zodiaci  sitnm, 
quem  sol  decurrit  perlustrans  terras 
subter  et  superne.  Oritur  itaque 
diemm  ac  noctium  inseqnalitaa  ex 
obliquo  sphaerae  sitn.  Unde  fit  ut, 
qui  continno  fruuntur  sequinoctio, 
nempe  qui  sub  aequatore  degnnt,  iis, 
utpote  sphaeram  rectam  liabentibusy 
uulla  sit  unqnam  dierum  ac  noctinm 
insqualitas,  sed  seqnalitas  continua. 
Qui  vero  versiis  alterutrum  polum  de- 
gnnt,  iis  longiores  ant  breviores  sunt 
dies  ac  noctes,  quo  longius  aut  pro- 
piusaccedunt  ad  polum;  aestivaqne 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RKftVM    NATUHA    LIB.  V.  641 

£t  miDui  laces,  qoom  saiaaat  augnunfi  Doctei^ ;  690 

Aat^  qaia  sol  ideD),  sub  torra3  atqoe  superote, 

iDparibas  carr^iis  amfractibuA,  SBtberid  oriM» 

Partit,  et  io  parteis  q4Mi  aequa^  dividit  orbem; 

Et,  qaod  ab  alteratra  detcaxit  parte^  repouit 

Ejas  io  advorsa  taoto  plus  parte»  rebtas ;  685 


iecresetre^  emm  noetes  oeeiinaMi  augmenUm,  vel  eo  quod  idem  tol,  pfrptrreiureM* 
nes  eeikeriM  itutqualibus  JUxihuB  tihier  terroM  ei  eupray  dividii  ei  partUar  gkSum 
wumdi  im  dtuu  partee  imiquaUt :  ei^  qaod  aitfari  ab  aUeratta  parte^  reddU  iiliKl  in 
parte  oyposiia^  qao  magit  retectut  est  ad  eam,  donee  pertigerit  ad  iUmi  tidut  eeeU^ 


^^^^^^^^^^^^ 


ereheteera  M«m.  B.  1. — 680  Deest  V.  ed.  Th.  Ra.  eontamanlt  Voss.  L.  B.  eum 
wnmmt  BAna.  B.  8.  agmhta  Mus.  B.  I .  Ferr.  noctit  Mus.  B.  2.  noeiet  augmina 
mtatani  P.  AM. — 682  In  paribmt  P.  Ald.  Imiparibat  reponit  P.  in  not  peragent 
wrfraMma  qvkb»!.— 684  detraeiut  Mus.  B.  2.-686  Donicwn  Lamb.  et  alii.-— 


NOTiE 


diernvi  aot  nocdnm  longiMidiJie  by^ 
«Mleoi  bnevllBlm  vConpeoMnt.  Q«l 
▼cro  8«at  ia  •phaMra  masime  obliqna, 
hoc  est»  snb  altemtro  polo,  ii  sex 
menses  lucis  continas  et  vicissim  to- 
tidera  Boetis  ac  nmbrse  obtinent ;  ml- 
ramqne  dob  fit  id,  qood  ait  PHnius 
IV.  12.  Ipsos  'sorerebiatntims,  meri- 
die  metere,  occidente  sole  foetus  ar- 
bomm  decerpere,  noctibvs  in  speciis 
condi/ &c.  Sedde^i8Consa4e  anno- 
tatiooee  oostras  in  lib.  i.  Manilii  a 
TS.  561.  ad  vs.  682.  H»c  Igitnr  i. 
caosa  ▼erit  tt  gfrraana  est.  ii.  cansa 
ignobilior  est :  qnasi  aerts  crassitudo 
major  ant  roiuor  efficeret  nt  tardiits 
ant  eitius  sol  tcrris  exortretnr.  iii. 
cansa,  qiim  infirroa  est;  qnasi  ideo 
dies  aot  noctes  longiores  sint  aut  bre^ 
vioree,  qnia  citius  ac  tardius  altema- 
tim  conflannt  seroina  Incis  ad  repa- 
randnm  soUs  nitorem.  Hoc  tamen 
videtnr  annolare  Poeta,  dum  hanc 
terliam  anbnectit  cansam,  quod  et 
vnlgns  annotare  solet:  nenipe  non 
miias  diei  aut  noctis,  sed  et  Aurorv, 
ae  vespertini  crepnscnli  moram  ac 
brevitatem.  Namque  duratio  quoque 
tmn  Anrorm,  qnam  vespertini  crepus- 


cuU  in  sphera  obliqoa  est  iiupqaalis 
per  anaum:  prelixior  qnippe  per 
ffstatem,  contractior  vero  per  hye" 
meni,(ni8i  qnodnon,at  crepuscnlnm 
vespertinnm  longissinium  est  sub 
srstivum  solstitium,  ita  et  brevissi' 
mom  sit  sub  brumam;  cum  brevissi- 
mura  potins  nonnihil  sit  ante  vernura 
et  post  autiimnaleffiquinoctium,)  qna- 
teniis  cum  crcpnsculnm  aot  mane  in- 
cipiat  ant  vespere  desinat,  quando 
sol  est  iofra  horizontem  octodecim 
gradibos  secundum  perpendiculnm 
acceptis;  arcns  circuitionnm  solis, 
qni  cnraillisgradlbus  antmane  ascen- 
dit,  aut  vespere  descendit,  sunt  pro- 
lixiores  per  sstatem,  etcuntractiores 
pcr  hyemera. .  Adde  quod  ha>c  inac- 
qnalitas  tanlo  major  sit,  quanto  ma- 
gis  ab  sqoatore  receditur.  Sed  lon- 
gius  esset  lia;c  pro^eqai. 

Tabetcere'^  Minui :  vs.  6B0.  Sic  ii. 
1170. 

680  Lucet]  Dics :  vs.  670.  Sic  locu- 
tns  est  II.  160. 

682  Amfractibutl  Viis,  flexibus,cur- 
sibus  sinuosia. 

683  Orbeni]  Totoni  iiiundDm,  coeli 
et  tcrrse  globnm. 


Deitpk.  ei  Var.  Clat. 


Lucret, 


2  S 


Digiti 


zedbyGoOgle 


642 


T.   LUORBTII  GARI 


Donec  ad  id  sigQum  coeli  pervenit,  nbi  anni 
Nodas  nocturnas  exaeqQat  lacibas  ambras : 
(Nam  medio  carsa  flatas  Aqailonis^  et  Aastri, 
Distinet  aeqoato  coelam  discrimine  metas» 
Propter  signiferi  positnram  totius  orbis, 
Annaa  sol  in  qao  contandit  tempora  serpens, 
Obliqoo  terrasy  et  coelam,  lamioe  lustrans ; 
Ut  ratio  declarat  eorumi  qui  loca  coeli 
Omnia^  dispositis  signis  ornata^  notarunt:) 


C90 


in  qwfmuui  eingulum  mid  reddit  ten^OM  noetis  tMqmdm  diebui,  Namqne  hi  wudi§ 
ewreuJuUut  aquihnis  et  mutri^  eeftum  tenet  terminoe  cam  eequaU  ditpmitatef  ob  «i- 
Iviii  totiut  circuU  tigw^eri^  in  quo  tol  repen»  oonierit  tempora  annua^  perlmtrant 
ohliqua  tuce  cerium  ac  terrat :  veluti  raHo  iUorum,  qui  tignacerunt  omnet  pariet  cmU 
decoratat  tais  tideribut  rite  ordinatitf  otUndii.     Velf  quod  atr  denti^r  ett  m  certit 


■*  ^^^>*>»^^s>*^^ 


087  AUfdt  P.  Oryph.  marg.  Ald.  itfatef  V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  ModMM  Ferr.  V. 
merg.  1.  exmqmiU  P.  Oryph.  marg.  ^  aquat  Vom.  yet. — 689  Dettinet  Yoss 
▼et.  O.  Mii8.  B.  1.  2.  Delph.  DittruU  Bodl.  metant  Ferr.  nmtkram  P.  in  not* 
--601  iniquo  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  amtudU  Vind.  Vofs.  vet.  et  L.  B.  Cant. 


NOT^ 


686  Donee  IDonicum]  Donec.  Sic 
II.  1114.  et  infra  vss.  706.  875.  Hit 
aiitem  9.  yts.  seqq.  prsciaram  et  ele* 
gantem  in«tituit  seqninoctii  descrip- 
tionem.  Dnplex  est  signnm,  in  qno 
aeqninoctium  contingit,  Aries  et  Li- 
bra,  in  cujns  utrinsque  initio  motna 
fit  »qnatoris  et  lodlaci  intersectio. 
Qua  in  intersectione  sol  constitntns 
dies  noctibus  et  noctet  diebns  pariter 
ftqnales  reddit.  Qnod  qnidem  semel 
contjngit  circa  22.  diem  mensis  Mar- 
tii,  et  iternm  circa  24.  diem  mensis 
Septembrit. 

Anai  Nodutl  Nodnm  anni  vocat 
illam  sodiaci  et  seqnatoris  intersectio- 
nem. 

688  Medio  curtu  flatut,  i^cJ]  Snpp. 
in  :  h.  e.  inter  aqnilonem  et  anstrum, 
ten  inter  solstitium  asstivum,  et  bm- 
mam ;  nempe  in  Kqnatore,  in  qno  sol 
cnrrens  qnasi  medius  lucet  inter  sol- 
•titiom  et  bmmami  sen  inter  austmm 
et  aquilonem,  qui  venti  sunt,  hic  a 
septemtrione,  iile  a  meridie  Aans,  et 


quos  vulgo  accipiuot  poette  pro  tep- 
temtrionalibns  et  anttralibBs  partibnsy 
sen  pro  teptemtrionali  et  meridioBali 
polo. 

689  Metat']  Nempe  tropieum  Can- 
cri  et  tropicum  Capricoroi,  qntB  tnnt 
dnae  mette,  ad  qnat  tol  accnrrit,  sed 
qnat  non  prtBtergreditnr.  In  tropico 
Cancri  fit  tolstitium  byamale.  Ad 
hat  antem  metat  cnra  tol  pervenity 
iter  tonm  flectit. 

690  Sign\feri]  Zodiaci,  in  qno  con- 
tinentnr  duodecim  tigna,  qniB  tol  tin- 
giilit  annit  decorrit ;  et  qoae  hoc  dit- 
tich.  continentnr :  *  Sunt  Ariet,  Tan- 
rns,  Oemini,  Cancer,  Leo,  Virgo, 
Libraque,  Scorpius,  Arcitenens,  Ca- 
per,  Amphora,  Pitcet.' 

691  ContundU]  CoDterit^  contnmit. 
Sic  vs.  618. 

693  Eormn,  qui,  tfc.]  H.  e.  Astro- 
logorum,  et  eorum  qui  scripserant 
phaenomena. 

694  DitpotUit  tignu]  Nempe  insna 
nomina,  in  snat  formaty  in  toatiedet. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA   LIB.  V. 


643 
695 


Ant^  quia  Grassior  est  certis  ia  partibas  aer^ 
Sab  terris  ideo  tremalam  jabar  haesitat  igni, 
Nec  penetrare  potest  facile^  atqae  emergere  ad  ortas; 
Propterea^  noctes  hibemo  tempore  longse 
Cessant^  dam  veniat  radiatam  insigne  diei: 
Aat  etiam,  qaia  sic  altemis  partibas  anni  700 

Tardias^  et  citias»  consaerant  conflaere  ignes ; 
Qaei  faciant  solem  certa  desarg^e  parte. 
Lona  potest^  solis  radiis  percussa>  nitere; 


pcrf  tfrKt,  iddrcB  lumen  trepfdamflamma  diurntt  haret  eubter  terrae :  neque  poi^ 
eei  permemre  e^mmode,  ei  oitwrgere  ad  exortum,  ideo  noetee  reeiant  longet  hyemaU 
iemfore^  dcmee  lamen  mieans  diei  oriatwr,  Vel  etiam  eo  quod  ignee  ioUH  euMt  at* 
temia  partUms  amU  comtemre  veloeiue  et  lenlius,  qai/aeiant  oriri  eolem  de  eerta 
parte  cceli.    Lana  ieta  lumine  eotiM  poteet  lueere^  et  in  die$  exhibere  nobii  lucem 


eemimi^tur  V.  cd.  Th.  Ra.-*Q96  igni  P.  V.  ed.  ^tf  reliqui.-607  wtque  Mus. 
B.  1.  nee  Mns.  B.  2.  mergere  Vind.  Mus.  B.  %,  emerge  V.  ed.  Th.  Ra.  injungere 
Mus.  B.  S.— 609  venii  Mns.  B.  2.  8 — 700  quia  etiam  CanL  eit  pro  tie  Mns.  B. 
S.— 702  faeiant  P.  V.  ed.  desmgere  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  P.  Bodl.  Mus. 
B,  1.  2.  8.  Cant.  de  surgere  vulg.  Dernde  in  Hbris  onnibut  pr»ter  Bodi. 
VoM.  vet.  et  L.  B.  Mus.  B.  1.  venit  v».  718*— 703  perculsa  P.  Vind.  V.  ed, 


NOT^ 


696  Aut,  qua  crassior  esty  8^c,]  His  6. 
▼8S.  continetnr  ii.  cansa,sen  ratio  in- 
oremeiiti  et  decrementi  dierom  ac 
noctinm,  de  qua  snpra  jam  vs.  679. 
oot. 

606  Igni[ignis']  Lacis,  Inminis,  diei, 
ant  solis. 

607  Ad  ortus']  Ad  nasccndnm,  ad 
eaoriendnn. 

700  Aui  etiamf  SfcJ]  His  8.  vss.  con« 
tinetnr  iii.  ratio,  de  qua  nos  ilem  sn- 
pra  TS.  670.  not. 

701  Jgnesl  Vel  potinsy  Semina  ig« 
oinm,  nt  ait  sopra  vss.  60.  667. 

703  Certa  desurgere  [de  surgere'] 
parie']  Anastrophe ;  pro,  *  de  certa 
parte  snrgere.' 

703  Imna  pdesi,  soUs,  ife.]  His  47. 
vss.  seqq.  qoaerit  jam  de  lunsB  Inroine. 
Nimimmy  qni  fiat,  nt  in  tot  ac  tam 
▼arias  formas  luna  se  Tertat,  nt  modo 
plena,  modo  dimidiata,  modo  bicor- 
a|s,  oiodo  tandem  nnlla  apptreat* 


Cujns  rei  yarias  cansas  sigillatim  enu- 
cleat  jam  Lucretius.  Itaque  his  11« 
vss.  prioribus  i.  proponit  sententiam 
▼nlgo  receptam,  et  probabiliorem ; 
nempe  Innam  mntnari  suum  lumen  a 
sole.  Cnm  anim  kina  sit  globosa,  et 
quasi  pilse  formam  imitetur,  quse  tota 
per  se  cvca  sit  et  Inmine  cassa ;  fa<* 
cile  potest  explicari  Tarios  ac  mnlti-) 
plex  illins  Yuitus,  si  ponamus  illam 
snnm  accipere  Inmen  a  sole.  Qno 
enim  longins  recedit  a  sole,  eo  pleni- 
ori  corpore  lumen  exclpit  et  exhibet, 
donec  tandem  oppoiita  soli  plena  In- 
ceat.  Qno  Ycro  propins  accedit  a4 
Bolam,  eo  minori  sni  disoi  parte  In- 
men  remittit  ad  nos,  donec  nulla  sni 
parte  inferiori  iUominata  fugiat  ocut 
los  nostros*  Cum  euim  infra  solem 
▼olvator,  si  recte  snb  enm  jaceat« 
sane  sni  tantnm  snperiori  parte  illn- 
minatnr,  inferiori  vero  priyator  ln> 
mine ;  qno  fit^  nt  Inmcn  ad  noi  non 


Digiti 


zedbyGoOgle 


644  T.   LUOBBTIl  CARI 

Inque  dies  majus  liimen  coDVortere  nobis 
Ad  speciem,  quantom  solis  secedit  ab  orbe,  705 

Donec  eum  contra  pleno  bene  lumine  fulsit, 
Atque  oriens  obitas  ejus  super  edita  vidit : 
Inde  minutatim  retro  quasi  condere  lumen 
Debet  item,  quanto  propius  jmn  solis  ad  ignem 
Labitur  ex  alia  signomm  parte  per  orbem :  710 

Ut  faciunt,  lunam  quei  fingunt  esse  pilai 
Consimilem,  cursusque  viam  sub  sole  tenere : 
Propterea  fit^  utei  videantur  dicere  verum. 
Est  etiam  qua  re  proprio  cum  lumine  possit 

nnRm  ad  aspeetum^  qumitum  recedit  a  globo  BoUif  danec  luee  bene  plena  aplenduit  e 
regione  iUius  ;  et  exoriena  elata  eubUme  aspexU  occatum  iUiui»  Postea  debct  simi- 
lUer  veluti  abacondere  retronum  pedetentim  l^em  suam,  quo  propinquiui  delabUur 
adfiammam  soliSfper  cireuium  eiderum  ex  aliera  parte,  qwjd  deprimittir,  ticut 
ponunt  ii,  ^  opinantwr  lunam  eme  simUem  pUtr,  et  ire  Uer  siii  motu$  tubter  $olem. 
Ideo  JU,  ut  ii  videantur  hqui  veritatem.  Potest  quoque  fieri,  uJt  queat  circumagi 

VoM.L.  B.  O.  Mm.  B.  1.  2.  3.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Nard,  Btii.»-704  mt^  P. 
magit  reliqni  vet.  magis  et  O.  Mos.  B.  1.  Oryph.  Nard.  Ferr.  magie  koe  V. 
marg.  1.-705  ore  V.  ed.  Th.  Ra.— 706  Donec  P.  Vind.  V.  cd.  O.  Mos.  B.  1. 
3.  3.  Caot.  i>ofitciiifi  edd.  viilg.  cMffi  pro  eum  P.  V.  ed.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald. 
—707  superedita  Gif.  Par.  Delph.— 709  Debeat  U  P.  in  not.  quando  O.  proprius 
V.  ed.  Th.  Ra.  tam  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  O.  Mos.  B.  1.  2.  8.  Cant.— 710  /a- 
labUur  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Kt  in  P.  vss.  714. 715.  honc  ys.  seqnnotor. 
— 712  imere  Voss.  vct.  sed  meare  in  marg. — 714  qt^  re  omn.  yct.  cxcropL 

NOTJ2 

remittat,  nec  cernatnr  a  nobis.    Sic  708  Condere  hmenl  Abscondcrc  lo- 

fere  oinnes  censent  niftthemathici :  tic  men,  ohscurari.  Coiii  enim  plena  foit 

poet»  omnes,  sed  inprimis  Manil.  ii.  lona,  tonc  rctro  ccdit  subter  terras 

06.  <  To  qooqne  fratemis  reddis  sic  ad  solem,  et  ad  illnm  acccdit.    Qiio 

oribus  ora,  Atqoe  iterom  ex  iisdcm  fit,  ot  minotatim  decrescat,  donec 

repetis;  qoantnmqne  reliqoit,  Aot  dc-  cum  eo  conjnncta  noo  appareat  nobis. 

dit  ille,  refers ;  et  sidos  sidcrc  con-  710  Ex  alia  signorum  parte'}  Nimi- 

stat.'  rom  cx  ca  partc  coeli,  qon  sob  tcrris 

Percussa}  Icta  looc  solis.    Sic  ii.  latet. 

799.  807.  et  tnpra  vs.  606.  Perorbem']  Percircnlom  suom.  Vel, 

706  Donec  IDonieum']  Donec,  vs.  686.  pcr  mondoro,  h.  c  per  coelom  ac  sob- 
Eum  contra']  Advcrsos  solem ;  c  rc-  ter  terram. 

gione  solis ;  opposita  noli.  714  Est  etiam  qua  re,  t^J]  His  16. 

707  Ortm]  Dnm  oritur,  ac  snrgit     vss.  seqq.  ii.    proponit   sententiam 
dc  orientali  parte.  eoruni,  qni  non  alieno,  sed  nativo  ct 

ObUus  tjus]  Occasom  solis.  proprio  lominc  loccre  Innam  potant. 

Super  edita]   Sopra  terras  jarojam     Vcrnni  li  non  convcniont  in  explican* 

elata.  dis  variis  Innse  formis,  qoas  rcfcrt 


.Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LfB.    V.  645 

Volvier,  et  varias  sptendoris  reddere  fonnas.  715 

Corpas  enim  licet  esse  alind^  qnod  fettnr^  et  nna 
Labitar,  ommmodis  obcarsans  obficiensqae ; 
Nec  potis  est  cemi,  quia  cassam  himine  fertar. 
Vorsariqae  potest,  gldbas  at,  si  forte,  pilai, 
Dimidia  ex  parti  candenti  lamine  tinctas ;  720 

Vorsandoqae  globom  yarianteis  edere  formas. 
Deniqae,  eam  j^axtem,  qaasqnomqae  est  ignibos  aactdi 
Ad  speciem  vortit  nobis,  ocalosque  patenteis : 
Inde  mintitatimYetto  contorquet,  et  aafert, 

cwM  ma  Uue^  et  exkibere  dwtrwfigwraa  lmmm§^  Carpm  enim  aZtmi  yetest  em, 
qemi  tB^aiwr^  ei  siMml  eam  ea  meveaimrf  oecurreni  ei  noeene  ei  dwereie  fHMUf,  ei 
qnod  neqmeai  qaia  privaimn  luce  mooetur,  GMms  quoqae  lunae  poteei  verti,  tel* 
aU  Mforiaeee^  globua  esset  simiiU  pita  ptffmiHM  nivea  luce  ex  dimidia  sui  parte  ; 
etcamwertendo  talem  pHam  reddere  divereae  epeciea  lucis  ac  formae.  Tandem  ex- 
hibei  nohie  ad  aepectum  et  ad  oculoe  aperioe  eam  sui  partem^  qu<e  ditdta  eetflammia 
lacis  :  ddude  pedetentim  retroraum  com)ertitf  et  iubducit  nobis  partem  luddam 


«  »#  ^^^■0*^^  #^ 


fin>^  «H  edd.  ▼nlg.— 715  fptoidoreV.  ea.-^719  M  dt  Bofita,  tA  Cetttlt.— 
720  TpcTii  Bodl.  Mos.  B.  1.  2.  et  edd.  vulg.  porfe  «  P.  in  not.  ^wT^  Ferr.  V. 
«ed.  Th.  Ra.  Cant.— 721  vdr&mfi  aedtre  /brmae  V.  ed.  Th.  Ra.  variamH  eid 
rtforuume  O.  Mns.  B.  1.-^722  Denique  P.  Vlnd.  V.  ed.  Bddl.  O.  Mns.  B.  \. 
2.  8.  Cant.  Fert.  Tli.  Rti.  Ald.  Doimttm  edd.  vo!g.--724  retorquei  eatfer  Mut. 


NOTifi 


nobis.  Itaqne  his  6.  Vss.  prioribns  pro- 
pbbit  Anaximandri  Bebtentlam.  Is 
eoim  Tolnit  qnidem  Innam  proprta  1n* 
cere  Itice,  sed  Inierdam  cettls  tem- 
porfbQs  ac  motibns  corpns  aliqnod 
opacom  fnnse  corpori  Incido  qnasi 
Dp^catnm  obdoci,  ac  vlcissim  sob- 
'dnci;  qva  ratione  varins  ac  mnltiplet 
htme  mltns  bene  conclpiatur  et  ex- 
pHcetar. 

Eat  eiiam]  H.  e.  Fieri  potest.  Slc 
▼«.  603.  et  alibi  paKsim. 

715  FolWer]  Poetice,  pro  volvi. 

719  Forsorigae  poi^,  ^-c.]  His  11. 
vks.  seqq.  alteram  proponit  «omm 
^tentiam,qid  Inbam  qnoqne  preprlo 
Inmlne  Incere  pntanint,  sed  qni  cor- 
pns  \taret  globosom  ac  in  pilsB  modnm 
formatam  esse  Yoloemnr,  quod  me» 
dia  sol  parte  tingatnr  lomine,  alYera 
▼ero  raecnm  slt  et  tenebris  BwS^isam. 
Qno  fit,  Qt  dom  vtrsatnr  ac  in  se  ver- 


tittir,  modo  i^elio  ImnilMS  cofpdre, 
modo  dimidtltto,  modo  minimo,  mode 
nnllo  nobis  appareat.  Qam  seatenw 
tia  fbit  Berosi,  et  Babyloniomm  ad- 
versns  ChaldflNM  Astronomlcoe.  Cbal- 
dni  enini  cnm  GNft^Ss  coinetitiebmit 
Incere  loiiam  Inmine  aMeno,  nt  testa- 
tnrDiodornsSictitnsltb.ti.  Babytonii 
vero  volttemnt  Innam  «im  loee  Hicere, 
sed  media  lawitum  soi  globi  parte  In- 
cidameise.  Itaqae  qoamvis  Lncre- 
tins  post  £picorimi  pf4«rem  senten- 
tlam  probabHfommcrediderit,  poate- 
riorem  tamennon  dnmnat:  *  Proinde, 
qnasifieri  neqneat,  qnod  pngnatoter- 
que ;  Ant  roinus  hoc  illo  sit,  cnr  am- 
plectier  ansis?'  Sic  Epicnrns  apud 
Laert.  lib.  x.  ait :  *  Qnamvis  nnus 
roodus  videatur  arridere  pr»  ceteris, 
non  esse  tamen  ceteros  illico  dam* 
nandos,  si  apparentia  conseoserint.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


646 


T.   LUGRBTII  CARI 


Laciferam  partem  glomeraminis  atqae  pilai :  725 

Ut  Babylonica  Cbaldasum  doctrina^  refatans 
Astrologorum  artem,  contra  convincere  tendit: 
Proinde,  quasi  id  fieri  nequeat^  quod  pugnat  uterque ; 
Aut  minus  bocc'  illo  sit  quur  amplectier  ausis. 

Denique,  qnur  neqaeat  semper  nova  luna  creari,         780 
Ordine  formamm  certo,  certisque  figuris^ 
Inque  dies  priTOs  aborisci  quasque  creata^ 

gMi  €i  ffUa ;  velnti  $eieniia  Bab^Umiea  ChdUaantM^  rrfeUitu  eententiaM  oitrono" 
Momm  Gnecoruro,  eonatwr  etineere  adtertui  illot.  Qian  vero  id  nan  pomtjieri^ 
^uod  nterque  eontendit ;  vel  ratio  eit  aliqua,  eur  emdeoM  mtmii  eeqni  hae,  pmm 
libid?  Denmm  quare  luna  neva  non  poeeit  perpetuo  gig^  eum  eerio  ac  Ualo  er» 
dine  ftgwrarum  et  eum  eertie  formiel  qoare  ^■•jw  forma  km»  procrioic  noo 

B.  2.-726  HabiUmisa  ealdeum  Vind.  Bahilonii  achaldeam  Ferr.  Th.  Ra.  Y.  ed. 
babihnie  ad  ehaldeam  Mns.  B.  2.  babilonia  chaldeam  Mos.  B.  3.  babiioniea  dkol- 
deam  CanC.  ChakUam  O. — 728  id  omittitor  edd.  volg.  nequeant  Ferr.  utrinque 
P.  Grypli.  marg.  V.  marg.  1.  Aldi.— 720  iUco  Vind.  Mos.  B.  2.  3.  CanU  V. 
marg.  1.  ilio  Voss.  L.  B.  tHiid  Ferr.  O.  V.  marg.  2.  deest  V.  ed.  Th.  Ra.  Me 
Vind.  0,eurampUctier  Mos.  B.  2.  3.  uiu$  P.  corr.  in  not.— 732  primoeO. 
Mos.  B.  1.  2.  abarigei  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mos.  B.  1.  2.  3.  Cant.  Gif.  L.  B.  Par. 
o^o^tsct  snperscr.  in  Voss.  vet.  aboriiti  Bodl.  V.  ed.  Tb.  Ra.  aboleici  P.  in  not. 
Oryph.  Nard.  Marr.  aboriri  P.  O.  Ferr.  Ald.  aboUicere  Vind.  et  edd.  volg. — 

NOTiE 

otraqoe  sententia,  otraqoe  res. 

729  An^ieetier^l  Poetice,  pro  am- 
plecti. 

730  Denique,  quwr  nequeatf  4^.]  His 
20.  vss.  seqq.  iii.  proponit  senten- 
tiam  Epicori,  qoi  potavit  lonam  qoo-  . 
tidie  novam  creari  et  interire,  com 
certa  figora  ac  forma:  qoemadmo- 
dom  soiem  voluit  qootidie  extingoi 
ad  occasom,  et  rorsos  creari  ad  or- 
tom.  Qoasi  certo  tempore  lon»  vol« 
tos  moltiplex  variari  possit,  sicot 
videmos  certis  anni  teniporibos  mol- 
tas  res  de  novo  gigni,  et  vicissim  in- 
terire.  Sic  enim  v.  g.  cferto  et  invio- 
labiii  tempore  sibi  sobseqoontor  aniii 
tempestates  et  setates.  Sic  ver  prae- 
cedit  BBstatem:  estas  aotomnum: 
antomnos  hyemem :  byems  vemam 
tempestatem,  Scc. 

731  Formarum]  Varii  vnltoa  etas- 
pectoS;  quem  nobis  exhibet  lona. 


726  Ut  BabffUmica  Chaldeeum,  ^.] 
ChaldsBos  et  Babylooios  Astrologise 
foisse  peritissimos  testantor  Diod. 
lib.  I.  de  divin.  Plin.  vii.  56.  et  alii 
complores.  Unde  Maoilius  i.  38. 
docet  Astrologiam  primnm  a  Piis 
datam  regibos  Babylooiorom  et  Chal- 
dvomm.  Deos  enim,  inquit,  '  Qui 
soa  disposoit  pertempora,cogDita  ot 
esseot  Omnibos,  et  cceli  faciem,  coe- 
loroqoe  supemum,  Naturseqoe  dedit 
vires ;  se  qoae  ipsa  reclusit,  Regales 
animos  primom  dignata  movere,  Qoi 
domoere  feras  gentes  oriente  sub 
ipsOy  Qoas  secat  Eophrates,  in  qoas 
et  Nilns  inundat/  &c. 

Chaidaum]  Chaldseoram.  Quidam 
legnnt  Chaidaamy  sopp.  artero.  Idem 
seroper  sensus. 

7V  Astvologorum]  Supp.  Cbalds^o- 
rum. 

728  Uterque']  Alii,  utrumqae^  h.  e. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


D£  RBRUM   NATURA   LIB.   V. 


647 


Atqne  alia  illias  reparari  ia  parte,  locoque; 

Difficile  est  ratione  docere,  et  vincere  verbis : 

Ordine  quom  videas  tam  certo  mnlta  creari.  735 

It  Ver,  et  Venns ;  et,  Veris  praBnuncins,  ante 
Pennatns  graditur  Zepbyms,  vestigia  propter 
Flora  quibns  mater  praespargens  ante  viai 
Cnncta  coloribns  egregiis,  et  odoribus,  obplet : 
Inde  loci  sequitnr  Calor  aridns,  et  comes  una  740 

Polverulenta Ceres,  et  Etesiaflabra  Aqnilonum. 

poMit  tii  gingMlo9  die$  wmihilarif  et  tdia  refici  in  loeo  et  t»  parte  ilUut  7  non  eet 
foeUe  oeiendere  roHoney  ei  evineere  dietiOf  eum  pnBsertiin  cemaa  tot  re$  gigni  cum 
tam  eerto  ordine.  Ver  progre^iur  et  Venue  ;  et  Zepkfrue  ataiu$/ertur  ante  quasi 
frmnurom  Venerie  et  <guidemprope  veetigia  ilUas :  quiiue  Flora  parene  eonepergene 
«Mf  ommee  replet  eximOe  eolorUme  et  odoribue.  Pootea  cator  eieeue  $ul>uq^itur,  et 
?  Ceree  pulverea  eomHaiur,  et  Eieeii  flatue  AquiUmum.    Deinde  autumnue  ac- 


7SS  atiue  pro  imu$  Mns.  B.  2.  ropaniri  V.  ed.  Th.  lU.— 734  Id  /acile  Fab. 
mio  V.  ed.  Cant.— 7S5  wdeae  derst  V.  ed.  Mns.  B.  S.  poeeunt  pro  cerio  Mus, 
R.  3.  cMMeia  erean  O.— 736  Ei  Mns.  B.  1.  Sie  P.  Ald.  Ic  V.  ed.  Th.  Ra.  arU 
Ferr.  V.  ed.  Tb.  Ra.— 737  FeiiiiirfMS  vet.  exemp.  Pinuaiue  edd.  rec.  Zepkyri 
ViBd.  V.  od.  Bodl.  VoBs.  vet.  et  L.  B.  Mns.  B.  2.  3.  Cant.  V.  marg.  1.  Ferr. 
Tb.Ra. — 738  prtfspfr^m  Vind.— 741  Potiii«nml  ocres  Vind.  PoUuerunt  aceres 
V.  od.  O.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Putverit  acer  re$  Miis.  B.  2.  Puleerreni  aeree 
Mos.  B.  3.  Puleeruknia  ?nlg.  et  deest  Vind.  V.  ed.  O.  Mos.  B.  1.  2.  3.  Cant. 


NOTiE 


732  Atforieei  [aboleecere']  Lamb. 
bene.  Parens,  4i6ortMt,  antiqoe  pro 
aboririyh.  e.  Interire. 

730  Frmis]  Venns  qnippe  genera- 
tionis  Dctt  comitatar  vernum  tempus. 
Qttod  prseclare  cecinit  Poeta  initio 
lib.  I.  nsqne  ad  vs.  24. 

737  Zepkfrue']  Ventns  fluens  ab  oc- 
casn  seqninoctiali  adversns  Solannm 
ventnm;  ita  dictos  qnasi  vitam  ferens, 
qood,  eo  flantOy  cnncta  germinent.  Is 
antem  veatus  qnasi  Veneris  prsecnr- 
sor  fingitnr,  qoia  Venns  vemo  prse* 
sertim  gandet  tempore,  quo  potissi- 
aam  flat  Zephynis. 

738FioraJ  Dea,  quam  Romaniflo- 
ribiu  prseesse  voluernnt. 

Ktot  Cioirte]  Pro  vias  cnnctas ;  nt 
alibi,  *  Strata  viamm :'  'clausa  domo- 
nmi/&c. 

740  liids  teei]  H.  e.  ab  iilo  loco,  vel, 


ab  illo  tempore :  h.  e.  postea,  deinde. 
Sic  vs.  780. 

Calor  ortdns]  ^tas. 

741  Ceru]  QnsB  frognm  Dea  fingi- 
tor. 

Eteeia  flahra]  Etesiey  venti  sunt» 
qniqnotannis  in  vigore  sestatis  per 
undecim  dies  potissimnm  perflant 
post  Canicnlse  exortnm.  Etesiss 
dicti  qnasi  annui,  a  voce  Grssca  $T0Sf 
annus.  Plin.  xxxTii.  6.  et  Oell. 
II.  18.  HosStrabo  vocat  Sobsolanos : 
aliiy  Favonios :  alii,  Euros, 

Aquilonum]  Ventomm :  species  pro 
genere.  Vel  qnia  hi  venti  flant  inter 
septemtrionem  et  ortum  solstitialom, 
nnde  Aqnilo  flat,  a  quo  differont, 
qood  hic  toto  anni  tempore  ab  iis 
partibus  flat :  illi  vero  certis  taotum 
ftnni  tomporibnS|  oempe  asstate. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


848  T.  LUCRETII  CARI 

Inde  Aactainnus  adit>  graditiir  shnRl  Eoius  Eaan : 
Inde  aliae  Tempefltates,  Veoteiqae,  deqaantor; 
Altitonans  Volturnns,  et  Aoster  folmine  poUe ns. 
Tandem  Bmma  niveitf  adfert^  pigramqoe  rigorem  745 

Reddit ;  Hyenis  seqaitor^  crepitans  ac  dentibos  Algo. 
Qao  minas  est  minun,  si  certo  tempore  lana 
Gignitor,  et  certo  deletmr  lempore  rarsas ; 
Quom  fieri  possinl  tam  certo  tempore  molta. 
Solis  item  quoque  defectos,  hmeeqoe  latebras^  750 

tedit :  ei  tma  com  eo  £9m$  Evtm  imcedU :  ti  nm»d  mUm  wrMtUm^  «1  «Mlt  mkH- 
nuuntur^  V.  g.  aUUommi  VuUurmu  ei  Auiter,  quigeturmt/ulmma,  Demqm  brumu 
asportai  nives,  ei  mducii  iardumfrigwe ;  ei  kyeuu  percrepmiefrewmtn  /rigatk  mt^ 
eeqHiiur,  Quare  minu»  eti  admirabile^  $i  luma  eraaiiwr  nffva  $iai^  impe^f  $i  wi' 
eiteim  miMikHaiur,  tiquidem  adeo  muiia  re$  quemU  craari  eerio  iempare*  Ceiermm 
credendum  e$i  tibi  deOquia  ei  ob$euriiaie$  $oti$  ac  Itma  po$u  eOam  JUri  pr^er 


—748  £tnii«  deest  Mus.  B.  2.  euckiue  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  YM.  O.  Mas.  B. 
i.  S.  euk^  P.  Gryph.  eiiAtniit  C«Bt.  Euikiue  Bai.  mmmY.  ed.  Tb.  lU.  et^am 
Ferr.  mna  Mns.  B.  2.-744  4ii»f<r  V.  ed.  Bedl.  Th.  R«.  kemaier  Perr.  fidmemV. 


ed.  Th.  Ra.  fiamxne  P.  coi^.  in  not.  petUne  Mns.  B.  1.— 746  Iriewiiwiwot  V.  ed. 
Hi.  Ra.^746  RedU  Yiiid.  Mns.  B.  5.  crediioMe  Yind.  Y.  e4.  Tb.  Ra.  Mni.  B. 
8.  Cant.  deest  Muf.  B.  1.  aeceniihut  Yind.  Bodl.  O.  Moa.  B.  1.  9.  S.  Canl. 
Perr.  Oryph.  Delph.  Nard.  Bas.  aficcnHki  Y.  ed.  Th.  Riu  e^  P.  Ald.  Gryph. 
roarg.  Bat.  marg.  algi  Ferr.  Y.  ed.Th.  Ra.  Yind.  Bodl.  O.  Mus.  B.  1.  2.  &. 
Cant.  aigar  Q\f,  Par.  algu$  Tnlg.^^^e  SignUwr  Y.  ed.  Th.  Ra.— 749  €«« 
ftorerequeani  O.  P.  in  not.  Cant.  in  marg.  flere  po$$ini  Y.  ed.  Mus.  B.  2.  3. 
Cant.  Th.  Ra.  Jleti  po9$6ni  Bodl.  Yon.  L.  B.  Jlnere  potdiU  Mnt.  B.  1.  Y.  marg. 

NOTJE 

742  Euim  Emm']  Bacchiis,  a  voce  fectibnt    ac   labotibas,  qvos  vnlge 

Bacchantiuni  doi:    Sic  Ovid.  M^t.  Tocant  Eclipee$.    Cnjns  rel  non  nni- 

iT.  15.    *  Nyctelinsqne,  Rltiensqne  cam    reddit  cansam :  neqoe  nnicas 

parens,  et  lacchns,  et  Evan.'  caos»  fidendum,  aut  vulgatis  rationi- 

744  FoffvniM]  Earoootos.  Tentns  bns  assentiendum  censet;  sed  scep- 
hiter  Eurum  et  Notum  fians ;  a  Latl^  (lce  disputandnm.  Yutgo  enlm  sotts 
nis  dictns  Yultnrmis,  InqQlt  A.  Gell.  eclipsis  ilerl  credltnr  ex  interjectu 
II.  22.  lunn  solem  hiter  et  nos :  tmn  enln 

jtiiK^]  Yefltns  meridlonalis,  qnl  luna  slt  opacnm  corpos  ac  csmm^ 

flare  solet  autumnall  tempore.  privat  nos   solis   tomlne.     Vernmy 

745  BfMKi]  Hyems.  quidnl  etlam,  inqult  Lncretins,  alind 
Rigorem']  Frigos.  opacum  corpus,  qnam  Innay  id  prae- 
745  Ac dentibusAlgu  [aecentibu$  algi]  stare  queat,  qnod  radils  solaribos  ob- 

Lamb.  non  niale.    Pareus,  ac  denii-  jiciatur?  Yel  cnr  sol  ipse  nequeat  lo- 

6ir«  algor,    £8t  antem  algor  vel  al-  terdnm  languescere  ?  qu^  sententia 

gU8,iVlgus.  fhltXenophonis.  LoniB  parlter  ecllp- 

750  SoH$  iiem  quoque,  ^<r.]  His  21.  sis  fieri  putatur  ex  interventn  terr» 

v88.jamdi8putatdesoliset  lunsdc-  solem  faiter  et  Inmm;  qmb  terra, 

Digitized  by  VjOOQIC 


DE   RUfLVH   NATURA  LIB.  V.  619 

Plaribos  e  camsis  fteri  tibi  posse  pntaDdam  est 

Nam,  qanr  lana  qaeat  terram  sectadeTe»  posds^ 

Lamine^  et  a  tetris  altam  capat  obstmere  ei^ 

Objiciens  cascam  JBdfis  aidentibas  ort^em ; 

Tempore  eodem  aliod  fiK^ere  id  noa  posse  pmtetar         705 

Corpas,  quod  cassam  labatar  lomine  semper  ? 

Sol^e  saes  etiam  dtmittere  langaidos  ignets 
Tempore  qaar  certo  aeqaeat,  recreareqae  hunen, 
Qoom  loca  praDteriit,  flammis  infesta^  per  aaras ; 
Qa»  faciant  ^oeis  interstingai,  atqoe  pariri  ?  760 

Et,  qaar  terra  qaeat  lanam  spoliare  vicissim 
Lmniiie^  et  obpressom  solem,  soper  ipsa,  tenere^ 
Menstnia  dam  rigidas  coni  periabitar  ambras ; 

nmUn  ctmtoi.  Ntmufue  qu&re  htna  poseet  privm  temtm  htee  eoHe^  et  ohdwere  ei 
Mli  eupmi  tman  sublbiu  ne  penetret  ad  terras  epponent  iUi  gMmm  suum  citmiii 
hamniimM  optemleniilmM  ;  neque  tamen  aUud  eorput^  quodferaiur  perpetuo  prioatutn 
bteey  pooeit  eredi  poete  faeere  istud  idem  ?  Et  cur  ool  quoque  certo  tempore  tor- 
peno  ttra  poaoU  remittere  euoe  ardore$y  et  regenerure  ouam  iueemfUbi  prmtergreemu 
eetlo^perairaf  qm  inimiea  eint  euie  igMue^  et  quafaeiantjtamma»  illiot  eX' 
tingmi  et  interimi?  Et  quare  teUue  ipea  poeeit  privare  kmam  aieieeim  huef  et 
rtimgrt  aokm  akeconditum  eupra  seipeam,  dum  menetrua  pertransit  fHgidae  teue» 
hrae  tetrm  qo«  ia  afieie  moUom  acoootor;  eodem  tempore  aiiud  oorpue  non 


^^^■»<#i»»i^»i#^^ 


1^761  tumpoeee  P.  Ald.  ti  ooeeeY,  ed.  Th.  Ra.— 7S2  poeeieV.  marg.  1. 
Mfcet  Gryph.  Nard.  Bas.  P.  Ald,  poeete  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vons.  vet.  et  L. 
Br— 758  n  P.  Viod.  V.  ed.  Mos.  B.  1.  2.  S.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  tjus  O.  Cant. 
m  Talg.— 765  eodan  Vlnd.  Vom.  vet  et  L.  B.  Mos.  B.  1. 2.  S.  putemue  P.  Ald. 
Ofypli^  narg .  Baa.  nmrg.  putee  V.  ed.  Tb.  Ra.  putent  Ferr.— 756  «oMm  Vlod. 
Jhamne  Bftos.  B.  2.-757  demiitere  Mos.  B.  2.-758  kmam  Moa.  B.  1.— 764» 
partri  Wakef.  ex  cooj.  pertri  yet.  exempl.  pertrf  Mus.  B.  1.  P.  et  edd.  vulg. — 
762  w^  «olem  Lamb.— 762  cta»  Mos.  B.  2.  con^^eriabiUter\.  ed.  Th.  Ra. 

NOTJE 
eom  emetk  dty  ■eclodtt  loBtt  hunen  a        756  A  terrie']  Ne  pewtret  ad  ter- 

•ole.    Vemn  ti  lona,  Inqult,  ex  all-  rat. 

onuB  ophiioiie  uon  motoetor  Innen        Altum  oaput']  Soblime  sonm  capnt. 
a  tole,  aed  aatlTo  et  proprla  loee        £i]Soli. 

dHetOTy  cor  hmgoetcere  etiom  non        754  Cmcum]  Obscorom  et  opacom. 
poterit  BODiRnM|oam  solis   Instar?        Or^]  Olobom,  corpos,  discnm. 
Itaqoe  in  hls  omnlbos  rebos  difflcilll*        759  Fhunmie  vtfeetd]  H.  e.  Inmini- 

iiiisnihllcertistatolt;acilicety'Dlffi-  bos  sois  inimlca.     Sic  loqnitnr  ys. 

cile  est  ratione  docercy .  et  vincere  760.    '  Dnm  loca  looiinibus  propriis 

▼erbis.'  Inimlca  peragrat.' 

752  Terrom  oeOudere,  poatke^  [ssKf]        768  MenMtrua]  Sopp.  lona ;  qoippe 

loMMe]  Terram  separare  a  soHs  hi-  qo»  singoHs  mentilios  corsom  pera- 

,  et  ita  privare  ac  spoliare  illam  gat. 


lomine  solia.  C<Mti  petialbiUKr  «m6fns]  H.  e.  per- 

Digitized  by  VjOOQIC 


e.M)  T.  LUCItBTIl   CARI 

Tempore  eodem  aliud  iieqiieat  sabcurrere  luDas 

CorpuSy  vel  supera  solis  perlabier  orbem,  765 

Quod  radios  interrumpat,  lumenque  profiisum  ? 

£t  tamen,  ipsa  suo  si  fulget  luna  nitore, 
Quur  nequeat  certa  mundi  languescere  partc, 
Dum  loca^  luminibus  propriis  inimica^  per  exitl 

Quod  super  est,  quoniam,  magni  per  caerula  mundi   770 
Qua  fieri  quidquid  posset  ratione^  resolvi ; 
Solis  utei  varios  cursus,  Innseque  meatus, 
Noscere  possemus^  qu»  yiS|  et  cau^sa^  cieret: 

poait  mueedere  t»  Ueum  hma :  vel  pertnmmre  euper  gMmm  eoU$,  qniod  imterp^ 
spUndorem  et  hicem  solis  effiuam  7  Et  tamen  H  luna  iMcet  ipea  proprio  fajiraie, 
qtiare  non  potett  dtficexe  in  cerU.  parte  miPMfi,  dmn  perlmtrai  regimus  i^fetta»  mnM 
Incibus  ?  Qaod  reUquum  estf  cum  expUeaverim  quo  modo  quaque  ree  queat  creari 
per  eemtlea  loca  caii  tmmeiut,  nl  jK>sf^iiiif  eognoecere  dUereoe  matue  ei  friai  9oli$ac 
hmctf  et  quce  potentia  quBve  oraiM  moveret  illot :  et  qua  ratione  consueecant  occi* 


eonparabiUier  Mns.  B.  8.  undae  O.— 765  eupra  Vind.  V.  ed.  O.  Mas.  B.  1.  S.  S. 
Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  supera  vnlg.  pertahitur  Mns.  B.  2.-766  interrumpU  Perr. 
—767  /ulgU  Vo88.  L.  B.  et  edd.  ?nl9.— 768  Quwr  Mns.  B.  9.  tetra  mundi 
Oryph.  Nard.  Bas.  terramundi  V.  ed.  Bodl.  O.  Mus.  B.  2.  Ferr.  Tb.  Ka.— 
769  i  mifiMta  Mus.  B.  2.  per  exit  P.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  2.  8.  Cant. 
Ferr.  Ald.  pererrat  vel  peragrat  qnidam.  perrexU  Vind.  pervexU  V.  ed.  BodL 
Th.  Ra.  peruesU  Mus.  B.  1.  Deinde,  in  P.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  2.  ft.  Cant 
repetitur  vs.  763.-772  rttfios  V.  ed.  Th.  Ra,— 774  modo  possent  O.  Ferr.  V. 

NOT^ 

labitor  Bltimam  umbrarum  terrm  par-  est  vs.  769.    Sont  qni  post  hnnc  Ter- 

tem.    Qnidam  per  conom  intelligunt  snm  referunt  seqnentem  alium,  Men» 

terram,  quasi  sit  ica«roci8^f,  cnm  Arist.  strua  dum  rigidu»  coni  perlalfitur  um- 

lib.  II.  Meteor.  dicat  esse  tympani  bras,    Veruranallaratiovideturetse, 

fignra,  et  lineas  ab  ejus  centro  duc-  cur  iteretur  hoc  alieno  loco. 

tas  efficere  duos  conos.    Verum  sig-  770  Quod  super  est,  quoniam^  ifcJ] 

oificat  poeta  Innarem  erlipsim  fieri  His  11.  vss.  quasi  brevi  epilogo  re- 

ob  ooniformem  terne  nmbrgm.  sumit  ea,  qnm  hactenus  de  ccelesti 

764  iS!M^ctirrfre]  Succedere,  subter  regione  disputata  snnt ;  deinde  redit 
ire.  ad  ioitium   mnndi,    nt  doceat  qnid 

765  Supra  [St^a]  Pro  sopra,  ut  primum  in  recenti  mundi  exortu  sit 
saepe  monnL  natiim. 

766  Rudios]  Snpp.  solu.  Mogni  . . .  mimdi]  U.  e.  ccefi  Utte 

767  Futget  [fulgit]  Utrumqne  olim  patentis. 

dictum  est,  fnlgeo,  es :  et  fuigo,  is.  Per  carula  nmndi]  H.  e.  per  ccelum 

Sic  VI.  159. 17S.  213. 217.  6cc.  c«rnlenm.  Sic  *  strata  viai/  pro  s^a- 

768  Languescrre]  Deficere,  deliqni-  tm  vise.  Sic  ys.  738.  <cnncta  viai/  prp 
um  pati,  laborare.  cunctas  vias* 

769  Liimtfit6tf«  tnimtai]  Sic  locotus 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBBUM   NATUBA  UB.  V.  65L 

Qoore  oiodo  soletnit  obfecto  lamiiie  obire, 

£t  neqne  opinanteis  tenebris  obdocere  terras ;  775 

Qaom  quasi  coDDivent^  et  aperto  lumine  mrsum 

Omnia  convisont  clara  loca  candida  Ince : 

Nonc  redeo  ad  mundi  novitatem,  et  moUia  terrd& 

Arva ;  novo  fetu  qaid  primum  in  kuninis  oras 

ToUere,  et  incertis  credunt  conmittere  ventis.  780 

Principio^  geous  herbarum,  viridemque  nitorem, 
Terra  dedit  circum  coUeis ;  camposque  per  omneis 
Florida  fulserunt  viridanti  prata  colore : 
Aiboribusque  datum  est  variis  exinde  per  auras 
Crescundi  magnum  inmissis  certamen  habenis,  785 

Ut  pluma  atque  pUei  primum^  setceque,  creantur 

dere,  obitrMeU  nioram  luce^  et  cooperire  ienehrU  terrtmt  qude  nen  expectai  istiid, 
itm  veluti  ^Midunt  htmen  snam ;  et  Uerum  pate/acta  luee  revieunt  ornnki  hca 
deraeplemduU hunme :  nunc  revertar  ad  res novae  mundif  et  ad  reeohdoe  agroe  tertte^ 
ot  diaun  ipud  enua  tii  edere  im  auraa  lucis  novo  partUflet  committere  incerti$JUdi- 
im  veQtoinm.  PrtamMi  teUus  fudH  circum  coUes  omMM  genera  kerbarmnf  et 
vindamiens  splendorem;  et  per  omnes  campos  praia  florenHa  splenduerunt  viridi 
attorc.  Ei  posiea  magna  vis  augeseendi  ner  aera  concessa  est  diversis  arborilms^ 
laxatis  •cilicet  ilUt  kabems  crcsceodi :  sicui  principio  pbma^  pUi,  et  setm  gens* 


^>tf>#^>«>i^ 


mirg.  1.  pomtf  Mot.  B.  1.  posset  Mas.  B.  8.  deest  tox  V.  ed.  Tli.  Ra.  ejfecio 
V.ed.  O.  Mas.  B.  S.  Ferr.  Tb.  Ra.  ^ceto  P.  Ald.  Mas.  B.  1.  2.-776  nec 
▼«1|.~776  Con  Mos.  B.  2.  connibeunlt  Vind.  comdbeni  V.  ed.  Th.  Ra.  Cant. 
emHbend  M«a.  B.  1.  oim^ffa  Mas.  B.  2.  S.  rursus  Mas.  B.  2.-777  conmmmt  V. 
cd.  Th.  Ra.  eowmdsceni  Mos.  B.  1.  condiia  hice  P.  Oryph,  marff.  Bai.  marg. 
Ald.— 778  r€do  Y.ed.  Th.  Ra.— 780  roOcree  Yind.  V.  ed.  Mus.  B.  1.  2.  S. 
Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  ToUere^  omisso  ety  O.  tentarU  credere  Lamb.  et  edd.  vulg. 
ctpensui  mdrrcYoss.  marg.  tendat  commiitere  Nard.  Bas.  P.  in  not.— 78S 
dnxenmi  Jtoridanti  Moa.  B.  2.— 784  earire  Mns.  B.  1.— 787  tn  mm6rt«  edd. 

NOTJE 

774  Ot(feeio]  ObdoctOy  obstmcto.  mamm  ant  pilornm,  nt  fieri  videmns 

8ie  locatos  est  ii.  155.  io  novis  fotibas  alitoom  et  anlmali- 

776  Conuiveni']  Lomen  soom  clao«  om.    Post  Yero  qaasi  paratam  es- 

dant ;  aopp.  sol  et  lona.  cam,  censet  yaria  procreata  fnisse 

781  Ihincipio^  genus  kerbarum,  4*«.]  animalia  e  terris ;  nnde  terra  mater- 

Hb  18.  Tss.  docet  Poeta  qoae  pri-  nom  nomen  adepta  sit.    Neqoe  enim 


i  res  procreatae  foerint  in  primo  credit  fieri  potaissey  ut  e  ccelo  ceci- 

mandi  exorto.    Credit  aotem  obdoc-  derint  varia  animalia,  aot  e  mari  pro- 

tam  primitos  foisse  terram  nniver-  creata  fuerint. 

sam  Tiridi  qnodam  nitore,  qoi  tameo  785  Immissis']  Laxatis.    Sic  Yirg. 

sabitocreveritingramina  et  herbas,  vi.  ^n.  1.    •  Sic  fator  lacrymans^ 

et  m  arborea  teaoissimas,  instar  plo-  classiqoe  immittit  habenas.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


653  T.  LUGRBTII   CARI 

Quadnipedam  membris^  et  corpore  pemiipoteiitum ; 

8ic  nova  tnm  teUm  herbas,  vi^^taqae,  primum 

Sabstulit ;  inde  loci  mortaUa  corda  crmvit 

MuUa,  modis  malti8>  varia  ratioae,  doorta.  71)0 

Nam  neque  de  coelo  ceddisse  auimaUa  possotit, 

Nec  terrestria  de  salste  exisse  lacntiis. 

LiDqaitur,  ut  mdrito  matdmom  nomeu  adepta 

Terra  sit,  e  terta  quoniam  sunt  ctmcta  crMta« 

MuUaqae  nnnc  etiam  exsistunt  adimalia  tefris^         7{I5 
Imbribos  et  caUdo  solis  coQcreta  vapore. 
Quo  minus  est  mirmn,  si  tom  saiit  plnra  ^oorta, 
Et  majora ;  nova  teHttre,  atque  ^there,  adulta*. 

Principio,  geoas  «Utaom,  variseqoe  volucms, 

rantur  in  artubuB  ammaUMm,  et  in  eorpmbui  voluenm ;  ita  recens  terra  tune  pri- 
nnan  tiUii  hifba»,  et  MimM.  i}iMe  procretM  piUra  nnoftatta  gtntta  emintan- 
Hmn,  qttne  nma  %wat  meH^  modis  H  di»ena  toH&ne.  EteHim  neqfue  mbnoHa 
terre^ria  po^mt  ifenime  de  ctf A»,  ne^  fHtMhf  etU  wta  de  bMs  laenlmg.  Re- 
UnptHvTy  nt  tgttajta^  con^icuta  Hi  tktikan  mi^p&renH»,  HqMm  te$  otnnes  pro- 
trentm  mtnt  e  tettm.  Et  mme  ptnra  mit  etim  anhnalia  hi  tertis,  qua  ptocteata 
nntbtpkKHitetexfmtnti  ^ttremUs.  QiUtte  ^o  ndnm tit  admtrabik, $i  tunc 
pHrtmtn  ptita  et  nn^ota  adntta  ktAtntXin  ftbtteatafdtfw/U  tn  reeenii  ttrra  et  «irlo 
<tfAcH»<    Ptimnm  gtnm  tolnmm,  tt  ditetteB  aota  tniiisa  detemttwnt  wa  tn 


Ynlg.— 780  corda,  O.  rnereda  Vind.  «eote  Talg.~790  creata  F«rr.  V.  ed.  Tb.  Ra* 
Ald.  t*.  Orypb.  marg.— 702  exire  Mu.  B.  B.^704  H  de  terraVitkd.  oiiomV- 
^d.th.Ra.onwnodo  O.  cum  Mns.  fe.  «.  eint  P.W.  ed.  Th.  Ra.  Ald.--798 
Mojora  Bodl.  O.  Miu.  B.  t.  Hav.  Bip.  Delph.  nu^e  reliqui.  iidiUio  edd.  vulg. 

KOTifi 

780  Mf  2oei]  Deiode.    Sic?f.740w  niiiiidl  exorta. 

Jforfelia  eordtt  [awfa]  AniiiialiA,  pn^  708  Et  nuffom;  «otn  ieHt^fy  4^.] 

ta  homlliei  et  bratai :  ys.  BOS.  lic  U  Ciim  eiiira  Lniil^tios  «ibi  «i>jfti  pMe 

21.  468.501.  et  ii.  iii.  iv.  passim.  videret,  perfecta  et  adnlta  jam  ani- 

701  iVaiii  neque  de  ccelo,  ^o.]  Sic  lo-  toialia  non  emmpere  e  terra,  innuit 

Mitttg  est  II.  4M.  his  veHds  terrun  Mne  I^IRi^tbm  non 

7M  Di  mdnk  Uumnk']  De  inari,  cn»  posse  gignere  eaAem,  lewiemy  et  alia 

jns  aqnaEf  salsas  sont.  «nttoalia :  sed  initlo  iMWdi  petnlsse, 

705  MntKtnm  noMen,  ^po.]  Sic  ii*  cum  illa  saa  «berioire  fteoiiiidifftte 
110S.  et  infra  jam  vs.  810.  titfgesemt. 

706  JIM/a^iiiMio«<iiDii,  ^.]  Pro^  700  PHn^^iio,  gvnlM  HliliiilM,  fc.] 
bat  a  simili,  nt  ainnt»  aninmiia  prink  His  S6.  vsa.  aeqq.  dnoet  qnem  «rdi^ 
dpio  e  terrahumidasoiiscaloreeale''  oem  «eenta  sit  terra  in  procrtmdis 
facta  extitisse,  sicut  iMpc  viderans  animantibns^  atqne  nntriendts.  Pn« 
proareariy  v.  g.  ranas,  vwms,  «t  in-  tat  voltecres  primmn  vemo  tempore 
wota.  ex  ovis  exciosas  Ansse,  atqne  ova  rr- 

707  Tkn]  Initlo  mmsdi,  io  primo     liqnisie,  nt  vietmn  qMMritarent;  eo- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   REJIUM   NATURA   LIB.    V.  663 

Ova  relinqaebaiit,  exckiiee  tempoie  vemo :  800 

Folliculos  nt  nonc  teseteis  aastate  cicadee 
Liiiquant  sponte  sna,  victnm  vitainqne  petentes. 
Tam  tibi  terra  dedit  iHiinnm  mertalia  secla ; 

temoli  tempeslaJU:  vebUi  cicada  deitnuU  nune  ta  afUUe  saan  tu>Uca$  rotundoif 
fiuBrittaUe»  vitwti  et  aitfiiaUifiii  spimte  eua,    Deinde  pritno  telius  prabuit  tibi  moT' 


^^>o»^«»^^^^^» 


—800  exai^  Mat.  B.  9.— 801  4B<<i##  Vm».  mwrg.-rSOS  pHmiUV.  ed.  Tb.  Pa. 
^SOt  Ttuu  tibi  Miu.  B.  2.  J^  iH  P.  Orypb.  jav g 804  MuUu»  V.  ed.  Tii. 


NOTJS 


dem  fere  modo,  qno  nupc  Ti^^mns 
ciouias  relliiquere  Teteres  snas  tuni- 
cas.  DeiDde  censet  varia  aniinaUuniy 
qiiadrope4Mi,  et  homuiUD  etiam  ge* 
■era  faiase  procreata;  scilicet  abi- 
evmqae  dabatnr  opportonitas  terra 
crescebat  ac  tnmescebat  in  uteros ; 
oteri  Tero  isti,  post  debitam  maturi- 
tatem  infantiom,  qui  non  solius  hn- 
Boris  terr«,  sed  et  aeris  alimentis 
iadigebMit»  Umpestive  n»pti  pator 
ficbant,  atqne  ita  pueri  edeibaotnr  ia 
lacis  oras;  teme  yero  foraminaver- 
tebaBtnr  lo  ductos  lactiferos ;  calor 
aeris  fpTebat  teneros  pueros ;  herba 
prasbejbjat  illis  molles  kctos;  et  sic 
adolescebant  tcrra  nujtrice.  Neqne 
eaim  tnac  primom  oUa  toI  firigofis» 
Tol  nimu  caloris  dira  tempesta^  erat: 
aed  frigns  et  calor  uwc  pruuwn 
cam  ceteris  rebos  nascebantur  et 
crescebant.  Quam  quidem  prinmm 
originis  rernm  rationem  explicat  ex 
AnajLimandri  sententia,  et  alioruni 
qnomiidam  Teternm  Philosopboromi 
jnxta  Diodori  .Siculi  testiny>aium  lib. 
I.  non  longe  a|i  ioitioy  bis  Terbis: 
'  Hanc  terraro  primnm  quidem,  cun^ 
ignis  solis  circufufnsns  eam  colius- 
trasset,  concrevisse  :  dein^e^  cumt 
propterea  qiiod  copcaliierat,  extre- 
one  €jas  one  Telnti  fermentarentury 
multis  locis  iimMMtqundam  intnmu- 
ine,  et  io  eis  pntores  quosdmn  tenui- 
b«s  membranis  drcumdatos  extitis- 
se ;  quod  in  paludibus,  et  in  sisgaan- 


tibns  locis  etiam  nuoc  fieri  cemere 
licejty  cuipi  ea  loci  regione  frigida 
facta,  aer  repenta  exarserit«  neqi^e 
seosim  fnerit  iounntatos.  Humida 
aotem  iHa  eo,  qoo  diximns  modo, 
calore  animata,  noctn  qnidem  ex  ne- 
bule  snperne  cadente  cjbnm  cepisse : 
interdiu  antem  ab  aestp  solidata  eue^ : 
postremo  iis,  quse  in  nteris  terrse  ino- 
inissent,  justnm  incrementnm  conse- 
cntis,  memhranisqae  perustis  ac  per- 
fcactis,  exl;itisse,  atqoe  exortas  esse 
omnes  gAneris  animalinm  formas. 
Hosnm  aoAem  ea  quidem,  qasB  pluri- 
mom  caloris  nacta  fAUSseat,  ad  sn- 
pema  loca  abiiase,  volatilia  facta : 
ea  antem  qaae  terrenam  retinuissent 
soliditatem,  in  roptilium  et  aMorum 
terrostriom  ordiiie  esso  nnmerata. 
Qn»  vero  nsluram  hnmidam  maxi- 
me  baberent,  ad  locum  ejusdem 
generis  coocnrrisae»  naiatiiia  nomi- 
nata.' 

801  FeiUadp»}  Tanicas,  nt  dixit  iv. 
56. 

80S  illsrtalia  ssWk]  Hominnm  prtp- 
lertim  ffious  significat  bis  verbisy  ut 
patet  ex  vss.  820. 821.  Sigoificat  et 
cetera  animalia  terrestria.  Sic  sii- 
pra  Ts.  789*  et  alibi  passim.  Hoc  loco 
non  ex  unjus  Epicuri,  sed  partim  ex 
Stoicomm  mente  loqnitur;  hi  enim 
apnd  Lactantium  censueriint '  Horoi- 
nps  in  ofDiubns  terris  et  agris  tan- 
quam  fnunoB  evae  g^neratos :'  partim 
etiw  ex  ABii(UQMi(lri  sjuiteiitia»  qui 


Digiti 


zedbyGoOgle 


654 


T.   LUCRBTII  GARi 


Maltiifl  enim  calor»  atqoe  hmnor^  sapermbat  m  arvis. 
Hoc,  ubi  qaaeqae  loci  regio  obportana  dabatar^ 
Crescebant  aterei  terra,  radicibos  aptei: 
Qaos  abi  tempore  mataro  patefecerat  aetas 
Infantam»  fagiens  hamorem^  aarasqae  petissens, 
Convortebat  ibei  Natara  foramina  terrse. 


805 


taUdgenera  bominniD.  Namque  plMrimus  ealorf  et  aqua  abundahat  im  eawtpi». 
Et^  M  quaque  loei  regio  erat  ^fa,  uteri  creabantur  inluerentee  radieihu»  teme ; 
quoe  cmMf  maturo  tentpore^  eetae  n^mdum^  «vttaiu  09110«,  et  poetulan»  aeriooJUtue, 
ruperat,  nahera  pate/aciebai  eo  loco  meatu»  terree^  etfadehat  illos  emittert  «ncaiiii 


Ra.~805  H«c  V088.  yet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  2.  S.  Cant.  Voas.  marg.  Hine 
P.  Vind.  Bodl.  Mus.  B.  1.  Gr^ph.  marg.  Ald.  Hec  V.  ed.  Hac  Ferr.  Th.  Ra. 
Hie  Bentl.  Eect  Orypb.  Nard.  Bas.  Atque  Delph.  tiH  pro  uhi  Ferr.  «617110911« 
Cant.— 806  terra  Cant.  et  qnsdam  eiempl.  Lactantfiy  ii .  IS.  forroiii  V.  ed. 
Th.  Ra.  V08S.  vet  et  L.  B.  terrm  rellqni.  tn  radicibu»  V.  marg.  1.  Cant.  et  ed. 
Jujitio.--807  <e«ia«  Vind.  V.  ed.  Mus*  B.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.~808  humore 
P.  Ald.  pff««t<iM  Vind.  V088.  Tet.  et  L,  B.  Mus.  B.  8.  Cant«  Nard.  Voss. 
marg.  petiecen»  P.  Ald.  peienee»  V.  ed.  Th»  Ra.  Bodl.  poie««eii«  O.  peiuanu 
Mus.  B.  l.  HaT.  peteecen»  Mus.  B.  2.  Ferr.— 800  ibu»  nutura  Lamb.~810  Ut 


NOTJE 


licet  tam  homines,  qnam  cetera  ani- 
maUa,  ortos  Toluerit  ex  aqua,  censnit 
tamen,  ut  est  apnd  Plntarch.  Plac  v. 
19.  'fnisse  corticibns  spinosis  con- 
%eato8 ;  tt  fotns  ad  pnbertatem  intns 
retOBtos,  tum  demum,  mptis  illis^ 
viros,  mnlieresqne,  qui  se  jam  alere 
possent,  processisso.'  Partim  deni- 
qne  ex  Archelai  opinloney  qni  docnit 
«pnd  LaSrL  lib.  ii.  *  homines  ortos  e 
terra,  quae  limnm  similem  lacti  ad 
escam  ellqna¥erit.'  Vide  plnra  de 
hoc  primo  mnndi  fabnloso  ekortn 
apnd  Diod.  Sicnlnm  lib.  1.  Quam 
seotentiam  imitatns  Tidetnr  Ovid. 
Met.  1. 78.  <  Natns  homo  est :  sive 
bnnc  divino  semine  fecit  Ille  opifex 
remm,  mundi  meliorts  origo;  Sive 
recens  tellus/  Sec*  Qnam  fabalosam 
tenteBtiam  rite  refellit  Lactantins  ii. 
12.  Consulas  ilUim  Telim  locum, 
qui  leetione  toa,  lector  candidci  dig- 
uus  est. 

806   Creeeebant  utereif   ifc.']  Citat ' 
hnno  versnm  Lactantins  lib.  11.  de  O- 
rigint  Error*  cap«  11.  tt  12.  nbi  totaro 


hanc  doctrinam  de  animaltum  origint 
refellit  his  verbis :  *  Aiunt  certis  con- 
versionibns  coeli  et  astrornm  motibns 
niaturitatem  quandam  extitisse  ani* 
malium  serendomm:  itaque  terram 
novam  semen  genitale  retinentem 
foUicnlos  ex  se  qnosdam  in  nterornra 
similitndinem  protnlissey  de  quibns 
Lneretins  lib.  r.  '  CrescebanWiteri 
teme  radlcibus  apti :'  eosqne,  cvm 
matnraesent,  natura  cogente,  mptos 
animalia  tenera  profodisse.  Deinde 
terram  ipsam  bumore  quodam,  qni 
esset  lacti  similis,  exuberasse,  eoque 
alimento  aniroantes  esse  nntritos/ 
Sec.  Sic  Cic.  de  Leg.  i.  Sic  Censo- 
rinus  scribit  lib.  de  Divin.  Nat.  cap. 
2.  censnisse  Democritum. 

Terra  [terrai  radicibu»  aptei]  H.  e. 
affixi  et  inhaerentes  terrae  radicibns. 

808  jF^i^i«ii«  fciciNoreiii]  Ita  legen- 
dum  censent  oroBes  prseter  Lambi- 
nnm,  qui  legit,  «a^eiM  ^morfin. 

P«li«««ii«  lPeie»»en»']  Dicitur  petes- 
80,  sicut  capesso,  lacesso,  &c.  a  tct^ 
liopeto. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM  NATUHA   LIB.  Y.  655 

Et  sucnm  venis  cogebat  fandere  apertis,  810 

Consimilem  lactis ;  sicy  nt  nnnc  femina  qnaeque, 
Qnom  peperit,  dulci  repletnr  lacte^  qnod  omnis 
Inpetns  in  mammas  convortitnr  ille  alimenti. 
Terra  cibum  pueris,  yestem  vapor,  herba  cubile» 
Ptobebat,  multa  et  molli  lanugine  abundans.  815 

At  novitas  mnndi  nec  fiigora  dnra  ciebat, 
Nec  nimios  aestns^  neque  magnis  viribus  auras : 
Omnia  enim  pariter  crescnnt»  et  robora  sumnnt 

Qna  re^  etiam  atque  etiam,  matemum  nomen  adepta 
Terra  tenet  merito^  qnoniam  genns  ipsa  creavit  820 

Humannm,  atqne  animans  prope  certo  tempore  fndit 
Omne^  quod  in  magnis  baccbatur  montibus  passim : 
Aeriaeque  simul  yolncres  variantibns  forrais. 
Sed,  qnia  finem  aliqnam  pariundi  debet  habere, 

dMukm  Ucti^  paltfactU  vimSf  v4Udi  mme  qiueque  mti/i^,  ubi  jMirium  edidit^  coiit> 
fklmr  smm  Imcte^  eo  qmd  iUa  tota  om  mUritHenti  cet^icittar  in  ukera,  TeUut  dabat 
aatmentmM  ii^antUmSf  cakr  veBtimentum^  gramen^  quod  cmutat  jdurima  et  tenerm 
Imugine^  pnebebat  lectum.  Verum  iunc  nmua  mundua  neque  euecUabat  rigida 
frigirm,  neque  nimio»  cmtores^  neque  ventot^  qai  iiant  magnie  impetibua,  Namque 
aeneta  tune  cequatUer  creabantur  et  accipiebant  viree  pedetentim»  Quapropter 
jure  wurito  teUut  pomdet  tUukm  matemumf  qood  ateecuta  eiit,  ei  qtddem  ipea 
genmi  gentem  humanam^  et  protuUt  certo  tempore  omne  fere  oimiiaiticm  genuSf  quod 
wagatm'  nbique  per  magnoe  wumtee,  et  una  creaTit  atvea  atheriae^  quae  diveraieo» 
ioiee  tnnt.    Verum^  quia  debet  kabere  aUquem  terminum  generandif  eeaaamtp 


P.  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Vost.  ^et.  et  L.  B.  Mns.  B.  S.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald. 
emetan  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  auccum  Talg.—Sll  laeti  V.  marg.  1.  fiunt  pro  nunc 
V.  ed.  Th.  Ra.— 812  lacte  deest  V.  ed.  Th.  Ra.— 818  alundi  V.  ed.  Th.  Ra. 
ekmenti  Mus.  B.  3.~816  mundi  deest  V.  ed.  Th.  Ra.— 821  oniiiMiu  deest  V. 
ed.  Th.  Ra.  ammaa  Bodl.  Voss.  L.  B.  O.  Mns.  B.  1. 8.  Caut.  Ferr.  ontiiioiTulg. 
AiidtlVoss.  Yet.— 822  magniV,  ed.  Th.  Ra.Yiod.  Mns.  B.  8.— 82S  Aeriet 
Yind.  V.  ed.  Voss.  vet  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  8.  Caot.  Ferr.  ^ierias  valg. 

NOTiB 

818  Creaeuntf  et  aumunt^  Quasi  res  824  SedfquiaJinemaUquamfifC,^  Hft 
ita  se  habuerint  initio  Bonndi,  ut  jam  11.  vss.  preoccupat  objectionem.  Po- 
nuoc  se  habent,  pro  crescebant...  terat  enim  quis  scrotari,  cnr  terra, 
somebant.  qnae  tunc  inttio  mundi  foetos  promte 

819  Matemum  nomen  adeptal  Sie  edehat,  mmc  jam  effoeta  est  ?  Cojus 
snpra  vs.  793.    Sic  1. 1068.  rel  rationem  hanc  reddit  Lncretius, 

822   Bacchatur]    Bacchantium    m  qnod  ea  sit  rerum  sublonarium  sors 

Borem  vagatnr.  nt  tandem  fioem  faciant.    Unde  ter* 

ATfiilt^iis  IMontUm*]  Litera  a  dem-  ra,  sicnt  mnlier  longo  vvo  defessa, 

ta,  Metri  cansa.  langnet,  et  finem  parietidi  fadt.   Ita 

Digitized  by  VjOOQIC 


({56  T.   LUCAUTII   CARI 

Destitit :  ut  mulier,  spatio  defieBsa  vetaBto.  8S5 

Matat  enim  mundi  natuLram  toiius»  aetas, 

Ex  alioque  alius  status  excipere  oimiia  debet, 

Nec  manet  alla  sui  similis  res;  omnia  migraot : 

Omnia  conmntat  Natnra^  et  Tortere  cogit. 

Namque  aliud  pntvescit,  et,  sero  debila,  laj^piet ;  839 

Porro  aiiud  concrescit,  et  e  coBtemptibiis  exxt. 

Sic  igitur  mundi  naturam  tottus  astas 

Mutat,  et  ex  alio  terram  status  «scipit  atter : 

Quod  potuit,  nequeat;  posnt^  qaod  iH>n  tulit  ante. 

Multaque  tum  tellus  etiam  ponteiila  creajre  835 

Conata  est^  mira  facie  mmbfisque  coorta : 

vehiHftminaf€$»a  Umga  4Rtate  Undem  cesMt  parere.  Etemm  iempu$  vehuiwm 
immuiat  naiurmn  toHu»  mtciidi,  et  aUua  eiatue  poit  alium  debet  capere  ree  cuncta»^ 
neque  re»  iUa  permanet  diu  «ni  eimiU»:  re»  atneta  traaaeunt:  maiura.  wmtai  re» 
cuncta»y  et  facit  mutare  Ulas.  Namque  aHa  re»  carrumpiturf  et  €etate  debiliiata 
Umgueecit :  aHa  vero  re»  procreatur  ei  exoritur  e  viH  materia,  Ita  ergo  mvum 
commutai  naturam  totm»  imiiidl,  ei  ahtu»  etaiu»  iem»  naaeitur  ex  «lio.  Ita  iit  non 
po»»it  jam  facere,  quod  poiuii :  neque  queai  producert,  fuod  aniea  Mon  proimek. 
Terra  quoque  iunc  iempori»  tentavH  proireare  muUa  momtra^  qase  nata  nxmi  «d- 
mirabiU  vidtu,  et  artubu»  portentofis.    Puta  Anin^^ynmny  q«i  est  inter  «imifi- 


^^*>^^»s^^^^^ 


Aeria»  aique  Mns.  B.  S.— 8M  «•<«•¥.  ed.  Th.  Ra.  Bfos.  B.  2.— SdT  E»c  «Nt 

atque  Mus.  B.  9.  excipeV.  ed.  Th.  Ra.— 898  iUa  P.  ndgrmt  Gif.  mMrg.— «M 
atmd  deest  V.  ed.  Th.  Ra.  puire/U  Mus.  B.  2.->881  ereaeity.  ed.  Bodl.  Test. 
vet.  O.  Mns.  B.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  e  deest  Vind.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  2. 
8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  contemptiUbu»  Wnd.  V.  ed.  Cant.  Ferr.  coiUeiiip#i6i/i« 
O.  contentUm»  Gryph.—SSS  eeeiUoV.  ed.  Th.  Ra.  exiitii  Deipb.— 885  cum 
Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 886  Qmcita  V.  ed.  TU.  Ba.  fimi  Vind.  V.  ed.  Th.  Ba. 

NOT^ 

status  statom  seqnitur,  et  aetas  sta-  20.  yu.  verisimile  fuisse  tradit  multa 

tem.    Sic  prceclare  ii.  1 149.  et  seqq.  quoque  initio  mundi  procreata  es«e 

Sic    respectasse    videlnr    ad    illud  monstra  ac  portenta,  dum  (erra  spon- 

Diodori  Siculi  lib.  i.  *  Cumqne  terra  taneo  partn  in  locem  edebat  anima- 

snbinde  niagis  ab  igne  solis  spiriti-  lia.    Vcrnm  docet  ea  non  potuisse 

busque  constiparetur,  illam  ad  ex-  propagafe  suum  genus :  i.  quidem  ob 

tremuin  nihil  potuisse  amplius  ma-  aiimenti  inopiam,  quod  neque  sibi 

jornm  animalinm  in  vitain  producere :  parare,  neque  sumere  valebant,  pne 

sed    animauiium  singula  ex  mutua  membromm   impedito  adhaesUy   aot 

commixtione  genita  fnisse.'  mutilatione  :   ii.  defectu  rernra  geni- 

881  E contempiibu»^  £x  vili  matcria;  tabilium,  aut  ob  coitus  impedimenta; 

ex  fere  nihilo.  quo  factum  est  ut  multa  quoqne  alia 

835  MuUaque  ium  teUu»,  8fc»]  His  animalia  interierint. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  R^RUM  NATURA  Llfi.  V.  657 

Androgy nem,  inter  utras^  nec  atrainque,  utrimque  remotQm : 
Orba  pedum  partiro^  manuum  viduata  vicissim ; 
Muta^  sine  ore,  etiam ;  sine  voltu,  cssca,  reperta ; 
Vinctaqne  merobrorum  per  totum  corpus  adhaesu,         840 
Nec  facere  nt  possent  quidquam,  nec  cedere  qooquam» 
Nec  vitare  malum,  nec  sumere  quod  volet  usus. 

Caetera  de  geoere  hoc  monstra,  ac  portenta^  creabat : 
Nequidqaam ;  quoniam  Natura  abstemiit  aucbim ; 
Nec  potaere  cupitum  astatis  tangere  flprem^  843 

Nec  reperire  cibum^-nec  jungi  per  Veneris  res. 

fuuxmm^  1UC  uierqMi  etl^  sed  mh  ukn>que  oHeniu :  alia  parlim  cttrentia  pedibwt,  et 
foriter  jnivmia  WMMui ;  plmra  quoqne  inventa  eitnt  earentia  (Kmtiie,  abeque  are,  et 
dUqrn  vaUu  :  atia  ita  impedUa  eonnexiene  artuum  saornni  per  tolum  corpme  reperta 
MDt,  ut  mkU  poaeentfacerey  neque  progredi  in  quenquam  loctfm,  nequefugere  mo/irm, 
nefue  eapere^  quod  eeeet  sibi  utile  ad  vitam.  Terra  antem  procreabat  incastum  reli- 
q^  menstrm  ae  portenta  hufue  generie  ;  tiiquidem  naiura  proHhuii  ea  ab  augmen' 
to ;  neque  potuerunt  auequi  opttUum  vigorem  atatiSf  neque  invenire  aUmentum^ 


^##^^^^^^4»^^ . 


Mos.  B.  3.  faei  Cant.— 8S7  Androgynum  P.  Mos.  B.  1.  2.  3.  Ald.  Oif.  Par. 
Gryph.  Nard.  Bas.  V.  marg.  1.  inter  verae  Mns.  B.  1.  inter  utruM  edd.  Tulg. 
iater  memtra  Heiiu.  utrumque  et  P.  et  edd.  vnlg.  utrimque  Wakef.  ex  cooj. 
utrunq[ueV>ed,  utrinque  Ferr.  Bip.  Hav,  utrumque  Bodl.  Voss.  L.  B.  remoti 
Vosa.  vet.— 838  induata  V.  ed.  Th.  Ra.— 839  MuUa  vet.  exempl.  Muta  Aid. 
lec  Nard.  Bas.  Creech.— 840  Junctaque  Mus.  B.  !•  Victaque  Mua.  B.  3.  adha* 
tum  Mas.  B.  8.— 841  possiiU  9.  n.  credere  Mns.  B.  2.-842  foret  tffitf  Lamb.  et 
alii^€l44  abe  ee  ruU  Voss.  L.  B.  abeeruit  Voss.  vet.  Mus.  B.  1.  abeemdt  O. 
abeterguit  Gif.  Par.  Cont.  H.  vs.  decst  Mus.  B.  2.-845  Nec  potue  captum  V. 
ed.Th.  Ra.— 846  nec  deest  Mus.  B.  2.  utV.  ed.  Tli.  Ra.— 847  debent  O. 

NOTiE 

637  AndrogynemfinterlAndrogynum  fatale  qaoddam  monstmm  fait,  inquit 

inter^  tfc.']  Honc  versnm  delendum  Cicero  lib.  de  Divin. 

eenseiit  Lambinns  et  alii  Donnulliy  839  Muta  [Afiiita]  Alias,  Muia»  Nec 

tam  qoia  varie  legitnr,  cum  qnia  iu-  male. 

eptna  videtur.     Alii   enim  legnnt:  840   Adhaeu^   Adhesione.      Qua 

Androgynum  inier  utrum  nec  utrumque  ▼oce  passim  ntitnr:  111.  882.  iv.  1235. 

et  uiriuque  remotum.    Alii :  Androgy-  vi.  471.  Sec. 

mtm   inier  utros,  nei;    utramque,    et  844  AbeterruU]  Lamb.  bcnc.    At 

irfnii^  remotum.    Alii :  AMdrogynum  Pareus,  abeterguU,  u  e.  depellit ;  at 

inter  utras,  nec  uiraque,  utrinque  re-  iv.  1057.  legerat. 

Androgynus  autem  is  dici-  845  Nec  potuere,  SfC,]  H.  e.  nec  po- 


lar,  qni  otmmque  sexnm,  virilem  et     tnere  ad  justum  aetatis  robur  ac  vi- 
nmliebrem,habet,cnjusmodiHerma«     gorem  pervenire.    Sicii.  555. 
phroditom  fuisse  fabulantur  poetae,        846  P«-  Veneris  ree]   Per  genera- 
Mercnrii  cx  V^ere  natum ;  a  voci-     tionem,  per  complexum  venereum. 
bos  irnp  vir,  et  ywii  mulier.    Qood     Sic  11. 173. 437.  021. 

Delph.  et  Var,  Clas.  Lucrei,  2  T 


Digiti 


zedbyGoOgle 


6SS  T.   LUGRBTil   CARI 

Mnlta,  videmus,  edim  rebas  concurrere  debent, 
Ut  propagando  possint  procadere  secla : 
Pabala  primam  ut  sint,  genitalia  deinde  per  artus 
Semina,  quae  possint  membris  manare  remissis :  850 

Feminaque  ut  maribus  conjungi  posset,  habere 
Mutua,  qui  meterent  inter  se  gaudia  uterque. 

Multaque  tum  interiisse  animantum  secla  necesse  est^ 
Nec  potuisse  propagando  procudere  prolem. 
Nam^  qusequomque  vides  vesci  vitalibus  auris,  855 

neque  conjungi  per  complexwm  Venereum,  Namque  cemmiu  mMliae  re$  debere  cmi- 
tenire  reous,  ut  queant  procreare  et  muUipUcare  saa  genera  per  genenitioDein. 
Primo  necesse  eit  ut  alimenta  sint ;  eecundo  ut  sit  via,  ^im  geniiabHia  sewnna  dis« 
persa  pfr  membra  queant  emanare  artubus  reULxatie:  et  utfoemina  jungi  queai  cum 
maribuSf  uterqiie  dcbet  habere  aliquid,  quo  connectant  inter  tt  mutuaa  voluptalee. 
Oportet  idcirco  pkaima  genera  animaliHm  jum  tum  perttMf ,  nec  potuieee  pro' 
erearef  nec  ampl^are  genera  sua.    Etenim  qua  aDimalia  cemi»  frui  vitaUbue 


^****^^^**^^ 


Cant.  V.  marg.  1.  debere  vulfr.~S48  orocudere  P.  Ferr.  Ald.  Delph.  Nard. 
Lanib.  producere  Cant.  procludere  V.  ea.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mus.  B.  8.  Th.  Ra. 
precludereO.  Mus.  B.  1.  2.  concludere  qnidam.  Omnia  qnae  veniunt  inter 
poBsint  hujusce  vs.  atqne  eandem  dictionem  vs.  860.  desiderantur  in  V.  ed. 
^850  qua  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Bip.  Hav.  Delpb. 
Nard.  Creech.  Gasiiend.  Bas.  manere  Mus.  B.  2.— 851  uti  naribus  Vind.  ut  tn 
arrie  V.  ed.  Th.  Ra.  Vosa.  L.  B.  Mus.  B.  2.  ut  marvis  Bodl.  que  deest  Mus.  B. 
2.  quce  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  Caut.  Iiabendum  pro  habere  Lamb.  vid.  Not. 
Var. — 862  qui  meterent  Wakef.  ex  conj.  ^ti^u  nectant  P.  et  edd.  vnlg.  qui  me- 
tutnt  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Cant.  Voss.  marg.  Ferr.  Th.  Ra. 
queis  mutuent  V.  marg.  1.  qtue  metufnt  O.  queis  metuent  Mns.  B.  1.  queiemetuuni 
Mus.  B.  2.  queis  metuant  Mus.  B.  8.  in  pro  inter  Mus.  B.  2.  utrique  Lamb. 
utrumque  Gassend.  utrisque  edd.  vulg.— 858  MutaqueW.  ed.  Th.  Ra.  ctun 
Vind.  O.  Mus.  B.  1.  3.  tamen  Miis.  B.  2.-864  Ut  procludereW.  ed.  Th. 
Ra.^866  vesti  V.  ed.  Th.  Ra.— 867  tuta  V.  ed.  Vind.  Mus.  B.  2. 8.  Cant.  Th. 

NOT/E 

847  Debent  [debere]  Versns  hyper-  que,  Lambinnt  vero  legit,  kabendum : 
meter,in  qno  redundatsyllaba,  quam  et  pro  uterque  legit  utrieque,  H.  e. 
neoat  vocalis  initialis  versns  sequen-  '  utrisqne  habendum  est  ea/  queis, 
tis.  &c.     Hellenismusy    pro   *  habenda 

848  SecUi]  Speciem,  gennSy  nt  snnt  ea/  qnod  locotioois  genns  fa- 
sspe  monoi.  miliare  est  Lucretio.    Vnde  non  in- 

849  GenitaUa']  Vim  gignendi  ha-  sana  Lambini  lectio. 

bentva.    Sic  i.  63. 167.  &c.  863  Secla]  Genera,  vss.  848.  860. 

860  Qu€e  [fua]  Supp.  ut  sit  via,  quat  866  Nam,quaquomque  vides^  ifeJJ  His 
&c.    Alii,  9iKe,  sapp.  semina.  21.  vss.  seqq.   docet  interim,  quid 

Membrie  remiasi$\  Per  res  Veneris  qusqne  animalia,  quae  jam  vtdemns, 

relaxatis  artnbus.  totatum  sit,  ac  conservaverit.    Ho- 

861  Uabere']  Snpp.  debet.  Unde  in  rum  autem  alia  dolo,  nt  vulpes :  alia 
fiue  sequentia  versus  legendom  uter-  virtnte,  nt  leones :  alia  celeritatt  ae 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  SBRUM   NATURA   LIB.   V.  65i 

Aut  dolns,  ant  yirtns,  ant  deniqiie  mobilitas,  est 
Ex  ineoiite  sevo,  genus  id  tntata^  resenrans: 
llQltaqae  sont,  nobis  ex  ntilitate  sua  qo» 
Conmendata  manent,  tutelae  tradita  nostree. 

Principio,  genos  acre  leonum,  saeyaque  secla^  860 

Tutata  est  yirtus,  yolpeis  dolus ;  ut  fuga  ceryos. 
At  leyisomna  canum  fido  cum  pectore  corda^ 
Et  genus  omne,  quod  est  yeterino  semine  partum, 
Lanigeraeque  simul  pecudes^  et  bucera  secla^ 
Omnia  sunt  bominum  tutelae  tradita,  Memmi !  865 

Nam  capide  fugere  feras^  pacemque  sequat» 
Sunt^  et  larga  suo  sine  pabula  parta  labore : 

•frikm^  9el  athUUf  vel  vU,  vel  demmm  eeleriUu  eoneerwnH  et  defendii  ah  imiio 
<mportf  id  genut  eornni  oniDiani.  Eiplura  evnt  qmoque  data  nottree  enra,  qua 
emU  mkim  eommitea  06  iUorum  commodUaiem.  Primum  enmfortihtdo  eonterwwii 
iCMM  gmniem  et  cmdelia  genera  leonum,  attutia  mdpet,  fuga  cervot.  Verum 
vigiiauiiiM  pedora  camum  cum  jideli  corde  sao,  et  omne  genut  animalioin,  qutd 
mdum  eut  de  temine  idoneo  vectung,  et  una  pecudet^  qum  ferunt  /«laM,  et  genera 
houm,  mandata  tuni  onhiui,  0  Memmif  cmtodia  hominum,  Etenim  avide  vtfoM- 
nmiferut,  ei  ampiexa  tunt  ttcwfitaiemy  et  aUmenia  copiota  eomparata  sibi  ftiie  tuo 


*^**^0^0^.^^ 


UA.re9irumu\.  ed.  Tb.  Ra.— 861  TutattV.  ed.  Th.  Ra.  et  fkga  P.  Mos. 
B.  1.  et  edd.  vulg.— 862  Et  P.  Ald.  Mns.  B.  1.  levU  omnta  Vind.  V.  ed. 
Mat.  B.  2.  Th.  Ra.  levit  ora  Mos.  B.  8.  Ferr.~86S  veteri  non  Ferr.  V.  ed. 
Th.  Ra.  Moii.  B.  2.  S.  Cant.  uierino  Mus.  B.  1.— 864  hngera  V.  ed.  Tb. 
Ra.  Viod.  Mos.  B.  2.  huccera  Mns.  B.  1.  Ferr.— 865  tutelaV.  ed.  Tb.  Ra.-* 

NOTiE 

fopi  ot  cerros,  salotem  soam  tntata  somno  fadle  excitantnr.     Unde  ab 

etse  ait :   alia  vero    cura  et  totela  Horat.  Od.  iii.  16.  dicontnr  *  vigiles.' 

hominom  servari;  qnippe  qns  aot  86S    Veterino']    Vectoro    idoneo. 

ad  victnm,  ant  ad  vitsB  commoda,  *  Vetcrina,'  inqoit  NoninSy  '  animalia 

aot  ad  vestitnm  essent  ntilia ;  qnalia  dicnntor  ea,  qose  vebere  qoid  pos- 

snnt  boves,  oves,  caprae,  eqni,  mnli,  sont;'  citatqne  booc  Locretii  ver^ 

caaes  veoatici,  Sec,    '  Reliqoa  vero  som.    Et  Festos,  '  Veterinam  bes- 

ceteria  mansemnt  in  praedam^  qnam-  tiam  jumentom  Cato   appellavit  a 

din  viTont.  vebendo.     Opilios    veterinam    dici 

Vetei  vitMmt  aurit"]  Sic  Virg.  JEn.  putat,  qoasi  venterinam,  vel  oteri- 

1.556.  *  Qnem  si  fata  vimm  servant,  oam,  quod  onns  ad  ventrem  religa- 

•i  vescitnr  aora.'    I.  e.  vivere,  tom  gerat.' 

857  Ex  ineunte  (Fvo]  Ab  initio  mnn-  864  Bucera  teela']  Boves  t  ii.  661. 

di,  a  primo  mnndi  exortu.  yi.  1240.   Bncerum  igitur  pecns  illnd 

860  Seevaque  tecta]  Iracnnda  anima-  est,  qnod  gerit  magna  comna. 

Kom  geoera :  vss.  848.  851.  Scc,  865  Memmi]  Memmins  is  est,  coi 

868  Levimmna  canum  corda]  Canes  hop  opns  dedicat  I#ocretios,  i.  27. 
levem    somnum    dormiooty  t 


Digiti 


zedbyGoOgle 


680 


T.   LUCRJBTII  CARI 


Qa86  damus  utilitatis  eorum  praBmia  oaussa. 
At,  queis  nihil  horum  tribuit  Natura,  neque  ipsa 
Sponte  sua  possent  ut  Tivere,  nec  dare  nobis  870 

Utilitatem  aliquam»  qua  re  pateremur  eomm 
Prassidio  nostro  pasci  genus,  easeque  totum ; 
Scilicet  ha&c  aliis  praedae,  hicrDque»  jacebant 
Indupedita  suis  fatalibus  omnia  vinclis, 
Donec  ad  interitum  genus  id  Natura  redegit  875 

Sed  neque  Centaurei  iuerant^  nec  tempore  in  uUo 


labore ;  qua  trihuiwMi  UIU  t»  mereedem  cb  cammodti,  qa»  ftccipimas  obnM.  Se4 
quibus  naiwra  nihil  harum  rerum  dedU^  neque  dedU  ut  ipea  poseent  vi  sua  vivere, 
nec  reddere  nobie  oHquod  commodumj  cur  eineremtte  genus  eorum  nuiriri  noetru 
ope^  et  eecurum  etu  ;  nimxrum  ea  expomebatUur  aUie  feris  in  pnrdam  et  in  quaS' 
tum,  ttt  pote  que  omnia  eeeent  implexa  §ui$  /alaUbus  ntxibus ;  donee  umtura 
reduxerU  id  getuts  animaliuni  ad  mortem.  Verum  neque  Centauri  onqaara  exti' 
ttrunt,  neque  est  ratio  cur  ms  constans  em  gemina  natwra  ei  ex  dupUci  corport^ 


^^^  ^<^^^^>^^^>^^ 


666  paremque\,  ed.  Th.  fia. Mai<a Larob.^860  Ac\.  ed.  Tb.  Ra.  fifit  iHI 
P.  Ald.  ^ttifiitVind.  Mos.B.S.fMtf  tMFerr.V.  ed.  Tb.  Ra.  O.  Mas.  B.  1. 
Cant.  oHquiM  m,  Mot.  B.  2.— 871  qmm  oateremur  V.  ed.  Th.  Ra.— 678  pre- 
cide  V.  ed.  Tli.  Ra.~875  Doiitciiiii  Lambu  et  edd.  volg .»876  fuerant  P.  V. 
ed.  O.  Mus.  B.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  fuerat  Nard.  fuerunt  Tulg.  nec 
P.  Vind.  V.  ed.  Mas.  B.  1.  2.  8.  Cant.  Oryph.  Nard.  neque  O.— 877  queett 


NOTJE 


871  Qua  re]  Propter  qnam  ntilita- 
tem.  Neqne  enim  interrogatio  est; 
sed  mera  ennnciatio. 

878  Z{0c]  Sopp.  qneis  nihil  horuniy 
&c.  va.  669. 

874  Indupedita]  Vel  tndopadita;  an- 
liqne  proimpedita:  i.  241.  ii.  201. 
Acc.  Indupedita  aatem  fatalibus  vin^ 
dis,  b.  e.  obnoxia  morti  fatali. 

875  Donec  [Donicum]  Donec:  va. 
706.  686.  &c. 

Ad  iuteritum  Natura  redegU]  Sponte 
«aa  mortem  obiernnt. 

876  Sed  neque  CentOMreif  i^c.]  His  47. 
seqq.  docet  interim  nnllos  in  primo 
mnndi  exorto,  neqoe  in  alio  tempore, 
extitisse  Centauros,  Scyllas,  Cbim»- 
ras,  et  alia  id  genos  portenta.  Sic 
pegant  et  damnant  ejnsmodi  porten- 
tosam  animalium  miscellam  Diodorus 
lib.  y.  Aristoteles  ii.  Pbys.  8.  de  Hist. 


Anlma].  et  de  Generat.  Anim.  iv. 
et  V.  8.  At  Empedocles  propugnat : 
et  Claudins  Caesar,  teste  Plin.  qai 
scribit,  *  Hippoceotaarnm  In  Thes- 
salia  natnm  eodem  die  interiisse;  et 
nof  princlpata  ejns  aUatnm  llli  ck 
iEgyplo  in  «seUe  vidimns.'  Volater- 
ranns  ait  le  vldisse  Seialcaiiem.  AIU 
alia  monstra,  qae  Lycostbeoes  in  lib. 
de  Prodig.  et  Ostent.  collegit.  Cor 
aotem  Lucretios  ejosmodi  Datorm 
portenta  extitisse,  aut  posKe  esse  ne- 
gat,  varias  reddit  Jam  rationea.  i.  de 
Centaoris,  qnos  aoteriori  parto  bo- 
mines,  posteriori  vero  eqnos  faciont, 
argoit  noo  posse  ease,  primQm  ex 
setatis  partiom  Istarom  diversilate. 
Namqae  floret  eqoiu  trieonis,  poer 
vero  vix  ablactatus  ea  state  iacedi^ 
sed  dubio  omnino  pede  calcat  bu- 
mQiii.    Ubl   vero  poer  ex   epbebis 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA    LIB.   V. 


661 


Esse  qaennt ;  dttplici  natara  et  corpore  bino 

£x  alienigenis  mettbris  conpacta  potestas, 

HiBc  illinc  par  vis  at  non  sic  esse  potissit : 

Id  licet  hinc  qaam  yis  bebeti  cognoscere  corde.  860 

Principio,  circam  tribas  actts  tnpiger  annis 
Floret  eqons ;  paer  band  ita  qaaqaam  :  ssepe  etiam  nnnc 


t$mftitm^me  ev  arimbuM  olUmM  pomi  existere  in  uUo  tempfe,  ut  potentia  illint  ex 
irtrsgM  fiurte  queat  eeu  rimiHs  non  dmili.  Qnivis,  qmamtia  stupida  sit  «esU«, 
poteet  agmooeere  tate^  '  Primmm  eqwUf  eirelter  tribut  esacim  annie^fortU  uiget^ 
paer  vero  nom  item  ;  immo  pier  umque  etiam  nunc  quaritai  in  eoporibus  ubera  mamma" 


P.  et  edd.  ▼olg.  eorpore  uno  Voss.  Tet. — 879  paribue  ut  Oryph.  mani;.  Bas. 
marc.  P.  Ald.  jKtrtie  ut  V.  narf .  %  partriM  wt  Vou.  vet.  et  L.  B.  V.  ed.  Ferr. 
Th.  Ra.  proetfirf  Mus.  B.  8.  noneit  para  esae  Oif.  Bodl.  Vom.  vet.  et  L.  B. 
nm  par  ee$e  P.  Ald.  Bas.  Bas.  marg.  partibus  etse  Fab.  non  eiepar  ene  Orypb. 
Nard.  non  pari  eau  Delph.  iioii  »Jt  esse  Mns.  B.  1.  S.  fotissit  Ferr.  P.  Viod. 
Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  potessit  Voss.  marg.— 882  haud  tta  quaquam  Cant.  haud- 
quaquam  volg.  firiii  s^  Vind.  et  edd.  volg.  ^iita  sttpe  P.  etiam  nunc  Vind.  V. 
ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  2.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Oryph.  Delph. 


NOTiE 


excedit,   nt  aiont,  jam  tom  equus 

setate  conleeta  laognet.    Quis  ergo 

■exos  iater  eos  esse  potest?    Delnde 

ob  oiiam  Veneris  impnritatem.  Licet 

enim,  teste  Aristotele,molier  et  eqna 

coitmn  iranqQam  detreetent,  tamen 

non  oisi  a^ninoctio  roneipit  eqita. 

Adde  qood  appetitos  in  iis  sit  varius. 

Pneterea  diversi  sunt  mores.    Eqoa 

enim  non  nisi  post  dnodecim  menses, 

mnlier    vero  nono  partorit  mense. 

Deniqne  alimentnm  variom   est  et 

sseptos  contnrinm;  homo  enim  ali- 

Bieoto  notritor,  eqoos  vero  disrum- 

pitnr.  Idem  dicendom  ait  de  Scyllis, 

et  Chim^ris.   Addit  insoper  Cbimae- 

ne  genas  ■UMoe  esse  moMtrom';  qui 

esim  poCeat  ore  forea  accem  flare 

flammam  de  corpore,  qnsB  torret  ooh 

■ia?  NoD  ett  igitar  ot  kajaa  porten- 

totnas    generis  assertores  ventUent 

hanc  snam  vaniloqnentiam ;  licet  entm 

multa  amt  mirabiKora  visa,  tamen 

ratio  cnr  hm  naturte  adeo 

K  jongi  taac  potaerint  praB* 

ter  ordinemy  eom  aaqae  jam  noac 

joBgi  videamos  alias  natnras,  dnm 

plorima  temiiia  teme  commisaa  prm- 


sto  sont  et  abundant  adhuc,  v.  g., 
kerbariiray  fmgom,  arborum,  qass  ta- 
men  mixta  inter  se  non  coigongwi» 
tnr. 

Cealaicrei]  Sic  de  his  iv.  740.  et 
seqq. 

877  Dupliei  iiahfra]  Himiana  scitl- 
cet  et  eqnina. 

878  Potestas']  Potentia,  vis. 

879  Hine  ilUnCy  ^c.]  lu  Lambinns. 
Parens  vero,  Hinc  iUine  par  ois,  ui 
non  sie  esm  potis  sit,  Idem  sensiis. 
Hic  autem  versns  vaHe  cornimpitur 
in  variis  codicibns.  Cojns  haec  est 
sententia:  Non  potest  esse  natora, 
seu  potestas  aliqua,  ex  alienigenis 
membris,  v.  g.  humanis  et  eqniiNS, 
compaeta  et  conflata;  ita  quidem 
alienigenis,  nl  vis  par  pari  esse,  hoQ 
est,  par  pari  respondere  non  possit 

880  Id]  Nempe,  in  Centaoris  non 
posse  hinc  illinc  parem  vim  esse. 

881  CtrcM»  tribus  actis]  Tmeals, 
circnmactis :  vel»  actis  circiter. 

882  Fl^et]  Vigjst;  metaphora  est. 
Etiam.nune]  Nempe,  cnm  tres  an- 

nos  Batns  est. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


062  T.   LUCRBTII   CARI 

Ubera  mammarum  insomnis  lactantia  quseret. 

Post,  nbi  equum  valid»  vires,  86tate  senecta, 

Membraque  deficiunt,  fugienti  languida  vita;  885 

Tum  demum»  puerili  sevo  florente^  juventas 

Obficit,  et  molli  vestit  lanugine  malas : 

Ne  forte  ex  homine,  et  veterino  semine  equorum» 

Confieri  credas  Centauros  posse,  neque  esse  : 

Aut^  rabidis  canibus  subcinctas,  semimarinis  800 

Corporibus  Scyllas ;  et  caetera  de  genere  bomm» 

Inter  se  quorum  discordia  membra  videmus : 

Qu86  neque  florescunt  pariter^  nec  robora  sumunt 

Corporibus,  neque  perficiunt  »tate  senecta ; 

Nec  simili  Venere  ardescunt,  nec  moribus  unis  895 

rum^  qna  Uc  guppedUetU,  Deindty  potlqmm  firte»  vire»f  aiate  Jam  eo^feeta^ 
deeenimi  equumf  et  wrtu»  langue»cente»^  vita  recedenti,  iaeent^  tunc  tandemjuventa 
accupai  puerot,  ataie  vigemte  in  tOtf ,  et  operit  genae  inornm  tenera  harba.  Ne 
forioMBe  puie»  po»»e  creari  aut  e»»e  Centauro»  de  eemine  idoneo  vectura  equorum^  ei 
de  homine :  vet  Scylla»  circumcincia»  caniitu»  rapacibu»,  et  corporibu»  »emimartni»  ; 
ei  cetera  ktf}u»  generi»  monstra,  quonm  cernimu»  artu»  inter  <e  diMiimiet;  qu^ 
neque  eimui  vigeni,  neque  halfent  vire»  in  snis  eorporibu»,  neque  creeemU^  m  eeiata 
ca^feda :  nequi  ardtnt  eadem  Vemre,  neque  eimHe»  »mU  Uodem  «Mtu,  et  qtu»  nan 


Nard.  Voss.  marg.  eiiam  iunc  P.  Ald.  Oif.  Par.  eiiamnum  Lanb.  et  alii.— 881 
ta  animarum  V.  ed.  Th.  Ra.  ammarum  Mns.  B.  2.  3.  Iteidntia  Voss.  Tet.  et  L.  B. 
Voss.  roarg.  lactantia  reliqni.  quarit  P.  et  edd.  Tulg.— 884  vaHdare  V.  ed.  Tb. 
Ra.— 886  pueri»  P.  et  edd.  vulg.^rfiito  Vind.  V.  ed.  Tb.  Ra.  Jmeentu»  Mns. 
B.  l.— 887  Occwit  P.  et  edd.  vnlg.~888  Neiorto  omisso  et  Nonins,  i.  48.~ 
880  credi»  Oif.  L.  B.  Par.  neque  e»»e  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  S.  8.  Cant. 
Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  itfc  essr  vnlg.^SQO  rabidi»  Wakef.  Heins.  ra|Mdts  vnlg.— 
803  dia»oriia  Creech.— 80S  iiec  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Mos.  B.  1.  2.  S.  Cant. 
Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  neque  vnlg.— 804  perfieiuni  O.  prqfiduni  Oif.  Par.  Oryph. 
Delph.  Nard.  Cout.  Bas.  P.  V.  marg.  1.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Ferr.  V.  ed. 

NOT^ 

885  Lacianiia']  Lac  suppeditantia.        888  FeleHiiO']  Snpra  vs.  86S. 

884  iEla<eseiiM<a]H.  e.  setatecon.        880    Cot^iert]    Cooficl:    sic    alibi 

fecta;  sic  vs.  804.  sic  iii.  774.    *Se-  passim. 
nectis  membris.'   Sic  infra  vs.  804.  801  ScfUa»]  Qnid  noDStri  gemia 

886  PuerUi  [pueri»]  Alii,  puerili;  sit  docnimos  rv.  78S.  not.  consvla 
bene  etiam.  locnm. 

Jareii/as]  JnventntisDea:  ipsajn-  805  Venere]  Amore  Venereo. 

tenta:  jnvenilis  etas.  jlfertfriis]  Vel  stndlis;  vel  parieiMii 

887  MolHveeiittanuginefl^,]  H.  e.  temporibns,  nt  qnldam  iotcrpretan* 
mollipilo,seabarba.  Sic8npravs.672.  tnr,  et  nt  amiotavi  sopra  ts.  876* 
*  Impobem  molli  pobescere  veste.'  not 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  REEUM    NATURA   Llfi.  V.  663 

ConTemant ;  neque  sont  eadem  jocnnda  per  artns : 
Qaippe  videre  licet  pingaescere  saepe  cicata 
Barbigeras  pecndes,  bomini  qu»  est  acre  yenenam. 

Flamma  quidem  yero  qaom  corpora  fulva  leonum 
Tam  soleat  torrere  atque  orere,  qaam  genus  omne  900 

Visceris,  in  terris  quodquomque,  et  sanguinis^  exstet: 
Qui  fieri  potuit,  triplici  cnm  corpore  ut  una, 
Prima  leo,  postrema  draco,  medio  ipsa  chimsBra, 
Ore  ferox  acrem  flaret  de  corpore  flammam  ? 

Qua  re^  etiam  tellure  noya,  coeloque  recenti,  905 

Talia  qui  fingit  potuisse  animalia  gigni^ 
Nixas  in  boc  uno,  novitatis  nomine  inani ; 
Multa  licet,  simili  ratione,  ecfutiat  ore. 

iabemi  m  mewibrU  rei  ea$dem  gratas,  Namque  cemere  est  plerumque  barbatos 
gregea  fieri  pmguee  cieuta^  qua  eH  eamun  rtriM  kemmL  Jgnie  autem  cum  con* 
eueaemi  iam  eomburere  et  cremare  rufa  eorpttra  leonum^  quam  omnem  aHam  rem^ 
fum  conttei  in  terrie  ex  vieeeribue  et  ex  eanguine,  quomodo  potuU  ileri,  ui  una 
Gdmeera  conetane  tergemino  eorpore^  nempe  cnjns  prtor  pars  sit  leo^  poeierior 
iraeOf  nudia  ip$a  Cibtintfra,  emtteret  ore  extra  corpus  ignem  ardeniem?  Qua» 
propteTj  qni  dicit  ^uemodi  animaiia  potuisie  generari  initio  terra  recentiSf  et  cceH 
reeenier  gemtif  is  tnii&ncf  imhocuno  vano  titulo  novitatie  potest  pari  modo  plurima 


Th.  Ra.  Ald.  pn^idunt  Tameb.  et  edd.  ▼olg.— 806  neque  P.  V.  ed.  \oss. 
vct.  et  L.  B.  O.  C«nt.  Ferr.  Tli.  Ra.  Ald.  nee  valg.  jocunda  P.  V.  ed. 
Mas.  B.  l.  ».  Th.  Ra.  Ald.— 897  cieata  V.  ed.  Th.  Ra.-~898  hominique  est 
V.  ed.  O.  Mat.  B.  1.  ».  Cant.  Th.  Ra.  homini  est  qua  Mu«.  B.  2.-899  Fta- 
mtMa  MuM,  B.  2.  vero  deest  P.  V.  ed.  O.  Mns.B.  l.  2.  8.  Cant.  Ferr.Th. 
Ra.  Ald.  Jgneaflmnma  qmdem  cum  P.  Ferr.  Ald.  Gryph.  marg.  Bas.  marg.  V. 
urg.  1.  vulva  V.  ed.  Th.  Ra.— 900  Jdm  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Vom.  L.  B.  Mus.  B. 
1. 2.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  tonere  V.  ed.  Th.  Ra.— 902  tempore  pro  corpore  V. 
ed.  «iNim  V.  ed.  Th.  Ra.— 903  medio  Vind.  Mus.  B.  1.  Cant.  media  ▼ulj.-- 
9Hferox  Mnt.  B.  1.  ftrasOryph.  marg.  Bas.  marg.  P.  Vom.  L.  B.Vind. 
V.  ed.  Caot.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  feiens  O.  P.  in  not.  Horriferas  Mus.  B.  2. 
forae  Moa.  B.  ».  et  edd.  vnlg.  fiarH  P.  V.  ed.  Voss.  L.  B.  O.  Mu».  1.  Cant. 
Girph.  Bas.  Ferr.Tb.  Ra.  Ald.  Bas.  marg.^Iar^  Mui.  B.  2.  8.  Vind.  efflaret 
▼ofg. /djnsMU  Mus.  B.  2.— 906 /lii^ajit  V.  ed.  Th.  Ra.— 907  Nisus  Cant.  koc 
deest  ct  fliaiit  pro  taant  V.  ed.  Th.  Ra.— 908  effueiat  Vind.  V.  ed.  Cant.  Th.  Ra, 

NOT£ 

896  Boidem  joeunda']  Eadem  graU  908  Chimara]  Sat  explicat  Poeta 
iHifrnta,  nt  jamjam  sese  explicat  qnid  sit  Chimtera :  nosqne  antea  diyir 
Tss.  scqq.  mus  satis  ii.  704.  not.    Sic  Homer. 

897  Qu^  vtdereUeetl  S\ciY.6iA.  Iliad.  ti.  18L  Hesiod.  in  Theog. 
de  Veratro :  *  Praeterea,  nobis  vera-     Virg.  ^n.  vi.  288.  dfc. 

traB  est  acre  ? enenum :  At  capris  906  Qat  ftngU,  tfc.]  Pata  Earipi- 

adipn  et  coftamicibus  auget.'  dem  in  Bacch. 

896   BmHrigeras  pecudes]   Capras.  908  Erfutiai  leffutUt]  EffuUre,  in- 

Sic  Yi.  979.  quit  Nonias»  est,cam  mendacio  dicercf 

Digitized  by  VjOOQIC 


664  T.   LUCRBTII   CAftl 

Aurea  tom  dicat  per  terras  flamina  rolgo 
Fluxisse»  et  gemmis  florere  arbvsta  saesse :  910 

Aut  hominem  tanto  mcrabrorum  esse  inpete  natum, 
Trans  maria  alta  pedam  nixus  nt  pandere  posset, 
Et  roanibus  totam  circum  se  Tortere  ccelum. 
Nam,  qood  multa  fiiere  in  terris  semina  rerom, 
Tempore  quo  primum  tellus  animalia  fodit ;  915 

Nihil  tamen  est  signi^  mixtas  potuisse  creari 
Inter  se  pecudes,  conpactaque  mcmbra  animantom : 
Propterea,  quia,  qase  de  terris  nunc  quoqoe  abundant, 
Herbarum  genera,  ac  fruges,  arbustaque  Iseta» 
Non  tamen  inter  se  possunt  conplexa  creari.  920 

Sed,  si  quseque  suo  ritu  procedit,  et  omnes, 
Foedere  naturae  certo,  discrimina  servant. 
£t  genus  humanum  multo  fuit  illud  in  arvis 

•JQSinodi/Biiiiiiri;  Yerbi  gratia,  gwrnrt  ftwUt  €Mrt$9  time  olim  ieiapm»  em 
ctmmmmUr  per  campot ;  et  arberee  ttUtat  finttt  fttrere  margarHit ;  vel  homiaem 
ereahtm/mite  olim  taaie  cnm  robare  artmm^  ai  ptetetferrt  cenatam  peiam  hSiic 
inde  tran»  maria  profanda^  et  manilmt  mavtrt  ciroa  te  totum  caktm.  Nam  etei 
nmlta  corputcuia  rerumfuerint  in  terri»  eo  temporCf  quo  primum  terra  genuit  am» 
malia :  tamen  non  eet  indicium  animalia  potuitte  gtgni  commixta  imter  te,  atqua 
artu»  ammalium  fidtte  co»eptexoe  timMl ;  eo  quod  ea  etiam  genera  herbarum^  t^» 
tetf  arboret  fterentetf  qua  nune  procreaaiur  de  territf  non  tamen  queunt  gigni  inter 
H  commixta,  Ita  auaque  re»  mucitur  »uo  more ;  et  omne»  coneervant  differemtia» 
MM  ex  iwoiotabili  lege  naturw,    Prieea  etiam  gen»  ktminum  fitit  Umge  durior  in 


»^<»#»o^»<i^»»*»^ 


fjldaeMnt.  B.  8.-909  eum  P.  O.  Mus.  B.  1.  Ferr.  A\d,fiilgo  V.  ed.  Th.  Ra. 
-*910  ^eniiiu  Th.  Ra.— 913  nixut  Cant.  nitu»  valg.  vi»u»  V.  ed.  O.  Ma«.  B. 
1.  pandere  P.  Gryph.  roarg.  Voss.  marg.  A\d. pondere  Vind.  V.  ed.  Voss.  vet.  O. 
Mns.  B.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  ponere  edd,  vnlg.— 915  quod  Ferr.— 910  M- 
hU  Vind.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  nil  Yulg.— 920  po»»int  Hav.  Bip.— 921  Sed  si 
Ferr.  Y.  ed.  Th.  Ra.  Voss.  Tet.  et  L.  B.  Mns.  B.  1.  2. 8.  Cant.  Sed  eU  P.  O. 
Ald.  Qit  L.  B.  Par.  Nard.  Mar.  Re»  »ic  vulg.  Re»  «i  Vind.  quicque  e,  r.  p.  et 

NOTJS 

911  Aut  kominem  tanto^  tfcJ]  Docnit  912  Pedum  nixu»]  Pedes. 

I.  200.  cnr  natnra  non  potnerit  inltio  921  8ed,  »i  [Re»  sk]  qumqutj  Sfc,] 

creare  homhiei  lants  magnltndinis:  Slc  Lambinna.    Parent  vero :  Sed  tie 

<  Dcniqney  cur  homioes  tantoa  natura  quidque  euo  ritu  procedit ;  et  oMniOi  ^, 

parare  Non  potnit,  pedibns  qni  pon-  Utraqne  leclio  probatnr. 

tnm  per  vada  possent  Transire,  et  92S  Et  genmt  ibiimamnw,  4r«0  Hia 

magnof  manlbns   divellere  montes,  104.  vss.  seqq.  jam  doeet  de  priinia 

Moltaqne  vivendo  mortalia  vincere  sea  priscis  hominibns.    Itaqne,  qnkl 

secla ;  Si  noui  materies  quia  rebos  hamano  generi  contigerit  ab  inennte 

reddita  oerta  ett  Oignmidis  i*  Sfc.  mnndi  setate,  qna  valetndine  ftierit, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RERUM   NATUH4   LIB.   V.  665 

Darias,  at  decoit,  teHns  qaod  dara  creasset; 

Et  majoribos,  et  soUdis  magis^  ossibas  intas  925 

Fandatom;  validis  aptam  per  viscera  nerns : 

Nec  facile  ex  sesta,  nec  frigore,  qaod  caperetar; 

Nec  noTitate  cibi^  neque  labi  corporis  alla. 

Mallaqae  per  coelam  solis  volventia  lastra 
Volgivago  vitam  tractabant  more  ferarum.  93d 

Nec  robastas  erat  carvi  moderator  aratri ; 
Quisqaam  nec  sdbat  ferro  molirier  arva, 

i^fnt,  Mi  ptBT  ykil,  eo  qitod  tem  dmra  generam9sa  illam :  et  conitntcta  fidt  tjrfrtii- 
teeae  ex  nugorilmi^  et  durwrifms  oeeibuB,  et  compacia  nercis  fortilme  per  interior^ 
parieM:  qmoi  nec  frigore  nec  calore  faeik  afficeretnr:  neque  etiam  novitaie  ati* 
menti,  nee  uUo  morbo  corporis  labefactaretur.  Homines  ilU  tradueebant  tiiamf 
ekutferm  errante»  oolent,  per  plures  cureua  8oH$  vertentes  ccelum,  Necdum  agw 
er^forHereeterJlexiaratri:  nec  vWvmeciebat  eeHere  agroe  ferro^  neque  eepeUrt 


omma  Gif.  L.  B.  Par.-^  E  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.— 926  Fundatum  et  P. 
AW.  Bip.  Hav.  Delph.  actii  pro  aptum  Mus.  B.  l.— 927  capetur  V.  ed.  Th.  Ra. 
Deinde  sequltor  vs.  931.  V.  roarg.  1.  2.-928  labe  Vind.  Mo».  B.  l.—S^O 
traetabuMi  V.  ed.  Th.  Ra.— 9S2  Quicqmim  Vind.  V.  ed.  Mu».  B.  2.  8.  Cant. 
Ferr.  Th.  Ra.  «oHtrw  Vind.  O.  Miw,  B.  1,  B.  Cant.  moUiner  V.  ed.Th.  Ba.— 


NOTiE 


quibDfre  moribas  institataro;  etce- 

tera  ejasmodi,  rite  proseqaitar  La« 

cretioa.    Ac  primum  qaidero  his  41. 

¥M.  prioribns  docet  primos  homines 

▼alidiori,  quam  nanc,  constitisse  cor- 

pore,  ob  innatam  daritiem,  quam  e 

terra  dnra  geniti  contraxerant ;  nnde 

miiias  obnoxii  erant  Injuriis  tempo- 

ris,  ant  morbis.    Deinde  diutias  vix- 

Isse  tenc,  qaam   nanc  Tivunt;   et 

Bore  ferarnm    per  nemora  errasse 

victQm  qnseritantes  ex  arbornm  fcetn ; 

(qoippe  qnibas  ignota  foerit  agricol- 

tora ;)  sitim  vero  sedasse  ftiviis  ac 

fbatcbns.    Pneterea  illis  penitus  ig- 

DOtnm  fnisse  ignis  nsum,  atque  pel- 

linm :  sed  frigns  et  sestum  arcebant 

tegnmine  plantamm  et  testudinatis 

specnboa.    Denique  jus  nnllam  fu- 

isie;  sed  qaemque  sibi  consaluisse; 

ae  promiffcnam  fnisse  Venereni,  aut 

pre  Talida  viri  vi,  ac  impensa  nbi- 

dine;  aat  pro  mntna  cnpidine;  ant 


pro  glandom  ac  arbutornm  data  mer* 
cede. 

928  Labi]  Pro  labe:  h.  e.  morbo. 

929  Luatra  aoUe]  Annnos  solis  cnr-^ 
sns.  Est  enim  histrum,  certum  tem- 
poris  spatlnm,  quo  peracto  ccnsns 
ilebat  apud  Romanos,  nempe  qninto 
quoqne  anno. 

9S0  Ko^w^g-o]  VdVuIgivago;  i.e. 
tormatim  errante.    Sic  iv.  1064. 

931  Nec  robustue  erat,  ^c.]  Unde 
Virg.  Georg.  i.  125.  et  seqq.  docct 
ante  Jovem  nnllos  fuisse  agricolas. 
Idem  docent  Ovid.  Met.  i.  Tibull. 
Eleg.  1. 8.  Martial.  xii.  6S.  et  Manil. 
I.  a  vs.  66.  ad  vs.  96.  nbl  de  agricnl- 
tura  et  ceteris  artibus  docet,  qoas 
prlmis  homioibus  iguotas  fuisse  alt. 

932  Scibat]  Pro  sciebat.  Sic  infra 
Yss.  951.  957. 

MoWrier]  Poetice  pro  moliri.  Est 
antem  moliri  arva,  colere  agros,  et 
meliores  reddere  cuUu:  magno  la- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


086 


T.   LUCRETJI   CARI 


Nec  Dova  defodere  in  terram  yirgulta,  neqae  altii 

Arboribas  veteres  decidere  falcibas  ramos. 

Quod  sol  atqae  imbres  dederant»  quod  terra  crearat       935 

Sponte  saa^  satis  id  placabat  pectora  donam. 

Glandiferas  inter  carabant  corpora  qaercus 

Plerumque ;  et,  quae  nunc  bybemo  tempore  cemis 

Arbuta  puniceo  fieri  matora  colore» 

Plurima  tum  tellus,  etiam  majora,  ferebat :  940 

Multaque  prceterea  novitas  tum  florida  mundi 


ramos  arb&rUmt 
ielUa  pr^duxirmt  nm 


in  ierrom  wrbuita  tenna^  nf^  amfmtare  fakuU»  fmtree 

lUad  mimtif,  quod  9ol  et  pitumB  tribuenmi,  Yel  quod  ieli 

mUi$  sedabai  appetitam  stomaeki.    Sonmmquam  paeeebtmt  eorfmo  9wun 

quereui,  qua  fenmt  ghmde» ;  et  qua  poma  $ihestria  vides  hoc  tempora  t 

matureoeere  rubro  eotore^   tuuc  ejusmodi  terra  portabat  piurimaf  atquo 

WHijora,    Et  novitat  nmndi  iune  ftoreoeeno  dedit  imuper  wU$erandi$  kmmmibu$ 


inier 


9ftS  nora  deett  V.  ed.  Th.  Ra.  neque  P.  Vind.  V.  ed.  Mn».  B.  1.  S.  Cant  Tb. 
Ra.  Ald.  nee  edd.  valg.— 9S5  erearant  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 9ft0  ptaemt  P. 
Ald.  peHore  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  L.  B.  Mns.  a  8.  ft.  Ferr.  Th.  Ra.— 
9ft7  eurabat  O.  Cant.  peetora  quercue  Voss.  vet. — 9ft9  Pemieeo  edd.  Tnlg.  fM- 
tura  Mns.  B.  2.— 940  meijore  Vind»  V.  ed.  Mut.  B.  8.  ft.--94l  citM  O.  Mns.  B. 


NOT^ 


bore  invertere ;  exarare,  &c.  Moliri 
e^Q  dicimus,  qoicquid  cum  labore 
facimof.  Olim  moliirier,  h.  e.  resol- 
▼i:  sed  prlor  lectio  magis  probatar. 

9ftft  Nec  nova  defoderCf  ifcJ]  Hicvs. 
repetitar  iofra  vs.  Ift65.  Defodere 
antem  in  terram,  Oallice  planter. 

9ft4  Fakibu$  \FakM}  Pro  falci- 
ba«,  metri  caasa. 

9ft6  Plaeabat  peetora']  Sitim  ac  fa- 
mem  sedabat 

9ft7  Glandiferae  inteTf  tfc.]  Primi 
enim  homines  vivebant  glandibos. 
Undc  Virg.  Oeorg.  i.  147.  *  Prima 
Ceres  ferro  roortales  vertere  terram 
Institnit,  cam  jam  glandes,  atqne 
arbuta  sacrsB  Deficerent  sylvas,  et 
▼ictnm  Dodona  negaret.' 

C4trabant  corpora]  Pascebant  cor- 
pora;  h.  e.  mandncabant.  Sic  ii. 
ftl.  '  Non  roagnis  opibns  jucande 
corpora  carant.' 


9ft9  Arbuta]  Poma  sylvestria,  qn» 
Plioio  XV.  24.  dicnntnr  poma  in- 
honora.  Vernm  errat  in  eo  Pliniasy 
qaod  arbatam  et  anedonem  ait  esse 
rem  eandem.  Unedo  enimjiihil  per- 
tinet  ad  arbntam.  Epimelis  igitnr 
arbor  est,  ciyaa  froctns  didtnr  nne* 
do:  Arbatns  vero  Latinis,  Orsds 
vero  Comarusy  arbor  est,  cajas  fmc- 
tas  Arbatam  Latinis,  Orscis  Mem»- 
cylum  dicitar.  Oaleniu  lib.  ii.  alim. 
aperte  distingnit  onedonem  ab  arbn- 
to:  namqne  £pimelidi  dat  nnedonem: 
Comaro  sen  arbato  roem»cylam.  Ita 
erroris  argait  Piiniam  Dalecampas 
inPlin.lib.i. 

Puniceo  [Pemiceo]  Pro  pnniceo :  sic 
alibi  menera  pro  mnnera.  Est  antem 
panicens  color,  rabiciindns,  seo  pnr- 
pnrens.  Sic  ii.  889.  Sic  Virg.  JEu, 
XII.  77. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM  NATURA   LIB.  V.  0G7 

Pabola  dira  talit,  miseris  roortalibas  ampla. 

At  sedare  sitim  fluviei,  fontesqae^  yocabant ; 
Ut  nanc  montibus  e  magnis  decarsas  aqaai 
Claricitat  late  sitientia  secla  feraram.  945 

Deniqae,  nota  vagis,  sylvestria  templa  tenebaiit 
Nympharam ;  qaibas  excibant  humore  fluenta 
Labrica,  proluvie  larga  layere  humida  saxa» 
Homida  saxa,  saper  viridi  stillantia  musco ; 
£t  partim  plano  scatere^  atque  erampere»  campo.  OjO 

jilKrc  alia  wMeieMtia  aUmentaf  qnasi  divimitui  mucentia,  Verum  flnmina  et 
femUM  advcabant  bomiDes  ad  extinfptendam  snam  eitim,  eieat  hoc  tempare  noetr^ 
Hqiiidior  delaptui  aqua  ex  altit  $nontibu8  invitat  genera  ferarum  queg  eitiuni» 
Vewmm  trrantes  futctu  occupabani  aacra  antra  tylvettria  Nympharumf  e  quibue 
Mieea  aquet  kmmida  et  Uqmda  manabant,  ut  tttvarent  eopioea  saa  dibtvie  mxa  iNa- 
dida;  guiiatim  qaippe  eadeniee  euper  $axa  madida  et  operta  rtr«fUt  ntuteo:  et 
pariim  ot  teaiurireni  ei  deeurrereni  per  apertot  agrot.    Nondum  eiiam  teiebani 


1.  %  Ferr.— 042  Pabula  dia  P.  AM.  Mas.  B.  1.  Har.  Bip.  Pabula  dwa  Ferr. 
Nard.  Bas.— 043  Ei  Caat.  Ad  MacroUSat.  vi.  9.  Voss.  de  Constr.p.  188. 
P.  in  Dot.  vacabani  snperscr.  in  Voss.  vet.— 046  CUtrior  accitat  P.  Oryph. 
Delph.  Nard.  Bas.  Claniaie  a  te  V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  Ferr.  Clarieitaiiate  Yotn. 
Tet.  et  L.  B.  Mas.  B.  8.  P.  in  not  V.  mar^.  S.  Claricita  tiate  Mns.  B.  S. 
Clariar  mciaie  O.  Caot.  Clamjuvat  attate  Mns.  B.  1.  Clarior  aciata  V.  marg.  2. 
CUtritai  eettate  V.  marg.  1.  Clare  eitat  atl  te  Oif.  Par.  Coot.  Clare  cit  et  late 
Vosa.  marg.  Clarieitate  ei  P.  in  not.— 046  nota  vagit  P.  V.  cd.  Bodl.  Mas.  B. 
1.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Orypb.  marg.  Voss.  marg.  noetivagit  Vind. 
wteiivagi  vnlg.  nocte  vagi  Bentl.— 047  Lymphirum  P.  Ald.  exeibant  O.  Cant. 
exibani  P.  Mas.  B.  1. 2.  S.  et  edd.  Tolg.  eteibant  Vind.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Voss. 
marg.  tettibant  Ferr.V.  ed.  Th.  Ra.— 048  pro  lune  V.  ed.  Th.  Ra.  larga  deest  Mns. 
B.  2«  tmere  Mos.  B.  1.^040  mutto  Vind.  V.  ed.  Th.  Ra.— 060  ttatereW.  ed.  Th. 

NOTJE 

042  i>ira  [Ptra]  Vel,  nt  aliis  pla-  est,  feras,  nt  saepe  loqnitur.    Sic  vs. 

ret,  dlc;  id  est,  qnasi  divinitos  ve-  066. 

nlentia :  sen  sponte  sna  nascentia.  046  Sylvettria  templa  Nympkanm] 

Olim,  dara^  h.  e.  aspera.  Antra,  qnse  domns  Nymphamm  iin- 

.iaiipla]  Snfficientia ;  qnibns  mor-  gnntar. 

talea  oonteati  essent.  047  Qmbut]  Sopp.  ez. 

MS  Sedan...vocabant']    Hellenis-  048  LkM»!  ^WMrf]  Liqnida  et  hn- 

mmtf  proy  Tocabant,  nt  sedarent,  vel  mida. 

ad  aedandam  sitim.  Lavert']  Tertlse   coqjng.  lavo,  is; 

044  Daevrfiis  ogvai]  Aqna  ez  loco  et  lavo,  as,  dicebatnr  olim:    sicot 

dedivi  flnens.    Sic  vs.  262.  scato,  is ;  et  seateo,  es :  vel  fervo, 

945  Clarieiiat  [CZortor]  Sop.  qnam  is ;  et  ferveo,  es.    Dixit  antem  exi- 

aliis  ia  loeis.    Ita  Lambinus :  at  Pa-  bant  lavere,  h.  e.  ad  lavandom ;  vel 

reas,  Oare  eUat ;  minns  clare.  nt  iavarent :  sicnt  snpra  jam  vs.  MS. 

Aeeitai']  Invitat,  advocat.  vocabant  sedare.    Orsca  phraais. 

Sedaferarum)  Oenera  ferarom,  hoc  060  Scaiere}  Terti»  eUam  ooigng. 

Digitized  by  VjOOQIC 


668  T.   LUCRBTIl   CARl 

Nec  dum  res  igni  scibant  tractare^  neqoe  uti 
Pellibus,  et  spoliis  corpus  yestire  ferariun: 
Sed  nemora,  atque  cavos  monteis,  sylyasque,  colebant ; 
£t  frutices  inter  condebant  squalida  membra, 
Verbera  yentorum  vitare,  imbreisque»  coactei.  d55 

Nec  conmune  bonum  poterant  spectare^  neque  uUis 
Moribus  inter  se  scierant^  nec  legibus,  uti. 
Quod  quoique  obtulerat  praedae  fortona,  ferebat ; 
Sponte  sua  sibi  quisque  yalerci  et  yivere,  doctus. 

Et  Venus  in  sylvis  jungebat  corpora  amantum :  960 

Conciliabat  enim  vel  mutua  quamque  cupido, 
Vel  violenta  viri  vis,  atque  inpensa  lubido ; 
Vel  pretium,  glandes,  atque  arbuta,  vel  pira,  lecta. 

Et,  manuum  mira  fretei  virtute,  pedumque, 

pr<tparare  res  igne:  neque  uHpellibuSj  ae  operire  corpus  eacumie  feraruwu  8ed 
habHabant  sylcae^  ficinora,  et  montee  cavata»  ;  et  abeeondebant  mida  sua  eorpora 
inter  arbueta,  eoaeti  qmppe  fugere  vim  aerem  ventorum  et  fUufias.  Neque  etiam 
poterant  reapicere  ad  pub&cam  utUitatemf  neque  eciebant  etiam  uti  ulUa  inetitutie 
aut  legUnu  inter  ae.  Quitque  rapiebat  eam  pradam^  quam  sibi  sors  otiiciebat : 
auisque  sciebat  tantum  sfonte  sua  vivere  et  agere  pro  seipso,  Et  Venus  covguMge- 
lat  corpora  amaRtium  tn  sylvis :  namque  vel  mutuus  amor  jungebat  quamque 
foeminam,  vel  fortis  viri  vu,  et  impetuosa  luxuries^  vel  merees  aliqiia  v.  g.  de 
glandUfus,  et  pomis  sylvestribuSf  vel  de  piris  lectis,    Et  eonfisi  admirabiUbus  viribus 

Ra.— 951  scribant  Vind.  V.  ed.  Mus.  B.  2.Th.  Ra. nequeP.  V. ed.  O.  Muii.  B.  1. 
d.  3.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  atque  Vind.  nec  vnlg,— 955  umbriaque  Miis.  B.  2. — 
956  neque  P.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  2.  S.  Cant  Ferr. Th.  Ra.  Ald. nec  vnlg.— 957 
sciebant  Vos».  vet.  et  L.  B.  Viud.  V.  ed.  Mut.  B.  2.  3.  scibat»t  edd.  vulg.  uti 
deest  V.  ed.  Th.  Ra.— 958  Quodcunque  P.  V.  ed.  Oryph.  marg.  Th.  Ra.  Ald. 
fUebat  V.  ed.  Th.  Ra.— 960  lugebat  V.  ed.  Th.  Ra.  lucebat  Vosa.  vet.  sed  lu- 
debat  superscr.  inciebai  Oif.  L.  B.  Par.— 962  violenti  V.  ed.  Th.  Ra.^965  Com- 

NOT^ 
nt  jam  meoehmn.    Sie  ti.  896.  ferfle,  nt  docct  infra  vt.  1407. 

951  Seibant]  Sciebant :  sic  vs.  957.         954  SquaKda']  Nada,  hirsnu  pUit. 
Res  igni  tractate]  Coqwere  cibos        956  Nee  eonmsme  iofuun,  tfe.']  D# 

tffne:   tat  igne  ati,  quomodo  jam  liae  re  jam  infra  vt.  1107. 

ntimnr.  969  Fciwt]    AmMria   I>e&:    AsMt 

Igni]  Pro  igne,  at  sapra  vo.  928.  ipse. 

labi  pro  labc ;  mttri  cansa.    Sic  jam  961  Quamque']  Snpp.  fcBminaai. 

infra  docebtt,  casis  et  peHiboa  reper-  962   Inpensa]    Impetnotn,    velM» 

tfs,  malrimoniisqae  atqne  institatit  ment,  effraenata,  magna. 

receptis,  nsnm   ignis  futue   cogni-  964  Et  nMminMs  mtro,  dfcJ]  His  45. 

tnm.  vts.  aliis  subseq.  molu  ac  varia  do« 

952  Neque  uH  peiUbus]  Qose  qni-  cet  de  primis  hominibns.  i.  qaod  mi- 
dem  inventori  primo  faenmt  pesti-  ra  virtnte  pedom  ac  manaom  pol* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRCM   NATURA   LIB.   V»  669 

Conflictabantor  sylvesiria  seda  ferarum  965 

Missilibus  saxis,  et  magno  pondere  dayae ; 

Maltaqne  vincebanty  vitabant  pauca  latebris : 

Setigerisqne  pares  sabiis  sylvestribas,  membra 

Nadabant  terraB,  nocturRO  tempore  captei, 

Circum  se  foliis,  ac  fruodibus^  invohieotes.  970 

Nec  plangore  diem  magno^  solemque^  per  agn^os 
Qnasrebant^  pavidet  palantes  noctis  in  umbris; 


Mnoii  €f  pedum^  pentqiubmttwt  affkuiria  genera  fermim  lapidibMM  JaeulabUi" 
,  et  imgenti  onere  clava :  et  eaptabant  multa,  et  fugiebawt  pauca  qiiiereiiteB 
:  et  eimiUs  aprie  kireuti»  «bi  wtcte  caperentur^  prQiternebant  kmmi  avoa 
agreetee  artui  nudato»^  et  cooperiebant  u  eircum  foiiia  ac  frondibue,  Negue  tre* 
pidi  reqmirebant  ingenti  planctu  diem  ac  solem  per  eampoe^  ubi  errabant  in  tenebri» 


^^^^^^^^^^^^ 


f&etabantwr  Wakef.  ex  conj.  Confiectabantwr  V.  ed.  Th.  Ra.  Conepeetahantwr 
qaidam.  Conseetabaniur  vulg. — 960  In  Mm.  omn.  h.  vt.  teqnitur  vs.  973.  et  in 
P.  deeiit«— 968  oubue  Vost.  vet  et  L.  B.  euibue  reliqni.  eylveetribu»  V.  ed.  Th. 
Mmu  Oif.  L.  B.  Par.  t^eetria  vnlg.--9li9  Nuda  dabant  Uav.  Bip.  Delpb.— 973 


NOT^ 


Jentes  consectarentnr  feran,  qnas  nee 

timebanl,  nec  vitabant  ii.  qnod,  nbi 

nox  eos  ceperat,  ibi  nuda  corpora 

knroi  darent,  involventes  se  foiiis  ac 

Irondibiis.  iii.  qnod  noctis  tenebras 

non  horrerent,  nec  pavidi  soiis  ad- 

ventum    qnsererent:   cnm   entm    a 

'  pneris  viderent  diero  ac  noctem  ai- 

temis   temporibns  gigni,  ntrumque 

vicissim  expectabant  taciti,  aut  som- 

•o  sepnlti.  iv.  qnod  noctn  jacentes 

io  cobUi  frondibns  arborum  strato 

netnerent  sibi  potissimnm  a  feris, 

prssertim  ab  apris  et  leonibus,  qni- 

bns  adveaieBtibns  saxeas  domos  ce- 

debant.  v.  qnod  idcireo  tamen  non 

pliires  tnne  homines  mortem  obirent, 

qnam  nanc  ol>eant :  sed  qui  dentibns 

feramm  petitns  erat,  is  ingentes  fe- 

mitns  edebat,  dum  nuAderetur:   si 

vero  possety  adese  partim  corpore, 

mortem  vitare  ad  tempns,  maiium 

tenebat  snper  viilnera,  donec  ssBva 

vermina  privarent  eum  vita ;  nescie- 

bant  qnippe  tnnc  vnlpeHbns  mederi 

hoioines.  vi.   qnod  non  roulta  tunc 


bominnm  mtllia,  sicnt  nnnc,  in  beUo 
caderent,  aut  in  roaris  aqnis  obniti 
perirent ;  qnippe  quibiis  et  militaris 
et  nautica  ars  i^nota  fuerit.  vii.  de- 
nique  quod  penuria  cibi  tantnm  mo- 
rerentur,  ant  impnidentes  se  veneno 
necabavt.  Qood  nunc  oontrariom 
fit.  Pieriqne  enim  jam  copia  remm 
perennt,  ac  non  slbi,  sed  aTiis  vene- 
na  miscent. 

966  Secla  ferarwm]  Feras^  vs.  94f . 

967  Vimcebanfi  Capiebant,  occide- 
bant. 

Vitabant  pauca  Udebrie]  H.  e.  pras* 
sidio  latebrarum  vitabant  paucas  fe- 
ras;  qnas  noo  metnerent. 

971  Nec  plangore  diem,  ^c.]  Mani- 
lins  taroea  noo  ita  censet»  hts  vss.  i. 
66.  loqoens  de  primis  artium  inveo- 
toribns :  <  Nam  rudis  ante  illos,  nollo 
discrimioe,  vita  In  speciem  cooversa 
operura  ratione  carebat,  £t  stupe- 
facta  novo  pendebat  lumine  muodi : 
Tom  velvt  amistis  moereos,  tum  Iseta 
xeoatis  Sideribu»,  variosque  dies  in- 
certaqne  oocUs  Tempora,  oec  simiies 


Digiti 


zedbyGoOgle 


4170  T.   LUGRBTII   CARl 

Sed  tacitei  respectabant^  somnoqae  sepultei»  '^ 
Dum  rosea  face  sol  inferret  lumiDa  coelo. 
A  parvis  quod  euim  consuerant  cemere  semper^  976 

Altemo  tenebras^  et  lucemi  tempore  gigni, 
Non  erat^  ut  fieri  posset  mirarier  umquam, 
Nec  diffidere^  ne  terras  8Bteroa  teneret 
Nox^  in  perpetunm  detracto  lumine  solis : 
Sed  magis  illud  erat  cura^^  quod  secla  feraram  980 

Infestam  miseris  faciebant  saspe  quietem ; 
Ejecteique  domo,  fugiebant  saxea  tecta 
Spumigeri  suis  adventu^  yalidique  leonis ; 
Atque  intempesta  cedebant  nocte^  paventes^ 
Hospitibus  saevis  instrata  cubilia  frunde.  985 

Nec  nimio  tum  plus,  quam  nunc^  mortalia  secla 

nociU:  ied  sUenteSf  reipiciebaniy  aut  ohniii  aopore  expecUbant,  donee  $ol 
roacida  lampade  lacens  redderet  htcem  ccelo.  Namque^  cmn  oolUi  esMtnt  a  jnimf 
videre  perpetuo  noctem  et  diem  aUemo  tempore  generari,  non  erai  eis  ciirae  naquam 
admirari^  quomodo  id  poeoetfieriy  neque  Hmere^ne  perpetua  tenebra  noctis  occupu' 
rent  terras  in  crtmnan,  ablata  luce  soU$:  rerum  hoc  magie  erai  iis  tit  cMra,  quod 
generaferarum  vlerumque  redderent  somnum  motestum  sibi  ti(/bftiiiiaitf ;  et  pnlsi 
e  cubiU  sno,  rehnquebant  saxeas  domos  ad  accessum  apri  spumaniis,  aui  scevi  leo' 
nis :  et  tit  tempore  concubii  nociumi  pavidi  relinauebani  cmdeUbus  his  hospiiibus 
Uctos  siraios/oliis.    Neque  tunc  iemporis  mortale  genus  hominam  magia  desers* 


^^^•^^^^^^^■^ 


pHaeidi  Mus.  B.  8.  exspeciabani  F«b.  reraptitafraii^  Creech.  res  spedabani  Vois* 
mary.— 074  interai  V.  ed.  Th.  Ra.— 975  Aperuis\ind,  Cant.  A  pueris  qnidam. 
Asperius  Mni.  B.  2.  Aperuissei  Mns.  B.  3.  quoniam  P.  Oryph.  niarg.  Ald.  con- 
sueruni  Cant.  coneervani  Th.  Ra.— 978  Ne  Vind.  V.  ed.  Mus.  B.  2.  3.  desidere 
V.  ed.  Th.  Ra.— 980  eura  qua  P.  Ald.  curaque  V.  ed.  Th.  Ra,— 981  /aciebai 
Vo88.  L.  B.  O.  V.  ed.— 982  Ei  UcH  V.  ed.  Th.  Ra.  Mas.  B.  2.-983  Seiigen 
edd.  vulg.— 984  iendebant  Mua.  B.  2.  parenies  Delpb.— 085  Hosiibus  senis  Moa. 

NOTJE 

nmbras,  Jam  8ole  regresso,  Jaro  pro-  Nymphamm,  ut  ait  ts.  946. 

piorey  iuis  poterat  discemere  caasis/  983  SuU]  Apri. 

&c,  984  Iniempesia  nocte]  Qnam  Plan- 

974  Rosea/ace']  Sic  V8. 609.  *  Rowea  tns  vocat  contlcininm  noctis.    Alii, 

fol  alte  lampade  falgens/  et  vss.  655.  silentium  noctis.    Alii>  concnbiom. 

656.  Scilicety  cnm   cnbant   omnes,   nee 

977  Mirarier']  Poetice  pro  mirari.  agendi  tempns  est  ullnm. 

980  Secla  ferarum]  Fere,  ¥88. 945.  985  Ho8pt<t6t(5  acpvt^]  Pota,  leoni- 
965.  Stc.  huBf  apris,  ursis,  lupis,  &c. 

981  It^esiam  /acUbani]  Torbabant.  986  MortaUa  secla]    Homines,  iic 

982  iS<ixea  iecta]  Antra,  saxeas  do-  TiS.  803. 1237. 
mos;  latebras:    syWestria    templa 


.Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RERUM   NATURA   LIB.   V.  671 

Didcia  linqoebant  lamentis  lamina  Titas. 

Unos  enim  tnm  qoisqae  magis  deprensns  eorum 

Pabula  Yiva  feris  praebebat,  dentibus  haastos: 

Et  nemoratic  monteis  gemitn^  sylvasque^  replebat^        990 

Viva  yidens  yivo  sepeliri  yiscera  basto : 

Aty  qaos  ecfogiam  seryarat»  corpore  adeso» 

Posterias,  tremalas  soper  alcera  tetra  tenentes  t 

Palmas,  horriferis  adcibant  yocibas  Orcom : 

Deniqne,  eos  yita  privarant  vermina  sasya^  995 

Experteis  opis ;  ignaros^  qaid  yolnera  yellent : 

At  non  malta  viram  sab  signis  milia  dacta 

M  dmleem  hieem  tiUa  fluentie,  guam  mme  relinquit.  Cum  enim  Hme  temparie 
wnu  aUqms  eorum  eaphu  ei  deniibue  ferarum  dewmitn»  magisy  qaam  DunCy  ml- 
mtatrabat  vha  aUmenta  /eris^  implebat  planetu  saUus,  eoUee,  ae  eyhas  circam,  eer» 
men*  siw  inMtmtiepeUri  viva  in  aepulero  viro.  Sed  ii,  guo$  /uga  eonservaverai^ 
peeiquam  eorpus  eorara  dentibus  ferarum  fidttet  petitumj  kabentee  manut  trepi' 
da»  tmper  vuinera/mda  voeabant  mortem  horrendit  damoribut :  donec  crudeUt  ver» 
metorbavittent  et  vita^  inopet  omnis  auxiUi,  et  neteiot  quid  remedii  ulcera  potee- 
reni.     Verum  una  diet  non  perimebat  phnima  mUHa  hominium  dedueta  tub  vexU' 


B.  2.-967  labentit  Moret.  ex  conj.  edd.  valg.— 988  depentut  V.  ed.  Th.  Ra. 
deprekentut  P.  O.  Mas.  B.  2.  Ald.--990  gemitut  Voss.  Tet.— 992  Ac  V.  td. 
Tb.  Ra.  Ad  Cant.  ejffugtunt  tempore  Mas.  B.  2.-993  tupra  Mns.  B.  2.  3. 
CaDt.  uieeru  P.  Blas.  B.  2.  3.  Cant.  vitcera  reliqni.— 994  ortum  Mni).  B.  1.— 
995  Donicum  edd.  vnlg.  privarant  P.  V.  ed.  Yos«.  L.  B.  O.  Mut.  B.  1. 3.  Cant. 
Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.  Bas.  privabant  P.  in  not.  Bat.  marg.  privarunt  vulg.ffrml- 
M  Mat.  B.  1.  Ferr.  verwUa  Mot.  B.  2.-996  ignavot  Mot.  B.  2.-997  tgnit  V. 

NOTJE 

987  Lamentit  [Labentit]  Qate  flaza  qaasi  vermibat  quibutdamy  tcindi  vi- 
labitar.  Ita  omnet  prteter  anom  dentar.  Quod  doloris  genus  QrKcl 
Lambinom,  qol  legit  lamentity  h.  e.  vocant  <rrpwp6r.  Fest.  Unde  Ver* 
plangoribos.  minare,  h.e.  vermibos  infestari. 

988  Eerum']  Nempe,  primorom  il-  996  Experteit  opit]  Medicinat  osnm 
lororo  horoinom.  non  habentes. 

992  Corpore  adeto  potteriut']  H.  e.  Quid  votnera  veUenf]  QotB  remedia 

postqoam   deotibos    ferarom   petlti  volneribossanandisessentadblbenda. 

erant.  997  At  non  muUa  virum,  i^c,']  Non^ 

994  Adeibant]  Ab  accio,  is:  vel  ac-  dam  enimnatnm  erat  bellnm.  Nam- 
cieo,es :  slcnt  sopra  sdbant  pro  scie-  qoe,  ot  ait  Ovid.  Met.  i.  *  Nondnm 
bant.  prvcipites  cingebant  oppida  fosssBy 

OrCTMi]  Infemom ;  h.  e.  mortem.       Non  toba  directi,  non  aeris  comoa 

995  Denifue  IDonieum]  Donec,  ot  flezi,  Noo  galetp,  non  ensis  erat ; 
stppe  monnL  sine  militis  oso,  Mollia  secarte  per« 

F^fMJiM]  Plor.    Dicontor  ventris     agebont  otia  gentes.' 
tomina,  com  intestina  minoto  moto, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


GTS  T.  LUCRBTIl  CARI 

Una  dies  dabat  exitio ;  d^c  tarbida  ponti 

^quora  laedebant  nayeis  ad  saxa»  vtrosqne : 

NeCy  temere^  in  cassiim  frostra^  mare,  saepe  coortam,  1000 

Saevibat ;  leTiterque  minas  ponebat  inaneis. 

Nec  poterat  qnemquam  placidi  peUacia  ponti 

Subdola  perlicere  in  fraudem  ridentibas  undis : 

Inproba  navigii  ratio  tum  ceeca  jacebat 

Tum  penuria  deinde  cibi  languentia  leto  1005 

Membra  dabat ;  contra  nunc  rerum  copia  mersat 

niei  inprudentes  ipsei  sibi  saepe  Tenennm 

Vergebant;  nunc  dant  aliis  solertius  ipsei. 

Inde  casas  postquam,  ac  pelleis»  ignemque,  pararunt ; 

Jjf :  neque  proeellti  ctunpi  tmrU  aUidebmi  mve§ mt^  komhu$ ud  foofirfit:  §$d 
aqMQr  etBfefrMMtrmfwrebai  exertiB  <ettt6ii«,  ai  interwuiceb&i  vamm  terreree  ibu  pe» 
rkmlo.  Neque  doloemfmUaeia  marU  tramimlU  poierat  ia^teUere  qaemqmamindo» 
kmy  plaeidis  fUuAibma;  toMe  enim  are  neqnam  navigandi  erat  ignota.  Poatea 
imnc  temporit  dtfeotue  aUmenH  i^ferebat  mortem  languentibue  corporis  arimbme; 
nmne  vero  abundaniia  rermm  ntergit  hominet.  lUi  primi  hominee  flermmquie  inapi- 
maxtee  ipn  infmndebani  eibi  virue:  nmne  Tero  ingenioeiui  ipA  freebeni  mUie. 
Deinde  ubipraparaveruni  sibi  donm,  et  peUee  et  ignemf  et  vbifeemuuijuneta  viro 

«d.  Th.  Ra.  miUa  P.  V.  ed.  O.  Caot.  Th.  Ra.  mUUa  vnlg.— 1000  8ed  edd.  v«Ig. 
N.  L  ineureufluctue  m.  Orypb.  P.  in  noi.  flmeirie  mare  Vo8«.  marg.fltetro  Vott. 
md  CatiiU.  p.  290.  mMrefluetibme  octpe  coortie  Lamb.— IMl  pomebai  BodL  Voti. 
▼et.  et  L.  B.  P.  Ald.  Hay.  Bip.  potebae  Vind.  V.  ed.  Th.  Ra.  poeoebat  Ferr. 
poeeebat  O.  Mas.  B.  1.  Cant.  V.  marg.  1.  polebai  Mos.  B.  9.  portabai  et  in  marg. 
potAat  Mot.  B.  3.  muecebai  Delph.  Cout.  fondebat  ^oidam. — 1004  am  Perr. 
V.  ed.  Th.  Ra — 1005  lacto  V.  ed.  Th.  Ra.  Ucto  V.  marg.  1.— 1006  drdani  V. 
ed.  Th.  Ra.  Vind.  Mns.  B.  3.  dabami  O.  Mnt.  B.  2.  Ferr.  menast  V.  ed.  Th. 
Ra.  mertat  Tnmeb.  Adv.  xxx.  22.— 1007  prudenter  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ka.  Vind. 
prudentee  Bodl.  Vost.  vet.  et  L.  B.  Mnt.  B.  1.  2.  3.  Cant.  O.  ipeU  Orvph.  P. 
—1008  nudani  Vind.  V.  ed.  Th.  Ra.  Mnt.  B.  2. 3.  Cant.  nedmnt  etiam  V.  ed.  H 
mmdani  O.  et  mudabant  Mnt.  B.  1.  Ferr.  olitf  deett  Viad.  V.  ed.  Mnt.  B.  2.  t. 
In  cujut  nltimi  margine  tcribitur  *  Abett  corpuoy*  qood  comparet  io  O.  et 
Cant.  ut  leimm  in  P.— 1009  pelvU  vel  peiva  P.  Cant.— 1011  Deeat  Vind.  V. 

NOT^ 

1000  Frmstra  IFluctibu*]  Proflmeii'  novot  pontnt  tnbdnxtrat  orbet,  Nec 

bmOf  metri  caota.  Titam  pelagOynec  ventit  credert  vela 

1002   PeUacid]   Fallacia.     Sic  ii.  Aodcbant;  ted  qnitqoe  tadatenoete 

660.  pntabat.' 

1004  /Mpro6a  namgiif  9^e.]  Sic  Ovid.         1008  Vergebani]  Mitcebant,  infon- 

Metam.  i.  *  Nondom  cttta  tnit,  pere-  debant.    Verg eodi  verbo  ntdMUitor 

l^oom  nt  viteret  orbem,  Montiboty  in  tacrificiit.     Plant.  Cnrcnl.     8ic 

in  liqoidat  pinnt  detcenderat  nndat :  Lncret.  ii.  212.  <  In  terrat  igitur  qno- 

Nnllaqne  mortalet  prteter  tua  littora  qoe  tolit  vergitur  ardor.' 
norant.'  £Manil.i.76.  <Immotntque         1009  Imde caeae pooiquam^  ^c.]  Uit 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RnVM  KATimA  LIB.  V*  673 

fi  milier,  caii|aiicla  tiro,  eobcMdt  id  Mnt,  lOM 

Castaqae  priyats  Veaeris  cMMEibta  lota 

Cognita  sant»  prolen^ w  ex  se  Tidere  cteata»  ; 

Tam  genos  htmianam  primam  moUeae«ee  ceepit 

Ignis  enim  carayit,  itt  alsia  corpora  fidgm 

Nonita  janiposseiitcaeKsab  tegminefevre:  1015 

Et  Venas  inmiBoit  Tireis^;  paereiqiie  paseataa» 

Blanditiis  facile  iageniam  firegere  saperbMt. 

Tonc  et  amicitiem  coeperant  jangere  habentes 

ElaitaMiai  inter  ie^  nec  lasder^  nec  vMare ; 

itealy  H  M  fmjtta  ^mjwgim  Vetim$  primim  mmgm^eogmUm/kenmif 
midenati  pemtemieim  mmtmim  em  eeipeie:  taMc  geue  kemmmimm  imcfpii, 
igmie  enim,' 


i  /tci*,  mt  ewperm  ekkm  mem  iim-jmm  tUAe  pem' 
ead  petferre  fiigm  eeb  ieeto  cmU:  et  Vewne  mmmmit  virm  sqm :  et  itifmUee  blam» 
^iaiemtie  lois  mdtigaeermii  faeiU  iimperioeum  mUmmm  pm^eniwn,  Tmu  etimn  ho- 
muttB  poeeideniee  ogroe  vieimoe  imeepermU  fmere  mmiciiimm  itUm'  ft,  weqm  nocere 


ed.  O.  Blas.  B.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.-^1019  coortmn  Delph.— 1014  olgidu  O. 
Bfiw.  B.  1.  Ferr.  P.  Ald.  Oryph.  Nard.  Bas.  V.  marg.  1.— 1015  poeeeiV. 
Ald.  ferri  P.  V.  ed.  Voas.  Tet.  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  8.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.— 
1016  pneiri  Y.  ed.  Th.  Ra.  puerie  Mos.  B.  2.  Ferr.— 1018  mnicitiem  Vost.  L. 
B.  P.  V.  ed.  O.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  XXd^mnicitiam  Tolg.  mmeUia  Mot.  B.  2. 
eeentm  Mar.  Voas.  marg.  P.  in  not.  V.  marg.  1.  Voss.  ?et.— 1010  FimUwnei 
▼el  FhdOmei  P.  Mos.  B.  1. 8.  Cant.  Mar.  Voss.  marg.  Finitim  Bodt.  Voss.  vet. 

NOT^ 

vero  IS.  vat.  te^  mote  doeet  dn  peHiba»  tectat  iilgHnr,  et  piDgitor, 
primit  iMMBinibnt,  qpm  wdOeH  pett    «i  aaliiioo»  TtttleiMli  moftm  bnmi- 


I  tandes  atn  H  txpm*  net  potteri  memoria  lepetant,  inqn^ 

ikntin  repmraBt.   u  dooiot  eeo-  Diod.  Sloal*  llb.  1. 

MnKltae  aibL  wu  peUat  pro  Toattbnt  1014  Cmweit]  Bflbcit:  ai€  m.  127. 

paiaite.  nk  ignem  e  tiliciboB  eael*  et  iv.  820. 


tatee^    Qvb  ttin  leceniBt  ut  matri-        illsia]  Altioiy  a,  nm :  Tel^  altloant, 
InieiiBty  ac  primit»  Veoerit     e,  eai^  dMtor,  ^  Mgnt  ferre  non 


k  eepiOTerint :  nt  mollios-vi-     po4ett.    Varro  de  Re  Jkmt,  n.  ».  de 
tam  degeeint  r  nt  peeenttty  p«erotv«e     caprit :  *  Stabnlatnr  pecoa  melint,  md 


i  genot^  qnod  «qne  iabecil»  hyberaot  eBDitat  ti  epectat,  qnod  eel 

t  eety  niterari  carperint :  nt  ani*  aleiotBm.' 

Goncaedem  joBxeiiBt.     SiBC  1019  CMi  «n6  iegwdme]  Snb  dlo. 

lebnt  telnm  gcBM  bnnmnBra  me  Bekemtte'}  Bene.    N^nnmt 

jam  leiaeet  pereatlnm.  cedidbnt  legitar,  eeatlei ;  mele. 

Mm}  Ptinnrai  enim^  peUibnt  eer-  1010  FfiiilMMei  IFUdHmd}  Plnltf mot 
pBO  teieniBl  bondnet :  deinde  ele« 


gaalleram  ▼ettltM»  ex  aeiMt  Telle-        Nm  hederef  nee  eMort]  Snp^.  se 
iibBB.tibi  fbceram.    Unde  Herenlei    min<lra>aMamiciliamj«n€tani. 
Deiph.  et  Vmr.  Clne.  Lucret.  3  U 

Digitized  by  VjOOQIC 


674 


T.  LUORKTII   GARl 


Et  pneTOS  conmeiidanint,  moliebreque  seclam^  1Q20 

VocibuSi  et  gestn ;  qnom  balbe  significarent^ 
InbeciUomm  esse  aeqnum  misererier  omni. 
Non  tamen  omnimodis  poterat  concordia  gigni : 
Sed  bona  magnaqae  pars  servabat  foedera^  castei ;  - 
Aat  genas  humanam  jam  tum  foret  omne  peremptam^  1025 
Nec  potnisset  adhac  perducere  secla  propago. 
At  varios  lingu»  sonitus  natura  subegit 


ilbi,  mquefnuiger^  amlcitiani.  Ei  kabtiermit  in  veniroihne  et  cara  i^fiadeif  H 
genuifemineum,  crnn  vocUme  et  geetu  baUmiienia  indiatrentfjuehm  eeee  mieerari 
emnee  iufirmoe,  Attamen  amicHia  mutua  non  poterat  fieri  onmibue  modie :  eed 
bona  et  magna  pare  hominmnt  qui  jmri  trunt,  coneervabant  legee,  Slne  qoa  rc, 
velgene  hominum  jam  tunc  tota  perOieet:  neque  poeteritae  potuieeet  ffropagare 
ueque  ad  koe  tempue  genera  qoaeqae  homioam.    Poetea  vero  natura  coegU  edere 


^^0^^^^^^^^^ 


et  L.  B.  ▼iod.  V.  ed.  Tli.  Ra.  Finitima  Talg.— 1020  etOum  pro  eeclum  Bodt. 
Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  fitum  V.  marg.  1.— 1021  blando  Mus.  B.  2.— 1022  miee- 
rier  Viod.  O.  Cant.  mietrerier\.  ed.  Hi.  Ra.  omfii  Viod.  V.ed.  Bodl.  O.  Mas. 
B.  1.  2.  3.  Cant.  P.  in  not.  Ferr.  Th.  Ra.  omnit  Oif.  omnium  vulg.— 102S  Nec 
P.  Mus.  B.  2.  Ald.— 1024  eervabant  Vind.  Mus.  B.  1.  3.  et  edd.  valg.— 1025 
At  P.  Haud  qnidam.  cwn  foret  Coat.— 1026  eola  propago  Mua.  B.  2.— 1027 


NOTJE 


1020  MuUebre  eedum}  Molierea. 
Sic  IT.  1220. 

1021  Baibe^  Balbotieotea. 

1022  Omni  [omnimm']  Versas  |dac- 
t^rUcoa :  vel  lit  awil^fiais  vocaliom.  Sie 
Virg.  1.  ^n.  *  Depeodeot  lychoi  la- 
qoearibus  aoreii.' 

1020  Adhuc']  Usque  ad  hoc  tempos. 

Secla]  Geoera  hominam :  hominei. 
Sic  alibi  passim. 

1027  At  varioe  Ungua,  ^.]  Hls  de- 
i\iqoe  63.  vss.  posteriortbos  docet  de 
primo  sermonis  ac  lingote  oso.  Diclt 
aotem  qood  necessitas  eztorserit  a 
mortalibas  loqoendi  osom,  atqoe  ad 
instar  infantpm,  qui  rem  prsesentem 
digito  monstrant,  homines  expresais- 
se,  nescio  quo  facto^  nomina  cnjasqoe 
rei ;  qoasi  oatara  doce  qoisque  seo* 
tlat  vires  soas.  9ic  enioiy  inqait,  vi- 
tulosy  ooudum  enatis  sibi  comibas» 
reloctatar  in  offensorem:  sic  catuli 
leonam  et  panthenuromy  ooguibas  et 


deotibas  nondom  sibi  creatisy  mor- 
dere  ac  dilacerare  tentant  obviom 
qoemqoe :  sic  aves  implomes  tremo- 
lis  alis  qaatioot  aera  iocassom.  Ita 
ergo  bomines  qoibos  a  natora  data 
est  loqoendi  vis,  sensim  emisere  vo- 
cem,  ac  rebos  imposoere  nomiaa. 
Uode  torpiter  io  Sacrae  Scriptorm 
chrooologam  invehitor  Poeta :  dom 
negataprimo  homine  nomina  robos 
imposita  fuisse.  Qoanqnam,  non  con- 
tra  Scriptoram  Sacram,  qoss  slbi  forle 
foit  Igoota,  sed  contra  Platonem  im- 
primisdispatat hic Lacretios.  Plato 
enim  hi  Cratylo  docet  nomina  con- 
solto  rebus  esse  imposita,  eomqvey 
qni  primas  oomioa  rerom  fabricatns 
sit,  hfofurrovf/yor^  *  nominom  opifioem/ 
et  6ifotuero$4nfrf  'nomiimm  impoaito* 
rem '  nominat.  Itaqae  i.  percancta- 
tor  poeta,  cur  holc  primo  oomenela- 
tori  datam  slt  cuncta  notare  vodbns : 
ceteris  vero  hominibos  id  moneris 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RCRUM  NATORA   LIB.  V. 


G75 


Mitterei  et  ntiUtas  expressit  nomina  remm : 

Non  alia  longe  ratione  atqae  ipsa  videtur 

Protrabere  ad  gestom  pneros  infaotia  iingoad ;  1080 

Qnom  £acity  nt  digito»  qnse  sint  prcesentia,  monstret : 

Sentit  enim  vim  quisqne  snam  quod  possit  abnti. 

Comna  nata  prins  yitnlo  quam  frontibns  exstent^ 

lUis  iratus  petit»  atque  infestns  inurguet: 

At  catulei  pantheramm^  scjrmneique  leonum,  1035 


4m€rm9  mim  ihgma  :  etc$mmodUut^/lkfanifunmmr€num:  hoMd  mtw  ffncul  mod^y 
fwmm  ipfm  pmeriHa  videtmr  addmcere  pueros  ad  gestum  faciendam  caosa  termoniM^ 
cmmfmeU^  ui  U  imdicemt  digUc  ret  eai,  ^  coram  mdeimt ;  etemim  unm»  ^uieqme 
pereemiU  in  le  vtres  «iiaf,  qmilnu  qmeai  uti.  V.  g.  cormm  mata  etmi  vitmh,  oiite- 
fMM  JrmUi  illios  appareamt :  tuecentms  ferU  illi$y  et  infeetus  taceasit.  CaiuH 
etiam  pmUkerarum^  ei  caimU  leommmjam  tmm  UHgiUbme  et  pedUmtp  ei  tmorm  eem 


^»^^^»^^^^N#S»^ 


AtU  Vind.  Moi.  B.  S.  Cant.— lOSl  Qua  Mni.  B.  9.  et  Voii.  vet.  monstreni 
edd.  Tolg. — 10S9  01«  Voss.  vet.  et  L.  B.  Cant.  quam  pro  quod  edd.  vnlg.  quo 
V.  marg.  1.  qtd  Mns.  B.  8.— 10S4  infeeeue  Voss.  vet.  et  L.  B.  Vind.  Cant.  V. 
ed.  Tb.  Ba.  i^feuemt  volg.— 1095  tcffnimque  V.  ed.  Tb.  Ra.— 1086  mortut  pro 


NOT^ 


foerit  denegatnm  ?  n.  Si  nnllns  pr«- 
cetierat  vodt  ntnt,  unde  data  ett 
baic  prlmo  homini  notitia  ntilitatit, 
qns  inde  oatcator?  lu.  Unde  primnt 
ille  Bomenclator  potnit  cogere  ce- 
teroa  hominet,  nt  editcerent  ab  eo, 
qoid  loqni  Tellenty  atqne  memoriter 
Toces  o  86  datat  rotinere  ?  iv.  deni- 
qoe  oit  niliil  in  eo  mirabile  videriy 
qoed  qoltqoe  bomo,  coi  natora  dedit 
et  lingoam  et  vocera,  potoitte  pro  too 
arbitrato  ac  tentn  vario,  tingulat  ret 
DOtare  tnit  nominibot ;  prtetertim 
cnm  mota  animaiia  inot  affectnt^  qui 
ioat  adfflodom  paoci,  dittimilibot  ta* 
neo  vocibot  notare  pottint  ac  tole- 
ant  Namqne  dolorem  et  voloptatem, 
et  ceterot  affiectot,  qoi  liit  doobot 
tobjiciontnr,  inarticulata  quidem,  tcd 
tamen  dittimili  voce  tignificant.  Igi^ 
tar  qoidni  liominet  potnerint  variai 
ret  variit  rebot  notare?  Qoat  rationei 
vix  aiicojnt  loot  momenti.  Namque 
Scrlptnra  Sacra  docet  not  Oenet, 
eap.  8.  qaod  appellavit  Adam  nominl- 


bnt  tnit  creata  animantia :  cni  tcili* 
cet,  nt  eadem  Scriptnra  tettatnr  Ec- 
clet.  cap.  17.  creavit  Deut  tcientiam 
in  animoy  tentn  implevit  eum,  et  mala 
et  bona  ottendit  illi,  addiditque  dit- 
ciplinam.  Qoidnl  ergo  primnt  ille 
bomo  tcientia  imbntnt  legitime  po- 
tuerit  rebnt  tna  nomina  attignare? 
Quidni  bominet,  qnomm  prona  ett 
natnra  in  emditionem,  avidaqne  tci- 
endiy  vocet  rebot  datat  ab  iUo  memo- 
riter  retinere  gaviti  tint?  Neqne,  ot 
mnta  anlmantia,  tnot  tantnm  ac  pro- 
priot  affectnt  exprettit  primut  ille 
nomendator,  ted  alienot  rooret»  alie- 
namquenatnram  pertpexit  ac  ezpret- 
tlt.  Sed  de  origiue  termonit  bnmani 
vide  Laert  lib.  x.  Diodor.  Sicol.  lib. 
I.  tnb  initium,  et  Platon.  in  Cratylo. 

108S  Quod  [Qmam'}  Bene:  ntor  enim 
et  abutorregunt  accntativnm  teqoe 
acablativom.  Plaut  Qnidamolimle- 
gebant  ^tfood,  ut  ii.  840, 

1085  Scymnei]  Oraeca  vox  ett  i  i. 
e,  catnli. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


676  T.  LUCRBTII  €ARt 

Ungaibus  ac  pedibas  jam  tRm  moraaqae  repngntBt, 
Vix  etiam  quom  smit  dentes  aBgaesqae  cfeatei. 
Alitam  propono  genns  alis  omne  vidcmas 
Fidere»  et  a  peanis  tremotam  peteie  anxiliatam. 
Proinde^  potare  aliqoem  tam  nomina  distribuisse         1040 
Bebus^  et  faide  homines  didicisse  yocabala  prima, 
Desipere  est :  nam  qaur  bic  posset  cwicta  nota|-e 
Vocibas»  et  varios  sonitas  emittere  ling«ad> 
Tempore  eodem  aliei  facere  id  non  quisse  putentur  ? 
Praeterea^  si  non  aliei  quoque  vocibus  usei  1045 

Inter  se  foeranti  unde  insita  notities  est  t 
XJtilitas  etiam^  unde  data  est  huic  prima  potestas, 
Quid  vellet  facere^  ut  sciret^  animoque  Tideret? 
Cogere  item  plureis  unus»  victosque  domare^ 

drfendmi$9  eum  vix  odhMC  denie$  et  Mnguee  orii  enmi  iUu,  CenumMt  etiam  gentem 
emnem  volucrum  credere  u  pennie  nascentibasy  et  quarere  ab  alie  suii  auxUinm 
trepidum,  Itaque  credere  aluiuem  tunc  tempori»  imposuisee  nomina  rebuM,  et  hine 
hominee  edtdiciaee  jnimas  vocee,  ineanire  est,  Namque  quare  iHe  homo  posset  sig* 
nare  res  cunctas  suis  iiomtiit6t(«,  et  edere  diversos  eonos  Unguat  aUi  vero  iiom  cre- 
^knlur  potuisse  faeere  tdm  eodem  iempore  7  Detndet  si  aiii  eUam  non  msi  snmi 
inter  s<  vocibus,  unde  igitur  notUia  commoditatis  liogue  ingenerata  est  illi  homini  ? 
et  unde  prima/acuHas  concessa  est  ilU,  ut  alii  novissent,  et  mente  conciperentfaceret 
quicquid  veUet?  praterea  tmuB  hamo  non  poterat  sibigere  muttot,  ae  subados 


morsuque  Cant.^lOST  Vix  etiam  quom  Oif.  Par.  Hav.  Vixtiam  quomVo%9,  vet. 
Vix  Jam  quom  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  L.  B.  Mas.  B.  8.  3.  Omt.  Th.  R». 
Vix  jam  etiam  quom  P.  Ald.  Ftar  jam  eum  ipsis  Bas.  Ferr.  Vix  dum  etiam  sum 
«el  Vixdumeisoum  Lamb.  Vix dumsumipsisYvlg^skUungussdsmtssqu^Vbm, 
B.  2.--10S8  AUtuum  porro  vqlg.  prapsrr<^  Viad»  V.  «d.  Bodl.  Voia.  ^tlU  Qs»K 
Y.  marg.  %.  aUis  Mus.  B.  2.~1039  pinnis  Voas.  vet  Voas.  marg.--.1043  Dc* 
super  V.  ed. Bodl.  O. Mus.  B.  1. 3.  Cant.  V.  marg.  2.  Voss.  marg.  Ferr.  Th.  Ra. 
pos^t  Ferr.— 1044  nequisu  Voss.  vet.— 1045  queque  Vind.  911^  O.— 1040 /it«rml 
Gif.  marg.  ssta  natitu  Voss.  vet.  notiee  V.  ed.--1647  UHUtas  Vind.  V.  ed.  BodK 
Voss.  Ttt.  et  L.  B.  O.  Mas.B.1.2.  lUCant.  Ferr.Hi.  Ra.  UHi^stis  P.tledd. 
luilg.  et  pro  stim  mlg.  ^e  O.  Mna,  B.  L.  Ferr.  himspnmis  Belph.— 1048  Qnsd 
P.  sckrent  P.  Mus.  B.  1.  Ald.  Bip.  Hay.  Delph.  «idtfr«ii<  P.  Idiiis,  B«  %  AUL 
Bip.  Har.  Delph.  viders  Voss.  vct.  L.  B.— 1051  ssrdes  V.  ed.  Cwt  Th.  Ba.  sor- 

NOTJE 

1040  PuJtart  ediqimSf  ljr<^]  Pjtbago-  vaa.  1057. 1069. 

f«a  aiebat  simunaft  illnm  faiase  saplen-  1044  Tesmpaps  esdmn,  tfc,^  H.  e.  si 

tiae,  qai  rebas  nomina  primaa  impe-  qois  mraa  potoit  inpoBcra  reboa  no- 

sait.    Aiebat  et  idem  Piato  in  Cra«  mina,  potoit  et  alioa  eodem  teaiport 

lylo.  pariter  idem  faoeve. 

1042  Nstare  Foct6Ms]  Nomiiiart :  aio  1048  Facsre^  Agere»  efieere.. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DS   R8RDM  NATURA  LIB.   V.  677 

Non  poterat,  remm  nt  perdiscere  nottyim  yeUent :        1050 

Nec  ratione  docere  uHa,  saadereqve  sordisi 

Qaid  sit  opus  faoto ;  faoiles  neque  eDim  paterentur : 

Nec  ratione  alla  sibi  ferrent  ampliOd  aoreis 

Vods  inaaditos  sonitas  obtntidere  frtistra. 

Postremo»  qoid  in  hao  mirabile  tatito  op^re  est  re^  1065 
St  genns  hamannm,  cni  vox»  et  Ungna^  vigeret, 
Pro  vario  sensa  var»B  res  voce  notaret ; 
Qaom  pecades  matae,  qaom  deniqae  seda  feraram> 
Dissimileis  soleant  voces  viyriasqae  ciere» 
Qaom  metas^  aat  dolor»  est;  et  qaom  jam  gaadia  gliscunt  ? 
Qaippe  et  enim  licet  in  rebas  cognoscere  apertis»       l(H>i 

Inritata  canom  qaom  primam  magna  Molossam 
MoUia  ricta  fremont»  daroa  nadaotia  denteis> 

Mf ere,  ¥i  veUewt  diseere  nomina  reroni :  neeuUe  mode  peUtMi  edoeere^  «c peNm: 
dere  hominibas  non  inteUigentibuef  qnid  epmieaifacere,  Neque  emm  «roifo  oiitiiio 
ferreni,  neqne  «/lo  medo  mofie  tinereni  ineeUiee  eenoe  Ungua  incaeeumferire  eUd 
earee.  Dmmque  mM  eet  in  hae  re^  qaod  adeo  admirabiU  videatar,  ei  komi' 
Mi|  qni  haUnt  lingmm  et  vecem  exfrimant  vece  ree  divereae  eeewdum  di* 
eertmn  eetmm^  mimmm  mntm  mtummte8f  qwmiam  tandem  genera  feramm  con* 
meteamt  eSere  differentee  et  dkeereae  toeee^  ^fnemdo  Omifr  vH  dohr  eety  et  qmnde 
jem  vetnpdatee  ereeeunt  f  Namque  fdctie  eet  noeee,  hee  ipeum  e  rebue  mani' 
fatie.    Qmmtde  patentm  et  remieei  rietne  eaknm  Mekmorum  treH  frendentj 

dm  O.  etergm  Mm.  B.  2.  OnDim  liittr  nUa  ht^Mce  t»«  et  eandem  voeeni  vf« 
lOM.  desiint  Ma».B.  1.— IM2  Qnid  faete  eeeet  epne  edd.  vn\g,  faeUe  Nerd. 
tmUeeima  qne  Vind.  V.  ed.  Mos.  IL  t.  Th.  Hn.faeUe  «i  neqne  Ferr.  iir^  ailM 
/eeUm  Jjnmb^peterentnr  Mttt.  B.  8.-^1065  in  oe  Fem  emet  pra  eet  re  Mnt.  B.  1. 
rvdeest  V.  ed.  Mw.  B.  t.  Ferr.  Tlk  Re.^1066  e^reliir  P.  V.  ed.  Tli.  Rt. 
Aid.  Oryph.  merjj^  Bas.  Mrs.^lM7  vmrim  BeiitK«^1060  atqnedekrY.td, 
Ferr.  Th.  Ra.  mtt  qnom  O.  Miis.  B.  1.  9.  nam  gaudia  Mus.  B.  eibi  gaudia  O. 
Mw.  B.  1.— 1061  «mjii  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ucei  in  P.  Vind.  V.  ed. 
Bodl.  O.  Mna.  B.  l.  8.  3.  Cant.  Nard.  Bas.  Voss.  marg.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald. 
UUeete  Tnlf^lOOS  IrriU  mmmm  qne  Mna.  B.  t»— 106S  fremnnt  P.  Vind.  Ald. 

NOTiE 
lOM  Mb/mmm]  Fer»»  ut  mbi>6        JtfoIoiMni]  BfolOMorm.  Eit  antem 


Moloiiia  para  Epiri ;  qna  ia  regione 

1060  Gen^  ^liMnl]  Oandia  cret^  naecebtntnr  otim  eanea  ngrtg^if  qoi 

cant,imp«nt.    SioPacntinsi  «led  Moloeti  dicU  tnnt.   Virg.  Oeorg.  iiii 

netcio  qnidnam  tit  anhni.  Floreteit,  *  Noc  tibi  enra  cannm  ftierlt  pottre- 

et  fliieit  gnndinni.'   Ett  antem  Oiis-  »%  tod  «na  Veiocli  Sparth»  catnlot 

cere,  faiqnit  Nonini,  congelateere  et  neremqne  Moloiiam  Pasco  tevo  pin*- 

coUigi :  Yol  otwiere,  tel  igoesoett.  gni/    Qni  canet  vaide  clamoii  tttnt 

1062  inrMn]  Aotlqttitnipro  ifri.  ob  rictot  megttot,  qoibnt  prtBditl 

tete.  iOnt< 


Digiti 


zedbyGoOgle 


G78  T.  LUGRBTll  CARI 

Longe  alio  soiuta  rabies  districta  minatari 

Et  quom  jam  latrant^  et  Tocibas  omnia  conplent.         1065 

At  catnlos  blande  qnom  lingna  lambere  tentant, 

Aat  abi  eos  lactant  pedibas,  morsaqae  potentes, 

Sabspensis  teneros  imitantar  dentibas  haostas, 

Longe  alio  pacto  gannita  vocis  adalant, 

£t  qaom  desertei  baabantar  in  sedibos,  aat  qaom        1070 

Plorantes  fugiant,  sabmisso  corpore,  plagas. 

Deniqae,  non  hinnitas  item  differre  yidetarj 
Inter  eqaas  ubi  eqaas  florenti  aetate  javencas 

deimdmitei  et  didacentes  aenUi  denieti  fiavre  wMUmhir  Unge  dwerm  eU* 
iNore,  91M011  eim  fnUge  loiroiii,  et  repUnt  omma  loca  domori^M.  Venum  M 
ehtdemt  Ungere  Ungua  blanditim  catmoi  euos^  vel  cum  aUieiunt  eoe  pedibue,  et 
ntoreu  tenewtee  illoa  eieeuUmt  teneroe  wtoreue  deniibue  eubUvaHef  Unge  dinereo 
modo  adukmtur  gannitione  «octt^  91H1111  ubi  reticti  in  domibue  vociferamturf  vet  ube 
pkmgeniee  ejfaginni  verbera  flexo  et  inclinato  corpore,  Demum  nonne  pariier 
kkmkue  equi  mdetur  dieeimtHe  eete^  ^^easedo  eqmte  junior  et  vigene  ataie  Jurii 


Hav.  Bip.  Delpfa.  irenmni  Nonins,  iii.  185.  premunt  reliqni.-^l064  tongm 
V.  ed.  Hi.  Ra.  atio  P.  Cant.  Bip.  Ald.  Huw.  Delpb.  aiia  reliqm.  rabiee  P.  Mns. 
B.  S.  Cnnt  Ald.  ralne  Tulg.  eirieta  Vlnd.  V.  ed.  Vons.  vet.  et  L.  B.  Tfa.  Ra. 
€f  etaeta  Mns.  B.  2.  n  eiricta  Mnt.  B. ».  minainr  P.  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss. 
Tet.  O.  Mtts.  B.  1.  Cant.  Ferr.  Tfa.  Ra.  Ald.  MtMiieicr  ▼nlg.— 1066  Ani  Nard. 
^1067  At  V.  ed.  Mns.  B.  S.  Nard.  Bat.  Tfa.  Ra.  Ataue  O.  Ferr.  jaetani  edd. 
yji\g,potentee  Vind.  Voas.  vet.  et  L.  B.  Mns.  B.  S.  Cant.  peteniet  reliqni.  pa- 
iente  Voss.  ad  Catnll.  p.  6.— 1068  Suepenei  Mns.  B.  2.  veros  imiionim'  Fab.— 
1069  Deest  Mns.  B.  2.  canniiu  Vind.  V.  ed.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  aduieni  Ne« 
nins,  Ti.  10.  etaduUd  i.  67.— 1070  Ac  Lamb.  deeerOe  baubaninr  P.  in  not.  Mnx. 
B.  2.  Ferr.  deeerti  bueabaniur  Voss.  vet.  et  L.  B.  deeerOe  aubanim'  Mns.  B.  1. 
deeertibue  aubuaniur  Cant.— 1071  PtoranHe  V.  ed.  O.  Cant.  Ferr.Th.Ra.— 
1072  initue  Mns.  B.  2.  videntmr  Cant.^l07S  juMeniue  Mns.  B.  1. 8.  Cant.Ferr» 

NOT^ 

106S  Rietd]  Olim  dicebatnr  rictnm,  dem  signtficat    Lacio  Tero  jan  aeii- 

i,  et  rictns,  ns.  Sic  pilens,  et  pilenm.  dnm  est  in  nsn,  sed  ab  eo  snnt  allicio, 

Sic  pnteos,  et  pntenm.   8icTnltns,et  illicio,  pellicio,&c.     Ita  Parens  et 

Tnltum :  /^eiRina,  alii  premunt.  plnres  alii.     At  Lambinns  jaetant ; 

1067   Laetanfi   Allicinnty  lacinnt,  minns  bene.    Itaqne  Uictani  pedabmM^ 

trahnnt  blanditim.     Ltcto,  as,  fre-  id  est,  lU  eembUni  qu'ile  fouieni  Umre 

qnentatiTnm  est  Terbum,  ab  antiqno  petiie  aux  piede,  ei  Ue  repoueeemi  demee-' 
Terbo  lacio,  qnod  facit  in  pneterito 


laxni,  Tel  lexi,  et  in  snpino  Uctum,  1068  SubepeneU]  Noo  grtTiter  im- 

Tel  lectnm,  nnde  lacto,  et  delecto.  pressis,  sed  snbleTatis. 

Est  antem  lacio,  idem  quod  blandi-  1060  AduUni]  Adnlantor. 

tim  trafao,  blanditiis  in  fraudem  Indn-  1070  Bambantur]  Latraot. 
co ;  a  Tocabnlo  la^*  acis,  qood  frau- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM  NATURA   LIB*  V.  679 

Pioiugeri  88DTit  calcaribiis  ictns  Amoris ; 

Et  qaom  sic  aliasi  concussis  artabus,  hinnit^  1075 

Et  firemitom  patolis  snb  naribns  edit  ad  aima  ? 

Postremo^  genns  alitaom^  variaeqae  volacres, 
Addpitres^  atqae  ossifirag»  mergeiqae^  marinis 
FlactibaSy  in  salso  yictam  vitamqae  petentes^ 
Longe  alias  alio  jaciant  in  tempore  yoces,  1060 

Et  qoom  de  victa  certant>  praedaqae  repagnant. 
Et  partim  matant  cnm  tempestatibas  ana 
Raacisonos  cantas ;  comicum  secla  vetusta^ 
CoTVoramqae  greges ;  abi  aqaam  dicantar,  et  imbreis^ 
Poscere,  et  interdom  ventos^  aurasqae^  vocare.  1085 

Ergo^  si  yariei  sensas  animalia  cogunt, 
Mata  tamen  quom  sint,  varias  emittere  voces ; 


iaUr  eqiua  afihu  ttmniU  amorit  atig^ri^  fnam  cnni  iii6  narHm  paUntihu  emiitit 
fitmiitm  ad  arma  7  vd  cum  ob  aliat  eoMtas^  quaMtaiit  immtnitf  iia  kimiiimn  edii  1 
Demifme  gent  vodtcnan,  €f  dioertte  oret ,  accipitret^  ei  ottifrageBj  ei  artaei  qamriiani^ 
iet  mimm  et  cUmm  vt  undit  taltit  marit^  edimt  dhoertot  owmino  clamoret  in  tempo- 
fibmt  diotrtitf  quam  ubi  eoniendmU  de  cibOfet  pugnant  de  preeda,  EtpoHimcommu- 
tani  roMCot  cainiut  tiand  cum  diverais  temporibut  anni :  vetuti  longofaa  gent  wnd* 
dOR,  et  twrba  «oroonmi,  quando  dicuntur  petere  aqua  m  et  ptuviam^  et  plermnque 
ptttuiare  ventot  et  fiedMt,    Igiiur  ti  diverti  affectutfaciuni  ui  antmolta,  qua  tamen 


»^»rf>#»»»»^» 


V.  ed.  Tb.  Ka.— 1074  Phmigerit  acuit  Yind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Mos.  B.  2. 
8.  Pitmigerit  avit  Cant.  sed  acirtf  •snpertcr.  Pinnigerit  tnti  Mus.  B.  1.  Pimit- 
gerit  kbmii  O. — 1075  H.  va.  seqnenti  pottponitnr  edd.  vnlg.  Ac  quom  tit  edd. 
▼nig.  tum  pro  quom  Mut.  B.  S.— 1077  oft^iim  variatque  V.  ed.  Th.  Ra. — 107S 
ati^  deett  Mns.  B.  1.  otttfranga  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  «tii^i^  Mns.  B.  1.— 
1079  tn  taltit  edd.  vnlg.— 1081  cemant  Vots.  vet.  prada  P.  Aid.  Bas.  marg. 
pnedata  Vost.  vet.  et  L.  B.— 1083  ut  teda  Vind.  Bodl.  et  edd.  vnlff.  tecla  P. 
AM.  Voas.  vet  et  L.  B.  e<  tecla  reliqni.— 1085  ventut  V.  ed.  Th.  Ra.— 1086 
variot  Vlnd.  V.  ed.  Bodl.  Mnt.  B.  S.  Th.  Ra.  Mritt  Vost.  vet.  et  L.  B.  V. 
mmrg,  1.  vario  Mnt.  B.  2.— 1087  Muia  P.  Vind.  Ald.  MuUm  reliqni.— 1088 

NOT^ 

1074  nmigirf]  Amor  enlm  fingi-  108S  C^nttcnM  teda']  Comicet.  Sic 

tnr  penoatot.  vt.  1058. 

•  1075  iSk]  lU  mnlti.  Lamb.  talf,  Vetutta]  Annota,  nt  alt  Horat.  Od. 
Bonoayll.  nt  iii.  10S9.  iii.  17.  vel  vetuioy  nt  Idem  ait  Od.  iv. 

•  1077  G<iiiitait(tniM,4rc.]  Hic  ver-  IS. 

tot  podttu  ett  tnpra  vt.  799.  <  1084   Ubi  aquam  Potcere,  ^c.]  Sic 

1078  Ottifiragm]  Otslfraga,  vel  otti-  Virg.  Oeorg.  i.  <  Tnm  comlz  plena 

firagnt,  gemit  ett  aqnllae,  Inqnlt  PH-  plnvlam  vocat  Iroproba  voce/  &e. 

nkit  X.  11.  qood  GaUice  dlcimns  or*  -  1086  iSmtNt]  Affectni. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


(BO- 


T.   LUCRBTII  CARI 


Quanto  mortaleis  Hbtgis  fl&qmtm  est  tnm  potaisie    * 
Dissimileis  alia,  atqne  «lia,  rei  yoce  nataiel 

lUud  in  hiis  rebaa  tacitns  ne  £iirte  reqniras,  lOM 

Fulmen  detnlit  in  terram  mortalibiis  ignem 
Primitus ;  inde  omnis  flammarmn  diditar  aidor : 
Mnlta  yidemiis  omm»  coslestitras  iosita  flammis, 
Falf  ere»  quom  coeli  donavit  plaga  Fapores* 
Et  ramosa  tamen  qoom,  Tontis  polsa^  vacillans  109S 


tmU  mttfo,  edant  divena$  voces:  ^uamto  marw  par  ^  hmineM  hmc  primwm  p&k^' 
isungnaredicermiumimitna  ree  diversoil  Ne  fartaase  tacUwmus  percuneUrit 
ietud  in  kk  rabue;  aeiaM  fmdfiJgatmm  primo  deduaii  ex  etiiere  in  UrroM  igmem 
hmittibus;  postea  omnis  cdhr  ignie  diffknditur  per  Utum  orbem  terraron» 
Nam^e  ceminme  beae  mMdta»  re$  Utueere  excitatae  ignibue  ceeleetHmtf  ubi  regio 
aiheri»  tribuit  nobis  calorm  auQ$.    Atqui  etiam  ubi  arboe  r^mea  agitata  vantii 

aptum  Mos.  B.  l.  tamen  potuisee  V.  ed.  Th.  Ra.— 1091  terra»  edd.  TnU.— lOM 
tmde  O.  dedUur  P.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  diditue  Qif.  Par.— 109S  incita 
Kooim,  X.  19.  et  «dd.  volg.— 1694  vaporeia  P.  Ald.  vapariM  Ferr.  Y.  ed.  Tlu 
Ra.  O.  C«k.— 109S  Ut  P.  Ferr.  V.  ed.Th.  Ra.  Ald.  V.  marg.  1.  Bodl.  Vost. 


NOTJE 


IMS  Uartaki$]  Homines. 

7^]  H.  e.  In  primo  sal  exorto. 

1090  lUud  in  kH»  rebue,  4^]  His  17. 
T88.  docet  jam  onde  igois  datos  sit 
bominibos,  yeritot  oe  qoit  scitcitafe- 
tor  qni  et  iqoaodo  igois  ntot  coocet* 
terit  io  nottram  ntilitatem.  Itaqoe 
dnplicfm  modom  attigoat,  qno  ignit 
in  terrat  potoerit  deferri.  i.  potat 
Ibigetram^  teo  ftilmen  prindtot  deto- 
Ktse  nobit  tgoem  io  terram.  il.  prae- 
terea  ceoiet  Falidlt  ventorom  viribot 
coocottat  arbores,  acmatoo  loter  te 
foUitat,  potoitte  flimmat  exeitatte, 
oode  ootter  ignis  tit  ortot.  Qood 
qoldem  ftctom  olim  foitte  traditor  in 
Panoooia.  Poterat  «t  «rtifieioni  ad- 
dere,  qoo  ex  cooiricatit  ioter  te  lignit 
exprimitor  ignit :  qoi  mot  freqoeotit. 
timot  ett  apod  agrettet,  et  apod  In* 
dot.  Poterat  et  iodocere  percostam 
tdlicem,  t  qns  tointUltB  ignit  Tolgo 
eUciontnr ;  et  ali»  »imiita«  Pottea  to* 
ro  ignit  mioitterio  oti  ccepeniot  bo« 
mioet,  a  tole  edoctii  ad  oibot  coqoen- 
doty  et  ad  ret^  qon  otoi  forent,  emoi* 


lieodat.  Inde  prtBmonttrantibot  lit, 
qol  ingenloet  Inventione  ceterlt  pne- 
ttabant,  rudem  Tiveodi  ratiooem, 
prittioomqoe  victom  commotaroot. 
Bcilicety  ot  ait  MaoiL  i.89.  *  artet  Sem- 
per  eolm  ex  aliit  aliat  preteminat 
otot.^ 

1004  Fuigere}  Tertitt  coigof.  Bie 
Tt.  76g.  et  Ti.  159.  m.  ilt.  iI7.  dec 
Dlcebator  ollm  iblgeOy  t$,  et  falgo,  ft» 

raporet]  Caloret ;  ita  pattim  tiO- 
cretiot  otorpatTocem  vapor  pro  voce 
calor. 

1005  Et  ramaea  iemteny  ^v.]  Kon  ex 
tolit  arboribot  cootritit  ellci  potett 
ignit,  ted  ex  rebnt  fere  omnibot. 
Namqoe,  ot  ait  MaoiL  i.  850.  *  Smit 
aotem  cooctit  permixti  partiirat  ignet; 
Qoi  graTidat  balitaot  fabricaotea  fbl- 
mioa  nobet:  Etpenetrantterrai,  iEt« 
namqne  minantnr  Oiympo^  Et  calldat 
reddoot  iptit  in  footibot  oiidnt :  Ao 
tUiee  in  dttrn,  Tiridiqne  in  cortiee  te- 
dem  InTeninnty  com  tylTo  til)i,eollltn 
eremetnr.  IgnUmtntqneadeoiiatnni 
ett  omnit  aboodant,' &c  Haoci 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  MRUM   NATUBA  l«IB.  V.  081 

^staat,  in  ramos  inciimbeiifi  arboris,  mrbor^ 

Exprimitor»  validis  extritns  viribuB,  ignis : 

Emicat  interdom  flammai  fer^idiui  trdor» 

Mutoa  dam  interse  ramei,  stirpesque,  teroDtm: : 

Qaomm  utramqae  dedisse  potest  mortalibus  ignem.    1100 

Inde  dbum  coqo^te,  ac  flammaa  mollire  Tapore, 
Sol  docoit ;  qaoniam  mitescere  multa  videbanty 
VeAeribus  radioram  atque  aosta  victa,  per  agros. 
Inqoe  dies  magis  in  victom  vitamqoe  priorem 
Conmatare  novis  monstrabant  rebos  et  igni,  110$ 

Ingenio  qoei  praurtabanty  et  corde  vigebant 

Condere  coeperont  orbeis,  arcemqoe  locare 

AkM,  tiMti^ethuidkin  rmMi  ti^HtlfM  mb9rUf  ignU  cotiiritui  whemeK^^ 
iuMiMmiUciimrfei0Hqum^fenoritrden$JUmi^^ 

arboniiD  mmtm  mter  ee  eMemttur.  QuoruM  utrutnquey  futmtn  et  arbores  Utm^ 
peieet  trihAtee  ignem  kimUmbuB,  Deiude  eol  edocuit  eos  concoquere  ei  emoUirt 
eUmemium  eakre  igme ;  t^quidem  cemebaut  muUuB  re$  emoUiri  fer  cumpoe,  tuper» 
itw  qnideiB  calore  et  ietihut  tucie  soRs :  et  wmgi»  ac  magis  im  dUe  Hli  homineB, 
fM  eaDcMbunt  mtUno^  et  praettAmU  eontiRo  eeterifl,  docebant  alios  permedurt 
cibumetpietifwmmvendiratienemigMyete^mrecentioiribuerebue,    Poetearegee 

^.  «t  L.  B.  tamie  pro  wiiit*  Mos.  B.  9.— 1096  JBetim  qoldam.  ardorie  Mvt« 
B.  1.  ardor  Vlod.  V.  ed.  Bodl.  O.  Miis.  B.  8.  S.  Caot.  Ferr.  Th.  lUu— lOOT 
extneim  Mot.  B.  1.  vicibm  V.  ed.  Th.  Ra.— 1008  EimicatV.  AM.  Bip.  Delph. 
—1090  iereniur  V.  ed.  Th.  Ra.— 1101  fuo^e  O.  Miis.  B.  i.  vaparem  P.  V« 
ed.  Bodl.  O.  Mns.  B.  S.  t.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.— 1108  eed  doeui  Mns.  B. 
8.  fmmodo  Mas.  B.  1.  eum  Mna.  B.  9.  Perr.  qmm  V.  ed.  Th.  Ra.— llOl^dvitf^ 
IMM  P.  Ald.  ki  fdcium  Yind.  Mni.  B.  8.  inmcium  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.~-1105 
aai  pro  igni  P.  Ald.  Baa.  marg.— 1107  caperunt  ium  P.  Ald.  Bas.  marg.  Oif. 

NOTJE 

dem  sententiam  de  igoe  elideado  es  stabaat :  cordati  erant. 

ceilisiiarboribQajamposaeratsQpra  1107  Condere  cmperunt  urbeie,  4«.] 

Lacretina  i.  806.  et  seqq.  Hit  28.  vsa.  docet  jam  qnomodo  ciciv« 

1090  Mutua'}  Motoo.  Sic  n.  75.  i¥.  ratia  moribot,  ac  rebot  ad  vitam  ne- 

Ml.  dcc.  oettarlit  repertit  ao  institntlt,  cotpe* 

1100QiMnwitilnM^]Nempefal-  riat  bomhiet  ciyUem  inire  tocieta» 

mea  ac  collitti  iater  te  arboret*  tem.    Itaqne  i.  Reget  cieperant  coe» 

1101  Vapmt]  Calore  vt.  1004.  not  dereorbet  et  arcet.  ii.  Partiti  tant 

IIM  Verberibm  fadiorMm]  MeU-  agrot  hominibot  pro  taa  coiatqoa 

phora  ett.    Sic  Tt.  485.    <  Et  radii  tpedota  forma,  pro  Tiriba^  atqat 

iolit  cogebant  ondiqae  terram  Ver-  pro  Ingenio*    Uado  laTahiit  darom 

beribaa  cnMfy  eztreiiia  ad  kimlna  illad  Terbam,  meam  ac  taom.  iii.  Ro» 


pertit  opibot,  aoroqoe  inTOBtO)  jaaa 
1100  CoMit  mgebant^  Anfano  pm-    diWtloritoajoiqiietectamtecatitoot. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


682  T.  LUCftBtll  CAEI 

PraBsidiam  reges  ipsei  sibi^  perfagitmiqac  s 

Et  pecades^  et  agros  divisere,  atqae  dedere, 

Pro  facie  qaoiosqae,  et  yiribas^  ingenioqae.  1110 

Nam  facies  maltam  yaloit»  yiresqae  yigebant : 

Posterias  res  inyenta  est,  aaromqae  repertam, 

Qaod  fodle  et  yalidis^  et  palchris>  dempsit  honorem. 

Diyitioris  enim  sectam  pleramqae  seqaantar 

Qoam  labet  et  fortes»  et  palchro  corpore  creteL  1116 

Qaod»  si  quis  yera  yitam  ratione  gabemat, 
Diyitiae  grandes  homini  sant,  yiyere  parce 
JEqno  animo ;  neqae  enim  est  amqaam  penaria  panri. 

ineepenmi  adificare  oppida^  et  ponere  oreem  eUn  iptu  in  propugmcidmm  et  in  rrfu" 
giuM.  Et  pwrtiti  tunt  peeora  et  arva,  et  eoncesterunt  ea  bominibns  aecuninM  pnl- 
ekritndimemj  et  oires,  et  oolertiam  menHe  c^jutque.  Namque  pulduiiuda  plurimum 
poiuUy  et  viree  astimabantur  tum  temporis.  Postremo  divitia  $unt  reperUt;  et 
aurumfuit  inventumy  quod  quidem  haud  difficuUer  abetuiit  gUriam  et/ortibuM  et 
formom  bominibas.  yamque  et  vaMi^  et  formoeo  corpore  praditi  ampleetuntur 
MptMf  quamUbet  partem  opulentiorii  bominis.  Quod  n  9111«  regeret  vitam  soam 
•ecandiim  veram  rationem,  magna  opee  eeeent  illi  hominiyfrugaUter  viverey  et  nm- 
darato  animo  ;  ne^  enim  unquam  est  inopia  paMcitaiiB,    Sedhaminiicupieruni  u 

Par.  artemque  V,  ed.  Th.  Ra.  ariem  Mns.  B.  2.^1109  atque  agr$$  Mos.  B.  S. 
dioereim  ut  quiomdi  haberet  P.  in  not.  divieim  utqui$qui$  haberet  Cant.  divieerai' 
que  debere  \ind,  divieerantque  debere  V.  ed.  I11.  Ra.— 1111  vireeque  vigentee 
Fab.  vagebani  V.  ed.  Th.  Ka.— 1118  depre$$U  V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  Mns.  B.  2. 
—1114  $eeuntur  P.  V.  ed.Mus.  B.  1.  2.  S.  Th.  Ra.  Ald.~lllf  jubet  Mus.  B. 
8.  certi  Vind.— 1110  gubemai  P.  V.  ed.  Bodl.  O.  Mut.  B.  1. 2.  Cant.  Ferr.  Th. 
Ra.  Ald.  Grypb.  Nard.  Bub,  gubemei  vuif.^1117  parte  V.  ed.  Tb.  Ra.— IIIS 
nipu  €t$  tanquam  pemaia  Orypb.  neque  enim  et$  toifiiaiii  P.  Ald.  ctttHm  quam  Y. 

NOT^ 

Hinc   fascet  snmmisere  Tiri  fortet  Margop.    <  Qai  pote  plat  Tiget,  pit- 

ftUoqnin  atque  specioti.  iv.  Denique  cet  ut  sspe  minutot  Magnn'  comett: 

invidia  atqne  incuria  dejecit  opulen-  nt  avet  enecat  acdpiter.' 

tot,  quod  et  tempore  tno  fieri  con-  1112  Rt$  ittvenia  ettl  H.  e;  bonn 

qneritnr  Poeta.  •  fortunae  inventa  tmit. 

1110  Pro/ocie]  Pro  pulcbritudiAe;  iliinMi]  Pecunia. 

qtUB  moltum  oUm  Taluit  apud  bomi-  1118  Qicod /octfeelvalidu,^.]  Sic 

net.  Unde  Arist.  lib.  i.  deRep.  tcri-  Horat  Sat.  11.  6.  <  omnit  eahn  ret» 

bit :  ^Si  qui  reperiantur  ea  pulcbrito-  Virtas,  famai  decnt,  diyina  bnmana- 

dine  corporit  prtediti,  qnat  In  "D^o*  que  pulchrit  Divitiit  parent/  &e.  £t 

mm  atatnit  cemitur,  nemini  dubinm  Ovidint.  ^  Aurea  tunt  vere  nnnc  ts- 

fatnmmy  quin  ii  aliis  imperare  debe-  cnki ;  plnrimut  auro  Venit  honot.' 

nnt.'    Ujide  Xenopbon  in  SymtKitio  1116  Cretn\  Creati. 

ait/Palehritndinem  ette  qnicqttam  1118  Nequt  enim  ett  umquam,ife.} 

regium  natura.'  H.  e.  neque  enim  detnnt  nnqnam  lio« 

.  1111  Viretque  vigebani]  Sic  Varro  minihut  panca  ten  parva.    Unde  fit 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBEUM  NATURA  LIB.   V.  G63 

At  claros  faomiiies  vohiflnint  ae,  atqae  potenteis, 

Ut  fimdaiiieDto  stabili  fortima  maneret^  IISO 

£t  placidam  possent  opalentei  degere  vitam : 

Neqaidqaam ;  qaoniam,  ad  sommam  subcedere  honorem 

Cartantes»  iter  infestam  fecere  viai : 

Et  tamen  e  sammo,  qaasi  fahnen,  dcgicit  ictos 

InTidia  interdnm  contemptim  in  Tartara  tetra :  1125 

Ut  satins  malto  jam  sit  parere  qaietam^ 

Qaam  regere  imperio  res  velle,  et  regna  tenere. 

Proinde,  sine,  in  cassam  defisssei,  sangnine  sndent, 

Angastam  per  iter  luctantes  ambitionis: 

emiOnirei^  domimtfmi  foriuna  eoriim  hmUereiurJlrmo/midaminefetuiditUet 
fQueni  dmeere  foUmm  irtaqitUlam :  eedfrutira;  namque  conanies  aliqMDdo  perve- 
mre  ad  tMfremutm  digniiaiem^  ingretn  umt  isrfeUcem  mam  itineri,  Ei  iamen 
hmdia^  9dai  /ulmen,  detnrlhii  eos  percuMtoe  cam  caniemiu  e  tuUimi  loco  m  ii^Ta 
Itfererum  ioea.  Ita  iii  Umge  meUut  jam  tU  tranquUlum  obediref  quam  veUe  ad" 
wdtdtirare  ret  dtmimo^  et  oMnere  imperia,  Quapropier  patere  at  /atigati  /rut- 
tn  emUtamt  tudorem  tanguuHt,  ankelaniet  per  arctam  vtam  amlfitionitf  quoniam 


^i»^»»»^»#^»# 


ed.  Th,  Ra._Mn»  P.  in  not.— 11 19  Ad  P.  V^ind.  V.  ed.  Bodl.  O.  Mus.  B.  1«  t . 
Ciot.Ferr.Tb.  Ra.  Atd.  le^eest  P.  V.  ed.  Mni.  B.  9.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  At 
ekrtt  te  hominet  voluere  ette  atque  pttentet  edd.  ynls.— 1121  piaeida  Vind.  V. 
ed.  Mos.  B.  9.  S.  Ferr.  Tli.  Ra.  pottunt  Vlnd.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra^pottini 
Caot.  daeere  V.  ed.  Bodl^  Th.  Ra.  Ferr.  Gif.  marg.  Bas.  V.  marg.  9.— 11» 
ttlKedere  P.  V.  ed.  Tb.  Ra.  Ald.  tuceedere  Tnlg.-^1193  Certantetque  nder  Vind. 
V.  ed.  Mns.  B.  9. 9.  Cant  Th.  Ra.  Certantetque  iter  Mns.  B.  1.  Ferr.  te  infet' 
tum  Mns.  B.  2.  8.  «k  Vind.— 1124  fidmme  Mns.  B.  l.jiumm  Mns.  B.  9.dmi« 
V.  ed.  Mns.  B.  S.  Ferr.  Th.  Ra.  dicU  Bodl.~1195  Inma  Vind.  V.  ed.  Mns.  B. 
9. 9.  Tb.  Ra.  /noM  et  Bodl.  Mns.  B.  1.  V.  marg.  1.  contemptum  V.  ed.  Th.  Ra. 
SMtontes  Cant.  Urra  V.  ed.  Th.  Ra.— lltr  tif^ri«re«  Voss.  ^et.  et  L.  B.  Voss. 
BiaM^U98  tide  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  L.  B.  Mns.  B.  9.  %.fidH  Vo8S.Tet. 
Ji  Ms.  B.  L  tii  «ass»  Caot.— 1199  parUer  V.  ed.  Th.  Ra.  amhi^iontt  Vind.  V. 

NOTiE 

ot  sapiensy  qni  panro  contentns  Tivit,  1 194  £  samiiio]  Snpp.  vel  grada,  Tel 

nonqnam  sit  panper.    Epicnms  an-  loco,  ^t\  principatn. 

tem  in  ore  sepe  habebat  parsimo-  1195  Coiil«mp<isi]  Ita  omiet  !•• 

■iara,  continentiam,  tennitatem  Tic«  gnnt.    Alias  emUemiot, 

tos,  et  anhni  seqnitatem.    Qood  qni-  TVn^ora]  Locns  est  Inferoram  pro- 

dem  non  Terbis  tantnm  landabat,  sed  fnndissimns,  iii.  49. 970. 1096. 

re  comprobabat.    Vnde  Qcero  lib.  1197  Resj  Imperinm,  regnttm.  Sic 

m.  Tnscnl.  ait :  *  Negat  Eplcnrns  jn-  ts.  1140. 

conde  posseTivi,  nlsl  cnm  Tirtnte  ▼!-  119S  SangfidMa   Mukirf]    Loborent 

▼ator :  negat  nllam  in  sapientem  vim  Talde.  Sic  loqnitnr  ti.  oa.  *  Ut  in 

este  fortnnmt  tennem  Tictmn  ante-  spelnncit  saza  sopema  Sodeat  h«« 

fert  copioso/  4cc.  Sic  et  de  eodem 

Liertios. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


684 


T.  I.UCRBTII   CAJtl 


(Invidia  qaoniam,  €eo  fiilmiiie,  mnima  vapofewC  1180 

Plenmiqae,  et  quse  sant  altta  magui  edita  quMiqQe :) 
Quandoquidem  sapiunt  aUeno  ex  ore ;  petantque 
Res  ex  mditis  potios,  qoam  aensibos  ipsis : 
Nec  magis  id  nunc  est,  neque  erit  mox,  quam  fuit  ante* 
Ergo,  regibus  obdsis,  sabyorsa  jacebat  1189 


immiiiiif  et  re$  ctmcd»,  gm  ntwt  MmriB  ciMif  itipi  ftignmi  wvi^  gUMd 
fklmme  percnterentnr ;  qwmiam  non  nqdentei  iunt  nisi  ex  iermone  dUorttm ;  et 
repetunt  nMgii  mexiiit  qmee  aitdimU,ptam  ex  iis,  qn»  ezperti  snnt mdi •mftMtf. 


ed.  Mns.  B.  1. 1.  Ferr.  Tli.  Ra.— lltO  vaporat  Orypli.  marir.  Bas.  marg.  P. 
ia  not.  Hunc  va.  et  seqneatera  deleri  vnlt  Creeclk— lltl  uUii  edd.  vnlf. 
magnii  Mns.  B.  3.-1133  repetuntqme  Vind.  Mns.  B.  8.— Ilt4  neqne  P.  VinJL 
V.  ed.  O,  Mut.  B.  K  t.  Cant.  Ferr.  Tti.  Ra.  Akl.  nee  vnlg.  aut  Mut.  B.  8.  qaia 


NOTJE 


lltO  Vaparant}  Ardent,  flagrant. 

lltl  Qiue,  •  .editaqnom^]  Tme- 
sli,  quapcumqne. 

lltt  Ex  auditii  potim,  quamf  t^eJ] 
H.  e.  ex  iis  quiB  andiemnt  et  acce- 
pemnt  ab  aliis  cognoscere  malunt 
reft,  qoam  ex  propriis  »ui8  seniibuB, 
qnibns  eas  ant  viderant,  aut  experti 
snnt.  Sic  Plant.  in  Baccb.  *  Quia 
ego,  cum  peribaty  yidi :  non  ego  ex 
andito  argno.' 

11t5  Ergo^regiku  obeiiiif  ^«.]  Hia 
8t.  ▼•••  jam  docet  qnomodo  ex  Iii- 
Tidla  oodsis  regibos  rtt  redierit  ad 
popnliim;  qni  tandem  vi  ac  tnrbia 
▼itam  degere  pertiesna  condiditjnra 
ac  leget  quibns  nteretnr.  Hinc  in* 
■atiis  pcenaram  metoiy  onm  qoit  oli- 
qnod  tcelns  conuniterit  Namquo 
etianMi  dam  tcelut  Aierlt  committnmy 
tamen  diffidere  tontdebet,iUnd  clam 
foro  porpetoo.  Qnotiet  enim  ocenl- 
tittima  qoaqoo  ndnima  palam  ma« 
BifttloU  noo  tnnt  aot  a  detiraotibiity 
oot  a  tomniantibnt  ? 

AoinuMlTorto  ootew  Po^am  o  Tt. 
1017.  od  Tt.  Il6t.  h»o  DonBOUa  pra* 
UooMto  poHdea  tolfitto* 
I.  CorbomonatnraliberabinooBto 


«¥0  regibut  obtemperare  paatot  tit? 
nimimm  vel  ob  formam  corporit,  qu« 
multum  valet;  unde  nunc  etiam  il- 
lud:  *  Speciet  digna  iroperio.'  Vel 
ob  Yires  qnibnt  potentittlml  ceteitit 
invitos  cogebant  ad  servitutem.  Vel 
ob  ingenii  excelientiamy  qne  admira- 
tionem  et  reverentiam  merito  tlbl 
flicile  comparavit,  et  imperimo. 

II.  Cnr  formosi,  validi,  et  ingenlosi 
tandem  regnare  desierint?  ScUicet, 
qnio  illot  exonctorarant  opet  inventtii 
deqoe  tollode)ecernnt« 

III.  Cor  regot  primnm  ttodoonut 
orcem  locara?  nempo  quia  metoo* 
bant  tibi  aut  ab  hottibnt,  aut  ab  invi- 
diotit  popnlit  quot  nimio  tervitnte 
predMraot. 

IT,  Cur  rogum  prittina  mijettafi 
ao  tcoptra  toperba  tandem  tnbvorto 
jacoernnt  i  tcUicet|  quia  nihil  invidlm 
ret&sUt}  tcandit  ea  vol  oditittimat 
oroet  regumqno  torrot.  Invidotot 
onlm  pmtoniBi-prflittanti  ao  florenti 
fortnnti. 

▼•  Car  legot  oonditm  ?  fortao  ob 
eommoroinm.  Grogolo  ooioi  ooimol 
ott  homo,  mntniqoo  offidi  iodjgoa^ 
Iloqoo  BO  porpetno  ottet  ib  ormit  ox« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRCM   Ni^TURA   LIB.  Y.  665 

Piistina  mi^estas  soKorctm,  et  sceptra  snperba ; 
Ei  capitiB  sBmnii  praetclamm  iiisigiie  cmentmn 
Sab  pedibns  volf^  magniim  lagebat  bonorem : 
Nam  cupide  concalcatw  nimis  ante  metutam. 

Bes  itaqoe  ad  rammam  fiBceia>  torbasqiie,  residit;  ll^ 
Inperiam  sibi  qamn,  ac  siwimatnm,  quisque  petd>at. 
Inde  magistratum  partim  doowre  creare ; 
Jnraqae  constitaerey  ut  yelleBt  l^bas  uti 
Nam  geous  hamaoomy  defessum  vi  ccdeve  SBTom, 
Ex  inimioitiis  hoiguebat:  quo  magis  ipsum  1145 

Sponte  sua  cecidit  snb  leges,  artaque  jura. 
Acrius  ex  ira  quod  enim  se  quisque  parabat 

UrheHtr€tfibu$9mUiqmkr€gia  digmiUu  tkrmunm  if^cc^a  ik|NVM6ahif ^ #91«  «• 
meptnim^pmom:  §tiUuatr€mimmintMm€api^impirmUi9€^^  SefltiUmA 
pAhw  smmmmm  •uam  liigniUUmm^  Eienim  quia  mUea  faerat  metuemtmy  eo 
nidme  pnUritmr,  Igiim'  odmimetrutm  rerum  revertebaiiur  ad  in^imamfeeemm^  ei 
ad  Uemultue  popsli,  ^uoMd»  ^ieque  peecebat  eibi  prinflipaimny.  et  numumm  auetmri' 
Udmu.  Bii^hcmnusedeeueruHifateremagieiratueexpaHe^eteUmmruiutmHcta^ 
ut  veUeni  uH  legiime.  Etenim  geue  homimm  laeea  degere  vitam  snb  vioieniia 
tiirbanim  langueecebai  inier  miihias  iuimiciiiae:  quaprepter  eo  Uheniiue  ipea 
mdenuo  vewU  eub  legee  §t  eub  etrictajura^    Quia  enim  fuie^ue  pr^epmrakai  mudi* 


/bT  V.  ed.  Tb.  Ra.— 1137  eic  chrum  V.  ed.  Tb.  Ra.  «t  cfomm  Miu.  B.  2.~ 
IIS8  Sed  V.  ed.  Th.  Ra.  Wcebai  Vind.  V.  ed.  Bodl.  O.  lyfnt.  B.  2.  3.  CaoU 
Perr.Tfau  Ra.V.  marg.  2.^1139  Nam  pedibue  Mns,  B.  2.— 1140  Reetaque 
Vlnd.  Ree  tanquam  Mn».  B.  1.  Reetepte  M111.  B.  2.  Reetatque^e.B.^ 
rmidii  Wakef.  ex  conj.  reeidai  Vind.  V.  ed.  BodL  Voss.  vet.  O.  Mus.  B.  1. 
3.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ea.recidit  Voss.  L.  B.  redibat  P.  Mns.  B.  2.  et  edd.  Tulg.-> 
1141  eibi  emm  Voss.  L.  B.  ei  cum  Vofts.  vet.  hac  V.  ed.  Bodl.  Vost.  vet.  O.  Mai. 
B.  1. 2.  3.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  «mhmm  <iifii  Voss.  L.  B.  eumma  eum  Cant— 1142 
magietratue  Bu.didieere  creare  Creecb.  ex  conj.  recreare  Vind.^1143  et  pro  ut 
Cant.— 1144  defoeeum  V.  ed.  Tb.  Ra.  vi  cciere  P.  Cant.  Ald.  et  edd.  vnlg. 
nkeeera  Vlnd.  V.  ed.  Voss.  L.  B.  O.  Mns.  B.  2.  8.  Ferr.  Th.  Ra.  vigeecere 
Mas.  B.  1«  vimere  V.  ■Mrg^  L  mfgara  Voes.  vet.  eigw«rs  Voes.  mavff.— 1145  £i 
Ca«l.^U4^  aptaqpm  Vi«4^  Cant.  agaiaqua  f  nl^  aitraqfm  M«a>^  B..  3.  iiissa  Vess. 

NOTJB 

cogitat»  simt  leges,  qnibns  locielati»    Piisoian.  tib.  x. 

eammniis  ■ofma  servartttu^»  certis*        114it  Ria}  ImperiiMB:  vs.  Il2r. 

^•e  telbaa  M«reei«tar  petulaiittai        Adf€Kem\  Ad  plebem  infimam,  eA 


»Hbklo.  Tnlgas  bomimin».  Qmb  adminislratio 

1136  SoUerum\  SeUarM  regtanrai.  GrsMis  dleitmr  bjOi^mpaaia, 

\IK  lumgue^  DiadMM.  iUl  •ftwiMaiiiM]  PrinolpatBm^  im- 

XV^Auie  mm(Mmm\   Qued  antei^  perium,  supremes  benores. 

■elnebaat     homtees.     PavtielpliBk  1146  Qiie  wmgi»^  ^-c.]  H.  e*  qua- 

wM  Mtnoy  qood  jam  oJMolevU^  pvopter,  tanto  nMgi§>  ^< 


Digiti 


zedbyGoOgle 


686  T.  LUCRBTII  CARI 

Ulciflci,  qaam  nimc  concessam  est  legibtis  aeqms» 
Hanc  ob  rem  est  hoHunes  pertaBsum  vi  colere  ffivom. 
Inde  metas  maculat  poenanim  praemia  Yitse :  1150 

Circumretit  enim  yis,  atque  injuria,  quemque ; 
Atque^  unde  exorta  est^  ad  eum  plerumque  revortit: 
Nec  facile  est  placidam,  ac  pacatam,  d^re  vitam, 
Qui  yiolat  factis  conmunia  foedera  pacis. 
Et  si  fallit  enim  Diyom  genus  humanumque»  1155 

Perpetuo  tamen  id  fore  clam  diffidere  debet : 
Quippe  ubi  se  multei,  per  somnia  saepe  loquentes, 
Aut  morbo  delirantes,  protraxe  ferantur ; 


care  uexira  ammiumM,  qtiam  hoditfenmmm  td  ju$Hi  legibuif  9b  koM  coMtam 
tigdaU  howunti  degete  rtlam  sub  vioUnHa,  Iwie  tmar  mtj^KcH  eaniaminai  dona 
friia  ;  namqae  tMenltia  et  offenaa  irretit  quemque  ob  metoni  poenaniiD,  et  ttepe 
redU  ad  tAon  bomineiD,  a  quo  vemt :  nec  is  poteotfacile  dueere  vitam  qaietam  H 
tranqwUlQmf  qui  aclionibut  snis  infringU  communia  pacta  eoncordim.  ffammta 
etimti  forte  decipU  gentem  Deorum  et  Aomtiivm,  tanten  non  dehet  eperare  koa 
eemper  fuiurum  eeae  occuitum.  Quoniam  phtrimi  dicuntur  tel  in  eomniia  loqueniee^ 
vd  morbo  inmniente$  tndicavime  ee$e  pUnunque :  et  mi$i$H  in  pmbUcum  Metane, 


i»»»»i»<»»»i»^»»#» 


marg.— 1148  ^tiam  moii  P.  in  not.  eil  conce$$um  Mns.  B.  i.— 1149  incokre  Mos. 
B.  3. — 1160  Unde  edd.  vnlg.  Hnnc  vs.  post  1163.  ponendnm  ceniet  Creeeb. 
—1161  Circum  recUe  mumu  V.  ed.  Th.  Ra.  retUe  titmu  Mus.  B.  1.  mmttct  Mns. 
B.  S.  ju$  pro  «i«  Vind.-~1162  tiid*  Mns.  B.  9.— 1168  facm$  e$t  V.  ed.  Th.  Ra. 
—1164  QuU  V.  ed.  Th.  Ra.  re6iis  pro  paci$  Mos.  B.  2.-1166  Ec  V.  ed.  Tb. 
Rt.  oii<  deest  V.  ed.  Tb.  Ra.— 1167  muUe  V.  ed.  Th.  Ra.— 1168  pro<r«*e  Vind. 
V.ed.Voss.  Tet  et  L.B.  O.  Mus.  B.  2.  Tb.  Ra.  Grypb.  Nard.  Bas.  Oasaend. 
Tomeb.  Adv.  xxx.  22.  prograxe  Gif.  t^ar.  Grypb.  marg.  Bas.  marg.  P.  Ald. 
protra$u  Mns.  B.  1.  V.  marg.  pmfmssc  Delph.  proda$$e  Voss.  roarg.  fortaeu 

NOTJE 

1160  Inde^  Ex  legibns:  h.  e.  post-     per  occoltnm,  nt  ait  Cicero  lib.  i.  de 
quam  condit»  snnt  leges.  Fin.  agens  de  bisce  rebns.    Qnoniam 

Prenda  vUai]   ViUm:  Tel  potins  plnrimi  dicmitur  tcI  in  sonmiis  lo- 

Tit»  dulcedioem,  ant  fmetnm,  qni  ex  qnentes,  vel  morbo  insanientes  indi- 

vita  percipi  debet.  cavisse  se  pleramqney  et  misisse  in 

1161  CireumretU  «ntm,  4«.]    Qoi  pnblicnm»  scelera  qnm  dintins  latu- 
enlm  vim  et  injuriam  infert  alteri,  erant. 

legibns  irretitns  poenas  dare  necesse  1167  Qti^  «M  m  miiM,  4pc.]  Sio 

est.  iT.  1018.  '  Mnlti  de  magnis  per  som- 

1168  Nec  faeUe  esf ,  ^«.]  Qniay  nt  nnm  rebns  loqnnntnry  Indicioqoe  sni 

ait  Cicero,  ^  Snaqnemque  frans,  snom  facti  perssBpe  fuere.' 

fadnns,  snnm  scelus,  sua  andacia  de  1168  Proiraxe  lProgra$$$]  I.  e.  pa- 

sanitate  ac  mente  deturbat.'  lam  aperuisse,  et  qnasi  in  pnbiico 

1166  Id  fore  clam  d^idere  debet]  garrivisse.     Verbnm  est   a  Orsco 

H.  e.  nnnqnam  confidit  id  fore  sem-  verbo  updfmf   damo  factom ;   pro» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


PB  RBRUM   NATURA  UB.  V. 


687 


Bt,  celata  diu,  in  mediam  peccaia  dedisse. 

Nonc,  qn»  canssa  Deum  per  magnas  niimina  genteis  1160 
Pervolgarit,  et  aramm  conpleveiit  nrbeis, 
Snbscipiendaqae  cnrarit  solemnia  sacra, 
Qo»  nonc  in  magnis  florent  sacra  rebus^  locisqae ; 
Unde  etiam  nanc  est  mortalibos  insitas  horror, 
Qoi  delabra  Deam  nova  toto  sabscitat  orbi  1165 

pM  iMaUmt  UtMtrmU,  Jam  verOf  ^  cauaa  numifeihnerU  dMmtatm  Demtm 
per  wmUom  raiUmes  et  impleverit  cintates  altarilma,  et  fecerit  ut  aaera  carimonue 
nutitmereitturf  qua  earimoma  vigent  kodie  j»  muitia  locie  ae  rebue;  tcnde  hodie 
qaopie  incasnu  ett  homimina  timor^  qm  erigit  nova  templa  Deorum  per  totnm 


Mns.  B.  l.proeraxe  ynlg.  ferwttur  P.  Ald.  Oryph.  oiarf. — 1159  Ee  V.  ed.  Tb. 
Ra.  diu  deest  Vind.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  l.  S.  Cant  et  peceata  Vind.  O.  Mns.  B. 
1. 8.  CanL  etiam  peccata  Mni.  B.  S. — 1160  terrae  pro  genteie  Mus.  B.  3. — 1101 
Pervuigant  V.  ed.  Th.  Ra.  Pavulgavit  Mui.  B.  2.  anarum  Vind.  ranarum  V.  ed. 
Th.  Ra.  ariMfiiift  Ferr.  orbie  Vind.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  2.  3.  Ferr.  Th.  Ra.— 
1162  eurant  Mus.  B.  1.  curavit  Mus.  B.  2.  euram  Cant — 1103  aacra  deest  P. 
Voss.  yet.  Ald.  rebusque  P.  Qua  in  magnia  florent  nuncrebus  aaera^  lociaque  O. 
Mos.  B.  1.  Qua  nunc  m  eunctia  fumfint  ariaque  fociaque  Fab.  emend. — 1105 


NOT£ 


fraxoy  prograzi ;  hinc  prograxe  pro 
prograxiftse;  sicntiii.  652.  abstraxe 
pro  abstraxisse. 

1159  In  medtiifli]  lo  pnblicnm,  iil 
apertam,  palara. 

1160  ^101«,  quacauaaa  J>€ifm,  ^c.] 
His  33.  yss.  seqq.  indicat  jam  Lucre- 
tins  ex  doctrina  Epicnri,  perpetni 
Deorom  ac  religionis  contemtoris, 
iiiideiiam  priscis  hominibns  orta  sit 
religio ;  ondenam  in  hominnm  mentes 
lncossnsfiieritDeommtimor.  i.Cao* 
satnr  insomoia  mortales  decipieotia ; 
ntpote  in  qoibus  homiaes  reprsDseo- 
tarent  sibi  heroas  iogeotibns  ac  ve« 
getis  corporibosy  soperba  V4>cey  egre- 
gia  fade^  irreqoieto  moto,  aroplis  yU 
ribos,  immortali  vita,  atqne  felici* 
tate  aBteroa  dooatos ;  mlra  patraotes, 
nec  laboris  impatientcs.  Hinc  Deos 
sibiBnxenint  tales.  ii.  Insomoiornm 
deceptioni  adjnngit  c»cam  liomioom 
igooraotiam ;  oom  eoim  prisca  geos 
boBiloom  igooraret  oaosas  rerom,  ac 


ordiols,  quo  coelumTolvitury  ac  certas 
anni  tempestates  certo  tempore  nobis 
reddit,  perftiginm  nnom  erat  omnia 
referre  ad  Deos,  quorum  nuto  concta 
fieri,  flectiy  ac  regi  potareotnr.  iii. 
Insuper  addit  ideo  Deorum  sedes  ac 
templa  in  coelo  ab  hominilnis  esse 
collocata,  quod  cemerent  hsec  om- 
nia  in  ccelo  ▼ol¥i>  fieri,  ac  esse,  noc- 
tem^  kinam,  diem,  sidera,  nnbila,  so- 
lem,  imbms,  nivem,  veatos,  fulmiiMi, 
grandinemi  Acc. 

1160  Per  magnaa  genteif]  Permul» 
tas  oationes. 

1101  PervotgarUI  Sic  ii.  103.  840. 
et  IT.  308. 

1102  Cttroril]  Fecerit;  sic  snpm 
TS.  l!M4. 

110»  QiMv «.. . .  tiicni]  Epanaphom 
est  poetis  ositata :  sacm  saera. 

Rebu»  IRebm*']  Rebos,  metri  caosa. 
Per  *  magoas  res'iotellige  potissimom 
eas,  qu9  antad  l>aUnm  ant  ad  pacem 
pertinenty  nbi  Tota  niagna  finnt. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


fSSH  T.  LtJGRfiTII  CiJU 

Terrarum^  et  festi»  cogtf  oelebFSfe  diebos ; 
Non  ita  difficile  est  ratioMn  leddere  verfaii. 

Qnippe  et  enim  jam  tnm  Diyom  mortaHa  seda 
Egregias  animo  facies  vigHaate  Tidebant ; 
Et  magis  iii  sonnus,  miraado  corporis  aoctiu  1170 

Hiis  igitar  seosom  tfilmebaBt  pfopterea,  quod 
Menibra  movere  videbantiir,  vocesqne  soperbas 
Mittere  pro  facie  pra&clara,  et  viribns  amplis. 
JBtemamqiie  dabcmt  vitam,  qaia  semper  eonira 
Sobpeditabatur  fiftcies,  et  forma  maDebat :  ,  1175 

Et  tamen  omniiio,  qnod  taotis  viribos  aocfos 
Non  temere  ulla  vi  convinei  posse  pntabant : 
Fortanisqae  ideo  longe  peestare  putabant^ 

gMmmtemB^etfiLeUmi  dUhiu  faiU  eatmpUcobmtwr:  iimi,  iooiiani,  {»<rdtfl- 
eili  ett  dare  dietie  anuam  hanim  reram.  ^0»^  liai«  tempirieluminee  cfnw- 
bmU  aHqnando,  vigUtmti  meniey  eed  eofiui  in  mjmtc,  yrmcUam  tmttm  Deemm^  et 
repnttentabant  tibi  Uh$  miro  tmgmine  emforie  praeditos.  Itaque  attribnebani  ftu 
«MiJii  «fiMtnaii,  eo  qaad  videbantur  mavere  aHue,  et  edere  vocet  gravet  teenndum 
egregium  vuUum  et  ingentSs  viret  eomin.  Et  tribuebant  iis  vitam  pernetuam,  eo 
quod  vuUut  eorum  exhibebatur  perpetuo  idem,  et  tpeeiet  eadem  erat  iU :  et  ett 
Teyenprortut  eadem  iis,  quot  temerari»  credebant  tantit  viribut  prmdUotmdla 
potentia  potte  tuperari.    Et  idcirco  credebant  illos  ette /ortunatittimott  eo  quod 

totaV.  ed.  Tb.  Ra.— 1166  r«rrm»V.  ed.  Tli.  Ra.— 1167  NomtiMrta  et  r«Mi 
pro  reddere  V.  ed.  Tli.  Ra.— 1170  ametut  Orypb.  marg.  Bas.  marg.  P.  ia  not. 
—1172  vtdere  Cant.— 1176  (£(  «ubid  offmtno )  et  quod  edd.  vulg.  quot  iantit 
Oif.  Par.  Delpb.— 1177  tOo  ©I  Vind.  V.  cd.  Vost.  vct.  et  L.  B.  Mus.  B.  1. 1. 
iUoH  <X  Caat.— 1178  Deest  Mte.  B.  1.— 1186  et  postrrint  deett  Mm.  B.  8. 

NOTJE 
1166  CMroNil  Soyp.  dektbra  IH^        Jncte]  Aagmiae.  Sic  il.  481. 
nm^vt.  1166«  h.  c.  eelere»  IreqjMB*        1171  JEttw]  Sopp.  faH^tibaa  eecv 


tare,  celebria  veddere.  povnm  melihM^  qeai  tihi  animo  de« 

1168  Qii^  etenim  i«m  «mn^  ift.}  piagehaBt. 

Hii  14.  Ttn,  priorlhaa  cealinialu  i.  &ii«m]  Usnm  iiiunm. 

causa  religionif  ac  coltiia  Deomm:  1174  ^Bm— fif  deftanf  mtam]  £1 


m  IIM.  net.  immertalitatem  trihMfaant: 

MortaUa  tecki}  Mortales,  hommea     lida  Ula  Deanmi  cer|Mray  qvalia  lifai 


Mc  vt.  086.  ia  icMBis  tegafaaBt,  immorlate  fa* 

1169  JE^r<ftas../gcie8]  HcrcM.        dthant. 


Aiia»  e%ttoiiil   Vigilaateai  dnm        1176  £1  laaiiii  immmi)  Itm  Lambi« 

▼igiUbaat.  mm^  ntm  male:  h.  e.  £t  retieffa  sem* 

FMUM]DepingebaiitsUii^reprs-     per  eonmt  soppedi«alor  teies^  el 

fbmaamaoeL    Parens  et  alii,  £il«» 


1170  Et  magit  m  simmilSBpp,  qoMB    men.  QnaB  lcctio  noo  impMfaalnr. 
dnm  figilahant.  1 17<8  FoHunitqfu .  •  .^itnge  jmslmc] 


ligitizedby  VjOOQIC 


Digiti 


DB  RBRUM   NATURA   UB.  Y.  689 

Quod  mortis  timor  baud  qaemqaam  yexaret  eoram ; 

£t  simul  in  somois  qaia  multa  et  mira  videbant  1180 

Ecficere,  et  nollam  capefe  ipsos  inde  laborem. 

Prseterea,  coeli  rationes  ordine  certo 
£t  varia  annorum  cemebant  tempora  vorti ; 
Xec  poterant  quibus  id  fieret  cognoscere  caassis. 
Ergo  perfagiom  sibi  habebant  omnia  Divis  1185 

Tradere,  et  illoram  nuto  fistcere  omnia  flecti. 

In  cceloque  Deum  sedes  et  templa  locarunt, 
Per  coelom  volvi  qoia  nox,  et  luna,  videtur; 
Lima,  dies^  et  nox^  et  noctis  signa  severa, 
Noctivagseque  faces  cceli,  flammseque  volantes,  1190 

Nubila,  sol,  imbres^  nix^  ventei,  fulmina,  grando, 
Et  rapidei  fremitos,  et  mormura  magna  minarum. 

wtdm  morUB  wnaqtum  fnmgertt  qwem^m  Ukfum ;  etuna  quod  eemebant  in  eo- 
pttre  iUos  fecere  ree  phtrimae  et  admirandaa ;  et  Uloe  hinc  nuUam  percipere  laaeitu» 
iinem,  Deimde  mdebant  ratos  motua  eceli  et  diverta»  tempeetates  annorum  volvi 
Mo  et  eodem  aemper  ttactu:  neque  volebant  agnoacere  per  quaa  cauaaa  id  efieere- 
tar,  Igitur  kabeiant  aibi  r^gium  referre  eunetaa  rea  ad  Deoa^  et  faeere  rea 
cunetaajteri  eae  arbitrio  iUorum,  Et  |N)8tea  eonatituenmt  donncitia  et  eedea  Deo- 
nmincaeh,  eo  quod  aol  et  tmuL  egpparent  eircumwM  pei*  eeelmn:  et  eoqnod 
10  ccelo  videtur  este  luna^  diea,  et  sm;,  et  atelUe  triatea  noctis,  et  lampadcB  cceH, 
fam  de  noete  vagantwr,  et  ignea  voUtantea,  nubea,  roa^  pluviaj  nix,  ventiyjtdminaf 
grendoy  et  aekementea  atrejntuaf  et  aonitua  ingentea  minarum.    O  infortunata  gena 


^^  ^^^•^^^^^^•^ 


—1181  MMlhpn  pro  rMam  Mns.  B.  2.— 118S  voria»  Vind.  Mus.  B.  1.  Ferr. 
vano  V.  ed.  Th.  Ra.  anitt  MnB.  B.  1.— 1164  fierent  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.---1186 
lonni  Viiid.  ipwrum  Oatsend.  fa^  ^xofaeere  Cant  V.  marg.  1. — 1188  aeH  et 
kma  videniur  edd.  wnXg,  mox  pro  nox  Moi.  B.  8.  noa  Ald.— 1189  aerena  Oryph. 
laarg.  OaMend.  Mas.  B.  9.— 1191  N«6Umi  V.  ed.  Th«  Ra.  roa  pro  aeH  edd.  valg. 

NOT« 

H.  e.  fortQnatisBimoSy  el  beatisslmof  tbs.  postremis  continetar  iii.  cansa, 

esie.  Ts.  1160.    Notabls  aatem  qood  sapra 

1179  Quod  mortia,  ^c.]  Qaod  meta  ts.  147.  nega^ertt  Lacretias  in  coelo 

Aortis  ▼aearent.  esse  Deoram  sedee. 

1181  lAAorem'^  Lassita^nem,  de-  1189  Noefts  ngn^  aevera\  Sic  tv. 

fttigationem.  461.   Vocat  aatem  sigaa  noctis  se^ 

1188  PreHerea  ccbU,  ffc,']  His  7.  vss.  yera,  ^eX  qaia  tristia,  Tel  qaia  sacra. 

sabseqq.continetarii.oaosa,Ts.ll60.  Qaidni  legere  possis  aerena  pro  se* 

iio^   Hoc  aatem  argameoto  potissi-  Tera  i  Serena  noctis  signa,  h.  e.  si- 

mam  utebantar  Stoici  ad  Deoram  dera  oocte  micaotiai  clara.    NihU  ta- 

profidentiam  asserendam  ac  proban-  men  muto. 

dam.  1192  AfMrmiira  . . .  minarum']  Toni* 

CeeH  raiionea]  CeHi,  sUti,  ac  rati  trua,  qaibus  Dii  Tidentur  hominibas 

cfelorum  motns.  minari,  ac  terrorem  inferre. 

1187  tn  eeHoque  Deumftfc.}  His6. 

Delpk,et  Var.  Claa,                   Lucret,  2  X 


Digitized  by 


Google 


600 


T.   LUCRBTll   GARI 


O  geniis  infelix  humaDiiin !  talia  Divis 
Qnom  tribuit  facta^  atque  iras  adjungit  acerbas. 
Quantos  tum  gemitus  ipsei  stbi^  quantaque  nobis 
Volnera^  quas  lacrumas  peperere  minoribus  nostris ! 

Nec  pietas  uUa  est  velatum  saspe  videri 


11»5 


koMhwm^  qtumdo  atirUmU  ^juimodi  actumes  Dtw,  et  addidii  iisdem  acrei  tr«ciai- 
diat  /  Quam  magnos  pkmclus  genuenmt  ipsi  sibi,  et  quam  magnas  plaroM  intule- 
runt  nobitf  quoefletui  geDuerant  potterie  nottriM  !  Neque  enimjtm  inoe  uUuJuit 


imiter  P.  Orypli.  marg.  Bas.  marg.  flumina  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mas.  B.  % 
— U98  ntcmtna  pro  murmura  Mus.  B.  2.— 1194  co^funxit  Mus.  B.  9. — 1105 
tuuc  gemitui  hominec  Mns.  B.  1.— 1197  uUa  ect  velatum  P.  uUa  v^atum  e$t 


VOTJE 


119S  Ogenueutf^eUXf  ifc,']  His47.  vss. 
seqq.  jam  priicoram  illoram  bomi- 
num  superstitionem  increpat  Lncre- 
tins ;  qni  ob  rerum  ignorantiam  tales 
sibi  finxerint  Deos,  quos  metuerent, 
qnosTe  colerent.  Neque  enim  in  eo 
pietatem  esse  vult,  qnod  velato  ca- 
pite  liomlnes  procumbant  hnmi  ante 
delabra  Deoram;  qnod  aras  multa 
sangnine  quadrupedam  spargant; 
quod  votis  vota  nectant :  sed  in  eo 
veram  putat  esse  pietatem,  quody 
qase  in  natnra  fiunt,  ea  placata  mente, 
et  sine  ullo  animi  tnrbido  motn  tuean- 
(br.  Cum  enim  snspicimns  ccelnm 
verti,  stellis  micare,  solera  ac  lunam 
certis  viis  ire  et  redire,  tnnc  rationis 
ac  cansas  ignoratio  tentat  dubiam 
mentem  nostram ;  ambigimusqne  num 
aliqua  fnerit  mundi  origo:  nnm  ali- 
quis  erit  finis:  et  qnem  nsque  ad 
finem  mundns  stare  poterlt:  num 
vero  Bternns  sit.  Deinde  cnm  ccelnm 
tonat,  qhis  est,  qui  non  metn  horres- 
cat  ?  qni  nou  tremat,  ne,  ob  aliqnod 
facinus  foede  admissum,  aot  ob  dic- 
tum  snperbum,  grave  tempns  adve- 
nerit  sibi  soWendi  pcenas  ?  Hinc  ad 
Deos  palmas  tendit.  Similiter  cnm 
quis  in  mari  periclitatur,  aut  cnm 
snb  pedibns  terra  concussa  vacillat, 
tunc  vota  Diis  nnncupat.    Sed  hsec 


vota  Beqnicqnam  ssBpe  ^eri  vnlt  Lu- 
cretins,  qui  Deos  rebus  bomaais  pro- 
videre  negat:  sed  omnia  vnlt  oiiteri 
vi  qnadam  abdita,  et  nobis  ignota. 
<  Usque  adeo  res  humanas  vis  abdita 
qnsedam  Obterit,  et  pulcbros  fasces, 
saevasque  secnres  Proculcare  ac  ludi- 
brio  sibi  habere  videtnr.'  O  impia 
sententia  t  o  stnlta  impietas ! 

O  genuB  infelix^  ifc,']  Sic  ii.  14. 
'  O  miseras  hominum  mentes  I  o  pec- 
tora  cseca ! ' 

1194  Atque  irae  adjunxii'\  Sic  i.  61. 
de  Deoram  natnra :  '  Ipsa  snis  pol- 
lens  opibns,  nihii  indiga  nostri,  Nec 
bene  promeritis  capitur  nec  tangitur 
ira.'  Qaod  quidem  Epicnrus  dicebat 
aliennm  esse  a  praestanti  Deoram  na- 
tnra.  Sic  iterum  Lncret.  n.  649.  et 
seqq. 

1195  /pst]  Nempe  prisci  illi  ho- 
mines,  qui  sibi  finxerunt  Deos. 

1196  Votnera']  VnUiera :  sic  vs.  996. 
1063.  &c. 

Jlftiiort6tis  [ilftiiort^ti']  Minoribns, 
metri  cansa.  Minoribus,  h.  e.  pos- 
teris. 

1197  Velatum\  Qui  enim  olim  Deos 
venerabantnr,  operto  capite  erant. 
Piant.  in  Amph.  '  Invocat  Deos  im- 
mortales,  nt  sibi  auxilium  ferant,  ma- 
nibns  puris,  capite  operto.'    Cnjus 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM  NATURA   LIB.  ¥•  G9l 

Vortier  ad  lapidem,  atqne  omneis  adcedere  ad  aras : 

Nec  procnmbere  hami  prostratum^  et  pandere  palmas 

Ante  Denm  delubra,  neque  aras  sangaine  multo  1200 

Spargere  quadrupednm^  nec  votis  nectere  vota; 

Sed  mage  placata  posse  omnia  mente  tueri. 

Nam^  quom  subspicimus  magni  ccelestia  mundi 

Templa  super,  stellisque  roicantibus  aetbera  fixum ; 

£t  venit  in  mentem  solis,  lanaeque^  viarum ;  1205 

Tanc,  aliis  obpressa  malis^  in  pectora  cura 

Hla  quoque  expergefactum  caput  erigere  infit : 

Ne  quse  forte  Deum  nobis  inmensa  potestas 

Sit^  vario  motu  quae  candida  sidera  vorset. 

Tentat  enim  dabiam  mentem  rationis  egestas :  1210 

fieicM/requenUr  urni  eooperto  capiie  voUiari  ad  statuam  lapideamf  et  appropim' 
fMTf  md  omnia  aUaria:  ueejacentem  yrostemi  humi,  el  tendere  manue  ante  tempta 
J)etnm:  nec  eonspergere  aUaria  pbnimo  aanguine  ammaiium :  nec  ad^ungere  vota 
voiie :  $ed  potiutpoeee  iidueri  tranquiUo  animo  ree  cunctae,  Namque  ubi  aspicimue 
fupeme  calestes  fomices  immensi  cceHf  et  calumfixum  ornaturo  sideribus  lucenti- 
m;  et  ubi  iter  solis  ae  Iums  succurrit  m  animum :  tunc  illa  etiam  anxietas  obruta 
plaribifts  oHit  soHcitudimbus  in  imo  pectore  nostro  incipit  attoUere  caput  exper- 
iUum,  scilicet  quemam  nt  nobis  injjaiUafvTtassepotentia  Deorum,  qua  circumagat 
^erso  iiMte  steilas  elaras»    Elenim  inopia  rationis  agitat  dubium  animum,  ut 


reliq.  calaium  Oryph.  marg.  tidere  P.  Ald. — 1199  Et  Lactantins,  pondere 
Mus.  B.  1.— 1202  iM^Cant.  pacata  edd.  yolg.~1204  stellasque  mirantibus 
V.  ed.  Tli.  Ra.  steUat^  icantibus  Ferr.— 1205  meaius  pro  viarum  Mos.  B.  1« 
—1206  peetora  V.  ed.  Voss.  yet.  et  L.  B.  Mns.  B.  S.  Cant.  Th.  Ra.  pedore 
▼iilg.^1208  Ei  ques  P.  Ald.  Nee  qws  Mns.  B.  8.  Ecqua  P.  in  not.  Bip.  Hav. 

NOTiE 
ritafl    rationem    reddit    Plntarchns     fornices ;  coelnm.   Sic  vss.  491. 492. 
'tttftdlKots.  1435.  et  ii.  1037.  Scc. 

1198  Vortier']  Poetice,  pro  Yerti.  1204  ^therafixum]  Firmamentnmy 
Voriier  ad  Itq^em']  Ad  statnam  la-     in  qno  stellae  fizs  lucent 

pideam  ant  marmoream  volntari.  Ro-  1205  Et  venit  in  mentem']  Supp.  cogi- 

maDi  qnippe  Deos  ▼enerahantor  dex-  tatio,  memoria,  notitia.    Sic  loqunn- 

trorsom  circomacto  et  versato  cor-  tiir  Terent.  in  Eonnch.  Virg.  JEneid.' 

pore.    Plant.  in  Corcnl.  i.  70.  Cicer.  Verr.  i. 

1199  Panderepahnas]  Tenderema-  1207  Caput  erigere]  Sic  i.  65.  lo- 
Bos.  Qnod  fiicinnt  ii,  qoi  Deos  orant.  qoitnr  de  varia  religione. 

Virg.  jEn.  i.    *  Ingemit  et  duplices  Infit]  Incipit.  Sic  iii.  516. 

tendens  ad  sidera  palmas.'  1208  Ne  qiue  [Ecquaf]  fortey  ^fc.] 

1203  Mage]  Magis.  Sic  vs.  2260.  Nuncaliqua.  Sic  vs.  1211. 

et  ly.  79.  343.  757.  &c  1210  Rutionis  egesias]  Rerum  igno<^ 

1203  CeMia  ntundi  Templa]  Cali  rantia. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


699  T.   LUCRBTII   CARI 

Et  qu8cnam  fuerit  mttiidi  genitalis  origol 

£t  simul,  et  qam  sit  finisy  qaoad  moeoia  mfiBdi 

£t  taciti  motQS  banc  possint  ferre  laboiam  ? 

An^  divinitos  aetema  doiiata  salnte, 

Perpetuo  possint  8BTi  labentia  trMta,  1215 

Inmensi  validas  sevi  conteomere  Tireis. 

Praetefea,  quoi  non  animas  ibrmidine  Divom 
Contrahitur  ?  qaoi  non  conrepant  membra  pavore^ 
Fulminis  horribili  qaom  plaga  tonidh  teUos 
Contremit;  et  magnam  percamuit  marmara  coelom  ?    1290 
Non  populei,  gentesqae,  tremont?  regesqoe  saperbei 
Conripiunt  Divom  perculsei  membra  timore, 
Ke  quod  ob  admissmn  fede,  dictnmve  superbe, 

sciat  ftKm  aUquia  fuerii  ixorius  genUdbiti»  nnmii ;  H  ima  man  aHqmB  mi  ejas 
ftnii,  €i  qwnugue  ambitu»  c<fIs,  ei  iUius  motu»  cctei  fummi  telerwre  hmc  hhorem: 
mm  praditi  perpeiua  immerialiiaie  a  DHe,  ei  velubika  eeierw  ienere  iemperie 
queani  epemere  tetu»  vehemenie»  temperi»  i^finiiu  Deinde,  q«ts  est  homo,  eiri 
mens  non  corripHur  iitnore  Deorum?  qnis  est  homo,  eui  miu» nen coUabuniur  pne 
timore,  ubi  ierra  exusia  horrendo  ieiu  fidmitn»  eoneutiiWj  ei  fmmane»  fragore» 
pervaduni  eahimf  NonnepopulieinationeemHuuni?  Boane  rege»  poiente»  per» 
eueei  meiu  Deorum  contrahunt  artu»  suos,  ne  jam  dwnm  iempu»  advenerii  demde^ 
rum  pcmarum^  propter  aiiquod  fachms  commissiiiii  ab  lis  iurpiiery  aid  dieium  ar» 


^.»^«»#«»»»»#»»i»<»» 


Delph.dafmaid0j>oItstiiiiii0iis«Fab.— 1211  £1  ^mmm  P.  V.  ed.  O.  Mos.  B. 
1.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Ecquanam  ▼olg.— 1212  et  qua  P.  Vmd.Y. 
ed.  O.  Mos.  B.  1.  2.  S.  Cant.  Ferr.  1%.  Sa.  Ald.  eequa  edd.  vuig.  quod  Mns. 
B.  1.  9i(0fld  Ferr.V.  ed.Th.Ra.  Cant.— 1218  Et  ianti  Fab.  SoUeiH  BentU 
hine  Voss.  vet. — 1216  vaUda  »avi  O.  Mns.  B.  8.— 1217  ttonaiitmts  Viod.  neva 
mmts  V.  ed.  Th.  Ra.  Mns.  B.  8.— 1219  fUmtite  Vind.  V.  ed.  O.  Mui.  B.  l.  2. 
8.  Cant— 1220  Conterrii  e.  m.  p.  itti6aa  Mns.  B.  2.^1221  Nam  Mns.  B.  2.— 
1222  Correpuni  P.  in  not.  percnjst  P.  Ferr.  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Th.  Ra. 
V.  marg.  2.--1228  Nee  O.  omtssiuii  Mos.  B.  2.— 1224  stiit  qnidam.  odmMlwii 

NOTiE 

1211  Ei  fiMvmaii]  Nom  aliqna.  Sic     nobis. 

▼s.  1208.  1215  Labentia}  Sopp.  moenia  mandi, 

GenitaU»']  Oenitabilis,  primordialis.  ts.  1212. 

1212  Ei  qua  ftni»1  Num  aliqua  1218  Coitr<piiii<]  Correpnnt:  h.  e. 
finis.  Sic  ui>ique  passim  usurpat  vo-  collabuntur,  cootrahuntnr^  et  in  noum 
cem  fiais  in  foeminino  genere.  1. 108.  coguntnr. 

851.  II.  512.  III.  1085.  &c.  1220  itficrmicra]  Tonitrua.  Sic  vs. 

Quoad]  Qoam  nsque  ad  finem.  1192. 

ilfamta  mimdt]  Ambitus  coell ;  coe-  1222  Conripiunt]    Contrabnnty  co- 

lum.    Sic  1. 74. 1004.  ii.  1048.  gunt  in  unum. 

1218  Taeiit]    Cseci    et    incogniti  PercuUei]  Alii  permtt.  Idem. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


D£  RBRUM  NATURA    UB.   Y. 

Poeoamm  grave  sit  solyniidi  tempus  ad  auetmn  ? 

Samme  etiam  quom  yis  violenti  per  mare  rmti        1325 
Induperatorem  classis  saper  aeqaoni  Territ^ 
Cum  validis  pariter  legiombiiSy  atque  elephantis ; 
Non  Divom  pacem  votis  adit,  ac  prece  qosesit 
Ventoram  pavidus  paces,  aoimasque  secondas? 
Neqoidqaam :  qaoaiam;  viokato  tarbine  saepe  1330 

Conreptas^  nihilo  fertar  minas  ad  vada  leti. 
Usqae  adeo  res  hamanas  vis  abdita  qusedam 
Obterit ;  et  paldum  fiuBces,  s«vasqae  secares» 

rtgmUer  7  liem  fuando  magmu  mpetua  venii  vaUdi  ngitat  per  pelagus  eHperwnM 
gubenatorem  damie  cum  legiambm  eme  imgetUibut  simiUter  et  emn  elepkantuij 
Mme  18  voiU  peHt  pacem  Deorum^  ataue  metuene  ([Uigrit  suis  precUms  tranqitUh' 
taieiventorum,eiflatutfa9ente$?  Sedfinutra;  namque  pkritmque  idfreptuB vene* 
menti  tempe$tate  rapituT  famen  ad  hrevia  mofttt.  Adeo  verum  est,  ^od  potentu 
futdam  oecuUaeonfimdU  ra  hununat^ei  videtur  conterere  quasi  pedibtts  pr^da' 


^<»»»^^*»^»»«ir^i^^ 


V.  ■MTf .  a.  BodL  Vdiif.  vet.  et  L.  B.  adactum  P.  et  edd.  fulg.  adacH  quidam. 
oidMctum?  qnidnm.—liM  Summa  Tulg.— 1226  clausU  Mus.  B.  2.  8.  asihera 
Gryph.  marg.  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  AW.  veriH  V.  ed.  Th.  Ra.  Bip.— 1228  «iiiyja 
V.  ed.  Th.  Ra.  adita  Perr.  addUa  Mu».  B.  1.  2.  S.  ac  deent  Vind.  V.  ed.  Th. 
Ra.  Perr.  Mas.  B.  1.  2.  f.  fmmU  V.  marjj.  2.  rogat  V.  onrg.  l.  preeeqw  att  V. 
ed.  Th.  Ra.— 1229  Awrarmm  O.  Mn».  B.  1.  Vemarum  V.  ed.  Th.  Ra.  Venarum 
Mm,  a  2.  KMeram  Maa.  B.  S.--mi  ad  wOa  lethee  P.  in  DOt.  aquadaUtt  Vind. 

NOT/E 

1224  Penmrum ....  eotmmdi']  H.  e.  posuit.' 
MWeBdama  pceBarua,  vel  aoiveudi        1229  Animaeque  ueundae]  Ventos- 

p«aas.    Sic  loqaoiitar  paBsim  Te-  que  secundos.   Sic  Horat.  Od.  iv.  12. 

reiit.  Plant.  et  Sueton.  in  Octar.  «ub  *  Impellunt  aatma  lintea  Thraciti.' 
finttt : '  iiidem  etiam  epnliuB  in  coar        1 231  Conreptus]  Antiquitus  pro  cor- 

tpeeta  aao  praBbuit,  pencitsa,  inuao  reptua.    Sic  vis.1218.  1222.  'conre- 

eiact%jocanditicentia,dirlpiendique  punt'  et  <  conripiunt/  pro  correpunt 

pomomm  et  obftoaioraoi>  rerumqoa  et  corripiunt. 
niaiiUaB.'  Ad  vada  leti]  Ad  mortem.    Meta^ 

Ad  auetmm  lAdacium]  Scilicet,  ad  phora  ducta  abrevibut,  ad  qu»  nave» 

coi :  jam  advenerit.  appulsae  oolliduntur  et  pereunt. 

1226   ImdaperaUrem]    H.  e.  Impe-         1282  Vie  abdUa]  PotcnUa  occulta, 

ratorcm,  gabcrnatorem :  iy.964.  virtus  caca,  et  ignoU   hominibua. 

YerrU]  ImpelUt»  jactat,  agiut.  i.  Mimm»  quod  Poeta  nostcr,  vim  Deo- 

28t.  rum  negans,  Umen  potentiam  abdi- 

1228  Dsram]  Dironun.    Syncope  tam,  occulUniy  et  secretam  agnoscit, 

est.  qose  res  humanas   obterat.     Qoasi 

QueuU]    Orat,    qossrit.     Festus,  vero  vis  ea  abdiU  alia  sit,  qnam  Dei 

'Qnsso  aignifical  idem  quod  rogOb  poUntia. 
Qaieserc  UmeB  EnuBS  pro  qaserere 


Digiti 


zedbyGoOgle 


684 


T.  LUCRBTII  OARI 


Proculcare^  ac  ludibrio  sibi  habere,  videtar. 

Deniqae^  siib  pedibns  tellus  quom  tota  yacillat,       1235 
Concussaeque  cadunt  urbes,  dubiseque  minantur; 
Quid  mirum,  si  se  temnunt  mortalia  secla^ 
Atque  potestates  magnas  mirasque  relinquunt 
In  rebus  yireis  Divom^  quas  cuncta  gubement? 

Quod  super  est^  aes  atque  aurumferrumque  repertum  est, 

roifoMcetf  et  cruddn  uewrUf  $1  habere  hae  nH  contemhiL  Ttmdm  «M  terra  ieim 
iremit  tub  pedilmtt  ei  oppida  quaM$ata  ruuni,  et  infida  minitaniur^  quid  mirum  H 
Aomtfief  eontemnunt  u  ipoot?  et  eimceduni  rebus  poienies  viriutes  et  admitabSUi 
poieniiaM  Deorum,  qua  regani  re$  owmee  tn  uniteroo  mundoT  Quod  reHpmm  Me- 
iur  eupereme,  <r«  et  atmwi,  eiferrum  inventum  estyetunavii  ingene  argenHf  ei  vie 


V.  ed.  Mui.  B.  l.t.  fld  MdaLeaafHeiDt.— 12S8  Operii\ow.  vet.  Opierit  O. 
Mat.  B.  I.~12t5  mipeditm$\\nd.  tin  pedibut  Mns.  B.  8.— 12t6  dubiave  Bentl. 
— 12ST  mirum  deest  Mos.  B.  2.  mtnml  0.~1288  potettaiit  P.  V.  ed.  Mos.  B. 
l.  Cant.  Nard.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.*-12S9  jvm  dtrdmV.  ed.  Mos.  B.  1.  Th. 
Ra.  |nf6miaiii  Mni.  B.  1.  2.— 1240  at  deest  Vind.  V.  ed.  Vom.  yet.  et  L.  B. 
O.  Mos.  B.  1.  2.  t.  Cant,  Ferr.  Th.  Ra.  dN(ue\.  ed.  Vom.  vet.  et  L.  B.  O. 
Mos.  B.  1. 2.  Ferr.  Th.  Ra.  eque  Mos. B.  8. Cant.  aque  ett  deleto  oltimo  ettV. 


SOTJE 


1288  Fateet  teevatque  teeuretl  H»c 
erant  Magistratoom  Romanorom  in- 
•igniay  ot  raonoi  jam  iii.  1011.  Per 
hsc  aotem  insignia  Dotat  ipios  hono- 
res  et  magistratos,  et  digoitatei. 

1287  8e  temnuni,  tfc^  Sibi  diffidont, 
et  ad  Deos  confogiont  soaB  imbecilli- 
tati  diffidentes. 

MortaJiateda']  Hominesy  genos  ho- 
manom :  vs.  1168. 

1289  Dtmun]  Divorora  :  syncope 
est. 

1240  Quod  tuperett,  <Bt  aique  aurum^ 
His  40.  vss.  jam  de  priroa  metallo- 
rom  inventione  docet  Narrat  aotem 
quomodo  ferrom,  plombomy  aps,  ar- 
gentom,  et  aorom,  et  cetera  metalla, 
fortoito  fheriot  reperta.  Volt  enim 
ea  reperta  faisse  primom  incendio 
sylvarom ;  sive  ignis,  qoi  sylvas  cre- 
maverit,  e  coelo  missus ;  sive  ab  ho- 
minibos  illatos.  Namqoe  scilicet  pri- 
room  hostes  igoe  circomvenire  atqoe 
exterrere  solebat  olim  prisca  gens 
hominom.    Deinde  pastores  providi, 


dom  saltos  expedire  volebant  ad  pin- 
goia  pascoay  telloris  viscera  dennda* 
bant  igne.  Tertio  venatores  primi- 
tos  noD  retibos  sepiebant  sylvasy  sed 
fovea  et  igne.  Hinc  fortoito  caso 
sylvas  incensas  foisse  volt,  qoarom 
incendio  teme  viscera  concalefacta 
ac  fosa  fhisse  ait  in  ses,  in  argentom, 
in  aorom,  in  plombom,  in  ferrom, 
ioqne  ceterametalla,  provariis  terr» 
visceribos  ac  venis.  Qoam  senten- 
tiam  contirmat  Aristotelis  istnd  libro 
IIcpl  eavfjMff.*Aicowr.  *  Aiont  in  Hispa- 
nia,  sy  Ivu  incensis  a  qoibosdam  pasto- 
ribos,  et  terr»  materia  concalefacta, 
perspicoe  argentom  in  ea  regione 
floxisse :  et,  aliqoanto  post  tempore^ 
terrae  motu  sobsecoto  et  locls  discis- 
sisy  Ingentem  vim  argenti  coactam 
esse.  QosB  res  etiam  Massiliensibos 
vectigalia  peperit  non  parva.'  Sed 
de  primis  metallorom  inventoribos 
lege  Georg.  Agricolam  lib.  i.  de  Me- 
tall.  Itaqoe  roortales  primom  delec- 
tati  nitore  metallorom,  qose  in  foveas 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM  MATURA   LIB.   V. 


695 


Et  simul  aigenti  poDdas^  plDmbiqae  potestas, 
Ignis  abi  ingeDteis  syWas  ardore  cremarat 
MoDtibns  ia  magnis ;  sea  coeli  falmine  misso : 
Siye  qaod^  inter  sebellam  sylvestre  gerentes, 
Hostibns  intalerant  ignem,  formidinis  ergo ; 
Sive  quod^  indactei  tense  bonitate^  volebant 
Pandere  agros  pingaeis,  et  pascaa  reddere  rara ; 
Sive  feras  interficere,  et  ditescere  praeda : 
Nam  foTea^  atqae  igni^  prias  est  venarier  ortam^ 
Qoam  saepire  plagis  saltam,  canibasque  ciere. 


1241 


1245 


1250 


Qaidqaid  id  est,  qaaqaomqae  ex  caassa  flammeas  ardor 


ignii  »itiis  sit  ex  WnitoftUmme  eaH ;  tnc«  qmm  homines/odeiiicf  tnicr  m  hdUm 
ejfkettre  «•  porttnerttiU  ignem  ad  iQcatiendnai  terrorem  suis  koetHms:  »eu  fnis 
attraetifertUUaie  teUmie  etipiebaiU  jirotaiare  aroafertiliaj  et  ^j/teere  agroe  frugi- 
feroe:  oeu  qnia  volebant  oeeidere  feroM^  et  locupletari  prida,  Namque  naium  e»t 
oenari  igne  atquefoeoa^  priuoquam  eircumdudere  eylvam  retibuOj  et  agitare  canibuM 
fertt.     Quicquid  rit^  per  quameumque  rationem  igneaflamma  coneumeerat  fundi' 


^^^^■0^^0^^^ 


marg.  1^124S  mv  V.  marK.  1.— 1246  ^eiebe^  ViDd.— 1247  reddeV.  ed.  Th. 
Ra.— 1248  deieiUre  V.  ed.  Th.  Ra.— 1249  prtau  Y.  ed.  Th.  Ua.  verener  Cant. 
— laso  rnere  Titins  ad  Bargaei  Syriad.  Voss.  Ins.  Orat  p.  182.— 1261  eat 


NOT^ 


ac  lacmias  flnebant,  mox  experti  snnt 
eomm  dnritiemy  eaqne  destinarunt 
in  varios  nsns.  Repndiamnt  vero 
tanc  aorum,  atqne  argentnro,  ntpote 
moUiora,  et  ictibns  inferendis  magis 
inepta.  Veram,  '  Nnnc  jacet  tes, 
anram  in  snmmnm  snccessit  hono« 
rem:  Sic  voWenda  tetas  commntat 
tempora  reram/  &c 

1249  Igme  afrt  kegenitie  eyXtoM^  h^c^ 
Qnod  his  8.  vss.  ait  de  fortnito  ignis 
casn  idem  jam  docnit  snpra  vs.  1090. 
et  seqq. 

1244  Geretde%\  Sopp.  homines. 
Nec  mirnm  si  primnm  homines  igne 
bellnm  inter  se  inferebant,  qai  prius 
in  nsn  foerit,  qnam  ferram,  aot  au, 
et  arma,  qoibos  postea  pognatom 
4»t. 

1245  Fe/rvMxi&M  ergo'^  Terroris  in- 


ferendi  caosa.  Vox  <  ergo'  valet  idem 
qood  x4fKV9  ett  Festos. 

1246  Sme  fiiod  Mudi^  ^.]  Ita 
olim  pingnia  reddebant  arva  pastores. 
Virg.  €korg.i.  84.  ^Sspe  etiam  ste- 
riles  incendere  profoit  agros,  Atqoe 
levem  stlpnlam  crepitantlbns  nrere 
flammis,'  &c.  Sic  Plin.  xviii.  80.  et 
Hor.  Epod.  II.  2. 

1249  YeMner^  Poetice,  pro  vena- 
ri.. 

OrttMt  est]  Oeptom  est>  natom  est. 
Sic  IV.  848. 

1260  PUig/a\  Plaga,  penolt.  brevi, 
sumitar  vel  pro  regione  et  loco,  vel 
pro  retibns,  et  laqoeis,  nt  hic  a  Lo- 
cretio,  et  passim  a  Virg.  Ov.  et  aUls. 
Pennltima  vero  longa,  samitor  pro 
volnere. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


690  T.   t.UCRttTlI  CARI 

Horribili  sonita  sylras  exederat  altis 

Ab  radicibus^  et  tenram  percoxerat  igni ; 

Manabat  venis  ferrentibus,  in  loca  terr» 

Concava  conTeaienB^  ai^penti  riTns,  et  aari ;  1S55 

JExis  item^  et  plmnbi :  qnae»  qnom  eoncreta  yidebaiit 

Posterius  claro  in  terras  splendere  colore, 

ToUebant,  nitido  captei  laBviqne  lepore ; 

Et  simili  formata  videbant  esse  figora^ 

Atqne  laconarom  fnerant  vestigia  qnoiqne :  1260 

Tom  penetrabat  eos,  posse  biec^  liquefacta  vapore, 

Qnun  lubet  in  formam  et  faciem  decurrere  rerum ; 

Et  prorsum  quam  vis  in  acuta  ac  tenuia  posse 

Mucronum  duci  fastigia  procudendo, 

Ut  sibi  tela  parent ;  sylvasque  et  caedere  possint,         1265 

Materiemque  dolare^  levare  ac  radeie  tigna^ 

iui  ab  radieibui  $yha»  horreudo  9irejntu  crepitana,  et  coserat  tdlurm  igne;  rivu' 
lui  argenti,  et  auri,  aria  paritery  et  phunbif  canfluen»  in  canaia  loca  telluris  i^jfluebai 
e  vemie  ebuUienHbue  terra;  q[uee  meUUa  eum  iHi  primi  homines  cemebant  hicere 
eplendore  tucidOf  poeiquam  congelata  eraot  in  terrie,  coUigebant  ea,  ducii  dara  et 
lemgata  venuetate  illoram.  Et  obeervabani  ca  ftgurata  eadem  forma^  91M  eigna 
foeearum  eran»  formata  euique.  Poetea  veniebant  0»  t»  mentem  kae  metalla  reeo- 
Inta  igue  poeee  defluere  in  queanHbet  flgwram  et  epeeiem  rerumf  et  tundendo  poeee  iN- 
duei  onmino  in  acumina  cuepidum  quamtunme  exiUa  et  peracuta^  ut  ex  iiBfaciani 
eUfijaculaf  et  queant  reeecare  lyliMif,  et  exlenu^re  nuderiam,  poUre  et  cwmpUmare^ 


^^^^^^^^^00^^ 


Mns.  B.  2.  e  reliqai.— 1869  HorribiU»  aonitu»  Vind.  V.  ed.  O.  Mof .  B.  1«  9.  t. 
CanU  alta»  P.  Oif.  Par.  Delpli.  Lamb.  OaMend.—l^S  A  Vom.  vet.  et  L.  B. 
Ferr.  V.  ed.  Tli.  Ra.  Ald.— 1264  venit  Vind.  vena  Mat.  B.  2.— 125T  tfi  terri» 
edd.  yalg.— 1258  capiHVoB».  vet.  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.2.  Ferr.  lenique  Mni. 
B.  2.— 1259  videbat  Vind.  Mns.  B.  6.  Cant  videbunt  V.  ed.  Th.  Ra.— 1261  re» 
pro  eo»  V.  ed.  Th.  Ra.  «dpor«  P.  ia  not.  favore  Oryph.  Bat.  P.  Ald.  eaUre 
reliqtii.— 1266  exeidere  P.  O.  Mos.  B.  1.  2.  et  edd.  vulg,  parent  quibu»  a^fha» 
eadere  qnidam.— 1266  Materiam  Mni.  B.  2.  dolarent  Vind.  delere  V.  ed.  Tb. 
Ra.  dolaret  Mos.  B.  2.  3.  dolare  ac  lavia  reddere  P.  Lanib.  et  Bodl.  Voss.  Tet. 
et  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  Cant  »igna  V.  ed.  Th.  Ra.  Ungua  Ferr.  Materiem  ke- 

NOTJE 

1262  AHi»']  Alii  dUa».    Idem  8en«  randam,  &c.  Sic  vs.  1660. 

•ns.  1266  Dolare^  Alii  dolere.    Utmm- 

1261  Tum  penetrabat  eo»]  H.e.  tnm  qiie  dolo,  as,  et  doleo,  es,  antiqoltnt 

veniebat  eis  in  mentem.    Tnm  sibi  dictnm  volant  Noniiis,  et  alii.    Hine 

persnadebant.  dolabrum.    Sic  autem  Lambinnsrt- 

1266  Quamvui]  H.  e.  qnantnmvis.  stitaitrectehuncversum,cnm  Pareoi 

1266  TeUi}  Non  jacnla  solum,  sed  et  alli  legant,  Matertamque  delere^  lee- 

et  cetera  instmmenta  apta  ad  dolan*  varcy  et  radere  tigna.    Nimimm  hnne 

dnm)  levandaniy  radendum,   perfo-  pedem  cretlcom  esse  volunt    Qnod 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB    RBRUBf    NATURA   LIB.  Y.  697 

£(  terebrare  etiBxn,  ac  pertnndere,  perqoe  forare. 

Nec  mimis  argento  faoere  bcec  aaroqve  parabant, 
Qaam  Talidi  primnm  violentis  viribus  aeris : 
Nequidquam;  quooiam  ceddtNtt  victa  potestas^  1270 

Nec  poterant  pariter  domm  sabferre  laborem. 
Nam  fait  in  pretio  magia  mn,  anramqae  jacebat 
Propter  inatilitatem,  hebeti  macrone  retasam ;. 
Nanc  jacet  ses,  aornm  in  sommom  sobcessit  honorem. 
Sic  Tolvanda  setas  conmotat  tempora  rerom :  1275 

Quod  fait  in  pretio»  fit  nollo  deniqae  honore ; 
Porro  aliad  sobcedit,  et  e  contemptibos  eadt, 
Inqoe  dies  magis  adpetitor,  floretqae  repertam 
Landibus,  et  miro  mortaleis  inter  honore  est. 

Nonc  tibi,  qoo  pacto  ferri  natora  reperta  1280 

aique  €fMSii  peffmwrtf  et  pereuiertf  et  ierebrare  trabet,  Nee  miim  tentabanifacere 
ktK  omnia  ope  orgenH  ei  aurif  qwm  priua  teoUverant  virifms  vaUdis  duri  arie : 
aed  frutira;  quia  vis  aari  et  argenti  euperaia  eedebaif  nee  vaUbat  iequaUter  per* 
ferre  viobeMhm  laborenu  Etemm  primam  as  fuii  magie  in  pretio,  et  aurum  eper- 
nebuiwr  4>b  loom  tHmtan  ueum^  quia  obtutum  erat  retueo  acumine.  Hodie  Y&ro  as 
^ermiuM-f  ei  mcmm  tubeiiiuUur  ts  magnum  pretium.  Ita  enum  mobik  mutai  atates 
rermm:  ^uod  JuiiinheiMreprimnm/idposieafuiiinnuUo  pretio,  DeindeaUud 
mqmtmr^  ei  egredOur  e  detpeetu,  et  in  diee  magit  eupitur,  ei  hnentum  eeiebraiur 
homrikme,  ei  et$  preiio  admirabiU  apud  homine§.    Jam  vero  haud  diffieile  ett  tXbi, 


»^^^^^»»»*^^ 


vare,dMare,aeradere  fij^  edd.  volg. — 1207  percudereV,  ed.  Th.  Ra. — 1871 
peterui  Bodl.  Mas.  B.  1.  9.  et  edd.  yolg.— -1279  eet  deest  Vtnd.  V.  ed.  Mos.  B. 
t.  Th.  Ra.  jaeebaui  Cant.— 127S  rMMfimi  V.  ed.  Th.  Ra.  reeuuum  Cant.— 1275 
mbfemda  P.  V.  ed.  Hi.  Ra.  Ald.  Vind.— 1277  e  deest  V.  ed.  Tli.  Ra.  Voss.  vet. 
et  L.  B.  Mos.  B.  2.  2.  Jam  pro  e  Cant«— 1279  Deest  Nard.  Claudibut  V.  ed. 
Tb.  Ra.  CUmdiiur  V.  marg.  Ferr.  Cladtftiis  Caat.  miro  eti  volg.  honoret  Vind. 

NOT£ 

alibi  passim  Locretio  Auniliare  obser-  oltro.'    Et  JEn.  i.  *  VolTendismensi- 

vator.  bos.' 

1267  Perqueforare]  Tmems,  perfo-  1277  Porro  aiiud,  ifc.]  Sic  vs.  Ao. 

rtreqoe.  etii.  75. 

1276  Vieta  poteeiat]  Sopp.  aori  et  1280  Nune  iibi,  quo  paeto,  tfcl  His 

trgenti.  Utnimqoe  euim  sere  ac  ferro  16.  yss.  speciatim  docet  qoomodo  fer- 

BoUios  est  rom  ferriqoe  osom  reperieriot  priscl 

1272  Nam  fuii  iu  pretio  magit  ot]  homines.  Volt  aotem  ferrom  in  osom 

Nimirom,  qoia  soUdias  etdorios  aoro.  hominom  ▼ocatom  esse  ab  Discordia. 

1272  Propier  vtuJtiUiaiem]  Qoia  ao-  Qoanqoam  illad  prtecesserat  mt,  ot 

nun  molUot  est  tsre  ac  ferro.  pote  copiosiot  et  tractabUiot.    Ita^ 

1275  Vohmndal  VolobUis.  Sic  Vtrg.  qoe  prima  mortaUom  arma  foeraat 

£b.ti.  <Volveoda  dies  en  attaUt  mtnos,ongoet|dentetylapides;  pott* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


698  T.  LUCRBTII   CARI 

Sit,  facile  est  ipsi  per  te  cognoscere;  Memmi ! 

Arma  antiqua»  manos  ungaes  dentesque  fuerunt ; 
Et  lapides»  et  item^  sylvarum  fragmina,  ramei; 
Et»  flamma  atque  ignes  post  quam  sunt  cognita  primum, 
Posterins  ferri  yis  est,  aerisque,  jeperta.  1285 

Et  prior  aeris  erat,  quam  ferri>  cognitus  usus ; 
Qno  facilis  magis  est  natura,  et  copia  major. 
^re  solum  terrae  tractabant,  sereque  belli 
Miscebant  fluctus,  et  volnera  vasta  serebant, 
Et  pecus  atque  agros  adimebant ;  nam  facile  ollis        1290 
Omnia  cedebant  armatis  nuda,  et  inerma. 
Inde  minntatim  processit  ferreus  ensis, 

•  Afanjni,  noteere  per  teipmm^  quo  modo  naiura/errijMerit  tnMiite*  PriiHnm  ho- 
minam  ormafuerunt^  manu9f  mngnesy  et  denie»,  et  eaxa,  et  foriter  rmni,  qnm  tniit 
fmgmina  eyloarum;  etflamnue  et  igneOf  nmulatque  nota  /uerunt,  Poetea  poiM- 
taeferrif  et  terie  fait  reperta.  Et  usu$  4gri$  prior  notue  erat,  <[uam  asns/em:  eo 
auod  natura  «eris  facUior  es<,  et  abundantia  ejos  copioeior.  Priscl  homines  cote- 
hant  agro»  <vre,  et  turbabant  tum!uUu»  beUi  are,  et  intereerebant  patentes  jflaga»; 
et  eripiebant  pecude»  et  arva  sBre.  Namque  haud  diJficHe  eoncedebant  its,  qai  erant 
iu*mati,  cuncta»  re»  invaUda»,  et  infirma»,    Poetea  paulatim  gladiueferreu»  jtrodiit 


Mus.  B.a.— lasi  iptum  P.  et  edd.  valg.  per  deest  V.  ed.  Th.  Ra.— 12S8  Hg- 
norum  fragmina  O,  Mus.  B.  2.— 1284  Et  fiamma  atqua  P.  Vind.  Voss.  vet. 
C«nt.  Ald.  Et  fiammm  atque  vulg.  Ejpaminant  V.  ed.  Th.  Ra.  l^amn»antqu» 
Ferr.  Et  fiammam  O.  Et  fiammati  Mns.  B.  l.  Et  fiamina  atque  Mus.  B.  2.— 
1286  quia  fern  V.  ed.  Th.  Ra.— 1289  faeta  V.  ed.  Mns.  B.  2.  S.  Ferr.  Th.  Ra. 
AsM  O.  feeta  Mns.  B.  1.  ferebant  Nard.— 1291  credebant  V.  ed.  Th.  Ra.  ceta- 
(Hmt  cetati»  Mus.  B.  2.  unda  Cant.— 1292  feru»  Mns.  B.  2.— 129S  o6sceiiimi 

NOT£ 

ea  ignisy  nbi  cognitns  fnit.    Poste-  jam  massa  placebat  Ehen  !  perpetno 

rius  aes.     Demom   ferrnm.     Quod  debnit  illa  tegi.' 

utmmqne  non  in  nnins  belli  usnmi  1288  SoUm  terrai]  Terram,  agros. 

sed  et  in  agrorum  cnltnm  paratnm  Sic  vs.  1294.  et  alibi  passim. 

foit.  1289   Volnera']  Vnlnera. 

1281  Ip»i]  Snpp.  tibi.    Alii  '^t»um^  Serebant]  Metaphorice.    Sic  Tacit. 

Supp.  per  te.    Idem  seosus.  praelia  serere.    Sic  Livius,  pugnam 

Memmi']  Cui  sunm  hoc  opos  dedicat  inter  se  conserere  :   et  manum  con- 

Lucretius,  i.  27.  serere.    Sic  Piautns,  Statius,  et  alii. 

1284  Igne»  po»t  quam  »unt  cognita^  Alias  ferebant^  pro  inferebant. 

4*«.]  Ignis  enim  non  fuit  cognitus  una  1290  010»]  Illis. 

cum  homioibus  natis.    Unde  jam  su*  1292  FerreMS  en»i»']  Sic  Virg.  Georg. 

pra  dixerat  vs«  951.  '  Necdum  res  i.  *  Et  curvsD  rigidom  falces  conflan- 

igni  scibant  tractare/  Scc,   Et  Ovid.  tor  in  cnseim' 
IV.  Fast.  *  JEu  eratin  pretio,  cbalybs 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE   RERUM   NATURA   LIB.  V. 


Vorsaqae  in  obscennin  species  est  falcis  ahehaB^ 

Et  ferro  coepere  solam  proscindere  terrae ; 

Exasqaataqae  sant  creperi  certamina  belli.  1295 

Et  prias  est  armatam  in  eqai  consceiidere  costas^ 
£t  moderarier  honc  fraiis,  dextraqae  vigere, 
Qoam  bijago  carra  belli  tentare  pericla. 
Et  bijogom  prias  est,  qaam  bis  conjnngere  binos^ 
Et  qaam  felciferos  armatam  adscendere  carrus.  1300 

Inde  boyes  Lacas,  tarrito  corpore,  tetros^ 


in  asmiiy  H  fnrma  fakis  tBTim  mtrfcla  €tt  1»  coiUeMltimy  et  homines  inceptruni 
itMtTt  mpirfieiem  teUwrU  ferrOf  et  pugnm  heUi  aneipitis  aqwaiis  eunt  pariter 
ferro.  Ei  inventnm  e$t  liominero  armit  inetrucium  a$cendere  in  eoeiae  etpd^  et 
regere  kmne  eqonm  lari$,  et  pugnare  dextra^  antet(uaM  adire  dtMrtmma  belk  eurru 
iraetadmUma  equi»:  et  repertnm  eetjungere  dno0  eqnos  aimciaii<#9t(aitiJongere 
fMliMr  eqnos,  et  ptam  ceneeendere  curruB  armatoe  falcibui.    Poetea  Carthagi- 


Macrob.  ti.  1.  obecurum  P.  ezMacrob.  obprobrium  omn.  ezempl. — 1295  eunt 
dcest  V.  ed.  Tli.  Ra.  dtcMi  pro  creperi  Mni.  B.  1.— 1296  eet  deest  Cant.  rep- 
pertum  I«amb.  deecendere  Mos.  B.  2.  coetrie  V.  ed.  Tli.  Ra. — 1297  vir^aque  viere 
Fab.  dextramte  viere  P.  in  not  vegere  Delph.— 1299  byugoe  Fab.  Creech.  6t- 
j^rm  Mus.  B.  2.— UOO  inventum  P.  in  not.  et  edd.  volg.  eecendere  Oronov. 
ad  liv»  u.  28. 6.— 1801  Lucas  aurito  P.  Ald.  Gryph.  marg.  Bas.  marg.  caetar- 


NOTiE 


1295  Crij>ert]I>nbii,ancipiti».  No- 
nios,  et  Featos,  Creperom,  dobiom; 
nnde  increpitare,  qoia  maledicta  fere 
iaeertm  et  dnbia  sont  EtVarrov. 
de  L.  L.  *  Crepuscnlnm  significatdn- 
binB  ;  ab  eo  res  dnbiss  crepersB  dic- 
tie,  qQod  crepnscnlnm,  dies  etiamnnm 
ti^  an  jam  noz,  mnltis  dubinm  est.' 

1S96  EtpriuseitarmatumyS^c.']  His 
S%,  Tss.  seqq.  ez  occasione  Tarias  bel- 
landiartesennmerat.  Acprimnmqni- 
dem  6.  Tss.  prioribns  docet  prius  ex 
eqno  pngnatnm  esse  inter  homines, 
qnam  ex  bijogo,  seu  ex  cnrm  duobns 
eqms  tracto :  atqne  prins  iuTentnm 
csse  cnrm  byugo  pericula  belli  ten- 
tare,  qnam  qnadrigisnti,  falciferisqne 
cnrribns. 

Armatum]  Snpp.  hominem,  ant  mi- 
litem.  Ita  Parens  et  alii.  At  Lam- 
Uamrepertum. 

in  equicoetae]  In  equnm; 


1297  Vigere  [vegere]  Incitare,  im- 
pellere,  movere,  vegetare.  Lambinus 
legit  vigere, 

1299  Bijugom  Ibijugo']  Cnrm  a  duo- 
bns  equis  tracto. 

Bii  binoB]  Snpp.  eqnos.  Hoc  est, 
quadrigis  nti. 

1800  Fakiferoe  .  • .  camis]  De  qni- 
bns  III.  642. 

1301  Jiid<  6ooef  Lucae^  4re.]  His 
6.  vss.  subseqq.  docet  posterius  ad- 
hibitos  fuisse  elephantos  in  prselio. 
Namque  per  boves  Lucas  intelligit 
Poeta  elephantos,  qnos  Italia,  inquit 
Plin.  lib.  vni.  primnm  vidit  Pyrrlii 
Regis  bello ;  et  boveJs  Lncas  appella- 
▼it  in  Lucanis  visos  anno  urbis  472.- 
Varro  tamen  lib.  yi.  de  L.  L. ,  putat 
elephantos  illos  a  Romanis  dlctos 
Boves  Lucas  a  Ince;  quia  longe  re- 
lucebant  propter  inauratos  clypeos, 
quibus  omat»  erant  tnrres,  quasdorso 


Digiti 


zedbyGoOgle 


700  T.   LUCRETII   CARI 

Angtiimanos»  belli  docuerant  volnera  Poenei 

Subferre»  et  magnas  Martis  torbare  catenras. 

Sic  alid  ex  alio  peperit  discordia  tristisi 

Horribile  hamanis  qnod  gentibns  esset  in  armis ;  1305 

Inqne  dies  belli  terroribos  addidit  angmefi. 

Tentamnt  etiam  taoros  in  mmiere  beUi, 
Experteiqoe  soes  sa^os  sont  mittere  in  hostdui ; 
Et  validos  Parthei  prae  se  misere  leones, 
Cum  doctoribos  armatis>  s»Tisqoe  magistris,  1310 

Quei  moderarier  hiis  possent,  yinclisque  tenere : 
Neqoidqoam ;  qooniami  permixta  c8Dde  calentes, 

iMwiet  ed9eutrmtjmoime$9  Imsm^  k&rTmA—  UmiU  ctrpte^  H  awgmmmiMf  rmipin 
pi9g9$  6dli,  «I  pmmmeri  uigmUem  iurlmi  Martk»  JU  Ditmrdia  mmMm  pr«> 
crmii  rem  ottm  ex  tiHn^  qtm  emei  kerremim  hmmmi  gemeri  ta  arwui,  Et  «rf- 
jtmxii  de  die  in  diem  tmgnuntwm  horroribue  beUL  Homines  quoi/ue  eemuti  eumi 
uti  juveneie  in  ueu  beUiy  et  teniaveruHi  mittgn  airoees  aproe  in  hotiee ;  et  Partki 
agiiauerunt  anie  ee  /oriee  leonee  cum  duetoribue  armaae^  et  pugnaHbue  dominie; 
fvt  iiuireni  regere  iUoif  et  retinere  caienie.    Sed  fruetra;  quia  ferveuiee  etrage 


^^>^^»»'^#»<»*i»»-» 


riio  V.  ed.Th.  Ra.  Ferr.— 1302  jii^miifiic»  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Bffat.  B.  S.  9. 
Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Anguxmanee  Gryph.  IgnkomU  Mns.  B.  1.  et  /giiarM 
pro  var.  lect.~1304  8ic  aHi  Vfnd.  V.  ed.  Th.  Ra.  Mns.  B.  l.  2.  5.  in  qaoriim 
ultimo  tamen  postrema  litera  erasa  eit.  aUmd  O.— 1306  beUie  Vind.V.  ed.Voss. 
▼et.  et  L.  B.  Ferr.  Th.  Ra.  anguem  Mui.  B.  2.-1307  miunere  P.  Vind.  V.  ed. 
O.  MuA.  B.  1.  a.  3.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  AM.  mtBmere  ▼ulg*  iNimera  Gif.  mar^ 
Nard.  Bas.  manitre  V.  mare.— 1308  tn  pro  mtni  Mns.  B.  2.— 1309  PaHhi  Voss. 
▼et  et  L.  B.  Mns.  B.  1.  P.  in  not.  parOm  relioni.— 1310  <Mori6nt  Vind.  O.Voss. 
vet.  Cant.  dudorUme  reliqnL— 1311  M»  P.  Vind.  V.  ed.  Vosa.  L.  B.  O.  Moa.  B» 

NOT^ 

^erebaot  IL  Hlnc  Poeta  dUit :  ^Ttar-  io  pnelio  ndhihUoi  foiase  tanroa,  Ito- 

rito  eorpore  tetros.'  ms,  et  eBpmiu    Qnos  tamen  ait  magis 

1302  AngukmmnM^  Qoippe  qnibns  dominonMi  dettiment»  fuiasey  qnam 

proboscisi  qnam  manum  elephantn»  luni.    Neqne  ewm  eside  Jaoi  per- 

mm  ▼ocant»  flexilis  slt,  Tolnbilii,  pli-  miitn  calentea  sniTlebMit  iii  soloi 

cabilis;  et   locnm    maminm  teneat  hoitenyied  et  retnyversi  dtripiebaat 

Cicero  ii.  de  N.  Dnor.  Manos  etinm  SQOi   demiiios.    '  PnrmistaBqne   da- 

data  elephantis.    Hoe  itaque  prinnim  bnnt  eqtHtnm  pedilnniqm  mians.' 

in  Lucania  Pyrrhos ;  poetea  Annibal  Bkmere  [moowrf]  MnDcre:  sie  Ub. 

in  Africa  adversns  Rooninos  eduxe.  i.  ts.  33. 

mnt  1806  Suee  emvoe]  Apros. 

Ponii] Carthaginenset,ne«peduce  1311  HOe}    Sopp.  leoaibna.  Ver- 

Annibale,  nt  jam  monebnm.  bnm  igitor  moderari  regit  etiam  dm- 

1304  AHd  [aHud]  Alii  aUdy  nt  alibi  timm.    Qnanquam  alii  legnnt  meUas 

passim,  metri  caosa.  kee^ 

1307    Tenianmt  eiiam  lanrof,  $f€,1  1312  Cetde  caientea]  Sic  ni.  6a. 
His  42.  ▼is.  posterioribus  docet  etiam 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB    BBRUM    NATURA   LIR.  V.  701 

Tarbabant  sderm  irallo  discrimine  tnrmas, 

Terrificas  capitam  quatienteB  nndiqae  cristas : 

Nec  poterant  eq«iteSy  fremitu  perterrita,  eqaorum       1319 

Pectora  mnlcerey  etfrenis  conyortere  in  hosteis. 

loritata  leae  jaciebant  corpora  saHn 

Dndique^  et  advorsmm  yenientibus  ora  petebant ; 

£t  nec  opinanteis  a  tei^o  diripiebaDty 

Deplexseque  dabant  in  terram  Tokiere  Tictos^  1320 

Morsibus  adfixae  validis,  atq«e  nnguibns  uncis. 

Jactabantque  suos  tavreiy  pedibosqiie  ter^iant; 

Et  latera,  ac  ventres»  hauribant  snbter  equorum 

Comibus,  et  terram  minitanti  mente  mebant. 

Et  validis  socios  casdebant  deotibas  aprei^  1325 

tmnfuM  perturbtibawt^  vt  ffte  acru^  oatenoB  dm  vUa  dUtinctiofUy  toncutienies 
miiqtt£JMba$  karridaa  ct^ilum  saorniiL  Neque  equiteB  tjolebant  permukere  pee» 
tara  eqvamm  terr^aeta  nigitu  leonain,  nec  loria  vortere  ilU  advereus  hoetes.  Iaxb 
mitteiaini  nmiiqus  oaUu  sua  carpora  exasperata^  et  rietuo  earnm  inhiabant  tts, 
f«B  camira  accedebani:  et  anipiebant  a  tergo  iiloe  qui  non  praridebant,  et  ooluta 
^/Hgebmmi  ad  terrwm  «m,  qmoe  plaga  attigerami^  htcrenteo  magni»  morriimo^  et  vn- 
fwh»  admmeio^  et  tamri  prootemebami  aproo^  et  proculcabant  pmUbuOf  et  canfodiC' 
bami  eendbu»  oubter  latera  et  ventreo  equerumy  et  animo  minaci  proruebant  ilios 
ad  terram.    Sed  apri  dentibui  euisfortUnu  occidebant  eodoi  suos,  et  furente»  im' 


»  ^#^»^^^^^i»<»^ 


S.  CaDt.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  koe  vuig.  Oe  Mm.  &  1.— UU  Tmiferae  Ferr. 
Hnnc  T§.  rejieit  Creech.— 1S15  perterni  V.  ed.  Tli.  Ba.  Ferr.  Viod.Voaa.  Tet. 
fer«€rrttt  Mus.  B.  1 .  p€re«rri«e  Miit.  B.  S.—m7  tne  pro  ktf  V.  ed.  Th.  Ba.— 1318 
peiebaed  F.  Vmd.  V.  ed.  O.  Caot.  Gif.  Par.  Gryph.  niarf.  Bat.  «arR.  Vona. 
■mrg.incefranl  Mnfl.  B.  2.— U19  derij^bamt  Voss.  L.  B.  Tttmeb.— 1S20  oWverf 
Mas.  B.  l.  a.  fiinetoo  edd.  Tvlg.— 1322  euee  P.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  L.  B.  Mns.  B. 
1.  Th.  Rn.  Ald.  tenebemi  Delph^l22ft  ad  «eit<rf<T.  ed.  Th.IU.0i  venireo  O.-- 
1224  ad  temmque  mkmtamH  edd.  Tulg.— U26  At  tdd.  ▼nlg.  eedebemi  P.  Vind. 

NOT^ 

1114  Terrificaecapiimmttfc.']  Sicii.  Fobtfre]   Valnere.  Sic  ¥18.  1289. 

eS2.  1S02.  &c. 

1215  FWmttn]  Snpp.  leoniim :  h.  e.  Ftcfot]  Hoc  est,  fractos,  Impobo». 

mgito.  ItaParensetalii.   Lambinns  twtcioj, 

Eqmormm  Peetcra']  Eqnos.  qaia  sic  locntns  est  Poeta  i.  25. 

mr/jirttela]Irritata.SiciT.1099.  1929  Hannftone]  Hanriebant.   Sic 

et  Ti.  680.  alibi  scibant,  pro  sciebant. 

Letf]  Leonnm  snnt  fbminsB.  1994  Mente']  Animo.  Sic  a1H>i  pas* 

1918  Adeereum]  Adversnm,  contra.  sim  mentem  tribnit  feris.    Vel  mi- 

Petebani  lpatebami\    Alii  peiebant,  nari  mentCy  h.  e.  vulta  minad  ac  Ijor- 

Utmmqae  bene.  rendo. 

1820  Deplexaquel  Snpp.  Ua,  Hoc  1925  Socios]  Nempe  alios  apros. 

eit,  Et  deligatse  ac    solatss  vincn-  l>eii*t6fi«]  Galllce,  a»ec  leurodtfen' 

lis.  *««. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


702  T.  LUORETII   CAm 

Tela  infracta  sao  tingaentes  sangaine  sad  vei ; 

[In  se  fracta  sao  tinguentes  sangnine  tela] 

Pennixtasqae  dabant  eqaitam>  peditumqae,  rainas. 

Nam  transvorsa  feros  exibant  dentis  ad  actns 

Jamenta^  aat  pedibas  ventos  erecta  petebant :  1330 

Nequidqaam ;  qaoniam  ab  nervis  sabcisa  videres 

Concidere,  atqae  gravi  terram  constemere  casa. 

Si  qaos  ante  domi  domitos  satis  esse  patabant, 

Ecfervescere  cemebant  in  rebas  agundis, 

Volneribus,  clamore^  fuga,  terrore>  tumultu :  1335 

Nec  poterant  ullam  partem  reducere  eorum ; 

Diffugiebat  enim  varium  genus  omne  feraram, 

Ut  nunc  saepe  boves  Lucae,  ferro  male  mactae, 

buebani  soo  crwtre  «pictik,  qna  in  $eifmg  frangeboMtwr ;  et  /aciebani  eenfusam 
cladem  eqnUum  et  pediinm,  Namque  equi  obvertenies  latera  effugiebani  eavoe 
moTsuB  dentium  ;  vel  eUOi  terberabani  aura» :  sedfruetra  ;  nquidem  cemere»  iUes 
absciuoi  a  nervis  proeumbere^  et  jtcnderoso  2apni  percuiere  hmum,  Itaque^  quos 
aproii  et  taaros  credebant  benefmsH  subaetos  dotiit,  videbant  tamen  illoi  ardescere 
in  rebus  agendis,  piogis,  fremitUyfugay  ftfnorf,  ac  perturbatione,  Neque  homines 
vatebant  revocare  uUam  partem  iUorum;  namque  diversum  hoc  genus  beUuarum 
feroeiumfugiebaihueillHc;  veluii  plerumque  boves  effkgiuni  e  tempUs,  ubimaU 


Cant.  Ald.  Ferr.  cedebaiY.  ed.  Tb.  Ra.— 1326  dlio  tinguenies  Voss.  roarg.  Hanc 
▼8.  snspectum  habent  Lamb.  et  Creech. — IS27  Hunc  delendum  censent 
Lamb.  Mar.  Creecb.  Oif.  Deest  Nard.  Bas.— 1S29  denOs  ad  auetus  P.  Vind. 
Voss.  vet.  Ald.  dentibus  adaueius\,  ed.  Voss.  L.  B.  Th.  Ra.  Mus.  B.  S. 
dentUnu  ietus  O,  dentibus  adauetas  Mus.  B.  1.  deniibus  ad  auetas  Cant.  dentis 
adactus  Mns.  B.  2.  Nard.  Ald.  sec.  dentibus  ad  auctus  Ferr.  dentis  ad  ictus 
Oryph.— 1S30  vento  se  recta  V.  ed.  O.  Mns.  B.  S.  Ferr.  Tb.  Ra.  veniose  recta 
Cant.  parebant  V.  ed.  Tb.  Ra.  patebant  Ferr.— 1331  a  nerois  vulg.— 1333  Sie  edd. 
vulg.  satis  deest  V.  ed.  Tb.  Ra. — 1334  Efferviscere  quidam.  rebus  angustis  Mns. 
B.  2^1336  reddueere  P.  Mns.  B.  2.  Cant.  Ald.  Bip.— 1338  tempUsferro  wmU 
CiBsce  Oif.  Par.Delpb.  Cout  maiemactata  Orypb.  Nard.  B3»,mactat  Ferr.V,  ed. 

NOTiE 

1326  Ij\fraeta']  Non  fracta.  cnndse  conjog.    Utmmque  enim  fnit 

1320  Exibani^  £ffugiebant,decli-  in  nsu. 

nabant.    Sic  lib.  vi.  1204. 1216.    Sic  1336  Eorum'}  Nempe  tanrorum  at- 

Virg.  JEn.  xi.    *  Vim  viribus  evit.'  que  aprorum. 

Sic  ManiL  v.  194.  '  Nunc  exire  leves  1337  Feranm]  Tanromm.  scilicet 

missas,  nunc  mittere  palmas.'  Meta-  ac  aprornm. 

pbora  dncta  a  Oladiatoribus.  1338  Luca  ItempUsl  Ita  Parens  et 

1333  Quos']  Nempe  tanros  atque  aliicomplures;  bene,  ntpatetezipsa 
apros.  verborum  interpretatione.  Lambinns 

1334  Erferveseere  [Efferviseere']  Ab  vero  Irii^,  minus  bene.  Nequeenim 
verbo  fervo,  is,  terti»  conjug.  Alii  cseduntur  elepbanti.  Deinde  compa- 
Efferveseeref  a  verbo  ferveo,  ei,  se-  ratio  est. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUII   NATURA    L1B.   V.  703 

Bi&ghmt,  fera  facta  sais  (}oom  multa  dedere. 

Si  foit,  nt  facerent :  sed  vix  adducor^  ut  ante  1340 

Non  quierint  animo  praesentire,  atque  videre^ 
Quam  conmune  malum  fieret  fedumque^  futurum : 
Et  magis  id  possis  factum  contendere  in  omni^ 
In  variis  Baundis»  yaria  ratione  creatis^ 
Quam  certo  atque  uno  terrarum  qno  lubet  orbi.  1345 

Sed  £u;ere  id  non  tam  yincundi  spe  voluerunt, 
Quam  dare  quod  gemerent  hostes,  ipseique  perirCi 
Quei  numero  diffidebant^  armisque  vacabant. 

Mexilis  ante  fuit  vestisj  quam  textile  tegmen : 

faemnt  WMciatit  putqfium  ULmen/eeertmt  sui$  dominis  multa  mala  crudeUa,  lia 
•altem  res  pottdt  etse  ut  facerent.  Verum  vix  exisiimo,  ut  homiDes  abi  non 
fotuerint  mente  frttcognoacere  ac  prtevidere,  quam  inforiunhm  foret  commMne  ei 
turpe  sibL  Et  ratio  est  ut  queaa  iueri  id  poiius  fuisse  peracium  in  univereo  et  in 
dkirns  mundi»  dherso  modofaciis,  quam  in  cerio  ei  in  uno  quotis  orbe  ierrarum, 
FfrtoR,  qui  non  Jidebani  sao  numero,  ei  qai  carebani  armis,  voUeruni  facere  isiud, 
fMii  tam  spe  superandif  quam  facere,  quod  kosies  querereniur ;  ei  ipsi  Tolaenmt 
interire,     Vestimenium  intemexum  prius  exiitity  qtiam  vestis  interiexia:  inter» 


Tb.  Ra.^l3S9  ferafata  O.  P.  in  not.  ovomMos.  B.  2.  ium  Mas.  B.  S.  eum  reli- 
oai.~lS40  Sic  P.  Yiad.  V.  ed.  Mus.  B.  1.— 1341  persenHre  Mas.  B.  2.— 1842 
^et  P.  V.  ed.  Gif.  Par.  Delph.  Th.  Ra.  A\d,  fuerit  P.  io  not,  fuerat  edd.  vulg. 
—1845  eerii  md  Mas.  B.  2.— 1846  ium\.  ed.  Th.  Ra.  vicendi  Ferr.— 1347  per- 
irent  P.  Oryph.  marg.  Bas.marg.  Ald.— 1348  vocabani  P.  Ald.— 1349  NixiUs 

NOTiE 

MaetcB  [opstf]  Pareos,  bene.  Lam-  tibns.    Sic  Terent.  in  Pborro.  *  Vin' 

blnos  wMeiata,  wei  macta.  primnm  hodie  facere,  qnod  ego  gan- 

1340  Si  ISic]  fuii,  ut  facerenil  Sic  deam,  Nansistrata,  et  qaod  tno  viro 

fieri  potoit,  ut  boves  illae  male  cssaa  ocali  doleant  V 

mala  tanta  facerent  sois  immolatori-  Ipseique']  Nimimm  li,  qnl  feras  in 

bos.  prslio  adhibaerant  diffidentes  nnme- 

1842  Fieret  [fueret]    Antiqae  pro  ro,  aut  armis  vacaotes. 

foret,  aut  esset.    Sic  supra  vs.  177.  1349  NexUis  antefuU,  ifc,]  His  jam 

et  iii.  849.    Porro,  quam  commune,  11.  vss.  docet  post  ferri  inventionem 

flulMR,  9^.     H.  e.  qnam   valde  sibi  tantam  repertas  esse  neziles  et  tex- 

cam  adversariis  hoc  malum  fatorom  tiles  vestes ;  qaia  atraqne  ferro  para« 

esset  commane.  Vel  quam  asqaaliter  tar.    Aote  vero  amiciebantnr  homi- 

et  perseqne  hae  fera:  sibi  et  adversa-  nes    pellibas   animalinm.     Stndinm 

fiis  fatnr»  essent  exitio.  antem  inprimis  virile  fuit^  lanam  fa- 

1348    In  omni]  In  aoiverso.    Sic  cere,  ac  lanae  fila  texere,  qnla  viri  so- 

passim  vocat  omne,  rh  uom  aniver-  lertiores  snnt  fceminis,  donec  agricul- 

som.  tnrae  operam  datori  foeminas  lanificio 

1347  Qifod^€iiiereRt]Propterqaod  subrogarunt 
gemerent.  H.  e.  dare  ploratos  hos* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


704  T.  LUCRBTII   CARI 

Textile  post  fenmm  est ;  qma  ferro  tela  paTaiur :         1350 
Nec  ratione  alia  possunt  tam  laevia  gigni» 
Insilia»  ac  fasei ;  radiei^  scapeiqae,  sonantea. 

Et  facere  ante  yiros  lanam  natara  coegit, 
Qaam  muliebre  genns ;  nam  longe  praestat  in  arte, 
Et  solertius  est  multOy  genas  omne  yirik :  1855 

Agricolae  donec  vitio  vortere  severei ; 
Ut  muliebribas  id  manibas  concedere  vellent, 
Atque  ipsei  pariter  darum  sabferre  laborem, 
Atque  opere  in  doro  durarent  membra,  mamisqae. 

At  specimen  sationis»  et  insitionis  origo,  1960 

iexta  Tero  ▼eBtis  exHtU  post /emtmf  ^uia  iela  c<nf(kitwr  ferro,  Neque  uUo  aiio 
modo  JttmJUri  queuni  poUH  axe$  iextorUf  fim^  radn  textorii,  et  icapi  re§onante$ 
textoniTn.  Et  naiwra  eubegii  potiu»  mare»  facere  lanam,  quam  uxumfamud' 
num  ;  {eiemm  §exu$  ma$culinu$  mulio  wmgio  exeeUit  in  hac  artet  et  Umge  tngenio- 
mor  M<,qaara  fcemininus :)  u$quedMm  au$i€riagrieuUore$dedenmi  mtuperio^  ita  ut 
euperent  permittere  i$tud  mamlm$  feemhdm»^  et  ip$i  maileni  exercore  opu$  wuigi$ 
arduMm,  et  firmare  artu»  et  manu$  in  labore  finmori.    Verum  ip$a  naiura  parene 

V.  ed.  Th.  Rt.— 1)50  poetfaeium  P.  conject.  in  not.  ^id  Cant.  paratur  P.  V.  ed. 
Mus.  B.  1 .  S.  Cant.  Th.  Ra.  A1d.Oif.fPar.  Delph.  jMiraiifvr  TUlg.— 1S61  Jam  knia 
Delph.— 1S52  fu$i  et  edd.  Tnlg.  radiie  O.  Mns.  B.  1. 2.  S.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra. 
capique  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  campique  Mns.  B.  2.— 1S65  e$t  deeit  V.  ed.  Th. 
Ra.— 1958  poiiue  durum  edd.  Tnlg.— 1869  Spurium  hnnc  esae  ait  Fab.  dwro' 
runi  Nard.  P.  Ald.— 1860  A  Vind.  Ad  V.  ed.  O.  Cant  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.-- 

NOT« 

1350  Tela]  Slng.   Tta  Pareus  et  cojns  mdimenta  prima  ostendltho- 

alii  complures.    Lambinns,  ida  pa-  minibns  ipsa  natura ;  qnandoqnidep^ 

raniur,  Tela*  plnr.  H.  e.  instmmen-  decidui  arborum  fhictus  sao  tempore 

ta,  quibus  vestis  neailis  et  teatilis  pullulare  ac  crescere  in  Tirgas  ▼ide* 

conficitur.  bant,  qnas  et  transplantare,  et  inse- 

1S52  tn$Uia']  Pareus  et  alii.  Insile  rere  diTcrsis  arboribus  ausi  snnt  In- 

antem  axis  est  textorins,  circa  quem  terimTariacnltaraterramcicnrabanty 

teta  volvitnr.   Lambinns  legit»  In$u-  qnae  mnlto  cum  foenore  dulces  foetus 

bula.    Idem.  ex  agrestibus  rependebat     Relega- 

'    Radiei]  OalUce,  Naceiie  de  etsser-  bant  insuper  sylvas  ac  saltns  in  sum- 

rant,  mos  montes  ;  substitnebant  campos, 

Scapei]  Scapns  instmmentnm  est,  et  coUes,  in  quibus  extendebant  pra- 

quo  tela  percutitur  et  condensatnr.  ta,  lacns,  rivos,ac  segetes,  oleas  etiam 

1 359  Opere  in  duro]  In  agris  colen-  ex  ordine  disponebant,  sicut  jam  mnl- 
dis,  in  opere  rustico  faciendo.  tis  in  locis  ceraere  licet  longos  arbo- 

Durareni]  Dura  et  callosa  membra  raro  tractus  dispositos,  variisqoe  mo« 

reddereot.    Oallice  $*endurcir  au  irw  dis  distinctos. 

vaiL  Specimen]     Documentum,    exem- 

1360  Ai  epecimen  «attofds,  Sfc,]  His  plnm. 
18.  vs8.  docet  de  prima  agricuitoray 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RERim   NATURA   LIB.    V. 


705 


Ipsa  fait  renim  primum  Natara  creatrix : 
Arboribas  qaoniam  bacc8&  glandesqae  caducae 
Tempestiva  dabant  pullorum  examina  subter. 
Unde  etiam  lubitum  est  stirpeis  conmittere  ramis, 
Et  nova  defodere  in  terram  virguita  per  agroa. 

Inde  aliam  atque  aliam  colturam  dulcis  agelli 
Tentabaot;  fructusque  feros  mansuescere  terra 
Cemebant  indalgendOy  blandeque  colundo : 


1365 


rerum  fwU  primo  doeumenium  et  OMctrix  iertnii  et  innerendi ;  riattidem  kaeote  et 
gioMdes  eadenteetx  arboribue  subministrabant /(Btus  tempeMtivos  arboruin  pullulan' 
tium.  Pottea  quoque  piaeuii  inserere  rmnU  feracM  twreuloe  ;  et  denUttere  altiiis 
in  terram  reeentia  virf^ta  per  arva»  Pottea  experieboMtur  ^tersum  euUum  grati 
agrif  €t  videbant  exereendo,  et  moUiter  excolendo  terram,  fruges  agreateB  dulcescere 


»^^^^^s»^^ 


Itai  eieatrixVerr,  V.  ed.  Th.  Ra.— 1362  bueeoB  V.  ed.  Tb.  Ra.  baeee  O.— 1363 
propter  Mos.  B.  2.-1364  ImU  Mns.  B.  2.  Otf.  Par.  ramos  Mns.  B.  3.-1367 


NOTiE 


1362  Baccai]  Plnr.  vox  est,  qaaB 
di¥ersoriiin  frnctnam  genera  signiii- 
cat,  ut  lanri,  olivaB,  palmae,  corni, 
iDjrti,  et  alianim  id  genns  arbomm. 

Cadueee]  Decidase,  laps». 

1363  PuUorvm  examma]  Fcetus  ar- 
borov  pallnlantiam.  Examioa  di- 
eaotnr  proprie  de  apibns. 

1364  Stirpeis  eomnittere  ramis]  U- 
■nm  hoc  eat  e  plnribns  insitionis  ge- 
nm:  Oallice,  gre/3pr  enfente.  Sed  dc 
▼Brtis  Miedis,  qmibus  arbores  natnra* 
liter  et  artiiicioseproveninDr,  comulc 
Virgilium  lib.  ii.  Oeorg.  ab  ioltio. 
U  eoim  doeet  arbores  oatnraliter  tri- 
bas  oiodii  concrencere :  i.  sponte,  nt 
sHer  et  geoist«,  popnlus  et  salices : 
ii.seiBliie,  ut  castaoeaB,  qnercas,  et 
Mffilos :  III.  radice,  ut  eerasns,  nl- 
mas,  et  lanro*.  Horoinnm  vero  in- 
dostrf o  ffoeet  arbores  procreari  posse 
sepleni  roodis.  i.  Cnm  stolones  nna 
com  radicibns  avulsis  ex  arbomm 
oorporibtts  mandaotor  scrobibns.  ii. 
Cam  tronci  sen  stipes  noa  CHm  radi- 
eibns,  aut  etiam  sndes  Asa»,  ant  valli 
acnti,  defodtuntnr  in  terram.  Sndes 
antera  in  formam  crncis  6ndi  »ol^nt 


cnm  inibdinntnr ;  nnde  Vlrg.  Georg. 
II.  25.  vocat  eas  quadrifidas.  iii.  Cum 
rami  in  modnm  arcns  curvati,  nec  ab 
arboribus  rcsecti,  demittootur  io  ter- 
ram  et  infodinntur.  Qnae  propagatio 
vitis  est.  IV.  Cum  arbusculse,  una  cum 
terra  qnae  circumtegit  illas,  io  aliom 
locom  transferontur.  v.  Cum  surcu- 
his  ampntatus  e  summa  arbore  io  ter- 
ram  defoditur,  etiamsi  olhil  liabeat 
radicis.  vi.  Cum  caudex  olivae  carens 
omni  radice  sectnaque  per  medinni 
io  partes  plures  iofoditur.  vii.  Com 
rami  arboris  ooins  loserootur  alteri 
arbori.  Quas  vera  ioaitlo  eat,  cnjns 
dnplez  tameo  genoa est.  Altemm  di- 
citur  inocnlatio;  Oallice,  gr^er  en 
eeussom,  Altemm  iositio;  Oalllce, 
greffer  enfente.  Virg.  Oeorg.  ii.  73.  et 
seqq.  '  Nec  modns  iOKerere  atque 
oculos  Imponere  simplex/  &c.  *  Ant 
rarsum  enodes  tmnci  resecaotnr,  et 
alte  Flnditnr  in  solidnm  cnneia  via, 
deinde  feracea  Plantae  immittuo- 
tnr,'  &c. 

1368  indulgendo]  Exerceodo,  co- 
lendo  anaviter.  Sic  Virg.  Oeorg. 
if. 


Delph.  et  Var.  Clas. 


Lncret, 


2  Y 


Digiti 


zedbyGoOgle 


706  T.   LUCRBTII   GARl 

Inqne  dies  magis  in  montem  subcedere  Sylvas 

Cogebant,  infraque  situm  concedere  cultis :  1370 

Prata^  lacus^  rivos,  segetes^  vinetaque  laeta^ 

CoIIibus  et  campis  ut  haberent ;  atque  olearum 

Caerula  distinguens  inter  plaga  currere  posset, 

Per  tumulos,  et  convalleis^  camposque^  profusa. 

Ut  nunc  esse  vides  vario  distincta  lepore  1375 

Omnia;  quae»  pomis  intersita  dulcibus^  omant/ 

Arbustisque  tenent  felicibus  obsita  circnm. 

At  liquidas  avium  voces  imitarier  ore 
Ante  fuit  multo^  quam  Isevia  carmina  cantu 
Concelebrare  homines  possent,  aureisque  juvare.         1380 

e  terra,  Et  de  die  t»  diem  wMgie  /aciebant  $aUu$  sylvestres  twrsum  eedere  in 
monteMf  et  reUnquere  ii\feriorem  locum  cuUuris ;  ut  haberent  in  colUbut  et  in  eampis 
prataf  lacutf  rivulo8y  /rumenta^  et  grata  vineta :  et  ut  traetus  cemUeus  oUvimtm 
discemens  quvqae  quiret  interlabi  prolata  per  agros,  per  convalks,  et  per  coUes: 
veluti  hodie  cemis  cuncta  discreta  diversa  venustate,  qua  intermiscent  et  deconmt 
passim  mitibus  pomis,  et  occupant  circumsata/eracibusarboribus.  Sed  longe  prius 
fuU  temulari  ore  claras  loquelas  oo^iimim,  quam  mortales  quirent  celebrare  versus 
cantUy  et  delectare  aures,    Et  Zephyri  primo  edocuerunt  per  concava  murmura 


^^^»#v»^^>»^^»^^ 


tirra  Gassend. — 1869  succidere  Mas.  B.  2. — 1970  sUum  eoncedere  Orypb. 
marg.  Bas.  marg.  P.  Ald.  suum  concedere  V.  ed.  Th.  Ra. — 1372  ac  habere 
Mns.  B.  2.^137S  cemere  posset  Oassend. — 1S74  protuta  Delph.  pro/iiM  V.  ed. 
Th.  Ra.— 1S75  varia  Ferr.  V.  ed.  Tb.  Ra.— 1376  ducibus  Cant.  omat 
Mu8.  B.  2.— 1377  opsUa  V.  ed.  Th.  Ra.  O.  opposUa  Vind.^1879  lenia  car- 

NOTiE 

1869  Subcedere']  Snnnm  cedere,  as-  e  materia  dnlclsonara  compegeTint 

ceodere.  tibiam,   cujns  ad  sonitum  saltabant 

\yti^  iitfraqut$Uum\locum\H»^Ao'  incoroposite,  seqne  parabant  saturi 

eum  inferiorem.  ad  somnuniy  yieX  somnum  eludebant. 

1373  iKter  piaga  currere']  Tmesis,  Quod  et  tempore  suo  facere  vigiles 

iotercurrere.  qneritiir.    Habet  enim,   inqnit,  ne- 

1377  ObsUa  ctrcMiii]  Circurosata.  scio  quam  gratiam  obvia  remm  ooti- 

1378  At  Uquidas  aviumf  tfc,']  His  tas,  qoae  pneteritarom  renim  »sti- 
jam  44.  vss.  docet  de  primis  musicn  mationem  deterit.  Sic  odiom  glan- 
rodimeotis.  Volt  itaqoe  Locretios  dis  cepit  bomioesy  ot  golae  indolge- 
desides  bomioes  et  admiraboodos  sto«  rent :  sic  berbas  spreverunt,  ut  molli- 
dnisse  primnm  ore  atqoe  sibilis  imi-  bos  et  aoratis  cobilibos  decoml>erent : 
tari  modolos  aviom.  Post  vero,  veoto  sic  pelles  deposoerooty  ot  porporeas 
moDStrante  viam,  atqoe  agitante  ari*  vestes  indnerent. 

das  cicutae  femlas  ac  amndines  cavasy        jLt^iitdas]  Claras  :  ii.  145. 
observasse  illa  resonare :  binc  decisas         1380  Aureitque  juwtre]    Aoresqot 
cicotas  ioflare  ccepissCy  dooec  solidiori     deleotare.    Sic  vs.  1389.  et  1406. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA    LIB.  V.  707 

£t  Zephyri,  cava  per  calatnoram»  sibila  primum 

Agresteis  docaere  cayas  inflare  cicutas. 

lode  minatatim  dulceis  didicere  qaerelas^ 

Tibia  qaas  fundit^  digitis  pulsata  canentum^ 

Avia  per  nemora  ac  sylvas  saltasque  reperta,  1385 

Per  loca  pastorum  deserta,  atque  otia  dia. 

Sic  onam  quidquid  panllatim  protrahit  aetas 
In  mediam,  ratioque  in  luminis  eruit  oras. 

Haec  animos  ollis  mulcebant,  atque  juvabant» 
Cum  satiate  cibi ;  nam  tum  sunt  otia  cordi.  1390 

Saepe  itaque  inter  se,  prostratei  in  gramine  molli^ 
Propter  aquae  rivum^  sub  ramis  arboris  altae, 

«noitftmaii  rmsiUos  injlare  etiamot  cmieavaioe.  Hine  pauUUim  edidieerunt  sumee 
fw*^y  quem  fittuUi  percusta  digitie  otntantiMm  reddit,  qnae  qaidem  inventa  fuit 
ift  mediis  eifjvis  invHe,  et  nemorSme  et  edUibuMf  et  in  locis  deeertis  paetorum,  atque 
in  dimnU  otiia,  Ita  atat  tentim  prtfert  in  tucem^  et  tolertia  hominQin  educU  in 
regionet  Imeit  quamiibet  rem,  Ha  ret  demulcebant  priscis  ilUt  homimbut  mentet, 
et  detectaboMt  cum  tatietate  ciborum.  Etenim  tunc  temporit  ha  ret  cuncta  pla- 
tent,    Igitwr  plerumque  Jaeentet  timul  in  tenera  herba  Juxta  rivulnm  aquay  tub 

miaa  Oiyph.  marg.  V.  marg.  1.— 1384 /ondii  Mus.  R.  2.— 1385  Ovia  Y. 
ed.  Tb.  Ka.  repeta  V.  ed.  Th.  Ra.— 1386  que  otia  oia  i.  e.  omnia  Mns. 
B.  2.— 1S87  qindvit  P.  Ald.  ^titd  quit  V.  ed.  Th.  Ra.  actat  V.  ed.  Th. 
Ra.— 1388  ratio  qua  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  P.  erigit  V.  marg.  1.  Voss. 
vet.eanrie  Mus.  B.  2.— 1389  Nec  Mas.  B.  2.  olim  pro  olUt  O.  Mas.  B.  1.  jit- 
M&ot  V.  ed.  Th.  Ra.— 1390  Cum  tatiare  V.  ed.  O.  Contotiare  Mas.  B.  2.  Cinii 
mHaia  Cant.  iibi  pro  dbi  V.  ed.  Th.  Ra.  O.  Mus.  B.  2.  natam  cum  nt  otia  Mnt . 

NOTiE 

1381  Ei  Zephiftiy  cava^  /jrc.]  H.  e.  £t  1389  Hae  animot  oUitf  ifc,^  H.  e. 
Fafonii  docnemnt  rusticos  inflare  ci-  his  cantibus  rndes  illi  homioes  mulce- 
mtas,  ex  eo  qnod  calami  ab  iis  agitati  bantur  ac  delectabantnr  eo  ipso  tem- 
sibilos  edebant  pore,  qno  epulabantnr  et  satiabantor. 

1382  Cieuiat']  Calamos,  cannas.  Sic  Vel,  una  cnm  cibo,  qno  satiabantnr, 
IV.  590.  *  Unco  sfepe  labro  calamos  agresti  mnsica  animos  suos  oblecta- 
percnrrit  hiantes.'  bant. 

1386  Dta]  Divina,  dulcia.  Slc  vs,  1890  Satiate']  Satietate.  Utrnm- 
912. '  dia  pabnla.'  f  1. 172.  *  dia  volnp-  qne  enim  dicitnr,  satias,  atis  ;  satie- 
tas/^  tas,  atis:  ii.  103. 

1387  iSSffKmim,  ^e.]  Hl  2.  vss.  re-  Suntcordi]  H.  e.  snnt  grata. 
petuntnr  vs.  1453.  1391  Sape  itaque  inter  te,  Sfc,']  Hi 

Qudfiitd]  Quidqne.  Sic  vs.  771.  et  5.  vss.  positi  siint  fere  iidem  lib.  v.  29. 
alibi  passim.  etseqq.  Consule  annotationes  nostras 

1388  In  mediifm]  In  pnblicum,  in     ibid. 

Ineem,  palam.  *  ^;     * 


Digiti 


zedbyGoOgle 


708  T.   LUGRBTII   CARI 

Non  magnis  opibus  jocande  corpora  habebant : 

Prdesertiniy  quom  tempestas  ridebat,  et  anni 

Tempora  pingebant  yiridanteis  floribos  berbas.  1885 

Tum  joca»  tum  sermo»  tum  dulces  esse  cachinnei 

Consuerant :  agrestis  enim  tnm  musa  vigebat. 

Tum  caput,  atque  humeros,  plexis  redimire  coronis^ 

Fioribus^  et  fohis^  lascivia  lceta  monebat : 

Atque  extra  numerum  procedere^  membra  moYentds   1400 

Duriter :  et  duro  terram  pede  peUere  matrem: 

Unde  oriebantur  risus,  dulcesque  cachinnei ; 

Omnia  quod  nova  tum  magis  haec,  et  mira,  vigebant. 

Et  vigilantibus  hinc  aderant  solatia  sonmo» 

fnmdihuB  pr^era  arborii^  bene  cwrabinU  torp&rti  sna  §mewuigiii$dirUm ;  pracipmi 
quando  temptu  arridebeut^  et  tempettatee  mmi  couepergebant  fioribne  viremtia  gra- 
fntiNc.  Tunc  ludi,  tM$u  colUH/ma,  tmtc  grati  rimu  ^iti  tmit  etee ;  namque  tuMc 
nutica  Matajlorebat :  tmtc  hiiaris  moUitiee  admomebat  drcumeingere  capat  et  ku» 
merot  coronie  drcumptexit^  etjtoributj  et  frondibut ;  et  agentet  suos  artut  iaciom' 
poeite  progretUfirmiter,  etfirmo  pede  percutere  teUurem  parentem,  Qua  ex  re  rteMi^ 
et  gratijoci  natcebantwr^  eo  quod  hm  ret  tunc  temporit  recentiore$t  et  admirabUio' 
ret  erant,    Atqui  etiam  inde  tolatia  diilcia  toporit  nuicebantur  vigUantihus,  ita 


B.  2.  omnia  chordee  Voss.  marg.  omma  cordi  alii.— 199S  Jocunde  Mu«.  B.  1. 2.  3. 
jucunde  vtilg.m  cunole  V.  ed.  Th.  Ra.  vix  umle  Vots.  vet.  habebunt  Miis.  B.  1. 
aUbant  V.  marg.  l.— 1994  HoUbat  V.  ed.  Th.  Ra.— 1395  pinguebant  Mu^.  B.  l. 
O.  Cant.  Ferr.— 1396  loca\ind,  V.ed.  O.Mns.  B.  1.2.  3.  Cant.  Ferr.Tb.  Ra. 
dutdbut  eachiitnit  Miis.  B.  1,— 1397  Comsueverant  Cant.  Contuerunt  Gif.  Par. 
Delph.  Lanib. — 1398  H.  v».  et  quinqne  seqq.  desnnt  Mus.  B.  2.  coroiiit  Gif. 
Par.  Delpb.  Coiit.— 1399  motebat  P.  V.  ed.  Voss.  vet.  Miis.  B.  l.  3.  Caot. 
Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.— 1403  hoc  V.  ed.  Th.  Ra.  ft  deest  Mus.  H.  2.  vigebat 
Mus.  B.   1.  8.— 1404  EvigUaniibut  Voss.  marg.  huic  V.  ed.  Tb.  Ra.  «ojnat 

NOTiE 
1394  Anni  Tempora]  Nempe  ver  et     nomerum,  incomposite.     Cui  oppo- 
«stas.  nitur,  in  numeruni,  vel  ad  numerum  : 

1398  Redimire    coronit]    Res4[>icit     iv.  789. 

Poeta  ad  coroUarum  ejus  seculi  iu  1401  Dnrtler]  Antiquitus  pro  dure. 

conviviis  liixum,  quibus   non  n^odo  Sic  Terent.  in  Adelph.    ^  Factum  a 

vina  et  calices   coronare  mos  erat,  vobis  duriter.'    £t  in  And.  *  Parce 

verum  etiam  capita,  colla,  ipsosque  ac  dnriter  agebat.'    £st  autem  sal* 

adeo  humeros  discumhentium.    Quo  tare  duriter,  calcibns  terram  petere 

spectat  etiam  illud  Tibnlii :  *  Et  ca-  atqne  perciitere,  rusticonim  more. 

pite  et  coUo  mollia  serta  gerat.'  Terram  matrem]  Lib.  ii.  598. 

1399  JLasctPtoj    MoUities,  lasciva  1404  Uinc]  Nimirum  ex  eo,  quod 
Voluptas.  sequitur,  *Ducere  multimodis  vocrs/ 

Monebat]  Quidam  legunt,  jubebai»       &c. 

1400  Extra  numerum]   H.  e.  uon  in         Solatia  tomno  [tomni]  Somnum.  Qui 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE   RKRUM   NATURA    LIB.   V.  709 

Ducere  multimodis  vooes^  et  flectere  cantus ;  1405 

Et  supera  calamos  unco  percurrere  labro : 

Unde,  etiam  vigiles,  nunc  heec  adcepta  tuentur, 

Et  numeris  senrare  genus  didicere;  neque  hilo 

Majore  interea  capiunt  dulcedine  fhictum, 

Quam  sylvestre  genus  captebat  terrigenarum.  1410 

Nam,  qaod  adest  praesto»  nisi  quid  cognovimus  ante 
Soavius,  in  primis  placet,  et  poliere  videtur ; 
Posteriorque  fere  melior  res  illa  reperta 
Perdit»  et  inmutat,  sensas  ad  pristina  quaeque. 
Sic  odium  cepit  glandis;  sic  illa  relicta  1415 

Strata  cubilia  sunt  herbis,  et  frundibus  aucta. 

Mfiif  Mirfif  pnfefrt  vmm,  H  imvfre  etmtmi,  et  perwidere  miUme(»  labm  wper  M»- 
Mt.  Inde  vigiUmiesqitefue  homines  hodie  ebgervatit  kaaree^et  edidkeruni  coMer- 
ttre  wrfmw  tmmeierum ;  ueqtie  ittterim percipnmt  utiUtaiem  MUffm  cnm  vohtptate, 
^utm  olim  agreatie  gem  kemiimm  e  terra  geniierum  percipiebai,  Eteuim  iUud^ 
fuod  apemie  praeens  eet,  (niei  /orte  agnoverimu»  antea  aliquid  duteiuif)  pracipue 
wrideif  et  mdetur  valere  ;  et  uUima  re»  ferme  pr€t»tantior  videiur^  et  de»iruii 
pristiiM»  re»  invenia»,  ei  mutai  »en»u»  ad  quadibet  re»  prateritaM,  Ita  faatidium 
gimidia  ineepii:  Ua  derelicti  suni  UU  pristini  lecti  depre»gi  liumi,  omaliq;ue  gra- 


Vlnd.  et  edd.  valg.^1406  multimodae  corr.  P.  in  not  V.  marg.  1.— -1406  supra 
Vlnd.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  rauco  pro  ttnco  P.  in  not.  Mus.  B.  1.  Ferr.— 1408 
MMmsP.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  V.  ed.  numerum  P.  in  not.  et  edd.  ▼nlg.— 1409 
M^  P.  Vlad.  V.  ed.  Mns.  B.  1.  2.  S.  Perr.  Th.  Ra.  AM.  M^forem  vulg.  da^ 
cedinU  edd.  ▼nlg.— 1410  capicbai  deest  Mns.  B.  2.— 141S  uUa  V.  marg.  l.-- 
1414  inviiai  V.  marg.  1.— 1416  eepit  Mns.  B.  S.  Cant.  Ald.  sec.  ceepit  vnlg.— • 

NOTJE 

enim  dormlre  neqnibant  olim,  eos  va-         141S  Poeteriorfere^tfc.']  H.  e.  fere 

riis  cantibns  et  vocibus  solabantnr  evenlt,  ut  res  posterior  sit  melior,  et 

vetere^.  perdat  atqne  ex    animo  deleat  res 

1400  Supera]  Snpra;  nimirnm  in  pristinas  et  prius  repertas. 
superiori  parte    calamomm.    Sic  1.         1414  Inmutaif  »en»u»  ad  pri^tina']  H. 

IV.  690.  nl>i  bic  vs.  positus  est.  e.  faciat  nt  pristlna  quspque  minns 

1408  Numeri»  [numerum]  Nnme-  grata  sint  et  jncnnda  scnsibus,  qnam 
rorom.  antea  fuerant. 

1409  Mtgore]  Alii  Mqjoremy  snpp.  1416  Sic  odiitm,  ^c.]  Rem  confir- 
fmctom.  mat  exemplo,  atque  ostendit  Inventls 

1410  Syhe»tre  genu»  terrigenarum]  frngibus  odium  glandis  cepisse  mor- 
Homines  prisci  e  terra  nati,  et  in  tales:  inventis  textilibus  et  pnrpn* 
iylvis  primum  degcntes.  Sic  vs.  1426.  reis  vestibus  pelles  fuisse  contemtui ; 
et  supra  vs.  803.  et  seqq.  et  similia. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


710 


T.   LUGRRTII   GARI 


Pellis  item  cecidit,  vestis  contempta  ferina ; 

Quam  reor  invidia  tali  niinc  esse  repertami 

Ut  letam  insidiis^  qui  gessit  primus,  obiret: 

Et  tamen  inter  eos  distractam^  sangnine  multo^  14*20 

Disperiisse ;  neque  in  fructum  conyortere  quisse. 

Tunc  igitnr  pelles,  nunc  anrum  et  purpura^  curis 
Exercent  hominum  yitam^  belloque  fatigant ; 
Quo  magis  in  nobis»  ut  opinor,  culpa  resedit : 
Frigus  enim  nudos  sine  pellibus  excruciabat  1435 

Terrigenas ;  at  nos  nihil  laedit  veste  carere 

Niiiii6ii«  et/oU%$,  SimUiier  peUiB  exuia  ett^  et  spretum  ett  tegumen/erarmm :  qued 
pmto  tune  teroporis  inveiUMm /ui»$e  <•  odto,  ut  is  bomo,  910  prior  tulU  illnd,  d«- 
/ungeretur  mcrtem  inndiiM ;  et  denique  puto  illum  dilaeeraium  eparsitu  tale  Tes* 
Xxm^nxvimpluHmommguine  inter  priscos  iUoa  homines,  luc  potuieee  vertere  illnd 
M  utilitatem.  Itaque  in  iUo  tempore  pUe»  cruciabant  tioUcitudinUms  vitam  umrim' 
Uum ;  hodie  vero  aurum  et  purpura  solicitant  eos,  et  vexant  beUo.  Qua  in  re^  ut 
puto,  mq}u$  maUim  nobiB  ineet,  Namque  /rigu»  tunc  qnidem  vexabat  bomines 
JUioe  terree  nudato»  abtque  pelUbu»^  »ed  nm  vexat  no»  n»n  kabere  veetimentum  pur- 

1417  /ervML  eak  Tnlg.xlilS  midic  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Cant  Th.  Ra.  Umc 
vulg.— 1420  tamtn  Vois.  vet  et  L.  B.  Ferr.  V.  ed.  Tb.  Ra.  Ald.  tandMm 
edd.  vulg.  dietractam  P.  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Mns.  B.  1.  2.  9. 
Caut.  di»tractum  reliqui.— 1421  Diepertiese  edd.  vulg.— 1422  cura  csf  Mnii. 
B.  1.— 142S  /ati»ani  V.  ed.  Th.  Ra.— 1424  reeidU  edd.  vnlg.— 1426  ittAtf  Vind. 

Nor^ 


1418  Quam  reor  tnvu/ta,  ^r^.]  H.  e. 
qnam  vestem  ferinam  ita  puto  inveo- 
tori  ipsi  fnisse  invidiosam,  ut  is,  qni 
primus  eam  gessit,  per  insidias  ab 
aliis  fiierit  interfectns.  Qnippe  qusB 
a  mnitis  cnpita  fuerit  ac  caedibus  dis- 
tracta. 

1420  Dietractam  [dieiracium]  In 
multas  partes  laceratnm,  snpp.  eum, 
qni  primns  vestem  ferinam  gessit 
Alias,  dutractam^  snpp.  vestem. 

1421  Diaperii»»»  [Di»per»i»»e^  Coo- 
taminasse.  Quidam  legunt, difpmtM^; 
sed  minus  eleganter. 

1422  Tunc  igiiur  peUe»,  ^-c.]  His 
18.  vss.  jam  luxum  bouiinnm  posterio- 
rum  damnat  Poeta,  qui  nonduni  pro 
pellibus  aut  veste  feriua  pngnent,  sed 
pro  auro  et  porpura ;  com  tamen  bo- 
tnini  sat  sit  pleheia  vestls,  ad  frigns 
arcendum.    Valeant  ergo  vani  labo- 


res  et  inanes  cune,  qnamai  illiciia 
nescinnt  sibi  mortales  moderari,  sed 
ob  qnas  vitam  provehnnt  qnasi  in  al* 
tnm  mare,  variosque  sibi  belli  com- 
movent  apstus,  quos  sedare  nnsqoam 
poterunt. 

Aurum  et  purpura']  I.  e.  anrata  et 
pnrpnrea  vestis,  ut  sese  explicat  Poe- 
ta  vs.  1427. 

Curi»  Exereent]  Vexant,  traoquille 
vivere  non  sinunt. 

1425  Frigu»  enim  nudoe^  /jrc.]  Ne- 
cessitas  enim  primo  vestium  nsum 
reperit ;  frigoris  scilicet  arcendi  cau- 
sa.  Deinde  luxus  et  voluptas  provex- 
erunt  purpureas  et  auro  insigoes  at- 
que  acu  pictas  vestes. 

1426  Terrigenae]  Primos  bomines, 
qnos  terr»  iilios  fnisse  putat.  Sic 
V9. 1410.  et  803. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM    NATVRA    LIB.   V.  711 

Parparea,  atque  auro  JsigDisqoe  rigentibas  apta ; 
Dam  plebeia  tamen  sit^  quas  defendere  possit. 
Ei^  hominum  genus  in  cassum^  frustraqHe,  laborat 
Semper^  et  in  curis  consumit  inanibus  aevom :  1490 

Nimirum,  quia  non  cognovit^  quae  sit  habendi 
Finis,  et  omnino  qnoad  crescat  vera  voluptas : 
Idque  minutatim  vitam  provexit  in  altum, 
Et  belli  magnos  conmovit  funditus  aestus. 

At  vigiles  mundi  magnum  vorsatile  templum  1486 

Sol  et  luna  suo  lustrantes  lumine  circum 

fmtim  e^ntexittm  tmnt  etflgwn$  magnu^  modo  tamen  habeawms  vulgaref  qwd  queat 
tMeri  nog  a  frigore.  Igitur  gen$  humana  nequicquam  et  in  vanum  eoUcUatur  per- 
peiuo^  et  conterU  atatem  euam  in  vanie  eolicitudinibue :  eciUcetf  quoniam  non  nomtf 
nde  modu»  kabendi  sit^  et  qwnuque  verum  gaudium  prorsui  excrescat ;  et  ipm  jNm • 
ktim  produxii  vitam  snam  in  marey  et  excitavit  ingente»  immino  proceUae  heUi, 
Inierea  vero  sol  et  him  perenniter  peragranies  vastum  et  mobUem  fomicem  cctU  sua 


V.  ed.  Mns.  B.  1.2.  Ferr.  Th.  Ra.  nU  ▼ulg.— 1427  vigentibut  V.  ed.  Tb.  Ra. 
P.  Ald.  Orypb.  marg.  Bas.  marg.  ingentilus  vulg.  gemndeque  huigniter  apta 
Oassend.  aeta  Mns.  B.  1.— 1428  plebe  Utta  mens id  Vind.  V.  ed.  Yoss.  vet. et  L. 
B.  MoB.  B.  1.  2.  S.  Ferr.  Th.  Ra.  que  Yind.  Yoss.  vet.  et  L.  B.  Mns.  B.  1. 
1 J.  Ferr.  quoque  Y.  ed.  Th.  Ra.  drfende  Y.  ed.— 1430  in  deest  Y.  ed.  Yoss. 
vet  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  2.  S.  O.  Ferr.  Tb.  Ra.  Et  eemper  curi»  O.  Mns. 
B.  1.  2.  mambus  Y.  ed.  Tb.  Ra.— 1432  9110  adcrescit  Y.  ed.  Tb.  Ra.  quo  ad- 
ereecat  Mns.  B.  3.  Cant.~-1433  perduxit  Mus.  B.  2.— 1434  commumt  fonditus 
Mqs.  B.  1. — 1435  ffMginm  H  P.  Vind.  Cant.  et  edd.  vulg.  vigUie  Mus.  B*  3. 
sed t  in  rasnra  est.— 1436  Uutransy.  ed.  Tb.  Ra.— 1487  Produeuere  Mus.  B.  2. 

NOTiE 

1429  Frustraquej  lahorat]  Quia  non  agitatur. 

eontentns  eat  parvo  ac  modico,  nec  1435  At  vigUes  mundi,  /jrc]   His  4. 

cognosctt,  quse  sit  habendi  finis.    Sic  vss.  scribit  Poeta  mortales  tx  solis  et 

prKclareManiliusiv.abinitio. 'Qnid  luofe  cnrsu  didicisse  annorum  tem- 

tamsolicitis  vitamconsumimusannis?  pora  circumagi,  atque  in  orbem  re- 

Torqnerourque  metu,  cffcaqne  cupi-  dire,  et  statos  ac  certos  esse  rernm 

dine  rernro  ;  ^ternisque  senes  curis,  ordlnes.    Itaqoe  in  tantuni  brevi  ex- 

dnm  qnserimns  «vnm,  Perdimus  ;  et  ercuemnt  Astronomiam  bomines,  ut 

nallovotoram  finebeatiYictnrosagi-  non  solas  sidernm  leges  perscmtati 

nras  seroper,  nec  vivimns  nnqnam ;  fuerint,  sed  et  sideribns  leges  prae- 

Panperiorqne  l>onis  qnisqne  est,  quo  icripserint. 

plora  reqnlrit :  Nec^quod  babet,  nn-  Vigiles']  Snpp.  sol  et  luna;  quippe 

merat :  tantnm  quod  non  babet,  op-  quae  perpetuo  mnndum  Instrent. 

tat;  &c.  Mundi]  Cali,  i.  74. 788.  &c.   Mun- 

1433  In  aUum]   In  mare.    Meta-  di  tempUim]    Calnm,  vs.  491.492.  et 

phora  e»t,  qna  vitam  homlois  conipa-  11. 1037. 
rat  cnm  oceano,  qui  continuis  sstibnt 


Digiti 


zedbyGoOgle 


712  T.    LUCRBTII    CARI 

Perdocuere  homiDes  annorum  tempora  vorti ; 
Et  certa  ratione  geri  rem,  atque  ordine  certo. 

Jam  validis  saeptei  degebant  turribus  aevom  ; 
Et  divisa  colebatur,  discretaque,  tellus.  1440 

Tum  mare  velivolis  florebat  propter  odores  : 
Auxilia,  ac  socios^  jam  pacto  fcedere,  bat>ebant : 
Carminibns  quom  res  gestas  coepere  poetae 
Tradere :  nec  multo  prius  sunt  elementa  reperta. 
Propterea^  qnid  sit  prius  actum^  respicere  aetas  1445 

Nostra  nequit^  nisi  qua  ratio  vestigia  monstrat* 

Navigia,  atque  agri  cultnras,  moenia,  leges^ 
Anna»  vias,  vesteis,  et  caetera  de  genere  horum 

luee  ^dscMinnt  m&rtales  temp^m  mnnorum  eircunuigi  ;  H  rem  fieri  cert^  nimI*,  «t 
etat9  ordine,  Timc  martmlee  valtati  fmiihne  arcillna  agelmut  titam :  et  terrm  ^- 
tinctay  et  terminaia  cQlebafwr  ab  ilHs.  T^in  petagoM  Jloreeeebat  namim»  emrn»  ei 
vel^eri* :  tunc  habebant  auxilia  et  eocioe  iuita  ojnicif  ia,  quando  poeta  inceperuni 
mandare  vereibue  rea  facta»y  nee  multo  antea  Htera  inventiB  fueruut.  Quaprapter 
seculum  noetrum  non  poteet  videre,  quid  »U  faetum  «ilea,  nim  ea  Tia,  qua  ratw» 
oatendU  veetigia,  Itaque  uau»  una  et  experieniia  animi  oolerii»  et  progredienii» 
pauiatim  peredoeuit  »en»im  nos  navigaiumem,  et  agrieulturam,  urbe»y  Uge»,  anma^ 


—1489  degeUt  Vos».  vet.  et  L.  B.  Voas.  marg.— 1440  di»trictaque  V.  cd.  Tb. 
Ra.  Bodl.  deeeriptaque  Gif.  L.  B.  Par.  Delph.  Coat.  dieeerptaquet  di»eer»i«ique 
Voss.  uiarg. — 1441  Jam  mare  velivolum  ftmrebat  naribu»  pandi»  edd.  valg. 
Tum  mare  vttivolumfi^trebat  navibmpontu» Seryins  ad  Virg.  ^d.  vii.  804.  navi- 
bu9  ponti  Oif.  L.  B.  Par.  Protei  ad  ora»  Voss.  marg.  propter  honore»  Vo«8.marg. 
—1442  ac  Vosi.  vet.  et  L.  B.  O.  Mas.  B.  1.  2.  S.  Cant.  Perr.  et  rrliqui.  pacto 
tempore  Miis.  B.  2. — 1444  multo  plu»  V.  marg.  1.  muUo  po»t  Mns.  B.  l. — 1445 
auctum  P.  Th.  Ra.  Ald.  actum  P.  in  not.— 1446  nequid  V.  ed.  Tb.  Ra.  raiion» 
Vind.  V.  ed.  Mas.  B.  2.  8.  CaDt.  Th.  Ra.  mmutrunt  Mus.  B.  2.  mon»tra  V.  ed. 
—1447  agricultura»  Vind.  V.  ed.  O.  Delph.— 1148  ef  deett  Viud.  V.  ed.  Mus. 

NOTyE 

1489  Jam  validi»  eeeptei,  ^c.]   Hii  poailii  dividere,  ct  suaro  cuique  par- 

18.  VS8.   postremis  docet   Poeta   de  tent  attribnere. 

prima    poeseos    erigiue;    co-peruut  1441  Propter  odores  [aari^']   Na- 

enim  tandem  poetap  canere  facinoray  vibus. 

hymnisque  heroas  concelebrare.  Qui  Pandi»']  Lambinun,  benc :  h.  e.  cur- 

mos  hodie  observatur  etiam  apud  In-  vis.    Pareus  vero  jN»a(t. 

dos,  vicemquebistoiiserepeudit.  Tan-  1444   Nec  muUo  priu»]    Nimiramy 

dem  docet  Poeta  ceteras  artes  usu  et  quam  poetae  res  gestas  carminibus 

solertia  hominnm  repertas  esse,  ita  tradere  coepeniot. 

ut,  quse  prior  inventa  fuerit  ex  illis,  Elementa']  Liter»,  literarum   cha- 

vix  facile  discerni  possit.  racteres :  1. 198. 

1440  Discretaque  [deoeriptaque']  De-  1446  Qtui]  Supp.  via,  aut  ratione 

scribere  est  partiri,  et  quasi  limitibus  Adverbialiter  usurpatur. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DR   RBRUM    NATURA    LIB.   V.  713 

Praemia,  delicias  qaoqae  vitae  funditos  omneis, 
Carmina^  pictoras,  ac  dsedala  signa,  politus  1450 

Usosy  et  inpigrae  simul  experientia  mentis, 
Paonatim  docuit  pedetentim  progredienteis. 

Sic  unum  qnidquid  paallatim  protrahit  setas 
In  medium^  ratioque  in  luminis  erigit  oras. 
Namqoe  alid  ex  alio  clarescere  corde  videbant  1455 

ArtibuSy  ad  summum  donec  venere  cacumen. 

ilmtra,  vestitneiUaf  et  reliqmi  ^unnodi  cammcda  vit» ;  atque  eiiam  wAuptate$ 
rff<r  prwnu  mnnes,  et  vernUf  et  fiduroMf  et  perpoUre  Matmu  artifieioBoa.  ita 
MiU  prodMcit  i»  hicem  mtmilaitai  unum  pumUibet  rm,  et  ratio  edit  eam  t»  regi» 
onet  iMcio,  Etemm  eemebani  in  artUme  rem  aiiam  elucere  ex  aUaf  uequedum  tan- 
dfm  pertenenmt  ad  extremumfaetigium  renim. 


B.  S.  Ferr.  Th.  Rm.— 1449  Prima  V.  ed.  Th.  Ra.  vita  effundiiur  Voss.  vet  vita 
cmUos  et  V.  marg.  1.  Ferr.  Mus.  B.  1.  fonditus  Mus.  B.  2.— 1450  ae  Cant.  et 
vnlg.  poUtuM  Wakef.  emeud.  poUto  Vind.  Mns.  B.  2.  S.  O.  poUtcs  Ferr. 
V.  e<l.  Th.  Ra.  polita  Voas.  vet.  et  Voss.  marg.  poUre  reliqni.— 1452  progre- 
dienteio  P.  Ald.  Voss.  Tet.  progredientee  reliqni.— 145S  actaa  V.  ed.  Tb.  Ra.— 
1454  eruit  oroM  edd.  vulg.— 1455  dUud  Vind.  V.  ed.  O.  Mn».  B.  1.  2.  8.  Gif. 
Par.  et  Voss.  L.  B.  a  m.  Aec.  ex  deest  Mus.  B.  1.  videmue  Mns.  B.  1.  Voss. 
vet.  et  edd.  vulg.~1456  Partibue  Bentl.  ex  coi^. 


NOTA 


1449  Pr^mia']  Snpp.  vits,  hoe  est, 
eommoda.  Sic  vss.  5. 868. 1150.  et  lib. 
III.  VS8.  912.  et  970. 

1450  Dadala  eigna^  poUtuo]  H.  e. 
scolptnram.  Dftdalns,  a»  nin,  GrKca 
vox  eat,  qn«  Idem  sigoifieat^ac  arte 
laboratnt,  artificiosns,  ingeniosnSy  nt 
Bionui  I.  7.  et  ii.  504.  IT.  551.  et  su» 


pra  hoe  lib.  vs.  2S5. 

1452  Pedeientim  progredienteis]  Sic 
V8.5S4. 

145S  8ie  unmn  pddfuid,  ifc.']  Hi  2. 
vss.  positi  snnt  jam  snpra  vs.  1S87. 

1455  Namque  aUd  ex  aUo^  4«.]  8ic 
Manil.  i.  90.  *  Semper  enim  ex 
aliis  alias  [artes]  proseminat  usns.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII  CARI 

DE  RERUM  NATURA 
LTBER  VI. 


ARGUMENTUM. 


Pr|mi  triginta  tres  ▼ss.  biijasce  libri  continent,  tam  ipsaram  Atbenamn, 
qnam  Epicuri  Atbeniensis,  laudes.  Sequitur  ad  vs.  05.  qualem  ab  Epicureo 
pbilosopho  expectes,  argnmenti  bujus  libri  explicatio :  et  de  roeteoris  dic- 
tnro  primuro  occurmnt  tonitrns,  fnlgur^  fnlmen ;  de  qnibns  diligenter  dispn- 
tat :  et  demum  istos  deridet,  qui,  neglectis  cansis  natnralibus,  ipsnm  Jo?em 
fnlmina  jacttlariexistimant,  ad  vs.42l.  His  subjnngitur,  (nam  prester  fulnnni 
affinis)  a  ts.  422.  presteris  brevis  explicatio.  Deinde,  a  vs.  450.  ad  vs.  58S. 
mnlta  de  nubibus  et  pluvia;  pauca  de  iride,  de  nive,  vento,  grandine,  prnina, 
et  geln,  disputat.  Si  terrs  motus  causas  velis  cognoscerey  a  vs.  542.  ad  vs. 
606.  habes  fnse  explicatas.  A  vs.  606.  ad  vs.  6S8.  de  roari  Poeta  disserit : 
inde  ad  vs.  710.  de  /Etna.  Sequentia,  ad  vs.  788.  Nilo  destinantur.  Deinde, 
a  vs.  7S8.  ad  vs.  840.  de  Avernis,  aliisque  terrte  tractibus,  qni  snnt  bomini- 
bnSf  cervis,  corvis,  eqnis,  et  aliis  noxii,  disputatnr.  Deinde,a  vs.  840.  ad  vs. 
006.  de  puteis,  variisque  adniirandis  fontibiis,  agit  peijucnnde.  Postea 
a  vs.  905.  ad  vs.  1087.  Magnes  lapis  diligentissime  explicatur.  Postremo, 
nsqne  ad  libri  fineni,  de  morbis  et  peste  quftdaro  disserit ;  qnibns  snbjungit 
elegantem  atque  uberrimani  sane  descriptionem,  nec  minns  eruditam  et 
accnratam  tamen,  pestis  illins,  quae  tempore  belli  Peloponnesiaci  Atbenai 
opere  maximo  vastavit,  e  Thucydidis  biatoria  desumtam. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE   RBRUM    NATURA    LIB.    VI. 


715 


Prima  fnigiparos  fetus  mortalibns  aegris 
Dididerant  qaondam,  praBclaro  nomioe,  Athenae ; 
£t  recreaverant  vitam,  legesque  rogarunt; 
£  tprimae  dederunt  solatia  dulcia  vitae, 

Aikenm  nobiles  elaro  nomne  priores  oHm  distribuerwU  frwcitu  frvgiparoe  *•- 
wumUme  fame  kmgventUma,  et  ooUdtB  eunt  vitam  illornni,  ac  tuUrunt  leges ;  et 
frieree  etlam  impertita  suntjneuMda  solamina  «ito,  quando  progenuenmi  hominem 


^^^^^^^^^^^^ 


1  frugiparos  Vois.  vet.  et  L.  B.  Vosa.  mwg,  frugi/eros  edd.  vulg.— 2  Dii  d«- 
dermU  Vtnd.  Bodl.  Voss.  L.  B.  O.  Cant.  Didederunt  Ferr.  Dediderunt  Voss.  vet. 
Dedenad  Mua.  B.  2.  Diderunt  V.  ed.  Th.  Ra.  pra  charo  V.  ed.  Th.  Ra.  nmnere 
Miis.  B.  l.~S  erearunt  Mns.  B.  2. — 5  Congenuere  Mus.  B.  2.-7  exstincta 


NOT^ 


1  Primafrugiparos  [frugiferos,  ^v.] 
Qaia  moltus  ac  fere  totus  est  Lucre- 
this  in  laodando  Epieuro,  sextum 
hmic  fibrnm  anspicatur  ab  Atbena- 
mm  landibns ;  quam  civitatem  homi- 
Diboii  colendam  ac  verendam  praedi- 
cat,  non  solum  qnod  ab  ea  bumanitaSy 
doctrloay  religlo,  fmges,  jura,  leges 
ortSy  atqne  in  omnes  terras  distri- 
bate  pntantnr,  ut  ait  ipse  Cicero 
Orat.  pro  Flacco :  sed  pnpcipue,  quia 
es  ea  ortus  est  Epicnrns,  qui,  cum 
vidistet  boniines  afllnere  rebns  cnnc- 
tis,  qnae  sunt  necessaris  ad  vitam 
beoe  tntoque  tradncendaro,  eos  ta- 
nen  animadvertem  nihilonilnns  anxi- 
am  et  qnernlam  degere  vitam,  scrnta- 
tns  est  tanti  mall  originem,  reperit- 
qne  vas  ipsnm,  hoc  est,  ipsam  ho- 
minls  mentem,  tanti  vitii  esse  cansam. 
Sicot  enim  omnia  bona,  quaecuraque 
in  vas  male  olens  extrinsecus  et  foris 
comportata  et  congesta  fuerint,  illius 
vltio'  facile  corrumpnntnr;  ita  si 
meos  hominis  malesana  fueiit,  nns- 
qoam  sibi  modum  facere  sciet.  Prl- 
mom  igitor  ait  Epicnrnm  pnrgasse 
mentea  bominum,  qnos  sapientiam 
edocnit:  qnorum  aifectibns  modnm 
statolt :  quorum  ex  animis  timorem 
expniit:  quibos  summum  indicavit 
booom,  viamque  monstravit,  qua  rec- 
to  et  facili  tramite  possent  ad  illod 


pervenire :  qnibus  vias  aperoity  qoa 
malis  coDctis  posseot  occorrere:  et 
quos  tandem  vanls  cnrls  angi,  atqne 
inani  trepidare  metu  probavit.  Qnse 
omnia  Lucretins  noster  praeclare  me- 
morat  bis  33.  vss.  prioribos. 

Prima  frugiparos  [frugiferoSy  ife,'] 
Sic  Jostinos  lib.  n.  Clcero  pro  Flacc. 
Diodorns  Sicul.  lib.  xiii.  et  Plin.  vii. 
66.  et  alii  tradnnt  Athenieoses  pri- 
mos  monstrasse  arare  et  serere  frn* 
menta  glandem  vescentibus :  leges- 
qne  invenisse,  quibos  vita  comoiuuis 
ex  vitae  cultu  agresti  atque  injusto  ad 
civilem  et  equnm  convictnm  perve- 
nlt 

JEgris']  Quasi  fame  langnentlbus, 
ntpote  glandem  prins  vescentibus. 
Sic  Virg.  Georg.  i. 

2  Athena]  Civitas  totius  Graeci» 
clarissima  et  antiqnissima,  omninm 
bonarum  artium  Inventrix,  Philoso- 
phornm,  oratornm,  et  poetarnm  doc- 
tissimorum  parens. 

8  RecreateruHt  vUam']  Dnm  mnlta 
commoda  invenemnt  ad  bene  tutoque 
vivendum. 

Rogarunt]  Rogavemnt,  b.  e.  tule- 
runt,  statnerunt.  Rogari  enim  sole- 
bat  popolus,  nnm  legem  ratam  vellet, 
qnse  ferebatur. 

4  So!atia  vita]  Sic  v.  21. 114. 


Digiti 


zedbyGoOgle      ' 


718  T.    bUCRETU   CARI 

Quom  genuere  virum,  tali  cum  corde  repertum^  5 

Omnia  veridico  qui  quondam  ex  ore  profudit : 
Quoius  et  exstinctiy  propter  divina  reperta, 
Divolgata  vetus  jam  ad  coelnm  gloria  fertur. 

Nam,  quom  yidit  hic^  ad  victnm  qnse  flagitat  nsns» 
Omnia  jam  ferme  mortalibus  esse  parata,  10 

Et  pro  qno  possent  vitam  consistere  tntam ; 
Divitias  homines,  et  bonore  et  lande  potenteis, 
Adflnere,  atqne  bona  gnatomm  extoliere  fama ; 
Nec  minus  esse  domi  quoiquam  tamen  anxia  cordi, 
Atque  animi  ingratis  vitam  vexare  querelis ;  15 

invemtum,  cum  tali  mente  sapienti,  qui  Acilicet  oltoi  effundU  cunela  ex  we^  qwtd 
4»euU  verilutem:  et  eujue  mottui  Unu  autiqua  ftrcmulgata  evthitur  etiam  mntc 
iwqiie  ad  cwlum  cb  divina  illios  imeenita,  Namque  uH  Tir  iete  animadvertit  em 
cmma,  quee  umu  pcetuUU  ad  foiiam^  et  per  quee  tiomincs  quirent  reddere  uitam  eecm* 
ramf  ea  oninia,  inquamy  eeee  jamfere  comparata^  et  mortaJiee  abundare  «pt6ii«,  H 
pollere  dignitatilms  atque  gloria,  et  clarere  bona  laude  Uberorum  ;  sed  nHutomimu 
tamen  quemque  habere  in  $e  mentes  soUcitaSy  et  mentem  liominum  cogi  obedire 


Vind.  V.  cd.  Bodl.  O.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  exstinctu  Miis.  B.  8.  inextincta, 
oniistoc^,  Mns.  B.  1. — 10  H.  vs.  sequenti  postponitiir  edd.  vole.  amortaUbus 
Voss.  marg. — 11  Deett  P.  dolendum  censet  Lamb.  pro  quo  V.  ed.  Tfa.  Ra. 
;iro  ^iui  Vind.  Bodl.  O.  Ferr.  V.  marg.  1.  per  quam  Vos^.  vet.  et  L.  B.  ]Mr  qua 
Mns.  B.  8.  pro  quam  Cant.  Voss.  roarg.  per  qua  vulg.  conaciooere  Mos.  B.  8. 
—12  Divittas  V.  ed.  Th.  Ra.  DtrtTiur  volg.— 13  gnatorum  Ferr.  V.  ed.  Tb.  lU. 
Ald.  P.  O.  Mus.  B.  2.  3.  Cant.  natorum  vulg.  extoUere  Bodl.  O.  Cant.  V.  mars. 
1.  Ferr.  excoUre  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mus.  B.  2.  exceUereP.  Vind. 
Mos.  B.  1.  8.  Ald.  et  edd.  vulg. — 14  quidquam  Oryph.  quicquam  Oassend. 
cordt  Vind.  V.  ed..  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  2.  Cant.  Ferr. 
Tb.  Ra.  corda  vulg. — 15  Atque  aRtfHttiii  infestis  cogi  sertire  querelis  edd.  vulg* 
Et  vs.  qui  statim  sequitur,  vulg.  edd.  cxsulat  quamvis.  in  lib.  omn.  ant  con- 
spiciatur.  Nobis  non  licet  ita  pro  imperio  rem  cerere ;  nec  tamen  ordinibiu 
aHcribi  voluimus  ne  numerorum  ratio  perturbaretur.  Waktf.  Causam  qua  P. 
Ald.  P/t£rim<i  9111?  i^festis  cogant  Heins.  2.  Pausa  atque  reliqni.  f<mre  Vind.  O. 

NOTiE 

5  Ftntm]    Nempe  Epicurum,  qoi  sed  contenta  est  rcbus  parabillbns,  et 

Atheniensis  fuit:  1.  1. 02.  not.  et  111.  modicii. 

snb  initium.  11  Constse^rr]  Stabilire,  constitn- 

7a/tcord(f]  H.  e.  tali  sapientia.  ere,   reddere.    Sic  Sallust.   *  Dein 

8  Dtroi^ata]  Divulgata.    Antiqua  brevi  cognitis  insidiis  coostitit  ag* 

Bcriptura.  men.'    £t  A.  Gell.  v.  10.    *  Et  cnm 

0  Hic]  Epicurns.  ad  judices  conficiendae  consisttndc- 

10  Parata]  Quasi  in  medio  posata,  qne  caiisa^  gratia  venisset.' 

ct  parabilia.   Natura  enim  res  paratn  14  Domt]  Apud  se,  inanimo.' 

difjicilcs  et  siimtuosas  non  desiderat. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM    NATURA    LIB.   VI.  717 

Caassam»  qnse  infestis  cogit  seevire  qaerelis, 

InteUegit  ibei ;  vitiam  vas  ecficere  ipsam^ 

Omniaqae  illius  vitio  conrampier  intus^ 

QasB  con  laeta  foris,  et  conmoda,  qaomqae  venirent : 

Partim,  qaod  flaxam  pertasamqoe  esse  videbat, 

Ut  nnlla  posset  ratione  explerier  amqaam ;  20 

Partim,  quod  tetro  quasi  conspurcare  sapore 

Omnia  cemebat,  qua&quomqoe  receperat  intus. 

Veridicis  igitur  purgavit  pectora  dictis, 
Et  finem  statuit  turpedinis  atque  timoris ; 

mfeiUUms  queMm» ;  agnatU  statinn  m«  faeere  boc  ipeum  mubim  in  iie,  ei  ^mnim 
Imm,  ^meeumque  extrineecHe  eomporiata  advenirent  contaminari  intrinaecne  fcttore 
ttttvt  ▼asi%  es  parte  quia  eemebai  iUad  va«  eeee  pefferainm  et  ftMere^  ita  ut 
«aillo  modo  mnqmam  quiret  impleri:  ex  parte  qma  videbat  illiid  Tat  eommaenlare 
•ao  fcetido  odere  ree  camciat,  qme  inirineeeme  acceperai,  Erge  veriloqnie  verbie 
•oU  mUmi  mentee  bomlnani,  et  poenU  modmm  eupidiniey  et  metue  eoroni ;  et  expU' 


^*^  0^^^^^0^» 


Mos.  B.  1.  3.  S.  Cant.  Ferr.  eerxKte  reliqai.— 16  InteUegit  VoM.  vet.  et  L.  B. 
Sot.  Iniemgit  Vind.  V.  ed.  Tli.  Ra.  Miu.  B.  2.  8.  Cant.  InieUexU  Tulg.  fae 
Vind.  V.  ed.  Mns.  B.  1.  2.  3.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.— 17  Ojrnita  qu48  Ferr.  Th. 
Ra.— IS  forae  Vots.  vet.— 20  In  P.  ante  pro  unquam  Mnt.  B.  2.— 21  retro  V. 
ed.  Tb.  Ra.— 22  eemebant  Sot.— -24  torpedinie  Heins.  Vott.  vet.  euppidinie  Sos. 
eupidim»  V.  ed.  Tb.  Ra.  Vind.  O.  Mot.  B.  2.  eupedime  P.  Mos.  B.  1. 1.  Ald. 

NOTiE 

16  Va»]  Homiooni  meotem,  qoam     qiitMnmqne  commoda. 

▼asi   comparat.    Sicot  enim  vat»  ti  19  Fluxum']  Perforatam.  Qoale  fin- 

•emel  male  olenti  tapore  foit  imbo-  gitor  Danaidnm  doliom.  Sic  iii.  950. 

tom,  corrompit  liquoret  qooH  iotot  20  Explerier}  'Poetice  pro  expleri. 

redpit;  ita»  qnia  primnm  mortalet  ^lPartim^quedtetrQ^tfc.]  Sic  Hor. 

ex  remm  ignoratione  tibi  in  animot  Epbt.  i.  2.    *  Sinceram  ett  niti  vat, 

iocotseront    Deorom    ac    poenarnm  qnodcomqae  infiindit  acescit.' 

post  raortem  metom,  inde  vitam  va-  2S  Veridieie^  ^.]  Sk  vt.  6. 

nis  in  anxietotibot  degont^  tritte.«.  24  TurpediMie  [euppeditM]  Copidi- 

qoe  coras  io  mentibot  volvont.   Qoat  ais.    Dicitor  enl»  Copide,  et  Cope- 

mras  et  anxietates  animit  tolverent,  do  :  ted  metri  caota  Coppedo.   Epi- 

iaqnitLiicretiotytinoverintDeotiion  corot  aotem  cnpiditates  necettitate 

rtrom  esse  aoctores,  morteroque  nibil  et  natora  terminabat.    Qos  vero  ne* 

ad  ipsos  pertinere.    Impia  sanesen-  qne  necettariae,  neqoe  natorales  et- 

teotia,  at  «aepe  moooi.  stnt,  eat  dieebot  etse  iofinitas,   ac 

17  Cenrumpier]    Poetice  pro  cor«  ttoltisconvenire. 

niopi.  Tknorie]   Finem  timorit  fecit,  dnro 

18  Cm  keta  [Csnlala]  Collata,  com-     sciBcet  Relifiones  omnes  Deomm, 
portata.  ac  onimarnminmortalitatem  sostolir. 

Q«ar....camiioda  quemque]  Tmetis,     Docuilquippe  Peot  non  esse  timen- 

Digitized  by  VjOOQIC 


718  T.   LUCRBTII   CARI 

Exposuitqae,  bonum  sammam,  qno  tendimus  omnes,      25 

Quid  foret ;  atque  viam  monstravit  tramite  parvo, 

Qua  possemus  ad  id  recto  contendere  cursu : 

Quidve  mali  foret  in  rebus  mortalibus  passim ; 

Quod  flueret  naturali^  varieque  volaret, 

Seu  casu,  seu  vi,  quod  sic  Natura  parasset;  30 

£t  quibus  e  portis  obcurri  quoique  deceret : 

£t  genus  bumanum  frustra  plerumque  probavit 

Volvere  curarum  tristeis  in  pectore  fluctus. 

Nam,  velutei  puerei  trepidant,  atque  omnia  caecis 

In  tenebris  metuunt,  sic  nos  in  luce  timemus  35 

Interdum,  nihilo  qudD  sunt  metuunda  magis,  quam 

QusB  puerei  in  tenebris  pavitant,  finguntque  futura. 

cauU,  quid  esset  summum  honumy  ad  qmd  dos  omne$  uUendUnu$f  et  procHvi  itmert 
oetendit  vuim,  per  quam  possemus  pro^eiaci  recto  gradu  ad  iUud :  ostendit  etiam 
quid  eaaet  mali  uhique  in  rebu»  caductOf  quod  manaret  et  adveniret  per  naturaU 
venenum,  rice  caeu,  eive  m,  sciUcet  quia  natura  ita  etatuisset ;  et  e  quibus  aditibus 
comoeniret  obsistere  cuique  malo.  Et  ostendit  genJtem  hominum  sape  nequicquam 
versare  mcestos  astus  solicitudinum  in  corde.  Namque  sicut  iirfantes  metuuni  et 
timent  cuncta  in  obscuris  umbris :  ita  nos  nonnunquam  in  die  metuimus  ea^  qua  nan 
sunt  magis  timendaf  quam  ea,  qua  iirfantes  metuunt  in  umbris  obscnrisy  et  qa« 


cuppedinis  Cant.  edd.  vnlg.— 26  tramite  prono  edd.  vulg.  proM  Sas.  Umite  pro" 
no  Heins.  2.-27  recta  Vom.  vet.  concedere  Mns.  B.  2.  Gryph.  Nard.  Bat.— 
28  floret  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 29  Quid  Mns.  B.  2.  fuerU  Vind.  V.  ed.  O. 
Mns.  B.  1.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Vostf.  mnrg,  fleret  Sns.  Maturai  Mn». 
B.  2.  Oif.  Par.  fortunai  Voss.  marg.  Hav.  viro  aique  reniret  Gryph.  Detph. 
Nard.  Bas.  P.  Ald.  flueret  permananter  vel  permutatim  Fab.  Totum  vs.  delerl 
viilt  Creech.— 30  signatura  Vos».  vet.  et  L.  B.  sit  natura  Maa.  B.  1. — 81  E 
V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Mus. B.  l.  E  quibus  et  Bodl — 32  At  Huy,probaret  Mns. 
B.  2.— 33  Vulnere  Vind.  O.  Mns.  B.  2.  VolnereVoss.  vet.  et  L.  B.  Mns.B. 
3.  Vuhurere  Caot.— 84  velut  omnia  Mu8.B.  2.-37  tn  deest  Mus.  B.  2,fugi' 

NOTJE 

doffy  qaia  non  irascuntur :  et  animas  81  Portis]  Viis,  aditibns. 

nna  cum  corpore  mori,  atque  omni  84  Nam^  velutei  puerei^  tfcj]  Hi  7. 

sensn  carere  post  mortem.    Quae  im-  vss.  positi  sunt  ii.  54.  qnornm  etiam 

pia  fnit  sententia.  tres  posteriores  positi  rnrsus  fuemnt 

26  Parvo  [prono]  Proclivi,  facili.  1. 148.  Consble  annotationes  nostras 

27  Recto  cursvl  Noh  per  ambages  ntrobiqne.    His  itaque  8.  vss.  seqq. 
aut  flexiones  viaruro.  ait  horoines  frustra  pavere,  nt  facinnt 

29  Quod  flueret  naturalif  tfc.]  Ita  pueri,  qui  varia   spectra  metuunt: 

vulgata  lectio.   Lambinns,  Quod  flu-  verum  docet  has  animi  tenebras  atqoe 

eret  natura  vifVarieque  voiaret,  Pareus,  terrorem  excnti  debere  non  soHs  ra- 

Quod  flueret  naturai  varieque  teniret.  diis,  sed  natnrs^  remm  cognitione, 

Qnidam  codices  habent»  Quod  flueret  atque  ratione  mentis. 
naturati  varieque  voUtrst» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB    RBRUM   NATURA   LIB.   VI. 


719 


Hanc  igitar  terrorem  animi»  tenebrasque^  necesse  est 
Non  radiei  solis,  nec  Incida  tela  diei. 
Discntiant^  sed  Natnra^  species^  Ratioqne :  40 

Qao  magis  inceptum  pergam  pertexere  dictis. 
Et,  qnoniam  docoi,  mondi  mortalia  templa 
Esse^  et  nativo  consistere  corpore  coelum ; 
Et,  quaequomque  in  eo  fiunt^  fierique  necesse  est^ 
Pleraque  dissolvi ;  quae  restant,  percipe,  porro:  45 

nMs|t«aii/tir  Mibi  eveiUurQ,  Ergo  cportet  nt,  noii  <|aicleni  spUndor  «otif,  aui  ekara 
speada  bteiBj  aed  cogpiUio  naturaf  et  ratio  ip$a  dtuipent  hunc  tnetum,  atque  hae 
caUgine»  wuntie  nostr».  Quare  eo  libentime  peruquar  pertexere  verbie  coeptum 
aeiiin.  Et  emn  oatenderim  fondeea  coeU  eeee  interituroe^  et  cotlum  ipsum  con- 
etare  naiura  naidli ;  et  cuneta,  qua  creantur  in  eo,  it  qnm  oportet  creari^  maxima 
ex  parte  resolvi;  eetenm  accipe,  qua  eupernmty  quoniamjam  semel  spea  euperandi 


uniifue  V.  ed.  Tb.  Ra.— 88  Nunc  Sus.— 89  radiie  V.  ed.  Tb.  Ra.  BodL  V. 
marg.  1. — 48  £  $e  Voss.  vet.  et  L.  B.  Voss.  marg.  et  deest  Vind.  V.  ed. 
Voos.  ftU  et  L.  B.  Vots.  marg.  Tb.  Ra.^4  ftentque  necenee  edd.  Talg.- 


NOT^ 


41  Pertexere]  Sic  i.  419.  Metapbo- 
ra  docta  a  lanifido,  vel  textora.  H.  e. 
perficere,  absoWere. 

43  Et^  qn^m  doeui^  tfcj]  His  49. 
▼tft.  «rgQmentam  bnjns  altimi  libri 
apte  connectit  cam  iiS|  qoaB  Mbro 
qoarto  bene  dispotavit.  Doeuit  au- 
tem  snperiori  libro  coBlnmy  et  quae  in 
eoelo  tnnt,  nativo  ortui,  atque  mor- 
tali  interitni  esse  obnoxia;  tperat 
Biodo  nt  pari  felicitate  nobit  explica- 
tams  sit  naturam  ceterarum  rerum, 
qoae  finnt  in  coelo,  ted  prscipue  me- 
teoromm  ac  pboenomenomm,  qute  no- 
bit  et  admirationem  tui  pariunt  et  ti- 
■orem  incntiunt.  Qnod  ntromque 
patat  fieri  nonniti  ex  cansarnm  igno- 
ratione,  et  ex  vano  mentis  errore^ 
qao  omnes  referant  in  Deos  id  omne^ 
ci^|ns  cansam  minns  perspectam  ba- 
heot»  Hinc  nata  est,  inquit,  snper- 
ttitio  in  terris.  Hinc  timor  ac  cul- 
tns  Deomm,  quoram  tamen  otium  ae 
tranqoillitas  tantum  abest  at  vanis 
mortalinm  opinionibus  turbetnr,ant 
rebns  rooveatur,  ot  etiam  mortales 


ipsi  se  solos  perturbent,  et  ineptos 
reddant  ad  Deornm  cnltum  et  vene- 
rationem.  Scliicet,  ut  ait  Stat.  Theb. 
8.  'Primus  in  orl>e  Deos  fecit  ti- 
roor.'  Itaque  bnnc  timorem  excutiat 
remm  notitia  necesse  ett:  sed  in* 
primis  futnra  de  meteorit  tpecnlatio ; 
ita  ut,  deposita  omni  formidine,  tneri 
valeant  hominet  iracnnda  Jovit  fui- 
roina :  addit  autem  ad  hanc  de  mete- 
oris  dispntationem  jucundistimas 
qnaRstiones  de  ^tnte  montis  ignibnty 
de  Nili  incrementi  et  decrementi  can- 
sit,  de  Averaomm  ratione,  de  variis 
fontinm,  et  puteoram  natnris,de  mag- 
netis  virtute;  deque  pestilentias  ori« 
gine;qaibnt  accedit  Athenientit  illint 
pettilentiae  detcriptio,quie  ex  Thncy- 
dide  ptenead  verbnm  exprimitnr.  Hoc 
ett  totiot  hujutce  libri  argomentnm 
omne,  de  quo  disputatnrnt  est  Poeta. 

Mwndi  templd]  Coelum :  ii.  1087.  y. 
491. 1486.  ^c. 

45  Quee  reetant]  Nempe  meteora, 
fulroina ;  nubet,  irobret,  nivet,  gran- 
dinet,  &c. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


720  T.   LUORBTll    CARI 

Quandoqoidem  semel  iosignem  conscendere  currum 
Ventorum  excierat  pacator,  et  omnia  rursum,  . 
Qud&  furerent,  sunt  placato  convorsa  favore. 

Csetera,  quse  fieri  in  terris  coeloque  tuentnr 
Mortales,  pavidis  quom  pendent  mentibus,  ssepp,  50 

£t  faciunt  animos  bumileis  formidine  Divom» 
Depressosque  premunt  ad  terram ;  propterea  quod 
Ignorantia  caussarum  conferre  Deomm 
Cogit  ad  in);>erium  res,  et  concedere  regnum  ; 
Quorum  operum  caussas  nuUa  ratione  videre  55 

Possunt,  ac  fieri  divino  numine  rentur. 

hortata  ett  oos  ascendire  nobUem  cwrrum  ;  et  qiioiiUni  ea,  ^tMr  jam  9ccmwui 
contra,  mutata  tmnt  in  favorem  propUium,  ReHqua,  qua  komines  vidmt  creari 
in  terris^  et  in  calo,  quia  ipsi  plerumtfue  karent  animU  timidiSf  reddunt  mentei 
eormn  summitaaM  prae  metu  Deorum^  et  deprimunt  easaluectai  ud  terram  ;  eo  <ptod 
igntratio  cauurum  rernm  iUarum  facU  referre  res  ipsas  adjussa  Deorum^  et  tri* 
buere  Diis  dominationem  rerum,    Quarum  rerum  uuUo  modo  queunt  ctnure  rmitfli, 


Esse  eadissolvi  edd.  ▼olg. — 47  Ventorum  omn.  vet.  Ub.  Ftacairft  edd.  ▼nlir.  ex- 
hortantur  spes  P.  Ald.  Oryph.  Nard.  Heins.  3.  Votsrum  Orypb.  Nard.  Heins. 
2.  Exultant  votorum  spes  P.  In  not.  exirtaut  placeniur  Vind.  Bodl.  Voss.  vet. 
et  L.  B.  Cant.  exueant  plaeentur  V.  ed.  Th.  Ra.  exutant  placentur  Ferr.  exkir- 
tant  pletcentur  Mas.  B.  1.  $pes  kortata  est  volg.  cireant  ptacentur  Sos.  sxhortat 
peUaciu  Voss.  marg.  atqus  pro  et  P.  Ald.  et  deest  ceteris.  ommia  runum  Von. 
roarg.  Sus.  Bodl.  Vom.  vet.  atque  obvia  rursum  Oryph.  Nard.  Heins,  S.  omeda 
rurum  Voss.  L.  B.  obvia  cursu  edd.  volg.— 48  furerent  Wakef.  ex  co^j.  fuerint 
P.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mos.  B.  1. 2. 8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald. 
fuerant  Vind.  et  edd.  vnlg.  ftml  edd.  volg.  sint  Gryph.  Nard.  Bas.  Sns.  P.  Vos». 
vet. et  L.  B.Ferr.  V.ed.Th.  Ra.  Ald.placili» V. ed.  'ili.  Hu.furore edd.  volr.--60 
laniaipro^iMin  V.  ed.Th.  Ra.  iN<mlt6iis  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mos.  B.  I.moIi^ms  V. 
marg.  1.  Mus.  B.  2.  S.  Ferr.— 61  j^tirifl  P.  in  not.  et  edd.  vnlg.— 62  Deprss- 
soque  Cfknu—SZ  confiteare  Cant. — 64  regni  Mus.  B.  2.  regnum  et  edd.  vnlg. — 
66  kasfitri  P.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  hcecfieri  edd.  vulg.--59  possunt  V. 

NOTiE 

Porro]   Porrotenos,  tandem,  cete»  pitinm  favorem.    H.  e.  qns^  mihi  ob- 

rnm.  stabanty  facta  snnt  propitia  et  secnn- 

46  Conscendere  eurrum^  tfc,']   Alie-  daydiim  ealeliciterexpHcni. 

goria  est  docta  a  certaminibos  Cir*  60  Meutibus  [Mentibu''j  Pro  Men- 

censibtts.    Sic  Manil.  ii.  68.  '  solo-  tibusy  litera  s  dentayinetri  caosa, 

qne  vohimas  In  coslom  currn,'  Sce.  61  £l  famaU  animos  kmmUeiSj  tft.] 

4T  Fenlonmt,  tfc.  [Vineendi  sxkoT'  H.  e.  ad  terram  abjicinnt  mentea  ho- 

lola  est  spen]  Ita  Lambin.  At  Parenty  manas,  &c. 

venlorM»  exhortantur  spes.    Vulgares  65  Quorum  operum^  tfc,]  Hi  2.  vss. 

editiones,  Folanmi  exkiirtaiur  spes,  iterantnr  infra  vs.  89. 

48  Convorsa  favore]  Mutatainpro- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RIRUM  NATURA   LIB.   VI.  721 

Nam,  bene  quei  didicere  Deos  secaniin  agere  sevom, 

Si  tamen  interea  mirantar,  qna  ratione 

Quseqae  geri  possint^  praesertim  rebus  in  illis, 

Qa»  sapera  caput  sQtheriis  cemnntur  in  oris,  60 

Rursus  in  antiquas  referuntnr  religiones^ 

Et  dominos  acreis  adsciscunt,  omnia  posse 

Qnos  miseris  credunt;  ignarei,  quid  queatesse> 

Quid  nequeat;  finita  potestas  denique^uoique 

Qoa  nam  sit  ratione,  atque  alte  terminus  haerens  :  65 

Qno  magis  errantes  caeca  ratione  feruntur. 

QusB  nisi  respuis  ex  animo^  longeque  remittis 
Diis  indigna  pntare^  alienaque  pacis  eorum ; 
Delibata  Deum  per  te  tibi  numina  sancta 

€i  ereduiU  eas  ereari  divim  potentia.  Etenim  \l,  qm  recte  iiorenml  Dne  degere 
tramquiUam  mtam,  §i  tamen  interim  admiraniur,  quo  modo  qnaque  reifieri  queant, 
freeeipae  im  iis  rebus,  qute  videniur  in  regionibue  cwleetibu»  nupra  cajmt  nostniin, 
reducuntur  iterum  in  prietinae  iuper$tUiones  vanas,  et  imponunt  aUn  magi»tro$ 
eeveroMj  quM  miaeri  putant  posse  cuvicta ;  nescientes  quid  possit  existere,  quid  non 
pomtf  tandem  quo  miodo  Undtata  potentia  sit  data,  et  meta  funditue  hareat  euiqua 
rei.  Quapropter  eo  magis  decepii  abeunt  in  faUacem  rationem.  Quae  re»  nin 
r^M  ex  menie  tiia,  proculque  repeUisjudicando  illas  indignas  Diis,  et  contrarias 
tranquUUtati  iiloriuny  sacra  pottntia  Deorum  erU  sape  tibi  diminuta  per  ie;  non 


marc.  1.  Ferr.—fiO  tupra  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  2.  8.  Cant.  Th.  Ra.  eupera  P. 
Vind.  Ferr.  Ald.  et  edd.  vnlg.  super  ad  Voss.  vet.  et  L.  B.  sed  a  sec.  man.— 
62  domino  sacris  Mns.  B.  I.  dims  acris  Mns.  B.  3.  addiscunt  V.  ed.Th.  Ka.  od- 
sittunt  Mu».  B,  1.--63  miseris  Vlnd.  V.  ed.  Voss.  vct.  Ferr.  Th.  Ra.  miseri 
▼nlg.  ingnari  Cant.— 64  nequeant  Ferr.— 65  cemimus  V.  ed.  Th.  Ra.  utque  a.  t. 
keerent  Oif.  Par.  kdBreat  Cont.— 66  caca  ratione  P.  V.  ed.  Rodl.  Voss.  vet.  et 
L.  B.  O.  Cant.  Oif.  Par.  Gryph.  marg.  Dclph.  Heins.  1.  V.  marg.  1.  Ferr.  Tlk 
Rm.  Ald.  tota  ratione  Oryph.  Nard.  Heins.  *i.  tota  a  ratione  Bentl.  tota  regione 
vnlf .  Honc  vs.  parentbesi  inclndit  Sns.  —67  que  deest  Mus.  B.  1.  remitti  Vind. 
Mns.  B.  2.  3. — 68  putando  edd.  vulg.— 69  DeUberata  Voss.  L.  B.  DeUbata  vet. 
lib.  Delibrata  edd.  volg.  Deirata  Creech.  parte  V.  ed.Th.  Ra.  V.  marg.  l.  2. 

NOTiE 

'  67  JVtfniy  bena  queif  ^rc]    Hi  9.  vss.  67  RemittisJ  H.  e.  loBge  abs  te  re- 

scqq.  positi  sunt  v.  83.  Consnle  ibid.  jicis  ac  repellb. 

amiotmtiottes  nostras.  68  AUenaque  pacis]    Sic  iii.  832. 

66  Atque^  Ita  i.  78.  Pareos  tamen,  *  aliena  salutis.'   H.  e.  contraria. 


69  DeHbata']  Diroinuta,  violata,  de- 

66  Ratume']     Ita    omnes   legmit.      trita.    Lambinns  ubique  legit  deU- 

LiiDbinns  pntat  legendnm   esse  re-     brata,  in  eadeni  signtficatione.    Est 

gtanf.  Sic enim  loqnimur, '  errare  to-     enim,  inquit,  delibrare,  qoasi  cor* 

to  ccelo/  <tota  via.'  ticem  detrahere. 

Delph,  H  Vwr.  Clas.  Lucret.  2  Z 


Digiti 


zedbyGoOgle 


722  T.   LUCRBTU  CARl 

Saepe  oberant :  non,  qao  viokri  snmma  Deom  vis.       *    70 
Possit^  ut  ex  ira  poenas  peteie  inbibat  acreis; 
Sed,  quia  tote  tibi,  placida  cum  pace  quietos» 
Constitues  magnos  irarum  yolvere  fluctns ; 
Nec  delabra  Deum  placido  cum  pectore  adibis :  ' 
Nec,  de  corpore  qn»  sancto  simulacra  fuerunt^  75 

In  menteis  bominum  divinse  nuntia  fbrmse, 
Snbscipere  hsec  animi  tranquilla  pace  valebis. 
Inde  videre  licet,  qualis  jam  vita  seqaatur ; 
Quam  quidem  ut  a  nobis  ratio  verissima  lcmge 
Rejiciat,  quamquam  sunt  a  me  multa  profecta^  80 

Multa  tamen  restant,  et  sunt  ornanda  politis 

quod  suprema  potetUia  Deorum  queat  molari^  ila  ui  concipiat  ex  ira  tufnere  peeuoi 
atroce»:  sed  quod  ipee  apud  te  Mtaluet  eot^  qui  tranquHH  sunt  in  pace^  vertetre  in 
animo  infentet  (Bttus  irarum :  et  qaod  ideo  iMii  tieet  templa  Deorum  eum  corda 
tranquiUo,nequepoierit)tLm  cum  placiia  tratiquHIUate  menlit  recipera  eui  tiM- 
ginet,  qua  re/ereniet  divinam  piUckritudinem  teniuni  de  tacro  corporo  in  amimia 
kominum.  Hinc  poteei  cfms,  ctiutmodi  jam  mia  eubeai,  Quam  quidem  Titam 
ui  cerlitsima  raiio  procui  a  nobie  repeliai^  quamvie  pluret  re$  einijam  allata  a  aM, 
tamen  pluree  ad^uc  st^tuntj  ei  eas  tmd  adonumda  carmimtmt  elaborati»f  ei 


***^^^^*^ 


—70  tkeTwid  Wakef.  oderunt  vet.  exempl.  aderwd  P.  et  edd.  vnlf.  ^icod  xno* 
tari  P.  et  edd.  vnlg.— 71  ire  omisso  ex  Vind.  ex  inde\.  marg.  1.  exire  V.  ed. 
O.  Mns.  B.  1.  2.  3.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  inibat  Vind.  inhibai  Mns.  B.  1.  3.  S. 
Ferr.  Th.  Ra.— 72  quietot  edd.  vulg.—7S  vuUere  Mus.  B.  l.fletue  Vind.  V.  ed. 
Vos8.  vet.  et  L.  B.  Mns.  B.  1.  Cfant.  Ferr.  TU.  Ra.  A\d.--7 6  fuerunt  Vosi. 
vet.  et  L.  B./erunt  V.  ed.  Th.  Ra./mm*ur  P.  et  edd.  vulg.— 76  eruniive  pro 
fiitii^a  V.  ed.  Th.  Ra.— 80  Reidai  Mus.  B.  3.  euni  deest  V.  ed.  Th.  Ra.  j^faU 
Vind.  et  edd.  vulg.— 81  omaia  Sas.  eonioiida  P.  in  not.— 82  euperum  oetlique  O. 

NOT^ 

70  Qao^^iMd]  Alii^MO.    Alii  «^  vei  referentia  divinam  formam.   Sie 

71  Inbibai]  In  animo  habeat,  con-  lib.  iv.  1020.  *  Conveninnt  simnlacra 
cipiat,  vehementer  cupiat.  Sic  lo-  foris  e  corpore  qaoque,  Nuntia  prs« 
cutus  est  III.  1010.  '  Qui  petere  a  clari  vultus  pulchrique  coloris.' 
populo  fasces,  ssevasque  secures  Im-  77  Subtcipere  hde^  ^c.'\  H.  e.  noo 
bibit.'  Sic  Plautus  Mil.  '  Atque  ab  poteris  Deorum  simulacra  et  imagi- 
illo  imbibit  abire.'  Anratos  autera  le«  nes»  quse  proficisenntiir  et  flaant  ex 
git  imbiiet^  h.  e.  incipiat;  miniis  ele«  eorum  quasi  corporibns,  aiiimo  q«ia« 
ganter.  to  concipere,  aen  in  aniiBWii  tn»* 

72  QinVliis  [quiett'\   Nempe  Deos,  qiiillnm  recipere :  id  eat,m«it6  qnie* 
qnos  otiosos  fecit  Epicurus.  ta  et  tranquilla  complecti.    Noa  po- 

73  Irarum  vottere  fluctuMl    Irasci.  teris  animo  quieto  de  Diis  eogitaie; 
Sic  vs.  83.  sed,  qaoties  ii  tibi  venient  in  neii- 

76  Divina  nuntia  formee]    H.  e.  re«     tem,  tristibus  cnris  solicitna  eris,  tof- 
fricantia  memoriam,  diviu»  fomue :     baberis,  trepidabis. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NA.TITRA   LIB.  VI.  723 

Versibos;  et  rado  Saperam,  coeliqne,  tenenda ; 

Sunt  tempestatesy  et  iiiliiriiia  clara  canenda ; 

Qaid  faciant,  et  qna  de  caassa  qnomque  ferantnr ; 

Ne  trepidesy  coeli  divisis  partibns  amens^  85 

Unde  Yolans  ignis  peryenerit,  ant  in  ntram  se 

Vorterit  hinc  partim ;  qno  pacto  per  loca  saepta 

Insinnarity  et  hinc  dominatns  nt  extnlmt  sew 

Qnornm  opemm  canssas  nuUa  ratione  videre 

Possunty  ac  fieri  divino  nnmine  rentur.  90 

fifM  caH  ac  rerum  superarum  ett  cognMcenia.  Igitor  catUoMia  cwd  fempesiatec 
et  /mUmna  canuamHaf  quid  effleianUy  et  a  qua  cau$a  mittantur,  Noli  pamtare 
quasi  tJMomw  distrUmtie  partihue  cerii,  ut  Tideaa  ex  quibuenam  pardbas  ignie 
wlitoju  venerit,  vel  utram  in  partem  inde  contulerit  te,  quomodo  penetraverit  per 
toea  clameoy  et  inde  quomodo  victor  exurit^  Quorum  effectuum  cauMoa  nuUo  modo 
mortaU»  qiuiUMt  cemere,  et  putamt  fieri  dicina  potentia,    O  tu  CaUiope^  Muea 


CaotOif.Par.  Delph.  Heins.  2.  Lamb.  Vosi.  marg.  euperumcctiuque  Vos».  vet. 
et  r*.  B.  ccM  epeeieeque  P.  V.  ed.  Ferr«  Tb.  Ra.  Ald.  Bip.  Hav.  cceU  temtque 
Mns.  B.  1.  ceeUMqua  omissis  reliquis  Mus.  B.  2.  cceU  sU  queeque  Mus.  B.  8. 
—SZJiumina  Voss.  vet.  et  L.  B.  Cant.  cavenda  Mus.  B.  1.— 84  quomque  vel 
emufue  P.  V.  ed.  Bodl.  O.  Mns.  B.  1. 8.  Cattt.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.  Gif.  Par. 
Orypii«  Nard.  Lamb.  Bas.  V.  margi  1.  quaque  vnlg.  quaque  Mns.  B.  2.-86 
trepidMB  Viod.  O.  Mos.  B.  2.  8.  Canl.  trepidan»  Mns.  B.  l.paribue  V.  ed.  Tb. 
Ra. — 86  vitam  pro  utram  V.  marg.— 87  partim  Voss.  vet.  O.  Mus.  B.  8.  par- 
tem  valg.— 88  Insinuari  Ferr.— 89  cauea  V.  ed.  Tb.  Ra.~90  kac  fieri  V. 

NOT^ 

82  fiflfto  Superumf  ffc,]  Sic  1. 128.  petnntar  infra  vs.  882. 

Alias,  rtttio  ceeU  epeeimque  tetumda,  Per  /a  utram . . .  parHm']  Deztramne  scf * 

▼•eeni  antan  *  Snpenin/  intellige  me-  licet,  an  sinistram.   Snnt  antem  dex-> 

teorann,  de  qnibos  boo  libro  potissl-  trse  partes  octo  ab  occasn,  totidera 

wmm  «Kspotntnr.  ab  ortn,  qnas  divisemnt  sic  Hetrnscl 

84  Qm  de  cmua  qumfue'}  TmesiSy  et  Hamsplees. 


88  Ineimtarit']  Abtolnte,  pro  insi^ 

85  CceUdi9i»iapartM]  Hoc  perti^  nnarit  se.    Sic  alibi  paasiro;  boc  est, 
'  aet  ad  Haraapicam  et  Hetmscomm  tnbierit,  intraverit,  penetroverit. 

disdpliiiMDy  de  qna  sie  Tullins  de  Dommatu»]  Vletor,  snperans. 

Divin,  II.  *  Gaehini  in  sexdecim  partes  ExtuUrU  ae}  H.  e.  vel  exierit,  nem^ 

divlaeniBt  Hetmsei.    Fscile  id  qni«*  pe  binc,  b.  e.  e  locis  septis,  per  qutf 

den  Iblty  qoatnor,  qaas  nos  babemnsy  §e  insinnarit:  vel  exaltaverit  se,  ora* 

dvpUcare;  post  Idem  iternm  facere,  nia  consumens  et  cremans.    Sic  vs. 

«t  ez  eo  dlcerenty  fnlmen  qna  ex  884. 

parte  veoisset.'  69  Qiroraiii  operumj  ffc,]  His  4.  vss. 

86  VoUm0igni»\  Fnimen,  ant  saltem  Invocat  Calliopen  sibi  in  anxilinm ; 
fnlgnr  seo  fnlgetmra,  qnod  per  aer  qnlppe  qnsB  Musarnm  prsestantissima 
Bobesqne  volitat.  Hi  porro  2.  vss.  re«  sit,  et  canninis  heroid  Inventrix. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


724 


T.   LUCRBTII  CARI 


Tu  mihi,  snpremae  praescripta  ad  candida.caUis 
Cmrenti^  spatinm  prsemonstra,  callida  Musa, 
Calliope !  reqaies  bominom,  Divomqne  volnptas : 
Te  dnce^  ut  insigni  capiam  cum  laude  coronam. 

Principio>  tonitm  qnatiuntur  caerula  coeli> 


95 


toUrSy  tr€mquiUiia$  haminwttf  H  deliei^  Deontm^  oMendt  vium  imhi  propennH  ei 
Jtnem  certum  cureus  mei  »uperioris ;  ui  te  monntnmie  percipium  coroUam  cum 
inclyla  gloria.    Primum  conruleum  cctlum  concutitur  tonitrUf  ideo  quod  nuUila 


marg.  1.  kac  fieri  V.  marg.  2.— 91  «ujiMkf  Mo«.  B.  2.  praecribito  Voss.  L.  B. 
proKribita  Vo»8.  vet.  qua  ecriptaV,  marg.  1.  ac  Voss.  vet.  O.  Mus.  B.  1.  2.  S. 
Cant.  Orypb.  Nard.  Baii.  Ferr.  et  P.  V.  ed,  Bodl.  Tb.  Ra.  Ald.  coUie  Bodl.  ta- 


NOT^ 


01  Preeecripta  ad  eandida  caUia  [col- 
c»]  Ita  Parens,  bene.  Hoce8t,adfi- 
nem  certnm  cnrricnli.  Lambinu8pr<r- 
icripla  et  candidaf  ntmmqne  neotro  ge« 
nere.  Itaqne  dicitnr  '  pnescripta  et 
candida  calcis/  pro  praeftcriptam  et 
candidam  caicem. 

05  Principio,  tonitrUf  ^r^.]  Cnm  de 
meteoris  disputatnrns  sit  Poeta  me- 
rito  exorditur  a  tonitru,  cnjus  ▼ariot 
modos  variasqne  differentias  rite  dis- 
tingnit  et  explicat  bis  64.  vss.  seqq, 
Primum  antem  modnm,  qno  fieri  pn- 
tat  illnd,  explicat  bis  20.  vss.  priori- 
bns.  Vult  ergo  i.  tonitru  fieri  ex 
Dobinm  concnrsuy  ventis  contra  png- 
nantibns.  Hanc  autem  illisionem  af. 
frictionemqne  nubinuiy  qna  tonitm 
fieri  pntat  Lncretius,  probavernnt 
apud  Diog.  Laertiom  Epicurus  et  A- 
nazagorat ;  probavemnt  et  Stoici  a* 
pnd  Stobttom ;  nec  denegavit  Seneca 
cap.  80.  *  Qnid  enim/  inquit,  *  non 
quemadmodnm  illisae  manns  inter  se 
plaosnm  edunt,  sic  illisamm  inter  se 
nnbium  sonos  potest  esse  magnoay 
qnia  magna  concormnt  ?'  Qnod  antem 
addit  Epicnms,  nnbes  coUisas  sic  so- 
nare,  ubi  aliquam  congelationem  in- 
doerint,  id  videtur  ita  inteliigendumy 
ut  nubei  collidendas  corradendseve 


debeant  in  glaciem  indurescere ;  ex 
cnjus  glaciei  disruptione  existimat 
Lncretius  fieri  tnm  fragmina  ilia,  qnae 
grandinem  vocamus,  com  fragoremy 
qui  tonitm  dicitur.  Ita  cnim  jam  in- 
fra  vs.  156.  et  seqq.  Veram  jam  ait 
sic  explicari  posse  sonitnm  illom  cre- 
ari  ex  nnbiom  coHisione,  ot  nnbes 
non  qnidem  indnrescant,  sed  obriges- 
cant  tantom,  et  firmitatem  quandam 
induerint  minorem  quidem,  qoam  la- 
pides ;  mijorem  vero,  qoam  nebolas 
ant  fomofl.  Qoo  fit  ot  sonitom  dent 
telarom  intentaram  adinstary  m  qnan- 
do  vento  b»  agitentnr;  crepitnm  ve- 
ro,  si  scindantnr ;  vel  chartamm,  ant 
vestiomadinstarappensaram,et  ven- 
to  agitatarom.  Addi  potest  illod, 
qood  Seneca  respondit  objicienti '  No- 
bes  impingi  montibos,  nec  sonom  .fi- 
leri :'  nimirom,  inqoit,  *  Mon  quomodo- 
cnmque  nnl>es  UlisaB  sunt,  sonant ; 
sed  si  apte  snnt  compositae  ad  sooom 
edendnm.  Aversae  inter  se  manns 
collisaB  non  plandnnt,  sed  palma  com 
palma  coUata  plansnm  ^t,'  Ace. 

Ceerula  ceOi}  Cmmleom  ccelomy  aic* 
ot  *  claosa  domorom,'  pro  clansat  do- 
mitf,  vel  *  strata  visB,'  pro  strata  via> 
&c.    HeUenismus  est. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LIB.   VI. 


725 


Propterea,  qnia  concnirant^  sublime  yolantes, 

^theriaB  nubes^  contra  pugnantibus  ventis. 

Nec  fit  enim  sonitns  cceli  de  parte  serena ; 

Verumy  nbiquomqne  magis  denso  snnt  agmine  nnbes, 

Tam  magis  binc  magno  fremitns  fit  mnrmure  saepe.        100 

Prseterea^  neque  tam  condenso  corpore  nubes 
Esse  quennt^  quam  sunt  lapides^  ac  tigna ;  neque  autem 
Tam  tennes,  quam  sunt  nebnlse,  fumeique,  volantes. 
Nan)  cadere  aut  bruto  deberent  pondere  pressae. 


oirrta  volUantia  per  altum  concuraaiU  adversus  se  ipsapfr  ventoa  contrarioi*  Nam- 
wemMrmvr  non  reddUur  de  regione  suda  cceli:  eedy  in  quacumque  parte  cceU  nu- 
nja  tunt  cum  duetu  magia  densato,  eo  magie  ex  ea  parte  plerumque  sonitue  red" 
ditnr  cam  ingenti  fremitu.  Deinde  nabUa  nequeunt  constare  corpore  tam  deneo^ 
TMn  Mxa,  aut  tigna  constant  ;  neque  contra  tam  exilia  euntj  quam  caVgines,  et 
vaporee  voUtante$,    Etenim  oporieret  ut  vel  deciderent  propiUsa  scilicet  pracipiti 


^^^^^^^^^1»^^ 


2tf  Mus.  B.2.  ealcis  edd.  vnlg.— 94  insignem  edd.  vulg.— 06  eucurrunt  V,  ed.  Th. 
Ra.— 100  hie  Heins.  2.Mu8.  B.  2.— 101  tamenV.  ed.  Tli.  Ra.nn^M  P.  O.  Ald. 
et  edd.Tn1g.  in  tr«  Vind.tn  a^reVoss.  marg.  wiire  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mns. 
B.  2. 8.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  mira:  Mus.  B.  1.  mixt<B  V.  marg.  1  .firma  Wakef.  in 
Bot~102  poindes  Vind.  j)6pid4fsO.Mn8.  B.  1. 2.  S.  Cant.  ac  2t^  P.  V.  fd.  Th.  Ra. 
Ald.  Orypb.  marg.oc  Jiti^  Ferr.  ac  rigna  Mus.  B.  1.  agnigna  Mus.  B.  2.— 104 
Nm  eadere  abrupto  P.  Mus.  B.  2.  preeti  P.  Ald.  Oryph.  raarg.  Bas.  marg. — 


NOTiE 


96  8ubhme\  Adveil>ialiter.  Sie  ii. 
206.  et  IT.  ISS.  H.  e.  per  altum  aera. 

07  PugnoMHbiu  [pugnaniiM^i  Pag- 
Bantibns ;'  metri  causa. 

08  Cflrfi  de  parte  eerena']  Non  enim 
tontt  ab  ea  parte  oceli,  qnap  serena 
ctt  Sic  infra  ts.  246.  Horatius  an* 
tem  Od.  1. 24.  scribit  ex  vulgi  opi- 
oione  nonnnnqnam  tonare  Jovem  de 
•ereno  coelo :  ^  Namqne  Diespiter  Igni 
eonuco  nnbila  dividens  Plemmque, 
per  pnmm  tonantei  Egit  equos,  vo- 
laeremqne  cnrrnm.'  QnaB  fDlmina 
•ereno  ccelo  facta  portendnnt  bomi- 
nibns  tristia. 

00  Denso  agmine']  Denso  actn  et 
dnctu  nnblnai.  Sic  v.  272.  agmen 
OMrp^tnr  pro  dactn  et  actUy  nbi  de 
flaminibnt  aity  qnod  lenl  agmine  flo* 
tat. 


101  PrcBttreOyniquey  4r«.]  His  6.  vss. 
docet  qua  ratione  explicari  possit, 
quod  nnbes  colliste  sonitnm  edere 
queant;  nempe,  qnod  medinm  cor- 
poris,  sen  natnrse,  genns  induerint  in- 
ter  lapides  et  fnmum :  si  enim  a?que 
solid»  forent  ac  lapides,  repente  ca- 
derent  e  snblimi  aere :  sin  antem  k- 
que  tennes  forent  ac  fumus,  constare 
non  possent,  sed  statim  evanescerent, 
neqve  cofaibere  possent  grandinem  et 
nives. 

104  Aut  bruto  [abrupto]  Prsempto, 
praecipiti.  Abrnpta  enim  dicnntur  ea, 
qnas  cnm  impetu  deiabnntury  qnales 
sunt  montes  et  rupes.  Sic  locntns  est 
1. 21S.  <  Nunc  binc,  nnnc  illinc  abmp- 
ti  nubibus  ignes.'  Sic  Virg,  £n.  iii* 
et  alii. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


72ff 


T.   LUGRBTll  GARI 


Ut  lapides;  wt,  nt  fumas^  Oonstare  neqnirent,  105 

Nec  cobibere  ni^eis  gelidas,  et  grandiDis  imbreis. 

Dant  etiam  sonitiim  patnli  super  aeqnora  mundi, 
Carbasus  ut  quondam»  magnis  intenta  theatris» 
Dat  crepitum,  maloa  inter  jactata»  trabesque. 
Interdum,  perscissa  furit  petulantibus  auris,  110 

£t  fragileis  sonitus  chartarum  conmeditatur ; 
Id  quoque  enim  genus  in  tonitru  cognoscere  possis : 

sua  graritaie  veluti  aaxa  cadant :  vel  non  poesent  connetere^  teluH  fummo  noD 
consUtit ;  neque  adeo  possent  eontinere  in  seipsis  nivesfiigidas  et  imbresgrw' 
dinis»  N  nbes  edunt  quoque  aonitum  euper  campoe  mundi  diffuai,  veluti  f^rumque 
vetum  extenaum  supra  magna  theatra  edit  sonitum,  H  agitelur  intermalo9et  trabes: 
$ape  etiam  illud  pirfractum  ventis  furentibue  fertur,  et  imitatur  leves  crepUu» 
ehartarum,    Licet  enim  utqueas  animadverters  lufjnsmodi  sonitum  in  tonitru  vfl 


105  kaud  P.  in  not.  neque  irent  V.  roarg.  1 — 106  gelidos  V.  ed.  'Bodl.  Tb.  Ra. 
aut  O.— 108  traehelis  P.  in  not.— 109  maios  \om.  vet.  et  L.  B.  Mus.  B.  2.  P. 
in  DOt.  muros  Gassend.  Gryph.  marg.  Bas.  marg.  P.  V.  marg.  1.  Ferr.  Ald. 
matos  Viod.  V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  Mus.  B.  1.  Cant  tn  altos  O.  magnos  Mns.  B. 
3.  agitaia  Mus.  B.2.— 110  petviantibus  Vind.  petiantibus  Mos.  B.  1.  petvatUibus 
Mus.  B.  3.  petiviantibus  Mus.  B.  3.  in  marg.  perviantibus  Siis.  Euris  pro  auris 
edd.  volg.-.lll  sonitus  deest  V.  ed.  Ferr.  Tli.  Ra.  Vind.  Mns.  B.l.  2.— 112 
Honc  vs.  parenthesi  indudit  Lamb.  Idque  V.  ed.  Tb.  Ra.— 113  chartasque  P. 


NOTJE 


100  Grandims  imbreis]  Orandinem, 
qosB  cadit  in  roodum  imbris. 

107  Dant  etioM  sonitum,  ^.]  His 
8.  vss.  comparationem  institait,  qoa 
explieari  qneat  sonitns,  qoi  creatnr  ex 
nnblnm  collisione,  ventls  contra  png- 
nantibus.  Sic  enini  v.  g.  HHm  aea  ve- 
la  theatris  intenta,  si  ventis  agiteii- 
tor,  sonHum  ednnt ;  ant  crepitfrm»  ff 
scindantnr.  Sic  chartBB  vel  vtstea 
appenssp,  si  ventis  versentoi',  sonltnnv 
reddnnt. 

PatuH  super  eequora  mundi]  If»  e. 
super  campos  seu  planitiem  mundi. 
Sic  V.  277.  vocat  aera  *  magnom  mare 
aeris.' 

108  Theatris']  Solebant  enimapud 
Romanos  veta  prsetendi  theatris  ant 
solis  ant  imbris  arcendi  cansa,  nt  pa« 
tet  ex  Lucretio  ipso  it.  73.  Qnomm 
etiam  meminit  Propertios  lib.  ii.  Eieg. 
et  Piinius  lib,  xxiii.  bis  verbis :  *  Vela 


in  theatrii  tantnm  nmbram  f«cerey 
qood  primus  onminm  invenit  Q.  Ca- 
tnloSjCnmCapitoUamdedicaret.  Car- 
iMisina  deinde  vela  primns  in  theatro 
daxisse  fertar  Lentnins  Sptnther,  A- 
pollinaribns  ludis.'  Sunt  qni  legen- 
dum  ptttant  non  theatriSy  sed  frodbe- 
Us.  Est  aotem  tmchelnm  media  pars 
mali  iiavis.  Scilicet  qniasnbdit  Poeta^ 
*  malos  inter Jactata,  trabesqae.'  Ve- 
rom  per  maloa  ef  tiiil>e«  tignificst  ea 
tigna,  qnibns  appendontnr  vela :  6ai* 
lice  tringlesy  ehevrons,  pirehes* 

109  Malos}  Lamb.  nmrot. 

110  Auris  [mt5]  Ventis.  Earatenim 
ventns  est  ab  orienteflans.  Aiiat  lege- 
batnr  auriSf  h.  e.  flatibns,  ventls. 

111  Conmeditatur]  Per  metaphoram 
ab  hominibns  ductam  ad  ret  iaanima- 
tas.  Sic  Hor.  Od.  iv.  14.  de  Ache- 
lao  fluvio : '  Horrendamqoe  enltit  Di- 
iuviem  meditatur  agris.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB    RIRUM   NATURA   LIB.   VI. 


727 


Aat,  ubi  subspensam  vestem>  cbartasque  volanteis, 
Verberibus  veotei  vorsant,  plaBguntqae  per  aoras. 

Fit  qaoque  enim  interdam^  non  tam  concorrere  nubes 
Frontibas  advorsis  possint,  qaam  de  latere  ire,  116 

DiVorso  oiota  radentes  corpora  tractim ; 
Aridas  unde  aareis  terget  sonus  ille,  diuque 
Dacitur^  exienmt  donec  regionibus  artis. 

Hoc  etiam.pactOy  tonitru  concussa  videntur  120 

cim  venH  agitani  ietibuB  veslimentuni  appensum,  aut  chartas  voHtanteB^  atque  ver» 
berant  perftaius  aerios,  Aecidit  etiam  ut  aliquando  nuMa  nequeani  tam  concuraare 
eemiretriiafrmMuB^  quam  freeedere  de  ialere,  corradentia  vario  motu  effutionem 
c0rporiMy  ex  quoeomiua  iUe  acuiue  radii  aure$y  ei  diutiue  protrakUur^  uequedum  egreo- 
mu  Jmerii  e  lode  aMgu$ii$,    Hac  quoque  raiione  res  cunctce  quaeeaJtce  vehemenH 


V.  ed.  O.  Mus.  B.  8.  Cant.  ckartaeve  edd.  vulg.  vokmtae  V.  ed.  Tlk  Ra.— 114 
planguenique  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  P.  Bodl.  Cant.  Bas.  inarg.  pkmgentque 
Viad.  O.  Mns.  B.  1.2.— 115  «liMiiP.  in  not.  ft  edd.  vulg.— 117  motura  deniee 
V. ed.  Th.RA,eerpora  8as.  Orenov.  Obs.  p.  214.  corpore  P.  Bodl.  Voss.  L.  B. 
Ferr.  Ald.  e  corpore  e  eorpore  V.  ed.  Tli.  Ra.  corporie  Voss.  vet.  V.  marg.  1. 
Hav.  ira£iim  Vots.  vet.  et  L.  B.  Sus.  Oronov.  iracium  vulg.  traciam  Ferr. 
ierram  V.  narg.  1. — 118  iurget  V.  marg.  l.— 110  exieruni  Voss.  vet.  et  L.  B. 
Bfos.  B.  2.  Voss.  marg.  Creech.  exierini  V.  ed.  Tli.  Ra.  Mns.  B.  1.  Bodl.  Sus. 
exierii  reUqoi.  orfis  Vind.  Cant.  aliii  ]$Ius.  B.  3.  arctis  vulg.— 121  tremore 


NOT^ 


114  VerberibuMl  Sic  v.  965.  vocat 
'  verbera  ventorum/  ventos  ipsos, 
seu  ventorum  flatus. 

Plaaguni^  Verberant,  percutiunt. 
Sic  Ovid. '  Plangere  nnda  meis  cona- 
bar  pectora  palmis.'  EtLucilL  'Pian- 
'  gont  littora  fluctus.' 

115  FU  fuoque  «atm,  4rc]  His  5.  vu, 
altemm  tradit  modnm,  quo  explicari 
qneat  tonitm.  Vnlt  igitur  ii.  tonitrn 
fieri  posse  non  solum  ex  mntua  nu- 
bium  arietatione  et  coUisione;  sed 
etiam  ex  abrasione  qnadam  et  tactu 
nobiam  obUquo.  Neque  enim  sem- 
per  frontibus  adversis  concnrrunt  nu- 
besy  sed  aliqnando  ex  latere  sese  pre- 
munt  et  ferittnt  radentes  sese  mutuo^ 
stridnlamqiie  clangorem  ednnt. 

117  Corpora  leorporVi  CoiporiSy 
Mtri  eansa. 

Traeiim  liradum']  Ita  Lambinus  et 
atii  fompinres.    H.  e.  qnasi  eflusio  ' 
nem ;  dixit  enim '  tractnm  coTporis,' 


pro  corpus  fiisum.  Recte  autem  cor- 
pus  insum  dicitur,  quia  nubes  diffu- 
ste  snnt.  Pareus  vero  iaetum,  b.  e. 
actum ;  quia  sese  tangunt  nubes.  Sic 
II.  1045.  *  tactum  corporis/  b.  e.  cor- 
pus. 

118  Aridua]  Acntus,  acris. 
Tergeil  Lambity  radit,  leviter  per- 

cutit,  mulcet.    Sic  iv.  70. 

119  Exieruni  [exierif]  Non  calor  et 
ignis  compressus,  ut  male  interpreta- 
tur  Lambinusy  sed  ille  sonus  acris  et 
aridus,  qui  tamdiu  radit  aures,  quam- 
din  coarctatur  in  nubibus  sese  corra- 
dentibus ;  b.  e.  quamdiu  radunt  sese 
nubes. 

120  Hoe  eiiam  pacto,  i^c.}  His  11. 
vss.  tertium  affert  modum,  quo  ex- 
plicari  queat  tonitru.  Antumat  igi- 
tur  Lucretius  iii .  fieri  posse  tonltrUy 
non  sohim  ex  collisione,  sed  etiam  ex 
distractione  et  disruptione  nubium  : 
nbi  scilicet  ventus  in  iis  inclusus  nn- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


728  T,   LUGRBTII   CARI 

Omnia  saepe  gravi  tremere^  et  divolsa  repente 

Maxuma  dissilaisse  capacis  moenia  mundi ; 

Qaom  subito  validi  venti  conlecta  procella 

Nubibus  intorsit  sese^  conclusaque  ibeidem* 

Turbine  vorsante  magis  ac  magis  undique  nubem,  125 

Cogit^  utei  fiat  spisso  cava  corpore  circum. 

Post^  ubi  conmovit  yis  ejus^  et  inpetus  acer, 

Tum  perterricrepo  sonitu  dat  missa  fragorem. 

Nec  mirum,  quom,  plena  animae,  vesicula  parva 

tomtru  videniur  plerumque  contremeref  et  immensi  ambitu»  cmlorum  toMtorum  di$^ 
clttH  videntur  dissolviy  uhi  tempesta»  venti  repente  contracta  involvit  oeu  in  nmM-^ 
1m$y  et  intersepta  in  iis  facit^  turbine  magis  ac  magis  agitante  ex  omnibms  partibuSf 
ut  nubesreddatur  concataj  sno  corpore  densaio  circum.  Postquam  vero  vUfida  po» 
ieniiaj  ei  impetus  iUius  concitavit  eam,  tunc  ipsa  egressa  edit  crepUum  cnm  miir- 
murCf  quod  incutit  terrorem,    Neque  hoc  est  ndrabHef  siquidem  membrana  exigua 


Vind.  Ferr.  tremor  V.  ed.  Th.  Ra.  iremiutre  omiMo  ei  Mns.  B.  2.— IM 
Maxime  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Mns.  B.  1.  8.  dissoMsse  P.  Mns.  B.  8. 
Oryph.  Bas.  sed  dissiluisse  Mn^.  B.  8.  iu  marg.  Heins.  Veas.  vet.  et 
L.  B.  dixUuisse  Mns.  B.  1.  H.  vs.  e.t  octo  seqq.  desnnt  Miis.  B.  8. 
—128  Tum  O.  Mns.  B.  1.— 124  internt  Bodl.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  w- 
iercii  Voss.  marg.  contusaque  Sns.  contrusaque  qnidam. — 125  vorsatUe  vel 
versanie  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Ferr.  Th.  Ra.  vermnti 
vitlg.— 120  ut  pro  irffi  Vind.  corpora  Fcrr.— 127  coniumuit  Voss.  marg. — 128 
prceterri  crepo  V.  ed.  Th.  Ra.— 129  tum  pro  quom  V.  ed.  Th.  Ra.  vensi- 

NOTiE 

diqne  se  torqnens  ac  versans  tandem  Pontan.  in  meteor.    *  Ut,  cum  irata 

frangit  eas,  et  ernmfilent  fragorem  manns  tormento  exclnsit  aheno  Fu- 

edit,  qni  non  solnm  anres  percntit,  mantem  pilam,    versatqne   volubile 

sed  et  totnin  mnndum  valida  vi  con-  saxnm,  Inchisi  emmpnnt  igoes  ni* 

cntit.  Qnod  quidam  exemplo  vesic»  grantibus  anris,  Fit  tremor,  horrea- 

confirmat,  qns  si  vento  plena  displo-  dnmqne  sonat,    tum   plnrimns  aote 

datnr  ac  media  crepitet,  sonitnm  in-  Sternit  iter  fragor,  et  gemitu  saxm  io- 

gentem  reddit.    Qna  etiam  ratione  ta  resnltant,  Disjectnque  runot  pro* 

Plinius  lib.  ii.  cap.  48.  declaravit  pos-  stratis  mcenibus  arces.' 

se  *  spiritnm  nnbe  cohibitnm  tonare,  121  Vivolsa]  Divnlsa. 

natnra   strangnlante  sonitum,   dnm  122  Dissiluisse]  Dissoluta  eMe,  die- 

rixetnr,  edito  fragore,  cnm  erumpat,  cessisse. 

ut   in   membnina   spiritn    intenU.'  Mcenia  muudi]  Arobitos  ccsli :  i.  74« 

Qnam   opinionem    totati  snnt  olim  u,  1048.  iii.  16.  v.  120.  465.  Sce, 

etiam  Anaximander,  Strato,  Dioge-  128    Conkcia]    CoUecta.    Sic  iv. 

nes,  sed  prKsertim  Lencippns,  £m*  416. 1108. 

pedocles,  et  Aristoteles;  et  qun  vnl-  128  Pertenierepo']   Terrorein  inter 

go  recepta  est,  et  qnae  apprime  pot-  crepandnm  incntiente.  ' 

est  explicari  per  tormentomm  nos-  Missa]   Emissa,  snpp*  Tivkla  Tis 

trornm  ictns  ignitos,  nti  prsclare  Tenti. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE   RRRUM   NATURA   LIB.  VI.  729 

Saspe  ita  dat  magniiin  sonitcim^  displosa  repente.  130 

Est  etiam  ratio^  quom  ventei  nubila  perflant^ 
Ut  sonitos  fieu)iant ;  et  enim  ramosa  videmus 
Nnbila  saspe  modis  multis,  atque  aspera^  ferri. 
Scilicet  nt  crebram  sylvam  qnom  flamina  Canri 
Perflant,  dant  sonitum  frundes,  rameique  fragorem.        135 

Fit  quoque^  nt  interdum  validi  vis  incita  venti 
Perscindat  nubem,  perfringens  inpete  recto. 


repkUi  venio  plerumqne  ita  sbmliter  edit  crefntuMf  ubi^iubito  dirumpitur»  Est 
fioqiue  ruJtWj  qumdo  vemti  ngitoMi  nubes^  ut  ipsi  edanJt  murmur,  Namque  $<tpe' 
uumero  cermmu»  nubeeformatai  in  modum  ramorumj  et  impolitaSf  tJoUtare.  Ntmt- 
nui  tieutfoim  edwnt  murmur^  et  rami  crepitum,  quando/latue  Cauri  agUant  $pi»' 
9am  «ylMm.  Aeddit  etiam  ut  atiauando  acer  impetu»  vehementi»  venti  diecindat 
"^' — ,  perrumpen»  eam  recto  ictu  flammis.   Etenim  re»  aperta  ottendit^  qutd  mh- 


c«lc  V.  ed.  Tb.  Ra.  Vind.  Cant  ve»»icuta  P.  Perr.  Ald.  O.  et  V.  ed.  CaDt. 
pro  Tar.  lect. — ISO  magnum  Isidor.  Voss.  marg.  partum  V.  ed.  Ferr. 
Tb.  Ra.  Sos.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  pariter  P.  Vind.  Miis.  B.  1. 2.  et  edd. 
Tnlg.  datpervim  eonitum  Wakef.  in  not.— 1S2  Et  P.  O.  Mus.  B.  2.  Ferr.  Ald. 
Ckredd.  ralg. /actimt  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Bodl.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald. 
•— 1S5  dmU  deett  V.  ed.  Tb.  Ra.  clam  mnutum  Mns.  B.  1.-130  tnsito  Cant.— 


NOT« 


129  Animee]  Venti,  aeris,  spiritns. 
Sic  T.  IS.  '  animtt  leTea  Tentomm.' 
Et  alibi  passim.  Sic  Hor.  Od.  it.  12. 
*  ImpeUont  animae  lintea  Tbraciae.' 
Sic  Virg.  JEn,  Tm.  Clandian.  de  Rap. 
Proscrp.  I. 

150  DtspioM]  H.  e.  magno  cum 
soidta  dirupta.  Eadem  porro  com* 
paratioDeatitarEpicnrns  apud  Laert. 
lib.  z.  his  Terbis:  'Tonitrn  antem 
iieri  potest  ex  spiritn  in  nnbes  caTas 
inTolnto,  atqne  intorto,  qnemadmo- 
dmn  in  Tasis  nostris  ab  igne  inflatis 
edl  spiritam  Tidemos.' 

151  E»t  etiam  ratioy  4rc.]  His  5.  tss. 
qaartom  conraiioiscitar  modom,  qao 
tenltro  6erl  qaeat.  Potat  ergo  Iio* 
cretias  it.  tooitra  fieri  posse  ooo  so- 
hUB  ex  TiTida  tI  Tcnti  nnbibos  inTo- 
Inti :  sed  etiam  ex  sola  ti  Tentomm 
Bobet  dlfjiclentiam.  Qood  qoidem 
fiaii  folgo  cemimoB  in  sjItIs,  qusr,  sl 


Tentis  agitentur,  sonitnm  eduntatqne 
ingentem  fragorem. 

1S2  Ramoea  NubHal  Quaenonsint 
flM|nabilia,  sed  aspera;  et  qnse  arl>o<- 
mra  ramosamm  instar  oonstant  par- 
tibns  eminentibus  et  bnc  illucpro^ 
jectis. 

1S4  Cauri]  Cauras  Tcntus  est  spi- 
rans  ab  occasn  ststifo.  i.  201.  t.  T41. 
Speciespro  genere,  ut  ainnt. 
-  lWFitquoqueyUtinterdum^tFC.]Hi» 
8.  Tss.  qnintnm  affert  modnm  qoo 
fieri  tonitra  possit.  Igitnr  ▼.  Lncr^ 
tlos  censet  non  solnm  ex  Tentis  nnl>es 
agitantibus  sf  iTarum  adinstar  fieri 
tonitra ;  sed  etlam  fieri  posse  ex  Tcn- 
to  nubes  perstringente.  Slcut  enim, 
inqnit,  tIs  Talida  Tenti  in  terris  altas 
mrbores  radicitns  eTelllt,  inque  marl 
fioctus  excitat  qnos  frangit  magno 
cnm  fragore  atque  reboato,  it»  im 
nobibas  Idem  cootiogere  potest. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


730  T.   LUCRBTII   CARI 

Nam^  quid  posgit  ibei  flatus^  mattifesta  dooet  res 

Heic,  nbi  lenior  est^  in  terra,  quom  tamen  alta 

Arbnsta  evoIveQS  radicibus  haarit  ab  imis.  140 

Sunt  etiam  flactos  per  nubila,  quei  qnasi  marmur 
Dant  in  fraHgiindo  graviter ;  quod  item  fit  in  altis 
Flaminibus,  magneqae  mari»  qnom  frangitur  sestu. 

Fit  quoque»  nbi  e  nnbe  in  nubem  vis  incidit  ardens 
Fulminis :  haec^  malto  si  forte  humore  recepit  145 

Ignem^  continuo  magno  clamore  trucidat: 


iu8  vaUat  in  eo  loco :  $iquidem  in  terra  hic,  ubi  minus  vehemen»  ett,  tamen  di9eutiens 
cehus  arboree  abnpit  eas  ab  altia  radicibui.  Fluctna  quoquefiunt  tn  iiii6t6i»,  qvi 
edunt  quaei  soniium  cojtfringendo  scsefortiter  ;  quod  simditer  aecuUt  inpro/undii 
JtuviiSf  et  t»  vasto  aquorcy  ubico^fringiturftuctu.  Accidit  etiam  ut,  cum  impetus 
igneus  fulmims  incurrit  e  nube  arida  in  nubem  madidain,  n  fortasse  hac  nnbes 
madida  excepit  ignem  fulminis  tn  plurimo  Uquoref  accidit,  inquam,  til  repente 


1S7  petfingens  Vos».  L.  B.  Voas.  marg.  pergtringena  O.-— 188  qui  O.  Cant. 
docere»  Vind.  V.  ed.  Vos».  L.  B.  Mus.  B.  1. 2.  Th.  Ra.  Vom.  marg.— 189  imor 
V.  ed.  Th.  Ra.  certa  pro  ierraV,  ed.  Tb.  Ra.— 140  Arbuste  vohens  C«nt.  Ar- 
busta  volvens  Voss.  vet. — 141  qua  quasi  Sos.— 142  in  frangendo  P.  V.  ed. 
Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  8.  Cant.  infringendo  yulg.  gnttfiierqui 
item  V.  ed.  Th.  Ra.— 143  astusV.  marg.  1.  Cant.— 144  ttit  Gif.  Par.  ineidat 
Mus.  B.  2.— 140  continuo  ut  m.  c.  truddet  edd.  vulg.— 148  propere  P.  et  edd. 

NOT^ 

.    188  Ibei]  In  nabibus.  pressiun  stridere  et  crepitare :   vel, 

189  Heic']  In  his  inferioribns  mmi-  sicnt  cernimus  laurnm  in  igne  crepi* 

di  partibosy  nempe,  in  terra  et  in  tare :  ita  nubem,  si  forte  aridior  foe- 

mari.  rit,  igne  athereo  succensam  crepi- 

Heic  est  tottorJSopp.qnam  in  nubi*  tare,  et  magno  cum  stridore  combn- 

l>us.  riy  unde  tonitru  fiat 

.    Qu0m . . .  .haurit}  Pro,  cnm  bauriat.  Fity  ifc.]  Ita  [Fti , . .  Fulmitds^  hae 

Jungit  enin»  vecem  <  cum '  cum  indi-  . .  •  Ignem,  ttf  . . .  trucidet]  Lambinns 

cadvoi  que  tamen  vulgo  cnm  snb-  legit  hos  tres  versus.    Pareus  vero 

jnnctivo  jungitur.    Quanquam  idem  et  alii  quidam :    Fit  quoq[ue  utie  nubCf 

itBpe  factt  Cicero  mnltis  in  locis.  ffc.  Ignem  amtinuOf  ^c 

144  Fit  quoque,  ubi  e  nubet  ^«0  His  Nube]  Arida  scilicef ,  et  sicca,  qnae 

1 1.  vss.  sextum  dat  modom  Poeta,  qno  ignem  conceperat. 

tonitru  fieri  posse  putat    Itaque  vi*  Nubem]  Uvidam  scilicet  et  madi- 

docet  etiam  tonitru  fieri  posse  cnm  dam,  qne  mnlto  suo  humore  extio- 

ignis  fulroineus  e  nol>e  arida  et  sicca  gnat  ignem  incidentem. 

incidens  in  nnbem  uvidam  et  bnmi-  145  H<rc].  Nempe,  nubes  uvida  et 

dam  extinguitur  magno  com  crepitn  madida. 

acttridore;  sicut  v.  g.  videmus  can*  146  CUmore']  Stridore,  sonitu« 

deni  ferrum  in  aquam  frigidam  de-  Truddat]  Extinguit. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA    LIB.  VI. 


73L 


Ut  calidis  cande&ii  ferrani  e  foniacibiis  olim 
Stridit^  ubi  in  gelidum  propter  demersimns  imbrem. 

Aridior  porro  si  nobes  adcipit  ignem, 
XJritar  ingenti  sonita^  sabcensa  repente :  150 

Laaricomos  at  si  per  monteis  flamma  vagetar, 
Tarbine  ventoram^  conbarens^  inpete  magno. 
Nec  res  uUa  magis»  quam  Phoebi  De]pbica  laarus 
Terribili  sonitu^  flamma  crepitante^  crematur. 

Denique^  ssepe  geli  multas  fragor,  atqae  ruina  155 

txtmgmat  iUiini  cnin  magno  crepitu ;  veUtH  dHquando  ferrum  ignitum  tractum  ex 
trdeutibus  formcibm  creintat^  catm  immergimMe  illiid  eMto  in  frigidam  aquam, 
Verum  $i  imbeenccior  reeipit  iguemy  continuo  accenta  crematur  cum  magno  damore : 
velati  §i  ignisferaiur  per  coUes  Uturiferos  impetu  veutorum^  concremane  orania  cam 
impetuosa  vt.  Neque  enim  res  uUa  comburitur  igne  stridentey  cum  clamore  magis 
terrifico^  quam  DelpMca  lawrus  ApolUnis,    Dcmum  plerumque  ingemfragmengelu 


tiilg.  demersus  in  Mns.  B.  2.— 149  sin  nubes  Sns.— 160  ingentis  Vind.  V.  ed. 
Cint.  Th.  Ra.  stAcemu  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  suceenaa  tnlg.  reeente  V.  ed. 
Viad.  Voss.  veU  et  L.  B.  Mus.  B.  2.  Th.  Ra.  Ald.  repenti  Cant.— 161  monteis 
deett  Mnt.  B.  2.  si  deett  V.  ed.  Tb.  Ra.— 152  Turmcs  tentorum  6na.— 158  res 
Hta  Vind.  Mns.  B.  2.  V.  marg.  resina  O.  P.  in  not.  Cant.  res  visa  Mns.  B«  8. 
—154  sonitum  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  sonitu  in  Vom.  marg.— 156  Grandibus  V. 


NOTiE 


147  OHm]  Aliqnando.  Hee  enim 
Tos  oUm  ntmmque  notat  tempns,  fu- 
tnrnm  et  pneteritnm. 

14S  Stridit]  Terti»  conjng.  Strido, 
k,  Sic  Hor.  ii.  Sat.  nlt.  *  Stridere 
lecretm  diviaos  anre  snsurros.'  Dici" 
tmretiam  strideo,  es,  secundae  con« 

149  Adcipit  ignem]  Sjc  v.  608. 
'  Acdpere  ex  nna  scintilla  inceodia 
patsini.' 

151  Lmsricsmos  mswteifi]  CoUes  lau- 
rit  intitos,  vestitot,  et  ooopertos; 
JMrigerot,  lanriferot* 

153  Nee  res  uUa  magiSf  d^,]  Sic 
Pliikzy.  cap.  nlt.  Lanmt  manifiette 
«bdicat  igaet  cf epitn,  et  qnadam  de^ 
tettaiione,  intenmeonim  eiiam  vitia 
Itgno  torqnente. 

Pkcebi]  ApoUinit,  eui  sacra  fertnr 
Lanms. 

Delpkiea']     Qiiati    Apoilinea,   te« 


Apollini  Delphico  tacra.  Dnpiex 
enim  laurot  gennt  dittinxiste  Cato- 
'nem  scribit  Piinins  xv.  cap.  iilt.  Del- 
phicam,  et  Cypriaro.  Haec  folio  bre- 
vi»  ntgro»  per  marginet  imbricato,  et 
crispo.  llla  folio  maximo,  maximit 
baccit,  alqoe  e  viridi  rubentibut: 
qna  victores  Delpbis*  et  Roms  tri- 
nmphantea  coronari  tolebant.  Pom- 
peius  Lenseus  tertium  lanms  genut 
adjecit,  qnam  Muttacem  appellavit, 
qnod  mustaceit  subjiceretnr. 

155  Demqutf  sespe  geUy  ^c.]  Hit  4. 
vtt.  teptimum  proponit  modnm,  quo 
tonitra  fieri  potseait.  Ergovii.  do- 
eet  etiam  tonitra  fieri  posse,  cnm  no- 
bet  gelo  grandineqne  pr«gnantes  in 
«nmn  densantnr  a  vento,  moxqne  ita 
Ihingontnr,  nt  et  geln  fragor,  et  graa- 
4linia  niina,  h.  e.  nt  geln  pneraptnm, 
pratroptnsque  inber,  graodinit  efflci- 
ant  fragorem,  quod  tonitro  vocamut. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


783 


T.   LUCRBTII   CARl 


Grandinis»  in  magnis  sonitam  dat  nobibus  alte : 
Ventns  enim  quom  confercit,  franguntur^  in  artum 
Concreteij  montes  nimborum  et  grandine  mixta. 
Fulgit  item^  nubes  ignis  quom  semina  multa 


et  Utpau  grandims,  edii  nrnrmur  cum  magn^  slamore  in  magnk  nubiU$.  Namqm 
nbi  ventuM  condensat  ntibes,  tunc  montea  nuhilorum^  condenai  in  angustum  inter» 
misti  §prandin€  dirumpmtur,    Pariter  fulguraif  quundo  nube»  conjtictu  suo  excu 


***^^^**^ 


ed.  Tb.  Ra.— 167  enim  deest  Mns.  B.  2.  cmoertit  P.  V.  ed.  Tli.  Ra.  Ald. 
Grypli.  marg.  Bas.  marg.  Bodl.  confenit  O.  eonfertur  Mus.  B.  1.  confe,  reliqnis 
oroisMs,  Mus.  B.  2.  confertit  Cant.  Mus.  B.  3.  con»€rtit  Ferr.  confardt  quidam. 
alium  P.  V.  cd.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Gryph.  marg.  Bas.  marg.— 168  mixta 
P.  V.  ed.  Bodl.  Th.  Ra.  Ald.  nweti  edd.  vulg.— 169  FulgU  Nouius,  x.  12. 


NOTiE 


Getifragor'\  H.  e.  gelu  prsruptus 
lapsus.  Dicitur  autem  gelum,  i,  et 
gelu  indeclinabile.    Sic  vss.  629.  877. 

BMMa  grandini»]  Imber  grandinit 
ruentis,  et  cadentis. 

167  Conferdt']  Condensat,  cogit. 

168  Montee  nimboruml  Nlmbi,  seu 
nnbef  instar  montinm  grandes. 

159  Fulgit  item^  ^fc.]  Hactenus  de 
tonitru :  nunc  vero  his  69.  vss.  seqq. 
docet  Po^ta  de  fulgure  seu  fnlgetro, 
aut  coruscatione.  Tria  enim  sunt, 
tonitrn,  fnlgur,  et  fnlmen.  Tonitru, 
Oallice,  le  bruit  du  Tonnerre.  Fulgnr, 
Qallice,  l*6cUiir,  Fulmen,  Qallice,  le 
carreau  dufoudre,  Supra  disputatnm 
est  jam  de  tonitru :  nnnc  de  fulgure. 
Docet  autem  Lucretius  hisce  4.  vss. 
prioribus  fulgur  seu  coruscationem 
nihil  aliud  esse,  quam  inflammatio- 
aem  ex  attritiono  nubium.  Censet 
enim,  sicnt  in  lapide,  ferro,  aut  ligno 
temina  ignis  continentur,  quae  attritu 
poBSunt  excntl  et  in  scintillas  elici, 
ita  in  nubibns  semina  qnoque  ignit 
ette,  qnts  nubium  ipsarum  attrit« 
facto  per  validam  vim  venti  queant 
excuti  in  conitcationem.  Licet  enim 
uubet  humidtB  tint,  tamen  earum  at- 
tritu  generari  potest  Ignis;  com, 
tette  Seneca  ii.  26.  et  26.  neque  ignis 
tine  aliquo  hnmore  gignatnr,  neq«e 


nnbes  tota  aqnea  sit,  sed  partem  eti* 
am  contineat,  que  possit  ignetcere, 
eo  modo  quo  stepe  in  ligno  alia  pars 
ardet,  alia  sndat.  Sane  neqne  id  ab- 
nuit  Plinius,qui  ii.  42.  censet  *  poste 
et  attrltu,  dum  in  prseceps  feratur, 
iUnm,  qu\sqni8  est,  spiritnm  accendi : 
posse  et  conflictu  nubinm  elidi,  ut 
duonim  lapidum  scintillantibus  fnl- 
getris.'  Addit  Seneca  citatns  exem- 
plnm  lignomm,  nt  lauri,  aut  hedera>, 
qnse  attrita  exprimant  Iguem.  Sic 
Democritns  apud  Stobaeum  Eclog. 
Physic.  dixit  *  Fulgnr  esse  colliftio- 
nem  nubinro,  qua  corpntcnla  Ignit 
eflectricla,  variit  affrictionibnt,  per 
earum  inania  multiplicia  in  nnuol 
coeuntia,  quasl  percolentnr.'  Itaqne 
fhlgur  nihil  aliud  est,  quam  lux  emis* 
sa,  defl[htaqne  per  aerem  a  iulminis 
flamroa.  Plinins  autem,  ii.  48.  Se- 
neca  ii.  16.  et  21.  et  Aristotelet  d< 
meteor.  ii.  9.  volunt  ignem  fnlgurit 
esse  laxiorem,  quippe  qni  nnbem  to- 
lununodo  findat,  et  in  aerein  evanes- 
cat :  ignem  vero  fulminit  ette  com- 
presiiorem,  quippe  qul  nnbem  per- 
nunpat,  et  interdnm  in  terram  im« 
pingatnr.  Quod  quidem  veritimile 
tolum  videtur  este  in  iis  futguribut, 
qute  tine  tonltru  micant :  in  iis  enuq, 
qutB  cnm  tonitm  ac  fnlmme  creantnr} 


"Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM  NATURA   LIB.  ¥1«  783 

Excossere  suo  concursu ;  cea  lapidem  si  160 

Percntiat  lapis»  aat  ferrum :  nam  tam  qaoqae  lamen 
£xsility  et  claras  scintillas  dissopat  ignis. 

Sed  tonitrom  fit  atei  post  aaribas  adcipiamas^ 
Folgere  qaam  cemant  ocalei^  qaia  semper  ad  aareis 
Tardias  adyeniant^  qaam  visam^  qaae  moveant^  res.      165 
Id  licet  hinc  etiam  cogposcere  :  csedere  si  qaem 


imii  pktra  prim»rdUi  ignia,  vtUiH  ri  rilex  feriat  mUeem^  velferruM.  Eientm  iunc 
tHam  Imx  eriif  et  igmt  di^icit  coruscantia  Bemna  flamma.  Ai  vero  accidit  ui 
fercipiamms  auribmM  tanitrumy  postquam  oeuli  viderunt  fuigurare  ;  propterea  quod 
rts  illm^  qute^ervenuaUudauresy^vXuui  semper  leniius,  quam  qum  tanguni  oados» 
QMMf  poies  quo^  inde  agnoscere,  ft  cema»  uliqnem  Umge  ampuiare  augmen  ar6o- 


Voss.  vet.  Mds.  B.  1.  Fulgei  reliqni.— 161  lapidis  Vind.  V.  ed.  Mns.  B.  3.  et 
ioMns.  B.  3.  rh  s  rov  lapis  in  rasnra  scriptnm  est. — 162  ExtdUerf  omisso  ei,  V. 
ed.  Tb.  Ra.  stratiUas  dissigai  V.  ed.  Th.  Ra.— 163  ut  Vind.  Mus.  B.  2.— 164 
Fsigura  Sns.  V.  marg.  l.— 165  moveai  Cant.>-166  Hic  Mns.  B.  2.  cedere  P. 


NOTiE 


id  fieri  non  pofest ;  siqnidem  ea  ful- 
gora  seu  coruscationes  perrumpnnt 
nabem  perrumpente  fnlmine,  neque 
tim  diffindnnt,  qnam  quoquoversum 
avolant,  duni  interim  fulmen  in  unam 
Bolnm  partem  contendit.  Itaque,  qno 
Diomenlo  materia  fulminis  accendi* 
tur,  fnlgnr  fit :  fnlgnr  autem  momen- 
taneum  est,  quia  fnlminis  flamma  mo- 
mentaneaest;  ac,sinonnihil  interdum 
perdnrat  cornscatio,  nonnihiJ  quoqne 
perseverantior  sit  flamma  fulminis 
necesse  est.  Res  patet  in  tormentis 
bellids.  Com  enim  noctn  tormenta 
bellica  exploduntnr,  comscatio  ex 
iiamma  concepta  quoqnoversnm  dif- 
fonditnr,  unde  fdcile  sit  procul  dis- 
tantibns  divinare  mnrmur  brevi  au- 
ditum  iri. 

Fnlgit]  TertiaB  conjng.  Sic  vs. 
164.  et  alibi  passim.  Dicitnr  et  Ful- 
geo,e8. 

162  DiMsupai]  Dissipat.  Sic  vs. 
180.  et  alibi. 

163  Sed  ionHrumfit  utei,  ifcl  His 
%  vss.  docet  tonitmm  tardius  andiri, 
qoim  fulgor,  seu  comscatio,  cerna- 


tnr*  Cujns  rei  rationem  hanc  reddit, 
qnod  res,  quse  movent  oculos,  citius 
ad  visum  perveniant,  quam  qnae  au- 
res  mnlcent.  Rem  exempVo  confir- 
mat.  Si  qnis  enim  caedat  arborem, 
procnlqne  stes  observans,  sane  vide- 
bis  plagam  prins  Infligi  arbori,  qnam 
sonnm  andias.  Ita  Arist.  ii.  Meteor. 
'yd^eroi  ^  p/rrh  tV  »AiryVi  utiX  (iortpoif 
rris  fipoyrijs*  &XX2t  ^alyeru  rp6repoif  Mk 
th  TJ^  Kfcir  wportpeu^  rris  iuunis,  H.  e. 
'  fit  antem  fnlgur  post  plagam,  et 
posteriua  qnam  tonitru:  sed  cernitnr 
prius,  propterea  quod  videndi  sensus 
celerior  sit,  quam  andiendi.'  Ibidem 
pariter  rem  alio  declarat  exemplo, 
oempe  remignm.  Jam  enim,  inqnit^ 
remigibna  remos  iteram  attollentibns, 
primus  ad  anres  sonitu»  pervenit.  Sic 
Lncretius  infra  vs.  182.  idem  repetit* 

Tonitrum'}  Dicitifr  tonitra,  neutr. 
indeclinab.  i ing.  In  plural.  vero  toni- 
trua.  Dicitur  et  tonitrus,  ns,  mas- 
cnl.  Plin.  Cicer.  Ovid.T.  Liv. 

164  Fulgere']  TertiBe  conjng.  va, 
159.  et  infra  vs.  173. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


734 


T.  LUCRBTII   OARI 


Ancipiti  videas  ferro  {nrocol  arboris  aactam^ 
Ante  iit  ut  cemas  ictum^  quam  plaga  per  aqras 
Det  sonitum;  sic  fuIg6rem*quoqae  cemimus  ante, 
Quam  tonitrum  adcipimus,  pariter  qui  raittitar  igni 
£  simili  caussa^  concursa  natus  eodem. 
Hoc  etiam  pacto,  vohicri  loca  lumine  tii^unt 


170 


rit  cnm  ferro  ex  utraque  parte  acHto :  namqne  aceidU  ut  videas  plagam^  prUuqmam 
ictus  reddaitonum  auribus  tuis :  Ua  etiamvidemut/ult^etrumf  priusquam  audimu» 
tonUrumf  qui  aque  ac Jlamma  fnlgexfi  emUtiture  pari  causUf  et  qiii  ortns  t%t 
eodem  congresxu*    Hac  quoque  ratione  mubUa  colorant  loca  circuiii  luce  subUaueaf 


^^  ^^^^^*^0^>* 


Vlnd.  V.  cd.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.— 167  Vugv^ti  Vind.  V.  ed.  Mus.  B.  2. 
Cant.  Tb.  Ra.  xMeaz  Mus.  B.  1.  P.  in  not.  vtdeoi  reliqui.  audu  Mus.  B.  2. 
idum  Grypb.  marg.  Bas.  marg.  P.  in  not. — 168  <(uem  P.  auras  P.  V.  ed.  Ferr. 
Th.  Ra.  Ald.  Gryph.  marg.  Bas.  marg.  awris  vulg.— 169  fulgurem  Voss.  vet^ 
ct  L.  B.  fulgure  Mus.  B.  2.-170  tonUru  Ferr.  tonitum  Sus.— 171  Et  P.  V.  ed. 


NOM 


167  AncipUi]  £x  utraque  parte 
acuto. 

Arboris  auctum']  Arborem.  Sic  ii. 
494.  et  III.  269.  dizit  '  corporii  aug- 
roen,'  pro  corpore. 

169  Fulgorem]  Fulgnr,  fulgetrumi 
cornscationem.  Alternui  enim  pro 
altero  passim  usurpat  Lncretius,  v. 
g.  hic  vss.  169.  216.  et  ii.  327.  S28. 
332.  V.  297.  &c. 

170  Pariterqui  mUtiturigni]  H.  e. 
qni  tonitrus  mittitur  in  eodem  tem- 
pore,  atque  ignis  seu  fnlgnr.  Sic  lo- 
qnitur  Hor.  Epist.  1. 10.  <  Annuimus 
pariter  vetnlis  notlsque  colnmbis.' 

Igni]  Furgnri,  coruscationi. 

172  Hoc  etiam  pacto,  ifc,]  His  14. 
Vss.  docet  de  facta  a  ventis  e  nubibns 
excitatione  corpusculorum  fulgurcre- 
antium.  Qnod  qoidem  ad  Heracliti 
sententiam  attinet,  qui,  teste  Scneca 
II.  66.  statoit  fnlgnrationem  esse  vel- 
uti  apud  nos  incipientium  ignium  co* 
natus,  et  primam  flammam  incertam, 
modo  interenntem,  modo  resnrgen- 
tem.    Pertinet  et  hoc  ad  Metrodori 


opinionem,  qui,  teste  Plntarcho  Plac. 
III.  3.  existimavit  excitari  fulgnry  dnm 
nnbes  a  vento  impetitur  atqne  dis- 
cutitur.  Qnod  nec  Stoicis  displicnit, 
uti  colligere  est  ez  Laertio.  Simili* 
ter  horum  sententiis  affinis  est  sen- 
tentia  quae  motum  ait  esse  causam 
caloris.  Itaque  Lucretlus  ex  Epicuro 
putat,  non  solum  fiilgur  creari  ex  nu- 
bium  attritu,  sed  etiam  gigni  posse 
ex  ventorum  contentione,  et  circnm- 
volutione  vehementl,  qua  niminim 
venti  in  nubibus  inclusi,  instar  flalns 
folliomi  ignem  excitent.  Sic  eiitm 
multa  mobilitate  calefieri  videmos, 
T.  g.  rotasy  et  rotarnm  axes.  Sic 
glans  plumbea  volnbilis  longo  cursu 
per  aera  liquefit.  Sic  Virg.  ^n.  v. 
625.  ait  sagittam  arsisse  per  aera: 
*  Namque  volans  liqnidis  in  nubibns 
ftrsit  arnndo,  Signavitque  viam  flam- 
misy  tenuisque  recessit  Consumta  in 
ventos/  &c. 

Tiuguunt]  H.  e.  illustrant  et  qoasi 
colorant.  Sic  v.  720.  *  Candenti  lu- 
mine  tinctos.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RERUM  NATURA   LIB.  VI.  735 

Nubes,  et  tremalo  tempedtas  inpete  folgit : 

Ventus  ubi  invasit  nubem,  et  vorsatas  ibeidem 

Fecit,  ut  ante^  cavam,  docui^  spissescere  nubem ;  175 

Mobilitate  sua  fervescit,  ut  omnia  motu 

Percalefacta  vides  ardescere :  plombea  vero 

Glans  etiam  longo  cursu  volvunda  liquescit : 

Ergo  fervidus  hic^  nubem  quom  perscidit  atram^ 

Dissupat  ardoris,  quasi  per  vim  expressa^  repente  180 

S^nina,  qaae  faciunt  nictantia  fulgura  flammae : 

Inde  sonus  sequitur ;  qui  tardius  adlicit  aureis^ 

Quam  quaa  perveniant  oculomm  ad  limina  nostra. 

etproedkifulgH  ceUritate  trejmUmti,  cwn  wentu»  occupavU  nubemf  et  circunmlutUB 
in  endemffcU  nubem  amcttvam  denseri^  ut  eufnu  oitendi :  nubes  ardesdt  eua  cele^ 
riiaiemoia^^whaicemiares  cunctas  calefieri  et  fercescere  celeri  agUatione :  et 
vero  giobuhu  pjumbeus  volubilia  \ongo  cursu  liquejit,  Igitur  postquam  kic  ventus 
vknduspem^t  nigra  nutnla,  dispergit  sciutuins  ignis,  quae  veluti  per  vim  illius 
faeinnt  elicita  suldtOf  et  qua  e^ficiunt fulgetra  ignis  micantia.  Postea  sonus  vemt^ 
qm  lacessU  aures  lentius,qmm  nfulgores,  qui  veniunt  ad  ocuUm  nostros.  Nimirum 


^y^'*^*^^^^^^^^^ 


O.  Cant.  Th.  Ra.  Ald.  causa  et  edd.  Tnlg. — 175  spirescere  Vind.  spiscescere 
Cant.  sjnssassere  Sos. — 176  ferviscit  quidam. — 177  ad  estem  pro  ardescere  V. 
ed.  Th.  Ra.--178  quiescit  Voss.  vet.  et  L.  B.  Muji.  B.  2.  S.  Cant.  O.  Ferr.  V. 
ed.  Th.  Ra.  V.  marg.  1.— 17d  perscindU  V.  ed.  Tb.  Ra.  Vind.  proscidit  O — 
181  victantia  V.  ed.  Tb.  Ra.  luctantia  O.  Mns.  B.  1.  fntcaiilta  Mus.  B.  2. 
mUamHa  Mns.  B.  8.  Sns.  metaneia  Cant.  minUamtia  Voss.  marg.— 189  a^icU 
qnidaiB. — 188  oculos  ad  Uumna  nostros  edd.  vnlg.  Zimtna  Vind.  Voss.  L.  B.  V, 

NOTJE 

17S  inpete']   Ab   antiqno  nomina*  177  Phanbea  veroj  Ijrc.']  Slcvs.805. 

tivo  Inpes,  etis.   Sic  ii.  826.  it.  418.  178  Fotowida]    Volnbilis.    Sic  v. 

V.  911 .  et  ▼!.  mnltoties.  1275.  *  Volvimda  setas/  h.  e.  volnbllii 

FuigW]    TertisB  conjng.  vss.  159u  aetas. 

164.  179  Fervidus  hic]  Snpp.  ventns,  vs. 

175  FeeUyUt  ante,  4rc.]    Ordo  est,  174. 

fecit  sptssescere  nubem  cavam,  nt  180  Dissupat]    Antiqna  scriptara, 

ante  docni.    Sic  enira  snpra  vs.  128.  pro  dissipat,  vs.  162. 

'  Cvm  snbito  validi  venti  coniecta  ilrdorit  ...iSemtJiaJIgniscorpiHCula» 

procelia  Nnbibns  intorsit  sese/  &c  scintillas. 

Spisseseere]  Cogi,  condensari,  coa*  181  iVtciaiitta]  Vibrantia,  raicantia. 

crescere.  '  Nictare/  iiiqait  Festns,  •  est  ocolo- 

176  FeruseU   [fertiscU]   A   veibo  rnmetaliommmembronimnisnssKpe 
fervoy  is,  tertiae  conjng.  Sic  infra  vss«  aliqnid  conari.' 

427.  851. 1162.  et  iii.  290.495.  Xam-         182  AdUeU]    Allicit,  b.  e.  laceseit 
binns  autem  legit  ferveseU,  a  verbo     et  provocat  ad  andiendum. 
ferveoy  es,  secundte  conjug. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


786 


T,   LUCttBTU   CARl 


Scilicet  hoc  densis  fit  nubibus^  et  simul  alte 

Exstractis  aliis  alias  super  inpete  miro.  185 

Ne  tibi  sit  fraudi^  quod-nos  infeme  videmus 
Quam  sint  latamagis^  quam  sursnm  exstructaqoid  exstent. 
Contemplator  enim,  qnom»  montibus  adsimilata^ 
Nubila  portabunt  ventei  transvorsa  per  auras; 
Aut  nbi  per  magnos  monteis  cumulata  videbis  190 

Insuper  esse  aliis  alia,  atque  urguere  supema 

koe  efflcUur  in  nehulis  fptMU,  el  coaeermUU  aUU  vna  exeeUe  gupta  aUoM^  nUrahiH 
cum  eeleritate,  Celernm  non  tUn  «ft  deceptioniy  quod  nos  e»  heis  mfeimu  eer^ 
mmiif ,  quam  nubes  magis  pateani^  quam  quojnta  mnt  supeme  exaggerata.  Obaenm 
enim  quando  ventiferent  nubea  transvermu  per  aera  qnasl  adaquatat  nMntUms ;  vd 
quandio  eemee  illas  exstruetae  aUa$  eupra  aUaa  per  ingentee  montesy  et  pontae  in 


00^^^^^^^^ 


ed.  tomifia  reliqni.— 184  aUi  Vind.  Vois.  vet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  1.  S.  Cant. 
|!*err.  Sns.  V.  marg.  1.  altu  Mus.  B.  2.  a\a  V.  ed.  Tb.  Ra.— 185  agmne  tmo 
Creech.— 186  tiec  P.  Vind.  Ald.  Bip.  Hav.  Delph.  tJt^enw  Vind.  Voss.  vet.  et 
L,  B.  O.  Mus.  B.  2.  3.  Ferr.  tii/mia  P.  in  not.  V.  marg.  1.  infcrre  V.  ed,  ITi. 
Ra.  Ald.  P.  Bodl.  Mns.  B.  1.  iiferTe  Cant.  eit  deest  Mus.  B.  frudi  Mns.  B.  3. 
in  marg.~187  9xt  P.Vind.  O.  Mns.  B.  2.  3.  Cant.  Sus.  Ferr.  Ald.  stc  V.  ed. 
Th.  Ra.  exetrictue  V.  ed.  Cant.  extritux  O.  quod  P.  V.  ed.  Voss.  vet.  Oryph. 
marg.  Bas.  marg.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.— 188  aseimulata  Cant.— 189  portabaat 
Sus.— 190  At  V.  ed.  Mus.  B.  2.  3.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ast  O.  tibi  pro  ubi  Mus.  B. 
2.  eottata  P.  Ald.  Grypb.  marg.  Bas.  marg.  culata  Viad.  colata  Mus.  B.  2.  pro- 
eul  alta  O.  Cant^— 191  vignere  V.  ed.  Th.  Ra.  urgere  vulg,  supeme  Sus.  BentK 


NOTiE 


184  Hoc']  Nempe  fulgnr,  et  ful- 
men.  Sic  enim  vs.  245.  '  Fnlmina 
gignier  e  crassis,  alteque  putandnm 
est  Nubibus  exstructis/  &c. 

185  Inpete]  Impetu  :  vs.  173. 

.  186  Ne  [Nec]  tibi  ntfhmdi,  ifc.]  HU 
antem  27.  vss.  seqq.  qnia  poteratqnls 
ambigere  de  illo  fiilgnre  totnm  be- 
mispbsBrinm  illnstranti»  cnm  tamen 
nnbes,  ex  qnarum  attritu  excntitnr, 
Don  adeo  magna  mole  constare  appa* 
reant,  toliit  bas  ambages  Poeta ;  mo- 
netqne  nos  non  nisi  inferiorem  nnbi- 
nm  partero  conspicere,  quas  quidem 
Don  adeo  late  patet ;  verum  superne 
ac  snrsnm  nnbes  simnl  alte  exstrnct» 
snnt,  et  exaggeratse,  ntmontesingen- 
tes.  Qnod  quidem  interdum  videre 
Ucet,  nbi  transversas  nubes  alias  aliis 
superiores  ventns  portat;  ant  ubi 
cumnlatas  alib  insuper  aliae  qnasi  per 


montes  apparent.  Unde  nil  mimm 
si  ex  iis  nnbium  molibus  tantns  fbl- 
gor  excuti  possit,  nttotnm  bemisphse- 
rium  lumine  sno  tremulo  compleat, 
tingnaty  et  illustret.  Sant  enim  in 
nnbibus  plnrima  ignis  seminia. 

Ne  tibi  sitfraMdiyffc,']  HornmSTis. 
ordo  is  est ;  ne  te  decipiat,  quod  ex 
locis  infemis  magis  cemimns  qnam 
late  piteant  nnbes,  qnam  qnanta  aint 
mole,  seu  altitudine ;  b.  e.  qoam  in 
altnm  et  sursnm  exaggeratss  sint. 

I^feme']  Ex  lerris,  ex  locis  his  ui- 
ferais.  Ultima  antem  syUaba  *  in- 
ferae'  breviatnr,  sicut  iv.  440.  nlti- 
ma  *  snperae.' 

187  Qiuim  sursum  exstmeta  quid  ex- 
stent]  Quam  qnantum  in  altum  spiasa 
sint  et  densa. 

188  Contempiaior']  Contemplare,  as- 
pice.    Sic  vs.  457.  et  ii.  113. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Dfi   RBRCM   NATURA   LIV.  Vf.  787 

lo  statione  locata^  sepukis  andique  ventis : 

Tnm  poteris  magaas  moleis  cognoscere  eornm^ 

Spelnncasqne  vdnt,  saxis  pendentibns  stmctas^ 

Cernere ;  qnas  ventei  qnom  tempestate  coorta  195 

Conplemnt,  magno  indignantnr  murmnre  clusei 

NubibnS)  in  caveisqne  feramm  more  minantur  : 

Nunc  binc^  nunc  illinc,  fremitus  per  nubila  inittunt ; 

QusBrentesque  viam^  circumvorsantur,  et  ignis 

Semina  convolvunt  e  nnbibus ;  atque  ita  cpgunt  200 

Mnlta,  rotantque  cavis  flammam  fomacibus  intns, 

Donec  divolsa  fulsemnt  nube  coruscei. 

Hac  etiam  fit  ntei  de  canssa  mobilis  ille 
Devolet  in  terram  liqnidi  color  aureus  ignis ; 

mtperiori  loeo  jtrewKre  iDfernas,  ventu  ex  omniparte  oppreisis;  hme  poteris  dU' 
eemereingenteemattasiUttrum^  et  videre  eavemoB  iWtLVum  exttruetaa  quasi  tnb 
n^lnu  nupetmsy  quas  ubi  venii  replerunt^  exorta  proeeUa,  incluti  jam  nebulie  quan 
inueuntur  illis  tngenti  «omiic,  et  minitantur  inttar /erarum,  qm  clandnntur  tii 
cavemtM  tnb.  Modo  exJute  poitc,  modo  ex  Hla  edunt  ttridorem  per  nubet ;  et  per- 
temUmiet  iter  eircumvolvuntur^  et  corradunt  temina  ignit  ex  nebulit,  et  tic  eongre- 
gant  plura,  et  vertant  ignem  in  fomacibut  cavatit  intrinaecut,  utquedum  nube  dit^ 
mpia  tandem  micantet  eorutcarunt,    Accidit  quoque  ob  hanc  cautam,  ut  iUe  coUtr 


^»^^^^^•^0**^ 


—198  T^  V.  ed.  Th.  Ra.— 106  c\mmb  Sa8.~197  minxxntet  Heins.  9.  ndnmAur 
wmreferarum  Mu8.  B.  2.— 108  Nimc  ^mmctidicGassend.yremtter  V.  ed.  Tli. 
UM.fr€mU  Vots.  vet.  et  L.  B.~200  cmwobnintury .  ed.  Bodl.  Mos.  B.  3.  Cant. 
Th.  Ra.  €  deest  Cant.  Mus.  B.  3.  ta  wubibut  Creech.— 201  flammat  Vosr.  vet. 
deestMas.B.3.— 202  «/JtnOM  Vind.  Cant.— 203  Hoc\.  ed.Th.  Ra.— 204  De- 
vohet  Vind.  Mns.  B.  8.  cahr  Vots.  vet.  et  L.  B.  Mus.  B.  1. 2. 8.  Ccnt.  Vind.  V. 

NOTiE 

102  SepuUit^  Metaphoriee  ;  h.  e.  mnlta  semina  ignit,  ex  hoc  vel  maxi- 

aedatis,  ttratisy  tilentibnt.  me  arguit,  quod  interdum  nubes  sine 

196  /iM^giiaiitiir  mMrmurey  ^c.]  Sic  hnmore  appareant,  flammenni  colo- 

Virg.  JEo.  I.  '  Illl  indignantes  magno  rem  referentes,  et  IgnilHis  tolit  ac* 

ouB  monmire,  montis  Circam  clau-  censie.    Ita  Aristoteles  ait  quosdam 

atra  tfremant/  &c.  hnic  sententi»  esse  suffragatot,  quam 

900  CmtvolvuM]  Corradant,  colli-  tamen  refeilit  lib.  it«  Meteor.    Em- 


pedocles  aatem   dicit  hune  ignem, 

202  FuiaermU]  Falgorem  concep-     qai  in  nnbibus  accenditur,  ex  tolis 

t«m  edideronL  radiit  concipi :  Anaxagorat  vero  ex 

^208  Hae  etiamJU  utei,  tfc.']  His  10.     supremo  «there,  quem  ille  igaem  ap- 

«aa.  jam  aliam  fiilgarit  caosam  red-     pellat,   supeme    deortom   delatum 

^t;  nempe  qood  in  nabibos  mnlta     este  censet. 

ignis  semimi  cootineantar,  qoas  Ten-        204  Liqmdt]  Puri,   dari,   lacidf., 

tis   cogeotibos    expressa .  fulgorem     non  tnrbidi.     MeUphora  diicta  ab 

edunt.    Qaod  antem  in  nubibus  sint     aqua  ad  ignem.    8ic  vs.  669.  *  Ignis 

Delph.eiVar.Cbu.  Lufiret*  8  A 


Digiti 


zedbyGoOgle 


788  T.   LUORBTII   OAAI 

Semina  qaod  nubeis  ipsas  permulta  necesse  est  205 

Ignis  habere :  et  enim»  quom  sunt  homore  sine  ullo, 
Fiammeus  est  plerumque  colos^  et  splendidus,  ollis. 
Quippe  et  enim  solis  de  lumine  multa  necesse  est 
Concipere,  ut  merito  rubeant^  igneisque  profundant 
Hasce  igitur  quom  ventus  agens  contrusit  in  unum        210 
Ck>npressitque  locum^  cogens ;  expressa  profundunt 
Semina^  quas  faciunt  flammae  fiilgere  colores. 
Fulgit  item,  qnom  rarescunt  quoque  nubila  coelL 

velox  awatut  ignU  luddi  dMbaiur  velociter  t»  ^errmi,  nenipe,  910«  opertH  «< 
nubUa  ipta  cmiiineani  phtrima  corpuscula  ignis,  Namauef  quando  naU  ab§qu4  uUa 
aqua^  aape  Ulai  habeni  colorm  igneum  et  Julgidum.  ScUicet  qma  oportet  «I  rrct- 
plant  plura  semtna  de  luee  eoliBf  ui  ob  hanc  coMtam  rubefUaif  et  $pargant  ^ammat 
Ergo  ubiveniuaimpeUens  compidsii  has  nubes,  et  congregans  illis  amiraxU  im 
unum  loeum,  spargunt  tuoc  corpuseuia  eUcUa  ex  se,  qua  faciunt  uifuigores  igms 
corusceni.    Coruscai  pariier  ubi  nubes  atheris  rar^hmt;  etenhn  ubi  venius  4at- 


ed.  Ferr.  Tli.  Ra.~206  H.  ys.  et  dno  leqq.  detnnt  V.  ed.  Th.  Ra.  sed  enim  P.— 
207  coUnr  Vind.  Vom.  vet.  O.  Mns.  B.  1. 3.  Cant.  Ferr.  cohrH  Mos.  B.  2.  sfien' 
didus  aoitt  Voss.  L.  B.  est  deest  Vind.  O.  Mns.  B.  3.  Flammaius  plerumque  color 
Mns.  B.  1.— 208  et  deest  Mus.  B.  S.  ItuiitNa  Vind.  Mus.  B.  Z.—^jubeami  V. 
ed.  Tb.  Ra.— 210  Hasigitur  Orypb.  Nard.  Sus.coii/or«tt  Mus.  B.2.— 211  tegens 
V.  ed.  Th.  Ra.  —212  fulgore  P.  Ald.  Gryph.  marg.  Sut.  Bas.  murg.  fuIgureV. 

VOTJE 

abundare  JEtneas,  flamniescere  c<e-  rarefactionem»  atqne  ad  prolapsio- 

Inm.'    Sic  Virg.  Eclog.  vi.  S4.  ^Et  nem  atomomm  fulgnris  eff»ctriciiim 

liquidi  simul  ignis/  &c.    Eleganter  sine  tetro  sonito,  sen  tonitru,  vlde- 

autem,  qnicquid  abnnat  Macrobius  turPoetainsinnaresententiamClide- 

Sat.  VI.  5.  miy  qni  apod  Aristotelem  existima- 

207  CohMi]  Utmmqne  dicitur,  eo-  vit  fulgur  non  esse  igoem,  aed  i»< 

los,  et  color ;  sicnt  honos,  et  boaor :  anem  speciem,  nempe  nubem  afila- 

odos,  et  odor :  labos  et  lal)or :  yapos  tam,  et  homida  parte  veluti  pefevs- 

et  vapor,  &c.    Nonius.  sam,  periode  splendescere  ae  mare 

212  Qms  faeiuntf  t^,"]  H.  e.  qnss  candescit,  dnm  virga  c«ditiir.  Eo- 
faciunt,  nt  flamma  eziitat,  et  fulgor  dem  pariter  spectat,  quod  Anaxi- 
oriatur.  menes  apnd  Stobseum  affert  esem- 

213  PuigU  Uemy  4^.]  His  ff.  vss.  plnm  refulgentis  maris,  dum  remis 
aliamdeniqnefulguriscausamaffert;  scinditur.  Eodem  spectat,  qnod  el 
nUnlrnm  cum  rarefiunt  nubes,  et  ven-  Xenophanes  dixit,  nnbem  mota  soo 
tis  agitatn  huc  illnc  dedocnntur,  concipere  splendorem,  qoi  Mgtti' 
tunc  semina  ignis,  qusB  in  iis  conti«  Eodem  deniqne  pertinet,  qnod  Ana* 
deotur,  decidere  censet,  et  fulgorem  ximander  dixit,  spiritnm  sen  ventoa 
reddere.  Porro  qnod  spectat  ad  splendere>  distensione  facta  per  mi* 
haoe  nnbinm  fractionem,  sen  potios  bis  nigredinem. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM  NATURA   LfB.  VI.  730 

NaiD,  qaom  ventas  eas  leviter  didacit  eanteis, 
Dissolvitque^  cadant  ingratiis  illa  necesse  est  215 

Semina^  quae  faciunt  falgorem:  tum  sine  tetro 
Tenore  et  sonitis  fulgit,  nulloque  tumultu. 

Qaod  super  est»  quali  natura  praadita  constent 
Falminay  declarant  ictu  subinusta  vaporis 
Signa,  Dotaeque^  graveis  faalantes  salfuris  auras.  220 

Ignis  enim  sunt  hdec»  non  venti,  signa^  neque  imbris. 

Pneterea,  sa&pe  ladcendunt  quoque  tecta  domoram^ 

inkii  parmm  et  iianptit  eoi  vMmniet,  epmiH  ut  Ula  semina  ignis  umte  decidmtt, 
qum  edtmt  fulgetrum.  Tune  antem  eorutcat  ubague  terrihUi  herrore,  tine  mur^ 
uurefet  sine  «Uo  Mmi/v.  Quod  restatt  V^efy  et  vestigia  perutta  vapore;  et 
eigna  exkalantia  tetroe  halitus  sulfuriejindieant  quali  natura  fulmina  componantur; 
Momque  lue  sunt  nota  igide,  non  autem  venti,  neque  pluvue,    Deinde  falmlmk 


^»»«#»»i»«»^«»^»»^<» 


ed.  Tb.  Ra.~21S  Fukit  Mus.  B.  1.-214  deducit  V.  ed.  Th.  Ra.  O.  Mnt.  B.  2. 
^iueatY,  niarg.  1.— 216  ingratiue  omn.  vet.  lib.  ingratiia  Voss.  L.  B.  ingraiisT, 
innot.— 216  cum  pro  tum  Mas.  B.  2.— 217  et  eonitia  Cant.  et  eonie  Ferr.  V.  ed. 
Tli.  Ra.  atque  eonie  Mns.  B.Uet  tonitu  relioui.— 21 8  quod  sic  natura  P.  O.  Canf. 
Giypb.  Nard.  Bas.  quod  eitn,  F,in  not.  Ald.  ignis  natura  P.  in  not.  quati  deest 
Vind.  V.  ed.  Mns.  B.  1.  2.  8.  Ferr.  Th.  Ra.— 219  ictu  aubinueta  vaporie,  Sie, 
partim  ex  conJectarH,  rescribendnm  putaci.  Wakef.  tcfii^  et  inuata  vapore  edd. 
▼olg.  et  mixia  pro  imuta  P.  in  not.  Heins.  2.  O.  ictu  et  inueta  vapore  Vind.  V. 
ed.  Bodl.  Mns.  B.  3.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  ictu  et  imteta  vaporie  Voss.  vet.  et  L. 
B.  ietu  ut  imueta  vapore  Mus.  B.  2.^220  halantie  vel  kakmteis  s.  aurie  P.  O.  V. 
ed.  Mns.  B.  1. 3.  Cant.  Oryph.  marg.  Bas. roarg.— 221  noventiV,  ed.  Th.  Ra. 
•^222  aeepe  Voss.  marg.  aeque  Mus.  B.  !•  ptfr  se  P.  Ald.  et  edd.  vnlg.  aeee  O. 

NOTJE 

214  Deiamt']  Dittrahit,  divellit.  qnasl  calore    innsta  eemnntnr.   ii. 

215  lugr^iia]   Invite ;  velint,  no-  quia,  dum  cadunt,  domos  per  se  ac- 
liat.    Sic  III.  1083.  ▼.  45.  cendunt :  subtili  vero,  qaia  fulminis 

218  QmmI  ea^  eat,  quaU^  i^e.']  Hac-  igni  nihil  obsistit    Is  enim  penetrat 

leMs  de  Iblgure.   Nono  de  fuhnine,  clausas  domos,  ut  vox :  dicto  citins 

Maip6  ab  boe  vs.  218.  ad  vs.  422.  liqnefadt  metalla   durtora :   vinnm 

Plnra  antem  qnssrit  de  fnlmine:  i.  intacto  dolio  absorbet;  et  alia  id 

patvam:  u.  modamiquogeneretur'  genus  pnestat,   qme  per   infinitam 

«L  Bobilitatem:  iv.  qaa  anBi  tcm-  «Btatem    sol    praestare    non    vi^et; 

pCitatefre<|nentioscreeBtttrfulmina:  <  Tanto  mobiiior  vis,  et  domiaantior 

▼.  iavebitnr   in   stiperstitiosos    ho-  hsec  est.' 

Bdnesy  qvi  Jevi  fulmina  tribuunt ;  et  210  Ictu]  Snpp.  fblminnm. 

in  Hetrilscoi,  qnl  ex   iis   augnria  220  Sigm]   Nota,    vestigia^    loca 

dicebaat.    His  igitttr  20.  vss.  priori-  notata. 

bos  dispntat  et  agit  de  Batora  fulmi-  Grovm]  In  accusat.  supp.  auras. 

Bis.    Docet  autem  fuhBina  igaea  et  H.  e.  tetras,  sulfureas. 

««ibtili  coostare  oatora;  ignea  qui-  Hakmtea']  In  nondnat.  supp.  notsD. 

dem,  I.  qida  loea  fttkune  tacta  te-  H.  e.  exlialantes»  mittentes.    OKa 

tnun   snlliiris  odorem  mUtnnty  et  legebatur»  &«taatt^  9Bpp«  Mlfnris, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


740 


T.  LUtJRBTII  CARI 


Et  celeri  flamma  dominantar  in  dBdibas  ipsis. 
Hcinc  tibi  sabtilem,  cam  priinis  ignibas^  ignem 
Constitait  natara,  minatis  motibas  atqae 
Corporibas ;  qaoi  nihil  omnino  obsistere  possit : 
Transit  enim  yalidum  falmen  per  ssepta  domoram> 
Clamor  ati^  ac  voces ;  transit  per  saxa,  per  sera ; 
Et  liqaidam  pancto  facit  ses  in  tempore^  et  aaram. 


225 


«micreiiiiiii<  etUunper  $e  tecia  tfmMonnii,  et  vehci  cnm  igne  grwtmtwr  in  ipeie  adi' 
tm$.  Natura  feeit  tibi  hune  ignem  tenvem  jn^aeertim  ex  ignUrns  ««mttfttMM,  H  es 
primardii»  velocibu8j  cui  nulla  re$  prmue  ^uat  remtere.  Ntmque  fulmen  pene» 
tratvivididauiaMdamaijVeUitiMfnnuetvax;  penetrat lapide»^ arn ;  HinimtaMH 


^^^^^^  #«V^«s^^ 


P.  in  not.  u  Vind.  V.  ed.  VpsB.  vet.  et  L.  B.  Mns.  B.  2.  8.  Cant.  Ferr.  Tb. 
Ra.— 221  NwMi  P.  O.  Cant.  Ferr.  Ald.  uH  pro  tihi  Mas*  B.  2.-225  mnttMtm 
aique  Vots.  vet.  et  L.  B.  O.  Mub.  B.  1.  2.  S.  Cant.  Ferr.  Hfins.  mtmtilmeaue 
Vind.  V.  ed.  Tb.  Ra.  montilms  atque  V.  marg.  1.  mohUilnuqfue  P.  et  edd.  rMlg. 
—226  niha  V.  ed.  Mns.  B.  3.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  nil  vnlg.  ahsietere  P.  Vind. 
V.  ed.  Mua.  B.  2.  S.  Th.  Ra.  Ald.— 227  vaUde  P.  V.  ed.  Miit.  B.  2.  Hav.  Delpb. 
—228  Spurinm  censet  Crcech.  «1  hM  Vind.  Mos.  B.  2.  ii^  hac  V.  ed.  O.  Ferr. 
Tb.  Ra.  ut  hae  Mui.  B.  1.  ut  ac  Mns.  B.  3.  ic<t  voci»  Orypb.  Nard.  Bas.— 220 


NOT^ 


224  Cum  printts]  In  primis,  prs- 
serttm.  9ic  tss.  260.  080.  et  aUbi 
passim. 

220  Obeietere']  Sic  infra  vs.  380. 

227  Transit  enim^  ^c.]  Sic  i.  400. 
Porro  dnm  bic  mira  fnlminis  effecta 
tnemorat,  muUiplex  fulroinis  notat 
genns.  Aristoteles  dnplex  distinxit : 
alteram  fumosom,  ad  quod  rernm 
tactarum  infuscatio  pertineat :  alte- 
mm  clamm,  ad  qnod  remm  penetra- 
tio  spectet  Plinins  vero  ii.  61.  ter- 
tlnm  addity  quod  vocat  siccnm,  cnjus 
^  mirlficam  natnram'  dicit;  et  *  qno/ 
inquity  *  dolia  extianriuntur,  intactis 
operimentis,  mnltoqne  alio  vestigio 
relicto:  anram  et  ses  et  argentnm  li- 
qnatnr  intus,  sacculis  ipsis  nullo  mo- 
do  ambnstis»  ac  ne  confuso  qnidem 
signo  cerse...Martia  princeps  Ro- 
manoram  icta  graviday  partn  eiani- 
mato,  ipta  eitra  uUum  alind  incom- 
inodnm  vixit.'  Addit  ct  Seneca  ii.  81. 


quod  *  manente  vagina,gladius  liqoes- 
cit ;  et  inviolato  ligno  circa  piU  fer- 
rum  omne  distillat :  stat  fracto  doUo 
vinum,  nec  citra  triduum  rigor  iUe 
durat/  &c.  Et  cap.  52.  <  Valentiora, 
qoia  reslstnnt,  vebementins  dissipat : 
cedentia  nonnnnqnam  sine  iniuria 
transit:  cnm  lapide»  ferroqne»  et 
dnrisslmis  qnlbnsque  confliglt,  qnia 
viam  necesse  est  per  illa  impetn 
qnserat ;  itaqne  facit  viam,  qna  effb- 
giat:  teneru  et  rarioribns  parcitt 
quanqnam  et  flammls  opportnna  vi- 
deantnr,  qnia  transitn  patente  minuB 
saevit/  &c.  Sic  prseclare  hic  Lncre- 
tins. 

Sapta  doaufum']  Septas  domos;  sic 
iT.  614.  '  clansa  vlaram/  pro  clansas 
vias :  et  alibi '  clansa  domomm/  pro 
clausaB  domos. 

220  Puncto  tempore]  Puncto  tem* 
poris.  Sic  enim  passim  loquitnri  it. 
268.  IV.  164.  &c.  ' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DM  RBaUM   NATURA   LIB    VI. 


741 


Carat  item^  yasis  integris  vina  repente  930 

Difiiigiant :  qaia,  nimirom^  facile  omnia  circum 
Coolaxat,  rareque  facit  lateramina  vasi, 
Adveniens  calor  ejas ;  ut^  insinuatas  in  ipsnm, 
Mobiliter  solvens  diflfert  primordia  vini : 
Qaod  solis  vapor  aetatem  non  posse  videtar  2  85 

Ecficere,  usque  adeo  cellens  fervore  corusco : 
Tanto  mobilior.vis,  et  dominantiory  haec  est. 
Nonc,  ea  quo  pacto  gignantur^  et  inpete  tanto 

tmpms  UqurfaeU  «t  et  awrwn.  Facit  etioM  ut,  vaeculU  ineohtmibus,  vina  iubito 
eMuetcani ;  eo  quod  ieiUcet  vapor  iUius  aecedens  faeile  remittit  et  rar^aeit  cuneta 
l^era  lateriHa  vomcuU  circum,  ubi  ingredihir  tn  iUud  vaSy  et  dissoUfens  veheUer 
di^ieU  eor^ueuia  vini:  quod  calor  wUs  non  videiur  posse  facere  per  longum  tem- 
jwi,  etiamsi  valeat  caiore  ardentU  Adeo  heec  potentU  fiilmiDis  veiocior  est,  et  po- 
tentiory  qoam  calor  solis.    Jam  vero  quo  modo  ea  fiilmiDa  generentur^  et  tanta 

poneU  Mus.  B.  2.— 230  Cur  autem  P.  io  not.  Uem  ut  edd.  valg.--282  raraqua 
V.  ed.  Th.  Ra.  tatera  omnia  Gryph.  Nard.  Bas.  P.  V.  ed.  Bodl.  O.  Mus.  B.  1. 
Perr.  Th.  Ra.  Ald.  UUera  minus  Vind.  latera  invia  Mus.  B.  3.  latera  mtnua  Cant. 
Gif.  Par.  Lamb.  UUeramina  P.  in  not.  vasis  vnlg.— 233  iastiiiarfiis  Voss.  vet  et 
L.  B.  Mns.  B.  1.  insinuetur  V.  marg.  1.  insinuatwr  edd.  volg.  et  in  tpsum  edd. 
▼iilg.—234  JVoW«€r  Mns.  B.  1.— 235  vapore  ettatem  Mns.B.  1.  vapore  tacere 
Vind,— 236  exque  pro  usque  Voss.  vet.  ceUens  Vofcs.  vet.  teUens  Voss.  L.  B. 
toUens  Vind.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  3.  Cant.  Gif.  Par.  poUens  edd.  vulg.  candens 


NOT« 


232  Rareque  facW}  Rarefacitque. 
Tmesis. 

Lolerajidiia]  Lateres,  seu  vasa  ex 
Ifltereficta;  vasa  lateritia.  Veteres 
qoippe  vlna  sua  condebant  in  fictili- 
basvasis,  sen  testis.  Olim  legeba- 
tor,  Lofera  omiiia:  qnod  et  probari 
posset,  nbi  jam  snperiori  versn  vos 
Mtona  foisset  posita. 

233  Ut]  Ubi,  cnm:  Gallice,  dine- 
nat  que. 

233  JEtatem']  Snpp.  per:  sic  loqoi- 
tarPlantns  in  Heeyr.  '  nam  neqne 
ille  boe  animo  erlt  «eUtem/  Ubi 
Donatns,  ^  «tatem/  positnm  pro, 
din  ac  ssepew 

236  CeUens  [PoUens']  Lamb.  bene. 
Ptrens,  toUenSf  qniA  v.  810«  dizit 
'  faU  protollere  fines.'  Sed  qnid  ad 
hstci  viderlt  lector. 

337  Tonio  mobiUmr,  ife,]  Sic  fere 


eadem  docnit  ii.  382.  *  Qnarc  fnlmi* 
nens  mnlto  penetraliqr  ignis,  Quam 
noster  fluat  e  tsedis  terrestribns  or- 
tns.  Dicere  enim  possis  coelestem 
fiilminis  ighem  Snbtilem  magis  e  par- 
vit  constare  figuris,  Atqne  ideo 
transire  forambiay  qnse  neqnit.ignia 
Noster  hic  e  lignis  ortus,  taedaqne 
creatus.' 

238  Nww,  ea  quo  pacto^  ^c.]  Expli- 
cata  natnra  fnlminis,  nnnc  dictnms 
est  modnm,  qno  folmen  generetur« 
nempe  ab  hoc  vs.  238.  ad  vs.  322. 
His  igitur  7.  vss.  prioribns  monet  se 
doctnmm,  nnde  fit|  nt  fnlmen  tam 
miros  anditn  effectns  faciat ;  nempe 
tnnres  disclndat,  domot  distnrbet,  a- 
vellat  trabes,  demoUatnr  dura  monn- 
menta  bomlnnm  ac  Deornm,  bominet 
ezanimet,  pecndes  enecet,  et  siml« 
lia  ejnsmodi. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


743  T.  LUCRKTII  CABI 

Flanty  nt  possint  ictn  disclndere  tBrreiSy 
Distnrbare  domos^  avellerd  ligna  trabesqne,  340 

£t  monimenta  yimm  conmoliri  atque  ciere^ 
Es^animare  homines,  pecndes  prostemere  passim ; 
Ceetera  de  genere  hoc  qna  vi  facere  omnia  possnnt, 
Expediam,  neqne  te  in  promissis  plnra  morabor. 

Fulmina  gigni  de  crassis,  alteqne,  putandom  est,       245 
N^ubibus  exstmctis :  nam  coelo  nnlla  sereno^ 
Nec  leviter  densis  mittunturnnbibns  umqnam. 
Nam  dubio  procul  boc  fieri  manifesta  docet  res  ; 
Quod  tunc  per  totum  concrescunt  aera  nubes 

vt  eonstenif  ui  muont  iitiobttrt  tmrrta;  evertefe  i^m—;  dMrahere  Hgna  et  in^ 
bee ;  movere  et  Ube/aetm  wumimenta  A»mtwtiiii ;  enecare  kmninee;  et  mti^  fro' 
Jiigere  peeora ;  qaa  taDdem  petentia  queant  ^gkere  ehmtia  onitwMH,  diam  tibi, 
neque  te  ampliue  retardabo  in  poUieitationibuM  meis.  Credendmm  ett  /ubmna 
generari  ex  nubiliespiteit,  et  dtte  eumulatis  aliis  loper  aliii.  Namqne  nuUa  mnMom 
vibrantur  e  eeetopwo,  neque  e  nekiU»  parum  4enmdi$.  Qui^pe  etenim  sine  imbia 
ree  cktra  monetrai  idflert,  quia  tune  nubiia  dentaxtmr  ex  omm  parte  per  iatmm 


Orypli.  Nard.  P.— 3S9  Hteindere  qaidam.— 340  tigna  Vind.  tigna  Vdss.  Tet. 
^SMl  demoliri  P.  VoM.  ▼et  et  edd.  vnlg.— 24S  de  genie  hoequiniV.  ed.  Tli. 
Ra.  iwMiiiii  P.  V.  ed.  Bodl.  O.  Miis.  R.  1. 8.  Cant.  Oryplu  Nard.  Sns.  potmn$ 
Tttlg.— 244  tedeett  V.  ed.  ViDd.  BodL  O.  Miis.  B.  1.  8.  OrypK  Nard.  Bas. 
VoM.  L.  B.  neque  quam  in  Voss.  vet.  neque  quem  in  Voss.  marg. — 245  gigni  de 
Wakef.  ex  conj.  gignier  e  P.  et  edd.  Tulg.  gigni  e  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss. 
▼et.  et  L.  B.  Mos.  B.  8.  Ferr.  Tb.  Ra.  V.  marg.  1.  jNrofigiit  in  O.  mrogigni  a 
Mus.  B.  1.  nuncgigni  e  Cant.— 246  extractitP.  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Mos.  B.  1. 
Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  extrutit  et  exttructit  P.  in  not.— 248  hac  Jleri  Gassendw 

NOT^ 

241  Conmalirt]  Pareos,  bene ;  boc  que  eoim  soiis  lomen  tonc  nobli  de« 

•st  labefaotare,  tentare,  ciere.   Lam-  negaretnr,  nisi  alte  exstroct»  mibea 

binos,  demoHriy  qoasi,  eTertere,  de*  interponerentor. 

stroere.  Q^pn  [G^giiMr]  Poetice,  pro  gigoi. 

244  Neque  te,  ^c.]  Sic  ▼.  92.  AUe..,exttructi$]   Sic  ts.    184.    et 

Plicra]  Amplius.  186.    £t  infra  V8.  267.    H.  e.  esag- 

346  Puimina  gigni  de  arattit,  fft.']  geratis,  cumiilatis,  densis. 

His  itaque  28.  vss.  assomit  i.  Lucre-  246  Nam  eaio  ntUa  terena^  tfe.l  Ea- 

tins   fulmina   generari    in    nobibos  dem  quippe  est  venti,  teme  notusy 

crassis,  densis,  et  compactis.    Cujns  tonitrus,  et  fnlmiois  materia,  mnBinim 

rei  rationem  reddit,  quod  fulmina  sicca  exhalatio,    Inqoit   Aristotelea 

non  fiant  sereno  coelo,  ant  rarescen-  Meteor.  ii.  cap.  oltim.  Ex  hac  •nim 

tibns  tantnm  nnbilis  obnmbrato;  sed  sicca  exbalatione  fit  ventos  in  aiere: 

dnm  nubibus  tenebrosis  obtegitur.  terrse  motns  intos  io  terra:  imber, 

Sic  enim  piceus  nimbns  prwgnansqne  prooeUa^  tonitrus»  et  folmeB  ia  nubi- 

fulminibns  noimunqnam  mari  mlnita*  bus. 
tnr,  terrasqne  terrefacit  omiiee.   Ne- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA  LIB.  VI,  743 

Undiqne,  ntei  tenebras  omneis  Achemnta  reamnr  2S0 

liqiiisse»  et  magnas  cceli  couplesse  cavemas : 
Usque  adeo,  tetra  nimboram  nocte  coorta, 
Inpendent  atraa  Formidinis  ora  soperae, 
Qnom  conmoliri  tempestas  fhlmina  cosptat. 

Prs&terea,  persaepe  niger  qaoqae  per  mare  nimbus^    255 
Ut  picis  e  CGslo  demissom  flumen,  in  undas 
Sic  cadit,  et  fertur  tenebris  procul ;  et  trabit  atram, 
Fulminibus  gravidam,  tempestatem,  atque  procellis ; 
Ignibus,  ac  ventis,  cum  primis  ipse  repletus : 
In  terra  quoque  ut  borrescant,  ac  tecta  requirant  260 

Sic  igitur  supera  nostram  caput  esse  putandum  est 
Tempestaiem  altam :  neque  enim  caligine  tanta 
Obraerent  terras,  nisi  inaedificata  superoe 

«erm,  ita  nt  putemui  cwnctoi  tenihrat  desenoMt  Aehetwkta,  et  itnplevieee  ingente$ 
fondces  caU.  Adeo  vuUus  1wrrori$  nigri  demper  pendent^  tenebrie  atrit  nubtlonm 
exortio  aodiqne,  ubi  nimbuB  proceUoout  incipit  prctparore  fuimina,  Demde  pto- 
rumpu  airanubet  eiimm  ita  per  aquor  decidUim  aqmuy  ticui  fluviMt  ptctt  mtsnu 
4cetlo  ;  H  longe  a  tenebria  dudtur,  et  attrakit  nigrum  nimbum  grafDemfulmtntbuB 
d  veniis:  prateHim  cuni  ipta  quoque  niibes  plena  tU  igntbut  et  procelUt,  tta  ut 
homines  tn  terra  paveant  et  cito  repetant  domot  saas  nbl  latitent.  Itaque  cred^' 
dum  cMt  nimbum  alte  exitructum  ette  tupra  verticem  nottrum,  Neque  entm  nubet 
obi^ereni  ierrui  iantit  ienebrii^  ii  non  plufrei  aUe  extirucUe  foreni  mtpra  muUai^ 


^^^^^^^^^^^^ 


—250  adieruntaretamurV.  ed.  Th.  Ra.  adierini  aero  Mos.  B.  8.— 261  impleiH 
Mos.  B.  1.  complexa  O.— 262  ierra  V.  ed.  Cant.  Th.  Ra.— 258  ImpendmniP, 
Ald.  ImpendmU  Vlnd.  V.  ed.  Voa«.  L.  B.  O.  Mna.  B.  1.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra. 
-"»4  cepfot  V.  ed.  Th.  Ra.— 266  «fimtMiiiii  Vosa.  ▼et.  et  L.  H.  Ferr. /iilaK» 
P.  Voaa.  ▼et.  et  L.  B.  Ferr.  Tb.  Ra.  AM.  V.  cd.— 257  et  feHur  lib.  vet. 
4tiheriii  Mdi.  B.  1.  et  feriui  edd.  vnlij.  ierrU  procul  Fab.— 269  repletur  Giyph. 
P.  Ald.— 260  Interea  V.  ed.  Th.  Ra.  In  terram  O.— 261  tupra  notirum  Vmd. 
O.  Mas.  B.  1.  8.  iuper  a  nottrU  V.  ed.  Tb.  Ra.  iupera  noiirii  Ferr.  iuper  muf^ 
trum  Cant.-2e2  aHam  Mus.  B.  1.  cuUne  V.  ed.  Tb.  Ra.--264  exemplo  V.  ed. 

NOT^ 

2S0  Uniique^  utei  tenebratj  4«.]  Hi  260  Horreaeant^  Snpp.  homines. 

4.  win.  poMti  tnnt  ly.  170.  Coomle  Teda  requirant]  Donios  repetant, 

Und.  noatraa  annotationea.  nbi  latitent.    Inuno  etiam  specnt  et 

254    Tempeetoi^    Vortex,   ventns,  caveasingrediantnr;  quoddeHberio 

nimlMS  proceUoans.  traditoni  est.  Sueton. 

257  Fertur  ienebrit  procul]   H.  e.  262  Tempettatem  aUam]  Nimbun^ 

4lia6i  iaean  cceU  partemyqnsDserena  sea  nubeaa  alte  exstmctam. 

est,  et  sine  nobibiii.  268  Niii  imedificaia  supeme,  ife.} 

259  Cnjis  jirimts]  Inprimis,  vs.  224.  Sic  vu.  185. 246.  ct  jam  infra  vs.  267. 

Digitized  by  VjOOQIC 


744 


T.   LUCRfiTII    GARI 


Multa  forent  multis  exempto  nubiia  sole : 

Nec  tanto  possent  venientes  obprimere  imbri,  265 

Flumina  abundare  ut  facerent,  camposque  natar^, 

Si  non  exstructis  foret  alte  nubibus  aether. 

Heic  igitur  ventiSy  atque  ignibus,  omnia  plena 
Sunt:  ideo  passim  fremitus,  et  fulgura»  fiunt. 

9ole  ipso  mhhto :  neque  pariter  ha  Dubes  quirent  ohruere  terrat  tanta  pfairia,  ut/ace- 
rent  flwrios  exundarej  et  agrot  innatare  aqnis,  ntn  der  eonstaret  nubiHt  alte  huedifi^ 
eatit  aliiB  snpr&alia.  Erg^o  ciaicla  loca  nubiloruni  repleta  tmU  hit  ignikut  atqne 
hisventis;  idcirco  ubique  tonitru  et  fulgetraftunt,    Namque  ottendi  tupra  nubita 


Th.  Ra.  lumina  tole  OaMend. — 265  N,  t,  p.  kas  terrat  o.  t.  edd.  vn\g.  tantoe . . . 
imbret  Heins.  Mar.  tantot  P.  in  not.  V.  marg.  I.  venientet  deest  V.  ed.  Th.  Ra. 
—266  Fulmina  Grypfa.  marg.  Bas.  marg.  P.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  9.  Cant.  Th. 
Ra.  ^1^.-268  Hit  edd.  vulg.  SU  O, plana  \ind,\oM,  vet.  et  L.  B.  Mus. B.  1. 


NOT^ 


.  265  Venientet  [Hac  terrat]  Ita 
I^amb.  ex  vulg.  lectionibus.  Hac 
antem  8opp.  nubilav8.264.noD  fulmi- 
na,  nt  male  interpretatur  Lambinus. 
Pareus  vero  legit  venientet,  Verum 
ad  quid  refertnr?  an  ad  nubila?  non 
ftaoe.  An  ad  Tempettatem  altaml 
multo  minus.  Aliai  viventet^  b.  e. 
homines,  animantes. 

267  Si  non  exttructitf  ifc,]  Hoc  igi- 
tur  manifestum  est,  quod  fuimina 
noD  fiant  niii  deDsis  et  crasaia  Dubi* 
bus ;  atqne  ita  mateiia  folminis  iutra 
nubes  concluditnr.  Namqoe  qnod 
alioquin  Plinins  ii.  51.  ait,  *  Catili- 
nianis  prodigiis  Pompeiano  ez  muni- 
cipio  M.  Herenniom  decurionem  sere- 
nodiefulmine  ictum  fiiisse ;'  etqood 
apud  Horatium  Carm.  i.  94.  ut  jam 
snpra  monul,  dicitur  de  Jove,  qui 
'  pleruroque  per  pomm  tonantes  age- 
ret  equos,  volucremque  cnrmm  ;*  id 
sane  fide  tantnm  dignnm  est,  si, 
reliqno  coelo  sereno,  pars  alia  ad 
quandam  horifontis  partem  nobibus 
obtecta  fuerit,  e  qnibus  fulminarit, 
ant  tonuerit. 

268  Heie  igitwr  ventit^  ifc,]  Post- 
qnt  m  demonstravit  fiilmen  creari  in 
crassls  et   alte  cnmolatis  nnbibns. 


his  jam  26.  ^iM,  aliis  docet  et  ex  igni- 
bns»  et  ex  ventis,  qnos  simul  nubes 
habent»  fnlmen  maturum  erumpere, 
qnod  acris  sonitns,  terne  tremor, 
horror  mortalium,  gravisqne  imber 
seqnuntur.  Itaqne  censet  Lncretios 
primum  in  nubibus  esse  muUa  ignis 
corpuscnla,  ut  supra  docuit  vs.  205. 
Deinde  ventnm,  seu  vorticem  in  nn- 
bibns  inclusum  cogere  nubes  qnasi 
in  altos  montes,  et  illa  ignis  e  nubi* 
bus  exprimere  corposcola,  qnoma 
contactn  accendator,  nisi  forte  sna 
mobilitate  ipse  calefiat.  Tertio,  nbi 
yentus  llle  percalnit,  raatnram  fVil- 
men  erumpere,  qnod  nnbem  per- 
scindat,  omniaque  circum  luiniDe 
perlustret.  Qnarto  sonitom  seu  to- 
nitrn  sequi;  inde  tremorem  terrae, 
horrorem  mortalium ;  atque  tandem 
adeo  nberem  pluviam,  *  Omiils  nti 
videatnr  in  imbrem  vertier  sether/ 

OiniMi]  Sopp.  nnbila;  vei,  aerb 
loca.  ' 

269  Patsim']  Ubiqne,  neaipe  per 
totam  coeli  regionem;  per  omnes 
setheris  partes. 

JFVfMtliis]  Tooitraa*  murmnra,  so* 
nitns  acres. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRVM  NA11URA   hhE.   VI.  745 

Qaippe  et  emm  supera  docui,  permnlta  vapori^  270 

Sefflina  habere  cavas  nubeis ;  et  malta  necesse  est 

CoDcipere  ex  solis  radiis,  ardoreque  eoram. 

Heic,  obi  veBtt^>  eas  idem  qai  cogit  in  nnam . 

FcNTte  locnm  qnem  vis^  expiessit  malta  vaporis 

SemiBa^  seqne  sironl  cum  eo  conmiscuit  igni ;  275 

Insinaatns  ibei  vortex  vorsatur  in  alto, 

Et  calidis  acuit  fiihnen  fomacibns  intus. 

Namdnpliciratione  adcenditnr:  ipse  suacum 

Hobilitate  calescit,  et  e  contagibus  ignis. 

Inde,  ubi  percaluit  gravius  ventosus,  et  ignis  280 

Inpetas  incessit ;  maturum  tum  quasi  fulmen 

Per^cindit  subito  nubem>  ferturque,  coruscis 

tvmnaemiiinereplwraeorpumtaignu;  ei  «perUt  ut  recipumi  jUm  etiamayff- 
dn  lo^  et  a  cahre  Hhmm  radioriiiii.  Poetqmm  hie  idem  veKtu»,  qui  cemirahit 
ami  fvrtmte  iUa$  nohes  in  umammemque  $imm  loctcMy  eHemt  phtrima  corpuBcuia 
VN»,  H  meeuii  eeu  mm  cum  iUo  ipu^  ventue  proceUoeuBy  qui  eo  iugree»»  eM,  901- 
vkur  iu  prqftmdo  illaniiii,  et  exacuii  fulmen  intrinsecus  in  illis  ardentibuofomaei' 
k».  Etemm  vorte^  inflammaiur  dmpUci  modo :  namque  primnm  ipoe  aecenditm' 
m$  cOeri  motUy  et  f  econdo  ex  couiaetu  igni».  Poatea  vero  quam  poteetae  oMltas 
e^ectaeti,  aut  uin  vekemen»  vie  ignie  incidii,  tune  /uimen  vebai  tempestivum 
pemmqnt  repenie  nubem;  ei  vaper  Ulius  pereunue  voUtai  perUutrant  euU  Mdu 


^^^^^^0^^^>0^^*^ 


-870  et  deest  Vind.  enprd  Vind.  V.  ed.  O.  Mos.  B.  1.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra. 
»par«  vnlg.  ui  enpra  V.  marg.  1.— 271  Semina  kac  de  re  Vind.  Voss.  marg. 
'Sbitiia&acdereV.ed.  O.  Mu».  B.  8.  Cant.  &miiia  dere  Vosa.  marg.— 278 
BeeW.td.  O.  Mns.  B.  1.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Nard.  V.  marg.  1.  Hae 
Heias.  2.  eiae  pro  eae  Cant— 275  eimiUs  Cant.  eum  in  eo  Oryph.  R.  Ald.— 270 
«<rt€x  Voat.  vet.  et  L.  B.^278  aittfftdtlNr  Cant.  euA  tum  Mns.  B.  1.  euA  nam 
edd.  volg.  ern^e  Oassend.  Lamh.  Creech.— 279  NobUUaU  V.  ed.  Tb.  Ra.  e 
decst  Mus.  B.  1.— 280  graviueiam  veniue  in  ignie  Gryph.  niarg.  Bas.  marg.  P. 
Ald.  V»  venH  vel  gravieignie  P.  in  not.  O.  Cant.  et  edd.  Tulg.  gravis  ventum 
«Miipit  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  gravie  venH  vis  igniVoe».  vet.  et  L.  B. 
fTMtfliitvcitltctiti^iittMns.  B,l.grai^«eit«tissvuMu8.B  8.— 281  eum  quam 

NOTiE 

270  Superm  doeuS]  Nempe  yb.  206.  dentihus  parat,  acuit,  excndit. 

Vefori»']  Caloris,  nt  stBpe  monuL        278  Ipee]  Supp.  vortex :  vs.  275. 
8ie  vt.  274.  279  ContagUm']  Contactu  :  iii.  472. 

872  Eorwii]  Supp.  radioram  solit.  785. 741.  &c. 

m  Cum  €•]  Olhn  hi  propotiUon^        280  P«r«aliitf  grattiit  ventoeue  [vie 

tm  voealit  in  non  eUdebatur.  venti]  Supp.  tua  mobilitate :  vt.  270. 

276  ^tftmiattit  ibei  vortea,  *«.]  H.         FenlMtit,  ei  ignie  [vel  gravis  ignis, 

e.  ttti  glohos  veDtonui  intromissat  ife.]  Namque,  e  contagihut  ignis  via 

eireniBagitur    In  aere   et  nnbihut;  venti  oalefit ;  v.  270. 
foliMnqne  velut   io  fomaeihnt  av- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


74<t  T.   LVCRBTIl  CAftl 

Omnia  laminibas  lustrans  loca,  percitns  ardor : 
Qaen^graTis  inseqnitar  sonitas,  displosa  repente 
Obprimere  ut  coeli  yideantOT  templa  snpeme.  285 

Inde  tremor  terras  graviter  pertentat,  et  altom 
Marmara  percammt  coelam ;  nam  tota  fere  tam 
Tempestas  concassa  tremit,  fremitasque  moTentiir : 
Quo  de  concasso  seqoitoT  gravis  imber,  et  ober, 
Omnis  otei  videator  in  imbrem  vortier  setber,  290 

Atqoe  ita  praecipitans  ad  diloviem  revocare : 
Tantas^  discidio  nobis,  ventiqoe  procella, 
Mittitor,  ardenti  sonitos  qoom  provolat  icto. 
£st  etiam^  qoom  vis  extrinsecos  incita  venti 

teiRtiit6ii«  ameta  loca.  Quim  vaporem  murmwr  ttcrt  $ub$equitMr,  tta  vi/amkei 
cM  quati  dit$obiH  videaniwr  obruere  demper  terras.  Htfi£  horror  pereipU  am- 
ter  lotat  terroi^  et  tmtUrua  pervadmil  mmulmm  eeHmit;  etemm  tetutfermemmbm 
HmeeemqumtatuMtremieeiifetmm-mmncientur,  QuadeeemeuttiememgenBptMem, 
ei  cepiom  mbeequiiury  Ua  ui  totut  aer  videaiur  oomverti  im  jitevtom.  Ei  tie  jprw> 
eepe  eadene  vocare  itermm  ad  diiumum,  Adeo  wmguMm  eti  mmrmmr  eum  per/ertm 
mekemumii  phgUf  tciHeet  ex  dittokUime  mubitj  et  tx  vortiee  omli.  FU  qmtfm 
falmeoy  «M  vit  vemii  pereita  extrimtecut  imipimgiiim  mmbem  Jirmmmf  et  plenM 


P.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.— 38S  locutY.  ed.  Tb.  Ra.—286  et\.  ed.  Tk. 
Ra.  videaiur  Mus.  B.  8.-287  /ere  cum  V.  marf .  1.— 288  que  deest  V.  ed.  Th. 
Ra.— 289  Quod  e  V.  ed.  Th.  Ra.  concuttut  O.  Cant.  eoneuttit  V.  ed.  Tb.  Ra.— 
290  Osntt^  ut  O.  Ommit  mi  Viiid.  V.  ed.  Vom.  vet.  et  L.  B.  Mtts.  B.  1.  S. 
Omt>  iU  ui  Cant.— 291  Atpit  iU  Purrim  mot  Fab.  revocari  Wakef.  \m  not.— 
292  TmUm  O.  TmUo  Cant.  tftMtdu»  P.  Ald.~29S  pervoiai  Delph.— 294  Eem 
Voflt.  f  et.  et  L«  B.  tum  vit  Mns.B.  S.  exeiia  a  pr.  »•  led  leet  recepta  aapertcr. 

NOTiE 
282  ^fdor]  Ignis.  solatio.    Sic  i.  45S.  ii.  119.  in.  248. 

284  Gravit  tonUut]  Tonitru.  852.  Scc 

Ditpkta}  Sic  vs.  120.  de  feaicola  294  Ettetiamfquonivit^ife.']  HkS. 

nipta»  TM.  leciindom  et  tertiiMi  affert  ao- 

285  Cceli  tempUL]  Cielam :  cceli  for-  dum,  qao  fieri  fulmen  pntat.  Nimi- 
nices,  nt  ait  Noniut.  Sie  ii.  10S7.  nmi  cam  feotai  extriBseeaa  adf«- 
T.  491. 492. 14S5.  &c  nieiit  pertciadit  nabem  pr«goaBtem 

286  Pertemtai]  Percipit,  occopat,  matofo  iwta»  h.  e.  Iiilmioe :  vel  etUn 
penradit,  permof  et.*  cam  Tentua  in  alias  atqoe  aliaa,  h.  e» 

287  Miinitara]  Tonitma.  in  difertaa    partea   dedocit  pQbem 

288  Tempettm]  Nimbaa  ater.  pariter  fulmine  pr«gnantem     Tanc 

289  Uber]  Abondana  et  moltaa.         enim  tciaaa  nabe  fulmiBeat  f orles 

290  Vortier]  Poetice,  pro  f erti.         decidlt»  qoo  fit  fert. 

.  292  Diteidio]  Discidium  fox  Lati»  Eti  «Imm,  ^uam»  4«.]  HeUeiiiamat. 
nae8t,aferboditclndonata;etTalet  H.  e.  iaterdum  etiam  tm  T«sti  okp 
idem  quod  ditcittio,  ditjunctio,  dit-     trintecat  incita,  Sce» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  R£RUM   NATURA  LIB.  VI.  747 

Incidit  in  validam  mataro  a  culmine  niibem :  295 

Quam  quom  perscidit»  ex  templo  cadit  ignens  ille 
VorteXy  qaem  patrio  vocitamus  nomine  fnlmea. 
Hoc  fit  idem  in  parteis  alias^  quoquomqae  tolit  vis. 

Fit  qaoqpe,  at  iaterdum  venti  vis^  missa  sine  igni^ 
Igniscat  tamen  in  spatio,  longoque  meata»  900 

Dam  venit ;  amittens  in  cursu  corpora  quaedam 
Grandiay  quae  nequeant  pariter  penetrare  per  auras : 
Atque  alia  ex  ipso  conradens  aere  portat 
Parvola,  quae  faciunt  ignem,  conmixta^  volando : 

Mmke  jamjam  /vmmip  ;  qwm  M  ventns  perfregiiy  mtbih  Jtammeua  Uie  toriex 
diddUf  quod  weamius  pairio  vocabuhjMlmen,  Uoc  quoquefertur  in  dwerwa  pariea^ 
n  quateitmque  scilicet  impeiug  ^jue  portabii  illud.  Accidii  etiam  ut  plerumque 
impeiue  wenH  puliue  absque  igne  iamen  injlammetur  tn  Umgo  ati*8u  et  epatio,  per- 
dau^  dwm  eurrii^  in  ewnu  soo  fuedam  mqgna  oormueulOf  qua  non  pouint  timiUter 
tnndreper  dera;  et  coUigenM  quKdara  alia  mmima  ex  ipao  aire^  fert  ea,  qum 


^^^■^^^^^^■^■^^ 


Cant.— 295  Iiiredit  Vind.  ad  pro  vn  Mns.  B.  I.  naWdA  Yind.  O.  fuimxM  P.  et 
edd,  Tulg.— 297  Vertex  Voss.  vct  ct  L.  B.  qaam  Ferr.  V.  ed.  Tli.  Ra.  Vind. 
Mqs.  B.  9.  quod  O.  Cant.  jpo^  Fcrr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  Miis.  B.  1.  S. 
(Lofio  VoM.  vet.  a  tec.  ni.  et  haivo  ascribitar  in  marg.  Cant.— 298  ittm  tn 
Gif.  Par.  Gryph.  Delph.  Nard.  Bas.— 800  IgjMcai  Vind.  Voss.  vet.  et  L.  B. 
ignifUai  CnDt.  Jgnueat  vnlg.~S04  Parvula  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Mos.  B.  1.  9. 

NOT^ 

895  Maiwro  a  euhnme  [fubiwu^  Sic  fulmen.  Potest  enim,  inquit,  ventuB, 

vs.  281.  qni  frigidus  est,  tamen,  dnm  fertar, 

296  Igneu»  Vortex]  H.  e.  falmen,  ignescere ;   namqne    eando    amittit 

qnod  tortaosnm  In  modamy  ac  verti-  curpascula  qusedam  grandia,  dintur- 

ets  imtar  decidit.  no  itineri  inepta,  nec  per  aera  trans- 

197  Pairia^  Latlno.  ire  facile  valentia;  novaque  acqni- 

298  Hoe  JU  idem^  ^.]  Hoc  versn  rit  parvula,  qnaB  maxime  idonea  sint 
continetnr  alter  ille  modns,  qno,  nt  ad  ignescendnm. 

docoi  vs.  294.  not.  ventus  fercns  ae  801  Corporti]  Atomos,  semlna. 

didoeens  •abem  in  divertas  partes,  802  Grandia]   Qnse  ab  ignea  na« 

■ec  extrlnsecns  tantum  in  eam  inci-  tnra  prorsus  snnt   aliena.    Constat 

deos  perscindit  nubem,  cajns  dbct-  enim  ignis  ex  parvolis  et  snbtilibns 

dlo  Inbneo  cadit.  corpnscuKs,  nt  docnit  lib.  it. 

299  Fii  qaoquef  ui  inierdum^  ^.]  His  Per  cnrras]  H.  e.  per  aera,  nt  saepe 
Ik  vsa.  «loartnm  affert  modom  Poeta,  monui ;  est  enim  aer  nihil  aUud^  quam 
qoo  pntat  fieri  fulmen.     Nimlmm,  flatns  extensus. 

q«la  Mmen  nibil  aliud  fere  videtnr,  808  Coiiradeiu]  Corradens ;  anti- 
qnam  ventns  tncensns :  tamen  censet  qua  scriptio.  H.  e.  coUigens,  eonqni- 
etiao)  Locretius  hoc  modo  fieri-posse     reas,  snmens,  petens.    Sic  vs.  448. 

Digitized  by  VjOOQIC 


748  T.    LUCBBTII   CARB 

NoD  alia  longe.  ratiooe,  ac  plunibea  saepe  905 

Fervida  fit  glans  in  carsa,  qaom,  multa  rigoris 
Corpora  dimittena,  ignem  concepit  in  aoiis. 

Fit  quoqae,  nt  ipsios  plagaa  vis  excitet  ignem, 
Frigida  qnom  venti  pepalit  vis,  missa  sine  igni  * 
Nimirum,  qaia  qaom  vehementi  perculit  ictu,  310 

Conflaere  ex  ipso  possant  dementa  vaporis : 
Et  simul  ex  illa,  qa»  tam  res  excipit  ictam : 
Ut,  lapidem  ferro  qaom  csedimas,  evolat  ignis ; 
Nec,  qaod  frigida  vis  ferri  est,  hoc  secius  illa 
Semina  concarrant  calidi  fulgoris  ad  ictam.  315 

Sic  igitar  quoqae  res  adcendi  fulmine  debet, 

cinnmixia  amcipiunt  ignem  e%nd<K  Haud  disdmiU  jtrwrtuM  modtf,  ^iMtiii  pUrumqiu 
plumbeus  glolndus  cale/U,  ubi  relinquens  plura  corpuicula  frigorie  igneecit  perflatus 
aerioe  in  curm  suo.  Accidit  etiam,  ut  vehementia  ipeiue  ictut  accendat  ignenty  uH 
rigida  violentia  venti  percustit  absque  igne ;  ecilicet  quiOf  ubi  vit  venti  percuMsit 
vedida  pitagay  semina  caloris  gueunt  emanare  ex  ipso  vento.  Et  pariter  emaDare 
pouunt  ex  iUa  re,  qua  tunc  reapU  plagam  venti.  VeUUi  v.  g.  ignis  exsUU^  wH 
pereutimus  saxumferro ;  neque  iUa  corpuscutafervidi  spUndoris  minus  eonvemsmt 
ad  pUtgam,  eo  guod  naiura  ferri  sUfrigida,    Ergo  Ua  ret  etiam  debet  infiammari 


Cant.— 306  Fecunda  JU  V.  ed.  Th.  Ra.  Ferr.  Fervidwr  O.  Muk.  B.  1.-~807 
concipU  Vind.  Voss.  marg.— 908  t>j«  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  Mus.  B.  1.  3.  ea 
ipsis  O.  Ferr. — 310  qui  pro  quia  V.  ed.  pertulU  Bodl.  O.  Cant.  percutU  Delpb. 
—311  vapores  P.  Ald.— 312  excipUUUvnV.  V.  ed.  Bodl.  Gi^ph.  marg.  Bas. 
marg.  Th.  Ra.  Ald.— 313  cedimus  Vind.  Cant.~314  ferri  est  Voss.  vet.  et  L* 
B.  /erris  Vind.  V.  ed.  O.  Cant.  tit  ferri  vulg.  teneiut  Vind.  O.  tentiut  CaDt 
ttutuit  V.  ed.  ThcRa.  saHctMa  Mns.  B.  1.  tentiat  Mus.  B.  3.  iUe  Ferr.  V.  ed. 

805  Non  alia  hmge  roltoiw,  4r«.]  Sic  exsilinnt  semina  ignis.    Ita  Bimilitei 
snpra  vs.  178.  nisi  semina  ignis  eliciuntnr  ez  vtoto, 

806  lUgorit]  Frigoris^  Sic  vs.  367,  dum  fertnr,  tamen  tepefieri  et  cale- 
et  V.  639.  745.  fieri  poteat  ita,  nt,  si  forte  res  per- 

308  FU  quoque^  ut  iptiut^  ifc,']  His  enssa   ilUns   impetn   opportana  sit 

14.  vss.  quintum  affert  modnro,  quo  flammia,  ignem  facile  faciat. 

credit  creari  posse  fiilmen.    Nimi-  311  Elementa  vaporit']  SemlDa  ig- 

rnm,  inquit,  valet  etiam  ipse  ictus  nis;  atomi  ignis. 

sen  plaga  venti  validi  ad  ignem  fnU  313  Ut^  Uipidem  ferrop  tfc.]  Sic  an- 

mineum  excitandnm,  etsi  frigidus  sit  pra  vs.  161. 

ventus.    Namque  tum  ex  vento  per-  814  Nec,quod,ifC.]  H.  e.  qnia  fkr* 

cntiente,  cnm  ex  re  percussa  gene-  rum  frtgidum  est,  ideo  minns  illa  ca« 

rari  potest  ignis  fulmineusy  pariter  loris  semina  ad  plagam  coDcmxniU* 

ac  vulgo  fit  ignis,  cnm  lapidem  ferro  815  CaUdi  fuigmit]  Ignis  falmlnli 

cKdlmoi ;  Bcilicet  quia  ex  ntroque  ignUi^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NA.TURA   LIB.  Vt.  749 

Obportona  foit  si  forte,  et  id^nea,  flammis. 

Nec  temere  omnino  plane  vis  frigida  venti 

Esse  potest^  ex  qno  tanta  vi  missa  supeme  est ; 

Qiiin  prias,  in  cnrsa  si  non  adcenditar  igni,  320 

A.t  tepefacta  tamen  veniat,  conmixta  calore. 

Mobilitas  aatem  fit  ftilminis,  et  gravis  ictas, 
Ac  celeri  ferme  pergnnt  tibi  falmina  lapsn,  ' 
Nabibas  ipsa  qaod  omnino  prias  incita  se  vis 
Conligit,  et  magnnm  conamen  snmit  eandi.'  325 

Inde^  abi  non  potnit  nnbes  capere  inpetis  anctam^ 

>ibmie,  n  fmiauifmi  apia  et  paraia  ad  ignem  concipiendoin.'  Neque  «mf  eatua 
ftidhu  violenHa  tenti  potesi  este  frigida^  ex-eoqwd  deeupermiteaMt  cnm  tanto 
vi^ftu:  9icm,  ti  antea  in  meatu  non  i^fiamnu4ur  igne^  eaUem  calrfada  et  mierta 
caiore  tepido  cadat,  Celeritao  autem  fuf/minioy  et  vaHda  piaga  illins^,  etfubni' 
na  iia  vcioct  caoufereferuntur,  eo  quod  vie  ipoa  fulminie  immitoa  e  nubibut  priut 
ctntrakH  «e,  et  acc^nt  magnum  conatum  progrediendi.    Hinc,  pottquam  nubet  non 


Tb.  Ra.  O.  Cant.  UIoYom.  vet  Uium  Mns.  B.  8.-~S17  indomeat  V.  ed.  Tb.  Ra. 
iadomita  Ferr.  pervia  snper  rasnra  Mns.  B.  2.— 318  Nec  tamen  Gafsend.— SIO 
esquaP.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  Mn«.  B.  1.  ot  mitta  Voss.  L.  B.  Cant.  V. 
narg.  1.  muhmm  Ferr.  V.  ed.  Tli.  Ra.  «mtfia  Vind.  vit  mitta  O.  «t  ntoMi  Mos. 
B.  1.  vi  inmitta  Ynlg.^S20  Qicm  tamen  Mns.  B.  1.  tn  curtut  P.  Mns.  B.  I.  S. 
V.  ed.  Th.  Ra.  Ferr.  O.  Ald.  Vind.  ti  deest  V.  ed.  Vind.  Ferr.  Th.  Ra.— SSl 
id  Vind.  O.  Mns.  B.  1.  3.  colore  Ferr.  Th.  Ra.  Vind.  V.  ed.  O.— 382  graiut 
ictut  Ferr.— 323  Ac  Wakef.  ex  conj.  At  lib.  vet  Et  edd.  vulg.  pergunt  tUn 
Wakef.  ex  conj.  pergunt  tic  edd.  vnlg.  pergunt  ubi  P.  V.  ed.  Ferr.  Tli.  Ra. 
Ald.  tic  deest  Vind.  ditpergunt  O.  Mns.  B.  1.  pergunt  cum  Mus.  B.  8.  jam  ii«r- 
rnf  Cant.— 324  t)i«ita  Oryph.  «rcts  O.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  tactiM  Vind.~ 

NOT^ 

317  Obportunafuit  tiforttf^']  H.  nes  4ntenni8cet.  Itaqne  his  7.  vst. 
e.  ii  forle  fuit  apta  ad  ignem  acoi-  prioribns  asserit  fulralnis  mobilita- 
ptendnm.  tem,  i.  quia  fnlmen  tnnc  emmpere 

318  Nee  temere,  tpc,']  H.  cnec  om-  ait  e  nnbibns,  cnm  vis  valida  incnssa 
nino  sine  cansa  aut  ratione  ventns  venti»  et  agitatio  illa  intolerabilrs  est 
potest  esse  frigidot»  ex  quo  tempore,  corpori  continenti^  sen  nubibns  In* 
•en  ex  qno  loco  lanta  vi  immissns  cludentibns  ilinm  ventnm.  Qnaprop- 
est                                                   .  ter  eiprimitory  Inquit,  veint  ea,  qusi 

322  MobiHtat  autem  fit,  ^•c.]  Hac-  a  tormentis  exploduntnr. 

tanas  de  fnhninis  natura  et  genera-  325  ConligU]  Antiqne,  pro  colligit 

tione:  nnnc  de  ejnsdem  mobilitate;  Sic  vs.303.  '  Conradens/  pro  Corra* 

qise  tertla  est  qoaestio  proposita  sn-  dens.  • 

pra  vs.  218.  not    Hsec  antem  tria  Conamen  tumU  eundi']  Sic  vs.  1039. 

compleoUtnr.  i.  mobilitatem.  ii.gra-  326  Inpetit]  Ab  antiqno  nominatl- 

veoiictnm.  iii.  celeremfnlminis  lap-  vo  impes,  genit  impetis;  h.  e.  im- 

sam  ad  ima.    Qnas  qnidein  qnasttio-  petut,  v.  606.  et  alibi  pattin?. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


750  T.  LVCRBTII  €ARI 

Exprimitar  vis ;  atqae  ideo  yolat  inpete  miro, 
Ut  validis  quae  de  tormentis  missa  ferantar. 

Adde,  quod  e  parvis,  et  laevibus,  est  elementis ; 
Nec  facile  est  tali  natorse  obsistere  qaidqaam :  830 

Inter  enim  fagit»  ac  penetrat,  per  rara  viaram. 
Non  igitar  maltis  obfensibas  in  remorando 
Haesitat :  hanc  ob  rem  celeri  volat  inpete  labens. 

Deinde,  quod  omnino  natara  pondera  deorsam 
Omnia  nitantar :  qnom  plaga  sit  addita  vero,  935 

talmt  recipere  tmgnun  impehUf  vi»  fiilminU  eUcUwr,  et  idcircefertw  admUMH 
mMUtate  ;  veiati  ea,  qua  puUa  de  flrmis  tormenii»  volant»  A4}ice  qwd  fnlraeo 
conttat  ex  temahus  atque  levigati»  primwdiie:  et  dijfUile  est  aUquid  renatere  taH 
Mrfifr».  Nampia  preeterl^itmrf  et  permeat  per  raroe  meatu»  renim.  Ergo  nam 
cunetatur  retardando  propter  pUtre»  oecwnu»  ob? iot  reram.  Propter  hanc  cmu' 
»am  cadit  etfertur  mooiU  vekemenHa,  Praterea  adde  quod  omnia  ponderafermn» 
tur  daoreum  ex  naiura  soa,  »ed  ubi  ictu»  est  tuperaddihUf  ceierUa»  geminatnr^  ei 


S26  impetu»  V.  ed.  Tb.  Ra.  O.  Ferr.— S29  et  P.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  S.  Cant 
Ferr.  Tb.  R«.  Ald.  ae  val|[(.— 8S1  per  ora  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  per  aera  Ferr. 
per  aUra  O.  per  etrata  Mns,  B.  1.  per  arcta  Mni.  B.  8.  per  aperta  Cant.  per 
operta  Heins.  per  apta  V.  marg.  l.~SS8  inter  morando  Ferr.  V.  fd.  Th.  Ra. — 
SSS  Hemt  at  V.  ed.  Mas.  B.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  celeH  deest  V.  ed.  Tfa.  Ra. 
cMO.  ceH  Mns.  B.  1.— SS4  natura  P.  deomfiiyind.  Voss.  vet.  et  L.  B.  V.  ed. 
Mns.  B.  S.  Ferr.  Tb.  Ra.  deotum  Voss.  marg.— SS5  »i  addita  Vind.  Mas.  B.  1. 

NOTiE 

527  Jnpete']  Impetn:  vs.  S26.  clansse  domus:  sic  'strata  vianim,' 

528  Tormenti»']  Tormentum  genns  prostratssvise.  Etaliasifflillapaaaiai. 
est  machinamm,  qnibns  tela,  saxa,  et  SS2  0^«iist6tif]  Occnrsibns.  Slc  n. 
alia  id  genus  mittebantur  olim.  22S.  4S8.  iii.95.  &c.  Sensns  is  est  bu- 

529  AddCf  quod  e  porott,  ffc.l  His  5.  jns  versus :  Non  igitur  offendit  in 
vss.  repetlt  ii.  mobilitatem  fuiminis  multas  res,  qnss  ipsnm  remorari  qtie- 
ez  tennitate  atomornm,  quibus  con*  ant. 

stftt.   Sic  II.  S8S.  probavit  fnbnen  SSS  Tnpete']  Impetu :  vs.  S26. 

coostare  levibns  et  tenuibus  elemen*  SS4  Ddnde^  quod  omninof  ^c.]  His 

tis.  Quo  fit,  ut  nihil  ei  resistat.   Hine  5.  vss.  repetit  iii.  mobilitatem  fulmi- 

gravem  ictnm  fnlminis  argnit.  nis  ex  eo,  qnod  omnia  corpora  gravia 

550  Nec  faeiU  e»tf  tfc,]  Sic  snpra  deorsnm  ferantnr  vebementl  nisn ; 
vs.  226.  *  Cni  nil  omnino  obsistere  quibus  si  vis  impellens  accedat,  tnm 
possit.'  ea  ferre  necesse  est  miro,  veloci,  et 

551  Iiitcrtiuifi/Mr^]  Tmesis,  inter-  mobiliomnino  impetn.  Fnlmen  an- 
fngit  enim.  H.  e.  fnglt  inter  omnes  tem  grave  est  corpus^  desnper  cadens 
res,  in  qnas  incidit,  si  modo  rane  Impellitur  vi  venti.  Hinc  nfbil  mi- 
sint,  et  non  solidsB.  mm  si  obvia  qnseqne  discntiat  pla* 

Per  rara  vianmi]  Per  raras  viaSy  gis,  perfringat,  et  evertat.  Hinc  gra- 
perpatenteset  apertosmeatns.  Hel-  vem  ictnm  fulminis  et  celerem  lap- 
lenismns.  8ic  *  clansa  domomm/  pro    snm  ad  Ima  repetit  Poeta. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


0B  RBRUM  KATURA   LIB.  VI.  751 

Mobilitas  daplicatQr,  et  inpetus  iUe  pravescit : 
Ut  yehementias,  et  citias»  qaseqQoiaqae  moraDtar, 
Obvia  discaiiat  plagis^  itinerque  seqaator. 

Deniqae,  qaod  longo  venit  inpete^^samere  debet 
Mobilitatem,  etiam  atqne  etiam  qaae  crescit  eondo^       340 
Et  validas  auget  vireis»  et  roborat  ictom. 
Nam  facit,  at^  qa»  sint  ilUas  semina  qaomqae, 
E  regi<Hie  locam  qaasi  in  anam  concta  ferantar, 
Omnia  coniciens  in  eam  volventia  carsum. 
Forsitan  ex  ipso  veniens  trahat  aere  qasedam  346 

Corpora^  quae  plagis  incendant  mobilitatem: 
Incolomeisqae  venit  i>er  res,  atqae  integra  transit 
Malta,  foraminibns  liqaidas  qaia  transviat  ignis. 

w  UU  aMgi»eU ;  ita  «1  fMheUu  H  wkMtiui  di^ieiat  ietUm$  €0,  qna  oeatrreniim 
reimrdmid  ipiiun,  ei  pergai  ire  fnam  saam.  Demum  adde,  qnod,  ^iita  deeeemlii 
Umgimqm&  imtpetu^  debet  accipere  velocUatem  qu^  maxime  amgeatmr  frogreditndo^ 
et  qnae  adamgeat  viree  wtagnai  illins,  et  corroboret  plagam  qoam  in^rt.  Etemm 
egUitf  mi  ea  oinnta  primcrdia^  qfuacmnque  iUud  fulnien  habetf  veluti  directe  concur^ 
ramt  im  mnam  regionemf  compeUem  quidem  ea  •mind  qua  volubilia  snnt  in  eum 
wmttuHi.  Fit  qnoqne  at  forte  deecendent  ducat  ex  ipso  aire  querdam  corjncscick, 
ft^  mmgeamt  eeleritatem  ictibus  Ruit.  Et  ignie  fulmineus  iile  deecendit  per  re§ 
ttlmmuj  et  penneat  nmUat  re$  eahae,  quia  traneU  per  meatua  apertoe ;  et  perracmpii 

— S9S  glmdUi  pro  plmgit  Noninfl,  inti.  3.— S40  quia  creecU  Cant.~944  coNi- 
oau  Cant  eot^iieiene  vnlf(.->S45  Foram  ei  P.  et  edd.  Tolg.  trakU  Hav.-~S46 
imiemdmmt  Gif.  Par^  Delph.  imeendmnt  O.  incedmnt  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B. 
imemdumt  P.  et  edd.  valg.>^S47  venU  partee  Cant.— S48  Uqmdue  Voss.  L.  B. 
Nard.  Heins.  Bas.  Creech.  Uquidu  P.  Vind.  O.  Mus.  B.  1.  S.  Cant.  Ferr.  Ald. 

NOTJE 

SSS   Itimer']  AntiquitaSy  pro  iter.  yolobilium  atoroomm  aecedentiomy 

Sie  Manilios  i.  88.  '  Fecit  et  ignotis  aot  contracto  soaram  impeta. 

itiner  commercia  terris.'    Vlde  No-  S42  NamfacU]  Sopp.  mobilitas. 

niom  in  voce  Itiner.  Qua  »nt   iUiut  quomque]  Tmesis, 

SS9  Denique,  quod  longOf  ifc.']  His  quaBCumque. 

8.  vss.  repetit  iv.  mobilitatem  ezlon-  S4S  E  regione']  Directo,  recta. 

go  impeta,  qno  venit  et  fertur  iol-  S44  Folventia]  Volubilia  quae  ad 

nmi:  qnss  enim  longins  fernntary  ea  cnrsom  et  motom  eelerero  apta  sant 

BMbilltatemacqairanteando;falmen  S46  /iiceiiiNnil  [tal«iidaiil]  Angeant, 

ttaqne  dam  kmgias  descendit  vel  con-  amplificent. 

jicit   qnasi   in  nnom  locnm  omnet  S47  IncolomeiMque  vemit,  9^,]  His  9» 

atomos,  qnse  In  enrsnm,  quem  ioit,  si*  vss.  argoit  et  gravem  ictnm  et  cele- 

oiol  femntar :  vel  fortasse  veniens  rem  lapsom  falminis  ez  ejosdem  mo* 

corradit  ex  aere  ipso  conctas  atomos  bilitate. 

Tolnbilesy  qnas  invenit.    Qno  fit  nt  S48  Xtgiitdiis  [Nfaidis]  Apertis,  pa> 

flMbilitas  iUtna  intendator  ant  plagis  tentibns,  raris. 

Digitized  by  VjOOQIC 


75S 


T.   LUCRBTIf  OARI 


Multaqne  perfregit^  qoom  corpora  fulminis  ipsa 
Corporibus  rerum  inciderint,  qua  texta  tenentur,  850 

Dissolvit  porro  facile  eds,  aurumque  repente 
Confervefacit ;  e  parvis  quia  facta  minute  . 
Corporibus  vis  est^  et  laevibus  ex  elementis^ 
Qua)  facile  insinuantur ;  et^  insinuata,  repente 
Dissolvunt  nodos  omneis^  et  vincla  relaxant.  855 

Auctumnoque  magis,  stellis  fiilgentibus  apta> 


sntltai  res,  uhi  coifiucuia  ipm  ftdmmU  twtptgermi  im  c&rparu  rfnan,  qm  parte 
cMvexa  Kareni.  UqutfacU  autem  /acHe  tu  et  caUfaeU  eubUo  auruMf  qu»a  vtt 
illins  temtUer  anutat  ex  tenuibui  eorpuseuUey  H  ex  lemgatia  primordii$ ;  ^iur 
facile  penetrantf  et  qua  ingresaa  eubito  di^idmd  uexue  omjws,  et  reuMuMtvim- 
cuia  rerum.  Et  tempium  cceU  editum  sapra  eidera  lucentia  ex  omni  partey  et  slmnl 


^^*^^>^s0^^^^^*^ 


lapidi$V,ed.Th.Ru,lu[uidumVoi8,  vct.  «roiwciai Vind. V.  cd.  Vogs.  vct.  et 
L.  B.  Miis.  B.  1. 9.  CaDt.  Ferr.  Tli.  Ra.  travolat  edd.  vulg.  trameat  Oif.  Par. 
Delph.  traviat  P.  Ald.  Oryph.  marg.  transfsolat  Grypb.  Nard.  Laiiib.  Bai. 
transivit  Bodl.  tranneat  0.-^149  perfregitVoM,  vet.  Bodl.  Vind.  V.  ed.  O. 
Mus.  B.  I.  3.  Cant.  perfringit  vnlg.  perfigit  Voss.  L.  B.— 950  incederinJtV.  ed. 
Tli.  Ra.  ipus  F.  Th.  Ra.  Ald.  Oryph.  que  V.  ed.  tecta  Gryph.  tueniur  Cant.— 
951  Bieedltwnt  Creech.  ed.  Bec.— 996  teliB  fvlgentUme  Fab.  Sns.  apta  Creech. 


NOT^ 


940  Corporal  Atomi. 

950  Corporibue  rorum\  H.  e.  rebus 
corporeis. 

Qua  texta  feneiiltcr]  H.  e.  qna  par- 
te  res  durissimseysolidissimae  et  max- 
ime  contextae  sunt. 

959  Vis]  Snpp.  fulminis,  non  an- 
tem  flpris  et  anri,  nt  male  interpretati 
snnt  Lambinus  et  Pareus.  Non  enim 
adeo  fulmen  penetrat,  dissolfit,  ac 
liquefadt  aes  et  anrnm>  quia  ea  con- 
stant  ex  parvis  elementis;  sed  qnia 
ipsum  fulmen  constat  ez  parvis  et 
tennibns  corpnsculis. 

959  Elementie]  Atomis,  corpuscn- 
lis. 

956  Auctumnoquemagi$,S^c,]  His  22. 
vss.  solvitnr  quaestio  iv.  proposita  sn- 
pra  a  nobis  vs.  218.  not.  Nimirnm 
qqa  potius  anni  tempestate  folmina 
flant.  Respondet  autem  Lucretius 
potissimum  i^enerari  in  autnmno  et 


vere ;  quia-ntnimqueliOG  temput  con* 
stat  inter  calorem  et  frigns,  qnae  duo 
snnt  necessaria  ad  folminis  genera- 
tionem.  Veris  namque  initium,  finis 
est  hyemis,  seu  frigoris ;  atque  prin- 
cipium  aestatis,  sen  caloris.  Autnm* 
ni  pariter  initium,  finis  est  fi*statis, 
sen  caloris ;  principinm  vero  byemis, 
sen  frigoris.  £x  ntrinsque  porroy 
frigoris  et  caloris  pugna  censet  ereari 
fuhnina  Lucretius.  Deinde  ad  fnl- 
mina  nobis  procreanda  necease  est 
nt<:alor  sen  ignis,  et  ventiia  sen  t€m- 
pestas  adsint.  At  in  hyeme  detnnt 
ignes:  in  sestate  deficiunt  venti.  Igi- 
tur  nonnisi  in  antumno  et  vere  finnt 
vnlgo  fulmina.  Lucretio  soffragantnr 
Seneca,  et  Plinius  ii.  50.  ubi  docet 
sestate  ac  hyeme  eatenus  solnm  Inl- 
minare,  qnatenus  mitiore  hyeme,  et 
SBState  nimliosa  semper  qnodammo- 
do  vemat  vel  autumnat.    Argnmen- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


VE  RfiRUlf   NATURA   LIB.   VI.  TflS 

Concutitar  cceli  domas  uBdiqne^  totaqae  tolliis ; 

Ety  qaom  tempora  se  yeris  flore&tia  paadaiit: 

Frigore  enim  desHnt  ignes,  venteiqae  calore 

Deficiant,  neqoe  sont  tam  denso  corpoie  nabes.  SOO 

Inter  atrasqae  igitar  qoam  oceli  tempora  constant^ 

Tam  vari»  caoss»  concurrant  fafaninis  omnes. 

Nam  fretas  ipse  anni  pmniscet  frigos,  et  cestam ; 

Qnoram  atramqae  opa»  est  fabricanda  ad  fulmina  nobis, 

Ut  discordia  sit  reram^  raagnoqae  tamalta  365 

Ignibas  et  yentis  faribandos  flactaet  aer. 


ff(f  ttm  e^nquauthtrpoHMi  kk  mihmm^ ;  ei  qutmd^  tmpeiidUi  fiortteenin  terU 
eperitmi  eeee.  Nmnque  in  frigere  hyemis  ignee  defiehmif  ei  tii  euiaie  veitii 
irpmt^  metpu  fmbUa  in  iit  temporibos  eenuUmt  corpere  adeo  epieao,  iiaqme 
fuatio  iewtpora  corfi  emU  inier  lUrmmque  illad  tempus,  iunc  omnee  ditoerem  cauem 
hlmme  eemnemiimU*  Nmnqme  exiremUedee  ifem  omit  mmcentfrigm»  ei  eaiorem» 
Qmrmm  mtrmmqme  neeeeearimm  eai  ad  faeienda  nobie  fmUmna^  mi  diecordia  rermm 
exiei^  ei  ut  aerfiuioemeftmitei  ingenti  tmmmUm^  neape  per  ventoe  ei  per  ignee. 

Tnroeb.  Adv.  xxriii.  6.  aUa  Yolg.  et  vet.  lib.— S58  iempora  eerie  Vliid.  V.  ed. 
Tb.  Ra.  iempora  verie  V.  marg.  iea^^oribme  eerie  Mot.  B.  1.  ien^^ora  qmm  verie 
Mot.  B.  9. — S59  Frigora  Voss.  vet.  ventiqme  coloree  Viod.  venHeqme  caUree 
Ferr.  V.  ed.  Tb.  R«.  venti  aiqme  eahree  Voss.  vet.  et  L.  B.  Cant.  V.  mmTg.  1. 
witfiMiiretO.— 86«  DefimntV.  ed.  Th.  Ra.  Ald.— 861  «ImifMVind.V.  ed. 
0.  Mnt.  B.  1.  8.  Canc.  Bu.  Nard.  Ferr.  Th.  Ra.  ml^mmq^  volg.— 809  Ctmi 
^a».— •<»  Namqme  frii  ^  Heins.  8.  frigidm»  eeetmm  Heins.  1.  Oryph. 
marw.  Bas.  marg.  P.  Ald.  Vind.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  l.  8.  Cant.  fiigme  ad  eeetmm 
NeoiQs,iu.99.— 868  sil  deest  Vind.  V.  ed.  Th.Ra.cwii  firwn  Miia.  B.  8. 
tje  rermm  Caat.— 866  oerts  pro  ventie  O.  Jlmeime  et  Vind.  V.  ed.  Mot,  B.  1. 8. 

NOT£ 

tam  eiiam  pettt  ah  regionibns,  v.  g.  868  Frehis]  Dlcltnr  fretmn,  i,  nenf . 

Scythia,  qnsB  ob  rigorem,  et  ^gypto,  et  fretus,  i,  masc   H.  e.  marv.    No- 

qme  ob  calorem  Immnnes  prsestantnr  nins.   A.  Oell.  xiii.  19.  Porro  per 

a  falminwm  lctn.   Sed  de  his  consnle  *  IVetnm '  hic  notat  Lneretins  eztre- 

T,  Oassend.  fn  Ub.  x.  Laert.  de  Me^  raa  illa  anni  tempora,  qnm  inter  n- 

teorolog.  tmmqne,  calorem  et  Ignem,  h.  e.  in- 

AHKi  y«i^r#n<i6nf  apta  [afta]  Alfe  ter  sFStatem  et  hyemem,  Intersepi- 

Msras  ioce    stellamm.    Sic  Ovid.  nntnr.    A  similitndine  qnidem  freti, 

Vet.  n.  1.    *  Regia  soHs  erat  snbli-  qnod  est  mare  angnstom  intercep- 

nfhm  alta  colomnis.'  tnm  inter  dnas  terras :  fretus  autem, 

897  Coll  deemte]  Cflelom  :    sic  il.  seu  fretum,  dicitnr  a  fervendo ;  quia 

im.  in  tattbus  terr»  angnstHs  fervet  et 

881  M€rn(itm^e[«lnim^]  Nero-  sestuatmare. 

pe,  mter  ignes  et  calores :  h.  e.  inter  864  Uirmmqme']  Calor  et  frigus. 

byenem  et  «Kstatem.  Opme  eet]  Reqniritury  necessarium 

Cnii  tonporn]  Tempestates  annl.  est.    Sic  n.  pasflim. 

Delpk.  et  Var.  Clae.                  Lmcrei,  8  B 


Digiti 


zedbyGoOgle 


754  T.   LUGRBTII   CARl 

Prima  caloris  eiiim  pars,  et  postrema  rigori^, 
Tempus  id  est  veniam :  qaa  re  pagnare  uecesse  est 
Dissimileis  iattt  sese,  tarbareqoe^  mixtas. 
Et  calor  extremas  primo  cum  frigore  mixtas  370 

Volyitar,  aactamni  qaod  fertar  nomioe  tempas : 
Heic  qaoqae  confligaat  hyemes  aestatibus  acres. 
Proptereai  sont  haec  bella  anni  nominitanda ; 
Nec  miram  est,  in  eo  si  tempore  plarima  fiunt 
Fulmina,  tempestasqae  cietur  turbida  coelo,  375 

Ancipiti  quoniam  bello  torbatur  utriBsque» 
Hinc  flammis,  illinc  ventis,  humoreque  mixto. 
Hoc  est  igniferi  naturam  fulminis  ipsam 

Eienim  jnima  pari  eahrii^  et  uUimafrigorUttunt  id  tmpatf  qnod  vermam  dicitvr. 
Quapropter  onortet  neeeuario  ut  ree  ditpare»  pretUentur  inter  seipsas,  et  ut  per- 
wdxta  periwrheniur,  Et  uHimuB  cahr  junctut  eum  prhno  frigore  vertitur,  quad 
temput  vocatur  voeabulo  autumni  temporis.  Tune  temporit  etiam  dira  friirefa 
pugnant  eum  ealore ;  et  ideo  kat  pugntB  uoeanda  qQoque  «inil  pugnae  cpifii.  Nepie 
admirabik  debet  videri,  tiinea  tempettate  multufulmina/abrieenturyetti  tumd- 
tuata  proeeUa  exeitatur  in  aere  ;  ti^imdem  aer  perturbatur  pujpta  ambigua,  ex  uira» 

£\e  parie ;  nempe  ex  iMa  parte  tgnibut ;  ex  dUera^  ventit ;  et  permixta  aqua» 
oedieiturpertcrwtari  naturam  iptamfukmnitjtammiferi;  et  intpicere  qua  poten- 
^^^^^^^^^^^^ 
Ferr.  Th.  Ra.  cAhtr  Oatsend.— 867  e%  Mai*  B.  1.  S.  <s<  P.  V.  ed.  Ferr.  Tb, 
Ra.  Ald.  Vosf .  vet.  et  L.  B.  rigotit  edd.  Jantin.  et  Ald.  sec.  UtfiuiriM  reliqoi 
vet.  lib. — 368  Ttrmpns  adtti  Orypb.  aiarg.  Bas.  marg.  Heins.  Nard.— S69  tma 
Voss.  L.  B.  Mos.  B.  1.  se  r«t  vnlg.  ta  Viod.  Voss.  vet.  teu  ret  O.  rea  hUer  m 
Qnni.  m  eanturbarequt  Mn§.  B.  3.— S70  DeestVind.  «sireiiiif  Oif.  Par.— 371 
tiMi/irtiir  Heins.  3.^73  beUa  d^st  Vind.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  S.  Fcrr. 
Th.  Ra.  et  anni  Mus.  B.  3.  non  imUanda  V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Tb.  Ra.— 
874  mtnmi  «i  in  eo  <iiiii  P.  Ald.  mtnnii  ett  in  eofVind.  mtmm  ttineotV,  ed. 
Tb.  Ra.  mtmmsitiitfojamO.  Oryph.Nard.  Bas.  mtnim  igttivo  hoc  Mua.  B. 
S.  mlnim  st  ui  «0  sic  Cant.  Heins.  i.  V.  marg.  l.~875  cia  Vind.  de<  V.  ed.  Th. 
Ra.— 876  utriutque  V.  ed.  Tb.  Ba.  utrwnque  Mus.  B.  1.  sed  uirinque  a  maii.  aec 

NOTJE 

870  £x<reinis]  Lambin.  bene  ;  est     vss.  exprobrat  modo  Tyrrbenis  ooii* 

enim  calor  eztremns^ipsa  ultima  pars    jectoribas  proprias  scientie  Tanita- 

«statisy  qom  in  autamno   miscetur     tem  et  errorem :  Tyrrbeni  namquea 

enm  byemis,  sen  frigoris  initio.    Pa-     Tagete  qnodam  edocti,  ci^ias  et  librl 

rens,  extremit.  Tagetici  dicti  sunt^  circamfereban* 

Prtmacitmyrvore]  Snpp.  byemis.     tur  etate  Macrobii.    Hiporroaode- 

872  ConJiigmU  kff,emet^tfc,^  Hyemi     bant  partiri  ccslom  in  varias  partes» 

et  «stas  pagnant  inter  se.  nnde   venire  fulmen    observareot: 

876  Vlrimquei  Nempe,  et  ex  parte     mbias  Deoram  venditabant,aot  pvo»- 
sestatis,  et  ex  parte  byemis.  pera  poUicebantor  omnia  do  ookIo» 

877  Hine^  Ex  parte  ipstatis.  pro  diversa  coeli  parte,  a  qua  ftUmen 
iZItjic]  £x  parte  byemis.  venerit.    His  aatem  merito  varia  ob- 

878  Hoc  ett  iguVeri^  4v.]  Hit  44.    jicit  Lacretins,  qum  jam  ex  ordino 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   UB.  VI. 


765 


Perspicere,  et^  qaa  vi  &ciat  rem  qQamqoei  videie : 
NoQ^  Tyrrbena  retro  volventem  carmina  frastra^  380 

lodicia  obcultaB  Divom  perquirere  menti ; 
Unde  volans  ignis  .pervenerit^  ant  in  utram  se 
Vorterit  hic  partim^  quo  pacto  per  loca  ssepta 
losinaarit,  et  hinc  dominatas  ut  extulerit  se ; 
Quidve  nocere  queat  de  ccelo  fulminis  ictus.  385 

Quod,  si  Jupiter,  atque  aliei  fulgentia  Divei 

tiafydai  quaimHbk  rtm.  N<m  auteia  revolveniem  nequUqMom  vereue  TifrrkBnoi 
mqmrere  voimntalee  eecreti  eannlu  Deorum,  ot  sci^tar  ex  qua  parte  cceli  voUtan» 
igme  iiilminens  adveneritf  vel  in  utram  partem  ipee  contulerit  seu ;  quomodo  per 
hea  ckaua  intraveritf  et  quomodo  inde  victor  exnlierit :  aut  quid  pUtga /ulmini»  de 
cmto  Diissa  point  officere,    Quod  H  Jupiter  et  alU  DU  concutiunt  horrendo  miir- 


-479  quam  faeiat  0^81  Judieia  P.  V.  ed.  Mas.  B.  1.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald. 
Oif.  P&r.  Oryph.  inarK.  Delpb.  Heins.  Bas.  marg.  Coat.  oecutte  P.  V.  ed.  O. 
Th.  Ra.  menti  V.ed.  Vind.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Moa.  B.  8.  Ferr.  Th.  Ra. 
meutU  reliqai.— 982  utramve  Mos.  B.  S.  ulram  e  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.— S8S 
parttiii  V.  ed.  Voss.  Tet.  et  L.  B.  Tb.  Ra.  pariem  vulg.— 884  dominatur  V.  ed. 

{V.ed.~    -       —      ~ 


Th.Ra.iil  fahderit  u  Vind.  ut  faeuleriit  ^ 


.Th.  Ra.  ii<  attulerit  u  Mns.  B. 


NOTJE 


ezpedlemot  snis  in  lods*  Itaqne  his 
8.  vts.  prioriboji  notat  totam  artem 
TyrrlMnomm  illoram. 

S80  Tfrrhem  . .  cam&nal  Tynrfae- 
ni,  tev  Hetmsci,  Itali»  popnli,  qnot 
Taget  annot  doodecim  tantum  natat 
edocitit  hamtpicinam.  De  qoo  sic 
Cic^.  litK  de  Divin.  *  Tages  qaidam 
didtnr  in  agro  Tarqniniensi,  cnm 
tenm  araretnr,  et  talcns  altios  esset 
impfestttSy  extitiste  repente ;  et  enm 
afiatns  eate,  qai  arabat*-  It  antem 
Taget,  nt  in  librit  ett  Hetratcoromy 
poerili  apecie  didtar  vitns,  sed  senili 
faitse  pmdentia.  Ejos  aspectncom 
obttnpnitset  bobnlot,  clamoremqne 
majorem  com  admiratione  edidisset» 
concoranm  ette  factnm,  totamqne 
brerl  tempore  in  eom  locom  Hetro* 
riam  conTenitte :  tinn  illam  plora  lo- 
cotimi  mnltit  aadientlbot,  qni  omnia 
efot  Terba  exceperint,  literisqoe 
mandaTerlnt:  omnem  aotem  oratio- 
nem    fnittc  eam,  qna  harospicinte 


disciplina  contineretor :  eam  postea 
erevisse  rebos  novis  cognoscendis,  et 
ad  eadem  iila  prlncipia  referendis/ 
&c. 
Retro  vohDe:tdeni\  Revolventem. 

581  Iiuftda  [Jodtda]  Parens  et 
alii;  bene.  LambinoSy  ttidlda;  nec 
male. 

582  Uwie  voUme  ignie,  ^e.]  Hi  S. 
vss.  positi  sunt  supra  vs.  86.  Est  an* 
tero  volans  ignis  ftilmen. 

884  /ffjiiiiuirti]  Absolnte,  pro  in- 
sinnaverit  se.  Sic  patsim  loqoitor 
Poetiw 

S8a  Quodf  H  Jupiier^  ^•c.]  His  ita- 
qne  9.  vss.  exprobrat  i.  Tyrrhenis 
hamspicibos  soperstitiooem.  Si 
enim,  inqoit,  folmina»  non  ex  legibnt 
natorsi,  sed  ad  Deoram  arbitriom 
mittimtor  de  ccelo,  cor  ergo  confici- 
nnt  innoxios,  parcontqoe  sontibns^ 
nonne  potios  parcendnm  esset  inno* 
centibns»  et  reis  ictus  iofligendos,  ot 
ceteris  mortalibos  foret  acre  doco^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


75G 


T.   LUCRBTII   OARI 


Terrifico  qciatiiint  sonita  coelestia  templa» 

Et  jaciont  ignem,  qua  qaoique  est  qaomqae  volantas ; 

Qaar,  qaibas  incaatam  scelas  avorsabile  qaomqae  est, 

Non  faciant,  ictei  flammas  nt  falgaris  halent  990 

Pectore  perfixo^  docamen  mortalibas  acre  ? 

Et  potias,  nalla  sibi  tarpi  conscias  in  re, 

Volvitar  in  flammis  innoxias^  inqae  peditar, 

Tarbine  ccelesti  sabito  conreptas,  et  igni  t 


Micre  spkndente$  eteUttei  thmoSf  et  fribraMi  JUmmoM  U  quameumque  ptaiem  pt^d 
cuique  illornni,  quare  igitni*  non  efflcvuMy  ut  U  omnee,  qui  »on  eareruni  nin  «6 
evitando  erimine^  percum  falmiDe  tomont  ignee  fuigetri  de  pectore  sno  tranejtxot 
qnod  sit  documentumforte  ceteris  hominibut?  Et  cootra,  cur  tniioceiit,  ei  cem^ 
§ciu$  sibinuUiuB  rei  nefandm  magi»  invotviiur^  ei  hnpUcaim'  in  ^fiief,  ei  ahrepiut 


#«»*^«'»*>^>*^^ 


1.  ui  faeile  erit  $e  Mns.  B,  S.— 188  ignei»  e<M.  vnlg.  fua  quaique  vel  emifue  eeH 
O.  Cant.  qm  inimeU  P.  Ald.  fiio  in  qum  eei  Vind.  quo  inquie  (I.  e.  inouit) 
f^y.  ed.  Tb.  Ra.  ^«o  tiifiif  eii  Yoss.  vet.  etL.  B.  Mnt.B.  1.  9.  ai  qua  eiu  aei 
VosR.  BUir|.  volunia»  P.  Vind.  V.  ed.  Vois.  L.  B.  O.  Mnf .  B.  1.  3.  Caut.  Heinf. 
9.  Oastiend.  Ferr.  Th.  Rm.  Ald.  tobq^  edd.  vnlf  .--S8(^  aduereabHe  P.  V.  ed. 
Mna.B.S.  Cant.  Oryph.  Nard.Bas.— 180  kte  V.  ed.  Mna.  B.  l.  Canu  Oijpb. 
Nard.  P.  habeni  V.  ed.  Th.  Ra.  aient  Mni.  B.  8.  edemi  Delpb.— S92  si  pro  sibi 
Cant.  confctiif  jitrf  V.  ed.  Tb.  Ra.  nuUm  sibi  turpis  eonseiu»  rei  edd.  vnlg. — 806 
eum  pro  Iwii  V.  ed.  Th.  Ra.  con  braekia  surfaciuni  Vind.  et  edd.  vulf .— 807 


NOTJE 


mentw?  cenaet  itaqne  noo  a  Dita 
mitti  fnhnina,  ted  ex  natnraliboa 
cannit  fieri. 

887  Terriflco  smuiu]  Tonitm.  Sic 
v».  IM. 

Ceelestia  tempia']  Cceloni. 

888  ignem  lignesl  Fnlalna  igni. 
Ibta:    vs.  877. 

Qua  [quo]  qrnique  esi  qumnqus  ustunias 
[uotupias]  Ita  Laabinna.  Eat  antem 
tmetia  quocomqne.  Pareoa  vero, 
9ii«  ducii  qusmque  votupias,  Alii  pro 
usiupias  iegnnt  aaiiHifgf. 

889  Avorsabils]  H.  e.  qnod  averaari 
debent  bomines.  Sensnaeat:  Cor 
Dii  non  lacinnt»  nt  qoicnmqne  a  no^ 
fario  et  horrendo  acelere  non  eave- 
mnt,  aen  non  abatinnemnfy  U  per- 
cntf  i  fnlmine  balent  ftammaa  fnlgoria, 
ae  flammif  conficiaatnry  nt  cettria 
liominibnf  documento  aint  atqne  ex- 
emplo  ^  innoccnte»  vero  pottns  fnU 


mine  percotinnt?  aie  AriatoplMniea 
Nf^.  *Si  Jnpiterf«lauDeper)nros 
petit,  qni  fit  nt  Simonem  non  infiaro- 
marit,  neqne  Cleonyroum,  neqna  Tlie- 
odoram?  atqni  valde  aunt  peijnri: 
aed  templnoi  snnm  petitt  et  Snninm 
Atbeuarmn  Promontorinro  et  qner- 
cnt  magnas.  Qnamobrem  ^  non  enim 
qnercns  pejerat.'  Orxcia  anpersodl 
iMrevitatis  canaa. 

QNam^]  Tmtsisy  qnil>nse«nM|ne. 

890  Haieni  [edani]  Pareus;  at 
Lambhnify  kalsni.    Idem  senanf. 

898  iVuUa  [NuUm]  Oeoitiv.  pto  nol* 
lins.  Antiqoe  eokn  dicebatur,  nattos, 
a,  nm :  genitiv.  nnliii  m,  i.  Nwicvefo 
nnllins. 

CMMdnf  [Cfaaeia']  Consdns,  metri 
canaa. 

898  Inqus  psdiimr]  Impeditnrqne. 

894  Twrbitm  emtssH]  Vortice  fbl- 
minis 


Digiti 


zedbyGoOgle 


E  RBRUM    NATURA   LIB.   VI.  767 

Qaur  etiam  loca  sola  petunt,  frustraque  laborant?     395 
Ab  tum  brachia  consnescunty  firmantque  lacertos  ? 
In  terraque  Patris  quur  tdum  perpetiuntur 
Obtundi  ?  quur  ipse  sinit,  neque  parcit  in  bosteis? 

Deniqae,  quur  numquam  coelo  jacit  undique  puro 
Jupiter  in  terras  fulmen,  sonitusque  profundit  ?  400 

An,  simul  ac  nabes  subcessere,  ipsos  in  aestum 
Descendit,  prope  ut  binc  teli  determinet  ictus  ? 
In  mare  qua  porro  mittit  ratione  ?    Quid  undas 


rtfei^vmiMCi  et/hmmaemleiii?  Qmtrs  piiqiu  Dii  pimitimU dmertm  locm,  €i^ 
w^ieqmmm  impeitiwU  hbmrem?  m  tme  exereeni  sm  krmdua,  H  robermU  «hm 
Ueerim  ?  Et  quare  eimmU  epieukm  patrU  ccelestU  kebeeeere  im  terrm?  mure 
tpee  imter  cceleAtii  perpetUm',  mee  reeenmt  illad  eemtrm  fmM  heeUe?  l\mdem^ 
qmmre  JmpUermm^m  tfibrmi /mUmem,  me  epargii  iemiiru  im  ierrmeie  eede  eereme 
exmmmepmrU?  am^ eimOm miqme mMbUm Mbierumt  cmlnm,  ipee imme deimbUmr  ii^ em^ 
mi  ex  hm  pnpimi  deeigmH  pUgae  epicuU?  Qmmmobrem  qveqme  jaeU  falmeo  tii 


Ei  ierrm  moMe  P.  ta  oot  Imierramiqmepeinempmeiib.  Voit.  vet.  emlmm  pn> 
Mme  V.  ed.  Thi  Ra.  O.— $96  eimi  Cant.  a  pr.  m.  aiqme  V.  ed.  Tli.  Ra.— 401 
2?*.  ^**^  ^'  ^^*-  ^^^  «*  ^'  ^*  Ctnt.  Oryph.  Baii.  marg.  ipeeim  aeium 
yM.Mmm.B.%.V9rd.Bme.BodLipeeimlueetmmV.md.T:b.Utuipmeiim4Behmt 
Mns.  B.  1.  ipeeqme  enimm  Ferr.  ipee  im  ea»  imm  edd.  vtilg.— 402  eteU  p.  Ferr. 


NOTiE 


tOO  Qmr  etUm  Uea  eoU^  ^tr.]  Hit 
4.  ree.  argiiit  ii.  fahnen  non  a  Dfis, 
•ed  ez  cansis  natnralibasfieri.  Alias 
cnioB,  car  Dii  tela  sna  perdi  patian- 
tory  dnm  ea  torqnent  fn  deserta  et 
toKfndines?  Car  Jopiter  ipse  obtnn* 
di  sinit  tela  sna  In  terrs,  nec  reservat 
ea  In  hostes  perdendos?  Ridet  qnip- 
pe  Lncretins  Tyrrbenornm  hamspi* 
dnam. 

Petumi]  Sapp.  Dli  fnlmine. 

800  Cememeeamt]  Parem ;  h.  e.  con- 
snefaciant,  exercent.     Alli,  sk</M- 

Wit. 

097  Ptffrit]  Jovis. 

008  Ipee^  Jnplter. 

Im  koeteie]  SctHcet  perdendos. 
Namqne,  nt  ait  Virg.  JEn.  iv.  008. 
'  An  te»  genitor,  cnm  ftilmina  tor- 
ques,  Neqnicqnam  horrenras  ?  caeci- 
qoe  in  DQbibas  ignes  Terrificant  ani- 


mos,  et  inanhi  mnmmra  miscent?* 

SOO  Demique,  qmur  numqumnf  tfC.]  His 
8.  vss.  argnit  tii.  fhlmen  non  ad  Deo- 
mm  aibitrinm,  sed  ex  legibas  natn- 
rse  fieri.  Namqoe  sl  ad  Deoram  ar- 
bitrinm  fierent,  cnr  igitor  nanqnam 
finnt  sine  nubibns,  sine  mnrmnre; 
cnr  seqae  cadnnt  in  mare  ac  In  ter- 
ras  ?  Qnld  peccavit  mare,  nt  fhlmine 
percntiatnr? 

Puro]  Sereno  vs.  047. 

400  SonUus]  Tonitma. 

408  ik  inare  qua  porro^  ^e.]  Slc  Ci- 
cero  de  Divin.  ii.  *  Qnid  enim  profi- 
cit,  cnm  in  medinm  mare  fnlmen  Jacit 
Jnpiter  ?  qnid  cnm  In  altissimos  mon- 
tes  ?  qaod  plemmqne  fit.  Ould  cnm 
in  desertas  solltndines  ?  qnid  cnm  Iti 
eamm  gentlnm  oras,  in  quibus  hsec 
ne  observantnr  qnidem  T  drc. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


758 


T.   LUCRETII   CARI 


Argoit^  et  liqoidam  molem^  camposqne  natanteis  ? 

Prseterea^  si  volt  caveamns  fnlminis  ictam,  405 

Qaar  dnbitat  facere^  ut  possimus  cernere  missom? 
Si  nec  opinanteis  autem  yolt  obprimere  igni, 
Qaur  tonat  ex  illa  parte,  ut  ^itare  queamus? 
Qaur  tenebras  ante^  et  fremitus,  et  murmura,  concit? 

£t  simul  in  mnltas  parteis  qui  credere  possis  410 

Mittere  ?    An  hocc'  ausis  numquam  contendere  factum, 
Ut  fierent  ictus  uno  sub  tempore  plures  ? 

pfhguif  Quid  aecuMt  aqua$f  et  majMun  flMamf  H  plmntiem  JUtHantem  aqnU? 
Demdi^  m  pUcet  illi  ut  etitemue  pUigum  /ulminiif  quare  mnbigit  efieere^  ut  quem- 
mM»  videre  illud,  dum  Jacitur?  Si»  aotein  plueet  iili  CQnft^  jUtmmie  um  rii*- 
pinantee,  quare  tenat  ex  iUa  parte,  qoa  fulminat,  ut  poeeimue  emtarefulmenl 
quarepriut  eoncitat  catiginee  et  etrepitue  et  mmitu»?  Et  quemede  fit  at queaecredere 
UiQm  Jaeere  fuimen  una  in  mmUaM  parteel  an  potest  tieri  ui  audeae  negare  kee 
umquam  eeeefaetum,  scillcet  ut  plureeictu»  fblminis  mUterentur  tn  imt  tempere? 

V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  teH  P.  io  not.— 406  Prepterea  Vots.  vet.  et  L.  B.  O.  Hiu. 
B.  a.  Caot.  Ferr.  Prapter  Mut.  B.  l.  «i  oiMtl  Vind.  ttiMJt  V.  ed.  Th.  Ra.  st  inrie 
Ferr.  JmvU  Voss.  Tet.  ct  L.  B.  smiai  O.  Mns.  B.  I.  eemt  Mns.  B.  8.  sm  ut 
Cant. — 407  premere  Mnt.  B.  1«  p«rliiitfrt  Mns.  B.  9.  vel  pro  veU  Voss.  ?et^ 
411  MUtier  F.  io  nou  kae  Mns.  B.  9.-419  Et  V.  ed.  Th.  Ra.  il«  O.— 410 


NOM 


404  Campeeque  nataMteUi]  /Eqnora 
maris.    Sic  ssepe  loqnitnr. 

405  Prteterea^  ei  voU,  ^rc]  His  11. 
vss.  argnit  iv.  fnlmen  fieri  cx  causis 
naturalibns.  Qnod  nt  ostendat,  uti- 
tnr  hoc  dilemmate,  quod  vocant :  si 
Jnpitcr  ad  arbitrinm  snum  fhlmina 
jadty  vd  ante  vnlt  dennntiare  nobis 
et  prsesignificare  fnlminis  ictnm,  ut 
ab  eo  caveamus  ;  vel  vnlt  nos  nec 
opinantes  opprimere.  Si  prsNnonere 
not  vnlty  cnr  nod  fadt  igitnr,  ut  fnl- 
raen  ab  eo  missnm  cemamns?  Sin 
autem  nos  imparatos  opprimere  in- 
tendit»  cur  ex  certa  tantom  cceli  par- 
te  tonat,  a  qna  nobis  possnmns  ca* 
vere?  Deinde  an  andebis  affirmare 
Jovem  posse  mittere  plnra  folmina  in 
diversas  partes  uno  eodeinqne  tem- 
pore  ?  Ad  hoc  enim  nt  nos  inopinan- 
tcs  opprimeret,  nno  snb  tcmpore  de- 
beret  jacere  multa  folmina  in  multas 


partes.  Qoi  vero  credcs  id  fieri  pos- 
le  ab  Jove?  Qood  enim  id  sspe  eon- 
tingat,  res  ipsa  manifesta  plerumqoe 
docet,  natura  sdlicet  ita  jnbente,  si- 
cnt  uno  et  codem  tempore  pluit  in 
mnlMs  regionibos. 

400  Tenebrae]  Nebnlas,  nubet. 

Afimmira]  Tonitrna. 

Caneit]  Dlcitur  condo,  is,  et  eon- 
cieo,  es. 

410  Et  eknul  in  muUas^  9^,]  Sen- 
tentia  horoni  4.  vss.  hec  videtur  eose : 
Vd  dices  Jovcm  ono  et  eodem  lem- 
pore  folmen  mittere  in  plnres  partes : 
vel  negabis.  Si  dices,  qnomodo  id 
persnaderi  potest  cuiquam?  Qui 
enim  Jopiter  snfficeret  ad  tot  fulmi- 
na  torquenda  in  tot  diversa  loca?  Si 
ncgabis,  tamen  contingit  ss^pe,  nt 
fulmen  cadat  iu  diversa  loca,  sicnt 
ploit  in  diversis  regionibns. 

412  lctu»]  Snpp.  fulminis. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM  NATURA   LIB.   VI. 


759 


At  saepe  est  nameto  fBaAam,  fieriqae  necesse  est, 
Vt  plaere  in  moltis  regionibas,  et  cadere  imbreis» 
Folmina  sic  ano  fieri  sab  tempore  malta.  416 

Postremo^  qaar  sancta  Deam  delabra,  soasqae 
Discatit  infesto  prseclaras  falmine  sed«i ; 
Et  bene.facta  Deam  frangit  simolacra^  saisqae 
Demit  imaginibas  violento  yolnere  honorem  ? 
Altaque  qaar  pleramqae  petit  loca;  plarima  qao  plas  420 
Hontibns  in  sammis  vestigia  cemimas  ignis  ? 

Qaod  saper  est^  facal  est  ex  hiis  cognoscere  rebos, 

Ventm  id/requenter/actum  e$»ey  et  oportet  utflaty  nempe  nt,  eieut  phiU  et  phnue 
ieeidmit  in  plmibtu  regionilmi,  ita  muUafulmina  generentur  in  «m  tewepare.  Dm- 
pUf  quare  Jnpiter  ipse  dUjieit  hotHU  futmine  migutta  iempla  Deorunu  et  |Hr»> 
priat  tuae  nmckras  tedee  1  et  perrumpU  ttatua»  Deorum  arte  el^f&rutaef  et  taiUi 
Lnorem  imta  shmuhcriM  perpiagamadeovekeimentem?  Ei  ijuaretapiueferU  mm- 
maleea?  Kt  qnare  videmus  pluri$na$  notae iethu  ignia  fnlminei  m aliie mmMue ? 
QaodreUquumeet,  kaud  diJMle  e$t  agnotcere  ex  ietie  rebu»  Pre$tera»,  fu$$  Graci 


dOubra  Cant.— 419  vokere  V.  ed.  Tb.  Ra.— 420  pUrumque  petitiora  Vind.  ptu- 
rimqw  pim$  Oiyph.  P.  Ald.  plurima  quam  pbu  Ferr.  ptwrimaque  plu$  V.  ed. 
Oif.  Par.  Nard.  Bas.  pbtrimaque  hiiusLumh.  et  edd«  vnlg.— 42S  Pre$tera$  vet. 


NOTJE 


4U  Sapa  e$t  munero']  Tmetis  sas- 
peonniero. 

416  PaatremOf  ptur  $aueU  Dmmi,  ^r»*] 
Hia  6.  vsa.  nrgnit  v.  Lncretina  fnl- 
men  nqp  ad  Deornm  arbitrinm  fierl. 
Aliaaenim  cnr  Jnpiter  ipaeaoaa  aMlea, 
templa,  aimalaera,  allommqne  Deo* 
mm  imaglnea  et  atatnaa  bene  iketaa 
fiilmine  dlacnteret?  Deinde,  cnm 
plemmqne  cadaat  Ailmina  In  altoa 
meotea,  DoniBe  potina  credere  eat  fi- 
eri  BatoralilMia  ez  canaia  ? 

llni»]  Deoram.  Sic  va.  418. 

417  Sede»^  Templa,aedea,pnUCa- 
pitolinm.  8ic  ii.  1100.  et  aeqq. 

419  Feteere]  Vnlnere :  b.  e.  ictn 
fUminia. 

490  Pksrima  qu»  piu»  [plunmaque 
Aqfat]  Lambinna,  bene.  Pareoa?ero, 
phirMMgMptef.  Qnaai  ait  veraoa  ^- 
oiytf,  ot  ait. 

4SS  QmmI  ai^  «i<»4r«.]  Haetenna 
de  IblBiBe*    Hla  aotem  vaa.  tS.  de 


preatere,  colnmna,  Tortice,  et  tur- 
bine  agit  Poeta,  quod  eat  no?nm  me« 
teori  genna.  Grocia  dicitnr  I^ittfd^ 
qnaai  inflammana,  ant  tnmefiiciena, 
ant  fervefaciena.  Qnod  nt  intelligaa, 
diatingnendnm  tibl  eat  cnm  Ariato* 
tele  lib.  iii.  Meteor.  et  Plinlo  ii.  48. 
inter  ecnepblam,  preatera,  typboaem, 
et  fulmen.  Cam  enim  h»tc  omnia, 
tonitm,  fnlgnm»  ecnepbiaa,  pmater, 
typbo,  et  fotanen  nihll  allnd  aint, 
qnam  flatna  aen  ▼enti,  diatingnendnm 
eat  inter  iatliaic.  Itaqne  ai  ▼entna 
tennlor  alt,  ac  minntatlm  aparaimqne 
diffnndatnr  ac  diffletnr,  edit  tooitma 
et  fnlgnm.  Si  denalor,  crebrior,  et 
minna  tennia  fnerit,  gignit  procellam, 
qnae  Graecia  dicitnr  *Bio>a^aa,  boc  eat, 
aine  pln?iia,  nt  ait  Plin.  ii.  48.  81 
?em  ?entna  e  nnbe  emmpena  incide* 
rit  io  ?entoaalioa  emmpentea  ex  alila 
nnbibna,  aine  Igne,  fit  ant  ?ortex,  ant 
tnrbo,  qnod  Ormcit  didtnr  re^: 


Digiti 


zedbyGoOgle 


7G0  T.   LUCRKTII   CARI 

Upni^i^  Graiei  quos  ab  re  noiimiitanint, 

In  mare  qaa  missei  yeniant  ratione  saperae. 

Nam  fit^  at  interdam,  tamqaam  demissa  colamna,         425 

In  mare  de  ccelo  desoendant;  qaam  fieta  circam 

Fervescunt,  graviter  spirantilMis  incita  flabfis : 

Et^  qaaeqoomqae  in  eo  tnm  sant  deprensa  tamulta, 

Navigia  in  summum  ▼eninnt  vexata  periclum. 

Hoc  fit,  ubi  interdum  non  qait  vis  incita  yenti  480 

Rampere^  quam  cepit^  nubem ;  sed  deprimit,  ut  sit 

In  mare  de  ccelo  tamqaam  demissa  cdamna 

Paallatim ;  qaasi  quid  pagno  brachiique  superne 

voMCimitt  ita  mh  illorum  ^ffeelM ;  scilket  qm  mado  jwbt  detnpfr  emkud  va  peU- 
gu$-  NamfuemceidUtMt  aUquwtdo  vehUi  ceimmam  miata de  eed»  vemmt  impeitigme; 
eirea  qeiem  miaria  exeitata  vemiie^^tUme  vehemenier  exetetwantj  et  oamee  «Mei, 
fM  tm^  emU  eempr$hemaa  in  iali  lnrMiie,  labrfactateg  iaemrwU  extremmm  dieeri- 
wum.  Hme  aatem  meeiditf  emm  aUquamdo  vieUniia  exdtedm  «Mtt  «mi  mdet  perM»' 
gere  nmbemf  qmam  emecepit  rumpere  :  eed  demitHt  eam,  ita  nt  pedetentim  eit  <fe- 
preeaa  de  eailo  tsi  peUgmt  vdmd  eobtmmy  mteires  aiiqam  detrmdatmr  deemper  momi. 


eieropl.  CfrmH  V.  ed.  Tb.  Ra.  Vlnd.  Grai  Caot — 434  mvsi  V.  ed.  Th.  Ra.-- 
425  iamcmm  Vind.  iamtmm  Mos.  B.  1.  <icm  cwit  Mns.  B.  S.— 420  dememdtmt  O. 
dtf<eiida<  Mnn.  B.  1.  dtMeiidae  Mns.  B.  9.  deecemdat  vulg.  91»  Mn».  B.  1.  S. — 427 
tJidea  P.  O.  Mns.  B.  1.  Cant.  lacUa  V.  ed.  Bodl.  Vom.  tet.  et  L.  B.  Mu8.  B. 
2.  a.  Ferr.  Th.  Ra.-428  emmehitV.V. ed.  Th.  Ra.  Ald.  hmi  eimt  Mns.  B.  S. 
Caat.  Grjpb.  Nard.  Bas.  Ferr.  deprehemea  P.  V.  ed.  O.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald, 
di-jwwMa  Ynlg.— 4S0  qmiime  V.  ed.  Th.  Ra.  fMMlat  Mos.  B.  l.^-4U  eepU  Vlnd. 

NOT^ 

vortez  qnidem»  si  fragorem  edat)  nempe  celamnamy  tnrbtnem,  et  vor- 

tnrbo  vero  si  ouUm  fiat  frag^^Y  *^  ticem,  qnaii  presterM  qnosdam.  Hit 

qnidam  tantnm  stridor.    Sin  antem  igitnr  S.  vss.  prioribns  ait  facile  eaaa 

ventns,  nbi  e  nnbibns  erupit,  arserity  ex  dictis  cognoscere  natnras,  < 


accensasqne  fnerit,  6t  prester,  qui  et  motns  prestemm. 

Grscls  dicitnr  *pi|0v^  quati '  com-  42S  Ah  re"]  Ab  effectn*    Preatcr 

bnreas  contacta  pariter  et  proterens/  enim  qnasi  inflammaos,  inflans,  timie* 

inqait  Plinins  citato  loco.    ISK  ventns  faciensy  ac  ferve&ciens  dicitnr. 

nony  posteaqnam  e  nnbe  erupit»  ig*  426  Nam  ftip  mt  imterdmmf  tfcj}  Uis 

nem  concipiat ;  sed,  cnm  primnm  10.  vss.  expUeat  quid  sit  colnmna,  et 

nabe  ezprimitury  ardeat,  fit  fnlmen  qnomodo  creetnr.     Nimimmy  ciun 

qnod  Grccis  dieitnrRipawi^.  8i  de«  ventnsin  nnbibns  involntns  emmpera 

niqne  ventus  ille  non  potest  frangere  nequity  tnnc  deprimit  nnbem  deor- 

nabem,  sed  eam  depriiDsit  deorsnm  in  snm  in  modom  colnmna. 

terram  ant  in  mare,  tnnc  fitcolnmna.  427  Ferveecmmt  IFenrieemM}  A  ver* 

Itaqne  his  28.  vm.  dispntat  JLncre-  bo  fervo,  is,  tertisB  coiyng.  Alii,  >«r« 

tins  de  his  presteris  variis  generibns*  meeemntf  a  verbo  ferveo,  es»  secaadai 

Videtnr  enim  vocare  hmc  meteorai  coigng.    Utmmqiie  enim  dicitnr»     , 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA    lAB.  YL  761 

CoDJecta  trodatuT,  et  extendatar  in  imdas : 

Quam  qaom  discidit,  hinc  prorampitor  in  mare  yeoti     435 

ViB,  et  fervorem  nuram  condnnat  in  andis. 

Voreabandns  esnm  tarbo  descendit,  et  illam 

Dedudt  pariter  lento  cam  corpore  nabem : 

Quam  simal  ac  gravidam  detnidit  ad  a^iaora  ponti^ 

nie  in  aqaam  sabito  totom  se  inmittit,  et  omne  440 

Excitat  ingenti  sonitn  mare,  fervere  cogens. 

Fit  qnoqae,  at  invoWat  venti  se  nubibas  ipse 
Vortex,  conradens  ex  aere  semina  nnbis ; 
Et  qaasi  domissnm  coelo  prestera  imitetar. 
Hdc,  abi  se  in  terras  demisit  dissolaitqae»  445 

d  tkribt»  hraekiif  H  iffkndaiw  tmper  mqmu,  Quam  nabem  ubi  vioUniia  venH 
ferru/tky  po§Ua  jnwuU  in  eBnuer^  et  ^fkit  admiralnUm  metum  in  ofiitf  m»iit« 
Namfue  tmrbo  di$twrbaturu$  caocta  delJnimr^  et  abrijnt  secnm  9110911«  nubem  tUam, 
qae  fertnr  tardQ  eum  corpore»  Quam  nabem  etattm  at^  pUnam  ventis  tnrbo 
tUe  depre$$U  m  eampae  nntantes  iii«m ,  iUe  repente  prtmpitai  $e  tatum  in  unda$f 
et  perturbai  iotum  pdapUy  faeiene  ui  iUud  exeeeiuet  tmfiuiiit  immiiiire.  AceidU 
eiiem^  ut  interdom  ^iifi»  «eiiH  ipm  $e  impediai  in  nubUi$^ceiiigen$  corpu$euia  nubie 
exipeo  aere,  H  nt  «eliiH  ««tUeftir  preitera  flttefiim  de  dlo.    Igitar  cnm  ie  tnrbo 


Cnit.  91M  e^pU  Ottsend.  eioit  eomlf  V.  marg .  1.— 4SS  frntdUte^ne  O.  Mns.  B.  8. 
-4U  hm  Cant.PiwiwiiKMne.  B.  1.  veaHie  Vess.  Tet.— 4S9  detrudii  P.  Vom. 
L.  B.  O.  Mne.  B.  S.  Cmit.  Ferr.  AM.  Grypb.  Nard.  Bat.  dHendU  V.  ed.  Tb. 
Ra.  detrueit  edd.  ? olg.— 449  «ealte  e  Onrpb.  Nard.  Bat.  P.  V.  ed.  Ferr.  Th.  R«. 
Ald.  oenti  ee  e  P.  in  not.— 44S  Vertex  V.  ed.  O.  Mas.  B.  1. 8.  Cant.  Voss.  Tet. 
Ferr.  Th.  Ra.  eoneandeme  V.  ed.  Th.  Ra.  oera  V.  ed.  O.  Th.  Ra.  ocre  Cant.— 
444  mit<€fiir  Vind.  mafefvr  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.— 445  dimieU  Cant.— 446 

NOTiE 

485  QiiM9«emdiecidtly  ^r^.]  His  7.  qne  Tersat  omnia. 

V8S.  explicat,  qna  ratione  fiat  tarbo,  443  FU  quoque^  lU,  4«.]  His  8.  ? ss. 

qaod  genas  est  procellsB  vebementis.  reliqnis  docet,  qoa  ratione  ?orte« 

Fit  antem,  inquit  Luoretlus,  ubi  vi»  fiat.    Deqnosic  Plinins  ii.  48.  ^Sin 

Tcnti  perfringens  nnbemy  jam  noo  vero  flatus  repentini  depresso  sinn 

amplias  inclnsa,  sed  convolnta  et  aretins  rotati  nnbem  effregeriat,  sine 

volatabaiida   extra   nnbem    tarbat  igne,  hoc  est,  sine  fuimine,  vortioem 

fonditns  omnia,  nndas  excitat,  radi-  faeiunt.'    Est  antem  ventns  circam- 

dtas  evellit  ar1>ores,  &c.  actos  et  clrcamvolutns. 

48«   CMctitiiatJ    Efficit.    Nonins,  448  Cem^odeiu]    Corradens,  b»  e. 

*  Concinnare,  a  dnno  potionis  genere  colligens. 

ex  mnltis  liqaoribus  confecto.'  Sic  444  £1  fMoet  •  • .  preifera  imiitfur^ 

vs.  11 16.  et  IV.  486. 1270.  Fit  enim  sine  igne  vortex ;  at  preater 

487  ForeoAMadiie]  Non  inclosns,sed  ardet  simnl  et  proterit. 
iam  jam  eztra  nnbem  emptns,  susde«> 


Digiti 


zedbyGoOgle 


768 


T.  LUCRBTII   GARI 


Tarbinis  inmanem  vim  provomit,  atqae  procdlat 
Sed»  qaia  fit  raro  omniiio,  monteisqae  necesse  est 
Obficere  in  terris ;  adparet  crebrias  idem 
Prospecto  maris  in  magno,  coeloque  patenti. 

Nabila  concrescant^  ubi  corpora  multa  yolando, 
Hoc  super  in  coeli  spatio,  coiere  repente 
Asperiora ;  modis  qaas  possint  indapedita 
Exignis  tamen  inter  se  conpressa  teneri. 


450 


fentl  dipremt  te  m  lm««,  et  dmipavU  se,  evomU  horrUnlem  molentitm  tempetMh 
it  vorticis.  Verumy  eum  id  infrequenter  prortus  accidaty  et  cum  mece$mirium  eU 
ut  m  terrtM  wumteeobeteutfjrequentiut  idem  videtur  tn  wuto  congpeetu  aptorit^  ei 
In  aperto  coospectn  eodL  Nubet  autcm  eoguntur,  cum  pkurima  corputcula  mtMt 
tevigata  tubito  convenerunt  volitando  suhlime  in  hoc  tpatio  ceeli,  quet  imptMcaia  pat- 
9i»  Modtf  queant  tamen  matno  inier  te  complexa  connecti,    Umc  fachmt  primo 


^^>^>^^^^>^^0>0^0^^ 


IVrMiiet  Cant.  tmrnane  i»  V.  ed.  Th.  Viu,prowMvU  Vind.  O.  Creech.  ed.  sec  pro- 
edUa  Bodl.  Vos».  roarg.  Vou.  Tet  et  L.  B.  proceUa  P.  et  edd.  ? nlg.-^OS 
qgUeret  m  V.  ed.  Vind.  Omceret  Mut.  B.  1.  Ferr.— 450  JubUa  Moi.  B.  1.-- 
451  coire  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.— 452  quo  V.  ed.  BodL  Ferr.  Th.  Ra.  poeoeui 
Gif.  Par.->458  Ex  ignit  V.  ed.  Th.  Ra.  irompreniM  Cant  comftenea  edd.  ?nlg. 

NOT« 

446TMr5tiiw]  Venti  TehementioriB.     Pntat 

447  Sedf  qma  JU  raro^  tfc.']  Docet 
Lttcretins  vorticem  Mepius  in  mari, 
qnam  in  terrif  fieri.  Offidunt  enim 
montet,  ac  ?im  illiut  infringnnt: 
mare  vero,  quia  patent  et  libemmy 
▼im  illint  totam  redpit.  Qnanquam 
freqnentioret  etiam  vorticet  finnt 
Florenti»,  et  aliit  in  regionibnt  ter* 
ramm. 

449  Ptoepedu  mariein  magno]  H.  e. 
in  lato  mari,  in  quo  major  ett  con- 
•pectiit,  qnam  in  terra,  propter  aqna* 
mm  lequalitatem  et  planitiem. 

450  iVii6aa  coitcretcim/,  ^-c.]  Hit 
Jam  44.  vtt.  teqq.  agit  poeta  de  nu- 
binm  generatione.  Hamm  antem  ge- 
■etationit  triplicem  modum  refert.  i. 
Hit  8.  ?tt.  prioribnt  ait  te  in  ea  opi- 
nione  ette,  nt  nnbetfieri  credat,  cum 
atperiora  et  minnt  levigata  corpot- 
cnla,  boc  ett,  atomt,  turtnm  latae  con- 
nectnntur,  et  cohtBrent  paulatim  in 
crattam  molem,  modicit  ciendam 
ventit,  vebementibus   ditjiciendam. 


igitnr  i.  nnbet  concreaoere 
potte  ex  atomit  iptiiu  aeria,  qnm  fi* 
gnrit  tint  aapctrioribns.  Aer  qnippe 
conttat  ex  atomit  oorpore  et  fignra 
di?ertit.  Prfletermittitautemmodnm* 
qno  Anaximenet,  Plntarchuty  et  Se- 
neca  voloerunt  nubet  creari ;  nempe 
per  iptam  ez  aere  Ipto  concretionem. 
Anaximenet  enim  voluit  omnia  ez 
aere  gignl.  Plntarch.  iii.  Plac  4. 
vocat  nnbes,  itpos  irax^nrraf,  *  aSrit 
incrassamenta :'  Epicurnt  vero  apnd 
Laert.  Upos  vOJitrmy '  aerit  cnmnla- 
tionet.'  At  Seneca  ii.  SO.  *  spissitB- 
dinem  aeris  crassL'  Non  vnlt  enfan 
aera  illimum  poste  concrescere  in 
nnbet,  qnia  tenuior  ett,  et  tine  hali* 
tibnt,  propter  qnoa  valeat  dentaH  in 
nubet. 

462  IndupedUa  lendopedUa]  Pro 
impcdiU.  Sic  i.  241.  ii.  201.  ▼.  874. 
Sic. 

4  55  Conpretta  [cMipreiita]  AUat, 
eompretsa* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA  LIB.  VI.  763 

Ha^  facinnt  primam  parvas  consitftere  niibeig : 

Inde  ea  conprendont  inter  se,  conqae  gregantar,  455 

Et  conjungundo  crescant,  ventisqae  ferantar 

Usqae  adeo,  donec  tempestas  smys,  coorta  est 

Fit  qaoqne,  atei  montis  vicina  cacamina  ccelo 
Qnam  sint  qaoiqae  magis,  tanto  magis  edita  fament 
Adsidae  falTas  nnbis  caligine  crassa :  460 

Ptopterea,  qaia,  qaom  consistnnt  nabila  primam, 
Ante  videre  oculei  quam  possint  tenuia^  ventei 
Portantes  cogunt  ad  summa  cacumina  montis. 
Heic  demum  fit,  utei,  turba  majore  coorta, 
£t  condensa  atqne  arta  adparere,  et  simul  ipso  465 

Vortice  de  montis  yideatur  surgere  in  asthram. 
Nam  loca  declarat  sursum  ventosa  patere 

Umm nehuhu  cmumeere:  diinde  ea  e^i^migumt  $e  wmtue,  et  eemeUkmhttf  ti  CM- 
fregmtd»  emjgemtwr^  et  imndiu  porttmtur  JUailnUy  uequedum  aerie  turbo  ?enti  mitue 
eet,  Aeddit  etimm^  ut  qmmto  plus  quUfue  vertieee  moniie  propinqui  $iut  coto,  tmite 
plne  nlti  emahmoflmngent  de  episeiefumie  nnbie  eubrutiUe  ;  eo  quody  ubi  eiutimnubee 
eonereeenniy  priuequmn  oeuH  tguemU  cemere  iUas  adhac  exiguae,  Jlatueferentee  con- 
denemU  illas  tii  altie  verticibue  montie»  Ibi  iandem  aecidit,  ut^  cmtu  medorefado^ 
mdeantnr  deneatmei  compaette  una,  ei  appareani  aecendere  de  kumido  cacuminemmt'' 
tie  iet  eetkem,  Namque  rm  ipea  et  eeneue  oeiendit  nebie^  ubi  eonecendimne  m  tummti 


^466  €MNtpreA«Rdani<  O.  CMn^  Vind.— 459  QuaeiniconaueVoM.m9iTg,iinoque 
V.  ed.  Bodl.  Vost.  vet.  et  L.  B.  Mas.  B.  1.  S.  Ferr.  Tb.  Ra.  quaque  Tolg.— 
400  mtbee  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  S.  Cant.  Ferr.  Th. 'Ra.--401  ium  coneieimii  P. 
V.  ed.  BodL  Girpb.  Ferr.  Th.  Ra.  AId.-'404  Hhu  Heins.  a.  Gassend.  nti 
tnrbn  minom  Vind.  uti  iurba  minere  O.  Mns.  B.  1.  Canl.  utitur  eammer  V.  od* 
Th.  Ra.~406  Et  P.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  9.  Cant.  O.  Vind.  Ferr.  Th.  Ba. 
Ald.  deest  Bodl.  Voss.  ?et.  et  L,  B.  condeneatque  Vind.  V.  ed.  Mas.  B.  Sv  lli. 
Ra.  rata  Cant.  apparere  O.  Cant.  paiere  P.  Ald.  parere  reliqoi  vet.  lib.  Con- 
denea  ac  etipata  ehnul  cemantur  ei  udo  Lamb.  et  edd.  ? iilg.— 400  videantnr 
Vind.  Mns.  B.  1.  Cant.  et  edd.  ?olg.— -407  Delet  Lamb.  Nam  ei  P.  Nam  loen 
P.  iD  Bot.  Nam  ee  Orjph.  Nard.  Bas.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Vind.  Nmn 

NOTJE 

458Hlfiid9iic,iUei,^.]Hisll.vfls.  •nmma  montinm  cacnmioa,  doaoc, 

coofinnat  nnbes  primom  exignas  ac  orta  emvn  tempeetate,  portaatnr  per 

teooet  cootistere ;  deinde  in  nnbes  totnm  aera  lentios  aatdtins,  pro  ou* 

cratsos  et  ktas  exteodi.    Ideo  eoim  oori  aot  lOAJori  Ti  veotornm. 

aomma  mootinm  cacnniioa  videotor  400  Mtluram]  Aera  locidom.    No« 

oobis  aaaidoe  famare,  qoia  prima  oa-  meo  est  Grfecnmy  qoo  Latini  ssepe 

bis  caligo  eonsistit  primiim  io  moo-  otootar.    SicVirg.Aii.xii.  *Naoi» 

taoia  regiaoibns ;  deinde,  qaia  moo-  que  volaos  robni  falvos  Jovis  ales  io 

tao»  regiooes  veotos»  snot,  oobes  sethra.' 

conerelfls  tondem  veotis  feruotor  ad  407  Nnm  loca  declnrat  tnrmm,  4rc.] 


Digiti 


zedbyGoOgle 


764 


T.   LUCRBTII  CARI 


Res  ipsa,  et  senaiiiii,  moateis  qaom  adscendimus  altos. 

Praeterea^  pemmlta  mari  quoqae  tollere  toto 
Corpora  nataram^  declarant  litore  vestes  470 

Sabspensse,  qoom  condpiont  hamoris  adhaesam* 
Qaod  magis,  ad  nubds  augendas,  multa  videntur 
Posse  qaoqoe  e  salso  consargere  momine  ponti : 
Nam  ratio  consanguinea  est  humoribas  omnis. 

mmiUif  loea^  m  quUmi  venii  «anU,  paiefUri  $wpra.  Deinde  veetimenia  ^penm  w 
ora  marit,  ubi  redphmt  adhaeionem  liquori$,  oetendmU  natwroM  etiam  esttalUfe 
•nraum  ex  <nnni  peiage  pbtrima  corpaaeuia.  Quapropter  ideo  pUura  corpnicula 
videniur  potHOMcendere  ttiam  de  m2«o  epaiio  mario  ad  ampUfieanda  nubila  ;  eienm 
Uquoree  eareni  omni  ratione  et  eanguine.    Demde  eermwmt  caUgiuoe  et  vapetem 


vel  Man.  B.  1.  Nam  ea  Mus.  B.  a.--408  Delet  Larob.  et  eenmm  Vind.  V.  ed. 
Bodl.  Voss.  ^et.  et  L.  B.  Cant.  ei  sentut  P.  Ald.  Mnt.  B.  1.  S.  et  tendm  O.  V. 
marg.  1.  ad  tentum  vnlg.— 472  Quo  Mat.  B.  l.  P.  Vlnd.  Ald.  Blp.  UaT. 

Delph.  Quid  O 47S  v^  homine  Vind.  V.  ed.  Mnt.  B.  1.  9.  NoiiiiiM  Vom.  ▼et. 

et  Ln  B.  O.  V.  marg.  1.  mominn  ponio  Vota.  marg — 474  Delendmn  ceoMBl 
Lamb.  Creech.  P.  eum  tanguim  adett  Heint.  2.  Bat.  marg.  Oryph.  marg.  P. 
€um  mnguiniabett  Vind.  O.  cum  tanguint  ab  V.  ed.  Mot.  B.  1.  tum  tegmt  okad 
Mar.  Heint.  %  contanguineat  Vott.  tet  et  L.  B.  cum  eanguiuem  Moa.  B.  9.  tem 

NOTJE 


U.  e.  loca  toperaa. 

460  Prmierea^  parumUa  man^tfc.'] 
Hit  11.  vtt.  refert  altemm  modom, 
qno  nnbet  ooncretcere  videantur. 
Pntat  II.  nnbet  non  tolom  fieri  per 
concretionem  ex  corpntcnlit  asperi- 
oribnty  que  in  aere  volitant:  ted 
etiam  ex  efflnxibos  aen  halitibns  e 
mari,  flnviisqiie,  atqiie  ex  ipsa  terra 
tnrgentibot  in  aera.  Qnod  eniro  va- 
poret  e  mari  tnrtum  emergant,  pro- 
bant  ipsas  vettes  in  littore  appentss 
de  Bocte,  qott  concipinnt  bnmorein. 
Simillter  quod  e  fluviit  et  e  terra  ex- 
halationet  tnrtnm  ferantnr,  docet  ip- 
sa  experientla,  qnaconstat  interdnm 
totom  aera  si^ndl  densa  vaporum 
ealiglne,  qni  snrtom  conveniant  in 
nebalas.  Ita  ceoset  Aristoteles  litMro 
I.  Meteor.  nisl  qood  velit  Mtationem 
prios  fierfi  vaporis  in  aera,  deinde  ex 
aere  fieri  nnbes,  pottea  ex  Dubibns 
plnviam. 

470  DecUBrani  litore  vetiet^  4^.]  Sic 


471  AdkeuuM^l  Adhasioiieiii.  <  Hq- 
meris  adhtssom,'  h.  e.  hnmoreBi. 

479  MomUui\  Pareos,  et  alii  plores ; 
beney  h.  e.  spatio.  Momen  enim  sig- 
nificat  et  spatium  loci,  et  spatlmii 
teroporisy  ot  monoi  iii.  100.  Itaque 
'  e  salso  moroine  pooti/  h.  e.  aalio 
ponto.    Lambioot,  nomtM. 

474  Nam  raiiOf  4«.]  Hic  vt.  noo  vi- 
detur  Locretiamit;  ant  taltem  aliam 
in  locum  trantferendut  est,  nempe 
post  vs.  404.  *  Arguit  et  liqoidaniy' 
&c.  Nisi  forte  dixeris  ideo  vapores 
et  halitus  e  mari  atque  fluviis  emis- 
sos  snrsum  emergere,  nt  in  nubes 
concrcscant;  non  antem  ot  in  aliom 
osom  veniaot ;  oeque  eoim  seasoaest 
aut  ratio  aquis,  ot  homores  mittant 
com  ratione.  Ant  vi  oatursB  exori- 
ootor  io  oobes  creaodas,  ooo  aolem 
ex  sentn  et  ratione  aqoarom.  Ego 
delendom  censnerim  hnnc  versom, 
oisl  reperiretur  io  omnibos  codiciboSb 
lo  Parisfieosibos  Codd.  legitnr :  Nam 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM    NATURA    LIB.  VI. 


705 
475 


Praeterea,  fluviis  ex  omnibaB,  et  simal  ipsa 
Soigere  de  terra  nebalus,  aestumqae,  videmas ; 
Quae,  velut  balitas,  hinc  ita  sarsom  expressa  fenmtar, 
Sobfiindantqae  saa  ccelam  caligine,  et  altas 
Sabficiant  nabeis  paallatim  conyeniando : 
Urgaet  enim  qaoqae  signiferi  saper  »theris  aBstos,  480 

Et,  qoasi  densendo^  sabtexit  caerala  nimbis. 

Fit  qaoqae^  at  hanc  Teniant  in  coetom  extrinsecas  illi 
Corpora,  qase  faciant  nabeis,  nimbosqae  yolanteis. 


tfMvgen  $m  •mnibMiJbiminibmy  ei  wm  ex  ip§a  Um;  fu»  calig[inet  et  vttpor 
^^ricte  indi  iupra  attolUmtur  ncut  huUtMif  et  obtegrunt  ccelmm  euii  tinebrii,  et 
i^feHtmU  iubitmmmibuimmnmtuiimcingridiimii»  liamquiealit  mtkerii  iigni' 
fenimfer  etimm  fnrnit^  it  vdut  eondenamda  mbula»  mmerindueit  UUi  coiarim 
AuidititimnutiiiaeorfUieulayfum^kiuntnMlafitnibuiaMvoHla»- 


^■^^S^*^^^  0^ 


mgrnneaeet  V.  marff.  eumoribui  Voss.  vet.  et  L.  B.  Ferr.— 477  aliiui  V.  ed. 
Mw.  B  1.  S.— 480  SMrgit  V.  ed.  Onrph.  marg.  Bat.  marg.  Urget  Vosji.  vet. 
Ferr.  Bip.  HaT.  Delph.  quoqui  deest  V.  ed.  Th.  Ra.— 481  deneando  Vind.  V. 
ed.  If aa.  B.  1.  wbnbui  P.  Ald.--489  Ime  Oryph.  marg.  Bat.  marg.  P.  kinc  O. 
Mos.  B.  1.  Cant.  V.  marg.  1.  tii  ectlum  P.  Ald.  V.  ed.  Bodl.  O.  Ferr.  Th.  Ra. 
^  Viad.  V.  ed.  Bodl.  O.  Voss.  L.  B.  Ferr.  Th.  Ra.  Mni.  B.  1.  8.  iiU  Voss. 


NOT£ 


nt*  Vd  rejiciendam  crediderim  post 
^  m.  Sic  legit  Pias :  sic  Codices 
Pirisieases. 

476  JEitumqui^  Vaporem  calidom. 

479Ai6^lctaail]  SappeditaDt. 

489  Urguit  imm^  4rc.]  His  8.  vsa. 
>itPoeta  non  mediocriter  conferre  ad 
BBbiaii  coadenaationem  ipsom  ethe- 
'«f  lea  CflUam,  qni  coanato  suo  aestn 
ie  cslore  nnbes  ipsas  desaper  con- 
deuat  Vernm,  nisiillnd  ezplicetnr 
^  aatiptristasiy  qaa  regio  nnbiom 
^if^i,  non  videtnr  esse  germana 
csosa  condensattonis  nubiiim.  Caior 
€BUDattenaatpotius,quam  addensat 
Dizeriai  ego  nubes  snbsidere  ob  gra- 
^em  propriam,  et  ob  frigos  dr* 
ciOMtansy  qno  coliibentor. 

%R4fm]  Zodiaciy  qui  signifer  dici* 
^»  qoia  in  eo  snnt  ignes  ccelestea 
•t  steUse.  Namque  per  *  signiferi 
•Uicris'intelUgitcttlistelUferi.  Sic 


enim  t«k460.  Consnle  annotationes 
nostras  ibi. 

481  Subtixit  emruia  nimbii]  Red- 
dit  nimbos  coeraleos :  facit  at  nnbes 
snrsnm  elatss  nobis  hinc  e  terris  vi- 
deantnr  imitari  cceraleum  cceli  colo- 
rem. 

488  Fit  9N09tie,  ut  kune,  4«.]  His  12. 
▼ss.  tertium  addit  modam,qoo  nubcs 
concrescere  queant.  Pntat  itaque 
111.  iUa  corpora  seo  atomos,  quse  con- 
gregantnr  in  nnbium  concretiones 
non  solum  ez  ipso  aere,  ant  ex  ipsa 
etiam  aqua  et  terra ;  sed  etiam  ez- 
trinsecus  ex  immenso  spatio  conve- 
nire:  cnm  enlm  docnerit  ii.  615.  et 
seqq.  infinitnm  et  inunensom  esse 
spatiam,  in  qao,  ex  qoO|  et  per  quod 
infinit»  volitent  atomi ;  non  est  mi- 
rum  si  ex  ilJa  profundi  snnuna  suppe* 
ditent,  qose  in  nabium  concretiones 
conveniant. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


766  T.   LUGRBTIl   CARI 

Iimiimerabilem  enim  Damerom,  sanmiamqae  profQndi 
Esse  iofinitam  docni ;  quantaqae  volarent  485 

Corpora  mobilitate^  obstendi;  quamqne  repente 
Innumerabile  per  spatiam  transire  solerent : 
Haud  igitur  mirum  est,  si  parvo  tempore  saspe 
Tam  magnos  monteis  tempestas  atqne  tenebrse 
Ck>operiant  maria,  ac  terras,  inpensa  supeme :  490 

Undique  quandoquidem,  per  caulas  cetheris  omneis^ 
Et  quasi  per  magni  circum  spiracula  mundi, 
Exitus  introitusque  elementis  redditus  exstat. 
Nunc  age,  quo  pacto  pluyius  concrescat  in  altis 

te»f  advenkmi  fbrii  m  hoc  amcUktm,  Namqne  otifndi  mmenm  et  nmmmm  h^lM 
spatii  e$u  inmimeram;  et  demoiutrm  quanta  wloeitate  pradHa  emnt  aiomi:  et 
quam  tubiio  eontuetcereni  transgredi  per  tpatium  inexpUeaMle,  Non  ergo  mirandum 
eotf  tt  plerumque  exiguo  ipaiio  temporie  nimbut  aique  caHgtnee  detuper  ejfum  ope* 
ria:nJt  tantoe  moniee^  et  aquoraf  et  terrae ;  quoniam  ex  onmi  farte  daiue  e$t  egreeme 
et  ingreeeutprimordiiiper  cuncioe  meaiuM  oem,  et  vehtti  ctrcum  per  omnia  jptra- 
menta  magm  mmdi.  Jam  vero  agedum,  dicam  qua  ratione  liquor  pbunotuMfiai  im  «6- 


^n»  »  ^»»»»»^^^  ^  ^ 


▼et.  iOa  Tnlft.  UHne  V.  marg.  1.^84  tummaque  V.  ed.  Th.  Ra.>-485  cmkcta» 
que  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Vind.  Mas.  B.  1.  S.  e<  ^iia  cmtcta  O.  Cant.  V.  mnr%. 
1.--486  mobilitetem  V.  ed.  Th.  Ra.— 487  Innumerabile  Mns.  B.  1.  Cant.  Ihk 
memorabik  reliqni.  per  deest  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Tb.  Ra.  Mns.  B.  1.  S.  Cant. 
tum  P.  Ald.— 488  Hancyins,  B.  1.--489  magnU  Vind.  V.  ed.  O.  Ferr.  Th.  Ra. 
magni  Mus.  B.  1.--490  Coperiant  Vind.  Mus.  B.  S.  Cant.  Ferr.  Delph.  Compe^ 
riant  V.  ed.  Tb.  Ra.  O.  Mns.  B.  1.--491  caveat  Vind.  V.  ed.  Mus.  B.  S.  Cant. 
—494  cretcai  V.  ed.  Th.  Ra.— 496  dimittut  P.  V.  ed.  BodL  O.  Cant.  Ferr. 

NOT^ 

Hunc  in  eatum]  In  hnnc  nnbinm  494  Nunc  age^  quo  paeio^  4r«.]  Hit 

coocretionero.  S9.  vu.  neqq.  agit  de  plutiit.    Epica- 

Extrintecut'\  H.  e.  non  ex  ipso  mIo  ms  volnit  pluviaro  generari  posse  dn« 

aere,  aat  ex  ipio  solo  roari,  ant  ex  ip»  plici  modo :  i.  per  coropressionero;  u. 

■a  lola  (erra,  ted  etiam  forif ,  nempe  per  transmntationem.    Per  compret* 

ex  infinito  et  immenso  profnndi  ten  tionem  qnidem,  quati  ipsa  aqoa  re- 

nniversi  tpatio.  vera  contineatnr  in  nubibnt,  ex  qoi- 

484  Pro/Mi]  Immensi  spatii,  infi-  bus  compressis  ti  venti  ant  Dimia  ip- 

niti,  nniversi :  1. 1001.  et  iii.  827.  t.  sius  aqnee  copia  expriroatnr :  velati 

STl .  &c  e  spongia,  qnam  mann  comprimis,  eM- 

486  J>octH]  Nempe  II.  141.  et  seqq.  citnr   aqua.     Per  transmnUtioDem 

486  Corpora]  Atomi.  vero,  qnasi  prironm  natnra  aeiis,  ac 

490  Inpenta  tup«me'\  Effusa  e  regio-  deinde  nnbis  ea  sit,  nt  recedente  ca- 

ne  snpema.    <  Inpensa'  antem  snpp.  lore,  et  frigore  snccedente,  vertatnr 

tempestas  et  tenebrae,  vs.  489.  1n  natnram  aqnsB.     QHt»  sentcotSa 

492  Spraeuia]  Aditns,  fauces.  ftiit  qnoqne  Aristotelis,  et  ejns  tecU- 

49S  ElemenHt^  Primordiis,  atomit :  toruro,  qui  volnnt  eleroenta  loter  te 

vt.S58.  rantari,  ae  fieri  geaeratioQlt  ciren- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA   LIB.  VI.  767 

Nabibus  humor,  et  in  terras  dimissiis,  at  imber,  495 

Decidat,  expediam.    Primum,  jam  semina  aqnai 
Mnlta  simnl  vincam  consnrgere  nnbibus  ipsis 
Omnibns  ex  rebns ;  pariterqne  ita  crescere  ntrnmqne, 
Et  nnbeis,  et  aqnam,  qnaeqnomqne  in  nubibns  exstat, 
Ut  pariter  nobis  corpns  cnm  sangnine  croscit,  500 

Sndor  item,  atqne  hnmor  qniqnomqne  estdeniqne  membris. 
Concipinnt  etiam  moltam  qnoqne  saepe  marinnm 
Hnmorem,  yelntei  pendentia  vellera  lanee, 
Qnom  snpera  magnam  mare  ventei  nnbila  portant. 
CoQsimili  ratione  ex  omnibns  amnibns  bnmor  505 

iMttiitiiaiW6iif,ei^m«dopfavi«iiiiMMMdalmf«rraf.  PfhmJ^meonmnettmfhara 
umma  apuB  tiiolH  una  in  ipm  mUrila  ex  eunetia  rebus;  etiicriuulUeraMgeriuirmm» 
fUf  nentpe  et  mAUa  ei  aquam  anmemy  <pue  est  in  nubiUe :  eicut  eimUUer  eorpm 
aagetur  mUrie  eum  eangmue^  et  pariter  tudary  et  omais  kumor  tandem^  quieet  m 
oriuimM  nostris.  iVir6M  qwowe  reeipiunt  etiam  plerumque  muUam  aquam^  eieuiglO' 
meramina  lana  appeuta  recipinDt,  quando  veiUi  ferunt  iUat  mper  tattum  eeqwor. 
Ptri  tmodoaquatwrgU  ex  eunetitjtumt  in  ipsa  fiii6t^  In  qua  nubil»  uH  pUnima 


***  #^#«^#^^ 


Th..Ra.  Ald.  Bat.  demittut  ▼nlg.— 497  vineam  Vind.  nitea  Mus.  B.  1.  videam 
Mns.  B.  8.-498  utratque  edd.  vulg.— 499  nubibus  Vind.  Mub.  B.  8.  ut  V.  ed. 
Th.  Ra« — 500  tanguit  cum  corpore  £uDb. — 601  Delet  Lamb.  edenique  Cant.  V. 
marg.  1.— 502  Contugunt  P.  in  not.  V.  roarg.  1.  Concuderint  V.  ed.  Th.  Ra. 
CotteidMnt  Vind.  Concidhmt  Voss.  vet.  et  L.  B.  Cant.  Condderunt  Mos.  B.  8. 
—604  n^  Ferr.  V.  ed.  Tb.  Ra.  Mos.  B.  8.  «i^  O.  Cant.  venH  mare  edd. 

NOTJE 

lan.    Lacretins  ?idetnr  eo  dnplici  Tise  coacerrari  posse  in  nubibos  ex 

Bodo  telle  plnvlam  fieri.    Naroque  ccetu  infioito  atomornm  per  inane 

nbi  commemoravit  qoa  ratione  mate*  voiitantiom,  qiue  ad  plnvis  natnram 

ria  Imbris  coacervetnr  snrsnm  in  nu-  aptse    sint.    Infinitas  namqne  ato- 

bibnay  docet  i.  vi  venti  atqne  ipsa  mos  omnis  generis  ac  figaras  per  in« 

auBol  majore  nimbomm  copia  nnbes  ane  prolhndom  volitare  ostendit  Ub. 

eompriml,  ez  qnibns  plnvia  expressa  xi.     00 

efllaat :  n.  vel  vi  venti,  vel  ardore  497  FiaMm]  Firmissimia  rationlbnt 

solia  Dnbes  rarefoctas  demlttere  pln-  demonstrabo.    Slc  11. 747. 

Tlam,  sea  potins  mntarl,  vel,  nt  ejna  498  I7lnun9iie]Parens,bene.  Lamb. 

verbia  ntar,  liqnescere  In  plnvlam,  mtratque, 

sieat  videmns  ceram  ignl  saperimpo-  502  CMctpttort  eitem,  tfc,']  Hia  4. 

sitam  liqnescere.    Neque  eniro  alia  vss.  cnm  dlmidio,  docet  etiam  ez  ma* 

eat  eera  liqoefacta  a  cera  prins  com-  ri  et  floviis  multnm  homorem  tolli  In 

pacta.    Siiniliter  ergo  eenset  nnbes  nnbes,  dum  ipssB  femntnr  ventis  per 

Ib  ploviam  liqnefactas  non  allas  esse  '  sqnora  et  fluvios :  sicnt  videmns  la- 

a  oolubos  antea  compactis.  nas  appensas  super  aqnam  concipere 

NuMc  age^  qwoy  ^]  His  Itaqne  8.  hnmorem^ 
110.  priorlboa  docet  i.  materiam  pln- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


768  T.  LUCRBTII  GARI 

Tollittir  in  mibeis:  qno  qaom  bene  seinina  aqaarnm 

Malta  modis  multis  conYenere,  nndique  adancCay 

Confertee  nubes  bamecti  mittere  certant 

Dapliciter :  nam  vis  venti  contrudit,  et  ipsa 

Copia  nimbonun,  tarba  majore  coacta»  510 

Urguens  ex  sapero  premit,  ac  facit  ecflaere  imbreis. 

Praeterea^  qaom  rarescmit  quoqoe  nubila  Tentts, 
Aut  dtssolvuntar  solis  super  icta  calore^ 
Mittant  hamorem  pluvium ;  stillante^  qnasi  ignt 
Tela  super  calido,  tabescens  malta^  liquescat*  515 

Sed  vehemens  imber  fit»  ubei  vebementer  atraque 

cfptuCTila  tupmnm  aeemmdatM  tx  mmd  pmrU  tmtwrrUMi  ^lmnhMi  mtiitftmm  wmiil^ 
deimla  vt  «ciUt  toitan<  4tfiiitller«  aqsM  iiii|i(id  SMdo ;  MMfi^ 
prMiit  aqumt  ttia«,  €l  «tiiiail  i|Mg  oteiuJbaU 

p^fHdemtperim§Uttfet€9gUpk»imejfmdi,  MkhideMfmqmeuiibeermrefimtd 
MgiieiM  per  cMiot,  vel  ubi  di^idmtmr  peramm  ctdmt  eeUe^  iemMlmU pUtwimmm  H- 
^mremiyetdieiiUmnifVelmi  eieermcemiekeeeemmpermrdemiemigmemtAmmdamieriifm^ 
jUi.  Venm  imgem  pbumfii^  emmmubeeem^ertee  mjrepm,  neanpm  pmdert  propilQ 

tnlg.— 508  mbee  «t  temU,  mMiere  edd.  vulg.  iiti6««  tmmtm^  V.  ed.  Th.  Um, 
tmfrei  lNi6r««  imm  mmttere  Creech.  «116««  mtm  vetUi  V.  marg.  l.  CaDt.  hmemH 
Mus.  B.  S.— 510  flt«ai6rorMiii  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.<iir6a»  more  Vind.  V.  ed. 
Mns.  B.  1.  Tb.  Ra.  <ar6arMiitiitM'«  Vom.  L.  B.  O.  V.  marg.  1.  Ferr.  Iifr6at  «aor« 
VoM.  vet.  turbmtu»  hunore  Mut.  B.  9.  cmcta  Vom.  Ms«.  P.  V.  ed.  O.  Moa.  B. 
1.  8.  Oryph.  Nard.  Ferr.  lli.  Ra.  Ald.  coorta  Tulg.  coapta  Cant.— 511  Urgem 
Voxt.  vet.  et  L.  B.  Vrgei  et  vulg.  a  empero  Vind.  et  mper  Voss.  vet.  et 
L.  B. «  «vp^rs  volg.  imaper  opprmmii  Vom.  marg.— 514  etUimiia  Otf.  Par.  Cont. 
etiUamdo  Heins.  8.  Mar.  «<ti(aitlav«  edd.  vulg.— 615  Tela  Vind.  V.  ed.  Vom.  vtt 
et  L.  B.  Mus.  B.  8.  Cant.  Th.  Ra.  C«ra  P.  O.  et  edd.  vnlg.  Tera  Mus.  B.  1. 
Cora  V.  nwrg.  1.  Teda  Voss.  marg.— 516  tifra^  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mus. 
B.  1.  Cant.  Ferr.  mtroqm  Vind.  et  edd.  vnlg.  tiMii^  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald. 

NOTiE 
506  Qm  fmm  5eN«,  4rc]  Hb  itaqne        512  Prmiermf  fmm  rmre&cmmty  tfc] 


5.  VM.  cnm  dimldio  primom  raodum  Hla  4.  vm.  akenmi  refert 

reftrty'  qno  plnvia  generari  qneat :  qno  ploviam  lierl  posse  pntmt,  i 

nempepercompressionens;  dmiscl-  per  tranaaMtotioiiem;   daai  acUicet 

licet  vi  venti  «e  Ipsa  etiam  nimbarum  nnbea  ant  vi  veati  ant  «rdore  soKs 

copia  majore  nubes  compressse  de-  ietse  et  rarefactm  deMittont  plnviam, 

mittant  pinviam,  Instar  speBgise  aqna  aen  BMttantttff  in  plnviaMy  nt  expliea- 

plensB,  ez  qna,  dnm  mann  conipriMi-  vi-sopra  va*  4M.  not* 

tar,aqnaexprimitnr.  514  SHikmie   [fitttaalfife]    Laiab. 

506  lftM«re]Snpp.aqnasceiiceptaa  bene,  nt  patet  ex  ipsa  laterpretati- 

et  eoHectas.  mm.    Parena  et  aUi  qnidaa^  ttiUm' 

5llF««te«cj|la«rvMf«e]8ievs.91t.  Ita,  quaeiigmi.    Minna  beae;  daa- 

*  Quse  faciunt  6ammtt  fblgere  colo-  dtcat  enim  verans. 

res  :*  et  t.  661.  §16  8ed  Mft«n«ne  iM6«r,  ^.]  Hu  1. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBAUM    NATURA    LIB.   Vf.  769 

Nubila  \i,  cumulata,  premuntur,  et  inpete  ventk^ 

At  retinere  diu  phmse,  longumque  morari, 
Consaemnt^  ubi  multa  fluenter  semina  aquarum, 
Atque  aliis  aliae  nubes^  nimbeique  rigantes,  520 

losnpery  atque  omni  volgo  de  parte,  feruntur ; 
Teiraqae  quom  fumans  humorem  tota  redhalat* 
Heic,  ubi  sol  radiis,  tempestatem  inter  opacami 

et  n  venti,  camprimuniur  fortiter,  Imbres  autem  Mtiti  tunt  retardare  diuthUy  et 
efhibere  muUum  homint$  domOf  cum  plura  corpuscula  aquarum  coUectu  $unt,et 
uubUa  alia  sopra  4^10,  imbreeque  stiUantee  super  alios,  et  undique  pwisim  circum' 
poTtantur :  et  ubi  terra  amnis/umigant  iterum  exhalat  aquam,    Inde  fit  ut  q^uandp 


^^^^^^^^^■^•^^^ 


Hems.  8.  utrumque  Bat.  inarg.  uterque  Mo8«  B.  8.— 517  Nubila  in  Mos.  B.  1. 
fremmit  Miis.  B.  3.— 619  Consuerant  Mos.  B.  1.  Jientur  Vind.  Voss.  vet.  et  L. 
B.  fent  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.^fie  Mas.  B.  1.  l,fuerunt  edd.  snXg.fluent  V. 
narf^.  hflentur  et  affientur  Voss.  marg. — 621  Insuperaque  omni  quidam. — 522 
cmmmena  Orypb.  marg.  Bas.  marg.  P.  Ald.  cum  nmans  V.  ed.  Th.  Ra.  reto- 
M  V088.  marg.  redralat  Vosf .  vet.  et  L.  B.  rehalat  vuig.— 523  Hinc  vulg. 

NOT^ 

▼M.  docet  tonc  ingentem  pluvianim  Quod  hotem  adfridis  colores  spectaf, 
CQpiam  cadere,  nbi  plorima  aquaram     duo  potissiroum  qnteruntur,  numerus 


i  collecta  exprimuntor  e  nubi-  et  causa.    Quod  ad  numerum  perti- 

bu  tom  preprio  pondere,  cnm  vl  ven-  net,  Aristoteles  tres  tantum  colores 

toroui.  dUcernit,  puniceum,  sea  croceum  aut 

Utraque  lUtrpque}  Nempe  vi  seu  rubeum,  nt  quibusdam  placet;  viri- 

pondere  propriO|  et  impetu  venti:  deroetpurpureum^seaviolaceBm  ant 

▼M.  509. 510.  ccemleum.    Unde  iridem  vocat  tri- 

^\B  At  retinere  diUf  tfc,]  Uis6.  vss.  colorem.     Ptolemaeus  autem  vocat 

docet  tnnc  diutumam  cadere  pluvi-  eam  septicolorem,  ob  intervenientes 

un  e  nnbibns,   nbi  plurim»  nubes  medios  cotores  minus  prsccipnos  inter 

iliK  nper  alias,  et  semina  aquarum  tres  illos  primarios.    Alii  vocant  eam 

plarima  collecta  sunt;  et  ubi  terra  multicoiorem,  qnasi  vix  illius  infiniti 

ssppeditat  perenniter  vapores  et  ha-  colores  distingui  queant ;  unde  Virg. 

litns,  qui  sursuro  in  nnbes  ferantnr,  JEn.  iv.    '  Mille  trahit  varios  adverso 

vt  iode  resoluti  cadant.  sole  colores.'    Qnatiior  autem  prae- 

522  Redhatat}  Iternm  atqne  iterum  cipni  tantum  colores  observantur :  i. 
iirsom  halat.  Puniceus.  11.  Fiavus.  iii.  Viridis.  iv. 

523  Heic,  ubi  iol  radiie,  ^c.]  His  3.  Purpureus.  Qui  quidem  colores  or- 
fM.  interim  monet  Po^ta  tunc  creari  dinem  mutant  pro  diversa  iride.  Du- 
in  nobibus  arcum  cceiestem,  quem  plex  eniin  distingnitur  iris,  primaria» 
iridem  vocant»  cum  spissos  est  nim-  et  secundaria.  Primaria  dicitur  ea^ 
bu,  et  atra  snnt  nubila.  Verum  de  qu9  sola  plerumqne  apparet,  et  in 
vtriis  illius  coloribus  ac  forma  par-  qna  puniceus  color  est  extimus,  sen 
cios  phitosophatus  nihil  nos  docet.  supremns,  flavus  succedens,  \iHdis 

i)elpk,£t  Var,  Cla$.                   Lueret.  3  C 


Digiti 


zedbyGoOgle 


770 


T.   LUGRBTII   CARI 


Advorsa  fiilsit  nimboraiii  adspai|;iiie  contra ; 

Tnm  color  in  nigris  exsistit  nnbibos  arqoi.  fi25 

Caetera,  qnae  sursam  crescunt,  sursoinque  creantnr ; 
EJtf  quae  concrescunt  in  nubibus  omnia^  prorsum 
Omnia,  nix,  ventei^  grando,  geliddeque  proince, 
£t  yis  magna  geli,  magnam  duramen  aquarum, 
Et  mora^  qaae  fluwos  passim  refirenat,  aventeis  530 


•ol  rebuEti  radiii  iiUer  tjn$»um  nimbum  ecniraria  atpenione  nubibrum,  tnne  coUr 
venii  arcui  in  atri$  nebutis,  Qtke  reliqua  ret  supraftunt  et  tupra  generantur,  et 
qua  rcM  omnetftunt  in  nubibut^  omnet  omwinOf  ▼.  g.  mx,  venti,  grando^  eifrigiict 
pruinaf  et  rigida  vit  geluy  quod  indurat  acriter  aquat,  et  quod  retardat  ei  coKibet 


^^>^>^^^»»^^^>»^ 


intut  V.  ed.  Bodl.  Ferr.— 521  adtpargine  Voss.  vet.  et  L.  B.  Vind.  atpergint 
vnlg.  atpargine  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Mas.  B.  S.  atpergere  Mat.  B.  1. — 625  mi- 
bUut  P.  in  not.  arquis  P.  in  not.  arquut  Gryph.  marg.  Ba«.  marg.  P.  AM. 
arcu  Vind.  aeo  V.  ed.  Th.  Ra.  arci  Mnii.  B.  I.  Ferr.  Oryph.  Nard.— 528  Sicuti 
nix  Heins.  2.— 530  rrfrenata  ventit  Vind.  Mus.  B.  I.  r^frenat  amenUt  V.  ed. 
Th.  Ra.  refrenat  aquantit  O.  Oif.  marg.  Heinii.  2«  r^renat  agentit  Mut.  B.  K 


NOTiE 


tertins,  et  purpnrens  intimns  sen  in- 
fimai.  Secundaria  vero  vocator  ea, 
qnae  ounqnam  tola,  sed  aliqnando 
soperior  ampliorqne  apparet,  qnam 
primaria;  habetqae  eosdem  colores, 
sed  ut  debiliores,  ita  plane  inversos. 
Videlicet  in  ea  pnrpureus  color  ex- 
timus  est,  sequens  viridis,  tertins 
flavusy  et  intimus  pnnicens.  Jam 
vero  quod  ad  cansam  colorom  iridis 
pertinet,  consentiunt  omnes  dopU* 
cem  tantnm  agnosci,  solem,  etnnbem 
aqnosam  cx  adverso  sitam:  verom 
eodem  modo  rera  non  ezplicant  Me« 
trodorns  apnd  Plntarch.  Plac.  iii.  S. 
pntat  ruborem  iridis  oriri  a  solis  ra- 
diis,  cceruleum  a  nnbe.  Cui  snffraga* 
tnr  Seneca,  adjiciens  ceteros  colorea 
esse  hnjns  utriusqne  misturam.  Aris- 
toteles  Meteor.  iii.  vult  nubem  esse 
velnt  speculom,  a  qno  soHs  radius 
varie  reflexns  varios  reddit  colores: 
puniceum  qnidem,  quod  reflectatur 
ex  ea  nnbis  parte,  qn»  vicinior  est : 
viridem,  quod  reflectator  ex  eanobis 
parte,  qnse  remotior :  pnrpureum 
deniquc,  qnod  vix  reflectatnr,  ob  ma- 


jorem  adhae  nobts  remotionem.  Fla* 
vum  aotem  colorem  non  distingnit  a 
pnniceo,  nisi  qood  ob  viciniam  vindis 
velnti  albescit.  Scaliger,  qnla  pntat 
nnbem  constare  ez  qaatoor  Elemen- 
torom  particolls,  Ideo  vnlt  sopremas 
nabis  partes  Incem  solis  ezclptootes 
ratilare,  tanqoam  Igneas :  seqaentea 
flavescerey  tanqnam  aereat :  tertias 
virescere,  tanqoam  terreaa.  Qnod  ad 
irldis  formam  spectat,  ea  rotnnda 
qoidem  est;  sed  cnr  rotandn  sit,  lon* 
gios  esset  hic  referre  dirersat  ancto- 
mm  opiniones  de  hac  re.  Consnle  P. 
Oassend.  in  lib.  x.  Laert.  AninBad.  de 
Meteorolog.  pag.  1128. 

525  Arqm]  Vel  arcuL  UtnuBqne 
enim  scribitar,  Arcut^  et  jif^mii.  Id 
est,  iris,  arcos  cmlestis. 

526  Cmtera^  quce  turtnm^  4«.]  Pari- 
ter  Locretios  nihil  nos  docet  de  ce- 
teris,  qnsB  snrsum  creantnr,  nempe 
nix,  ventns,  grando,  geln,  glacies. 

529  Geli]  Utrnmqoe  dicitor,  gelv» 
o,  indeclinabile ;  et  gelom,  i :  vs.  155. 

Duramen  o^aarMm]  Olacles,  seo  vis 
ea,  qose  dorat  aqoas. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA   LIB.   VI.  771 

Perfacile  est  tamra  hcec  reperire,  aaimoqne  videre^ 
Omnia  qao  pacto  fiant^  qaa  reve  creentar^ 
Qaom  bene  cognoriSy  elementis  reddita  qusd  sint. 

Nanc  age>  qase  ratio  terrai  motibag  exstet^ 
Percipe :  et  in  primis  terram  face  at  esse  rearis  535 

Sabter  item,  at  sapera,  ventosis  nndiqae  plenam 
Spelancis ;  maltosqae  lacns,  maltasqae  lacanas, 
In  gremio  gerere,  et  rapeis,  diraptaqae  saxa : 
Maltaqae  sob  tergo  terrai  flamina  tecta 
Volvere  vi  flactas^  sabmerso  capite  patandum  est :        540 

«MfM  JlmiiiMi  lahemHny  fuiU  ul  tamen  wvemre  Uitu,  et  cemere  menUf  ^  scili- 
cet  rm&ne  eonereeeatiif  ei  cwr  generentwr ;  «t  recU  eognoverie  tfum  res  qnaeqiie 
referoMtur  prinelpiie,  Agedum  veroj  Jam  audiy  ^pue  cimea  tU  moiUme  terra,  Et 
primum  fae  «f  ereda»  terram  een  eubter,  eieut  eupra  est,  refertam  ubique  ventie  et 
eatemie  ;  etferre  iM  ainu  euo  piuree  laeue,  et  plures  foeeas,  et  saxa,  et  rupes  abrup* 
tas;  ft  credendum  est  pUtres  fiuoios  latentee  versare  cnni  in^petUy  sub  tergo  lerra^ 
foas  UMsdas^  et  lapidee  mersos  in  sais  aqnis.    Namque  res  ipsa  petit  terram  esse 


refrenai  aqmeutes  Cant.  aquades  V.  inarK.  1. — 531  PerfaeUe  ett  P.  O.  Mns.  B.  1. 
Canr.  Pafaeiie  ei  Vind.  V.  ed.  Moa.  B.  S.  Ferr.  Tb.  Ra.  ciiit4:<a  h<ec  Heins.  2. 
timet  heee  V.  marff.  1.  te  perte  P.  Ald.  ted  rtpervre  P.  in  not.  repente  V.  ed.  Th. 
Ra.— 5S2>2iiaiit  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mns.  B.  S.  Cant  Ferr. 
Th.  Ra.  refiuant  O.  McA.  B.  l.— 638  eognHis  V.  ed.  Th.  Ra.  cognoteris  Cant. 
sunt  P.  V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.  bone  pro  bene  P.  Bas.  roarg.  Ald.— 
534  terra  Vind.  terra  V.  ed.  monHbus  Cant.  sed  n  subnotatnm  est.  exstat  Mus. 
B.  1.^535  terras  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  8.  Ferr.  Th.  Rg.faee 
P.  O.  Cant./oc  reliqni.  ut  decst  Delph.  V.  marg.  1.— 536  et  P.  V.  ed.  Th.  Ra. 
Ald.  euperm  P.  Voss.  TCt.  et  L.  B.  Mns.  B.  1.  Ald.  super  V.  ed.  O.  Cant, 
Ferr.  lli.  Ra.  supra  Vind.  Mns.  B.  8.  ut  supera  est  ventis  atque  undiaue  edd. 
▼ttljf. — 538  In^ento  Ferr.  gemere  Hein».  dhrupta  V.  ed.  Th.  Ra.  Mn«.  B.  1.  de- 
Tupta  Tnlg.^S^O  Volvier  in  O.  Mns.  B.  1.  Volvere  in  Cant.  Voherejam  P.  eub* 
mereaque  aaxa  putandum  est  P.  0«  Cant.  e^dmureie  saxa  Bas.  eubmersoe  eaputan' 
dum  est  Vind.  Vosa.  vet.  et  L.  B.  submereoe  ea  putandum  est  Mns.  B.  1.  submer» 
eie  eaputandum  est  V.  ed.  Bodl.  Th.  Ra.  submersas  ita  putandum  est  Ferr.  «ii6- 
mersie  ita  puiandum  eet  V.  marg.  1.  submersis  hincque  putandum  est  Mus.  B.  3. 

NOT/B 

680  Et  moroy  qaa,  ^-c.]  Idem  est,  ac  terram  in  vlsceribns  snis  |>tri  con- 

'duramen  aquarnm/  nempe  glacles,  gerie  constare,  qua  in  extimia  suii 

qnam  notat  ab  effectis,  nt  ainnt.  partibus  observatnr.    Itaqne  vult  il- 

533  Cognorisl  Cognoveris.  lam  includere  ventos,  spelnncas,  m- 
Ekmentiel  Principils.    H.  e.  qnl-  pes,  dimpta  saxa,  lacns,  lacnnas,  et 

bos    principiis    quaeqne   sint    refe-  fluraina.    Qnibns  rebns  ita  statutis, 

renda.  triplicem  terrsB  mtftns  cansam  jam 

534  fimne  age^  qua  ratiOf  ^e.]  HIs  assignabit,  nempe  terram,  aquam,  et 
73.  vss.  dispntat  jam  Poeta  de  terrae  ventum.  Jam  nos  de  his  sigillatim 
motibas.    Qnam  disputationem  pri-  agemus. 

usquam  aperiat,  his  8.  vss.  statnit 


Digiti 


zedbyGoOgle 


772  T.  liUCRBTII   CARI 

Undique  enim  similem  esse  soi^  res  postulat  ipsa. 

Hiis  igitur  rebus  subjunctis^  subpositisque^ 
Terra  superne  tremit,  magnis  concussa  ruinis 
Subter,  ubi  ingenteis  spelnncas  subruit  aetas ; 
Quippe  cadunt  totei  montes,  magnoque  repente  545 

Concussu  late  disserpunt  inde  treipores : 
Et  merito ;  quoniam>  plostris  concussa,  tremiscunt 
Tecta,  viam  propter,  non  magno  pondere,  tota : 
Nec  minus  exsultant  eedes^  ubiquomque  equitum  vis 

parm  sibi  ex  omni  parte.  Ergo  hi$  rehwt  distinctis  et  ttahUiSt  ierra  amiretmieU 
tuprQf  ubi  iubter  conquassatu  est  gravibus  casibus,  nempe  eum  Umgum  avmm  cver- 
iit  magnas  eavemas  illius,  Namque  montes  integri  corruuni,  ei  subUo  ex  ingenti 
eoncussione  illa  moius  terr»  passim  longe  discurruni,  Et  non  sine  eaMsay  oiquidem 
domus  juxta  viam  positse,  conquassata  whicuUsy  «ioe  magno  pondere,  iremmnt, 
Neque  minus  contremiscunt  etiam,  quando  magna  fortUudo  equoirum  concuiii  orbes 

—541  simik  P.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  8.  Cant  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Heins.  2. 
ei  res  O.  vires  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Mns.  B.  l.  Ferr.  Tb.  Ra.  et  vires  Mus.  B.  9. 
et  par  res  Caot.  expostulai  Mns.  B.  S.— 542  s^ciis  Delph.~54S  supema  P.  O. 
Mas.  B.  l.  Ald.— 544  actas  V.  ed.  Th.  Ra.— 546  discerpunt  P.  Vind.  V.  ed. 
Bodl.  O.  Mn».  B.  l.  3.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  undique  tremores  Ferr.— 547 
tremescunt  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  O.— 549  In  hoe  Tersn,  contnrbato  Texa- 
tissima  lectionum  dissimilitndine,  constitnendo,  ad  acuroen  difinatioois  ne« 
cessario  fuit  defugiendum.  Ad  hunc  modum  vnlgares  editi : — exsuUani  mbi 
currusfortis  equom  vis,  Nos  mediocrem,  qna  poUemns,  sagacitatem  adhiben- 
tes,  operam  navaTimus,  ita  rem  administrare,  nt  maxima  vetustae  scriptane 
reverentia  conservari  posset.  Ita  P.  exultantia  sunt  fortis  quam  tibi  equum 
tis:  Vind.  Voss.  vet.  et  L.  B.  et  pro  var.  lect.  Cant.  dant:  exultanies  dmpuis 

NOT/E 

542  HiisigiturrebuSf  Sfc.]  His  9.  vss.  isse  tantnm  ex  siccitate  et  hnmore. 

refert  i.  terrse  motus  causam  esse  ip-  Epicnms  vero  apnd  SenecTi.  20.  de 

sam  terram,  cujus  speluucie  pro  ve-  hac  i.  terrse  motns  cansa  sic  centet : 

tustate   exesae    tandem    concidunt ;  <  Fortasse  aliqua  parte  terrae  snbito 

qnibus  concidentibus   saxa  dirnpta,  decidente  terra  ipsa  percutitur,  et 

totique  montes  cormnnt,  magnoque  iode   motom  capit :  fortasse  allqna 

sno  concussu  terram  qnatiunt :  quem  parte  terre  velnt  columnis  qnibus- 

admodum  plauttra  vel  currns,  dum  dam  ac  pilis  sustentetur,  qnibus  vi« 

per  viam  pretergredittntnr,doni08  ac  tiatis   ac   recedentibns  tremit  onos 

vdes  ad  ima  fundamenta  concutiunt  impositum.    Fortasse  calida  vis  spi* 

Hff c  opinio  fuit  Anaximenis,  qni  apud  ritos  in  ignem  vcrsa  et  fuhnini  similis 

Senec.  Ilb.  VI.  censuit  terrae  partes  cummagnastrageobstantiumfertur.' 

deciderc  posse,  q«as  aot  hnmor  solve-  Sic  apod  Senec.  vi.  9.  Anaxagoras 

rit,  aut  ignis  subterraneus  exederit,  docnit  simili  pvne  excansa  aeracon- 

aot  spiritus  violentia  excnsserit,  aut  cuti  et  terram,  nempe  fulmine. 

vetustas   fregerit.    Quanquam  Aris-  548  Non]  Sine. 

totelcs  et  Plutarcbus  volunt  Anaxi-  549  Exsultani  ades,  [uhi  currus  for- 

meuemhosterrsprolapsusfieiidocu*  <ts,  ^-c.]    Ita  Lamb.  bene.    Pareus 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE  RBRUM   NATDRA   LIB.   VI.  773 

Ferratos  utrimqne  rotaram  subcatit  orbeis.  550 

Fit  quoque,  ubei  magnas  in  aquae  vastasque  lacunas 
Gleba  vetnstate  ex  terra  provolvitur  ingens, 
Ut  jactetur  aquse  fluctu  quoque  terra  vacillans ; 
Ut  vas  interea  non  quit  constare^  nisi  htimor 

/emiei  roUtrmm  yehicoli  ex  utraque  parie,  Accidit  etiam  utf  quando  magna  gleba 
prc  tfV9pronti#  c  terra  in  ingentes  et  immenaas  foisag  aqmrumy  tellus  etiam  titu- 
htnt  eon/cutiatur  imipetu  aquarum,    Sicut  ▼.  g,  vas  non  potest  consistere  iupra  (er« 


(■■fitfoMiyel  duj^uM:  V.  ed.  Bodl.  exuUanUs  dupiua  cum^e  virL  O.  Cant. 
exuitant  ubi  currus  cumque  equumvL  Mus.  B.  1.  exsultans  omissis  ceteris.  Musr 
B.  3.  exuitani  dupUces  hos  cumaue  rierunt,  Unde  sic  possunins  tentare :  exsul' 
tanty  duptices  ubiquomque  vhri  vts ;  vel  virum  vis,  Hoc  etiam  modo:  exsultant^ 
enrrn  ubiqummiue  viarum,  Wakef.— 550  Ferrutos  cum  utrinque  Voss.  mafg,— 
651  uti  Caot.  tn  magnas  V.  ed.  O.  Mns.  B.  l.  3.  Caot.  Ferr.  Th.  Ra.  tii  deest 
Voss.  Tct.  et  L.  B.  eeque  Oryph.  Nard.  aquas  Gryph.  marg.  Bas.  marg.  P.  Ald. 
■-552  ex  Wakef.  ez  cooj.  e  Ttilg.  et  Vind.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  8.  Cant.  Ferr. 
Th.  Ra.— 558  jaetentur  Cant.  o^iia  et  fluctu  Lamb.  et  edd.  vnlg.  vaciUans  P. 
Delpb.  Ald.  vacHlat  Ferr.  Th.  Ra.  V.  ed.  Viod.  Mns.  B.  1.  8.  vaciOas  Voss.  vet. 
^aeiUet  O,  Har.  vaeUta  Voss.  L.  B.  vacillent  Cant.—^d^  Et  vas  Ferr.  V.  ed. 


NOTiE 


▼«ro,  exuUanteSf  quam  ubi  fortis  equum 
vti,  4rc.  Male,  at  patet;  qnoniam  vox 
'exoluntes'  referri  debet  ad  vocem 
'tecta' ▼ersosuperiori.  Non  igitnr 
txfdiantes,  ted  exultantia  legendum 
e»et.  Deinde^  cnr  vox  *  qoam  ?' 
nihU  enim  comparatio  facit  ad  rem. 

Equitum  [Foriis  equum^  vis^  For- 
tes  equi :  aic  passim  alibi.  Periphra- 
siiest. 

Ml  FU  quaque^  uH  tiiy  ifc,]  His  5. 
^.  refert  ii.  terr»  rootns  caosam 
eise  ipsara  aqoam.  Uaec  aotem  sen- 
teotia  fuit  Democrlti,  tette  Aristo- 
tele  lib.  ii.  de  Rebus  Soperis :  '  De- 
■ocritos  aotem  ait  terram,  com  sit 
tqas  pkiia,moltamqoe  aliam  aqoam 
piofiam  r^piaty  ab  bac  moveri. 
Nam  et  com  hsec  aogetor  cretcitqoe, 
propterea  qiiod  laconas  totaro  non 
tedpiont,  eam  ait  vl  irrompentem 
efficere  terne  motom,  et  terram  ares- 
ceotem,  atqne  in  partes  inanes  e  lo- 
ds  plenioribaa  attrahentem  ab  aqna 
locnm  mntante  et  illabente  moveri.' 
Orftcis  snpersedi  brcfitatis  causa. 
8ic  Epicoros  apod   Senec.    vi.  20. 


•  Ergo,  nt  ait  Epicnros,  potest  terram 
mof  ere  aqua,  si  partes  aliqoas  elnit 
et  abrasit,  quibos  desiit  posse  exco'* 
vatis  sostineri,  qnod  integris  fere- 
batur.'  Sic  apod  A.  Gellium  ii.  28. 
poet»  6ngnnt  Neptunum  terrse  mo* 
torem  et  qoassatorero.  Posset  hnc 
referri  sententia  Tlialetis,  qni  opina- 
tns  est  terram  aquis  snstentatam,  na- 
vigii  instar,  interdom  flnctoare.  Et 
vero  plemmqoe  in  terrae  motibns 
erompnnt  dehiscente  terra,  eo  fere 
modo,  qno  mpta  navi  aqua  navim 
ingreditnr.  Lncretius  vero  pntat  ter- 
ram  tremiscere  ex  ingentibus  glebis 
terrarom  roptis,  et  dedduis  inaqoam : 
aicot  V.  g.  doliom  aqoa  plennm  non 
potest  consistere  ac  stare  immotora, 
sl  intus  aqna  floctoet,  donec  ipsa 
aqoa  constet  ac  conqniescat.  Igitor 
loqoitor  exThaletis  opioione,  qui  ter- 
ram  aqna  innatare  voiuit. 

553  Kadaaiis]  Lamb.  bene.  Qni- 
dam  vaeillet,ied  ita  totnm  versum  le- 
gunt:  Ut  jaetetur  aquaf  et  Jluctu  quo^ 
que  terrawciUet, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


774 


T»  LUCRBTII   GARI 


Destitit  in  dabio  flucta  jactarier  intus.  655 

Praoterea,  ventos  qaom,  per  loca  subcava  terr» 
Conlectas^  parte  ex  una  procambit^  et  ui^et 
Obnixus  magnis  speluncas  viribus  altas ; 
Incumbit  tellus^  quo  venti  prona  premit  vis : 
Tum^  supra  terram  quae  sunt  exstructa  domorum^         560 

ram,  nisi  aqua  iisiii  agUari  inirimseeui  inftactu  aqo»  agitaio.  Deinde^  ubi  tifs- 
tuB  coactuM  per  epatia  concava  terra  nroruit  ex  una  regione,  et  luetatue  impeUU 
profundas  catemae  vaiidi»  cnm  impetlmUf  terra  inclinat  in  eam  parteMf  t»  quam 
fneumben»  vioUntia  uenti peltit.    Poetea  donm$f  qum  »wU  mdifiteeAa  tnpra  tiiiaii, 


Th.  Ra.  Et  01«  P.  Ald.  Orypli.  marg.  t»  terra  P.  Ald.  HtT.  Bip.  Delph.  tiifrs 
Cant.  a  pr.  roan.  in  marg.  inter  Vom.  vet.  et  L.  B.  Vind.  V.  ed.  Cant.  Ferr. 
Tb.  Ka.  i$/erii  Voss.  mars.  intemo  pro  t»  terra  non  Mas.  B.  1.  item  non  Mnt. 
B.  8. — 655  jactarer  V.  ed.  Tli.  Ra.— 557  parce  Mot.  B.  S.  parti  edd.  ▼ulc. 
wrgit  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.— 558  aUu»  V.  marg.  1.— 560  »m-a  Vind.  V.  ed. 
O.  Mu8.  B.  1.  8.  Cant.  Tb.  Ra.  supera  yulg.  extincta  V.  ed.  Th.  Ra.— 502  lii* 

NOTiE 

555  Jaciarier  intu»']  Poetice  pro 
jactart 

556  PrmtereOfVeniuef  4r«0  His  81. 
vst.  rcHqoit  refert  iii.  terr»  motns 
caotameste  ▼entnm.  Verom,  qola 
doplicimodo  rem  explicatyhis  SO.vts. 
prioribos  ait  Tentom  essecaosam  ter* 
ne  motoSy  obi  collectos  per  concava 
terrsB  loea  tandem  proroit  et  incom- 
bit  potios  in  nnam  partem,  in  qoara 
pariter  telrra  ? ento  impolso  inciinat 
et  incnmbit.  Adeo  ot»  nisi  venti  ali- 
qoando  respirarent,  ac  flare  com  iro- 
peto  cessarent,  ipsa  terra  tota  pa- 
rata  esset  ire,  qoo  vis  fenti  ferret 
«am.  Veraro,t]oia  interdom  respi* 
rant  Tenti,  ideo  ipsa  terra  sese  sno 
librata  pondere  redpit  in  propnas 
sedes,  ac  moveri  desinit.  Dom  aotem 
lerra  inclinat,  qoo  ▼enti  ferant,  tom 
•mnia  ssdificia  sopra  terram  conco- 
tiontor,  et  interdom  concossa  pro* 

-roont ;  quoqne  magis  edita  snnt,  eo 
magis  aot  concotiontor,  aot  concossa 
majoribos  roinis  prornont.  Ad  qood 
spectat  illod,  qood  Plio.  ii.  88.  re- 
fert  de  portento  slngolari,  qood  in 
Mutinensi  agro  contigisse  iuTenlt  in 
libris  Hetruscorum.    <  Namque/  io- 


qnit,  *  montes  doo  inter  se  concnrre- 
rnnt  crepitu  maximo  assnltantesy  re- 
cedentesque  ;  inter  eos  flamma  fomo» 
qoe  in  coiom  exeonte  interdio ;  spec* 
tante  e  Tia  ^milia  magna  Eqnitnm 
Romanommf  iimilianimque  et  Tiato- 
rum  multitudine.'  Hunc  anteoi  terr» 
motum  Toeant  inclinationem.  Aris* 
toteles  enim  dnas  tantnm  tern»  motns 
species  agnoTit,  tremorem  et  polsom. 
Tremor  autem  comparan  solet  a  qni- 
bnsdam  cnm  agitatione  febrili  In  wh 
bis :  pnlsus  Tero  cnm  motn  arteriae. 
Qoia  Tero  pnlsos  Tidetor  esse  snccos- 
sio  terr»,  dom  qoatitor,  et  sarsoa 
deorsomque  moTetor,  seo  ioterrop- 
tos  motos  et  perpendicolaris  qoidero ; 
trerooraotem  TidetoressecontineM, 
sed  lateralis  et  qoasi  secondom  hori- 
■ontem ;  ideo  nonnnlli  medinm  terns 
motnm  fecemnt,  quam  inclinationeffl 
appellant,  scilicet  dum  terra  notat 
more  naTigii. 

557  Conieetu»']  Antique  pro  coilec- 
tns;  i.e.  coactus,  conTeniens,  con- 
gressus. 

PaHe  [PartH]  Pro  parte.  Sic  alibi 
passim. 

560    Ex»trueta  domorum"]   Donos 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  R8RUM  14ATURA    LIB.  VI.  775 

Ad  coelnmqae  magfis  quanto  sunt  edita  qaa^ue, 

In  clinata  minent  in  eamdem,  prodita,  partem ; 

Protractseqae  trabes  inpendent^  ire  paratas. 

£t  metaant  magni  naturam  credere  mandi 

Exitiale  aliqaod  tempas  clademqae  manere^  565 

Qoom  yideant  tantam  terraram  incambere  molem  ? 

Quod^  nisi  respirent  yentei^  yis  nnlla  refrenet 

Kes^  neqae  ab  exitio  possit  reprehendere  eanteis : 

Nanc,  qaia  respirant  altemis^  inqae  grayescant» 

£t,  quasi  conlectei,  redeunt,  cedantqae  repolsei ;  570 

Ssepias  hanc  ob  rem  minitatar  terra  rainas, 

H  qu9  wuigisqwa^aiUfsimttd  caktw^^  eo  magis  pr<mm  m  tMpnIft»  intwmbfmd  tii 
mdem  pmriem:  H  inUtei  tttmet^g  fnmm  /e»H$umt  eequL  Et  pottea  taoflnines 
Mntmmt  jmtare  natwrmm  umti  nmveni  expeciare  nUmmd  iempm  pentidomm  et 
rmimam,  qimnitm  cenmni  iam  magnam  ierrm  numam  tnclinare  ;  ita  nty  md  venii 
cemarent  Jlart,  nmUa  re$  eU  onmina  aum  queat  cehibere  amt  reprimere  teiTBm  « 
certa  taa  mtiM  ?  Nmu  vero,  qu&mam  ? enti  eeasani  aUematimflare,  et  alterna- 
tim  aageecnntf  et  vebtti  ccmtracii  reveriunturf  ei  r^edi  recedmnif  ob  eam  caueam 
UUue  mtimatmr  ecepha  exiitpmy  qmm  fa/cii ;  namque  tncamMl,  H  rHro  recHmat^  H 


^^^«^^^  *sr*  ^  * 


climata  Talg.  udnent  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Vom.  vet  et  L.  B.  Mos.  B.  1.  S. 
Ferr.  Th.  Ra.  Hav.  Delph.  Bip.  maneni  P.  In  not.  minant  Orypb.  Nard. 
Bas.  P.  In  not.  Cant  Ald.  O.  micant  Oryph.  marg.  Bas.  marg.  P.  fntiMUflir 
V.  marg.  8.  eadem  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  prodit  Mas.  B.  1.  percita  P.  in  not. — 
66S  irreparatm  V.  marg.  2.-564  Te  Vind.  V.  ed.  Mus.  B.  3.  Th.  Ra.-* 
«66  tanium  Ferr.  V.  ed.  Tb.  Ra.  Vind.  iandem  Nard.  iantarum  pro  ter- 
rarum  Vind.— 567  ventei  vis  muUa  Wakef.  emend.  venti  non  uUa  volg. 
venH  H  muOa  P.  Ald.  Orypb.  Nard.  Bas.  vemtie  muOa  V.  ed.  Th.  Ka. 
Vind.  Mnt.  B.  $•  tjfii^  non  uUa  O.  veniiM  H  mcn  nUa  Mui.  B.  1.  venHe 
d  nuUa  Perr.  r^enui  Vind*  V.  ed.  Cant  re  feetimH  Voss.  vet— 668  re- 
prehemdere  Voss.  vet  et  L.  B.  O.  Mos.  B.  1.  S.  reprendere  vu\g.  deprekendere  P. 
V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.  Oryph.  Nard.  Bat.  eumieii  vel  euniiM  P.  Vind. 
Bodt  Vost.  vet.   et  L.  B.  O.  MOs.  B.  1.  8.  euntm  edd.  volg.  virtie  V. 

NOTJE 

«xttmct»*     Sic  aUbl  'strata  vial:'  667  Qai»d,iit«f|  H.  e.  liantem  non. 

'  daata  domorom :'  *  ttraeta  saxorum/  Slc  v«.  696. 

dce.  H^enH]  H.  e.  Bulla  ret  ett,  qntB 

669  Afmnif]  Imralnent  Est  aatem  tam  potenisit,  nt  refnenaret. 

mineo  verbnm  shnpiez,  minns  nsita»  668    Reprekendere]  Paren%  bene; 

tnm.  h.  e.  reprimeroy  retinere.  Lambinosy 

PndUa']  Ita  Lamb.  et  Parent :  sic  deprekendere. 

etiam  vs.  606.    Alii  perctto,  vel  pro'  Eumteie  [Om^flie]  Tmetls,  non  nlla- 

eUa.  cunqne  :  I.  e.  onUa  omoino.    Ita  Pa- 

664  Et  ntHuuntf  tfcJ]  HellenlsmM  rens  et  alii.   Lambinns»  euntemy  snpp. 

est    Et  homines  post  h»c  metnont  terram ;  h.  e.  pronam  et  paratam  ire 

iMqneadeo,  nt  eredant  exitinm  all-  ac  incllnare,  nt  ait  vs.  668. 

qood  ant  cladem  nonimmlnereP  670  Cenlecfetj  CoUecti:  vs.  667« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


776 


T.    LUGRBTII   CARI 


Quam  facit;  iDclinatur  enim^  retroqae  recellit; 

Et  recipit  prolabsa  suas  in  pondere  sedes. 

Hac  igitnr  ratione  vacillant  orania  tecta^ 

Summa  magis  mediis,  media  imis,  ima  perfailum.  575 

Est  hsec  ejusdem  quoque  magni  caussa  tremoris ; 
Ventus  ubi,  atque  animde  subito  vis  maxuma  quaedamy 
Aut  extrinsecus  aut  ipsa  tellnre  coorta, 
In  loca  se  cava  terrai  conjecit,  ibeique 
Speluncas  inter  magnas  fremit  ante  tumultu ;  580 

Vorsabundaque  portatur :  post^  incita  quom  vis. 


gramiaie  saa  delapia  reddU  se  in  euae  etationes,  Ergo  hoc  modo  domMB  oMiie» 
eomiretmecMntj  euprema  qaidem  pUt»  qnani  tnedia^  media  pbu  quam  tf^Mtf,  tii/S- 
ma  perpaulum»  Hac  eet  etiam  cauea  ^uedem  magni  terr»  motue^  oimiraiii,  chjii 
ventue^etxiehemifUianmuequidam  impetus  venli  repfnte  exorluM,  velforU^  vd  latns 
ab  ipsa  terra^  contuHt  »e  ra  ioca  eubcaoa  teUuri$,et  iH  inter  ingentee  cavemoM  furU 
antea  murmure  ;  et  deinde  uln  vioUntia  fenti  pereitaferturfuribundafCoaeta  egrt^ 


ed.  Tb.  Ra.  cunque?  Delpb.~671  mtiMim  P.  Ald.  ruinatur  Th.  Ra.  V.  ed. 
—572  recedt^  O.  Mus.  B.  1.  8.— 57S  «iuu«e  tii  Vind.  et  edd.  vnlg.— 578  ut  ipm 
Coat.  toM  a  tellure  edd.  volg.  ipoa  ab  tellure  Gif.  Par.  Heins.  Cout. — 579 
terra  V.  ed.  Tb.  Ra.— 580  magno  Fab.  yi*eiiii^  oiUem  Vind.  frendtante  Cant. 


NOT^ 


672  ReceUitl  Reclinat :  Festns. 

575  Summa  magis,  t^e.']   Sic  fi. 

sei. 

PerhUum}  Vel  roininiam :  fere  ni- 
hiliim,  perpaalom.  Sic  iii.  221.  815« 
IV.  379.  V.  359.  &c. 

576  Est  hac  ejuodemy  ^e.]  His  3l. 
Yss.  posterioribns  explicat  modnm 
alternm,  qno  veutus  terram  tremere 
facit;  nimirom  cum  ventnt  inclusas 
intra  terraroy  sive  extrinsecoa  intro- 
dactns  faerit,  sive  intus  ex  ipsa  terra 
collectas  sif,  interiro  luctatar  roagna 
vi  cam  ipsis  terrse  speluncis ;  post 
enimpit  diffindens  terram,  ac  mag- 
aam  tremorem  terrse  concntit.  Qaod 
memorat  olim  contigisse  Sidonl  in 
Sjria,  £gis  in  Peloponneso,  et  in  aliis 
civitatibas.  Vel  etiamsi  non  valeat 
•rompere,  tamen,  qaia  vis  venti  dis- 
pertitnr  per  terre  foramina,  ut  bor- 
ror  Falminis  in  nubibas  diuerpit  in* 
clososi  noB  roinorem  iacnUt  terrae 


tremorem,  qnam  si  erumpat  fonui. 
Namqae  ancipiti  terrore  trepidant 
nrl>e8,  tecta  snperne  cavemaeque  in- 
feme  minantnr  rainas,  ita  nt  homines 
metnant,  ne  tota  mundi  machina  dis- 
solvatur.  Et  qnidaro,  etiamsi  mnn- 
dnm  «teranm  et  immortalem  cre- 
dant,  metonnt  tamen  ne  sibi  snb  pe- 
dibns  terra  raptim  snbtrabatnr.  Prier 
ille  rootns  terrse,  qni  ex  vi  ventoram 
ernmpente  incutitur,  vocator  polsni 
sea  soccossio.  Posterior  vero  tre- 
mor  sea  borror,  ot  ait  ipse  Locretios 
VS.692.  Sic  Arctielaas  apod  Seoec. 
VI.  18.  Sic  Epicuros,  Aristoteles, 
Tbeopbrastos,  Callistbeoes,  Strabo, 
et  alii  apod  Plotarcb.  Plac.  m.  13. 
et23. 

577  ^ntmar]  Venti.    Sic  y.  237.  et 
alibi  passiro. 

681  VoroabwM]  Sic  vs.  437.  <  Vor- 
sabondos  enim  torbo  deacendit/  && 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RRRUM   NATURA    LIB.   VI,  777 

Exagitata  foras  ernmpitor ;  et  simul,  altam 

Diffindens  terram,  magnnm  concinnat  hiatnm. 

In  Syria  Sidone  qnod  adcidit,  et  fuit  Mgii 

In  Peloponneso :  quas  exitus  hicc'  animai  585 

Disturb&t  nrbeis^  et  terrae  motns  obortus ! 

Haltaqne  prseterea  cecidemnt  mcenia,  magnis 

dHw  extra,  et  MaHm  ditcuiden»  proftmdam  ieUwrem  eficU  ingenleg  icianiras. 
QMdde0iUigit  olim  tfi  arbe  Sidone  Tyriay  et  qnod  accidtt  jEgie  in  Pehponneto. 
QMot  eivUaiea  ^nmodi  egressue  venti,  atque  terrce  motutfactne  di^ecit.    PJurea 


Nard.— 681  qme  deest  V.  ed.  Miis.  B.  1.  S.  Ferr.  Th.  Rt.  poHatue  Ma».  B.  8. 
Pertatnr  vertalnmdue  Mns.  B.  1.— 582  eimul  artam  edd.  valg.  nmMlatam  Gif. 

L.B.  Par 683  DiffldeneFerr,  V.  ed.  Th.  Ra.— 684  /n  Tyria  Lamb.  et  edd. 

▼■Ig.  ^gU  vel  JEgt  et  Egi  Tet.  exempl.  Mgie  edd.  valg.  Argit  Heins.  «.— 
586  fiMi  V.  ed.  O.  Mua.  B.  1.  8.  Cant  Ferr.  Th.  Ra.  anima  Vind.  animantet 
Mm.  B.  8.^86  Ditturhatque  O.  P.  Ma«.  B.  1.  Ald.  DieturbaU  Mus.  B. 
3.  Ditiurbans  Gryph.  Nard.  Bas.  abortut  Vosi.  vet.  et  L.  B.  Mns.  B.  8. 
Ferr.  Ald.«&  artut  V.  ed.  Th.  Ra.--687  MuUa  Bodl.  Voss.  marg.  cedderet 


NOTS 


588  Sifliic2,iittajii]Lamb.  bene.  Pa- 
rens  et  alti  qnidam,  timmlatam :  male 
omnioo;  qaid  est  enim  *  sdndere  ter- 
raiDsimalatam?' 

588  Cancinnat]  Efficit.  Sic  vs.486. 
etiv.  1876.  et  infra  jam  vs.  1116. 

584  In  Sipia  iTifria']  Sidane]  Sidon 
orbs  PhoBnices,  qoam  Tyrii  condide- 
miit.  Tjrrii  enimy  cnm  mediterranea 
iocolerent,  perpetais  terrse  motibas 
vexati,  relictis  snis  sedibus,  noyam 
■rbemcondidemnt.  Jastin.  Hb.  xviii. 
'Tyriornm  gei»  condita  aPboenicibas 
fvLiX,  qai  terrm  mota  vexati,  relicto 
patria  tolo,  Assyriam  stagnom  pri- 
moy  mox  mari  proximam  littas  inco« 
hierant,  conditaibi  arbe,  qnam  a  pis- 
dom  abertate  Sidona  appellavernnt. 
Nam  piscem  Phceniees  Sidon  vocant.' 
Posidonios  apod  Strabonem  ait  oppi* 
dom  olim  prope  Sidona  terrse  motu 
Aiisse  destroctam :  non  loqaitar  aa* 
tem  de  ipsa  Sidone. 

^E^  l^git']  in  Peloponneto}  /Egae 
nomen  est  mnltornm  oppidonim :  i. 
ioMacedonia  non  procnl  ab  Halyac- 
mone  Anvio ;  qaa  in  arbe  Regcs  Ma- 


cedonisB  sepeliebantnr,  Plin.  iV.  10. 
II.  In  Cilicia  non  procol  a  Pyramo 
flavio,  Plin.  v.  27.  iii.  in  ^ollde, 
Plin.  V.  80.  IV.  in  Eabcea,  a  quo  Stra- 
bo  dictam  putat  mare  ^seom :  v.  in 
Lydia :  vi.  in  ^tolia ;  vii.  in  Locride, 
Stepb.  Loqaitar  aatem  Lacretios  de 
JEgis  Achaicis,  qoae  arbs  valgo  dici- 
tor  ^gira,  Plin.  iv.  5.  Quem  vero 
terrse  mottim  hic  memorat  Poeta, 
enndem  forte  significavit  Aristoteles 
Meteor.  ii.  8.  et  qoidam  veteres,  qai 
tradont  olim  prope  iEgtram  dnas  ce- 
lebres  civiutes  Helicen  et  Buran  ter- 
rs  motn  peritsse.  De  quibus  Ovid. 
Met.  XV.  *  Si  quseras  Hclicen  et  Bu- 
ran  Achaidas  urbes,  Invenios  sub 
aquis  :  et  adbuc  ostendere  naatse 
Inclinata  solent  cnm  moenibus  oppida 
mersis.'  . 

Peloponneto']  Peloponnesns  est  no- 
bilissima  totins  Europae  peninsula, 
Isthmo  angustissimo  Graecise  annexa, 
inter  £gsum  et  lonium  mare. 

686  DiaturbAt]  Pro  disturbavit.  Sic 
1, 71.  *  inritat,*  pro  inritavit. 

687  Multaqut  praterea,  ifc.]  Lege 


Digiti 


zedbyGoOgle 


778  T.   LUCRBTII  CAEI 

Motibns,  in  terrie ;  et  multae  per  mare  pessum 

Subsedere  suis  pariter  cum  civibus  urbes. 

Quody  nisi  prornmpit,  tamen  inpetus  ipse  animai, '         590 

£t  fera  yis  yenti,  per  crebra  foramina  terr» 

Dispartitnr^  ut  horror ;  et  incutit  inde  tremorem : 

Frigus  utei^  nostros  penitus  qnorn  T^t  in  artns» 

Concutit,  invitos  cogens  tremere,  atque  movere. 

Ancipiti  trepidant  igitur  terrore  per  urbeis ;  595 

Tecta  superne  timent,  metuunt  infeme  cavemas 

Terrai  ne  dissolvat  Natnra  repente ; 

Nen  distracta  suum  late  dispandat  hiatum, 

Idque  suis  confusa  velit  conplere  ruinis. 

Proinde,  licet  quam  vis,  coelum  terramque  reantur      600 
Tnconrupta  fore,  aetemse  mandata  Saluti: 

pariier  mmi  oppiderani  emruertmt  in  magnii  moflfrtM  temB,  H  imrtt»  ^m^qui  ci- 
vitatiB  deonum  ceeiderunt  in  pelague  cum  iui$  incolii,  Sin  autem  ipea  vu  venti,  et 
furihunda  violentia  flatue  non  erumiiit  foras,  altamen  dietribuitur  per  Jrequente§ 
meatm  teUmris,  vetuti  fremitue  qaidam,  et  hinc  impingii  mottm  teirsB :  skui  ¥.  g, 
quandofrigus  intue  penetrat  in  nostra  memlfra,  coneitat  en  faeien$  tremiecere,  ei 
trepidare,  Ergo  homines  tremunt  per  civitatea  korrore  dubiOf  metumnt  iedyieia  a 
Muperiori  parte,  meluunt  ab  it\feriori  parte^  ne  natura  ditcindat  subito  speiancas  td- 
luria:  aut  ne  tellns  tpst  ^vulsa  pandai  longe  suae  seissurasj  et  ita  di^ecta  vetH 
teplere  iUos  hiatas  moltis  dadibus,  Itaque  etiamsi  homiDes  puteni  eaium  et  ier- 
ram  immertaUa  fore^  et  tnuHta  immortati  conservatisRi :  tamen  aUquaudo  ti$  ipm 

Vind.  cecidere  et  Cant.  Voss.  marg.— 688  muUis  Oif.  Par.  Cont.  passim  Moa. 
B.  1.  8.-589  Subsidere  P.  Ald.  citibus  H  V.  cd.  Tli.  Ra.-691  Et  feta  V.  ed. 
Th.  Ra.  Et  crebra  Mus.  B.  l.— 693  Disperdiiur  Bas.  Disperitur  V.  ed.  Th.  Ra. 
unde  P.-69S  ui  in  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mus.  B.  1.  8. 
Cant.  Dip.  et  in  O. — 694  moveri  edd.  vnlg.— 696  supema  P.  Oryph.  Bai.  marf . 
metuunt  deest  V.  ed.  Tb.  Ra.  ittfema  P.  Ald.  Oryph.  marg.  cauema  Qry^ 
Nard.  Baa.  eariemas  V.  ed.  Th.  Ra.— 597  Terra  ne  P.  Ald.  Bas.  marg.  Tfmi 
ne  Vind.  M«s.  B.  8.  Terrave  V.  ed.  Th.  Ra.  Terramm  ne  O.  Heins.  2.  Oryph. 
Hiarg.  Term  orbem  Cant.  dissolvatur  P.  dissolvit  Mns.  B.  1.  dissiHat  Gryph. 
iDarg.^98  Heu  Cant.  Nee  Delph.  dispandU  Mas.  B.  1.— 699  conplere  Cant 

NOT^ 

PHn.  II.  80.  qni  memorat  dnodecim  tlnient  ffdificia  a  snperiori  parte,  sci- 

nrbes  Asiae  nna  norte  totas  periisse  llcet  ne  cadant,  et  o1»raant  eos. 

terrft  motii.    Similiier  paucis  abhinc  Metuuni  infeme^  i^c,']    Timent  ab 

annis  idem  contigit  clvitati  S.  Severi  inferiori  parte,  ne  scilicet  terra  dehis- 

fn  Apnlia.    Nnperrime  Ragnsae  pars  cat. 

in  barathrnm  cecidit.  698  IHspQudail  In  diversas  partes 

690  Animfo]  Venti^flatas:  vs.  577.  late  aperiat. 

696  TrepidoMf]  Snpp.  homines.  699  Idque]  Per  appositionem ;  pro 

696  Tecta  supeme  timent,^c,]  H.  e.  iilam;  supp.  hiatom. 

Digitized  by  VjOOQIC 


DE  RBRUM    NATURA    Llfi.   Vf. 


779 


£t  tamen  interdum  praesens  vis  ipsa  pericli 
Subditat  hunc  stimulum,  quadam  de  parte,  timoris ; 
Ne  pedibus  raptim  tellus  substracta  feratur 
In  barathrum,  rerumque  sequatur  prodita  summa 
Funditos,  et  fiat  mundi  confusa  ruina. 
Nunc  ratio  reddunda^  augmen  quur  nesciat  aequor. 


605 


frms€n$  diteriminia  sMer  admovet  iis  hunc  aevJeum  de  aliqua  parte  metWf  ne  sci- 
Ucet  terra  tubito  sab  pedibns  sibi  aubdwta  abripiaiiir  im  a^yMwm,  et  universa  natu» 
rarenmpn^eeta  tsta  omniuo  eubsequaiurf  et  conturbatum  exUium  totiaA  universi 
Jam  vero  danda  ett  raiioy  cur  mare  non  habeaJt  augmenium.    Primum 


complere  reliquL— 608  Attamen  P.  in  not.  Mns.  B.  8.  et  edd.  Tnlg.— 60S  Sub^ 
ditetF.  Alf}.  SubdHa  et  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Tb.  Ra.  O.  Mns.  B.  1. 8.-^4  sub- 
traeta  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Mos.  B.  1.  Cant.  Delph.  substructa  Voss.  vet.  et  L. 
B.  Vo88.  marg.— 60K  baratrum  O.  Mns.  B.  1.  S.  Cuni./orma  Mns.  B.  8.  in 
iBarg.~606  Deett  V.  ed.  Th.  Ra.— 607  Deest  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ferr.  Akl. 


NOTiE 


608  aMiM]  Snbdit,  snbter  ad- 
novet. 

604  Ne  pedibus  raptimf  ^v.]  Sie  i. 
1098. 

C05  Baraihrum']  Locns  Athenis  fuit 
iinmens»  profnnditatis,  in  una  parte 
mollis  et  ceenosusy  qno  aceleratoi  de- 
torbabant.  Hinc  vnlgo  accipitur  pro 
horrenda  ▼oragine,  pro  abyiso  pro- 
fboda,  pro  ipsis  etiam  Infemia. 

Prodtta]  Propnlsa,  dejecta.  Sic  vs. 
562. 

Eenm  stusma']  Univerta  reram  na- 
tora,  universnm,  mnndos  ipse  totoji. 

607  ffun^  ratio  reddenda^  ifc,']  His 
82.  V88.  noTiun  problema  proponit  et 
solfit  Lncretina;  cor  nempe  mare 
000  aogeatnr,  tot  in  iliod  decnrren- 
tiboa  aqoisy  floviis,  fontibnt,  ac  im* 
bribot,  Qoaestionem  artificiose  sol- 
vit,  caosamqoe  refert  in  jngembu* 
moris  detractionem.  i.  Namqoe  adeo 
vastnm  est  seqnor,  nt  ceteri  decnrsns 
aqoamm  sint  ad  mare  veluti  guttola. 
n.  Sol  etiam  sMtu  suo  partem  aqoa- 
rom  non  mediocrem  al>samit,  noa 
secos  ac  vestes  madidas  ejuiccat.  iii. 
Venti  vis  partem  humoris  verrit  et 
tollit;  sic  enim  nna  nocte  vias  sic- 
cat  et  agros,  lotumqne  crastis  ob> 


dacit  IV.  Nobes  attrahnat  mnltam 
hnmorero,  qnem  per  ai^ra  passim  por* 
tant.  V.  Terra  ipsa  arida  et  bibnla 
exigit  et  attrabit  in  le  ploriroom  bo- 
morem  e  mari,  qnod  eam  circnmcin- 
git  nndiqoe.  Percolator  enim  aqna 
maris  per  terne  meatus,  et  ad  flimii- 
nom  capita  reroeat  perenniter.  Anc- 
tor  Sacer  Eccl.  i.  sic  qnaest.  solvit : 
*  Omnia  flomina  intrant  hi  mare,  et 
mare  non  rednndat,  qnoniam  ad  lo- 
cura,  nnde  exennt  flumina,  revertun- 
tor,  ut  iterom  flaant.'  Hioc  Homerns 
Iliad.  et  alii  poStse  vocant  oceannm, 
modo  flnviorum,  marium,  fontium, 
et  puteomm  omninm  originem:  modo 
eorandem  omninm  Baratbrum,  ant 
Tartamro.  In  hanc  enini  voraginem 
orones  flavii  cooflount,  et  ez  hac  ori» 
gine  omnes  vicissim  flnvii  efflnnnt. 
Itaqne  his  9.  vss.  prioribos  postqaam 
rem  proposuit,  i.  vastitatem  maris, 
in  quam  fit  aqnaram  oroiiis  decorsus, 
ezponit,  tanqnam  aliqiiam  causam, 
cor  mare  non  angeatur.  Adeo  enim 
vastnm  est  mare,  utet  fontes,  et  flnvii, 
et  imbres  omnes  non  nisi  sint  ad  to- 
tnm  mare  velati  gnttula  nna.  Sic 
Arist.  Meteor.  lib.  t.  eodem  ntitor 
argomento,  quod  exeniplo  confirmat. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


780  T,   LUCRtaTII   CARI 

Principio,  mare  mirantur  non  reddere  majas 

Nataram/qno  sit  tantas  decorsus  aquamm^ 

Omnia  quo  yeniant  ex  omni  flamina  parte.  610 

Adde  yagos  imbreis^  tempestatesque  volanteis ; 

Omnia  quae  maria^  ac  terras,  sparguntque  rigantque : 

Adde  suos  fanteis :  tamen  ad  maris  omnia  summam 

Guttai  yix  instar  emnt  unius  ad  augmen ; 

Quo  minus  est  miram^  mare  non  augescere  magnum.     615 

Praeterea,  magnam  sol  partem  detmhit  aestu : 
Quippe  videmus  enim  yesteis^  humore  madenteis, 
Exsiccare  suis  radiis  ardentibus  solem. 
At  pelage  multa^  et  late  substrata^  videmus, 

homines  admraiUwr  nMhtram  wm  effiare  aquor  nuffui,  in  qwod  tam  magnue^  caa' 
eursu»  aqmarumJU :  in  quod  nempe  flutrii  otnnes  undique  concumnU,  A4}unge 
erranteeplumae,  et  nimbos  volUantes,  qua  conspergunt  et  irrigant  omnia  aquora  et 
omnet  terras:  a4junge  suos  /ontes ;  attamen  haec  omnia  vix  erunt  ad  totum  mare 
adinstar  umus  guttuUs  ad  augmentum  illias.  Quare  fiit»tm«  mirandum  esty  ras» 
tum  aquar  nan  augeri.  Deinde  sol  eahre  sno  iltJiHiiiiil  magnampartem  aqaarnm 
maris.  Namque  cemimus  solem  /erventihus  suis  radiis  siccare  vestimenta  tota 
uvida  aquis,    Cemimus  autem  aquora  esse  multa,  et  late  extensa  jaeere  ;  undSf 


*^^^^^**^0* 


Bodl.  Voss.  vet.  et  L.  B.  VosX.  marg.  Mas.  B.  1.2.  8.  Cant— 609  "SatuTa 
Vind.  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  S.  Cant.  quo  tantus/uat  Lamb.  Hav.  Bip.  9110^ 
tantus  Delph.  quo  flat  tantus  Oif.  Par.  9110  /uat  tantus  Oassend.^lO  veniunt 
Delph.-^ll  vaienteU  Heins.  3.-614  Guita  V.  ed.  Th.  Ra.  Mos.  B.  8.  ungem 
C— 615  mare est  mirum  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 616  solmagnam  P.  Vind.  V. ed. 
Mns.  B.  8.  Cant.— 617  humore  addentisVmd.—eiO  ildMus.  B.  1.  V.  marg. 
pdage  Vind.  Voss.  vet  et  L.  B.  P.  in  not  pelagi  P.  V.  ed.  Bodl.  Mns.  fi.  1. 
a.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Oif.  Par.  Coat.  pelago  O.  Cant.  pelagus  Nard.  sub- 

NOT^ 

Sicnt  enimy  inqnit,  si  qnis  in  Tastam  618  Ardentibus  [ardentiln^]  Pro  ar- 

mensam '  profnderit  cyathnm  aqns,  dentibns,  metri  causa. 

ac  dilatarity  vix  tanta  apparet  aqua,  619  At  pelage  muUa^  ^.]  His  4.  tss. 

^el  brevi  tempore  exsiccatnr.  interim  respondet  Lncretins  objec- 

609  Deeursus  ofiiarKoi]  Sic  i.  284«  tioni,  qnsB  fieri  potnit  adf ersns  hanc 
▼.  264.  II.  cansam.   Si  qnis  enim  obficiat  im- 

610  Quo]  In  qnody  nempe  mare.  parem  esse  destmctionem  a  sole  Aic- 
Sic  1. 1080.  tam  aqnarnm  decnrsni  Tenientinm  in 

614  Adaugmen']  Snpp.  maris ;  h.  e.  roare  ;  respondet  Poeta  immensam 

ad  angendnm  mare.  aequoris  planitiem  compensare  largi- 

616  Pratereay  magnam  sotf  tfc,]  His  ter  detractionis  mediocritatem.  Aris- 

7.  Yss.  continetnr  ii.  cansa,  cnr  mare  toteies  risu  melins  solvit  et  ezplicalt 

non  aageatnr.  Qnfls  quidem  ratio jam  ea   comparatione,    qnam    retnlimus 

reddita  est  v.  268.    et  de  qna  lat  jam  supra  vs.  607.  not.  Consnie  lo- 

abnnde  jam  sopra  ts.  607.  not.  cnm  itemm. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM    NATURA    LIB.   VI.  781 

Proinde^  licet  quam  vis  ex  uno  quoque  loco  sol  620 

Homoris  parvam  delibet  ab  aequore  partemi 
Largiter  in  tanto  spatio  tamen  auferet  undis. 

Tum  porro^  ventei  quoque  magnam  tollere  partem 
Hcunoris  possunt^  verrentes  asquora  ventei : 
Una  nocte  vias  qnoniam  persaepe  videmus  625 

Siccari,  mollisque  luti  concrescere  crustas. 

Prasterea»  docui  multum  quoque  tollere  nubeis 
Homorem^  magno  conceptum  ex  ^quore  ponti ; 
£t  passim  toto  terrarum  spargere  in  orbi, 
Qaom  pluit  in  terris,  et  ventei  nubila  portant.  630 

Postremo>  quoniam  raro  cum  corpore  tellus 
Esty  etconjuncta  est,  oras  maris  undique  cingens; 

ffinut  90l  detrahtd  exiguam  pariem  aqaa  e  mari  ki  imo  qMoqw  toco,  attamen 
detroJut  copiose  aij%ti$  m  iam  vaoto  spatio,  quo  ruare  patet  Deimte  etiam 
•enti  queunt  oMftrre  partem  aquarum,  dum  itringuiU  campoa  maris  ;  eiqmdem  in 
«M  noete  cendmuo  pimunque  itinera  exeiuari  ventis,  et  cruetas  ccem  liquidi  tndM- 
racere,  Inawper  ootendi  snpra  nubUa  etiam  aitferre  plurimam  aauamj  quam  Jkon- 
rint  ex  vaetie  cwnpie  marie ;  et  diffundere  illam  uliique  in  omm  globo  terrarum, 
fumdo  phtit  in  terrie^  et  oenti  circun^erunt  nimboe,  DeniquCf  eum  terra  conttet 
torpore  nom  oamtiio  pleno,  et  juncta  nt  cnm  aquore  eircumcingeni  Uttora  mario  ex 


troda  P.  in  net.  O.  Cant.  oeAetracta  Mns.  B.  S.— 622  Largiuo  P.  Ald.  Largilus 
V.  ed.  Bodl.  Heins.  i.  Ferr.  th,  Ra.  aufert  Mns.  B.  8.  aiiferat  Cant.  V.  marg. 
%,ndatX.  marg.  2.— 62S  nMUfiiaiii  quoque  edd.  vulg.— 624  verlentea  Terr.  V. 
ed.Th.  Ra.  eequoraponti  P.  O.  Mns.  B.  8.  Ald.  Bip.  Hay.  Delph.— 625  atm 
pro  fvoalajii  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  quomodo  Mns.  B.  1.  8.-626  moUeis  P. 
AldA628  ex  oequore  venti  qnidam. — 629  orbe  P.  Cant.  et  edd.  vulg.  orbia 
Bodl.  Voos.  vet.  et  L.  B.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 682  coi^uncta  atoraa  V.  ed. 
Th.  Ra.  Vind.  anyuncta»  oraa  Lamb.  magia  un^que  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Mus. 

NOTiE 

Pelage]  In  plorali.    Dicitur  enim  624  Verrentea']  Sic  v.  267.  625.  et 

pelage     indeclinabile,    ut    Tempe,  889. 

cete,  &c.    Onod  temel  jam  annota-  626  MolUaque  UUi,  ^o.]  H.  e.    £t 

vimas    sopra    v.   36.      Male   ergo  Intum,  qnod  erat  molle,  duresCere. 

Pareos    pelagif    quasi    Hellenlgmos  627  Pr^eifrM,  docict,  ^r^.]  His  4.  vss. 

esset '  multa  pelagi/ pro  mnitnm  pe-  continetnr  iv.  caosa,   de   qua   nos 

Ugas.  supra  fusins  disputavimus,  vs.  607. 

621  DeHbet]    Degust^t,  diminnat,  not. 

detrahat    Sic  alibi  passiro.  jDoctii]  Nempe  vs.  502.  et  seqq. 

623TtMijiorro,veji/ety^c.]  His4.vss.  631  Poatremo,  quoniam,  ^c.]  His  8. 

contioetur  iii.  causa,  cur  mare  non  vss*  posterforibui»  conttnetok'  ¥•  caosa» 

•ngeatnr ;  de  qoa  nos  satis  vs.  607.  cur  mare  non  augeatur ;  eaque  ger- 

oot.    Qoam  cansam  rcddidit  jam  su-  mana  est  et  vera  ratio.    Et  quam  rc« 

pri  V.  267.  et  889.  tulit  v.  269. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


782 


T.   LUCRKTII    CARI 


Debet^  nt  In  mare  de  terris  venit  humor  aqaai> 

In  terras  itidem  manare  ex  adqnore  salso : 

Percolatur  enim  Tims^  retroque  remanat  635 

Materies  fanmoris,  et  ad  capnt  amnibns  omnis 

Conflait ;  inde  snper  terras  redit  agmine  dnlci^ 

Qna  via  secta  semel  liqnido  pede  detulit  nndas. 

Nunc,  ratio  qnsB  sit,  per  fauces  montis  nt  MtBm 
Exspirent  ignes  interdum  tnrbine  tanto,  640 

OMiit  partef  liquor  aqua  debet  ita  decurrere  in  terra$  ex  «obo  fnan,  sUui  efflMii 
€  ierrU  in  aqwr,  Namfue  tenenmm  aqn»  niaris  qnaai  per  eolum  iranamiiiitmrf 
ei  ioia  maieria  aqnm  remeai^  €i  comenii  ad  origindm  omDinm  Jtuminwn;  hin€ 
revertiiur  supra  ierras  duki  ductu  per  ea  loca,  per  qua  $emel  iterfactum  deduxit 
aquoM  pedejhado.  Jam  vero  dicam  qum  eauaa  oii^  eur  atiquando  igneo  exhaient 
adeo  magno  cnin  impeiu  per  hiaiue  montie  JEtme;  namque  non  proceUa  igm§ 


B.  1.  8.  Caot  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  cingii  Larob.  Bip.  augem  V.  ed.  Th.  Ra.— 
6S4  ierra  $ic  idem  V.  ed.  Th.  Ra.  ierra  sii  idem  O.  Ferr.  ierram  nc  idem  Mu«. 
B.  l.  ierras  sic  idem  Cant — 635  intus  pro  virus  Miis.  B.  l.— 6S7  reddit  V.  ed. 
Th.  Ra.  reddei  Cant  augmine  l^.  Miis.  B.  1.  AJd.--638  septa  Mni.  B.  1.  Cant. 
rectopede  QauencL— 6S9  /auceis  edd.  vu)g.  ei  Cant  cetkna  P.  V.  ed.  O.  Cant 


NOT« 


6Sa  Coi^uneia  esiy  oras^  4rc.]  lU  Fa* 
rens  et  Lambinna.  Alii  tamen  ;  con" 
Junctasorasmarisundique  cingii»  Idem 
plane  sensus. 

6S5  Percolaiur  enim,  9^0,"]  Hl  4.  vis, 
poftiti  snnt  snpra  v.  270.  Consule  lo- 
cnm  et  annotationes  nostraa. 

6S9  Nimc,  ra^to  qua  sU,  9^,}  HU  74. 
V8S.  dispntat  de  ignibuf  montis  JEintb. 
Qnae  qnidem  quflpstio,  qnotqnot  pr«B« 
clara  et  tolertia  ingenia  fuerunt, 
torsit  et  ezercnit,  torquebitqne  et  ez- 
ercebit,  qnotqnot  impostemm  eront. 
His  itaque  41.  vss.  prioribns  prae- 
monet :  i.  Sicnlorum  agros  non  plo- 
via  ignis  aut  flammarum  fastatos 
fuisse  mnltoties ;  sed  ignibus  et  flam« 
mis  ez  ^tna  monte  ernctatis  vi 
magna  et  impetu  fehementi.  ii.  In 
memoriam  revocat  ea,  qnse  snpra  do- 
cnit  lib.  i.  et  ii.  passim,  nempe  inane 
immensnm  esse  secundnm  tltitudi- 
nem,  latitndinem,  longitudinem,  et 
profnnditatem :  in  qno,  ex  qno,  et  per 
quod  infinitae  atomi  diyersamm  om- 
uium  fignrarnm  Tolitent,  ex  qoibnt 


drTera»  ret  omnes  coocrefcunt.  Hinc 
parat  semina  flammis  et  ignibna  iden- 
tidem  ex  ^tna  monte  erampentibns 
ob  congressnm  et  conventnm  atomo- 
rnm  ignitarum  in  enm  locnm  concnr- 
rentium :  sicut  v.  g.  identidem  pro- 
cellosns  nimbus  terras  cooperit  im- 
bribiis  ob  coUectaa  pluviosas  atomot 
nndique  ex  flnviis  et  mari :  vel  aiciit 
ez  aere,  terra,  et  aqna  siippedititiir, 
unde  fiat  terrae  motns,  ita  ex  ignitis 
atomis  in  nnum  concnrrentibns  sap- 
peditari,  nnde  mons  ^tna  flaiiimas 
late  evomat :  aut  slcnt  in  nobis  sup- 
peditatur,  nnde  frigus  corripiat  mem- 
bra  et  calor  urat  intns  vlscera,  dnm 
febri  laboramus.  iii.  Etiamsi  incen- 
dium  illud  magnnm  videatur,  parvum 
tamen  esse,  si  comparetnr  cnm  ce- 
teris  rebns,  quas  snnt  in  toto  universo. 
Sic  ctiam  fluviiis,  licet  non  adeo  mag- 
nns,  tamen  mazimns  videtur  ita^  qni 
alios  majores  non  videmnt.  Ita  illnd 
Incendinm  JEtn»  montif  videtnr  ooblf 
magnnm,  qiiia  aliud  majns  non  vide- 
mos. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM    NATURA    LIB.   VI. 


783 


Expediam :  neque  eDim  mediocri  claOe  coorta 
Flamm»  tempestaSy  Siculam  dominata  per  agros, 
Finitamis  ad  se  convortit  gentibus  ora ; 
Famida  qaom  coeli  scintillare  omnia  templa 
Cementes^  pavida  conplebant  pectora  cara, 
Quid  moliretar  renmi  Natara  novarum. 
Hiisce  tibi  in  rebas  late  est  alteqae  videndam^ 


645 


esutia  de  wu^  aliqoo  exi^io,  fititMta  per  MJiqw  Sieuhrmn  iraiMUni  vuliu»  pe» 
pdorum  mcimrum  in  m,  ^iiaiKlo  videntes  cunctoe  fornices  c<el%  micare  flamniis 
replebami  eerda  soa  timidu  seUeiiudtney  dnbitantes  qme  ree  novas  noiura  intendC' 
rei,    Inistis  rebui  aspiciemium  esi  Obi  late  H  pftttint,  ei  prospidendam  esi  tJbl 


—611  wudiocri  clade  coorta  Heins.  in  Ov.  Met.  iv.  5S6.  dia  de  clade  coorta  Fab. 
«MBd.  Hav.  Sns.  media  qum  clade  cooria  P.  media  grecia  de  coorta  Vtnd. 
Yoea.  et  L.  B.  Mus.  B.  I.  Cant.  media  grecia  decorata  V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl. 
media  deglande  cooria  O.  V.  marg.  2.  media  greciacoorta  Mus.  B.  8.  Enceladi  de 
dsie  casrim  Bmitl.  mediocre  clade  coorta  Voss.  marg.  usedia  de  cUute  eooria  volg. 
—642  ^adss  Cant.  V.  marg.  2.-64»  sese  Mos.  B.  1.— 644  sHUare  Ferr.  Cant. 
sed  corr.  in  marg.— 646  panda  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  P.  Bas.  marg.  pando 
Oryph.  marg.  Heins.  1.  eempleciani  V.  ed.  Bodl.  Th.  Ra.  Ald.  corpora  dura  V. 
•d.  Tb.  Ra.  AJd.-^-647  in  deest  edd.  valg.r-648  despiciendum  Voss.  vet.  et 

NOTiE 

641  Neque  enim  mediocri  [metfta,  f^c,']     nensis 


Sensns  est.  Neqne  enim  flamma  illa, 
qos  per  agros  Sicolornm  grassata  om- 
•es  gentes  in  admirationem  rapuit, 
exorta  est  ex  aliqua  media  clade,  b. 
e.exaliquo  alio  loco,  quam  ex  monte 
JEtna ;  qno  tempore  omnes  videbant 
aerm  totora  circum  micare  ignibus, 
•tdnbitabant  quidnam  no?  i  boc  esset. 

642  Siculum]  Siculornm.  Mons 
enim  ^tna  est  in  Sicilia,  ot  jam 
dicemus. 

644  Fmmida']  Ignes,  flammas,  et  fa- 
villas  ernmpere  ez  ^tna  testantnr 
ftre  omnes :  sed  inprimis  D.  An- 
giist.  de  Civit.  iii.  Sl.  his  verbis: 
*  Legimos  apnd  eos,  ^tnaeis  ignibns 
ab  ipso  VNmtis  vertice,  nsqne  ad  lit- 
tns  prozimnm  decorrentibus,  ita  fer- 
visse  mare,  ut  ropes  exurerentnr,  et 
picesnavtam  solverentnr.  Hoc  uti- 
qoe  non  leviter  noxinm  fuit,  qoamvis 
iocredibiliter  mirum.  Eodem  rursus 
igninm  «sto  tanta  vi  favillae  scripse- 
nmt  oppletam  esse  Siciliam,  nt  Cata- 


nrbis  tecta  obrota  et  op- 
pressa  dirnerit ;  qoa  calaroitate  per- 
moti  misericorditer  ejosdem  anni  tri- 
bntnm  ei  relaxavere  Romani.'  Sic 
ex  Vesnvio,  monte  in  Campftnia ;  ez 
Hecla  in  Islandia ;  ex  Quitto  in  Pe- 
mvia;  et  aliis  ejc  locis  memorantnr 
ignes  et  flivillae  interdiim  emctari. 
Vernm  non  adjiciootnr  tenebr»,  de 
quibus  tamen  sic  Cicero  de  N.  Deor. 
lib.  II.  ^  Nos  aotem  tenebras  co- 
gitemus  tantas,  qnant»  qoondam 
eroptione  ^tnapomm  igninm  finiti- 
nias  regiones  obscnravisse  dicnntor ; 
ut  per  bidnnm  nemo  bominem  homo 
agnosceret.'  Sic  Plinins  jnnior  testa- 
tnr  in  epistolis  ernmpere  fnmnm,  pu- 
mices,  et  cineres  ex  Vesuvio,  qnibns 
•uflbcatns  est  ejus  avuncnlns  Plinius 
magnns.  Appianus  de  Bell.  Civil. 
lib.  V.  addit  borrendos  freniitns.  Sed 
unns  Locretins  hxc  omnia  et  alia  in- 
snper  adjecit,  nt  jam  videre  est  infra. 
Cceli  templa]  Coslom»  nt  sappius  mo- 
nni.   Sicvs.670. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


784  T.   LUCRBTU  CARI 

Et  loDge  canctas  in  parteis  despiciundam, 

Ut  reminiscaris^  sammam  reram  esse  profundam, 

£t  videas^  coelam  sammai  totias  unam  650 

Quam  sit  parvola  pars,  et  quam  maltesima  constet : 

Nec  tota  pars^  homo  terrai  quota  totius  unus. 

Quod  bene  propositum  si  plane  contuearei 

Ac  videas  plane>  mirari  multa  relinquas. 

Num  quis  enim  nostrum  miratur,  si  quis  in  artus       655 
Adcepit  calido  febrim  fervore  coortam» 
Aut  alium  quem  vis  morbi  per  membra  dolorem  ? 
Obturgescit  enim  subito  pes,  adripit  acer 
Saepe  dolor  denteis^  ocolos  invadit  in  ipsos ; 
Exsistit  sacer  ignis,  et  urit^  corpore  serpens,  660 

procul  in  omne$  pariti^  ut  mmiturii  wwfermm  mattam  rerum  tm  vmumMm;  tt  «I 
iniuean»^  quam  exigua  partieula  ioiiu»  umoerti  umm  ceeUm  eii ;  et  quem  wmmm 
iit  multotie» ;  ei  pumiuta  portio  totiue  ierra  unus  homo  eit,  Quam  fropoeiiionem 
meam  fi  recte  onmino  coneipiaSf  ac  inhieare  peifecte,  oportet  ut  deema»  adnurari 
muUa,  Etenim  an  aUquie  noetrum  admiraturf  »i  qui»  bomo  reeepitfebrim  ta  menh 
bra  sni  corporis  exariam  ex  fervido  calore ;  vel  si  recepii  quenMet  atium  doU' 
rem  morbi  per  artu»  saoi  ?  namque  pee  repente  tumei :  plerumque  eeevu»  deHar  cor- 
ripit  dente»,  aut  oceupat  ip»o»  oculo»:  igni»  eaeer  v»e»t  et  irrepen»  adurit  in  cor* 


L.  B.  Vind.  Miu.  B.  3.  Cant.  diepiciendum  vnlg.— 649  eummu  O.  Cant.~66d 
Ut  V.eummaWud,  V.  ed.  Ferr.  Tb.  Ra.  cum  »umma  Miii.  B.  8.— 651  conetent 
Heins.  2.>--652  Nec  quoia  P.  O.  Cant.  Gryph.  marg.  Bas.  marf .  Mar.  Et 
quoia  p.  h,  t,  »it  toHu»  unu»  Lamb.  Creecb.  et  alii.  ierra  Vind.  V.  ed.  Ferr. 
Tb.  Ra.  ierna  Mus.  B.  1.  Nec  eit  par»  homo  Oryph,  Nard.  Bas.  Heina. — 
668  bone  Bas.  marg.  P.  Ald.  propositu»  «t  Vind.  O.  propooitum  eet  »i  Canf. 
plani  Vind.  Mns.  B.  8.--664  Ei  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  Ut  Ferr.  Ai 
Miis.  B.  8.-655  miratu»  P.  Ferr.— 658  obbruieecit  P.  in  not.— 659  dente» 
Vind.  V.  ed.  O.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  oculoique  P.— 660  Exurit  Orypb. 
marg.  Bas.  marg.  P.  Ald.  Exiscit  Th.  Ra.  V.  ed.  corpora  P.  V.  ed.  Ferr. 

NOT^ 

649  Ut  reminiecarie^  t^,^    Docnit  similis  qnidem  et  par  mnltia  aliit  ai* 

enim  i.  958«  et  ii.  89.    omne,  sen  milibus  partibus.     Multesima  enim 

nniversum  csse  infinitum,  Inunensum,  pars  dicitur  ea,  cui  mnitas  ali»  partea 

et  profundnm.     Cujus  bic  roundus  similes  ac  pares  iunt  ad  constituen- 

pars  sit  nna;  ceteri  vero  infiniti  alii  dum  aliquod  totum.  Noniua.  Grscis 

pares  mundi,  cetera  partcs.  dicitur  mWoarhv  fUpos, 

Summam]    Universum,  ut   passim  660  Sacer  ignis]  *  Sacer  ignis/  in- 

docni.  Sic  vss.  650. 679.  quit  Celsus  v.  28.  <  maljs  ulceribns 

Profundam]  Infinitani,  non  finitam.  anniimerari  debet.'     Grscis  dicitnr 

Sic  lib.  I.  et  II.  citatis  locis.  ipualirtXas:  vulgo,  Eryeipele,  Sic  Virg. 

651  3luUe»ima]  H.  e.  quam  parva,  Georg.  iii. 

Digitized  by  VjOOQIC 


VB  RBRUM   NATURA   LfB«  VI.  785 

Qaamqnomque  adripait,  partem,  repitque  per  artns  ; 
Nimirum,  qaia  sont  mnltamm  semina  reram ; 
£t  satis  hBdc  tellns  morbi,  coelamque,  mali  fert, 
Unde  queat  Tis  inmensi  procrescere  morbi. 
Sic  igitur  toti  ooelo,  terraoqae,  patandam  est  665 

Ex  infinito  satis  omnia  sabpeditare, 
Unde  reprate  qneat  teDus  concussa  moveri, 
Perqae  mare^  ac  terras,  rapidas  percarrere  turbo, 
Ignis  abundare  ^tnaeus,  flammescere  coelum ; 
Id  quoque  enim  &t,  et  ardescunt  coelestia  templa.  670 

£t  tempestates  pluTiae  graviore  coortn 
Sunt^  ubi  forte  ita  se  tetulerunt  semina  aquarum. 
At  nimis  est  ingens  incendii  turbidus  ardor ! 

ptre  eam  mimem  partem,  pum  hnMdit  et  ierpUper  membra  ;  eciUeetf  eo  auod  prm* 
eaim  mmUarum  rerum  emtt.  Et  terra  atpte  aer  mferant  nibif  sat  malejicn,  a  quo 
meientia  ing^emtie  doloris  postH  provemre.  Ita  ergo  credendum  est  re$  cunetae  adnit- 
nistrmri  abunde  ex  inflnito  uotTerso  ipsi  toti  aeri  et  tdlurif  ex  quibus  terra  ipsa 
ftwgiMmnfit  possit  subito  tremiscere :  et  ex  qaibns  vehemens  tempestas  possit  per- 
tadere  per  cequor  etper  terras  ;  ex  quibus  Aamma  JEtnaa  possit  exUirey  et  ceHum 
^— ^  ;  namque  iilud  etiam  accidit,  et  cedestesfomieesincendmUurySicut  turbines 
fiumt  maiare  eopia  aqu»,  eumfartasse  sic  principia  aquarum  coiituierunt  se 
€$•    Verum,  inquies,  nimium  magmts  ett  impetus  violsntus  inoendH,    Quasi 


n.  Ra.  A1d.~66l  repetitque  V.  ed.  Bodl.  O.  Th.  Ra.— 663  tOlus  nobis 
Mofl.  B.  1.  8.  et  edd.  vulg.  male  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald. 
orbem  ceetumque  maium  fert  P.  in  iH>t.--664  imnensi  Cant.  immensi  reliqui. 
wrnbi  Viiid.--666  csBii  V.  ed.  Th.  Ra.-n666  Et\.  ed.  Th.  Ra.  suppaditari 
Oryph.  Delph.  Nard.  Bas.--668  oc  Vind.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  S. 
Cant.  et  valg.->-671  Ut  edd.  vulg.— 672  retulerunt  O.  Mus.  B.  1.  Delph. 
dHulerunt  V.  ed.  Th.  Ra.  Cant 678  twctfiidtt  P.  V.  ed.  Ferr.  Aid.  incen<n 

SOTJE 

663  Morbi   Inobis]  Lanbin.  beiie.  JEn.  iii.  679.  de  ejosdon  £tnie  emp- 

Pireos»  Niardi.  tione  ignita:   Mnterdamqne  atram 

666  Eae  inftnito']  Ex  immenso  nni.  prommpit  ad  ethera  irabem  Turbine 

▼erta,  ez  profanda  reram  summay  fnmantem  piceo,  eteandentefavilla: 

ft.  649.  AttoUitque  gl^bot  flammammy  et  si- 

(MpedHare     Isuppeditmi]     Lamb.  dera  lambit.'  Qoam  metaphoram  jam 

beoe.  Parens,  suppeditaref  qoasi  nen*  supra  annotavirout. 

tmm  sit  verbiim.    Vernm  passim  le«  Fkammescere  ee^banl  Dm»  comscat, 

gitnr  passive.  8ic  i.  995.  ii.  668.  iv.  ac  fulgurat. 

183.  et  jam  inflra  ves.  816.  1084.  670  CorMia  templa]  Ccelnm :  vs.  644. 

669  Igms  abundare  JEtnesus]  Meta-  673  IncendH    [Incendl]     Incendii, 

phora  est  ab  aquis  ducta.    Sic  Virg.  metri  causa. 

Delpk.  et  Yar.  Cta$.                 Lucret  3  D 

Digitized  by  VjOOQIC 


786  T.   LUCRBTII  CABI 

Scilicet,  et  flavius^  qdi  visus^  maxamas  ei, 
Qui  DOD  ante  aUquem  majorem  vidit :  et  ingens  G75 

Arbor,  homoque,  videtur ;  et  omniay  de  genere  omniy 
Maxuma  quae  vidit  quisqae^.haec  ingentia  fingit : 
Quom  tamen  omnia  cum  coelo^  terraque^  marique^ 
Nihil  sint  ad  summam  summai  totius  omnem. 

Nunc  tamen,  illa  modis  quibus>  inritata  repente^        680 
Flamma  foras  vastis  iEtnae  fomacibus  ecflet, 
Expediam.    Primum>  totius  subcava  montis 
Est  natura,  fere  siUcum  subfulta  cavemis. 
Omnibus  est  porro  in  speluncis  vcntus,  et  aer; 

vero;  nonne  etflmnent  quod  non  eat  magnumf  mdetwr  maximiim  ei,  qui  non  vulU 
antea  aUquod  aliud  mqju»?  et  arbor  ceia  et  homo  niagnus,  et  cetera  ejusmodi^ 
qua  quisque  vidit  unquam  maxima,  imaginaJtur  ea  magna  prorsus:  cum  tamen 
hatc  omnia  nihU  tint  ad  massam  totius  universi,  si  comparentur  CKin  corftf,  et  terra^ 
et  aquore,  Attamen  Jam  dicam,  quibus  rationibus  iUe  ignis  pereitus  subito  expi- 
ret  extra  ex  ingentibus  fomacibus  montis  Mtnts»  Primo  natura  totius  illtus  nMm- 
tis  esl  cavasubter,  quasi  sustentaiaspeluncissaxorum,    Est  autem  ventus  et  wir  in 


Tnlg.— 674  eii  volg.  est  in  fine  Vind.  O.  Cant.  quinis  ut  ntmximus  Vom. 
qui  non  est,  maximuM  eti  est  Lamb.  et  alii. — 676  Ardor  komo  V.  ed.  Th.  RL 
omnis  Vind.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  8.— 670  NihU  V.  ed.  Th.  Ra.  NU  yn\g.  snm- 
ma  Vind.  Mus.  B.  3.  summa  totius  in  V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.— 681  tasas  V.  ed. 
Th.  Ra.  et  ne  Cant.— 683  ferens  iUicmnX.ed.  Th.  Ra.  Ferr.  fores  iUie  Miu.  B. 

NOT^ 

676  Videtwr]  Sopp.  ei  qui  majorem  foraa  extmdit.  Pocro  per  ventum  et 
arborein,  niajoremque  et  hominem  aera  iotra  cavernat  ^tn«  moatia 
non  vidit.  concitatom  intelligi  potest  halltiM  snl- 

677  Maxuma]  Snpp.  quibni  majora  furens  tc  bituminosuiiy  qui  continen- 
nunquam  antea  vidit,  ter  genitns  convolntusque  et  agitatiis 

670  SummtU  totius]  UniverDi.   Sic'  intra  illas  cavernasy  nbi  jam  prs  ni- 

Ys.  650.  mia  copia  contineri  non  poteat,  obioet 

680  ^Kiic  iamen  t^,  ^v.]  His  14.  rompit,  in  flammas  ernmplt.  Sic  Tfo- 

vis.jampecnliarescausasredditnrns,  gns  apudServium  in  iEn.  ui.  Nam 

cur  ^tna  flammas  et  ignes  evoroat,  Sicilia  terra  cavemosa  et  fistnlofa. 

inprirais  ponit  hqjos  montis  viscera  Quo  fit,  nt  ventornm  flatibus  pateaty 

concava  esse«  atqne  saxis  constare.  nnde  ignis  concipitur.    Intrinsecns 

Addit  tnsuper  ventnm  et  aera  com-  snlfiir  habet  et  bitumen ;  in  qnas  abi 

plere  cavernas  illas  ingentes.    Ven-  ventns  per  spiramenta  cavemanun 

tum  antem  fieri  vult  ex  concito  aere.  incubuit,  din  luctatus  ignem  coucipit* 

Aer  vero,  nbi  pras  agitatione  conca-  Sic  JEtnas  durat  incendium. 
luit  intra  montis  viscera,  saxa  pari-         Inritata]  Antique,  pro  irritata.  Sic 

ter  calefacit,  urit,  et  ex  iis  ignem,  lib.  iv.  1030.  et  alibi  passim. 
flanimas,  et  sciutillas  excutit,  quas 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBHUM   NATURA    LIB.  VI.  787 

Ventas  enim  fit^  ubi  est  agltandd  percitas  aer.  685 

Hicc'  ubi  percaliiit»  calefecitqne  omnia  circam 
Saxafaren^y  qaa  coniihgit^  terr&mqae ;  et  ab  ollis 
'  Excossit  calidam  flan^mis  yelocibus  ign^in ; 
ToUit  se,  ac  rectis  ita  faucibas^  eicit  'alte^ 
Vortitqae  ardorem  longe,  longequetfayillam  690 

Differt»  et  crassa  Volvit  caligine  famum ; 
Extmditque  simal  mirando  pondere  saxa. 
Ne  dubites^  quin  haec  animai  turbida  sit  vis. 
Praeterea^  magna  ex  parte  mare  montis  ad  ejus 

UH$  cavernU  illis ;  namque  ibi  venhu  ereatwr^ubi  der  eet  ogitatus  mavendo»  Hic 
▼ero  aer,  eum  caUfactu»  est^  et  eaUfeeit  cundos  $Uice$^  et  terram  cireum,  ^iia 
fsritetBviens  pertuig^,'  et  cam  eaSpremt  ex' iUta  illicibus  et  terris  calefactis 
HUmfereidtum  cnmfifmmie  vQUmtUms^  'tanc  evehit  ieiptum,  ^et  $ic  eubUme  erigit 
•e  reetie  craterUma^  et  dispergU  ^caloremjmtge  et  longiter  eciniiUam,  et  volutai 
fiaum  cam  apissii  tenebriSf  et  ejicit  una  lapides,  qui  constant  admirabiU  poudere, 
(Jt  mn  ambigaSf  quin  kmc  sit  potentia  viilenta  ventu    Deinde  petagus  per/ringit 


^^^^>^^^^>*^#» 


1.  fereUU  cum  Mus.  B.  8.  suflata  Cant.-^86  perceUU  Sas.  Scaliger.  ad  Virg. 
Cat~687 /«Tfiis  Su8.'<erefis  Scaliger.  nt  sup.— 680  Deest  P.  Ald.  eicU  Mns. 
^»l.y  eiscitCuhu^^icU  volg.— 690  VertUqueYoM,  marg.  Oodendorp.  ad 
Jal.  Obs.  p.  152.  FundUque  vulg.  Fecitque  P.  Vind.  O.  V.  ed.  Mns.  B.  1.  8. 
Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  FertUque  P.  in  not.  Voss.  L.  B.  V.  marg.  2.  Fervitque  V. 
narg.  S.  Cant.~691  M>^4T«  P.  V.  ed.  Bodl.  Th.  Ra.  Ald.  Deferet  Ferr.  Post 
hancTersaminseritur  vs.689.  P.— 698  Nec  P.V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra. 
Ald.*694  magni  Delph.  parte  P.  V.  ed.  Bodl.  O.  Mus.  B.  1.  8.  Cant.  Qrypb. 

NOTiE 

686  VentusenimJUfi^.']  Tres  sont  apud  Laert.  Ita  Seneca  v.  1.  et  6. 

de  vento  opiniones.  i.  Ventorum  ori*  Ita  Locretias  hic. 

ginem  refemnt  ad  terram  Aristoteles  686  Htce']  Sopp.  Aer. 

Meteor.  ii.  4.  et  Theophrastos  teste  687  OUtsj  Antiqoe,  pro  illis. 

Oiyaipiodoro  io  1.  et  2.  Meteor.  ii.  690  VortUque   ardorem  Umge^  ifc^ 

AUi  referont  ventorom  originem  ad  Sic  Virg.  ^n.  iii.  vs.  572.    '  Inter* 

sqaam :    sed    inprimis  Metrodoros,  dumqne  atram  prorompit  ad  sethera 

qoi  apad  Plotarch.  Plac.  iii.  7.  de-  nubem  Turbine  fumantem  piceo,  et 

fisit  ventom,  *  aqoosi  anhelitus  ses-  candente  favilla ;  Attollitqne  globos 

toai ; '  et  Vitrovins  prspstrtim  i.  6.  flammarom  et  sidera  lambit.    Inter* 

eai  ventos  dicitor,  ^  Aeris  floens  onda  dom  scopolos,  avolsaqoe  viscera  rooa- 

nn  iacerta  inotos  redondantia.'  iii.  tis  Erigit  enrctans,  liqnefactaqne  saxa 

Alii  volunt  ventom  ad  aera  referri,  sob  aoras    Com   gemitn   glomerat, 

^ilqoe  aliod  esse  prseter  aera  agi-  flmdoqoe  ezaestuat  imo.'    Sic  Clao- 

tatam.    Ita  Hippocrates  lib.  i.  de  dian.  Rapt.  i.  Vide  locom. 

fletibus  definit  ventom,  <  Aeris  flnxum  698  Anxmai]  Venti,  flatos,  spiritos. 

•t  faiiooem.'  Ita  Anaximander  apod  Sic  vss.  586.  590.  et  alibi  passiro. 

Plotarch«Plac.iii.7.  luAnaxagoras  694  Praterea,  magna]  His  Q.  vss. 

Digitized  by  VjOOQIC 


788 


T.    LUCRETII   CARI 


Radices  frangit  fiuctus^  aBStumque  resolvit.  695 

£x  hoc  usque  mare  speluDcae  montis  ad  altas 

Perveniunt  subter  fauces :  hac  ire»  fatendum  est, 

Et  penetrare^  mari^  penitus  res  cogit»  aperto, 

Atque  ecflare  foras ;  ideoque  extoUere  flammas^ 

Saxaque  subjectare»  et  arenae  toUere  nimbos.  700 

In  summo  sunt  vertice  enim  crateres,  ut  ipsei 


partm  mndanm  saaniin  ad  radiets  ittncf  uigeniis  monHif  et  iterwn  absorbetfimctm 
SU08.  Ab  illo  aquore  funditua  ad  summos  crateres  illius  montis  eavema  suoter  du- 
cuntur,  Confit^um  est  ventirai  ii^T^t  per  htec  loca  ;  res  manifestm  docsi  Itinm 
hac  inirare,  pelago  iln  patentCf  et  extra  expirare ;  et  idcirco  evehereignes^  et  extru* 
dere  lapides,  et  attoUere  nMbila  arena.    In  vertice  tunt  crateres,  vehU  iUi  quidam 


parti  edd.  vnlg. — 696  asiuque  V.  marg.  1.  resoUnt  Vind.  O.  Mni .  B.  1.  reootvet 
V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mui .  B.  S.  Ferr.  Th.  Ra.  resorbet  P.  Ouit.  et  edd. 
vulg.— 606  nuare  P.  V.  ed.  Bodl.  Mus.  B.  1.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Oif. 
Par.  mari  vnlg. — 697  hac  Orypb. — 698  mare  et  penitus  se  cogier  arcto  Gryph. 
Nard.  Ueins.  Bas.  «ntiiuim  penitus  Creech.  mare  Oif.  Par.  res  cogU  aperto 
Orypb.  marg.  Heins.  2.  Hunc  vs.  spnrium  censet  Lamb. — 699  ideo  Mns.  B. 
8.  fiammasWniJi,  Mus.  B.  1.  3.  et  Cant.  a  pr.  man. — 700  okjectare  Miis.  B.  1. 
— ^701  vfr^e  i^m  P.  Bodl.  Oif.  Par.  Oryph.  Mar.  Bas.  Nard.Voss.  marg. 
Ald.  rerhce  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  vertieem  Voss.  vet.  et  L.  B.  vertice  m 
O.  Mus.  B.  1.  rer^tce  iti  Mos.  B.  3.  vertice  tit  Cant.  teit^ent  Creech.  Lamb. 


NOTJE 


aliam  peculiarem  addit  cansam,  cnr 
iEtna  vomat  ignes.  Nimimm  anx« 
iliares  annectit  maris  fluctns,  qni- 
bus  ^tnae  viscera  perciti  concep- 
tnin  intus  ignem  eructant  per  supre- 
mas  fances  apertas.  Innnit  etiam 
per  aqnas  maris  foveii  posse  ct  an- 
geri  incendium,  ea  fere  ratione,  qua 
fornaces  aqna  aspersi  non  extingnnn- 
tnr,  sed  magis  ardent,  et  vebemen- 
tiori  cum  impetn  ignem  emittnnt  per 
apertai  snperiores  fances.  Non  me« 
minit  antem  nivinm,  qnai  in  ejnsdem 
montls  cacnmine  esse  memorant  alii| 
led  praescrtim  Solinns  cap.  ir.  Pin- 
dams  Od.  i.  Pytfa.  et  Clandian.  hii 
versibns  i.  Rapt. '  Sed  qnamvis  nimio 
fervens  exui>eret  sstn,  Sctt  nivibus 
servare  fidem,  pariterqne  favillis 
Durescit  glacies  tanti  secura  vaporis. 
Arcano  defensa  geln,  fnmoqne  fideli, 
Lambit  contignas  innoxia  flamma 
pruinai.' 


Magni  [magna']  Snpp.  montis.  Alii 
magna,  snpp.  parte. 

Parte  [parti]  Pro  parte,  Metri  can- 
sa;  vs.  721.  sic  alibi  passim. 

696  Mare  ImaHf]  Alii  mare,  in  ablat. 

097  Hac]  Nempe  per  fances  snb- 
terraneas. 

698  Mariypenitus,  ^c.]  Ita  Pafeaa; 
bene,  nt  ex  ipsa  interpretatione  pa- 
tel.  Lambb  Et  penetrare  mare^  et 
penitus  ss  oogier  arcto, 

Res]  Ratio  aantfesta,  res  ipsa,  ef- 
fectus  ipee. 

701  Vertioe  smm  [ventigeni]  em- 
teres]  Sic  appellat  fauces  illas  JEtnm 
montis,  per  quas  fumns,  nebuls,  anra, 
ignis,  saxa,&c.  emctantnr.  Sic  Apn- 
leius  lib.  de  Mnndo  pag.  7S.  eandem 
vocem  Oraecam  retinet :  *  Ex  ^tosi 
cervicibns  qnondam  efinsis  crateribns 
per  declivia,  incendio  divino,  toc« 
rentis  vice,  flammamm  flomina  oan- 
cnrr«miit.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DR  RERUM   NATURA   LIB.   VI.  789 

Nominitaiit ;  nos  quod  fauces  periiibemtis»  et  ora. 
Sont  aliquot  qaoque  res^  quanim  unam  dicere  caossam 
Non  satis  eat,  Temm  ploreis ;  nnde  una  tamen  sit 
Ck>rpus  ut  exanimum  si  quod  procal  ipse  jacere  705 

Conspicias  bominis,  fit  ut  omneis  dicere  caussas 
Ccmveniat  leti,  dicatur  ut  illius  una. 
Nam  neque  eum  ferro,  nec  frigore,  vincere  possis 
Interiisse»  neque  a  morbo,  neque  forte  veneno ; 
Verum  aliquid,  genere  esse  ex  hoc^  quod  conscius  dicet,  710 
Scimus :  item  in  multis  boc  rebus  dicere  habemus. 
Nilus  in  aastatem  crescit,  campisque  redundat, 

V9camif  €i  quo$  no$  voewm»  fa»ee»  ei  ora,  qm.  gemrmt  tentos.  Sunt  pariter  res 
fl&fr,  ^iMraiM  tmktm  reddere  retUmem  mom  Mj^feti,  oed  compbiree  soiit  »ffereiide« 
€XfinteilaaMii  imiM  sii  vert :  vebiti  v.  g.  «t  tu  ip$e  proetieioM  Umge  corpus  komi" 
«•  examwmtum  Imiiii  protternif  accidii  ui  oporteat  afferre  cunctaa  cauaae  morti» 
illias  homiiiis,  ui  unioa  tamen  vera  caasa  illins  afferaiur,  Namque  non  fit  nt 
queaaeomvineereiUumperiisse  vel  /errOfVel  frigore,  velmorbo,  vei  etiamfortasm 
venemo :  sed  noviams  esse  atiquam  ex  hisce  eiustSf  quam  turba  attantiHm  nounmei* 
Poasmmus  simtiHier  hoe  dicere  i »  pluribus  rebus*    NHus  augeiur  im  astaiSf  ei  iUe 


vertigemi  qoidam.  ereierm  Mnt.  B.  t.— 702  nos  quod  Vind.  Vom.  vet.  ct  L.  B. 
HoB.  B.  1.  S.  Caot.  Ferr.  Ms  V.  ed.  Th.  Ra.  nosque  O.  qnos  nos  P.  41d.  nos 
quas  ▼nlg.~704  Mia  ima  Cant.— 705  laceret  Vind.  jaceret  V.  ed.  O.  Th.  Ra. 
Utere  Mas.  B.  1.— 706  homiHes  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  Cant.  dc  pro  JU 
Mat.  B.  1.— 707  C^nMRioiif  Vind.V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  ni^tiM  O.— 708  Namtque 
cmm  Vind.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  S.  Ferr.  Tb.  Ra.  Nanmue  et  eum  Mns.  B.  1.  Nam 
meque  cmm  Cant.  Nam  nee  eum  V.  marg.  S.  meque  frtgore  qnidam.~710  Verum 
P.  Mns.  B.  1.  Uirwm  reliqai  vet.  lib.  genere  aUquid  Ferr.  V.  ed.  Th.Ra.etM 
ex  genere  hoc  aliquid  Gryph.  Nard.  Bas.  consctus  dicei  Bentl.  et  Wakef.  ex 
cooj.  comeio  dicei  P.  concio  credit  O.  Cant  coneio  Hes  Vind.  contio  Hes  V.  ed. 
Tb.  Ra.  concw  ires  Bodl.  comcio  credai  Oryph.  eoneio  Uel  Vots.  L.  B.  eoncio  ite 
Vofls.  Tet.  concio  item  esi  V.  marg.  S.  Ferr.  eoniiomes  Mot.  B.  1.  coipieiolca  Mas. 
B.  l,  qmod  coniigii  eii  Hav.  ea  Preiger.  emend.— 711  avemus  Heins.  2.— 719 
Nukuy.  ed.  Th.  Ra«  SUme  Mns,  B.  1.  NiOms  Cant.  a!state  Gif.  Par.  Gryph. 

NOTJE 

li^  Sumidliquotquoqueres^Sfc.^lHw        710   Conscius  dicet    [concio    dicat] 

9.  ¥11.  postremis  excutat  M  Poeta,  Torba,  qaaecircamstat,etqnaeadan- 

pfo  mnltipUci  allata  canta,  ratat  in  diendiim  convenit,  dicat  et  afferat. 
re   aacipiti   sic  etse  procedendnm,        712  Nilus  m  €estatem,  [astath  4*^*1 

donec    nna   vera  canta  tatisfecerit  His  25.  vts.  dispntat  de  Nili  incre- 

aoditori.    Rem  exemplo  confirmat,  mento  testivo.  Cajns  rei  pai^ter  non 

aen  s  timilit  ut  vocant.  nnicam  cansam  reddit,  sed  qnadru- 

707  Diemimr  «1  tOncf  ima]  H.  e.  nt  plicem ;  qnaram  dute  primtB  remo- 

Ulios   letiy  quo  homo  ille  in-  rantnr  aquas  Nili,  postrem»  adan* 


teriit,   qnat    «na   ett  tantnm,  dici     gent.    His  itaque  12.  vtt.  prioribus 
pettit.  I.  continetnr  causa,  cor  Nilnt  crescat 


Digiti 


zedbyGoOgle 


790 


T.   LUCRETII   CARI 


Unicds  in  terriSi  ^gypti  totius  amnis : 
Is  rigat  ^gyptum  medium  per  saspe  calorem ; 
Aut,  quia  sunt  aestate  AquitoOes  ostia'  contra^ 
Anni  tempore  eo,  qui  EteBiae  esse  feruntur ; 


715 


•olutfiuviui  tit  tetru  tcHut  JEgffpti  exattuat  agrtM.  .  IUe,ir4gai  JBgyphm  pU- 
rumque  t»  me^o  caiore  «statiB^vfl  eo  quod  venti  AquUonea  euut  in  igttdte  adver' 
9UM  oitia  illiasy  ea  tempeetate  anniy  qua  EtesiiflatuB^erun^unt' contrti ;  et  spiranteB 


.11 


Nard.  P.  Ald.  aataii  edd.  vul£.— 713'  an5lii'Cant.^T16  qui  Etetia  en$  Cant. 
Jnntin.  Ald.  sec.  Oryph.-  Nard.  Bu%.'quk^^tire.\ue'y\nd,  Mub.  B.  S.  qui  ete$ 
ut  ene  V.  ed.  Th.  Ra.  ^vt  eteeue  inesne  O.  quietet  inesae  Mui.  B.  1.  Ferr.  quo 
€tet  tre  etu  Mus.  B.  l.quo  Etetia  efflare^P.' A\d.  tiryph.  roarg.  Bas.  marg.  quo 


NOT« 


tempore  «itivi  solstitii,  et  totius  JE- 
gypti  campis  exaestuet.  ^  Nimiruro, 
forte  quia  venti  contrarii  tunc  spi- 
Imntes  duo,  alter'  impellit  undanim 
cursus,  alter  retardat.  Tnnc  enim 
temporis  Aquilo,  qni  flat  a  septem- 
trione,  et  Etesii  flatus,  qui  veniunt 
ab  austro,  furere  dicuntur.  Aquilo 
retardat  aquas  Nili :  Etesii  flatus  im- 
pellunt  illas ;  quoniam  Nilus  venit  ab 
austro  in  septemtrionem.  Oritur 
enim  in  montibus  ^thiopise.  Quse 
causa  placnit  olim  Thaleti  Milesio, 
qnem  nec  Philo  Jud.  lib.  i.  de  vit. 
Mos.  nec  Plinius  v.  9.  improbamnt. 
Eutbymenes  pariter  apnd  Senec.  iv. 
S.  in  Etesias  refert  Nili  incrementi 
causam :  pntat  enim  crescere  Nilum 
cx  aqnis  Atlantici  maris,  quas  Ete- 
sise  ejiciunt  in  Nili  aUenm.  *  Inde 
enim,'  inqnit,  ex  Atlantico  mari, 
*  Nilus  fluit  major,  qnamdiu  Etesin 
tempus  observant ;  tum  enim  ejicitur 
mare  instantibus  ventis.  Cnm  rese- 
derint,  piflagns  cooqniescit,minorque 
discedenti  inde  vis  Nilo  est.  Cete- 
rum  dnlcis  mari  sapor  est,  et  similes 
Niloticae  belluse.'  Verum  haec  ratio 
non  valet.  Namque  interdnm  crescit 
jam  Nilns,  cum  nondnni  Etesiae  fla- 
verint :  et  decrescit  etiam  illis  adbuc 
flantibns.  Deinde  etiam  spirantlbns 
adversus  Etesiis  Nilus  in  mare  de- 


flnit.  Prcterea  cur  idem  non  con- 
tingeret  ceteris  flnviis  decnrrentibns 
contra  Etesias?  Irapares  sane  sunt 
ejusmodi  venti  flnctibus  Nili. 

JEttatem  [etttatt]  ^tate.  Sic  sn- 
pra  parti  pro  parte,  vss.  699.  et  271. 
Crescit  autem  Nilus  in  «state,  nempe 
sub  sidere  Cancri.  Sic  Manil.  iii. 
610.  '  Nilusqne  tumescit  in  arva. 
Hic  rerum  status  est,  Cancri  cnm 
sidere  Phoebns  Solstitcum  facit  et 
snmmo  versatnr  Olympo.'  Cojns  rei 
rationem  jam  reddemns  infra. 

71S  Umieut']  Nullus  enlm  prWter 
Nilum  in  ^gypto  est  flnvins. 

714  Medium  per  ttitpe  ealorem']  Ana- 
strophe,  pro,  <  saepe  per  mediom  ca- 
lorem ; '  h.  e.  eo  tempore  quo  fervet 
magis  sol. 

715  Aquthntt']  Venti  MBt  ab  aep- 
temtrione  flantes,  qnl  cognnt  aqnas 
Nili  revertere  in  seipsas  adverso  flu- 
rolne. 

716  Etetiet  ette]  Venti  snnt  ab 
anstro  sen  a  meridie  flantes,  ntjam 
annotavimuf  lib.  v.  7.  Unde  fe- 
runt  aqnas  Nili  labente  cursa.  Vi- 
de  Plin.  xi.  47.  Isidor.  ziii.  11. 
Arist.  II.  de  Rebns  Snperis,  qol 
ait :  ol  Si  'Erritriai  ww4ovn  furk  rpo» 
v&t  Kot  Kwhs  hrifrikqify  Etenm  eMtem 
fiani  pott  SoUHHum  et  Cmnt  oHmm, 
Dicontur  autem  wapii  rh  irosy  quae 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM  NATURA   LIB.   VI. 


791 


Ety  contra  fluviam  flantes^  remorantar ;  et,  midas 
Cogentes  snrsus^  replent,  cogantque  manere. 
Nam^  dnbio  procul,  baec  advorso  flabra  fenintar 
Flamine/qa«&  gelidis  ab  steliis  axisagdntur:  . 
llle  ex  dBstifen^  parte  venit  amnis/ab  Aust^o 
Inter  nigra  virum  percocto  secla  colore/ 


720 


«foem»  retardant  Jlitmen,  et  tidigetUes  aquae  turmm  oppUnt,  et  faevmt  Mere, 
Etenim  Hne  dnbio  hiJUauM,'gui  nnituntwr  ex  nderibusfrigidi»  axis  septentriona- 
lis,  ennt  eontrario  fSmo.  lUe  yreroJluviMS  descendit  ex  partibue  attivis,  nempe 
eb  autro  inter  gentes  hominum  atrasj  et  cocta»  <f$tu  solis,  capiem  originem  suam 


Eteriaflabra edd.  vnlff.  aui  Etessii  esse\o»%.  ^iarg.— Z18  rursns  P.  V.  ed.  Bodl. 
O.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Grypb.  mttrg,  Bas.  marg.  Heins.  1.  manare  Voss.  L.  B< 
Vind.  V.  ed.  O.  Mni.  B.  1.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.— 719  dubH  Cant.  ftabrum 
Vind.-^20  Flumine  Heins.  1.  S.  a  steUis  edd.  volg.— 721  parte  Vind.  V.  ed. 
0.  Moa.  B.  1.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  AM.  parti  vnlg.— 722  n^  ii^gnaii 


NOTjE 


?oz  significat  annnm :  qaia  ce^to 
taotom  anni  terapore  fiant:  nempe 
ia  C8tat«. 

718  Ssa^stui]  Nempe  seorsnm  ver- 
sns  caput  Nili. 

720  iixta]  Snpp.  Septemtrionalis,  nt 
latis  indicant  hs  voces,  gelidis  stellis. 

721  i£s#i/*€ra]  Meridiona]i,anstrali; 
qaasi  ab  ea  calor  aogeatory  respectu 
qnidem  nostri. 

Austro}  Aoster  ventos  esl  meridio- 
nalis,  qui  pro  meridiooali  parte,  ant 
Aze,  snmitnr. 

722  Inter  nigra  mrum,  ^c.]  Notat 
^thiopiam,  cnjos  ez  regionibns  An- 
stralibua  oritnr  Kilns.  Sic  Manil.  i. 
44.  <  Oentes,  in  qoas  et  Nilos  in- 
nndat,  Qna  mnndns  redit  et  nigras 
ftoperevolat  orbes.'  Quod  ad  Nili 
originem  apectat,  molti  veteres  de- 
speravemDt  nnqoam  agnoscl  posse. 
Unde  Ammianos  Marcell.  lib.  xxii. 
ait:  '  Origines  fontiom  Nili,  sicut  ad- 
hoc  factnm  est,  posterse  quoqoe  igno- 
rabont  aetates.'  Hinc  sont  ille  Poe- 
tarom  qnerels,  Tiboll.  lib.  i.  '  Nile 
pater^  qoanam  possom  te  dicere 
causa,  Ant  qoibos  in  terris  occulnisse 
caput  ?*    Claodianus  epigr.  <  Secreto 


de  fonte  cadens,  qoi  samper  inanl 
Qoerendos  ratione  latet:  nec  con- 
tigit  oUi  Hoc  vidisse  capot:  fertor 
sine  teste  creatos.'    Locanus  lib.  x. 
'  Arcannm  Natora  caput  non  prodi<r 
dtt  ulli;  Nec  licuit  popnlis  parvum 
te,  Nile,  videre.'   Hinc  Homerus  vo- 
cat  Nilom  ZihnTia  iroTafihif,  '  fluvinm 
divinitos  demissum.'    £t  Meroes  in- 
colae  apud  Diod.  lib.  i.  vocant  eum 
Astapoda»  Hngna  sna,  quod  est,  tene- 
brosum.    Herodotns  qnaesitums  Nili 
fontero  destitit  ab  itinere,  qnadri- 
mestri  jam  peracto,  cnm  accepit  ab 
iEgyptiis  adhnc  floere  ex  Meroe^et 
ex    Aotomolis.     Ptolemsens  Phila- 
delphus  misit,  qni  capnt  ezplorarenty 
sed  fmstray  nt  testatnr  Strabo  lib. 
xvii.  Misit  et  frnstr a  Alexander  Mag- 
nns,  teste  Lncano  lib.  x.    Misit  et 
Nero  duos  Centnriones,  quos  Plinint 
yi.  6.  scribit  reducca  andiisse  nar- 
rantes,  *  Ad  nlteriora  qnidem  perve- 
nimos,  ad  immensas  palodes,  quamm 
ezitnm  nec  incolae  noveranty  nec  su- 
perare  quisquam  potest.'    Anctores 
fucti  sensernnt  oriri  Nilom  ez  Para- 
diso  terrestri.    Pomponius  Mela  pn- 
tat  illum  nasci  apud  Aotichthonas. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


793 


T.   LUGRBTII  CARl 


Exoriens  penitas  media  ab  regione  diei. 

Est  qaoque^  otei  ppssit  magnas  congestas  arenad 
Fluctibus  advorsis  obpilare  ostia  contra^ 
Qaom  mare,  permotom  ventis,  roit  intas  arenam ; 
Quo  fit  utei  pacto  liber  minus  ex.itas  amnis, 
Et  proclivis  item  fiat  minos  impetus  andis. 

Fit  quoque^  atei  plavias  forsan  magis  ad  capat  ejos 


725 


ionge  tub  media  regione  dieu  Fieri  etiam  poiesif  ut  imgenM  cumMlus  oretw  q^uai 
comira  obMtruere  ottia  illitia  eontrariis  undii^  utn  pelagu»  concUatum  ventio  pdlH 
arenam  in  illoin.  Unde  aeddit^  nt  delapsu»  non  adeo  eit  expeditu»  flamo^  ne^ 
pariter  cumu  nt  adeo  pradpitatue  oiqui».    Aceidtre  etiam  j^tteatf  ut  forie  umbre» 


Oryph.  marg.  Bat.  marg.  percodttqu*  »atcla  odore  edd.  Tiilf .— 7S5  opUart  Tincl. 
opffiUare  V.  ed.  Th.  Ra.— 786  per  totum  Vind.— 737  «mit  Vind.  Vosn.  L.  B. 
Mas. B.  1.— 728  procHmuYM. L.  B.  Miu.  B.  1.  S.~7a9  capat  ei Vlnd.  V.  ed. 


MOTA 


Entbymenes  ex  Senec.  it.  9.  et  ex 
Plnlarch.  Plac.  iir.  1.  dedacit  illum 
ex  Atlantieo  mari.  Plinias  a  monte 
Maaritaoie  inferioris.  PtolemKos 
ex  paladibns  daabas  oltra  squinoc- 
tialem  lineam.  Constat  aatem  jam 
Nilom  oriri  apod  JEthiopas  Abyssinos 
dictos,  ac  in  ea  profincia  qas  di. 
cltar  Ooyama.  Sic  enim  testatur  rex 
Abyssinornm  nomine  Davides,  scri- 
bens  ad  Papam  Ciementem  tii.  Sic 
testatnr  et  Franciscos  AlYarex  in  de- 
Bcriptione  ^thiopis.  Vemm  non* 
dnm  Oeographico  notatus  est  illias 
provincis  Ooyama  sitns  in  chartis 
oostris. 

79t  MUiaregionediem  MeridiooaU 
regione.    8ic  vss.  714.  et  7SS. 

7S4  E9tquoque,uieipo»»U^i^.^  His 
6.  vss.  continetar  ii.  caosa  incrementi 
Nlil.  Nimirnm  qnldam  volaemnt 
Nilom  increscere  ex  arenamm  co- 
nolis,  qaos  maris  ferocia  cogat  ad 
oatia  Nili;  nnde  aqnaram  flaminls 
fiat  obstractio.  Hanc  quoqne  ratio- 
nem  commemorat  Pompon.  Mela. 

725  ObpUare]  Obstare,  instar  mnl- 
tamm  pilaram  sea  colamnanun  con« 
fertim  oppositamm. 


7S6  RuU]  Active:  h.  e.'propellIt9 
volvit.  Sic  1. 808.  *  Qaamlibet  in  par- 
tem  tradunt  res  ante,  ruuntqae.'  Sic 
Vlrg.  ^n.  I.  ^  Spomas  salis  sera  rae- 
bant.' 

'7S8  Protfiioiis]  Dicitor  procllvnsy  a, 
nm ;  et  prociivis,  e :  sicat  subllmaa, 
et  snblirois ;  onanimns,  et  nnanimis. 
7S9  Fit  quopte^utei phofia^^c,]  Hia 
6.  vss.  continetur  iii.  cauta  cur  Nilos 
crescat.  Putat  igitnr  Nilom  etiani 
increacere  posse  ex  pluviisy  qan  ad 
capnt  ejus,  cogentibus  nnbes  Etesiis, 
ad  altos  JEthiopisB  montes,  cadant, 
et  aageant  andas  Nili.  Hnjus  sen- 
tentisD  tripartiti  snnt  anctores.  i.  De* 
mocritos  voluit  ex  solatis  niviboay 
qnsB  ad  Boream  sunt,  excitari  va- 
pores,  qoi  per  ventos  Eteslas  dcfs- 
rantur  in  Ethiopiso  montes,  ad  qoos 
allisi  concrescant  in  plnvias.  Chiod 
et  Lncretias  probat  hic.  ii.  Philo- 
aophi  Memphitani  apud  Diodoram 
censoerant  Nilum  fluere  ex  lona  tem- 
perata  australi.  Unde,  cnm  ibi  sit 
hyems,  dum  nobis  est  a*stas,  fit  nt 
Nilns  intnmescat  nobb  in  asstate  ex 
plaviis  freqoentibus  ad  capnt  ejaa 
decideatibos  in  hyeme  anstrali.  uu 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RUUM   NATtJRA   LIB.   VI.  798 

Tempore  eo  fiant,  qao  Etesia  flabra  Aquilonam  730 

Nobila  conjicimit  in  eas  tanc  omDia  parteis. 

Sdlicet  ad  mediam  r^onem  ejecta  diei 

Qaom  convenerant»  ibi  ad  altos  denique  monteis 

CoDtrasaB  nabes  cogantar,  viqae  premuntar. 

Forsit  an  ^thiopum  penitus  de  montibus  altis  735 

Crescat^  ubi  in  campos  albas  descendere  ningaes 

m}m$  c&doMi  md  «rigmtm  Uttui  fimrii  id  eo  tempon^  quo  EtesU  JUthu  compdkad 
nlmbm  mmut  Aqmkimm  itmc  temporU  in  ea»  regiones  Anstrales.  Nimirum 
fettfimm  eompM  Dimbi  concMrreruMi  ad  mediam  regionem  diei,  tiim  in  ea  tandem 
rtgitne  mtbe»  eoatptdem  conira  mmmtoe  mmUee  eondentatOw,  et  vi  eomprimmdur* 
Ferte/U  eHmmyUi  Nilns  augeaiur  omnino de  tummit  mtniibut  JEtkdofum^  eum 8o\ 

BodLMas.  B.  1.  8.  Ferr.  Th.  Ra.— 730  eo  deest  V.  ed.  Tb.  Ra.  qwd  Eteda 
HdDt.  S.  qu0  detia  V.  ed.  Th.  Ra.— 731  coi^dunt  O.  CaDt— 732  et  mediam  O. 
Mas.  B.  1.— 734  Contrutai  V.  ed.  Tb.  Ra.  tti^  Mns.  B.  1.  3.^735  Fortii  et 
edd.  vnlg.— 736  Creteit  P.  Ald.  aibot  P.  ViDd.  V.  ed.  Bodl.  O.  Mas.  B.  l.  S. 
Cant  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  detcendert  Mas.  B.  1.  3.  et  edd.  valg.  decedere  P. 
Viad.  y.  ed.  BodL  CaDt.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald«  Oryph.  marg.  Bas.  marg.  ditceder$ 


NOT^ 


Afatbarebides  apvd  Diodonim  Toloit 
Nlhun  intanietcere  ez  pioYiis  in  mon* 
tes  iEtliiopiaB  continno  cadentibns  per 
totam  estatem.  Qnod  qnidem  seque 
posse  fieri  ait,  qnam  circa  Hydaspin 
qaotidie  per  estatem  plnit,  ad  Cau* 
caiQmningity  et  in  India  grandinat. 

730  Etetiujlabra^  Vs.  715. 

AquUouum  nmbiW]  H.  e.  nnbea  et 
Biflibos  ez  Boreali  parte  compnlsos, 
at  jam  ezplicni  snpra  ts.  729.  not.  ex 
DemocritJ  sententia. 

732  Ad  uiediam  r^iouem  diei]  Ad 
regionem  meridJQnalem:  ts.  723. 

736  FortU  au  JEtkiopum^  ifcJ]  Hii 
t  m.  postremis  iv.  continetnr  cansa 
iacrementi  NUt.  Haic  antera  ienten« 
tia  tribnitnr  AnaxagorsBy  qni  existi- 
Mfit  Nilnm  intnmescere  ex  nivibns 
soiatis  SMtate  in  montibns  JEtbiopi». 
Qaam  sententiam  falsam  ease  arguit 
Havodotns,  qnod  nt  ea  regio  calidis- 
sima  aity  ita  et  nivis  masime  expers: 
qiod  inde  venti  calidi  sint  Deinde 
reflMtissinuii  est  sol  ab  iis  regionibas, 
comidTes  iUas  solvi  del>erent.    Con* 


stat  antem  jam  nnne  state  nostra 
germanam  Nili  incremeDti  cansam 
esse  plnvias,  qa»  a  medio  circiter 
Jnnio  in  Septerobrem  nsqae  vigent  in 
JEtliiopia.  Nerope  Ulic  hyems  est, 
qase  a  fine  drciter  Maii/lnrat  ad  ini- 
tium  Septembris.  Ita  testatnr  Alva- 
resy  Femandus,  et  alU  recentiorea. 
Qnod  etiam  confirmatnr  ex  fluvU  Ni- 
gri  incremento  iisdem  temporibus* 
Constat  enim  Nigrom  flnvinm  ob  eas- 
dem  ^tliiopiB  plnvias  eodem  tem* 
pore  inerescere,  qno  Nilas.  Qood  et 
Plinio  innotnit  Namqne  v.  8.  ait: 
<  Nigro  fluvio  cadem  Datnra,  qwB  Ni» 
lo/  Calamnm,  et  papyrnm,  et  eas* 
dem  gignit  animantes^iisdemqae  tem- 
poribns  angesdt  Vide  Qassend.  pw 
1084«  in  Ub.  x.  Diog.  Laert* 

Fortit]  Fortasse,  forsan.  Antiqna 
Yox.  Sic  Vbg.  iEn.  ii.  Horat.  Sat 
I.  6. 

JEtkitpum]  JEtbiopes  populi  snnt 
Anstrales  trans  lineam  eqninoctialem 
inter  Tegnum  Occidentaie  Coogo»  'f  t 
Orientale  Zangnebar. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


7H 


T.  LUGRBTII   CAAI 


Tabificis  subigit  radiis  sol»  omiua  lastrans* 

Nunc  age^  Avernaitibi.qinersiatioca^oomqae  lacasquCi 
Expediam ;  quali  natiim  pfaedita  constent 

Principio,  quod  Avema  vocantur  nomine,  id^ab  re      740 
Inpositum  est,  quia  sunt  avibus  contrarisc  cudctis, 
E  regione  ea  quod  loca  qnom  venere  Tolantes, 
Bemigiom  oblitae^  pennarum  vela  remittant^ 
Praecipitesque  cadunt»  molli  cervice  profusse^ 
In  terram,  si  forte  ita  fert  natura  locorum ;  745 

peragrani  regwne$  ommei  cagU  sois  radiU  Hqurfaeientikiu  cmtrftdtft  iitDCf  eaden 
iti  agroe.  Jam,vero  agedum^  dkam  Hbi  qua  eint  Uea  AverMf  et  lacue, et  ^mK 
natwra  pnsdUa  sint*  Primum,  quod  ea  loca  appellentur  Avemaf  id  mmen  da- 
tum  estHiab  iffectu  ;  namque  sunt  infesta  cunctie  aUtibut^  quia  uid  voUtaniee  ex 
advereo  devenerunt  supra  ea  ioeo,  non  memores  remigU  relaxant  vela  alasmm  siia* 
ram,  et  pracipitantes  se  labuntur  effusa  in  terram  a  tenero  cofiUy  siforsan  naima 


Vo88.  vet.  et  L.  B.  diffundere  Heins.  S.  drfundere  Wakef.  in  not  ningues  Wnd. 
Voes.  vet.  et  L.  B.  Cant.  Servins.  ntii^CTff  vnlg.  tii  ^gii^ts  P.  Ald.  Oryph. 
marg.  Bas.  marg.  tii  ignes  V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  iiiii^€ii«  O.  nigeis  Mos. 
B.  1.  fliivetMns.  B.  8.— 7S8  avemantibus  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  sunt  P.  V.  ed. 
Tii.  Ra.  Ald.  loca  deest  Oryph. — ^740  Prtiictpto  quidem  Nonins,  i.  46.  JHNHtM 
Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  O.  Mus.  B.  8.  Cant.  nmen  reiiqni.  a  re  N0liin8.^74a 
advenere  edd.  vnlg. — ^748  Reaigiom  Wakef.  Remigio  P.  V.  ed.  BodL  O.  Mnt. 
B.  1. 3.  Cant.  V.  marg.  1.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.'Hmi^'t  vnig,— 744  moOiie  hiatn 


NOT« 


786  Deseendere  [decedere]  Cadere; 
Pareni .  Lanh.  vero  deseendere. 

Ningnes']  Ningnis,  is,  antiqna  vox, 
pro  nix,  nivis. 

787  Tabiflcis]  Liqnefacientibns,  vim 
liquefaciendi  habentibns. 

SubigU]  Cogit.  Sic  Virg.  JEn,  ru 
'  snbigitqne  fateri.' 

788  Nmiic  age,  Avema^  tfc.]  His  102. 
Tss.  jam  Incnlentam  dispntationem 
iostitnit  Poeta  de  Avemis  locis,  de- 
qne  pestilentis  ac  gravibns  qnibns* 
dam  in  locis  odoribns.  His  itaqne  2. 
vss.  prioribns  pollicetnr  se  nobis  ex- 
plicatnrnmy  qnse  et  qnalia  sint  Aver- 
oa. 

Qii«<oca9iiMi^]Tmesis,qn8ecnm-  , 
qne  loca.  H 

740  Prtiur^,  ^Mod  Avemay  ifc.]  His 
7.  vss.  primnm  praemittit  etymolo- 
giam,  sen  rationem  nominis,  eandem 
scilicety  qnam  Virgilins  enm  imitatns 


reddidit  his  versibns  ^n.vi.  <Spe- 
Innca  alta  fnit,  vastaqne  iromanis 
hiatUy  Scmpea,  tnta  lacn  nigro,  ne- 
moramque  tenebris ;  Qnam  snper 
hand  nllas  poterant  impnne  volantes 
Tendere  iter  pennis,  tatis  sese  halitns 
atris  Fancibns  effnndens  snpera  ad 
convexa  ferebat.  Inde  locnm  Orali 
dixerant  nomine  Avernnm.'  Orascis 
qnippe  "hopifos  dicitnr,  qnod  est  aine 
avibus.  Namque  halitns  inde  ejectns 
adeo  teter  est,  nt  enecet  aves  snper- 
volantes.  Sic  Hom.  Odyss.  xii.  1f 
pibf  r*  M^  wnfT^  vap4pxef^i  ^^  *^ 
\ciai.  I.  e.  *■  Hac  neqne  volncres  prse- 
tervolant,  neqne  colnmbse.'  Sic  igi« 
tur  de  ratione  nominis  AveraL  Hoc 
antem  extendit  id  omnia  loca,  snpra 
qnse  volantes  aves  cadnnt  moritnne, 
propter  tetmm  odorem  inde  enun- 
pentem  et  enecantem  illas. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RSftUM  KAtURA   LtB.  VI. 


Ant  in  aquam»  si  forte  lacos  substratas  Avemi. 
Is  locas  est  Cumas  apud ;  acri  sulfure  mootes 
Obpletei  calidis  ubi  fumant  fdotibus  auctei. 
Est  et  AthenaBis  in  tiaoeilibus/  arcis  in  ipso 
Vo-tice,  Palladis  ad  templom  Tiitonidis  alma&^ 


795 


750 


regiinmm  ne  exhibet :  vel  in  aquam,  ri  /orsan  lacusjacet^sub  Averno,  QualiM  e$t 
Unu  JMxta  Cmnof  et  in  monte  Vetevo;* in'qMt3  scaikriginetlrepleta /ontibuM /er- 
miis  fiumgant,  Qnalii  eot  eiiam  locns  in  muris  Afhenieitf  in  ipm  oacmnint 
«reif,  prope  teda  aaera»  magna  PaUadi»  Tritonidoe^  m  quem  locQm  iiiciiTiiam  cor* 


fleqdente  Mus.  B.l.  8.  moUi  pore  Mns.  B.  1.  in  marfr.— 746  iubiratus  V.  mari?. 
Th.  R««  BodL  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Mos.  B.  1.  S.  Cant.  wloectus  Heins.  2. 
Atento  eot  edd.  vnlg.— 747  Hunc  v».  ex  emend.  Salmasii  exhibemas.  Wake/, 
Bie  P.  Vind.  Cant.  HU  V.  ed.  Bodl.  Vom.  liB.  Vind.  fr.  Fcrr.  Th,  Ra.  Hut 
Mnt.  B.  S.  CmiMf  opiid  ejus  tub  pede  montit  P.  cum  asupede  critui  per  montit 
Vind.  V.  ed.  Bodl.  Th.  Ra.  Cumas  apud  eay  viper  montit  Vosii.  L.  B.  Cimiat 
aput  ecria  viper  montet  Voss.  vet.  cumat  apud  ecriwm  per  montit  O.  cum  atapute 
criAd  per  montes  Vind.  fr.  cumas  apud  chrytim  permontis  Mns.  B.  1.  desnnt  liapc 
Mqs.  B.  S.  eumas  apud  et  risui  permotis  Cant.  QuaUs  apud  Cumas  locus  est  mon* 
temque  Vesevum  edd.  vulg.  lacus  D^lph. — ^748  Pompeii  ealidis  Lamb.  aitc^its  P. 
Mns.  B.  S.  et  edd.  vnlg.— 749  AthoneisX.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  moniibus  P.  Bodl. 
Orypb.  Mrg.  Ald.  metUt6tis  V.  ed.  Th.  Ra.— 760  Tritonidis  P.  Vind.  V.  ed.  O. 


NOT^ 


747  Ts  loeus  est  Cmnas  apud  [Qua- 
Us  apud  Cmnas,  ^.]  His  2.  vss.  tra- 
dit  Lacretfns  talem  esae  locnm  apnd 
Camas  et  apnd  montem  Vesevnm. 
Sant  antem  Cnmae  nrbs  Lncanise  in 
Italia,  ad  mare,  juxta  Pateolos.  Ve- 
levos,  sen  Vesnvias,  mons  est  Cam- 
panisey  nom  longe  a  Neapoli,  flam- 
mam  et  fnmnm  evomens,  ut  ^tna  Si- 
cilisB*  Sic  Aristoteies  lib.  de  mirab. 
aascaU.describitlacnm  illam,  qai  cir- 
ca  Camam  Itali»  est.  Qaem  lacom 
Platonl  dicatum,  et  Inferoram  limen 
esse  nidis  vetustas  credidit.  Ita  ao- 
tem  restitait  hanc  versam  Lambinas ; 
bene  qaidem.  Namqae  constat  hic 
Poetara  loqai  de  Avemis  locis  in  ge* 
nere,  non  antem  de  ilio  nno  lacn,  qni 
apad  Camas  Avemos  Tulgo  dicitur ; 
tiqaidem  multa  similia  loca  jam  infra 
dtat.  Parens  legit ;  Is  laeus  est  Cu- 
mts  mpmdj  et  Vesuxi  per  moniis.  Nar- 
diosy  Is  tmems  est  Cuwmt  apud  HetruS' 
eos  et  momtes.  Oassendas ;  Qualis  «- 
pud  Cvmas Miteni  sub  pede  nmtis*  Hinc 


alii  putant  hos  doos  versas  non  esse 
Lucretianos.  Qaanquam  constat  11- 
lum  locum,  qaam  Avemum  vulgo  vo- 
canty  non  longe  abesse  a  Cumis  et  a 
Vesuvio  monte. 

748  Auctei]  ScaturigineSy  et  qaasi 
inctementa  aqoaram. 

749  Est  et  Atkenmis,  ^-c.]  His  7.  vss. 
talem  etiam  lacnm  esse  ait  Athenis, 
in  vertice  Arcis  jaxta  templam  Pal- 
ladis. 

750  TrUonidis]  Pallas  dicitur  Tri- 
tonia,  vel  Tritonis,  vei  Tritogenia, 
quod  Ogygio  regnante  visa  sit  pri- 
mnm  habita  virginaii  circa  flaviam 
Tritonis.  Vei  a  voce  Grseca  rfihtif 
qaod  est  capnt,  utpote  quse  Jovis  ex 
capite  sit  orta.  Vel  qaia  tertio  men- 
sis  die,  vel  tertia  a  teraario  namero, 
nata  sit  ex  Jove  post  Apollinem  et 
Dianam.  Vel  deniqae  qaod  sitscien- 
tiarum  inventrix ;  hoc  enim  vocabalo 
pradentia  significatur. 

Alma]  Venerandse,  divie,  fmcandsei 
&c.  1.2. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


7^6 


T.  LUCRBTII  OARI 


Qao  numqaain  pemiis  adpellunt  corpora  rauc» 
Comices ;  non^  quom  fumant  altaria  donis. 
Usque  adeo  fugitant^  non  iras  Palladis  acreis, 
Pervigilii  caussa»  Graium  ut  cecinere  poet» ; 
Sed  natura  loci  opus  ecficit  ipsa  suapte. 

In  Syria  quoque  fertur  item  locus  esse,  videri^ 
Quadmpedes  quoque  quo^  simul  ac  vestigia  primum 
Intulerint^  graviter  vis  cogat  concidere  ipsa. 


755 


nice$  erocitantes  admovent  sna  cwpwa^  mqiMem  etiam  Marafumant  mmeribmi, 
Non  quod  adeofitgiunt  s^pvam  iraoindiam  PaUadis^  qnod  ntmtitifi  vigilaverinty  vet* 
nti  vatei  Graei  eantaverunt;  eed  ipm  natura  loci  jacit  idipaum  opu»  mtmmii  «i. 
Talis  locue  dicitur  etiam  simUiter  qui  videtur  ene  tn  Syria^  in  quem  etatim  edquo 
iuadrupedes  animantes  etiam  contuMnt  pedes,  ipsa  vioUiOia  loei/aeiei  Uloa  jnv- 


^^^  ^^^^•i0^^^>^ 


Vind.  fr.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  TrUonkloM  Tnlg.— T51  pemuo  V.  ed.  Tb.  Ra. 
—755  loci  hoc  opua  edd.  vnlg.  seU  koe  deest  V.  ed.  Ald.  sec.  Vom.  vet.  et  L.  B. 
O.  Mn8.  B.  1.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  eua  vi  Mus.  B.  1.  S.  Lamb.  et  alii.— 75« 
item  nebtnca  videri  Fab.  iocw  (lacus)  sulporis  esse  Vom.  inarff.  esse  tigentes 
Creech.  esse volantes  Heins.  2.  Mar.— 767  Quadrupedumquo  seda simul  veetigia 
prima  Fab.— 758  concedere  Ferr.-^761  luec  pro  e  Mus.  B.  1.  O.  eaM»s  fiant  P. 


tiOTIE 


752  Nm^ij^iemfmnamt^ifc.]  Quo  tem. 
pore  verislmile  erat  Comices  ad  volare 
ductas  odore  victimamm  caesarumy  et 
crematerum. 

755  Usque  adeo  fugitant,  «mi,  ^e.] 
H.  e,  non  quod  adeo  fagiant  Irat  Pal- 
ladis.  Notat  auteai  Poeta  fabolam 
Coronidis.  Coronii  enim  qo«  in  Cor* 
Dicem  mutata  est,  cum  ErichthonioBi 
vidisset  inclusnm  tn  clf  ta,  (cistam  a* 
perientibns  Pandroso,  Herse,  et  Agle- 
roy)  rem  detulit  ad  Palladem.  Qnara 
ob  garrulitetem  iraU  ett  PaOas  in  Co« 
ronidem,  et  e  comitatn  sno  ^ecit  eam. 
Ovid.  Met. 

754  PervigUU  emusd]  H.  e.  qood  ni> 
mlnm  vigilet  fnerint  in  aaimadverten- 
do  ErichthoniOy  qoi  inclosns  erat  in 
cisUi. 

756  In  Syria  quoque,  4«.]  His  4.  vsa. 
tradit  talem  esse  lociim  eliam  in  Sy- 
ria.  Potat  antem  Lambinns  eom  sig- 
nificari  locnm  Plntoniom,  qoi  est  in 


Hierapoli  non  procul  a  Laodicea ;  de 
qno  sic  Strabo  lib.  xiii.  *  Plutoninm 
antem  sub  exiguo  montis  imminentis 
sopercilio  os  es  t  ea  amplitudine,  nt  bo- 
minem  capere  poMit  tantum :  altitn* 
dine  vero  immeiita.  Animanti  antem 
eo  ingrcMo  mors  prtBsens  parata  est. 
Taori  enim  introdncti  ooncidunt,  et 
extrahuntnr  mortoL  Nos  antem  pas- 
serenlos  Immisimns,  et  statim  ceci- 
dernnt  anima  profiisa.'  Est  etiam 
Paninm  antrom  in  radice  moolis  Li* 
bani,  qnod  gravemac  mortifernm  «pi» 
ritum  exhalat* 

Fertur  lecus  een^  otdm]  Dieitar  lo> 
cnsy  qoi  videtur  esse. 

768  ipeal  MnUtio  generify  qn»  fa- 
miliarifl  est  Lncretio.  Sic  jam  \aitu 
vs.  soqneoti :  com  sopra  vs.  757.  por 
Boerit  'Qnadmpedes;'  nnde  dieere 
debttit  <  ipsas,'  Sic  geoiM  mnUvit  i. 
S5S.  Ac.  alibi  paMim.  Ipsa  aatem 
sopp.  animalia,  nt  satis  paut. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DU   RBRUM   NATURA    LIB.  VI.  797 

Manibus  nt  si  sint  Divis  mactata^  repente. 

Omnia  qnse  nator^  ratione  gemntar ;  760 

Et,  quibns  e  fiant  caussis^  adparet  origo : 
Janna  ne  posita  hiis  Orci  regionibus  esse 
Credatnr ;  post  hinc  animas  Achemntis  in  oras 
Dncere  forte  Deos  Maneis  infeme  reamnr : 
Naribus  alipedes  ut  ceryei  saspe  putantur  765 

Ducere  de  latebris  serpentia  secla  feranim. 
Quod  procul  a  vera  quam  sit  ratione  repulsum, 
Percipe :  namque  ipsa  de  re  tibi  dicere  conor. 

ambere^  vOmH  «t  tmt  subUo  immolata  DHi  Mambus.  Qu(b  tamen  ru  omnes 
/kmi  naiurali  modo  ;  et  cauea  videtur  per  quae  cautas  geratUur :  ne  forta  Infero' 
rum  jmtetur  locaia  magis  in  hisce  locis,  qnam  alibi,  unde  credamus  fortasse  Deos 
Manfis  attrakere  i^fra  in  regiones  Acheruntis  tmimas  roortnomm,  veluti  cervi  aU- 
pedes  ereduntur  attrahere  plerumque  naribus  suis  genera  repentia  bestiarum  de 
cavemis  terrae.  Audi  autem,  o  Memroiy  quam  hoc  sit  remotum  a  veritate  rei. 
Primum  dico  iUudf  quod  jam  supra  dixi  etiam  sapissime ;  nimirum  esse  in  terra 


Cant-  et  edd.  vulg.— 762  ne  posita  hUs  vel  his  vel  Us  Wakef.  ex  conj.  ne  portis 
et  P.  Ald.  ne  potis  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  L.  B.  Mus.  B.  3«  neu  postes  Voss. 
marg .  ne  poteis  Voss.  vet.  Vind.  fr.  ne  potius  O.  Mns.  B.  l.  Cant.  Ory pb.  Nard. 
Oif.  Par.  Bas.  ne  his  Orci  potius  edd.  vulg.— 76S  Credatur  pdsta^  hinc  edd. 
VQlg.  posita  hmc  Heins.  2.  Mar.— 764  deos  in  acis  V.  ed.  Csant,  V.  ed.  Tb.  Ra. 
deos  inanis  Mns.  B.  S.  i^fema  P.  Vind.  V.  ed.  Bodl.  O.  Vind.  fr.  Mns.  B.  3. 
Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  Ald.— 768  ipsa  de  re  nunc  edd.  vulg.  P.  nam  nune  ipsa  tibi 
d.  «•  V.  ed.  O.  et  Cant.  nisi  quod  posterior  babet  de  re  pro  tibi,  Voces  ipsa 
tibi  desnnt  Mns.  B.  1.  P.  ttain  qu<s  sit  nec  ipsam  d,  c.  Mus.  B.  3.  nam  de  ri  nunc 

NOT^ 

759  2lfaKi6iii  Divis]  Diis  Manibu5,  posita.    Sie  1. 1058.  ii.  871. 
Diis  Inferonnn :  ii.  52.  Hiitc]  Ez  hac  Orci  janna. 

760  Omida  qua  n&tm^i,  ^c.]  His  Achenmtis]  Inferorum,  i.  121.  iii. 
9.  Yas.  monet  jam  ea  omnia  natnrali  992.  iv.  41. 

ratione  fieri.  Hiac  filso  a  poetis  fin-  764  Deos  Maneis']  Deos  infemales: 

gttntnr  ea  loca  Avema  esse  januas  vs.  759. 

Orci,  sen  Inferomm.    Ouas  fkbulas  T«5iVflHfric»«Kp«to*,^.]Cervienim, 

conimentl  sunt  tantnm  po^s,  nt  bo-  quibns  pedes  alarum  sunt  loco,  quia 

mliiibns  terrorem  incnterent.    PolH-  pednrn  celeritate  mira  pneRtant,  na- 

cetarqne  sc  rem  clare  demonstratn-  ribns  serpentes  e  latebris  dncere  di* 

rmii,  ct  cansas  redditnnim  de  bisce  cnntnr.  Pitn.  ii.  5S.  nbi  idem  dicit  dc 

effectis  mirabillbns.  elepbantis. 

762  Orct]  Orcns  a  veteribus  cre-  766  Serpentia  seda  ferarmn']  Peri- 
ditBS  cst  Inferomm  Deus,  qnem  et  phrasis ;  h.  e.  serpentes.  Sic  i.  20. 
Platonem  et  Ditem  vocabant.  Hinc  468. 590.  Scc.  dixit  <  secla  feraram,  a- 
vnlgo  nsnrpatnr  pro  Inferis.  uimantum,  hominum,'  & c. 

763  Poat  kine  [posta]  Syncope,pro 


Digiti 


zedbyGoOgle 


798  T.  LUCRBTII   CARI 

Piincipio»  hoc  dico^  quod  dixi  saepe  qnoqae  ante^ 
lo  terra  qaoiusque  modi  renim.es^e  figuras :  770 

Multa  cibo  quce  sunt  vitalii^;  mu|taque.morbos 
Incutere  et  mortem.quae.possint  adc^lerare: 
Et  magis esse.alii^aliasjanimantibus  aptas  * 
Res  ad  vitai  rationem^  obstendimus  ante, 
Propter  dissimilemnaturam,  dissimileisque  775 

Texturas  inter  s^,  primasque  figuras : 
Malta  meant  inimica  per  aureis,  multa  per  ipsas 
Insinaant  nareis^  infesta^  atque  aspera  tactu : 
Nec  sunt  multa  parum  tactu  vitanda,  neque  autem 

atowios  rerum  omnii  generii:  phuifMi  €i$e,  qua  dent  vitoM  hmmini :  etphrvmat^ 
i^ferre  morboi,  et  este  quaetiam  queant.malurare  leium:,  et  demonstrammmi 
supra  ret  aHat  etu  magis'  idonea$,'  quam* alia$f  animalibus  ad  rationem  vioendi 
neceBsariam,  ob  dieparem  ndturam'' WluTixm;  et  oh  dispares  eontexturat  imter  te 
ipsas,  et  ob  primat/ormat,  qnibus  cdnstant.'  Pluret  igitur  ret  tnfettee  penetrami 
per  aurett  pturet  etiam  noxta^  et  tetra  odore  ingrediuntur  per  iptat  naret:  neqmt 
parum  m!uUa  tunt  Jugienda  tactu:  nequt  pariter  panun  mnlts  qua  tint  vitamia 


ipta  dieere  quidam.— 770  Merea  V .  ed.  Th.  Ra.  O.— 771  MuUa  cibot  P.  V.  ed. 
Bodl.  Gryph.  Nard.  Bas.  MuUa  homini  Vind.  fr.  Mns.  B.  8.  Lamb.  et  alii. 
aquetuntXon,  vet.  et  L.  B.  O.  Mns.  B.  1.  Cant.  Hav.~773  ad  mortem  O. 
Mns.  B.  1.  pottunt  O»  Delph.— 774  vti^  Vind.  V.  ed.  Mns.  B.  S.  Cant.  Ferr. 
Th.  Ra.  vUa  Vind.  fr.— 776  Exuviat  qnidam.— 777  ineamt  Vind.  Mns.  B.  S. 
tmmiia  V.  ed.Th.Ra.a«r(isO.Voss.  vet.  et  L.  B.V.  ed.  Mns.  B.  l.  Cant. 
Ferr.  Th.  Ra.— 778  i^fecta  Mns.  B.  8.  atpera  odore  Lamb.  et  edd.  vnlg.— 779 

NOTJE 

768  Principio^  hoc  dico^  tfc.]  His  49.  838.  et  seqq. 

vss.  prinsquam  hsec  natnrali  ratione  770  Figurat]  H.  e.  atomoram  for- 

fieri  demonstret  Poeta,  rem  veloti  al.  mas.    Sic  lib.  i.  et  i v.  passiro. 

tins  repetens  refricat  Memmio  sno  774  06f ttfndMiMf  afUe]  Lib.  iv.684. 

memoriam  eorom,  qnae  lib.  i.  el  ii.  et  seqq.  1.  v.  897. 

docuit,  nempe  contineri  in  terra  ato-  777  MuUa  meantf  ifc.]  Hia  6.  vss. 

mos  remm  mnltiformes,  qdarum  alin  idcirco  mnltas  res  hominibns  infestas 

bencficaB  sinl  animantibnsy  ali»  per-  esse  ait,  et  omnes  sensns  nostros  male 

niciose,  ob  naturse  dissimilitndinem^  afficercy  qnia  variis  fignris  prseditae 

obque  diversam  figorarnm  texturam*  constant.    Alis  enim  liednnt  ocnlosy 

Cojosmodi  rem  pergit  variis  exemplis  aliae  nareS|  alin  anresy  alias  liognam, 

ostendere.  Itaqne  his  8.  vss.  prioribns  aliae  tactum  omnem.    Qnod  jam  ex- 

docety  quod  et  jam  docnerat  lib.  i.  ii.  emplo  confirmatnrua  est. 

et  IV.  varias  esse  fignras  omnium  ato-  778  Tactu  lodore]  Lamb.  bene.  Pa- 

morum  in  terra,  quamm  aliae  nocent,  rens,  tactu :  vemm  bis  de  tactn  loque- 

alias  juvanl  hominibos  et  animanti-  retur;  namque  vs.  seq.  de  eo  loqoi- 

bns.  lar. 

Quod  dixi  ttepe']  Praesertim  ii.  vs. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LIB.  Vf.  «799 

Adspeclu  fugiunda^  saporeque  tristia  quae  sint  780 

Deinde^  yidere  licet^  quam  multdB  sint  homim  res 

Acriter  infesto.sensu,  sp^rcaebque,  gravesque. 

Aiboribns  prim^m  certis.gravis  umbra  tributa; 

XJsque  adeo  capttis  faciant  ut  saepe  dolores^ 

Si  quis  eas  subter  jacuit^  prostratos^  in  herbis.  785 

Est  etiam  magnis  Heliconis  montibus  arbos, 

Floris  odore  bominem  tetro  consueta  necare. 

Scilicet  haec  ideo  terris  ex  omnia  surgunt» 

Molta  modis  multis  mnltarum  semina  rerum 

Qaod  permixta  gerit  tellus^  discretaque  tradit.  790 

Noctamumque  recens  exstinctum  lumen,  ubi  acris 

vim:  mqme  pancae,  qua  sini  atpera  gwtatu,  Demum  pates  eernerey  qmm  multa 
res  smt  maanme  amtrario  aensu  hommibui,  etfeeda  atque  i^feeta,  Prime  umhra 
aito  i^fetta  reddita  e$t  cerlis  arboribu8f  ut  pterumtiue  genereut  dohree  capitie^  si 
farte  aHquii  jacene  tn  gramimbuB  reeubuxt  tub  Hiis.  Eet  q[uoque  arbor  in  aitii 
mmtibus  HeHeoms,  qua  solet  interimere  homxnem  feetido  sno  feetore,  Nimirum 
bae  TfTbeuTdm  cwseta  phtrima  rerum  phaimarum  oriuntur  variis  ralionibus  ex  ter- 
rtf,  tdeo  qtda  terrafert  iUa  coirfusa  «tnwZ,  et  reddii  eadero  separata  seonam.  Et 
kmpu  noctmma  recenter  restineta  opprimit  somno^  statim  atque  letdit  nares  tetro 


^^■^^^^^^^^^^ 


nec  sMtem  Mas.  B.  S.  et  edd.  valg.— 780  trittUia  Vind.  Vind.  Ar.— »789  W^^ 
Mos.  B.  1.  slc  scribi  ?oliiit  tArob.— 783  primum  terris  Mas.  B.  1.  tributa  est 
P.  et  alii.-~784  faeiat  V.  ed.  Th.  Ra.  faeiunt  Ferr.— 785  ea  Vind.  V.  ed.  Moa. 
B.  S.  Cant.  Ferr.  Tb.  Ra.  eam  O.— 786  etiam  in  edd.  vnlg.--787  retro  V.  ed. 
Tb.  IU.~788  ideo  terris  P.  et  alii.  in  deotris  Voss.  vet.  et  L.  B.  Vind.  V.  ed. 
BodL  Vind.  fr.  Cant.  Th.  Ra.  inde  otris  O.  Mus.  B.  3.  inde  terris  Ferr.  ideo 
tetria  Bas.  inde  hiata  relicto  Mas.  B.  1.  ex  somnia  Mns.  B.  S.— 789  muUis  deest 
V.  ed.  Th.  Ra.— 790  cadU  Mas.  B.  1.— 791  aeris  Gif.  Par.  Bodl.  Voss.  vet.  et 
L  B.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  acreis  Gryph.  Nard.  Bas.  P.  Ald.  acn  Mas.  B.  1.  et 

NOTiE 

78S  hrfesto  sentti\   H.  e.  infestae  cmictantibns  umbra ;  Jnniperi  gravit 

siot  hooiinis  sensni.  Hinc  Lamb.  pn-  nmbra ;  nocent  et  fmgibns  nmbrse.' 

tat  legendnmy  infestet  sensu^  niroirnm  Sic  etiam  nmbra  taxl  dolores  capitis 

sensn,  pro  tensnl.  Sic  Nonins  citans  ezcitat. 

IwBc  veranm  legit,  infesteni  sensum.  786  Est  etiam . . .  HeUeoms,  ^-c.]  His 

19A  Arborihus  primitmyifc.l  His  8.  6vss.  proponitarii.exemplnm,  nem- 

vss.  continetar  i.  exemplam  eomm,  pe  flos  certsB  arboris,  qnse  nasdtnr  in 

qoft  infesta  snnt  horaini.    Tacet  no-  Helicone.    Taxi  florem  forte  inteUl- 

Bieoarborisy  cujns  nmbranocet.  Pli-  git,  cnjns  meminit  aliqnatenns  PUn. 

nios  XYii.  12.  docet  qnod  *  Jnglan-  xyi.  10.     Helicon  aatem  mons  est 

dian  gravls  et  noaia  sit  nmbra,  etiam  Mnsis  et  Apollini  sacer,  Jaxta  Pbocl- 

capiti  homano,  omnibusqne  jaxta  sa-  dem,  non  procal  a  Paraasso. 

tis.'  Virg.  £cl.  z.  docet  etiam  qaod  788  Tfrrtf  e»]  Anastrophe»  pro  ex 

coDctantibns  noceat  janiperi  umbra,  terris. 

▼8. 76.  '  Surgamus  :  solet  esse  gravis  791  NocturwMque  recens^  4^.]  His 


Digiti 


zedbyGoOgle 


800 


T.  LCrCRBTII  CARI 


Nidor  subftindit  nareis^  tum  cogit  ibddeni 
Concidere ;  nt  pronos  qni  morbus  mittere  sncTit. 

Castoreoqne  gravi  mnlier  sopita  recnmbit^ 
Et  manibns  nitidnm  teneriB  opus  edinit  ei^ 
Tempore  eo  si  odorata  est^  quo  menstma  solvit 

Multaqne  prceterea  languentia  membra  per  artns 


706 


nnonidweyVekHmorlnuillef^wpienmpte  conHuvH  ptmterntft  et  pmikefe  hmnl 
homioes.  Etftmina  etiam  amicpita  acri  Ouioreo  procimhit ;  et  epm»  pra«k- 
rvm  eadit  e  soluiii  manibu»  ^us,  «i  olfecii  Castorenni  in  tempore  qmo  emiitit  men- 
ttrm  Bua.    Deinde  plmima  eHMm  rmrelammidMafmiee  per  amcU  wtewAn^ 


^^»i»i»»#<»0»^» 


edd.  vnlg.^m  Nidar  mAftmHt  Wakef.  ex  ootij.  Nidme  ofleniii  vnlg.  tai 
topii  Voas.  vet.  et  L.  B.  Voss.  marg.  conmpii  volg.  Post  hunc  inserit  Lamb. 
Quin  gravidi»  kiac  nidor  abortum  immittere  numt.-^lW  Concidere  onui.  ▼et.  Ub. 
nt  Miis.  B.  1.  ei  reliqui.  Dejicere  nt  Hav.  Bip.  Delph.  frim/m  P.  Ferr.  V.  ed. 
Tb.  Ra.  Ald.  BodL  Bas.  marg.  pimme  Vind.  Mna.  B.  1.  pnMM  VoM.  vet.  et  L. 
B.  Vind.  fr.  Cant.  fwnoe  O.  ptnnoe  Mns.  B.  S.  fimmuy  fumOf  fnmnm,  Voaa. 
marg.  morboe  P.  Ald.  morbo  reiiqoi  vet.  lib.  miiiere  omn.  vet«  Ub.  eeepe  tmmU 
edd.  volg.  Nidore  ui  mmnoe  qui  nmrbue  miiiere  euevii  Fab.  CirfM  cinere  et  fumm 

?ui  morbum  m.  «.  Voss.  marg.  Concidere ;  ei  fumne  pmei  merbom  m.  •.  Wak^. 
n  not.  tit  epumae  qui  morbo  m.  a.  Lamb.  in  not. — 706  ei  P.  O.  Mus.  B.  1.  S, 
Caut.  Ferr.  V.  ed.  Tb.  Ra.  Aid.  eU  vulg.^796  od0ra  P.  odorataia  Cant.— 706 


NOTJE 


8.  vss.  proponitnr  iii.  exemplum, 
aempe  fomus  Incemse  recenter  ex- 
tinctse  morbnm  comitialem  parit  ob 
gravem  odorem ;  et  ut  Plinius  scri- 
bit  VII.  7.  plerumque  etiam  abortus 
cansa  est. 

798  Concidere  IDtjicere,  ^c.]  Ita  le- 
gendum,  partim  ex  Pareo,  partim  ex 
Lambino  et  allis.  Namque  senteatia 
hsc  est :  fumus  Incenne  recenter  es- 
ttact»  coBtopit  bominem,  sicut  so- 
let  eum  consopire  morbns  illey  qni 
pronos  d^idt  homines.  Morbus  antem 
qui  dejicit  pronos  hominesymorbus  est 
comitialisy  Oallice  fNal  cfldvc.  Parens 
itaqne  legit:  Deficere  ut  pritm  qui 
morbue  eetpe  euerii,  Lanbinus,  Conci^ 
dere  ni  pronm  quimerbuemittereeuevit. 
Vnlgares  editiones  cormpts  snnt 
omnino.  Alim  enim,  Coneidere  nt  pri- 
moe^  4c  AlisB,  Conddere  ni  Lumm. 
Alise,  Cofiadtfre  ut  pronus,  ifc, 

704  Caetoreoque  grmoi,  ifc.]  His  8. 


vss.  coatinetor  it.  exemplum  de  Cas- 
toreo,  quod  genus  est  pbanuacl  ez 
testiculis  Castoris  avubis  composl- 
tnm,  quod  fietido  et  gravi  suo  odore 
ita  laedit  mnlieres  gravidas,  nt  par- 
tum  abjiciant,  inqnit  Plinius :  Lncre- 
tins  vero  ait  Aeminas  tantum  conso- 
pire,  et  facere  ut  e  manibus  remit- 
tant  quicquid  teoeat,  si  odoratse  sSnt 
ilhid  eo  tempere  quo  menstraa  boI- 
▼unt. 

705  Niiidmnepue]  Nempe»  telam, 
aut  opns  ad  lanifidmn  peitlneM : 
quod  nitiduai  vocat,  propter  Tarios 
Golores  quibns  splendet:  vel  qood 
plane  perfectnm  est. 

706  Siodemia  eei]  Sopp.  Caatore* 
mn.  Porre  vocalU  t  non  eliditnr  ia 
voce  '  si '  ante  vocalem  seqnentem, 
sed  breviatnr. 

797  Multaque  preeterea,  ifc.']  His  fl. 
▼ss.  monet  alia  esse  simllia,  qnse  no- 
ceant  hofflinibns. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RRRUM   NJLTURA    LIB.   VI.  801 

Solvunt^  atqne  ammam  bdMactant  sedibfis  intas. 

Denique»  si  caHdis  etiam  contere  lavabris 
Plenior,  et  fueris  solio  ferv entis  aqnai ;  800 

Qaam  facile  in  medio  fit  ntei  des  ssepe  rainas  ? 

Carbonumqiie  gravis  vis,  atque  odor^  insinoator 
Qaam  facile  in  cerebmm,  nisi  aquam  praecepimtis  ante  ? 

Aty  quom  membra  domus  percepit  fervida,  nervis 
Tam  fit  odor  vini  plagae  mactabilis  iastar.  805 

d  di^ieiwH  animam  e  suis  sedibus.  Tandem^  si  lardes  quoque  in  ferventibus  baU 
«rit,  ei  aUwrfueris  in  soUo  aqua  eaHda,  accidit  perfacife  tif)i  in  medit  rllo  solio, 
utjderumgue  patiaris  delufuium  animi,  Et  acris  odor,  ei  virlus  carbonum  penetrat 
perfmHe  t»  eerehrum,  nm  aniea  sorpnmus  agmttm.  Atqui  ^Uom  ubi  cmUdm  fekris 
'\  artwhmmm»f  h»€  •det  tiniJU  mdinaiar  icim$  penetrabttit.  Nemnsqmdfua 


9tfue  P.  Ub^acimU  M im.  B.  3.  sedibus  ipsis  Oelpb.  Gassend.— 799  si  ta  edd. 
tttlft.  cuM  te  relataris  P.  V. e<l.  O.  Ma».  B.  3.  Ald.  Ferr.  cuncta  reiatarisVmd. 
cmietere  Imumrit  Vind.  fr.  cunciere  lacacris  Mos.  B.  1.  coniere  lacari  Cant.  Oryph. 
Nard.  Baa.  cuncta  lavaris  Bodl.  condere  lavaris  V.  marg.  2.  nisi  relataris  V. 
marg.  8. — 800  ojjlueris  Cant.  ef  fluites  Mns.  B.  l.  efflueris  reliflai  vet.  lib. 
q/fuerisdolim  Heins.  2.  ei  solio  in  fueris  Hav.  Bip.  ei  superis  solio  in  Par.  etfueris 
fsUo  in  Delpb.  mqua  Vind.  fr,— 802  ordor  Vind.  ardor  Cant.— 803  cdebrmm 
Vind.  fr.  aqua  Vind.  Mus.  B.  $.  pereepimus  Mns.  B.  1.— 804  Aui  nisi  Gif.  Par. 
Sos.  domus  P.  in  oot.  Ferr.  Sus.  Grypb.  marji^^  domnms  Vind.  Voss.  vet.  et  L.  B. 
domis  vel  donus  O.  Cant.  dominm  V.  ed.  Tb.  Ra.  Mus.  B.  1.  Gryph.  Bas.  marg. 
Kard.  Bat.  domans  Mns.  B.  l.  ia  mfrrg.  Vosi.  marg.  Heins.  2.  membra  minms 
Orypb.  Bas.  marg.  P.  Ald.  membra  prius  Gif.  Par.  pertexii  P.  V.  ed.  Bodl. 
Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Gif.  Par.  Gryph.  Bas.  marg.  Nard.  Bas.  iMmf  Wakef.  ex 
conj.  mifsliuii  Grouov.  Sns.  servus  P.  Gryph.  Bas.  msurg.  Ald.  servis  Vind.  V. 
ed.  Bodl.  O.  Mus.  B.  1.  3.  Cant.  Nard.  Bas.  Ferr.  1%.  Ra.  Heins.  2.  fervis 
Voss.  vet.  et  L.  B.  Vind.  fr.  febris  vulg.— 805  Dmii /act<  Vind.  Tumfaai 
O.  Mns.  B.  S.  Atti  iii  Gif.  Par.  rtm  pro  viMi  Vind.  O.  M as.  B.  3.  manabiUs  P. 

NOTiE 

799  Deniqmey  si  cditfify  ^rc.]  Hh  3.  nempe  carbonis,  cujns  potlas  odor 
vss.  pToponifor  v.  exemphim,  nempe  gravis  snffbcat  homines,  ittsi  prius 
bafaiei,  quod  nocet  bomini,  si  dintius     aqnara  biberint. 

ni  eo  immoretur.  Patitar  enfan  aoimi  804  il<,  ^tctm  fn^jii^,  ^-c.]  His  2.  vsf . 

defettitfiwnr  si  dlatins  maneat  in  ca*  continetnT  nf .  exemplom.    Ubi  fe- 

Hdse  aqnae  sofio.  bris  altqirem  invasir,  hnie  sane  odor 

Si  [tn]  Lamb.  bene,  nt  patet.   Pa-  vint  perntciosns  est,  et  instar  plagflB 

nvUySiecdSdis;  mafe,  at  mauifestam  maDabifis.    S\t  Hntem  bene  restifuit 

patet.  hunc  versnm  Lambimis.  Mlnas  enim 

LatmbrkfJ  k  lavando :  h.  e.  bafateis.  recte  Parens,  Awi  idsi  membra  prims 

800  Mio}  Solirnn  fts  erat,  in  qno  periexii  frigida  servus,  Nardins,  Ami 
veteret  lavaiNint  se  sedente».  emm  membra  dominus  ptrtexii  fertida 

801  Des  rmntts']  Antmi  deliqainm  Sfrrn.  Alif,  Aui  nisi  membra  prims 
patiarls.  pertexii  fertida  servus.     Gassendns, 

802  Car6oNiiiii^f  gravis,  Sfc,']  His  At  qtem  membra  hominis,  Ifc,  Sana 
t.  vss.    pvoponitnr   vt.  etemplmn,  qnoqne  fectio. 

Delpk,  et  Var.  Ctss.  Lmcret.  3  E 


Digiti 


zedbyGoOgle 


802  T.    LUCRETII    CARI 

Nonne  vides  etiam  terra  qubque  sulfur  in  ipsa 
Gignier,  et  tetro  concrescere  odore  bitumen? 
Denique^  ubi  argenti  venas  aurique  sequuntur, 
Terrai  penitus  scrutantes  abdita  ferro ; 
Qualeis  exspiret  scaptensula  subter  odores  ?  810 

Quidve  mali  fit^  utexhalent  aurata  metalla? 
Quas  hominum  reddunt  facies,  qualeisque  colores  ? 
Nonne  vides,  audisve,  perire  in  tempore  parvo 
Quam  soleant;  et  quam  vitai  copia  desit, 
Quos  opere  in  tali  cohibet  vis  magna,  necesse  est?         815 

cemiB  etiam  sulfwr  generari  in  ipea  ieUwre  ?  et  bitumen  etiawi^  qood  cooitet 
gram  odoref  generari  in  terra  P  Demumf  eum  homines  eectantur  venoi  orgenH  et 
aitri  fodientee  funditus  cam  /erro  viscera  terrte,  qualet  odoree  suhtus  SeaptemUa 
eadudet?  Et  qumUum  malum  datur^  ui  metalla  auri  expirent  illud  lorAom? 
Qualee  reddunt  mUua  hominum  fodientlum  i  Et  qualee  coloree?  Nonme  cemitf 
et  audis  quot  bomines  consuescant  interire  in  minimo  tempore  ?  et  quam  «ttiit- 
1  tit  iis  donum  ri/<r,  quos  violentia  fortis  retinet  in  taU  opere?    Oportet  ergo 


Oif.  Par.  Delph.  Gryph.  Bas.  marg.  mutabiHs  O.  mattabilis  Cant— 806  ipso 
Moa.  B.  1.— 808  argento  Vind.  Mos.  B.  8.  Vind.  fr.— 809  Terra  Vind.  Mof. 
B.  S.— 810  exspiret  P.  Vind.  Bodl.  O.  Vind.  fr.  Cant.  exspirat  vnlg.  scatens  via 

0,  Cant.  scatensiUa  Mos.  B.  1.  scatensula  Mos.  B.  8.  scaptembula  Ferr.  stuptem* 
buia  V.  ed.  Th.  Ra.  scaptesuta  Hay.  Bip.  Delph.— 811  sit  Bas.— 812  komini 
Mos.  B.  l.— 818  audire  Vind.  Mos.  B.  8.  Vind.  fr.— 814  sole  antequam  Mos.  B. 

1.  ac  P.  ae  V.  ed.  I1i.  Ra.  deest  O.  vita  Vind.  fr.  defit  Gryph.  Nard.  Bas.  V. 
cd.  P.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  defiat  Gif.  Par.— 816  operire  Bas.  marg. 


NOTJE 

805  MactabUis  [manabUis]  Penetra-  809  Terrai,..abdita'i  Tfrras  abditaa; 
bilis.  Sic  1.  685.  <  Manabile  frigos.'  terrae  viscera.  Sic  alibi '  strata  visd/ 
Lambinos  legit,  maetabiliSf  qoae  mac-  pro  strata  via :  *  claosa  domomm/  pro 
tare  qoeat.  claos»  donios,  &C, 

806  Nonne  vides  etiam,  dfc,]  His  2.  810  Scaptensula  [Scaptesuid]  Locai 
▼ss.  continetnr  viii.  exempiom.  Sol-  in  Macedonia,  obi  argentnm  fodi  sole- 
far  enim  et  bitomen,  qose  homini  bat,  a  verbo  audur»^  fodio.  Apnd 
maxime  sont  noxia,  generantor  ex  Stephanom  legitor  ffieawrriHKfiy  foasi- 
ipsa  terra.  Scilicet  propios  rem  scni-  lis  materia.  Qoanqoam  ille  non  in 
tator  Poeta  in  ipsis  terrae  visceribns.  Macedonia,  sed  in  Thracia  eam  col- 
Occorront  primnm  solfor  et  bitnmen.  locat    Qoidam  legont  Scaptensuim. 

807  Gignier]  Poetice,  pro  gigni.  Subterl  Sopp.  terram. 

808  Denique,  ubi  argenti,  ifc.]  His  812  Quas  hominum  reddunt  faeias} 
10.  vss.  proponitor  ix.  exempliim.  Nimirom,  qoam  pallidas,  qnam  livi- 
Scaptesola  metallaria  pariter  ita  das,  et  qoam  exsangnes;  ita  ot  vi- 
male  olet,  ot  brevi  coniiciat  damna-  deantor  mortoi  arobolare. 

tos  ad  metalla  fodienda.    Igitor  ex        814  Desit]  Alii,  defiat.    Sopp.  us, 

his  terrarom  venis,  et  aliis  sopra  dic-  qoos,  Scc, 

tis  rebos  exhalantor  semina  qo«dam        816  Opere  in  tali]  Nempe  in  me- 

tetra  et  graveolenUa.  tallis  effodiendis. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE    RERUM   NATURA    LIB.   VI.  803 

Hos  igitur  tellas  omneis  exaestuat  sestus ; 
Exspiratque  foras  in  aperta^  promptaque^  coeli. 
Sic  et  Avema  loca  alitibus  submittere  debent 
Mortiferam  vim,  de  terra  quae  surgit  in  auras, 
Ut  spatium  coeli  quadam  de  parte  venenet ;  820 

Qoo  simul  ac  primum  pennis  delata  sit  ales, 
Inpediatur  ibei,  caeco  conrepta  veneno, 
Ut  cadat  e  regione  loci,  qua  dirigit  aestus : 
Quo  quom  conruit  haec  eadem  vis  illius  aestus, 
Reliqnias  vitae  membris  ex  omnibus  aufert.  825 

Qoippe  et  enim,  primo  quasi  quemdam  conciet  aestum ; 
Posterius  fit,  utei,  quom  jam  cecidere  veneni 

^^J^  exhalH  ist&s  omms  vapores,  et  emttat  extra  in  patentem  et  faeilem  aera. 
Sumbter  Hwm  ipea  Avema  loca  debent  sunum  mittere  avibus  virtntem  U^eram^ 
^ascenM  df  telbire  injlatw  aerios,  ut  infieiat  veneno  spatium  aeris  in  certa 
forte,  Quam  t»  partem  aeris  stathn  atque  avis  deportatafuerit  suis  alis,  necesfte 
eit  uttn  eaparteretineatur  capta  veneno  latenti,  et  decidat  ex  ea  parte  (od,  per 
fwm  vaporgn,v\s  aseendit,  Jn  quam  partem  loci  ubi  cecidit,  kac  eadem  violentia 
ubMS  vaporis  abstrahit  ei  reliquias  vita  ex  cunctis  illins  artubus.  Namque  primum 
ixcUat  veluti  quandam  perturbationem  mentls.    Venim  postea  accidit  ut,  ubi 

vaeare  Gryplu  Nard.  Bas.  Heins.  2.— 816  Nos  Mus.  B.  8.  V.  ed.  Th.  Ra. 
tsmstuat  P.Vind.V.  ed.  O.  Vind.  fr.  Mus.  B.  1.  8.  Ferr.  V.  ed.  Tli.  Ra. 
rastuH  valg.  €estuat  Cant.--817  Exspiretque  Hav.  Bip.  Delpb.  apertaque  O. 
V.  nuurg.  2.  apertum  Voss.  marg.-«818  makt  bussum  miitere  Mas.  B.  1.  Vind. 
nofif  bus  summittere  Vind.  fr.  malit  su^sum  mittere  Mus.  B.  8.  pestem  pro  debent 
Mos.B.  8.  Mform  inmarg.  Mns.  B.  3.  deestMus.  B.  1.  Vind.  fr.  Ferr.V. 
ea.  Th.  Ra.->820  veneni  P.  V.  ed.  Bodl.  Voss.  L.  B.  O.  Mus.  B.  1.  Cant.  Ferr. 
Tli.Ra.  Ald.  veneni est  Mus.  B.  3.  legi  jubet  Et .,,venenat  P.  in  not.— 822 
esrrupta  V.  ed.  Tb.  Ra.— 828  Et  Delpb.  Gassend.  qua  se  erigit  Fab.  derigit 
Gif.  Par.~824  kic  Mns.  B.  1.  8.  Gryph.  Nard.  Bas.  uUus  Cant.  H.  vs.  deest 

V.  ed.  Th.  Ra.— 825  vita  Vind.  V.  cd.  Ferr.  Th.  Ra.  vitam  Vind.  fr 826 

PnmiNiiMus.  B.  3.  continet  Mus.  B.  1.— 827  tum  jam  Mus.  B.  1.  venena  P. 

NOTiE 

816  JEstwi]  Vapores  tetros.    Non     ram  ex  iis  locis,  quae  Avema  vocant, 
tamen  metaUorom  nnns  est     emergere   atomos  tetras  et   grave- 


odor:  odor  enim  anri  igne  calefacti  olentes,  quae  et  volucres  pretervo* 

soavb  ett:   argenti  minus   gratus:  lantes^etquadrupedesingressos  ene- 

«risspQrcoA:  ferri  teter.  cent. 

817  /m  aperta,  promptaque,  eeeli]  In  822  Conrepta]  Pro  correpta. 
apertas  et  promtas  cceli  anras.    lu  827  Cecidere]  Supp.  aves.    Mntatur 
tpertam  CQeloin.    Sic  supra  vs.  809.  enim  nnmerus,  sicut  et  genns  vs.  758. 
'  Terrai  abdita.'  Qnod  familiare  est  Lucretio,  ct  Ho- 

818  Sic  et  Avema  loca,  ^rc]  His  12.  mero  passiin. 
vu.  coQclodit  a  siraili,  ut  aiunt,  ter- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


804  T.   LU6RETII  OARi 

In  funteis  ipsos,  ibi  sitquoqne  vita  voHHmda, 
Propterea  quod  magna  maU  sit  copia  circum. 

Fit  quoque^  ut  interdam  vis  bsec  atque  sestus  Ayerni  880 
Aera^  qui  inter  aveis  quoraque  est  tenramque  kMiatus, 
Discutiat^  prope  utei  locus  hinc  Unquatur  inanis ; 
Quoins  ubi  e  regione  loci  venere  vcdantes» 
€Iaudicat  ex  templo  pennarum  nixus  inanis, 
£t  conamen  utrimque  alarum  proditur  omne.  835 

Heic^  ubi  nictaxi  nequeunt,  insistereque  alis, 
Scilicet  in  terram  delabi  pondere  cogit 
Natura ;  et,  vacuum  prope  jam  per  inand  jacentes, 
Dispargunt  animas  per  caulasi  corporis  omneis. 

Frigidior  porro  in  puteis  aestate  iit  humor,  840 

aves  iltae  corruerunt  in  ipnu  scaturigwe$  venemV  tn  tu  etiam  icameitda  sit  iUU 
anima  ;  eo  quod  abundana  vis  veneni  Het  ctt'ca.  Accidit  etioMf  ui  aUqutmdo  foii 
iUa  atque  ille  vapor  Avemi  di^iciat  aera  totum^  qui  poeitut  est  imter  oUles  et 
terramy  ita  ut  inde  apatium  reUnquatur  fere  vacuunu  Conira  quam  partem  epaiU 
eum  aves  voUtantes  accesserunt^  sufnto  conamen  incassum  akarum  daudicai^  et  totm 
vts  pennarum  ex  uiruque  parte  deseritur,  Cum  igUur  non  vaUnt  conearif  neqfua 
austineri  pennis  sois,  tonc  naturafacit  ut  ibi  ntmtnim  cadant  pre  sua  gramtaie; 
et  languentes  fere  Jam  per  inane  vaoams  di^peiunt  animas  per  cuncta  forandna  eor- 
poris.    Ceterum  aqua  fitfrigidior  in  puteis  astivo  tempoTe^  eo  qwA  terrafit  arida 


^* ^^^^^«^^^ 


Gryph.  Aia.--828  /rotiHt  Caat.  i^psas  «idt  Mn».  B.  1.  tp«#  «tU  Bftifl.  B.  8.  V.  ed. 
Tlh  ^.—81»  jK  P.  Vlnd.  V.  «d.  YiiMl.  fr.  Ca»t.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.— 8»1  qem 

deeit  O.  ioceAwt  Vind.  Tb.  Ra.  V.  ed.  Ferr 8M  Jinovthir  Vind.  Vind.  fr.— «S 

e«e  regyme  V.  ed.  Th.  Ra.— 8S4  MniMniiit  P.  Vind.  Bedt.  O.  Mm.  B.  1.  CanC 
Perr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  tn  imtii  Cant— 815  perditnr  P.  Oiypli.  marg.  Baa. 
marg.  Ald.— 8S6  «taMft  vnlg.  vexari  Gryph.  rkeari  V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.-« 
8S7  forrtf  P.  V.  ed.  Oif.  L.  B.  Par.  Th.  Ra.  Ald.~888  Naturam  P.— 840  Cm^ 
/Hftdtor  Vind.  Vindw  ft.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  sii  Viad.  Mne.  B.  1.  Ferr.— 841 

NOTiE 

828  Ft<a  tH>miaitfa]  Vita  amittenda :  8S9  Per  caulas  carparis']  Per  poros, 

anima  efianda.  per  aperta  feiamiaay  permaatns  oor- 

880JFU9MOfM«,tatnl«nhoN,4r«.]Hia  porii.    Sk  in.  T88. 

1 0.  T88.  novam,  sed  ridicnlam  anbnoe»  840  Frigidiar  parrOf  ijfeJ]  Hb  76..  ipoi. 

tit  cansamy  enr  aHtes  cadaat  in  Aver-  qnKtit  jam  onr  aqo»  in  pnteia  ac  Ib» 

na  loca :  quati,  inani  facto  aere  per  tibns  qnibnsdam  «stale  frif^ior  ail» 

balitnm  tetri  vaporis,  avet  sottentari  hjreme  ver»  ealidior.     Cnr  Snon  md 

ne^eaiit.  AmmoBia  ftimmi  do  dio  frigidn»  ait, 

888  Nietari  [ntMrt]  Conari^  niti;  et  de  Doeto  ealidns.    Cnr  in  aqan 

a  vofbo  nitor.    Lamlnnni  nictari,  frigida  fontis  Jovit  in  Dodono,  tmda 

888  Vaemun  per  inane]  Per  aera  tamen  admota  acceodatnr.    Car  d«U 

vacunm.  Sic  passim  loquitur  i«  et  u.  ces  io  mari  fontes  fcatvrianl.    Qna* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATI7RA    LIB.  VI. 


805 


Rarescit  qaia  terra  cakwey  et  semina  si  qua 
Forte  vaporis  habet,  propere  dimittit  iii  aaras : 
Qro  magis  est  igitar  telius  ecfeta  calore» 
Fit  qooque  frigidior,  qni  in  tara  est  abditus,  hatnor. 
Frigore  quom  premitar  poiTo  omnis  terra^  coitque^ 
Et  qaasi  conoresdt;  fit  scilicet  in  coeando, 
Exprimat  in  pnteos,  si  quem  gerit  ipsa,  calorem. 
Esse  apad  Hammonis  ftmom  fims  lace  diama 


846 


«rfit ;  ei,  n  /otiam  cotUuut  alt^mu  «Uomoi  ifnU,  tubUo  emUlit  ios  in  fiaUu  lurm» 
Ergo  qutnUo  phu  terra  ett  pradUa  calore,  tamto  /rigidior  fit  aqna^  fom  iatet  oub 
terra,  Venm  mbi  tota  terra  eomprimUur,  ei  contrakUwr  pr»  frtgoroj  et  veMi 
emigdatwr,  tonc  nimxnm  aecidU  nt  conveniendo  ia  seipsam  emUtat  t»  puteoe  oat»* 
remy  ei  ip$a  conHnet  aUquem.    Fom  quidana  prope  templum  Ammonis  dicitur  esMe 


ArtoeU  P.  Bodl.  Vom.  Tet  Mnt.  B.  1.  3.  Caot.  Oif.  Oryph.  Nard.  Bat.  V. 
mrg.  1.  Vo8S.  marg.  Ferr.  Th.  Ra.  Altl.  ReoeU  0.--84t  eqfeta  Tel  efeta  P. 
Viwl.  V.  ed.  Voti.  Tot.  et  L.  B.  Mns.  B.  1. 1.  tgtcta  O.  et  edd.  vnlg.  egeeta 
BodL  Vied.  fr.  Caat  mfore  P.  Heias.  1.^844  Uoc  nt  edd.  Tolg.  Hoc  quoqwe 
joldam.  im  deest  Delpn.— 846  ui  coeundo  edd.  vnlg.  quohmdo  V.  ed.  Viod. 
ViDd.  fr.  Tb.  Ra.  Ferr.— 848  Eue  Voss.  vet.  et  L.  B.  Delph.  Lamb.  Hav. 


NOT/E 


mm  remm  eansas  reddere  conatnr. 
Itaqne  his  8.  vss.  prloribns  perscm- 
tatnr  nnde  fiat,  nt  «state  aqna  pn* 
teomm  fVigidior  sit,  byeme  vero  ca- 
Hdior.  Haoc  antem  reddit  rationem ; 
Bhniram,  qvia  pntat  sstate  terram 
aridam  fieri  pne  nimio  solis  aestn ; 
ex  ariditate  antem  inducta  meatns 
teme  fiant  et  pori  late  aperiimtur, 
qoibns,  qofcqnid  caloris  intns  inest, 
exhalat  foraa.  Hyeme  contra,  terra 
comprimitor  et  cootrahitnr  frigore  in 
sQmma  ana  snperficie ;  qno  fit  nt  ca^ 
lornon  exhsdet  in  aera,  sed  snbter 
ciprimatar  in  pnteonmi  aqnas.  Qnod 
Arlstoteles  dicit  fieri  per  Antiperi- 
stasin ;  et  qnod  Cicero  lib.  n.  de  N. 
Deor.  ftic  expUcat  ex  Stoicoram 
mente :  *•  Omnes  igitnr  partes  mnndi, 
tangnm  antem  maximas,  calore  fnltae 
snttineatBr.  Qnod  primnm  in  teme 
■atnra  perspici  potest.  Nam  et  la* 
pMnm  coBflicto  atqne  tritn  elici  ig- 
nem  vtdemns:   et  recenti  fossionc 


terram  fumarecalentem:  atqne  etiara 
ex  puteis  Jogibus  aqnam  calidam 
trahi,  et  id  maxime  hybernis  fieri 
temporfbns,  qnod  magna  vis,  terrae 
caveraisy  contineatnr  caloris ;  eaque 
hjeme  sit  densior,  ob  eamque  cau* 
sam  calorem  insitum  in  terris  conti- 
neat  arctins.' 

841  Rarescit'\  Lamb.  et  Parpus, 
bene.  Slc  enim  vs.  870.  *  Et  rare- 
i^cit  calido  miscente  vapore.'  Nar- 
dins  vero  areaeit,  Rarescit  autem 
terra,  qnia  arescit. 

843  E^a[ajf!ecta'\  Lamb.  bene.  Ideo 
enini  aqua  in  pnteis  liyeme  fit  calida, 
qnia  terra  «tTecta  calore  calefacit 
eam  sobter.  Vulgatae  lectlones,  ejfk- 
ta ;  male,  et  contra  verba  Lncretil. 

848  Es$e  apud  Hammonis  [Ammonis] 
t^J]  His  antem  Sl.  vss.  scqq.  scisci- 
tatnr  nnde  fiat  nt  fons  ad  Ammonis 
templnm  interdin  frigiduA  sit,  nocti- 
bns  vero  ferveat.  Qniotns  Ciirt.  iii. 
Plin.  II.  109.  et  P.  Mela  i.  8.  testau- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


806 


T.   LUCRETII    CARl 


850 


856 


Frigidus^  et  calidus  noctarno  tempore^  fertur. 
Hunc  bomines  funtem  nimis  admirantar,  et  acri 
Sole  putant  subter  terras  fervescere  partim, 
Nox  ubi  terribili  terram  caligine  texit : 
Quod  nimis  a  vera  est  longe  ratione  remotum. 
Quippe^  ubi  sol,  nudum  contractans  corpus  aquai, 
Non  quierit  calidum  supera  de  reddere  parte, 
Quom  sopemm  lumen  tanto  fervore  fruatur: 

frigidiu  dlaimo  iempwty  noctuma  vero  hue  caKdus,  MortaUs  mirantw  i 
hmc  /oniemf  €<  credwU  illnm  caiefieri  celeriter  vehementi  calore  eolis  aubter  ter- 
rat,  tiatim  aigue  nox  operuU  terrao  korrilnUbui  tenebria,  Quod  qnidem  niwas  ett 
froad  refndium  a  veritate  rei»  Namque,  cum  sol  tangeni  nudatum  corpus  aqmt 
non  potuirU  tamen  caltfacere  illud  de  pmie  suprema,  etiamsi  lux  UUus  supema 

Coaf.  Est  reUqui.^849  Frigus  Cant.  at  catidus  edd.  ▼ulg.— 861  ni|i<tiii  Mni. 
B.  1.  et  edd.  Tulg.— 852  Hoc  Ferr.  e«rramVind.  O.  Vind.  fr.  Mns.  B.  1.  I. 
Ferr.  terraV.  ed.  Tb.  Ra.  terras  vulg.— 864  udum  Oryph.  Nard.  Bas.  marg. 
nitidumMus.  B.  8.  contrectans  edd.  vnlg.— 855  querU  supere  Cant.  ^iit^  «ic^ 
ads  y.  ed.  Th.  Ra.  parti  Bas.— 866  Lumine  cnm  superum  Mus.  B.  1.  lumen  tanto 


tur  idem  de  hoc  fonte.  *  AmmonU/ 
inquit  Mela,  <  oracuium  fidei  incly tSB ; 
et  fotts,  qoem  solif  appellant....fon8 
media  nocte  fervet:  moz  et  panlatim 
tepeacens,  fit  luce  frigidus ;  tnm,  nt 
•ol  turgit,  iU  frigidior  subinde ;  per 
meridiem  maxime  riget.  Sunt  deinde 
tepores  iterum ;  et  prima  nocte  ca- 
Udus ;  atque,  ut  illa  procedit»  iu  ca- 
Hdior;  runus,  cum  est  media,  per- 
fervet.' 

Hammonis  [Ammonis]  Jovis,  qui  Am- 
mon  dictns  in  desertis  Liby  sb  sub  Arie- 
tis  formacolebator.  Cujns  appellatio* 
ais  hsc  ratio  redditur.  Liber  pater 
•eu  Bacchus  cum  per  Liby»  deserta 
doceret  ezercitomy  universa  jam  Asia 
devicUy  siti  admodum  laboravit. 
Imploravit  ergo  auxilium  a  Jove 
patre,  statimque  apparuit  ei  figura 
Arietis,  qnem  dum  fugientem  inse* 
queretnr,  pervenit  ad  fontem  amoe- 
nissimum.  lUqoe  desiderio  potiUs 
credidit  Arietem  illam  foisse  Jovem, 
eoi  templom  ibi  in  arena  consecravit, 
Jovemqoe  tocavit  Ammonemi  h.  e. 


NOTJE 


Arenarium. 

850  Hunc  AomtMM,  tfcj  His  11.  vss. 
refuUt  sententiam  eorum,  qui  credi- 
derunt  aquam  fontis  Ammonis  inter- 
diu  frigefieri,  noctibus  vero  fervere 
ab  unius  ardore  solis  aut  recedente, 
aut  accedente.  Quod  a  majori,  ut 
aiunty  fieri  non  posse  arguit  Si  enim 
sol  nudum  et  apertum  aqnse  corpns 
superne  neqnit  calefacere,  quanto 
minns  potest  aquam  subter  terraB 
corpus  spissum  latentes  coquere. 
Namque  necesse  esset  ut  totum  terrac 
corpus  permearet  solis  ardor,  ut  de 
nocte  calefaceret  aquas  illius  fontis. 
Cum  tamen  viz  permeare  qneat  sep- 
tas  et  claosas  domos. 

861  Fertescere  [ferviscers']  A  verbo 
fervo^  isy  tertise  conjug.  Dicitur  au- 
tem,  et  ferveo,  es,  et  fervo,  is»  ot 
saepe  monni. 

854  Nudum]  Lamb.  bene ;  h.  e» 
apertum  et  patens.  NonnuUi  udumm 
Male. 

855  Supera  de  parte]  De  sopera, 
sea  soperiori  parte :  supeme. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE   RBRUM    NATURA    LIB.    VI.  807 

Qai  queat  hic,  subter  tam  crasso  corpore  terram, 
Percoquere  hamorem^  et  calido  sociare  vapore  ? 
Prsesertim^  qnom  vix  possit  per  saepta  domorum 
Insinaare  suum  radiis  ardentibus  aestum  ?  660 

Quse  ratio  est  igitur?   Nimirum^  terra  magis  quod 
Rara  tenet  circum  funtem^  quam  caetera  tellus ; 
Moltaque  sunt  ignis  prope  semina  corpus  aquai. 
Hoc,  nbi  roriferis  terram  nox  obruit  umbris^ 
Ex  templo  subtus  frigescit  terra,  coitqne :  865 

Hac  ratione  fit,  ut^  tamquam  conpressa  manu  sit^ 

pr^BdUa  mt  ingenH  cahre,  quomodo  igitur  fiet  ut  posait  tUe  caior  caUfacere  aquam 
SMbter  terrmn,  qus  constat  corpore  adeo  detuOf  et  temperare  illam  ealore  ferventi  i 
PrtMpme  qwmiam  vix  iUe  sol  queat  mittere  suum  calorem  cnm  suia  ferventilme 
splendorHma  per  daueae  domos,  Queenam  ergo  causa  est  7  ScUicet,  quia  terra 
magis  rarrfacta  eircmncingit  huncfontem,  quam  omnis  alibi  terra.  Et  qmnjuxta 
eorpus  aqute  sunt  ptures  atomi  ignis,  Inde  fit  ut,  cwn  nox  ohduxit  terram  tenebris 
madidiSf  subito  terra  subterfrigescaty  et  contrahatur,    Hoc  modo  accidit  nt,  quasi 


O.  fen&re  Vind.  V.  ed.  Tb.  Ra.  fevore  Vind.  fr,— 85T  Qtrf  queat  kunc  suJbter  P. 
Ald.  Qmque  adit  super  Vind.  Mns.  B.  3.  Quique  adhuc  super  Mus.  B.  l.  V.  ed. 
Ferr.Hi.  RsusuperaW.  marg.  1.  supra  V.  marg.  2.  Qui  queat  hic  super  O.  Vind. 
fr.  Qui  queat  JUc  supra  Cant.  crassi  corporis  Orypli.  Nard.  Bas.  terra  Bodl.  et 
»lc  legendnm  c«nset  P.  in  not. — 868  Perquo  ceremnorem  Vind.  Perquoquere 
nmorem  Vind.  fr.  Per  quc  ter^a  humorem  Mus.  B.  3.  Perquo  quere  humorem  Cant. 
Perquoauers minorem  Ferr.  Perquere minorem\.  ed.  Tli.  Ra.  calidoso  cJare  Vind. 
Vind.  rr.  eaHdo  sadare  O.  et  sic  legendnm  pronnntiat  P.  in  not.  calido  sol  dare 
V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  calido  sedare  Mus.  B.  1.  calidos  efflare  Mus.  B.  8. 
ocqwre  Vind.  O.  Vind.  fr.  Mus.  B.  1.  Cant.  Gryph.  Nard.  Bas.  Delph.  vaporem 
P.  V.  ed.  Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  sed  vapore  P.  corr.  in  not.  vapori  vulg. — 
SS9  luxpossit  Ferr.--862  Parwi  tenet  P.  Bodl.  Cant.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald. 
Pmratenet  Voss.  L.  B.  Partene  Yoss.  vet.  Pura  tenet  O.  Miis.  B.  1.  3.  Gryph. 
Nard.  Bas.  Bas.  marg.  PartheniceYon.  marg.  cerium  P.  V.  ed.  Bodl.  Ferr. 
Th.  Ra.  Ald.  Bas.  marg.  circwn  huncfontem  edd.  vnlg.  extera  teUus  Cant.— 864 
Hinc  edd.  vulg.  tibi  V.  ed.  Bodl.  undis  P.  Bodl.  O.  Mw.  B.  3.  Cant.  undas 
Mu».  B.  1.--865  sonitus  Ferr.  V.  cd.  Th.  Ra.  Vind.  O.  Vind.  fr.  Mus.  B.  1. 

NOT^ 

868  Soeiare  vapore^  Temperare  ca-  semina,  quap  in  terra  circnm  fontem 

lore;  calefacere.  illnm  sunt,  et  sob  aqua.    Rem  au- 

W9    Sapta   domorum]  SepUs    et  tem  sic  explicat,  ut  terra  noctiirno 

dausas  domo».    Sic  ▼».  227.  et  alibi  frigore  compressa  velut  exprimat  et 

paasim.  transmittat  in  aquam  ejusniodi  semi- 

861  Qmg  ratio  est  igitur^  ^c.]  Hl«  na ;  nnde  aqna  incalescat.    Calore 

lS.vs».referti.cansamhujn»frigori»  vero  diumo  laxata  terra  veluti  re- 

diami,  ct  nocturoi  caloris  aquarum  «orbeat  eadem  semina  ;  nnde  et  aqua 

fontis  Ammonis  in  ignis  sen  caloris  frigida  rcmaneat. 

Digitized  by  VjOOQIC 


808  T.   LUCRBTil   GABI 

Exprimat  in  tuntaiD»  quse  seouna  qaomqna  babet  igni»; 

Quae  calidum  faciunt  laticis  tactum,  atque  yaporem. 

Inde,  ubi  sol  radiis  terram  dimovit  obortis, 

Et  rarefecit^  calido  miscente  vapore ;  870 

Rursus  in  antiquas  redeunt  primordia  sedes 

Ignis,  et  in  terram  cedit  calor  omnis  aquai : 

Frigidus  banc  ob  rem  fit  funs  in  luce  diurna. 

Praeterea^  solis  radiis  jactatur  aquai 
Humor>  et  in  lucem  tremulo  rarescit  ab  estu :  875 

Propterea  fit,  utei,  qn»  semina  qnomque  babet  ignis, 
Dimittat;  quasi  saepe  gelum,  quod  continet  in  se, 

contritetm  mei  tnmm,  iwdittd  in  fonim  omim  aiomo€  ignio^  qnoB  c&nHnet ;  ^« 
roddumt  ttqwm  iWun  caUdaMnd  imetuM  ei  mdgueiminm,  Poeieaf  eum  sol  peraistU 
ieUnreM  epkmdorikue  emie  exorlie^  ei  fecit  eam  rmrmm  fervenii  svo  ctdere,  fni 
mieeet  sc  intra  terram,  eeminm  ignie  revertmdw  UeruM  in  jtriecm  sna  loem,  et  totu» 
mml&r  mquee  reeedii  in  ierrmM.  Propter  hmne  emusoM  fonefU  geUdue  in  tempore  Swrno. 
lUmde  mqnm  mgitmtur  eplendorilme  eoHe,  et  de  die  rmrefU  per  coforcm  mMcmntem. 
Ideo  mccidU^  ui  ^iciai  omitta  primordim  cmlorie^  qua  euni  in  ea,  veUti  plerwnqm 
^icit  gHUf  quod  habet  in  eeipsOj  et  deserii  glaeiem,  et  remittit  vineuta,  qaibos 


^*00^>^^^ 


Cant.  /Emt  intus  Mos.  B.  8.  «oltio  Heins.  2*— 867  fr&nlem  Cant— 668  a/gma  imc* 
imn  Beda  apod  Pntscbinm,  p.  2S7i.  tic  legpudnm  centet  P.  in  oot.  emforem 
edd.  vulg.  usque  vmpore  Heins.  2.-869  umbram  dimovit  Creech.  a6orCtf  Y.  ed. 
Bodl.  V.  marg.  1.  Mns.  B.  1.  abortus  O.  Ferr.  obertus  Um.  B.  8.  Cant.  Oif. 
Orypb.  Nard.— 872  terras  O.  cadit  Cant.  redit  Bodl.  V.  ed.  Bat.  Ferr.Tib  lUu 
—878  sUfons  ut  Uice  V.  ed.  Th.  Ba.— 876  iuci  Mu8,  B.  1.  luee  Gif.  Par.  Delph. 
—876  uiique  Cant.— 877  DemUtai  P.  Vind.  Voig.  vet  et  L.  B.  O.  Vind.  fr. 
Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  cum  sape  Grypb.  Nard.  Bat .  Heins.  2.  gelu  Mua.  B.  8.— 

NOTiE 

867  Qua  semina  quomque]  Tmesis  ;  dum  glaciet  solvitur  iisdem  radiis 
quaecumque.    Sic  vss.  881. 876.  solis   penetrantibas.    Utrum  «iteni 

868  Qua  calidum  faciunt,  i^c.]  H.  e.  causa  qucratur  rei  que  non  tit,  noo 
quae  fdciunf  nt  bujus  Ibntis  aqua  sit  anderero  affirmare.  Nemo  enimtais- 
ad  tactum  et  gustatum  calida.  toricornm    aut   geographorum,    qni 

870  Miscente]  Siipp.  seipsum  intra  fontes  describuut,  hunc  vidisse  testa- 

terrse  corpus  ant  partes.  tur. 

874  Prcetereay  solie,  ^c.]  His  6.  vss.  875  In  Imcem  [ktce]  In  die,  de  die. 

refert  ii.  cansam  in  solis  calorem,  Quidam  tn /«cm  legmit,   ^ 

qnasi  fieri  possit,  nt  aqua,  quas  noc-  876  Qute  seminm  quomque]  Tmesis, 

tumo  tempore  calida  facta  est  de  qnsecnmqne.   Sie  vs.  867. 

nocte  per  semina  ignis,  fiat  mrsns  877  Qoast]  Pareus  et  alii  onnes; 

iVigida  de  die  per  radios  solis  ita  a-  beie.   Instituitur  enim  comparatio. 

qnam  penetrantes  ac  rarefacientes,  LaBbiBttsumis,^m. 

ut  liberum  exortnm  in  acra  faciant  Getem]  Vel  gelu,  utramquedicitur, 

illis  seminibus  ignis.    Non  secus  ae  nt  ssepe  monui. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA   Llfi.   VI.  809 

Mittit ;  et  exsohrit  glaciem,  nodosqoe  relmxat. 

Frigidiis  est  etiam  fons^  supia  qaem  sita  saspe 
Stnppa  jacit  flammam,  concepto  protinas  igni ;  S60 

Tedaque  consimili  ratione,  adcensa  per  undas, 
Conlucet,  quoquomqne  natans  inpellitur  auris : 
Nimimm,  quia  sunt  in  aqoa  permulta  vaporis 
Semina ;  de  terraque  necesse  est  fonditus  ipsa 
Ignis  corpora  per  totum  consm^ere  funtem»  885 

£t  simul  exspirare  foras»  exireque  in  auras ; 
Non  tam  viva  tamen»  calidus  queat  ut  fieri  funs. 

Praeterea^  disparsa  foras^  erumpere  cogit 

tenetor.  Fona  est  quoqMe  geUduSf  $uper  q[uem  stuppa  poeUa  emiUU  pitrumque 
famma8f  igne  9tMo  accemo :  et  pari  de  causa/ax  bicet  h{flammuia  iuper  aquaa^ 
quaeuw^e  ex  parte  innaianB  inducatur  a  ventis*  SdUcet  «o  quod  pha^  priumr* 
dia  calorie  ewd  m  091»,  et  eo  quod  oportet  nt  per  omnem  ipMini  fouiem  ipea 
corpmeeuUi  iguie  atundant  de  terra  i^fra  jacente,  et  ui  uam  exhaieutMr  extrm 
et  evadant  per  faJtue  aerioa^  non  tamen  adeo  viwida  eunt^  utfone  poaHt  cal^fierL 
/sfi^  violentta^  qna  fernntar,  faeit  ea  di^ecta  extra  exire  raptim  per  me- 

878  Mutat  Oryph.  Nard.  Bas.  Nutat  Grypb.  marg.  Bat.  marg.  novosqueWnd, 
Perr.  V.  ed.  Tli.  Ra.  neboeque  Vind.  fr.  venae^iue  Cant.  Heins.  2.  V.  marg.  1« 
niveeque  V.  marg.  9.  nervoeque  Oif.  L.  B.  Par.  Vost.  marg.— 879  eupera  quee 
M«s.B.  1.— 880  fiKnTOaVind.  O.  Vind.  fr.  Mns.  B.  1.  Cant.  Fcrr.  Tb.  Ra. 
9tupa  TBlg.  Jaeet  Vind.  laeit  Vind.  fr.  flammie  edd.  vols.  coneeptue  Mna.  B.  1. 
— S86  eoneurguMt  ire  V.  ed.  Tli.  Ra.-'887  tanta  vi  VincL  Ua  vtia  Vind.  fr.  tam 
vita  Maa.  B.  1.  Cant.  vie  tanta  Mai.  B.  3.  Ua  multa  Vou.  marg.~889  concUiari 

NOTJE 

878  MittU^  Pareus,  et  alii ;  bene.  accendit'  Notat  et  Oassendos  in 
Lambinns,  mmtat ;  male,  at  satis  pa-  lib.  x.  Laert.  pag.  857.  fontem  arden- 
tet.  tem  este  bob  procnl  a  Oratianopoli, 

Nodoeque']  Lamb«  t>eoe ;  bic  Ltere^  qni  admota  face  et  flammam  cencipl* 

tias  aupra  tss.  429. 5iO.  describit  ge-  at,  et  in  dies  non  paacos  ardeat.  Hls 

li  ab  effectis.    Olacie  qoippe  tenen-  itaque  9.  tss.  prioribus  id  fieri  ait  ob 

tnr  ftque  qaasiaodoac  TiaoiUis.  Pa*>  semioa  ignis,  qnss  foraa  e  tcrris  per 

reas,«ervo0fii«;  b.  o.  Tiresqoe.    V*«  fontem  ezhalant. 

rBB  aqna  glacie  coDcreta,  dum  sol-  880  /gm]  Pro  igoe.    8ic  alibi  pas- 

Tilnr,  aoo  rolaxat  de  Tiribusy  aed  sim. 

poti«sdeTiae«iis.  882  ConJiMd]  Colhieet 

879  Frigidue  eet  etiamy  lfe,'\  His27.  iltiHs]  Flatibns,  Tentis. 

Tia.  alium  foBtem  airabilem  profert,  888  Prmteroa^  ikparea,  ijpe.]  His  18. 

ei^as  tamea  et  nomen  et  locum  tacet.  tss.  posteriorilMis  etiam  antomat  id 

8ane  Tidetur  notare  foatem  Epiri  de  fieri  ex  eo,  qood  semina  illa  ignis  per 

qoo  Plinins  11. 101.  *  In  Dodone  Jo-  fontis  aqnaaerumpentia  fbras  tandem 

Tis  oom  sit  gelidns,  et  immensas  faces  snpra  ipsas  aquas  conciiientor  et  con* 

extiognati  si  extinctae  admoveantory  deasentor  tta,  nt  igaem  oeceBdant 

Digitized  by  VjOOQIC 


810  T.   LUCRETII   CARI 

Vis  per  aquam  sabito^  sursamque  ea  conciliare : 

Quod  genus^  indu  mari  est  Aradio  funs,  dulcis  aquai,    890 

Qui  scatit,  et  salsas  circum  se  dimovet  undas. 

Et  multis  aliis  praebet  regionibus  sequor 

Utilitatem  obportunam  sitientibns  nautis, 

Quod  dulceis,  inter  salsas,  intervomit  undas. 

Sic  igitur  per  eum  possunt  erumpere  funtem»  895 

Et  scatere,  illa  foras  in  stuppam  semina :  quae  quom 

Conveniunt,  aut  in  tedai  corpore  adhaerent, 

Ardescunt  facile  ex  templo ;  quod  multa  quoque  in  se 

diam  afuwn,  H  $ubUme  amgregari.  Ctgusmodi  qaidam  fotu  duUis  o^iue 
€xnbi  m  medio  ttquore,  qui  ecaturitf  et  Beparat  aquae  saUa»  cireum  se.  Et 
vero  iiMre  preutai  io  pluribus  aliis  locis  similem  banam  commodiiatem  fiini- 
tts,  qui  sitimnt;  quia  emittit  aquas  dulces  inter  salsas  undas  snas.  liaque 
ergo  primordia  iUa  ignis  queunt  exire  et  icaturire  exlra  in  stuppam  per  mediuro 
jfsum/ontem ;  in  quam  stuppam  ubi  coeuntf  vel  ubi  a^jttnguntur  corpori  lampa" 
dts,  haud  difficUe  subito  accenduntur  ;  eo  quod  stuppa  continent  etiam  in  seipms 


^sr^^^^^^^ 


edd.  yal^.~890  ui  O.  endo  Vind.  fr.  Posui  est  de  meo;  sed  illod  ilradio  Vos- 
sU  ingenio  et  doctrinae  debetor.  Wake/.  man  spirat  P.  Vind.  fr.  Cant.  Orjph. 
Nard.  marisparat  Vind.  Mui.  B.  1. 8.  marisparat  Vos».  vet.  ct  L.  B.  V.  cd. 
—891  Qiiod  P.— 892  pwiter  regionibus  P.  sed  pnsbet  ex  prisca  lectione  P.  in 
not.prcrferVind.V.  ed.  Voss.  vet.  ct  L.  B.  Vind.  fr.  Mu8.B.  1.  S.  Ferr.  Th. 
Ra.re%MjitfV.  ed.Th.  Ra.--894  d«Zct*Vo8s.  vet.  et  L.  B.  infenwn*  Vind. 
Mus.  B.  8.  immiteuit  Mns.  B.  8.  in  marg.~896  quo  edd.  vulg.— 897  in  tedai 
eorpore  Voss«  emend.  in  tada  cum  corpora  P.  Grypb.  Nard.  Bas.  t»  Ueda  corpori 
y.  marg.  1.  m  corpora  Vind.  fr.  inde  corporibus  Mus.  B.  8.  in  teda  corpora  Cant. 
tiid€  ad  corpora  Mus.  B.  1.  Voss.  vet  videda  corpora  Vind.  quom  tedai  corpori 
vnlg.— 898  Edescunt  Mus.  B.  l.  quod  P.  Voss.  vet.  et  L.  B.  quia  vulg.  ques  V. 

NOTiE 

stnppis,  Ijdmis,  et  aliis  rcbns  ejns-  890  Quodgenus]  Cajos  generis.  Sic 

modi  admotis.    Sic  enim  saliuot  fon-  v.  479.  ii.  194.  &c. 

tes  aqnsB  dulcU  e  medio  mari;  nam-  Indti  [Biido]  H.  e.  in.  Sic  iv.  778. 

qae  scmioa  dalcis  aquas  sarsam  e-  Fim«,</t(lctffa^at,^c.]Qaalisc8tA- 

rampcntia  simul  coeunt,  et  rivum  rethasa,  quae  non  quidem  in  mari, 

dolcls  aqase  salientis  faciant,  ita  et  scd  in  estrema  Siciiia  est.  Plin.  ii. 

iUa  ignis  semina  sursom  elata  coennt,  101.  <  Quidam  fontes  odio  maris  ipsa 

€t  Ignem  faclle  concipinnt.  Sicetiam  subeunt  vada,  sicut  Arethnsa   foos 

rcccos  cztioctom  «llychaiom,  si  cao»  Syracasaous,  in  quo  redduotar  jacta 

dcl»  acceos»,  aot  igoi  admovcator,  in  Alpheum.' 

iteram  facile  ardctct  acceoditur,  an-  891  ScatU]  A  verbo  scato,  is,  ter- 

teqoam  tctigcrit  flanmiam.  tiae  conjug.  Dicitur  et  scatco,  es,  se- 

889  Vis]  Supp.  acminom  illorom  cundae  conjug.  vs.  896. 

igois  crompeotiom  per  medias  fontis  896  Ques  [Qiio]  Ad  qoam  stnppam. 

*qoAs.  898  Ardescunt]    Supp.  stoppa,  et 

ConeUiare  [coMcOMrt]  Cogi,  cougre-  txda. 
gari. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RERUM    NATURA   LIB.   VI.  811 

Smina  habent  ignis  stappae,  tedaaque,  tenentes. 

Nonne  vides  etiam^  nocturna  ad  lumina  linum  iHM) 

Nuper  ubi  exstinctum  admoveas^  adcendier  ante, 
Quam  tetigit  fiammam ;  tedamque  pari  ratione  ? 
Multaque  praeterea^  prius  ipso  tacta  vapore 
Eminus  ardescunt,  quam  conminus  inbuat  ignis. 
Hoc  igitur  fieri  quoque  in  illo  funte  putandum  est.        905 

Quod  super  est^  agere  incipiam  quo  foedere  fiat 
NatorsB^  lapis  hicc'  ut  ferrum  ducere  possit, 
Qu^u  Magneta  vocant  patrio  de  nomine  Graiei^ 

fbira  pnimordim  ignit  pariter  ac  lampadtij  qua  cimiiiutU  Htappas.  iViHm  cfmt* 
qfuqae,  eum  appHeoi  ad  faces  noctwrnaa  ellyclmiMm  recenter  restinctumf  illad  ar* 
descere  priue^m  eontigerit  ignem  7  nonne  lampada  eimiU  modo?  Deinde  pluree 
re$  cmUacia  ipao  igne  procul  aecenduniuTj  antequam  ignii  prope  peifundat  illaA. 
Credendum  eet  ergo  idipsum  etiam  evenire  in  ipso  fonte,  Quod  reliquum  est^  ag^ 
grediar  dicere^  qua  lege  nMtwrafiat  ut  (opu  t7(e,  quem  Grceci  appellant  magneta  de 


ed.  Mttt.  B.  S.-— 000  ut  pro  ad  Y.  marg.  1.  ZMmijM  Vind.  fr.  Imina  Mns.  B.  1. 
UnumY.  ed.  Bodl.Voss.  vet.  et  L.  B.  Vind.  fr.  Mas.  B.  1.  Ferr.  Th.  Ra. 
Gryph.  Nard.  Bas.  lychnum  P.  O.  lumen  Vind.  Mus.  B.  8.  Umum  Cant.—OOl 
admmuaa  Cant.  amoveas  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 903  taciu  V.  ed.  Tb.  Ra.— 905 
/i<fiM(iiM  eie  Oasteiid.— 907  lapsiV,  ed.  Vind.  Th.  Ra.  Vind.  fr.-~908  Quam 


NOTiE 


899  Tenentes']  Snpp.  semina  ignis. 
Porro  'Tenentei  habent/  h.  e.  teoent 
ethabeiit. 

901  Acandier'}  Poetice  pro  accen- 
di. 

90S  Vapcfs']  Igne,  calore. 

904  Imhuat]  MeUphora  est  ab  a- 
^ois  ad  ignem.    Sic  v.  595. 

905  Qnod  supir  estf  agere^  4r«*l  His 
182.  wm.  h.  e.  ab  h.  vs.  906.  ad  vs. 
1088.  diapntationem  institnit  de  mag« 
■ete.  His  antem  4.  vss.  prioribns 
ait  Poeta  se  dictnrnm  de  virtnte  mag- 
Betify  qnam  anam  agnosdt,  Ueetdu* 
ples  diitiiigiuitiir :  altera,  qna  ferrnm 
trahit  ad  se :  alterayqna  et  seet  fermm 
dirigtt  versot  polos  mnndiy  de  qna 
ntraq;aejamiioainfradicemas.  Por* 
ro  nomen  iHins  explicat,  vnltque 
Magneta  dici  a  Magnesia,  qnsB  regio 
est  LydisB  apud^Orscos,  ubi  primum 
inventos  fertiir  is  lapis*    Nos  illam 


dicimus  patrio  nomine  Amantem, 
Ainumt:  forte  respicientes  ad  iiiody 
qood  Orphens  cecinit  de  magnete 
apnd  Cland.  in  carm.  xlviii.  nempe 
fermm  deduci  ad  magneta,nt  sponsam 
ad  sponsi  amplezus :  *  Pronnba  fit 
natora  Deis,  ferrumque  maritat  Anra 
tenax  ....  Flagrat  anliela  silex,  et 
amicam  sancia  sentit  Materiem,  pla» 
eidosque  chalybs  cognoscit  amores 

Jam   gelidas  rupes,  vivoque 

carentia  sexu  Membra  feris:  jam 
saxa  tnis  obnoxia  teUs,  Et  lapides 
suus  ardor  agit,  ferrumque  tenetur 
lUecebris/  &c.  Aristoteles  vocat 
iUum  slmpliciter  x^r  lapidem,  per 
exceUentiam:  quidam  Herculeum, 
vel  quod  Hercules  repererit  illum 
primus;  vel  ab  nrbe  Heraclea,  nbi 
repertus  dicitur ;  vel  a  vi,  qua  pollet. 
908  Grourt  [Gro/]  Graii,Grcci. 


Digiti 


zedbyGoOgle        . 


812 


T.  LUGRBTIl   CARI 


Magnetum  qoia  sit  patriis  in  finibas  ortiis. 

Haac  homiaes  iapidem  mirantar:  qaippe  catenam 
Saepe  ex  anaellis  reddit  pendentibas  ex  se : 
Quinqae  et  enim  lioet  interdam,  plaresqae^  Tidere» 
Ordine  demisso,  levibus  jactarier  anris. 


910 


fMlrio  vocaimh,  qmmuM  naUu  mt  ts  p€irm  regwmUm$  MtigneiMmf  qutttt  «MnAm 
/frmm.  Mortaki  admxrwidwr  hMnc  lapidim  ;  niminm  qnia  plerumqne  faeit  cate- 
«ojfi  ex  anmdis  ferreis  appendentiku»  ex  eeipeo.  Namque  eemere  eei  i^qmud» 
qmnqne^  ei  pluree  etiamf  ejusmodi  amuilot  pendentee  ex  iUo  agitari  levibuB  jM^ 


Mns.  B.  8.-909 ^UVind.  Mus.  B.  S.— 911  anemV.  O.  Caot.  Ferr.V.  ed. 
Tli.  Ri.  Ald.— 9IS  Qtfi  net^  enim  Vitid.  Mas.  B.  1.  8.  Ferr.  V.  ed.  Tli.  Ra. 
QiitJifiie  enim  O.  Qui  neque  et  eum  Vind.  Ar.  Qiriii  quoqne  emm  Cuut,  piuree  P.  O. 
Cant.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 918  demiteo  P.  Vind.  O.  Viiid.  fr.  Mns.  B.  1.  8. 
Cant.  demimoe  yalg.  lenibuM  Yind,  Mos.  B.  8.  Ferr,  leiarier  Mos.  B.  S.  kumiu 


NOT/E 


910  Hunc  hondnes,  ^c.]  His  7.  vss. 
seqq.  notat  primam  prtecipaam  mag- 
netis  Tirtntem.  Trahit  enim  quinque 
aut  plares  etiam  anoulos  ferreos  ali- 
ot  aliis  adhaerentei.  Itaque  Tidetnr 
tantum  disputare  de  i.  virtute  mag- 
netis,  quae  est  attractriz ;  de  ii.  quae 
tst  dircctriz  nihil  agit.  Scilicet  ni* 
hil  apud  aatiqoos  disputatnm  videtur 
de  hac  vl  posteriori.  Recentiores 
enlm  tantum  Aiere,  qui  de  ea  qaaesie- 
rint  aliqold,  ex  quo  usus  acus  magne- 
ticsB  repertos  est,  nempe  paulo  ante 
quioqiie  samla,  ann.  mcc.  Quo  tem- 
pore  haoc  ioveotiooem  commeiKlaTlt 
GKiyotas  Provioceos  poSta  OalhM, 
Mltrioetam  iodigltans.  Hioc  ad  ex- 
tremom  uoum  illios  acos  obique  eti- 
am  apod  barlwras  natiooes  apptiea- 
tor  Ulinm  Gallianim  tnsigoe.  Qui- 
dam  igitur  opinati  snnt  haoc  magne- 
tis  vim  directricem  peodere  a  cosli 
polis.  Alu  ab  uno  polo  Arctico. 
Cardanus  a  cauda  Ursse.  Cartesius 
a  oescio  qao  oltra  ccelom  tractario 
poncto.  Frencastorios  a  montibos 
qoibofdam  magneticis  sob  polo  Arc* 
tico.  Onilielmus  Oilbertns  ab  ipsa- 
met  terra,  qusi  ut  ingens  magnes. 


magnetaipsum  quasi  parvam  terram, 
et  ferrnm  quasi  ejus  prolem,  in  oatl- 
vum  sitom,  hoc  est,  in  Boream  et  Aus- 
trum  oonformet.  Qnod  spectat  ad 
I.  magnetis  virtotemy  quss  Iractrtx 
est,  jam  cum  Lucretio  sigillatim  dis- 
seremns  ex  Epicuri  doctrina,  si  prins 
paoca  pns&ti  fnerimos  de  Vetenmi 
iiODOollomm  epioiooe.  Thalesy  A* 
ristoteles,  et  Hippias  primum  epiom- 
ti  suot  refereodam  esse  vim  lUaa  in 
magoete  tractricem  ad  animam,  qna 
prsditos  slt.  Vemm  noo  constat 
qoas  roanos,  qoosve  sensos  hnic  la- 
pidiNaturadederit.  Cardaimsionolt 
esse  taotum  ootritionis  qoeodam  ap- 
petitnm,  quo  magoes  fermm  corri- 
piat ;  qood  et  Claodianns  cecinit  £• 
pigr.  '£»ferro  mernit  vitara,  lerriqoe 
rlgore  Vescitor ;  has  dolces  epolas, 
h«c  pabuU  aovit'  £t  Dlog.  ApoU. 
nb.  n.  Nat.  Q.  c.  28.  dom  ceosolt  fa«- 
miditatem  esse  in  ferro,  qoam  saccl- 
tas  magoetis  depasceret.  NoomUi 
recorruot  ad  sympatbiam,  et  ad  vir- 
totem  ocooltam.  Soperest  «t  Epi- 
cori,  Democriti,  et  Locretii  propo- 
namos  opioiooem,  de  qoa  jam. 
918  Jaciarier]  Poetice  pro  jtctiri. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM  NATURA    LIB.   VI.  813 

tliios  abi  ex  imo  dependet,  subler  adb»reiis ; 

Ex  alioque  alius  lapidis  vim,  Tinclaqiie,  noseit :  915 

Usque  adeo  penaananter  Tis  pervalet  ejus. 

Hoc  genus  in  rebas  firmandum  est  multa  ptioSy  quam 
Ipsius  rei  rationem  leddere  possis ; 
Et  nimiom  lon^s  ambagibus  est  adeundum : 
Quo  magis  ftdtentas  aureis,  animumque,  reposco.  920 

Principioy  omnibus  a  rebus,  quaaquomque  videmus, 
Perpetuo  fluere^  ac  mitti  spargique»  necesse  est 
Corpora^  quas  feriant  ocuk>s»  visumque  lacessant ; 
Perpetuoque  fluunt  certis  ab  rebus  odores : 

6iif  Tentiy  cum  vnui  anneUus  pendeat  ex  alteroy  cui  suUer  anneetitur,  et  alius  ag- 
m98eit  virtutem  etnodo$  lapidis  ex  aHo:  adeo  virfus  UHus  perenniier  vaiet  lo  mranr 
ex  alio.  MuUa  oeiendenda  «oi^  m  rekm  tjuo  generiOf  antequam  quea&  afferre 
eaueam  kigusce  rei ;  et  procedendum  est  per  muUas  nimis  circuitiones ;  quapropter 
eo  m^;is  poekdo  amreo  attentae^  et  mentem  decileiii.  Primum  oportet  nt  confitearie 
cerpmeuia  continuo  jaci^  et  decidere  a  relnu  omnibue^  quas  cernimus;  qua  corpue- 
euh  percutiant  ocuIob  et  exaeperent  aepectum;   et  ut  odoree  contvmo  manent  ab 


Petr.  V.  ed.  Tfc.  Ra.  Ald.  Qrpph,  Nard.  Bts.  P.  BwW.— M4  uhi  cemoyf.  e<l. 
Bedl.  Mpfr  Vind.  Vom.  yet,  Mus.  B.  8.  Cant.  Ferr.  T.  ed.  lli.  Ria.  eupter  O. 
fldereiuVind.fr.  ad  ktertaaV.  ed.  Bodl.  Th.  Ra.— 915  aHoque  Wnd.  V.  etl. 
Voas.  L.  B.  Vind.  fr.  O.  Ferr.  Th.  Ra.  ktpidieumVlnd.  cumdatpte  Vmd.  Ferr. 
V.  ed.  Tb.  Ra.  vhKiaque  Vind.  fr.  vtm  vinclaque  desnnt  Mns.  B.  ).— 91G  per»- 
weemma  et  P.  AW.  sed  eorr.  P.  In  not.  permanat  et  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  per» 
manmter  Vind.  permetur  Vind.  fr.  pravalet  P.  pervolat  BentL  permanamter  vie  per 
desiHit  Mns.  B.  1.  permanat  emm  $emper  vaiet  et  vie  Mna.  R  t.—W!  priueque 
V.  ed.  Th.  Ra.^lS  rei  P.  O.  Mns.  B.  1.  8.  Caiit.  reii  tdI^.— 9SI  ab  rebue 
Karil.  quacunqme  P.  Ald.  qua  cunque  V.  ed.  Th.  Ra.— 922  mitti  fat^^^  P*  0\f, 
Delpb.  Cont.  Lamb.  Gassend.  Ald.  naii  eparaque  Vtnd.  micie  pareique  V.  etf. 
Th.  Ra.  mtcM  partique  Ferr.  fttt<u  pariterque  O.  ndti  narcique  Vind.  fr.  mtlft 
patiqne  Mnt.  B.  1.  mitie  parcique  Mni.  B.  8.^928  aqute  Vind.  O.  Vind.  fr.  viaus 
Cant.— 924  fiuant  P.  Ald.  rehue  obortu  Mar.--925  e  ftuvOe  P.  Ald.  defiwme 
V.  ed.  Th.  Ra.  pnepotltio  dtest  Vind.  Mos.  B.  3.  Vind.  fr.  sote  et  Mus.  B.  8.r~- 

NOT^ 

9f7  Hee  genme  tn  rehuey  ^rr.]  Prios»  921  Prineipio  mnMbuey  ^v.}  His  15. 

qaain  rem  ezpKcet  Lncretins  prsBTla  tss..  praemittit  i.   efflnere  continno 

qoaedam  prsemittit.     His  itaque  4.  corposcula  quaedam  ez  rebns  omni- 

Tst.  praefatnr  se  rem  altius  repetU  bns.    Qnod  quidem  jam  snpra  iv. 


an.  et  seq%  docneca4.r   Scttlcet  id 

JBee  gemui}  Hnjas  geoeiia,  hojns-  iDcolcatnm  esse  Tnlt  ob  iosigMem 

modi ;  snpp.  in  rebns.    Sie  vt»  8QQ^  dificoliatem  jam  sol^endam. 

etalibi.  Q2A  Coeporay  qum  ferient,  9fc,\  Hi 

Wirmamdum.eet  nnMa\  Hellenismwy  U»  vss.poeiti  snnt  rv,  217.  «t  seqq^ 

pro  firmanda  snnt  multa.   Sic  i..  199^  Consnle  neatitM  ibi<k  annoMionev 

et  alibi  passim. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


814  T.   LUCRETII  OARI 

Frigus  ut  a  fluviis^  calor  a  sole^  a^stus  ab  nndis  925 

^quorisy  exesor  moerorum  litora  propter: 

Nec  variei  cessant  ^onitus  manare  per  auras. 

Denique,  in  os  salsi  venit  hnmor  saspe  saporis^ 

Quom  mare  vorsamur  propter ;  dilutaque  contra 

Quom  tuimur  misceri  absinthia,  tangit  amaror.  980 

Usqne  adeo  omnibus  ab  rebus  res  quaeque  fluenter 

Fertur^  et  in  cunctas  dimittitur  undique  parteis. 

Nec  mora,  nec  requies^  inter  datur  ulla  fluundi ; 

Perpetuo  quoniam  sentimus,  et  omnia  semper 

Cemere,  odorari^  licet,  et  sentire  sonare.  935 

Nunc  omnes  repetam  quam  raro  corpore  sint  res 
Conmemorare^  quod  in  primo  quoque  carmine  claret. 
Quippe  et  enim,  quamquam  multas  hoc  pertinet  ad  res 
Noscere,  cum  primis  hanc  ad  rem  protinus  ipsam, 
Qua  de  dissererc  adgredior,  firmare  necesse  est ;  940 

Nihil  esse  in  promptu,  nisi  corpus  mixtum  in  inani. 

eetiisrelnu;  vehtti  frigui  a  flumnibiu :  calor  a  »ok:  €Bthii  ab  dqms.  nuais,  fm 
eorradU  mania,  quae  sant  juxta  maris  Uitora :  neque  etiam  diversi  MtmiiuM  dai' 
wunt  pervenire  ad  aures:  demum  vapor  taporis  salsi  nterumque  pervenit  mm, 
ubi  sumusjuxta  pelagus:  et  ubi  cominus  videmus  abstfnthia  dUui^  et  miseeri,  mma- 
ritudo  illonim  pervenit  etiam  ad  nostras  nares.  Adeo  vernm  est  qnod  res 
quaque  mittitur  perpetuo  a  cunstis  rebus,  et  fertur  ex  omni  parte  in  omnes  pvrtes, 
Neque  pausa,  neque  quies  uUa  conceditur  intermanandu  Siquidem  sentitnus  eon» 
thmo,  ae  possumus  papetuo  videre  res  omnes,  et  olfaeere ;  et  audire  sonum,  Jam 
iterabo  dieere  quam  raro  eorpore  res  euncta  constent,  quod  etiam  patet  tn  prmo 
libro  hnjasce  poematis,  Namque  etiamsi  spectet  ad  plurimas  res  cognoseere  istud, 
sed  prmsertim  exttmplo  ad  hanc  ipsam  mateiiam,  de  qua  suseipio  disputare,  tamen 
oportet  eonflrmare  nuUam  rem  palam  existere,  nisi  sit  corpus  intermixtum  inani, 

926  exosor  Mns.  B.  1.— 927  awreis  edd.  vulg.— 928  mox  pro  tii  os  O,  Mns.  B. 
1.  8. — 930  H.  vs.  et  seq.  in  lib.  vet.  omn.  prster  P.  insemntur  post  vs.  9S6. 
amara  Vind.~936  sonorem  edd.  vulg.  sanars  Bas.  marg.— 9S7  dare  Vind.  Voas. 
vet.  et  L.  B.  cktre  Vind.  fr.  Mus.  B.  3.  dixi  pro  claret  Mas.  B.  1.  V.  roarg.  l. 
— 9S8  fartium  pro  pertinetV,  ed.  Th.  Ra.— 941  oi  Wakef.  ex  conj.  miximm 
ecrpus  tnani  P.  O.  Mus.  B.  1.  et  edd.  valg.  corpus  mixtum  inani  V.  ed.  Voss. 
vet.  et  L.  B.  Vind.  fr.  Mus.  B.  3.  Cant.  Gif.  Par.  Delph.  corpus  it^ectum  inani 

NOT^ 

936  Nvnc  omnes  repetam,  ^c.]  His  bro  hujus  carminis. 

28.  vss.  praemittit  ii.  Dullum  esse  cor-  939  Cum  primis]  Inprimis.    Sic  i. 

pus  adeo  solidum,  qnod  non  constet  181. 716.  Scc, 

inani :  hoc  est,  qnod  non  inania  spa-  941  /it  protf^a]  In  aperto,  in  re- 

tiola  contineat.  Quod  qnidem  fosius  rnm  natura,  palam.    Sic  i.  878.  iii. 

jam  demonstravit  i.  420.  et  seqq.  186.  &c. 

937  In  primo  carmine]  In  primo  li- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA   Llfi.   VT.  815 

Principio,  fit,  at  in  spdancis  saxa  superna 
Sadent  hnmore,  et  gattis  manantibus  stillent : 
Manat  item  nobis  e  toto  corpore  sodor ; 
Crescit  barba,  pileique  per  omnia  membra^  per  artus :  945 
Diditur  in  venas  cibas  omneis ;  anget^  alitque, 
Corporis  extremas  quoque  parteis,  unguicalosqae. 
Frigus  item  transire  per  eds,  calidumque  vaporem^ 
Sentimas ;  sentimus  item  transire  per  anrum^ 
Atqae  per  argeatam^  qaom  pocula  plena  tenemus.         950 
Deniqae,  per  disssepta  domorum  saxea  voces 
Pervolitant,  permanat  odos,  frigusque^  vaposque 
Ignis :  qui  ferri  quoque  vim  penetrare  suevit 
Denique^  qna  circum  colli  lorica  coercet. 

PrimMM  tkceidity  ut  in  eacennB  Utpides  ^eme  pendentee  exsudent  aquOf  et  dulti- 
kmt  gMttuUM  fluentibui.  Sndor  etiamjhiit  nobia  ex  omni  carpore,  Barbainereeeitf 
et  pm  ere«cant  per  membra  et  per  pariea  corporis,  AUmentum  omne  dittribuitur 
w  venoMf  ampUficat  et  nutrit  ultimas  partee  corporis,  et  ipsos  ungues»  Similiter 
experimur  friguty  ei  fervidum  calorem  permeare  per  atinfin,  et  per  argenium,  ubi 
kabemme  mana  crateras  plenos  aqaa  calida  ant  frigida.  Demum  voces  transeunt 
per  meatus  lapideos  domorum :  odor  transity  et  friguSy  et  calor  ignis;  immo  etiam 
•MJttf  virtus  morbif  qua  Dobis  venitforis,  solita  est  transire  etiam  duritiemferrif 
\vm  parte  lorica  drcumdngit  undique  corpus,    Ei  tempestates  qua  oriuntur  in 


Vind.— 948  Suadent  Cant.  m  more  V.  ed.  Tfa,  Ra.~946  Diditus  Lamb.  et  alii.— 
947  unguieulasque  P.  Ald.  utramvis  lectioDem  probat  P.  in  oof.  iii^-e  oculosque 
Ferr.  V.  ed.  Tli.  Ra.— 949  sentintur  Mug.  B.  1.— 950  plana  ViDd.  V.  ed.  Th. 
Ra.  Bodl.  MuB.  B.  1. 1.  Cant.  et  Tar.  lect.  edit.  Junt— 962  PervoUtans  NoniuSy 
Tni.  87.  odos  Voss.  vet.  et  L.  B.— 953  ^utfi  ferri  Cant.  et  edd.  valg.  suerU  P. 
Ald.~954  Undique  edd.  vnlg.  certum\ind.  colli  P.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald. 
Bodl.  Oryph.  Nard.  Bas.  eoU  Vind.  Oif.  Par.  corft  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Vind. 
fr.  Mos.  B.  1.  corii  Cant.  Fab.  Larob.  coharet  Oryph.  marg.  P.  Ald.  cohercet 
Ferr. — 955  Fervida  Creech.  vis  quiBcunque  edd.  vulg.  vi  quacunque  Sus.  vis 

NOT/E 

942  Saxa  supemoy  ^-c.]  Quod  pro-  954    Circum  colU  lCorpus]  Lamb. 

bavit  I.  S49,  et  seqq.  bene.  Sensus  est :  Morbida  vii  pene* 

945  Sudent  kumore']  Sic  v.  1128.  trat  etiam  ferrum  ea  parte,  qua  lori- 
etinfra  vs.  1145.  ca  corpus  undique  circum  coercet. 

946  Diditur  in  venasy  tfc,]  Quod  os-  Hoc  est,  morbns  etiam  hominemlori« 
tendit  i.  351.  et  seqq.  catum  tentat  et  cornpit ;  neque  e- 

948  Frigus  item,  4^.]  Sic  i.  495.  et  nim  lorica,  qufs  totum  hominis  cor- 

teqq.  pas  tegit  et  circumdat,  arcere  vim  et 

951  Deniquef  per  disscepta,  ifc.']  Sic  causam  morbi  externam  potest,  quo« 

T.  490.  miDus  io  corpus  penetret.    Alii  dr- 

95S  Suevit]  Snpp.  morbida  vis  vs.  cum  coU ;  coli  aatem  circos,  seu  cir- 

S95.  culus,  id  esty  pectus,  venter,  et  la- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


816  T.   LUCaETtl   CARt 

Morbida  visqne  simiil,  qnoB  extrinsecus  iiummatar :    955 
£t  tempestateai»  teira  coeloqve  coartam, 
In  coelum  terramqae  reiRote  jnre  facessimt: 
Qaandoqiiidem  nihil  est,  niti  raio  corpore  nextiiii. 

Huc  adcedity  vtei  non  otnnia,  qnao  Jacinntiir 
Corpora  quon^ne  ab  rebns,  eodem  prasdita  sensa         960 
Atqne  eodem  pacto  rebus  sint  omnibiis  apta. 

Principio^  terram  sol  excocpsi^  et  faeit  are ; 
At  glaciem  dissolvit^  et  altis  montibus  altas 
Exstructas  nii^es  radiis  tabesicere  cogit : 


terray  et  in  aere,  merHo  •mnet  et^rta  e  ectk  et  e  terra  mhHo  temmtf ,  giqMidem 
nikil  ett,  qvod  non  sit  coutextmn  corpore  raro.  AddHwr  ad  haCf  qaod  owmim  car- 
inuenlay  qua  mittuntur  ab  rebut,  non  sint  donata  pari  qualitate,  neque  idonea  siot 
pari  ratione  cunctis  rebus.  Primum  sol  uritf  et  arrfacit  terram :  sed  Uqutifacit 
glaciemy  et  facit  liquetcere  radii$  wm  niuee  mtcum%datM§  tumm  in  mmtet  «daof* 


nmuLtcrum  Vom.  marg.  excusteria  pro  extrkmeut  H«iM.  2. — We  Nam  Fuh. 
tempettatem  Vind.  V.  ed,  Voss.  vet.  O.  Vind.  iV.  Mos.  B.  1.  Cairt.  Fab.  Hcim. 
3.  Ferr.  Th.  Ra.  tempettatet  P.  Mnt*  B.  ^  et  edd.  Tiilf .  teutpettaU  in  Vom.  L. 
B.  coortam  O.  Mus.  B.  1.  Cant.  Fab.  HeMis.  3.  coortm  P.  Mni.  B.  %.  Akl.  et 
edd.  ▼nlg.  coorta  reliqai.— 067  remate  Vind.  O.  Viod.  fr.  temotee  reliqvi.  kt  u 
Tiod.  V.  ed.  Tb.  Ra.  mente  Mus.  B.  I.  E  ceOo  emotm  termqua  repade  Jamtmmi 
edd.  Yulg.  terratque  remota  e  jure  Voss.  marg.  Vel  ferri  natura  timet  circumuiue 
faHtcit  Fab.  terratque  timet  areumque  fatitcH  Heins.  8.-968  non  raro  Viod. 
Voss.  L.  B.  Vind.  fr.  et  edd.  Tulg.— 950  non  deest  Viodw  Viod.  fr.— 961  DS 
auoque  Mos.  B.  1.  fuit  Mos.  B.  S.— 962  quo  |»ro  tol  Vifid.  V.  ed.  Viod.  fr,  Mos.. 
B.  8.  Ferr.  Th.  Ra.  exquoquit  Viod.  fr.— 963  aUe  edd.  vnlf .— 964  Extimttm 
Vnid.  V.  ed.  BodK  Th.  Ra.  Exttructatque  P.  O.  Mus.  B.  1.  Oryph.  nsM, 
Bas.  marg.  V.  marg.  1.  Heios.  2.  mt>et  P.  Viod.  V.  ed.  Voss.  L.  B.  0« 
Yhid.  fr.  Mns.  B.  3.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Oryph.  marg.  Bas.  marg.  V. 
marg.  1.  Heios.  2.  et  Cant.  sed  in  rasura.  mi^  Mns.  B^  Ir  niMguu  P.  ia 

nOTJE 

t^TUf  qnae  velnt  in  orbem  ambit  et  deuot  io  coelnm  et  in  terram,  ccelnm 

circnmvenit  iotestioum    illnd,  qnod  et  terram  corpora  et$e  mixta  ioani 

cohi»  vocaat.  oeeesse  est. 

967  Im  emhmt  [E  etdo  emota^  ^v.}  969  Huc  adcedit,  utei,  ^v.}  His  20. 

L— ib.  h«D«.  Ea  enim  roeoa  est  Po@»  vss.  prsemittit  in.  corpnscnla,  qnse 

tsiy  ot  ^  lamm  et  cttlrnn  ostendat  ab  rebns  mittuntnr,  non  coogroere 

•saeoerpofs  m\Mth  ioadfi.  Snot  aotem  rebus  ctiocti»  eadem  ratiooe.    Qood 

si  ex  ik  exea»C  tempestatet,  qttae  lit  etiam  demoostravtt  passim  soperio- 

iia  fioBl.    *  Eowtse^  igHnr,  i.  e.  extni  ribns  Hbris,  sed  pr%ierttm  llb.  iv. 

OMtae,  eject»,  espoleee.  960  Quomque  [cunque^  Tmfsis  vo- 

Faeetmnt]  I.  e.  dlseedont.  Pareos  cabuli  qoaecnmqoe. 

vete  et  alii :  in  eettmn  terratque  remotce  962  Facit  are']  A  oastrophe,  pro  are- 

i«rf /sfiSfMil.    Non  male.    Si  eoim  fecit.    Sic  alibi  passim. 
ecoele  et  terra  ertae  tcmpestates  re- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBmUM  ffATURA    LIB.  VI.  817 

Deniqae»  cera  liqndlt  in  isjut  po«ta  vapore.  965 

I^nis  item  tiquidiim  flicit  m,  aammqfie  lesolvit : 
At  coria  et  caniem  trahit,  et  coDdacit  in  unam. 
Hamor  aqaae  porro  ferrom  condamt  ab  igni ; 
At  coria  et  camem  mollity  darata  calore. 
Barbigeras  oleaster  eo  javat  asqoe  capellas,  970 

Ecfiaat  ambrosia  quasi  vero,  et  nectare,  tinctas: 
Qaa  nihil  est  homini  qnod  amarins  fnmdeat  esta. 
Deniqae,  amaracinam  fugitat  sos^  et  timet  omne 
Ungaentam ;  nam  setigeris  subos  acre  venenam  est, 
Qaod  nos  interdum  tamqoam  recreare  videtar.  975 

At  contra  nobis  coenam  teterrima  qaom  sit 
Sporcities,  eadem  soibos  haec  munda  videtar, 

IkmMm  etra  parita  ad  cakrem  Wiu$  liqueJU,  lgw$  rimUUer  liquefacU  <rt,  et 
diseoMi  awrum :  verum  ducit  et  etmirahit  in  umtm  coria  et  camem,  lAquor  etiam 
aqmm  imdMrai /errum  candeiifl  ab  igme :  vencM  emaUU  eariaet  oaraem^  qaa»  eemd»' 
mte  swit  ak  igne.  Oteaiter  adm  deleetai  etfra$f  fiMt  gefwU  bariam^  uekdi  «t 
imlmtue  ambroeia  et  meetan  /tuat:  uerum  MU  ett^  quod  eU  magie  amaruUaimm 
kammUy  quamfotia  hayu  arborU.  ToiMieiii  eue  fugU  amaraeinumy  et  metuU  omme 
maguemimm ;  namupu  id  eti  vtmt  €ip«nuR  euHue,  qui  genmi  icta» :  quod  tamea 
aUquamdo  widetur  veluiijmeare  mae  ipsoa.  Comtra  verof  emn  Udum  eU  nobis  jartfi- 
dJBtima  aordee^  ktee  eadem  tordaf  videiur  grata  euikue^  ita  at  toH  ee  wereeni  im 


mL-^IMliqudUYiud.  Voas.  L.  B.  Vind. fr.  Mos.  B.  S.  Caiit.  KqueeeU  reliqai. 
w  igmie  poeia  Oryph.  roarg.  Bas.  marg.  P.  «n  nie  poeUa  V.  ed.  Tli.  Ra.— 966/actfe 
ete  P.  O.  Mu8.  B.  1.  Ferr.  Ald.  V.  marg.  l.faeUiee  V.  ed.  Tb.  Ru,faeere a$  Cant. 
—967  Ac  O.  Mu8.  B.  1.— «69  Et  V.  ed.  Ae  O.  Mos.  B.  1.— 9f  0  eeUuier  Voss.  L. 
B.coMiMf  proe»i«iMtf  V.  ed. Th.  Ra. eo  vivat  Ferr.— 9n  Epiuai  Vind.fV.  Diffluai 
«dd.  vnlg.  awthroeiam  P.  O.  Ald.  ambroeUu  V.  ed.  Bodi.  Mns.  B.  1.  8.  Cant.  ei 
maeiaretinime  Vind.  H  meetar  H  nitu$  V.  ed.  H  nectar  H  intue  Mn«.  B.  1.  O.  Ferr. 
Th.  IU.-~97t  At  P.  Ald.  ed  edd.*  vnlg.  Quo  Cant.  inarwf  Vind.  muiriue 
Vmd.  fr.  V.  ed.  Th.  Ra.  m  mmiue  O.  in  arwie  Vom.  vet.  et  L.  B.  Ferr.  mogts 
Mns.  B.  t.  hoc  vo<*ab.  et  seq.  desunt  Mo8.  B.  3.  fronde  ae  V.  ed.  Th.  Ka. 
Vind.  fr,/remde  kae  Voss.  mare.  eHu  Mns.  B.  t.  exHH  relioni.— 9Tt  nMrtctfiicm 
Vind.  Cant.  maricnm  V.  ed.  Th.  Ra.  cmiiHacm  Ferr.  maratmum  Vind.  fr.  m<in- 
iimmm  Mns.  B.  1, 8.-974  fM6ti«  V.  ed.  Th.  Ra.  euie  Mns.  B.  1.  $uibu$  Mos. 
B.  t.~-976  eteni  Mns.  B.  1.  O.— 977  euibm»  hmcmunda  Orypb.  Nard.  Bas. 
m^  ibtfc  re$  mmmda  edd.  vnlg.  hitejucumda  P.  Mns.  B.  t.  Delpk.  Cont.  Heint. 
t.  Ald.  keec  mmnela  V.  ed.  Th.  Ra.  cionn^  Voss.  L.  B.  heee  tam  mumda  O.  Mos. 

NOT^ 

966  Poata']  Syneopo»  pro  posita.  97t  Jimmcimmi]  UagneiitaM   ex 

968  J!gnt]  Pro  igne :  sic  «libi  pas-  Amaraco  Cactnra. 

slnu  974  8ubu$]  Snibns.  8ie  vs.  977. 

979  Ar^gerasOie«sifr,^]Caprfle  977   Mumda  Ijueumda]  Qna  de  ro 

enim  frondilKis  amaris  et  sHlicibns  videPKau  viu.  16. 

delectantnr. 

Ddph.H  Var,  Clae.                    LuerH.  t  F 


Digiti 


zedbyGoOgle 


818  T.   LUCMBTIl   CARI 

InsatiaUIiter  totei  nt  vdrantar  ibeidem. 

Hocc*  etiam  super  est^  ipsa  qnam  dicere  de  re 
Adgredior^  quod  dicandum  prius  esste  videtur.  980 

Multa  foramina  quom  variis  sint  reddita  rebus. 
Dissimili  inter  se  natura  praedita  debent 
Esse^  et  habere  suam  natnram  quseqne,  viasque. 
Quippe  et  enim  variei  sensus  animantibus  insunt^ 
Quorum  j|uisque  suam  proprie  rem  percipit  in  se.  985 

Nam  penetrare  alio  sonitus^  alioque  saporem 
Cemimus  e  sucis,  alio  nidoris  odores. 
Praeterea,  manare  aliud  per  saxa  videtur, 
Atque  aliud  lignis :  aliud  transire  per  aurum ; 
Argentoque  foras  aliud,  vitroque^  meare ;  990 

(Nam  fluere  hac  species,  illac  calor  ire^  videtur ;) 

MdtfM  iine  saHeMe.  lUud  quoque  reiini,  qmd  videtwr  esse  prtnmJUendmmj  emte' 
qmm  Mctptam  loqui  de  ipsa  materia^  qaani  tracto ;  nimirom,  ^iioiitaiii  maUi 
meahu  dati  sunt  diterei»  rebasy  ii  deoent  eese  donati  dispari  natwra  inter  sSf 
et  singuli  debent  habere  suam  naturam,  et  snas  semitas,  Namque  dwersi 
sensus  redduntur  aMimaHbus^  quorum  animalinm  singuU  seosus  reeipiani  m 
§e  rem  sibi  idoneam,  Etenim  videmus  sonos  permeare  per  aiias  vias;  et  sapo* 
teniy  qui  mittitor  e  sueHsy  per  aUas  vias.  Deinde  res  aUa  videtur  fiuera  per 
JapideSf  et  alia  ▼idetiir  penetrare  per  Ugna,  alia  per  aurum;  et  alia  videtor 
trojiftre  extra  per  argentum,  alia  per  vitrum;  namque  imago  videtur  transire  per 
Wposterinsy  et  cator  per  iUud  prius;  etresalia  ▼idetnr  transire  vdoeimsper 


*0*^*^^*^ 


B.  l.— 078   <tf<t  Orypb.  marg.  Bas.  marg.  P.  vWacrattltir  V.  ed.  Th.  Ra. 
—979  fiitapro  ^imjii  P.  Oryph.  marg.  Ald.— 984  vartts  P.— 985  prope  jir«cs- 

S't  V.  ed.  Th.  Ra.— 986  eXia  s.  aUaque  Lamb.  et^edd.  vulg.  aUo  sonituque  Mus. 
.  l.  aHos  sonitus  Mus.  B.  S.— 987  aUa  Lamb.  et  edd.  Tulg.  titdor^f  Vind.  V. 
ed.  Th.  Ra.  Posthunc  ys.  vss.  994. 996.  coUocantur  in  P.  Vind.  Oryph.  Nard. 
V.  ed.  O.  Vind.  fr.  Mus.  B.  1.  S.  Cant.  atque  in  sex  posterioribus  exemp). 
suo  loco  repetuntnr.— 988  Propterea  P.  V.  ed.  Bodl.  Tli.  Ra.  Ald.  manere  Vind. 
Nos  sequimnr  Voss.  vet.  et  L.  B.  sic  ponentes  vs.  996.  qui  vs.  988.  est  vulga- 
rium  editionum,  et  in  scriptis  omn.  exempl.  vss.  99S.  994.  comitari  solet 
ITalM/.— 989  ligiits  Voss.  vet.  et  L.  B.  %iits  P.  O.  Cant.  ^ts  V.  ed.  Mns.  B. 
S.  per  Ugrn  vnls.— 990  intro  Vind.  tttttcs  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  O.  Mus.  B. 
1.  8.— 991  iUas  Vind.  V.  ed.  Mos.  B.  8.  eolor  Cant.  iUe  videtur  Oassend.— 999 

NOTiE 

WBJbeidem']  In  eodem  oosno,  in  ea-  qood  antea  demonstravit  1 1. 881 .  889. 

dem  spurcitie.  682.  et  iv.  697.  686.  et  674.  Ste. 

979  Hcee*  etiam  super  est  [supertst]  987  £  siuris]  Snpp.  effloenteiii.  Vel, 

ifc,]  His  17.  vss.  prsBmittit i v.  in  rebns  e  suecisy  i.  e.  succomm ;  sicut  jam  posU 

cuoctis  varia  esse  spatiola  seu  fora-  ea,  *  nidoris  odores/  pro  e  nidore. 

mtnadissimilinmfiguramm.Undenec  991  Hac]  Nempe,  per  vitrom. 

eadem  qnibuslibet  qnennt  apta  esse,  lUac]  Nempe,  per  argentnni. 
Quod  variis  confirmat  exemplis,  et 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DK   RBRUM    NATURA    LIB.   YI.  819 

Atque  aliU  aliud  dtitis  transmittere  eadem. 

Scilicet  id  fieri  cogit  natara  viaram, 

Haltimodis  variamsy  ut  paullo  obstendimas  ante^ 

Propter  dissimilem  naturam^  textaque^  rerum.  985 

Qnapropter»  bene  ubi  hasc^  confirmata  atque  locata^ 
Omnia  constiterint^  nobis  praeposta,  parata ; 
Quod  super  est^  facile  hinc  ratio  reddetur^  et  omnis 
Caussa  patefiet^  quas  ferri  perliceat  vim. 

Principio»  fluere  e  lapide  hoc  permulta  necesse  est   1000 
Semina,  sive  aestum,  qui  discutit  aera  plagis, 

Mdem  vism^  tpum  aUa  re$,  Nmirum  natura  foraminum^  qua  divenii  modi$ 
mmtaJhtr^fadJt  id  JUri^  veluH  demowtravimm  paulo  antea,  ob  digparem  naiuram,  et 
eaniexturaM  dissimiles  rerum,  Quamobrem  cum  hac  omniafuerint  nobie  bene  pro- 
batOf  etpoeita,  et  praparata,  et  pramMtay  poetea  hand  difficile  ratio  afferetwr  ejus 
rci,  ^  reetaty  et  omm»  eauea  mamfeeta  erit,  qua  scilicet  attrakat  naturamferri. 
Primum  id  neeeeeariMm  ett,  Dempe  pfMrkna  eorpuscula  emanare  e  lapide  magne- 
tico,  oe<  potins  turbam  corpuscalormn,  qua  diseipat  ictibu»  aera  omnem,  qui 


^»^»^^>i*>^#>^<*i^ 


Detque  Mns.  B.  1.  eandem  P.  Grypb.  Ald.— 994  variant  Mas.  B.  l.  3.  Canti 
varia»  Mos.  B.  S.  in  secundo  loco.— 996  bone  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  atloca* 
ta  V.  ed.  Th.  Ra.— 998  huic  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  reddet  Vind.  reddUur  et  V.  ed. 
Th.  Ra.  omnee  Vind.  fr.—999  fieri  V.  ed.  Th.  Ra.  perHceat  otm  Vind.  Mus.  B. 
1.  peUieiat  vim  vnlg.  perUcit  arcum  P.  in  not.  V.  marg.  1.  perlitratum  V.  ed. 
Bodl.  Ferr.  Th.  Ra.  perliceatum  Voss.  vet.  et  L.  B.  pelliceat  vim  O.  Cant.  pel- 
Ueeat  tum  Mus.  B.  S.— 1000  et  lapide  Ferr.— 1001  deetinat  V.  ed,  Th.  Ra. 

NOTiE 

992  Eadem}  Supp.  via.  his  15.  vst.  docet  i.  ronlta  corpnscnla 

994  Ottendimuiante']  Lib.  ii.  et  lib.  effluere  tam  ex  magnete,  qoam  ez 
iT.  ferro,  plura  tamejD  et  potentiora  ez 

995  Textaque,  rerum']  Texturasqne  magnete.  Quo  fit,  ut  aer  semper 
rerum.  Sic  alibi,  *  clausa  domorum/  longe  magis  discutiatur  circa  magne- 
'  ttrata  viaram/  ^c.  tem,  qnam  circa  ferrum  inania  spatin 

996  Quapropter  bene  ubi,  Sfc,]  His  creeotur.  £t  quia,  cnm  ferrum  col- 
4.  vss.  condodit  et  monet,  his  prsB-  locatur  intra  discussi  aeris  sphaeram, 
mistis  rebns,  bene  intelligi  posse,  quo  ut  ainnt,  multnm  inanis  inter  ipsom 
modo  et  qua  ratlone  fiat,  ut  magnes  et  magnetem  intercipitnr,  tunc  fit, 
tnhat  ferrnm.  Quod  qnidem  jam  ez-  at  corposcnla  ferri  liberius  ferantnr 
ptteataros  est.  in  eam  partem,  ac  proinde  versns 

997  Preepoetal  Pr«posita,h.  e.  prs«     magnetem ;    nequeant  vero  majore 

copia  contendere,  quin  pelliciant  si- 


1000  PrineipiOf^uere,  ^r.]  His  qna-  mul  cohsrentia  corpascola  ferri,  at- 

taor  ita  prsemissis jam  aggreditnr  di-  que  ideo  totam  ipsam  ferri  massam. 
cerecaosam,  seu  modum,  quo  mag-        Lapidehoe]  Nempe  magnete. 
nes  fermm  attrahit,  fermmqne  vi-         1001   JEetuml  Turbam  confasam, 

dssim  ad  magnetem  fertnr.    Itaque  copiam  ingentem. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


820  T.   LUGRBTIl  CARi 

Inter  qal  lapidem  femimqiie  eat  qaomqne  looatus. 

Hoc  ubi  inanitar  ttpatiam,  multosqae  vacefit 

In  medio  Ipcus ;  ex  templo  primordia  ferri 

In  vanum  prolabsa  cadont  conjuncta»  fit  utque  1005 

Annalufi  ipse  sequaiar»  eatque  ita  ccnrpore  toto. 

Nec  res  ulla  magi«>  primoribud  ex  elementb 

Indupedita  suis^  arte  connexa  cohaeret, 

Quam  validi  ferri  naturm  frigidus  horror : 

Quo  minus  est  miram,  qood  dicitur;  ex  elementis        1010 

Corpora  si  nequeunt^  de  ferro  plura  coorta^ 

In  vacuum  ferri^  quin  annulus  ipse  sequatur : 

Qaod  facit ;  et  sequitnr,  donec  pervenit  ad  ipsum 


poaiiui  ai  inter  lapidim  magneta  eifirruM,  Cum  mUm  i$  io€US  moe/Uf  H  phi- 
njniiiit  ipatium  inoMUur  ts  mniiOf  tubUo  oomiMa  cokmremtia/trri  i§eidmni  «i  Ulm- 
twr  in  vacuum  spatium,  et  aecidit  ut  ipao  ammlui  f«rreiu  mtboifuatur^  tt  ok  ftru- 
tur  ioto  eorpore.  Neque  ree  uUa  est,  qan  magie  gtricte  eontexta  couneetaturim' 
pHeata  ex  «ntf  Tprimu  prtmorditf ,  tfuim  geHdue  rigor  naturte  ferri  ooHdi  cohteret. 
Quapropter  eo  minm$  ett  mirandum,  quod  paulo  eupra  doeuimuM^  m  corpuocuJa  fte- 
rima  nuta  exferro  nan  pooeunt  mitH  in  spatiamvacimf,  giitii  ipu  annutu»  suboe- 
quatur ;  quod  revera  ipse  facit^  et  eubeequitur  utquedum  jam  etniingai  iptum 


Bodl.  «tee  et  seqq.  omn.  Tocah.  Teraas  deaaot  Mns.  B.  S.— 1001  inmuttr  V. 
ed.  O.  Th.  Ra.  muUitoue  P.  Ferr.  tMiceict«  V.  ed.  BodL  Th.  Ra.  tacuefi  HaT. 
ex  Carrione.  raretcit  V.  marg.  l.  2.  Uutttii  Mas.  B.  8.  et  in  ora  codicis,  *  Alii 
forf/K.'— 1004  ferre  Vind.  V.  ed.  Vind.  fr.  Mns.  B.  l.— 1005  /n  ramcjii  C^nt, 
Delph.  /■  eacatMi  vnlg.  cadant  Oif.  Par.  Heins.  Mar.  coiii«tfii<tf  V.  cd.  Bodl. 
Ferr.  Th.  Ra.  protMta  Yott,  vet.  aed  cm^uneU  in  marf .  ui  quiP.  TiBd.  V. 
ed.  O.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  ui  quin  legendnm  censet  P.  in  not.— 1007  ex  deett 
Voss.  vet.  et  L.  B.  Vind.  V.  ed.  Vind.  fr.  tunc  pro  ex  Caiit,  aUemfniit  V.  ed. 
Th.  Ra.— 1009  ^vmor  Mns.  B.  1.— 1010  paullo  diximut  anU  edd.  ▼ulg.— 1011 
tiot  qneunt  Vind.  Mns.  B.  1.  e  ferro  P.  Vind.  fr.  Cant.  Ald.  Voss.  marg.  rt- 
ftrrt  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Forr.  Th.  Ra.  U  ferro  O.  dtfern  Mus.  B.  1.  tt  fem 

NOTiE 

1009  Inttr  fat,  9ft.'\  H..  e.  qnicnni-  u.tU. 

qoe  locatoa  eat  inter  lapidem  cl  fer-  1006    Mnpcdiia  [EninptdUa]  Vet 

rnm.   Sic  ts.  831.  IndupediU ;  h.  e.  impedtU.  i.  «41.  ii. 

1008  Vactfit^  Vac««s  At    ftie  i«.  101. 

965.  et  infra  ?a.  1006.  1009  Quam  taHdi,  ifc,]  Peripkffasis; 

1005  FU  Mtqut]  Et  fit  at,  h.  c  qaam  ferrmn  TalklmM. 

1006  AnnuUt]  Sapp.  ferreoa:  hoc  1(018  Quod  fatH]    Nempe  ferram 
est,  ipaom  forrum.  «eqaitur  saa  corpascola  exemitia  m 

1007  Prtaiarite  ex  tUutentit]  £x  vacmim,  donec  adhtareat  totam  mag- 
primis  corpusculis»  e  primordlis.  Sic  ii«tL 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRVM   NATORA    LIB.  VI.  821 

Jam  laptdeiD,  cadcisqne  in  eo  conpagibus  has^. 

Hoc  fit  idem  cnnctas  in  parteis ;  iiiide  yacefit  1015 

Qaomque  locos^  sive  ex  transvorso,  sive  sopeme» 

Gorpora  contioiio  in  Yacnnm  vicina  fenmtQr : 

Quippe  agitantur  enim  plagis  atfande,  nec  ipsa 

Sponte  sua  snisum  possuirt  consnr^e  in  auras. 

Hnc  adcedit  item,  qna  re  qneat  id  magis  esse :     *   1020 
Qaod  simnl  a  fronte  est  aoneUi  rarior  aer 


Ufidem  magneticttm,  H  adAml  «i  per  dncMta,  9««  ii«fli  eaiatit  »6  mmm.  flM 
eimm  aceidUy  niminim  eorpuseula  jn-oxima  ferri  tubUo  emU  in  vaeane  spatinn  tii 
omme»  pmiee,  ex  qm&mB  ornnie  Ipse  iocu»  inaniiury  eeu  ex  obUquOy  seu  ex  alto, 
Namque  jaciantwr  ietHm»  ex  aUa  parte^  uetgue  ifta  fuemUr  attottere  u  injlaim 
aerioM  emrtum  ex  Mtp«tf.  Ad  koe  ettam  additurj  eur  id  poseU  potiue  eeee^  nlmirum 
tpmd,  uln  primMm  aer  magie  rarefaetue  eet  a  eapUe  anneUi  ferrei,  et  epaiiMm/ae' 


Bins.  B.  S.— 1014  eeeeie  tn  eo  Heias*  3.  eeemfu  tn  etf  P.  Ald.  eeme  qtdnea 
Viad.  O.  Mns.  B.  8.  eemie  f  Mt  ji«e  V.  ed.  Tb.  Rn.  Bodl.  Ferr.  eQnpagilme  Cm. 
tamqm§:ibuM  vnlg.  kmret  OaMend.— lOU  tdm  Vind.  V.  ed.  O.  Vind.  fr.  MnSw 
,  B.  S*  Cnnt  Ferr.  Tb.  Ra.  Uem  rtU<fni.  partibue  et  i  snper  a  tcript»  io.  amctat 
Mas.  B.  l.  vaeeeeU  Vind.  O.  bareeeU  V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  rar«Mti  V.  marf.  I. 
1.  rare/U  Mna.  B.  S.  vid.  vs*  1003.^1010  eine  Mns.  B.  S.  car  dtest  O.  et 
Vind.  Vind.  fr.  Mos.  B.  8.  e  Cant.  Heins.  2.— 1017  vaeina  Ferr.  V.  ed.  Tb.  Ra. 
Viiid.  MtftiNi  O.  V.  marg.  1.  votim  Miia.  B.  l.— 1018  agUatw  Cant.  pkigU 
Vind.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  fr.—ioao  Hoc  Bas.  queat  ad  Ferr.  qui  ad  V.  ed. 
Tb.  Ra.  Vlnd.  Mna.  B.  8.  Vs.  1081«  banc  versnm  hi  vnlg.  edd.  seqnl  solet ; 
■na  ad  sUtloaem,  <fnam  iiabet  in  eodd.  Voss*  vet.  et  L.  B.  amandaviimis. 
fTdk^^lOai  stmii  a  ViiMl.  aiaiai  V.  ed.  Tb.  Ra.  «imite  Ferr.  «tiiml  ec  Olf. 

NOTiE 

1014  CeeeU  eenpagibue'\   Viacnlis,     ponderosoro. 

qn»  sob  sensns  nostros  non  cadnot  1019  In  enrds]  In  aera,  snrsom. 

Sie  passim  vocat  Cttcat  atomos,  qnft  1020  Hnc  adeedU  Uem^  tfe.}  His  19. 

Iiiginnt  ocnlos.  vbs.  docet  etiam  adjnvari  motnm  il- 

1015  HoeJUidemlUem^Jt^.^  His5.  lum  ferri  ab  aere,  ob  continnam  ip> 
j»e^  qnia  ferrum  tendit  indiscriroina-  slns  agitationem.  £t  primnm  qni- 
tlm,  snrsnmy  deoraomy  transversom,  dem  ab  aere  exteriore,  qaiy  eom  sem- 
et  in  qoamcnmqne  partem,  prout  ad  per  nrget,  et  qnldem  vebementius 
magnetemapponitur,intereadocetid  ex  ea  parte,  qua  copiosior  est,non 
fieri  aoo  posse,  nisi  ob  ladoctnm  va-  possit  aoo  impellere  ferrom  hi  qoam 
cnom,  io  qood  corpnscola  (erri,  alio-  partem  est  parcior  sen  inanior,  ot- 


qoin  deorsom  solam  prolabentia,  le*  pote  ▼ersos  Ipsom  i 

raotnr  iodisGrimioatlm.  1021  iSSmol]  Simol  atqoe;  stotfao 

1018  Qasai^s  lCunque]  Tmesis,  oo>  atque. 

decooqoe.  ^/rmifflA  parte  aoterlere. 

1018  AUmnde]  Nemfe  ab  iodocto  AuneOe]  AoonH  ferrei ;  b.  e.  ferri 


vacno.    Neqoe  enim  spodte  sna  sor*     Sic    vs.  lOOO.  sawaiMia   pra  /ernm 
snm  fertnr  ferrnro,  cum  sit  grave  ac     osnrpavlt. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


829  T«   LUCRBTII   CARI 

Factus^  inanitasque  locns  magis»  ac  yacuatus ; 

Continuo  fit^  utei^  qui  post  est  quomque  locatus 

Aer^  a  tergo  quasi  provehat^  atque  propellat 

Semper  enim  circum  positas  res  verberat  aer;  1025 

Sed  tali  fit  utei  propellat  tempore  ferrum^ 

Parte  quod  ex  una  spatium  vacat^  et  capit  in  se. 

Hic  tibi>  quem  memoro^  per  crebra  fbramina  ferri 

Parvas  ad  parteis  subtiiiter  insinuatus> 

Trudit^  et  inpellit :  quasi  naves  velaque  ventis^  1030 

Haec  quoque  res  adjumento»  motuque^  juvatur. 

Denique^  res  omnes  debent  in  corpore  habere 
Aera,  quandoquidem  raro  sunt  corpore^  et  aer 


tum  eit  magit  vaeanSf  aique  vacuumf  sMm  aeddiiy  ui  mir  mmiig,  qui  pomimt  tti  « 
iergo  illioa  «nnelli,  vMi  propuUei  et  promoveat  a  tergo  ipsom.  £^eiiMi  atr  dr- 
eumUcatuM  rnmper  agitai  res  ipBas.  Vermn  aecidit  prcsertiin  ui  eo  tempore 
proputaet  ferrum,  eo  ^uod  hcuo  tacefit  ex  una  parte^  et  redpH  illnd  m  oetpm, 
Poitquam  Tero  itte  aer,  de  quo  loquor,  intromieouo  eat  leviier  ad  iniimaa  pearte» 
ferri  per  frequeniee  ejosdem  ferri  meatusy  protrudii  et  pultat  illod,  vebdi  veniuo 
tradit  et  impellit  namm  et  carbaUj  et  re$  ipea  etiam  adjutatur  auxiHo  et  motu. 
Tmdem  re$  atneta  debeni  eontinere  tn  soo  corpore  aera,  quoniam  eonetani  eerpore 


Nard.  Baa.  aoelU  Vind.  V.  ed.  Moa.  B.  l.Tb.  Ra.— 1029  magnie  Mnd.  Vind. 
fr.— 1023  ui  Vind.  Ferr.  Th.  Ra.  V.  ed.  poteet  Vind.  Ferr.  Th.  Ra.  V.  ed. 
Mos.  B.  1.  H.  vs.  in  Vind.  V.  ed.  Voss.  yet.  et  L.  B.  O.  Vind.  fr.  Mos. 
B.  1.  3.  Cant  post  vs.  1030.  locatos  est.— 1024  Erat  ergo  Cant.  V.  ed.  Tb. 
Ra.  Errai  ergo  Verr,  1$  a  tergo  Vind.  fr.  H.  ts.  deest  Vind.  provekii  aique  pro- 

Sm  Heins.  2.  V.  marg.  1.--1025  veherat  Cant.— 1026  utei  deest  Vind.  V.  ed. 
os.  B.  1.  Ferr.  Th.  Ra.  Post  honc  versom  vacat  doorom  spatiom  Moa.  B. 
3.— 1928  Hie  uH  Vind.  fr.  ferri  eei  qnidam.— 1020  Pronae  P.  V.  ed.  Gryph. 
Nard.  Bas.  Mar.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Prtoaf  Gif.  Par.  Delph.  Bentl.  PrnMi 
Lamb.  Oassend.~1030  navee  y^akef.  ex  conj.  nacem  P.  O.  Vind.fr.  Mos.  B. 
1.  Cant.  Ferr.  Ald.  novtm  volg.  avem  Vind.  annem  V.  ed.  Th.  Ra.  venii»  Vtnd. 
V.  ed.  O.  Vind.  fr.  Cant.  eenftisvnlg.— 1031  Hooc  versom  sospectom  habent 
Lamb.  et  Bentl.— 1033  rareecuni  P.  Gryph.  marg.  V.  marg.  1.  Ald.  rare  mmi 
V.  ed.  Tb.  Ra.  eorporaV,  ed.  Vind.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Gryph.  marg.  P.  V. 

NOTJE 

IfMSemper  enim^  ^v. J  Qood  doenit  1032  Deniquey  ree  omnee^  i^e.]  His  8. 

IV.  931.  VS8.  doi^t  etiam  motom  iterri  adjn- 

1027  C4ifriiliiae]H.e.Spatinm.va-  vari  ab  aere  interiore,  qnl  pari  ra- 

cnum,  seo  locos  vacoatos  a  magnete  tione,  com  semper  agitet  res  cnnc- 

recipit  in  se  ferrom.  tas,  impellit  et  roovet  fermm  ipsnm, 

1020  PorMS  [PHfWf]  Intimas,  in-  et  praecipitat  illod  in  eam  partero, 

teriores.  111.  390.  iv.  261.  &c,  in  qoam  jaro  fertnr,  et  qo»  jam  facta 

1030  Quasi  naves  [aaotm]  ^rc]  Sopp.  est  inanior. 
impellit.    Sic  iv.  895. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  KBIIUM    NATURA    LIB.   VI.  839 

Onuiibas  est  rebas  circamdatas  adpositnsque. 

Hicc'  igitar^  penitas  qai  in  ferro  est  abditas^  aer         1035 

Solicito  mota  semper  jactatar,  eoqae 

Verberat  annellom,  dabio  procal ;  et  ciet  intas 

Scilicet:  atque  eodem  fertar,  qao  prsecipitavit 

Jam  semel,  et  vacaam  partem  in  conamina  sampsit. 

Fit  qaoqae^  at  a  lapide  hoc  ferri  natara  recedat        1040 
Interdom :  fugere,  atqae  seqai,  consaeta  yidssim. 

Exsaltare  etiam  Samotbracia  ferrea  vidi ; 
Ac  ramenta  simnl  ferri  furere  intas  ahenis 
In  scaphiis^  lapis  hic  Magnes  qaom  subditus  esset : 

fwrrfmeUy  et  oer  cirtwnBtptm»  ett  adMaren»  emncHi  refnu,  Brgo  UU  a£r,  md  <»• 
trimMeeme  latet  in  /nro,  agitMimr  irrequieta  mutbiUtate  perpetmOy  et  percmnt  itiK 
iakia  ammabam  ferreuin  eodem  motu ;  et  nmmUwa  movet  illud  imirimBeeiu;  et  ipat 
miiales  proeedit  in  eamdem  partemty  im  ^amm  ipse  jam  eemul  detrmdit  seipram,  ef 
im  amm  partem  imanewty  in  qnam  ip$e  eeptt  raos  eonatat,  Accidit  etiamj  mt  matura 
ferri  remuet  ab  kae  lapide  roafnetico,  qnippe  qnae  etdUa  sit  aliqmamda  seqmi,  et  ali- 
qnando  emtare  illnm  altematim,  Et  vero  vidi  annulos  ferreoe  a  Smnotkracia 
asportatoa  et  mma  ramtemta  ferri  extUkrt  et  agitare  teee  intat  in  pekoibut  eentitf 


nwrg.  1.  «I  pro  fl  Orypb.  marg.  P.  V.  marg.  1.  Ald.— 1084  H.  ys.  et  seq.  dc- 
•mit  Votfl.  L.  B.— 10S6  tii  deest  O.  el  pro  ett  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Tb.  Ra.— 
1038  Deet t  Vind.  atqae  deest  P.  V.  ed.  O.  Vind.  fr.  Mus.  B.  1.  3.  Cant.  eadem 
O.  Mni.  B.  1.  Ulo  edem  Vind.  fir.— 1089  MaoMi  V.  ed.  Bodi.  Tli.  Ra.  «lumi. 
amam  impartem  edd.  vnlff.  partem  iii  vocimur  Voss.  yet.  et  L.  B.  Oif.  Par. 
Delpb.  Coot.  OaMend.  P.  V.  marg.  1.— 1040  Am  O.  deett  V.  ed.— 1041  ae 
V.  ed.  Ferr.  Tb.  Ra.— 1042  ferremdi  V.  ed.  Tb.  Ra.— lOa  Ae  ramunta  Mni. 
B.  1.  JEramunta  O.  Ferr.  Femunenta  Mns.  B.  8.  Et  ramunta  reliqni.  oiuiitf 
Mnt.  B.  8.  Cant^l044  tcapkit  Vind.  Mns.  B.  3.  Magnt  cmm  Vind.  Canf^ 

NOT^ 
1016  StUeiio]  Sic  i.  844.  eta  ac  vidisse  ferreos  annolot  et  ra- 

1087  ^jiimKimi]  Ferrnm,  ts.  1006.  mental^rri  in  lebetetereo  potita  ex- 
1091.  tilire  ac  tnrgere,  qoati  fogiant  a  mag- 

1088  Eodem']  loenndem  locum.  nete,  qni  lebeti  subditns  ett,  Id  vero 
PracipUamt]  Supp.  te  annulus.          fieri  respondet,  eo  quod  ferrea  llla 

1089  Vaeaam  partem  in}  H.  e.  in  tegmenta,ferreiqneannnli  opplentur 
partemaerisjara  factam  inanem,  ob  terit  afflatu;  unde  fit  nt  adveniens 
corputcula  educta  et  abttracta  a  magnetia  lestus,  sen  affluxns,  repe- 
vtrtnte  magnetis:  vs.  1000.  not.  et  riat  omnia  plena,  nec  babeat,  qno 
vs.  1008.  et  seqq.  tranet. 

CcmaJiitiiatamptiOH.  e.  ireccepit.  1043  Samothraeia  ferrea]  Ferreos 

1040  Pit  qtioquey  a  lapidef  8fc.]  His  annnlos  a  Samotbracia   dictos,   obl 

14.  vts.  docet  interim  cur  fermm,  primnm  fieri  coeptl  tunt ;  qui  erant 

qnod  lapidem  roagnetem  aequi  con-  pervii  et  cassi,  nbi  amnleta  conde- 

snevit,  enm  tamen  fngtat  sere  inter-  bantur. 

posito.    Expertom  antem  se  ait  Po-        1044  /n  seaphiU]  In  vasis  amplis. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


894  T.   LUCRftTII  €ARI 

Usque  adeo  fugere  a  saxo  geatire  videtar  1<MS 

iEre  interpofiito ;  difloordia  tanta  creatur : 
Propterea^  quia  nimiram  prius  aestus  ubi  $ms 
Praecepit,  ferrique  vias  possedit  apertas; 
Posterior  lapidis  ▼eait  «estus»  et  omnia  plena 
Invenit  in  ferro :  neque  habet  qua  traHet,  ut  ante :        1050 
Cogitur  obfensaie  igttur,  pnlsareqtte  floctu 
Ferrea  texta  suo :  quo  paoto  respuit  ab  se, 
Atque  per  »s  agitat,  sine  eo  quod  sepe  reaorbet. 
Illud  in  hiis  rebus  nirari  mitte,  quod  9Stus 


M  kU  hfit  nmgmt»  j^HUm  eni  mibUr:  mim  wideHif  ktUri  nee^e  mfemimm 
ms  iiUerjimUw  ;  et  udeQ  loaia  mimUUia  mueitmr  wter  fernini  et  masiieteiii ;  em 
fiud  eeiMcet  cwm  twrba  coriHisculonuB  mrie  priiu  eeoipQnt  et  tarripmt  meedM» 
fatenteeferri^  tmrbm  earpnscaloriiai  lapidie  niefDetis  aeeedit  peetremmf  et  reperU 
omiita  loca  repteta  ia  ferro  ;  neqae  kabet  locuoi^  iii  qaem  inmmet  et,  x^Mi  maiem, 
Ergo  neeeeee  eet  mI  erebro  jmetet  et  promtUet  ferreoe  textm  em  mmteu  Qma  m» 
tione  repeUUferrnm  a  ee  ipao,  et  vexat  llUid  per  mediMia  eu ;  fmed  tamen  fenraai 
pkrmtqm  abeorbei  nm  eo  »re  inierpomto.    Demme  wmUm  admkreH  Ukd  m  Ut 


Magmtmn  O.  Mtu.  B.  1.— IMO  et  dUcardU  Delpli,  GoMend.— 1048  PercepU 
P.  Bodl.  Orypli.  Kard.  Bas.  Ferr.  Ald.  Preecimt  V.  ed.  1%.  Vtn,pereipeiV. 
mmrm,  1.— IMQ  Irooui  Cant.  et  eede  O.  Mot.  B.  1.— 10»1  jwlfare  900  V.  ed. 
Tli.  Ka./Maia<  Nord.— lOCS  Terrm  teetm  P.  Moa.  B.  8.  Ald.  Ferrm  textm  P. 
i»  aet.'  Terreatexm  V.  ed.  O*  Mns.  B.  1.  Ferr.  Th.  R«.  IWia  iMia  Coot. 
Fnrea  teetm  Bao.  OMrg.  et  expmU  V.  ed.  Tk.  Ra.— 105S  ee  901»  edd.  vttlg.— 

NOTyE 

1045  Videtw]  Sapp.-ferriun.  wu,  qaia  qois  ooo  ii^ria  pereonctari 

1046  DiKordia  crfoiar]  Supp.  inter     poterat^  cur  mafiies  UBom  attrahat 
ferrum  et  magnetem.  ferrum»  non  aotem  alias  res,  caosator 

1048  P^^rcqrii]  Praoccupavit.  Lncretius-  i.  rerura  mistaram  qoa- 

1049  JEetm']  Effluxus,  copia  cor*     mndam  contumaciamy  qose  pondere 
puscnlomm,  afflatns.    Sic  vs.  1001.       suo  fretae»  quale  est  aurnniy  reluctao- 

Pieoa]  Occnpata  ab  seris  estn.  tur  et  detrectant  «stum  Biagnetis. 

1060  lVaa«t]Transeat.  ii.  incnsat  raritatem  corporom»  ob 

1051  Obfemare']  Crebro  oflendere,  quam  per?ia  sunt  advenienti  aestuly 

motu  sen  aesta  suo  verberaie.  nihilque  invenit  hic,  qood  impellat ; 

1062  Ferrm  texta]  Ferreos  teztns ;  nt  fit  in  ligno.   Ferrnm  vero  mediom 

ferrnm,  qood  arcte  contextnm  est.  sistit  inter  utraqne  corpora,  rar^  et 

105B  Slm  eo  ^ood  eespe  reeorbet}  H.  densa,  concinneque  adbatret   mag* 

e.  quod  ferrum  magqes  alioqnin  qnasi  neti.    Quod  quidem  non  mirnm  esse 

absorbet  sine  eO|  h.  e.  nbi  ss  noD  ait,  cnm  id  etiam  fieri  jam  oatenso- 

interponitur.  ros  sit  in  aliis  rebns. 

1054  /Ood  10  hiU  rebmj  4«.]  His  9. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


D£   RBRUM   NATURA   MB.   VI.  835 

Non  valet  e  lapide  hoc  aUas  inpeUere  iteu  reg.  1U55 

Poodere  enim  firet»  partim  stant;  qood  gean»,  aoram: 
Ac  partim,  raro  quia  stmt  com  corpoie,  ut  eestus 
Pervolet  intactas,  neqneYmt  inpeUier  nsqnam : 
Lignea  materies  in  qno  genere  esse  yidetQr. 
Intcr  atrasque  igitnr  forri  natara  locata,  1 060 

JSris  abi  adcepit  qosBdam  corposcala^  tam  fit^ 
Inpellant  ot  eam  Magnesia  flomma  saxi. 

Nec  tamen  haec  ita  sont  aliarnm  lerom  alieoa^ 
Ut  mihi  molta  parom  genere  ex  hoc  sobpeditentur, 

rehMy  Bempe  quod  turha  corpnscalonnn  egredieDtUiin  ab  hoc  kmde  matfnete 
nom  pHegf,  pariier  proirudere  ret  alioM.  Namqfite  re»  alis  jHwtim  amsieluai  mixee 
ma  gramUde;  muU  e$t  aitrum :  ei  partim  naa  paaeuni  uttquam  fuaueri^  qma  cm- 
ifani  corpore  adeo  rarrfacto,  ut  iurba  corpnsculornm  ilUbata  iranseat ;  tm  ovo 
genere  lignea  materiee  videtur  comHneri.  Ergo  c^m  naJtura  fern  posita  inter 
utraoque  DatorM  vris  et  magnetts  reeepH  qumdam  eewmm  tma,  tuae  dcctdi#.  ut 
itHuMMagne$iHapidi$protrudaMtiaam.  Neque  tmneukaru  smUadeorewtotma^ 
(diiM  rebusy  ut  pauca  adtnodum  ^uodem  generm  occurrani  mihiy  qmu  pomm^  rrfane 


^^^^<»^»>^^#^»^ 


1055  a  lapide  Delph,— 1057  raOo  pro  roro  Ma».  B.  S.— 1068  Provoki  V.  ed* 
iwai^i  pro  nequemU  O— 1059  Ugna  V.  ed.  Th.  Ra.-106l  cum  sic  P.  Muf. 
B.  1.  Ald.  Gryph.  roarg.  cumfii  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  BodI^1062  rmpeWm' 
tur  eo  aiagneaa  oaxa  qoidam.  eum  Vlnd.  O.  Miis.  B.  l.  S.  Cant.  eo  Vind.  fr. 
cuM  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  magneti»  P.  Ald.  Orypb.  marg.  magneei  Vind.  et 
edd.  iralg.  imtfia  P.  /tumine  Vind.  V.  ed.  Bodl.  O.  Mns.  B.  1.  magnoeubjlu' 
nume  V.  marg.  1.  /axit  P.  Ald.  sed  m»i  retcribendum  iabet  P.  tn  not.  eemim 
agjrt  edd.  volg.  Magnai  Jtamina  mxi  Tel  Magneom  fiamma  mxa  Heina.  ad 

NOT« 

1056  QK<K<f€iiMl  CnjaageDeriSyat     taarl,  qaod    Oallice    vocatar,   coU 
8»pe  monai.  forte,  ita  intcr  se  copalantor,  nt  vitio 

1057  ififdw]  Sapp.  MagBetw.  ligni   potin«    ipsi    dehiaeaiit,  qnam 
1068  /Mtoetai]  B.  e»  BM  tangat,     ghrten  illad  relaxetUlos:  ni.  vinnm 

iotaelos  eat  per  eas  res,  q«»  innt  miscetor  aqne,  nen  olenm  avt  pix; 

rarvcwpore.  ly.  taaa  imhlbitar  pvrpnrsB  celofet 

1062   Magnmm  [Magnml  fiumiina  v.  argemo  f<emwiin«otar  aomm  et 

i«d]  iEatBa  magnetiei  lapidia.    8ic  «en,  non  plnmbo.    SeBieet  qnia  r«» 

▼s.  1057.  dizit '  9Stnm/  rom  ejosoMMll  jmKtmr»  eptlma  eet, 

1066  Nec  tamtn  hmcs  ^.]  Hk  36.  et  inler  se  motoo  eonveniont  pleiM 

▼sa.  moaet  Peeta  noD  novom  esse  hoc  et  concava,  nt  alia  aliis  reapendeaat, 

genaa  natnralis  coalitos  in  n^agnetei  hamata  htimatis,  rotnnda  rotondit,  ef 

tiqmdeai  i^lem  6t  io  mnltis  aliis  re-  oertera  bene  ooaveniaat. 

bas:  r.  omBqae  soxa  eoalescont  et  Hete]  Sopp.  qnss  modode  OMgiie- 

eoaglstjoantnr  eake:  ii.  asseres  gl«-  tie  et  ferri  eo»|nnctieBe docnit. 
Iioe  facto  ex  aoribas  et  genitaliba» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


8g6,  T.   LUCRETII   OARI 

Qo»  memorare  qaeam  inter  se  siDgalariter  apta.  1065 

Saxa  vides  primum  sola  coolescere  calce: 
Glatine  materies  taarino  jungitar  ana, 
Ut  vitio  vence  tabalaram  saepias  hiscant, 
Qaam  laxare  qaeant  conpages  taarea  vincla. 

Vitigenei  iatices  in  aqaai  fontibas  audent  1070 

Miscerii  qaom  pix  neqaeat  gravis^  et  ieve  olivam. 

Parpareasque  colos  conchylii  jangitar  uno 
Corpore  cum  lanas^  dirimi  qai  non  qaeat  usqaam ; 

eiM  $i$mUi  pecuUariter  inter  u,  Principio  cemis  lapidet  cQWglutinari  iuter  $e  per 
tolamcaUem,  Secundo  maUria  ligDea  cojmlatmr  etmul  per  ghten  tamrmmm,  ita 
Qt  eapiut  rima  talmlarum  ditcutiantwr  defectu  Hgni,  quam  nexuM  taurim  poMMl 
remittere  commiesuroM.  Tertio  humore$  vtnt  pomunt  commieceri  t»  fontibu»  aqu^, 
cum  tameo  pix  ponderooa  non  postity  neque  oleum  leve,  Qnarto  colar  Tifriu»  ex 
cocklea  factas  imbuitur  timul  cum  corpore  Umety  qui  qaidem  nequeaJt  umquam  eepa- 


CUad.  Idyll.  v.  86.-1066  mugUriUr  P.  Ald.  Bip.— 1066  ride  Vind.  V.  ed.  O. 
Muf.  B.  S.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  ooU  c,  caicis  Heint.  2.  coaUocere  P.  Vind.  O. 
Vind.  fr.  Mns.  B.  8.  Ferr.  Ald.  Gif.Par.  Orypb.  Delph.  Nard.  Bas.  caUacere 
V.  ed.  Th.  Ra.— 1067  aurina  Vind.  Cant  Ferr.  anrivo  Mus.  B.  8.  oiirtiit  V. 
ed.  Th.  Ra.  awrifio  O.  mergitur  Mus.  B.  8.  mergatur  V.  ed.  Th.  Ra.  tovrtao  iU 
edd.  vulg.  materieseiareMejungitur  Heins.  2.— 1068  uena  O.  Mus.  B.  1.  ro- 
Matum  V.  ed.  tribularunt  Cant.  \iucai  Mus.  B.  1.  8.— 1069  Quom  P.  in  not. 
Upeare  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  compage  V.  ed.  Tb.  Ra.  syllabae  gee  taurea  desont 
Mns.  B.  1.  itamina  munda  V.  ed.  Bodl.  Ferr.Th.  Ra.  airrM  vincla  Moa.  B.  8. 
¥oce8  desnnt  in  Vind.  et  pro  vinela  Mns.  B.  1.  Icgit  geeta, — 1070  m  deett 
Vind.  V.  ed.  O.  Vind.  fr.  Mnt.  B.  1.  Cant.  o^Ma  Vind.  Mus.  B.  1.  Cant. 
tn  aquat  funtibu»  audent  desunt  Mos.  B.  8.— 1071  Une  Vind.  V.  ed.  Th.  Ra. 
Mns.  B.  8.  Cant.— 1072  coUr  Vind.  O.  Vind.  fr.  Mut.  B.  8.  Cant.  colcU  V. 
ed.  Th.  Ra.  coUm  Bodl.  Heint.  %,jungitur  P.  in  not.  edd.  Juntin.  et  Ald.  sec. 
Vind.  Voss.  vet.  et  L.  B.  O.  Vind.  fr.  Mns.  B.  1.  8.  Cant.  Orypb.  Bas.  wtergi> 
tur  vnlg.  megitur  V.  ed.  una  P.  Vind.  V.  ed.  O.  Vind.  fr.  Mos.  B.  1.  8.  Cant. 
Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  «fia  valg.~1078  Uma  Mas.  B.  1.  dinMi  Ferr.  V.  ed.  Th. 

NOTJE 

1066  BmguUrilter'\  Peculiariter^  oni-  Moierieel  Lignam. 

ce,  ezimie.    Legendum  aatem  foret  1060  CoiijMfet]  Commissuraa,  con- 

mngUriUr^  roetri  caosa ;  sed  ita  legit  janctiones. 

*  aniversam/  non  'anversnm'  iv.  262.  Taiirea  vtncta]  Oluten  taarioam. 

Sic  infra  vs.  1086.  qnidam  legant  co*  1070  Viiigenti  lakiceo]  Vina :  v.  15. 

pMta,  pro  copUda.  Audenil  Possnnt,  non  dabitaat.  Sio 

1066  CooUocere  [coaUoeere]  Pareos  vs.  1190. 

et  alii;    bene.    H.  e.  concrescere,  1071  Lee«o(imaii]  NeqaeeDimsob- 

coDglatinari.     Larobinas,  eooUMcere,  sidit  oleam,  sed  sapereminet  haaiori- 

Idem.  bos  omnibns. 

1067  G/ii<tM...<aiir<iio]  Olnteii  1072  FurpureuB cotoe conekyUi  leon' 
qaippe,  qaod  Oallice  didmas  eoU  ckffll]  Purpora,  quse  fit  ex  sangnine 
fertey  fit  ex  aaribns  et  genitalibai  conchyliomm.  *  Conchyll '  aateai  pro 
tanri.    Plin.  xxviii*  17.  Conchylii,  metri  caosa. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RKRUM    NATURA    LIB.   VI.  897 

Non^  si  Neptuni  fliicta  renovare  operam  des ; 

Non,  Mare  si  totum  velit  eloere  omnibus  nndis.  1075 

Denique»  et  auro  res  aarnm  concopolat  ana» 
iBriqae  aes  plambo  fit  atei  jangatar  ab  albo« 

Caetera  jam  quam  multa  licet  reperire  T  Quid  ergo? 
Nec  tibi  tam  longis  opus  est  ambagibus  usquam, 
Nec  me  tam  multam  heic  operam  consumere  par  est ;  1060 
Sed  breviter  pancis  praratat  conprendere  mnlta. 
Qaoram  ita  texturas  ceciderunt  mutua  contra, 
Ut  cava  conveniant  plenis  haec  illius^  illa 

rm;  «0«  sane,  eHawui  mmi  operwn  revocare  Ulam  ad  natiTnm  colorem  widie 
Nefittni:  mmy  inquam^  lieet  Oeeamu  totue  conetur  lavare  illnm  eunetit  snis  aquii, 
Qoioto  tamdeMrei  qnsdam  eoi^ngif  arffenium  nmul  eum  auro;  eteffieitura 
eundido  vhanbo  ut  m  copUetur  ari,  Nune  vero  quam  niMUai  aliai  rea  poetem 
invenire  /  Quid  igitur  7  Neque  enim  nunc  uequam  opui  eit  tibi  longii  circuiiio' 
nilma;  neque  tequum  eet  me  perdere  hoc  ioco  adeo  longum  laborem;  eed  iupereet 
eompUeti  paucii  verbis  muUoi  ree  brevUer,  Quarum  rerum  contextune  adeo  nm- 
tuo  vicimm  eongruerunt,  ut  ha  ^flncamtatei  rei  reepondeant  plemtudimbui  iUiui 


Ra.dtoi»i  Mns.  B.  1.  quod  Mns.  B.  S.  unquam  Delph.— 1074  ylvfetw  V.  ed. 
Bodl.  O.  Mus.  B.  1.  Cant.  Nard.  Ferr.  Th.  Ra.  Bas.  det  O.  Heins.  2.  H.  vs. 
deetty  lineae  spatio  Tacante,  Mns.  B.  S. — 1075  juvet  eluere  V.  marg.  1.  vivere 
Vind.  Mu8.  B.  1.  veUte  vivere  V,  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  late  vivet  yeljuvet  O,  cite 
vivere  Mns.  B.  3.  velit  tjutere  Cant.  veUt  ebibere  qnidam. — 1076  Denique,  ree 
MT»  aurum  copulat  una  Vind.  V.  ed.  Vind.  fr.  Mu8.  B.  l.  concopuUxt  O.  Vom. 
vet.  et  L.  B.  Cant.  eairo  fit  uti  aurum  P.  Oryph.  marg.  BaR.  marg.  tum  cop/idalt 
Mat.  B.  a.  oTgenAum  copulai  Oif.  Par.  Oryph.  Nard.  Deniquey  ree  auro  non 
aurum  coputat  una?  Fab.  Denique^  ree  auro  argenitum  coneopulat una  edd.  yn\f. 
—1077  Miteque  P.  Ald.  Mi  teque  nec  Nard.  JEraque  Vind,  Vind.  fr.  Aer 
aqutt  V.  ed.  O.  Mns.  B.  1.  S.  JEraque  oi  Vo»8.  vet.  et  L.  B.  Mreaqut 
Cant.  V088.  marg.  Mreaque  ree  P.  in  not.  JEra  qua  Ferr.  Aureaque  rei  Oif.  Par. 
taugatur  N&rd.  mgatur  V.  ed.  Th.  Ra.  ungaiur  Ferr.  nigratur  Mnx.  B.  3.  riga- 
ter  V.  marg.  1.— 1080  eperam  kie  Ma8.  B.  S.— 1081  praitat  V088.  vet.  P.  Ald. 
Hav.  reatai  reliquL  eomprehendere  P.  V.  ed.  O.  M08.  B.  1.  3.  Ferr.  Th.  Ra. 
Ald.— 1082  Quod  V.  ed.  Th.  Ra.  tii  mitia  M08.  B.  3.  ciuicta  pro  conira  Heins. 
2. — ^1083  eana  Mns.  B.  3.  convemant  Heins.  2.-1084  Cii^Me  Mu8.  B.  3.  ho- 

NOTJE 

1074  Neptunifluctu]  Oceani  aqnis.  bene.    Paren8  vero,  areaque  ree. 

Neptunu8  enim,  qut  creditur  maris  Plumbo  ab  albo"]  Hoc  est,  ab  8tanno. 

Deu8,  osnrpatnr  a  poetis  piro  oceauo  Sic  Csesar  in  comment.  v.  de  bello 

ipso.  Gall.  vocat  stannnm,  plumbum   al- 

Renovare}  Revocare  ad  nativum  co*  bum. 

lorem.  Qiiid  ergo]  Qnasi  dicat:  num  me 

1076  Reil  Nempe  Chrysocolla,  qnsB  idcirco  hoc  loco  oportet  omnia  pro- 
dicitor  gloten  anri ;  de  qua  Plinius  ferre  ? 

ixxiii.  5.  1082  Muiua]  Mutno,  at  8«pe  mo- 

1077  JErique  <rt]  Ita  Lambinas;     nui. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


8S8 


T.    LUCRBTII   CARl 


Hajosqae ;  inter  se  jimctara  hsec  optania  coofftat. 
Est  etiam»  qaasi  at  annellis  hamisqae  plicata,  1066 

Inter  se  qaaedam  possint  cap'lata  tmeri : 
Qaod  magis  in  lapide  hoc  fieci,  ferroqae^  videtar. 
Nanc,  ratio  qoae  sit  morbis,  aat,  ande  repente 
Mortiferam  possit  cladem  confltfe  coorta 
M  orbida  vis  hominam  generi,  pecadomqae  catervis,     1000 
Expediam.    Primam^  moUaram  semina  rerom 

rei,  et  illa  concavitates  plenitadiDibns  h^us  rei;  emmi$8WMi  enim  hanm 
rerum  optima  inier  te  etat.  Pk  pto^  nf  qwidmn  re$  veheti  impHdim  wmnU$^ 
hamu  <iu€imt  imter  u  eoujungi  et  coerceri,  Quod  qnidem  hoc  cemthir  pr^iertim 
mccidere  in  eaxo  et  in/erro,  Jam  vero  dicamyquasU  cauta  metborum^  vel  ex  fm 
ftat  ut  mortifera  potentia  exorta  queat  ajferre  Uthiferam  pemiciem  humanm  gemiif 
et  gregibu»  pecorum.    Principio  odendi  antea  primordm  pkerimarwm  rerwm  eeee. 


*  ***#^*^#*^ 


nuii  optima  edd.  ynls.  per  optima  Heins.  2,—lOS5  pUuita  Vind.  V.  ed.  O.  Fern 
Th.  lU.  Mus.  B.  i.  Cant.— 1086  eop'lata  Vind.  V.  ed.  Vom.  vet.  n  sec«  m. 
Gryph.  mnrg.  copuiaia  O.  Vind.  fr.  Mus.  B.  S.  Cant.  Ferr.  completa  Baa.  vaArju 
compacta  Grypb.  Sard.  Bas.— -1087  Quo  Vomi'.  L.  B.  lapidem  Cant.  jSert  hoc  O. 
ferH  Vind.  V.  ed.  Vind.  fr.  Mus.  B.  1.— 1089  cratem  V.  marg.  1.  Voes.  L.  B. 
Vind.  O.  Mui.  B.  3.  Cant.  creare  V.  ed.  Th.  Ra.  cradem  Vind.  fr.  craiere  Ferr.  ca- 


NOTiE 


1066  Cop'lata]  Pro  copnlata,  ▼«• 
1065. 

1087  In  lapide  hoc}  In  magnete. 

1088  J^Tanc,  ratio  ^  atf ,  ^.^  Hac* 
teiHM  Poeta  dispntavU  de  retNU,  qine 
vnlgo  secimdan  natnram  ▼ocant. 
Nonc  dictorus  est  de  rebns,  qnas 
prttter  natnram  appellant  niedici. 
Tria  vero  simt  h»c :  i.  Morbua.  ii* 
Cama  Morbi.  iii.  BymptonHu  Quod 
ad  roorfoi  ratiottem  et  symptomatis 
spectat,  parnm  id  nnnc  cnrat  Lucre- 
tins.  Aspematnr  enim  hic  plebeios 
morbos,  nnins  pestis  causas  praeser- 
tim  perscmtatoms.  His  itaqne  3.  vss. 
priorlbus  proponit  se  dictnrnm  de 
cansis  morboram,  qui  lethiferam  da- 
dem  inferant  et  hominibns  et  pecu- 
dibnt.  Nequeenim  nnis  bominibus 
pecnliaris  est  pestis,  sed  et  pecudibus 
promiscna.  Scilicet,  nt  melioris  iiotse 
auctoribns  placet,  vel  pestem  prte* 
cedit  brutomm  Ines,  vel  comitatur, 
vel  snbseqnitnr.  Prscedit  qnidem, 
dum  mali  e  terra  prodennt  halitns, 


qnos  pecndes  pascentes  prime  mortU 
fera  clade  afficiontnr.  Qoalis  strages 
observata  est  in  regno  NeapoUtan# 
an.  1619.  ubi,  post  diotins  plnviaa 
allovione  obroeittea  canpMtria,  tM« 
debant  armenfa  gramen  erampeiia  € 
solo  llmoso  adhoc,  necdnm  bene  co- 
acto ;  qoo  fiebat»  ot  pecndea  snffii»* 
cat»  interirrat.  Sie  Tit.  Liv.  Ub. 
xu.  narfat  de  peste,  *  qnas  pilofe 
aano  in  boves  faigrnerat.'  Comitator 
antem  peHtem  homines  invadentem 
snpe  ipsa  bratornm  Ines,  ut  ab  om- 
nibus  recte  est  observatnm.  Sic  et 
ipse  Thncydides  testatur  de  peste 
Atheniensi;  *  Cum  enim,'  inqnit, 
<  mnlta  essent  insepulta  hominnm  ca» 
davera,  si  ea  degustassent  fer«  ac 
volncres,  moriebantnr.'  Snbseqnitar 
denique  svpius  hominum  pestem  Ines 
brataram  animantinm.  Recte  igitur 
dixit  Poeta  pestem  esse  commonem 
hominibns  et  pecndibus. 

1091  PrinNim,  NHiManim^  ^.]  His 
20.  vss.  sufajicit  I.  repetendam  etse 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   N4TURA   LIB.  VI.  829 

Esse  sapra  docui,  qam  sint  yitalia  nobis ; 

El  oontia,  qoae  stnt  morbo^  mortiqae^  necesse  est 

Molta  Yolare ;  ea  qnom  casu  sunt  forte  coorta^ 

Et  pertorbarant  coelnm,  fit  morbidns  aer.  10f)5 

Atqoe  ea  vis  onmis  morbomm^  pestilitasqne» 

Aut  intrinsecns^  nt  nnbes  nebnlasque^  snpeme 

Per  coelnm  veninnt ;  ant  ipsa  saBpe  coorta 

De  tenra  snrgnnt^  nbi  pntorem  hnmida  nacta  est, 

Intempestivis  plnviisque^  et  solibus^  icta.  1 100 

Nonne  vides  etiam  coeli  novitate^  et  aquarum, 
Tentari^  procul  a  patria  queiqnomque,  domoque, 
Adveniuntl  ideo  quia  longe  discrepitant  res. 

MMV  §mt  $ahatftf%  «oMi  .*  et  cmUra  «portei  midta  voUtare,  qua  afferoMt  mwlmm  ei 
letkmm.  Qaee  ifuia  mata  emd  ffrtuitQ  eata,  et  twrbaveroMt  eitlMm^  necesse  est  ut 
ekrjtait  wmb^.  Et  tie  t9ta  iOa  ratie  m^rbwrum  et  pettilentia  venimat  tetforie 
demperper  aera  eieat  imbee  et  nMbOa :  vel  ea  plerumque  nata  exoriuntnr  de  terroj 
cm»  ea  arida  eeHtraxit  putredinemy  pereuMea  flcilicet  imbribue  intempestivis 
et  eBPieribue  Seitm.  Nenne  qua^e  eemie  eoe  ommee,  qtd  Umge  aeeeduni  a  patrf a 
moket  a  sais  eMme  labefaetari  mutatimu  eedi  et  aqumm?    Ideirco  nempe, 


artm  V.  ed.  Vind.  Tb.  Ra.  Mas.  B.  3.-1092  utaUaV,^,  Vind.  fr.Mns.  B.  S. 
—1096  Ataue  avie  Vind.  Mos.  B.  S.  Atue  anie  V.  ed.Th.  Ra.  omiiritM  qnidam. 
pemiiienia»  Viad.  peetUitHoi  Cant— 1097  intrinMecu»  Vind.  Voss.  L.  B.  Heins. 
S.  O.  Mns.  B.  1.  8.  Cant.  Ferr.  et  in  var.  lect.  «d.  Florent.  extrineecut  Tnlg. 
Infvt  $een$  V.  ed.  Th.  Ra.  ^  pro  «I  Cant.— 1096  ipki  aut  pertape  Mns.  B*  1. 
voarta  Mw.  B.  S.— 1099  pmitmrem  edd.  vutg.  mnnda  pro  kumda  Vind.  V.  ed. 
Tk.  Ra.-4109  /aoiw  V.  od.  Mnt.  B.  1 .  8.  Th.  Ra.— IIOS  a  Umgt  Ferr.  V.  ed. 
Tli.Ra.4ii  knge  Mnt.  B.  1.  ditcrepitemt  ret  Viad.  Voss.  Tet.  et  L.  B.  O.  Vind. 

NOT^ 

M0rborom  rationem  ex  ipta    aeris  1009  Pnforem]  Alii  ptifrvfeiii.  Utmm- 

makfica  natora.    Doeet  antem  ^oi  qne  dieitar,  pntor  et  patror. 

fieri  geoeratim  valeat,  vt  aer  morbi-  1191  N«iiiie  vide»  etiam^  ^pe.]  His 

lerfiat.    Volt  igitar  per  aera  voli-  11.    vss.    confirmat    diversam  este 

tare  nsoltas  atomos,  qnse  smt  aM>rbi*  aeris  et  c«ell  ratiooem  pro  dlvma 

fer«  et  letiferse :  sicot  nraltSB  voli-  regiooe.     AHod  eaim  constat  esie 

laoty   qam  soot  viules.     locidont  csdam,   boc    est,  aera,  Britanni« 

mro  lo  aera  oiorbidse  ilbs  atomi  ex-  ambieas  ab  aSre  iEgypti.    Nec  mi- 

triasceosy  vel  e  ccslo  desoper  missse,  oos  differt  is  aer,  qoi  io  Pooto  «st, 

vel  e  terra  sorsom  ^atSB,  obi  terra,  ab  eo,  qoem  resplrant  Oadltaoi,  at- 

ot  ait,  potrorem  oacta  est, '  lotem-  qoe  ^thiopes.    Qiiod  quidem  expe* 

pestivis  ploviisqoe  et  solibos  icta.'  riontyr   perefrfnsotes  et    advenSs. 

109S  Supra  doeoi]  Nempe  vs.  614.  Hfaic  dlfersoe  iMmloom  colores  io 

etv.  897.  vnUo  arfoit.     Slc  etiam    prseclare 

1098  Qnm  eini  nmrbo,  ifc.]  H.  e.  Arist.  lib.  de  a«re,  aqois,  et  locU. 

qosB  sint  morbida  ei  mortifera.  1198  IMecrepitani  ret  [diterepai  mir] 


Digiti 


zedbyGoOgle 


880 


T.   LUCRBTII   CARI 


Nam  quid  Britaniiis  coeliim  differre  pataimis, 

Et  qaod  in  iEgypto  est,  qna  mundi  claudicat  axis?      1105 

Qoidve  quod  in  Ponto  est,  differre^  et  Gudibas,  atque 

Usque  ad  nigra  virum  percocto  secla  calore? 

Quae  quom  qaatuor^  inter  se  divorsa,  Tidemus 

Quatuor  a  ventis^  et  coeli  partibus^  esse ; 


quia  aer  procul  d^ffert.  EUmm  quantum  eredimuM  eaUim  dieerepm  BritoM' 
ni»  ab  illo,  quod  ett  in  Mgypto^  qua  parte  axis  mundi  inelinat?  Aut  quan- 
tum  putamus  diterepare  illud  ccelum,  quod  eM  in  Pouio,  a  Gadibue  et  «t- 
que  ad  gentes  atrae  hominum,  et  coctae  calore  solis  ?  Quat  regiones  qaatuor 
cum  cemimue  e$$e  inler  te  differeniet  a  quatuor  ventlt  et  a  partibut  cceU^  tunc  etiam 


fr.  Cant.  edd.  Flor.  et  Ald.  sec.  Oryph.  Nard.  ditcrepat  aSir  edd.  tiiIc*  ditcrepit 
acr^Fm.  V.  ed.  Th.  Ra. ditcrepat  acret  Mus.  B.  1.  ditcrepat  kac  ret  Mut.  B.  S. 
sed  acret  in  marg.  ditcrepitat  ret  Oif.  Par.  diterepitantque  ret  Bas.  nurg.— 
1104  BrUannit  P.  V.  ed.  Vosa.  vet  et  L.  B.  O.  Vtnd.  fr.  Mus.  B.  1.3.  Cant. 
Orjrph.  Delpb.  Bas.  BrUtanmt  Vind.  V.  marg.  t.  Bodl.  Brittanno  ceelo  Latnb. 
Bnttiannum  cceUun  Lamb.  et  alii.  Brittanidit  Uav.  Namque  Britannit  qwd  ecekm 
Hcins.  2.—1106  Id  quod  Lamb.  Et  quid  Bas.  quia  V.  ed.  Tb.  Ra.— 1106  et 
Yind.  V.  ed.  O.  Vind.  fr.  Mut.  B.  1.  S.  Cant.  Nard.  Heins.  1.  2.  Ald.  aec 
Juntin.  a  vnlg.— -1107  percoctaque  edd.  vnlg.  colore  Oryph.  marg.  Heini.  9. 
Bas.  marg.  P.— 1108  Quaquct  P.  Ald.  Qua  cum  P.  In  not.  Qiurctcii^  Vind. 


NOT^ 


Lambin.  bene.  Parens  vero,  ditcre- 
pitat  ret.    Idem  sensns.    . 

1104  BrUannit]  Anglis. 
Ccelum']  Aera. 

1105  Et  quod]  H.  e.  ab  eo,  qnod. 
Mgffpto]  JEgyptns,  regio  est  Afri- 

cse  notistima ;  qnae  toto  mari  Medi- 
terraneo  distat  a  Britannia.  Porro 
per  ^gyptnm  notat  meridialem  mun- 
di  partem,  sicut  per  Britanniam  do- 
tat  septemtrionalem. 

UOfi  Qua  mimdi  eUudieat  amt]  H. 
e.  qna  parte  axls,  sen  polns  Arcticns, 
qni  nobis  (Italis)  snblimis  semper  ap* 
paret,  est  depressus.  Seu,  qna  parte 
mnndns  inclinatns  est  ad  oram  nobis 
ignotam;  est  antem  pars  haeemeri* 
diooalu. 

1106  Qmdvep^inPontoett.  4rc.] 
Per  Pontnm  antem,  qnse  Yegio  est 
Or»cin,  notat  partem  mundl  orien- 
talem :  et  per  Oades,  qnae  insnl» 
suQt  versus  occidentem,  nbi  Enropa 


dirimitur  ab  Africa,  notat  partem 
mundi  occidentalem.  Snmsit  enim 
quatnor  ea  loca,  qn»  maxime  tnm 
nota  et  Insignia  inter  se  distare  tem- 
poribus  iUis  credebantnr.  Dno  sci- 
licet  a  septemtrione  ad  austrum,  Bri- 
tanniam  et  ^gyptnm;  qnae  distantia 
est  latitndinis :  dno  ab  ortn  ad  occa- 
snm,  Pontum  et  Oades ;  qn«e  distan- 
tia  est  longitodinis. 

Et  Gadilmt]  Oades,  insnlae  svnt  in 
oceano  occidentali,  a  qnibns  dicinm 
est  fretnm  Gaditannm. 

1107  Utque  ad  nigra  otnmi]  Hoc 
est,  usqne  ad  Mauritaniam,  vel  ^thio- 
piam,  in  quibns  nigri  sunt  horaines. 

rtratm]  Viromm. 

Secta}  Homines,  nt  smpe  monni. 

1108  Qwe...qmatnort  ^v.]  Nempe, 
Britanniam,  JEgyptmn,  O^eBf  et 
Pontum.  Britannia  a  septemtriooe : 
.figyptnm  a  meridie:  Oades  ab  oc« 
casu :  Pootum  ab  oriu. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM  NATURA   LIB.   VI.  881 

Tam  color  et  facies  hominam  distare  videntur  1110 

Largiter,  et  morbei  generatim  secla  tenere. 

Est  elephas  morbus,  qai  propter  flomina  Nili 
Gignitur  .Aigypto  in  media,  neqae  prseterea  usquam. 

Atthide  tentantar  gressas^  oculeiqae  in  Achseis 
Finibns :  inde  aliis  alias  locas  est  inimicas  1115 

Partibas»  ac  membris ;  varias  concinnat  id  aer. 

Proinde^  abi  se  coelam,  qaod  nobis  forte  venenam^ 
Conmovety  atqae  aer  inimicas  serpere  coepit ; 

Mltfr  9t  vuthu  homiman  videntur  muUmn  inter  se  discreparef  et  genera  morbomm 
ene  genentim  diversa.  Morbus  e»t  nomine  Eiepha»,  qui  generatur  tn  media 
JEgyptoJuxtafluenta  iVt/t,  neque  oHbi  praterea,  Pedes  laborant  tn  AUiea.  Ei 
oeuii  in  ori»  extrepiu  Aclueis  laborant.  Sic  in  aliis  regiomUms  aUus  loeu»  eet 
i^fettu»  certis  partibus  et  artuhu»  eorporis.  JHoersus  aer  efflcit  istud,  Itaque, 
eum  cettum,  quodfortasse  est  inimicum  nobiSf  movet  eesCy  et  aer  irfestu»  tndpit 


^^S^>^«^^^>^'#»^^^ 


V.ed.  Cant.  Ferr.Th.  Rm.~1110  ridetur  P.  V.  ed.  Orypb.  Nard.  Bas.— llll 
Deeat  Nard — lllS  UnguUurY.  ed.  Tb.  Ra.  Mgypti  P.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra. 
Ald.  Gryph.  Nard.  JEgipta  Vind.  Cant.  Vind.  fr.  medio  P.  Ald.  Oryph.  Nard. 
—1114  AU  Vind.  Ac  duda  Ferr.  V.  ed.  Tb.  Ra.  At  dudum  Mns.  B.  1.  At  du» 
dtB  Mos.  B.  3.  Hae  hu  Heint.  2.  tentalur  O.  Cant.  maehai»  V.  ed.  Mna. 
B.  S.  Cant.  Th.  Ra.  mtcaiitef  Heins.  2.— 1116  e»t  locu»  Vind  V.  ed.Mns. 
B.  S.  Ferr.  Th.  Ra.  e»t  morbu»  inuptu»  Heins.  2.-1116  vartu  P.  Vind. 
V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  8.  vanu»V.  marg.  1.  ad  aer  Nard.— 1117  »e  deest  V.  ed. 
Th.  Ra.  cefH  Mns.  B.  1.  venenum  Voss.  vet.  alienum  reliqni,  pneter  Mas.  B.  8. 
qoi  dat  a6oiitm.<-1118  Commonet  Mns.  B.  8.— 1119  Feiit(6ifla  V.  ed.  Th.  Ra. 

NOTiE 

1111  Morbei  uc\a\  Morbi  genera  OcuUiq^einAcheM^lloctiXy^iM^t 
pecnliaria,  qns  videntnr  habere  na-     laborant  ex  ocnlis. 

tiones  istas  infestas.  1115  Indealii»  aUuSfifc]  Sic  Flo- 

1112  E»t  elepha»]  His  6.  tis.  pro-  rentis  aer  infestns  est  cerebro : 
fect  in  exemplnm  certas  regiones,  crnribns  Tero  beneficus.  Sie  Pari- 
qutt  certis  morbis  obnoxie  sint  ex  siis  aer  capitis  vnlneribns  pericnlo* 
ipsa  aeris  natnra.     Sic  in  ^gypto  sus,  &c. ' 

generatnr  ilie  morboSy  qni  Elephas  1117  Proinde,  ubi  u  ccelum\  His  0. 

didtory  vnlgo  Elephantiasis,   a  to-  vss.  concludit  ex  aeris  inclementia 

more  et  asperitate  cmmm,  Elephan-  oriri  pestilitatem  omnem ;  aer  qnippe 

tot  emulantium.  Contagiosa  est  hsec  infensus  nobis,  ubi  movetur,  irrepit 

IneSf   et  incurabilis,  si  diutuma  fu-  forte  in  artus  et  in  corpns,  nobis  in- 

erit;  est  enim  velnt  Cancer  totius  cautis;  velnti  nubes  ant  fnmns  ali- 

cutis.    Sic  Oalenns  ii.  11.  testatnr  quis.    Sicque,  qua  graditur  in  nobis, 

hone  morbnm  infestare  tantum  in-  omnia  turbat  et  mntat.    Unde  gravi* 

colas  iEgypti,  qui  de  Nilo  bibnnt  ter  sgrotamus.    Vel  ubi  aer  inf^tns 

Vocatnr  Oaliice  lepre.  ille  advenit  in  nostrnm  coelum,  cor- 

\\\AA^thidetetttanturgre»su»]VL.^.  mmpit  totnm  ipsnm  aera;  nnde  re- 

in  Attica  tentanturpedes;  quia  Athe-  gionalis  oritur  morbns,  et  per  ptnra 

niensei  podagra  labonint.  loca  grassatnr. 

Digitized  by  VjOOQIC 


833  T.   LUCItETlI  CARI 

Ut  nebiila  ac  irabes»  paattatim  repit,  et  oBme, 
Qaa  graditar,  conturbat^  et  inmutare  coactat  1120 

Fit  quoque,  ut  in  nostmm  quom  yenit  denique  coelum» 
Conrumpat,  reddatque  sni  simile,  atque  aliennm« 

Haec  igitur  snbito  clades  nova,  pes^itasqoe, 
Aut  in  aquas  cadit,  aut  fruges  persidit  in  ipsas, 
Aut  alios  hominum  pastos,  pecodumque  cibatus ;        1 125 
Aut  etiam  subspensa  manet  ris  aere  in  ipso : 
Et^  quom  spirantes  mixtas  hinc  ducimus  auras, 
Illa  quoque  in  corpas  pariter  sorbere  necesse  est. 
Consimili  ratione  venit  bubus  quoque  sfiepe 
Pestilitas;  etiam  pigris  balantibas  aegros.  1130 

Nec  refert,  utrum  nos  in  loca  deveniamns 

imitmitre  se,  tanc  vihUi  nMbeenkif  et  iiic60i«i  Metuim  irrefnif  el  twrbat  omne^  ^m 
vU  prooedfC,  et  eogit  wmttre,  Aiei4ii  etiem  «i  iamlat  C9»iammet  imelrum  ccv- 
Imb,  M  irr^  in  iiludy  et  ui  f/icmi  par  eUdy  et  obuuiio  iniwdemm  nobiB.  Erge 
kac  MOfNi  refente  permdee^  ei  feetilentia  «e<  deddM  w  apuu,  vei  ineidii  m  ipme 
aegetee,  vel  tn  eiia  (ditunia  homimm^  €t  pdbuhi  mdmMlinm ;  vd  etiam  ea  vieytM- 
tiieptia  restai  pendene  in  ipee  aere.  Et^  uH  reepiraniee  kawrimaM  ndxiaejtaine 
aeriaef  opertei  ut  nos  illa  eimiUier  etiam  iniret  in  eerpm  nostran.  Snnlt  m/iie 
peiiiientiaetiamfilernmqMMceniiiiigii  bebeUyeilaiigmrYmltqnoqt^  Seqm 


^^■*^>^i^*<^^^^^ 


Mbs.  B.  S.  Ventiiat  Mob.  B.  1.  Venobula  Cant.— 1190  emdmUe  Vtnd.  V.  ed. 
Vind.  fr.  Mos.  B.  8.  Th.  Ra.  coaptai  Mas.  B.  1.-1121  quoqne  deest  Mus.  B.  S. 
—1122  reddet  Vind.  Vind.  fr.  Ferr.  reddii  V.  ed.  Th.  Ra.~112S  Nec  V.  ed. 
Th.  Ra.  eulrita  P.  Ald.  eubitwr  V.  ed.  Th.  Ra.— 1124  pereedU  Vind.  V.  ed.  O. 
Mos.  B.  1.  3.  Cant.  Nard.  Bas.  Ferr.  Hi.  Ra.— 1126  Aomtiit  V.  ed.  Ferr.  Th. 
Ra. — 1127  epjranteie  edd.  recentior.  dictmiM  Mus.  B.S.— 1128  corpore  Cant. — 
ilSO  «f iam  VoBS.  Tet.  et  L.  B.  eftom  pecadKm  Orypli.  Nard.Mar.  fltcim|»M«- 
tue  Hav.  takribue  P.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  eahmiibue  Vind.  Voss.  wt.  et 
X.  B.  Viad.  fr.  Mus.  B.  1.  8.  Cant.  ianigerie  baianiibue  Voss.  marg.  Aaials6iit  P. 

NOTiE 

1120   Coatiat}   FreqoantativHm  a  It2i6  Ftf]  Sepfi.  pestilentie. 

verbo  cogo,  coegi,  coactum.  1129  Bulme']  Antiqnitas  pro  bobns, 

1128  Uac  igiiur  dadee^  4«.]   Hii  el  bobns  per  syncopen  pro  bovibus. 

18.  vss.  scite  Lucretios,  ne  semiiia  1180/'^grw[pcciiM]Abantiq.uono- 

illa  pestilentisPy  longo  dc^igata  ia  minepeci^uteeni,inquitFestus.  Lam- 

itinere,  pendula  manerent  in  aere,  binuslegitpeeictSyapeGaa^ornmyplnr. 

atatas  decemit  sedes  in  quibns  per*  nnde '  res  pecnaria'  dicU  eat.    Pe- 

atdant :  alia  qoidem  cadere    ait    in  cnbus  antem  balantibusy  i.  e.  Dvibas. 

aqnas;  alia  in  fimges;  alia  in  ciba-  1181  iVie«  r</«rf ,  4p^]  Homm  5.  vas, 

tns  alios  animalinm.    Hinc  peatilen-  is  est  sensus,  ut  Poeta  velit  parem 

tia  flDque  vexat  nonnunqnam  pecudes  immiaere  nobis  calamitatcm,  dum  pe- 

ipsas  ac  homines.    Itaque  unum  ag-  timna  cfleliiro  nobis  infenaumy  ae  si 

noscit  aera  causam  pestilentifle.  ccalum  aeu  aera  comiptnm  noatra  in 


Digiti 


zedbyGoOgle 


PE  RBRUM   NATORA   Llfi.   VI. 


833 


Nobis  advorsa,  et  coeli  matemos  amictum ; 
An  ccelum  nobis  ultro  natura  coroptnm 
Dcferaty  aut  aliquid,  quod  non  consuevimus  uti ; 
Qaod  nos  adventu  possit  tentare  recenti. 
Hsec  ratio  qnondam  morbomm  et  mortiferae  vis 


1136 


iMiered  an  no9  veniamus  in  regionea  i^feal<u  nobia^  et  commutemui  Udum  cmli:  m 
vero  nahtn  reddtU  tponte  nobi»  dera  i^fectwnt  vel  aliquid  aliud,  qm  non  aolemus 
Mti,  putd  queat  labrfactare  nos  novo  acceetu,    Hac  causa  nwrborumf  et  hic  let\fer 


in  not.  V.  marff.  l.  bdtatUme  Bas.— 1133  ah  diteroa  P.  Ald.  additeraa  Ferr.  V.  ed. 
Th.  Ra.  Cant.  dvceraa  Mas.  B.  1.  Gryph.  Nard.  mittemua  Mns.  B.  3.  ccehim  mvte- 
MifamtcMiiiO.anitcicmViDd.^1138  tnfroVind.  V.ed.  Mns.B.  l.Ferr.Th.  Ra. 
Oiypb.  Nard.  naturam  intro  Heins.  2.  Bas.  natura  ultro  Gryph.  Bas.  marx*  l\ 
Ald.  Voss.  mare.  natura  vitio  Voss.  vet.  O.  Cant.  V.  marg.  1.  coruptum  Mus.  B.  3. 
corumptumVinS.  fr.  corrumptumVoM,  vet.  et  L.  B.  corntptum  reliqoi. — 1134  quod 
P.  V. ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Gif.  Par.  Delph. quo reliqui.— 1135  temptari  Vind. 
V.  ed.  Th.  Ra.— 1136  mortiferat  via  Wakef.  ex  conj.  mortifer  ceatus  P.  O.  Ald. 
Blp.  mortifere  Vind.  mort^ercB  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  fr.  tnorti/erai  Voss. 
vet.  et  L.  B.  Cant.  V.  roarg.  1.  nm^er  aJir  Mus.  B.  1.  Voss.  marg.  mortifero' 


NOTiE 


corpora  natora  introducat,  aut  no* 
VBm  aliqoid  deferat  nobis  inconsne- 
tam,  quod  noceat  nobis  adventu  sno. 

11SS  Advoraa']  Inimica,  infesta. 

CaU  mutemus  umictum']  H.  e.  coe- 
hnn  sen  aera  mntemus,  quo  amicimur, 
dmn  nos  ambit  andiqne. 

1133  Naiura  eoruptum  [corruptum'] 
Pes  creticns  In  quinta  aede.  Quod 
ramiliare  est  Lncretio,  nt  passim  ob- 
lervatnm  est  a  nobls. 

1134  Qiiod...iiii]  *  Quod '  in  accnsa- 
tlvo ;  verbnm  enim  Utor  regit  ntmm* 
<|iie,accnaatiyam  et  abhitivum.  Plaut. 
T^t. 

1136  Hac  ratio  quondamy  ^Tc]  Hac- 
teoQs  de  aeris  cormptione,  causave 
pestilentiat,  quas  sic  serpit,  nt  ex 
par?is  pleromqne  initiis  incrementnm 
iceipiens  longe  lateque  diffundatur. 
Nunc  Yero  ab  hoc  versn  1136.  ad 
fioem  nsqne  libri  snbjicit  indicatam 
Ulam  pestis  descripUonem,  quee  Athe- 
nis  olim  Tastavit.  Quac  pestis  Athe- 
nienilbns  in  finibns  contigit  primis 
aonis  belli  Pelopoonetiaci ;  et  cujns 


Delph,HVar.Claa: 


spectator  et  actor  foit  Thucydides, 
graphiceque  proinde  illam  deficripsit 
in  sna  historia:  vemm  non  minoti 
cnm  felicitate  complexns  est  idem 
argnmentnm  Poeta  noster,  qnem  imi- 
tati  snnt  Virgilins  lib.  iii.  Georg. 
teste  Macrobio  lib.  vi.  Satnr.  et 
Ovidins,  et  alii.  His  accedit  Hippo- 
crates,  qoi  ocnlatos  testis  manus  non 
privatim  tantnm  admovit  anxiliares, 
et  pnblico  emolnmento  pestem  illam 
profligavit,  ob  cnjns  rei  rationem 
divinos  honores  ab  Athenieosibns  est 
assecntns;  sed  etiam  suis  illam  de- 
pinxit  coloribns  lib.  iii.  de  morb. 
popul.  His  itaque  7.  vss.  prioribns 
docet  pestem  Ulam  Athenieosem  ex 
iis  causis,  quas  dixit,  adveoLsse.  Pe- 
regrinaantem  fere  semper  est  pestis ; 
onde  ait  Atheniensibos  contigisse  ex 
/Egypto ;  Thncydides  tamen  longio- 
ribns  advolasse  scribit,  nimimm  ex 
/Bthiopia,  qum  est  snpra  ^gyptum. 
MortifercB  vie  \mortifer  eeetua]  Qoid 
per  <  spstum '  intelligat,  non  patet. 
Qoaoqnam  iotelligere  videtnr  vim  11- 


Luerel» 


3  G 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGBBTU   OARI 


Finibos  io  Cecropiis  ftiDestoft  reddidit  agros, 
Vastayitque  ^ias ;  exhausit  civibtia  urbem. 
Nam  peaitu8>  vetiieDs  Mgyipti  fimbus,  ortos, 
Aera  permensus  multam,  campAsqve  natanteis, 
Incnbuit  tandem  popnlom  Paodtonis  omnem: 
Inde  catervatim  morbo,  mortiqae,  dabantur. 
Principio,  caput  incensum  fervore  gerebant ; 


1140 


affluxusfeeU  oUm  wrva  noxia  iu  regumibui  Cecr^piis  ;  et  divexmii  Uiuera^  H  ro- 
cuatdt  dmtaiem  civibu».  Etenim  ille  lestus  ihorbotuin  advenieus  fumdiiu»  e  r«- 
gumHm»  JEgffj^ti^  ubt  uaiui  erat»  €t  Tftrmeemi  Umgum  aha^  et  pUmiiim  ufua^ 
muy  tnctdti  demum  in  geniu  Pandionu :  hino  omne$  homines'  turbatim  redde» 
banturmorba  ei  leto.    Frimum  ferebani  ca^  if\fammatum  ardereyet  gemiua$ 


rum  Mns.  B.  &.— ll^  tii  deest  edd.  vulg.  tn  Cecropi»  Macrob.  Voss.  vet.  et 
L.B.  P.  Viud.  fr.  Mui.  B.  1.  Orypb.  Nard.  Bas.— 1138  exauiis  Cant.— IIS9 
e  flnibui  P.  in  not.  et  edd.  vntg.  orcne  P.  Ald.  Oryph.  marg.  Bas.  marg.  V. 
narg.  1.  orchus  Miu.  B.  1.— 114t  omnem  Vind.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Mas. 
B.  8.  Cant.  omni  P.  Ald;  Oryph.  marg.  onnem  V.  ed.  Th.  Ra.  onmes  P.  in  not. 
Ferr.  onme  Vind.  fr.  otNMi  V.  marg.  1.  omen  O.  t»  omMsMus.  B.  l.-»1144  nc- 


NOTJE 


Uun  morbidam,  quse  qnasi  aastns  ad- 
▼eniens  cnncta  vaatavit.  Itaque  vel 
per '  aestnm'  intellige  caiorem  pestis; 
cnm  pestis  aut  febris  sit,  aut  non 
sine  febre  sit  i  vel  intelltge  affluxum 
cormpti  aeris  advenientem ;  cnm  cau- 
sam  pestilentis  reinleffit  snpra  io  ip* 
sam  aeris  corruptionem :  vel  ealorem 
vebementisslronm  aeris  inonrreiklis ; 
cnm  ^tbiopia  et  iEgjptns  sint  re- 
giones  calidistims,  e  qoibns  illa  pes» 
tis  advenit  Athenlensibns.  Quidam 
legnnt  metiifer  aJir» 

1137  FinibuM  tn  Cicrspitil  H.  e. 
Athenlensihns.  Fnit  enim  Cecrops 
Atheniensiam  legiilator,  a  quo  dicti 
snn$  Ceeropii. 

1130  Nam  femUue^  ueniem^SfcJ]  Sie 
Tbncydides  lib.  ti.  '  Initiam  antem 
fecit  primum  ilU  pestis  ex  iEthiopia 
ea,  qnsB  est  supca  .£gy ptum.  Deinde 
etiam  ia  JEgyptnm  et  Lihyaro  desoenp 
dit,  atqne  in  magpam  regb  Persacuro 
ditionis  partem.  Tnm  autcm  in  Athe* 
niensium   nrbem    repente    invaiit/ 


Orsecis  snpersedeo  brevitatis  canaa. 

114a  CoMpojfae  iiataAlets]  Maria  et 
laciu.    Sic  V.  489. 

1141  Popuium  Ipopnlo  Pandiomt} 
Alhentensibus  dviluis.  Fnit  enim 
Pandion  rex  Athenarnm. 

1143  PrincipiOy  eaput,  ifo^}  Hacte* 
nns  de  cansa  pestis  Atheniensiam» 
Triplex  autem  contagii  modus  ob- 
servatur  a  peritis  Medicis :  i.  Per  dis« 
tantiam;  eum  aer  oorraptas  adve* 
niens  sorbetnc  ab  hominibusy  qni  pro« 
eul  a  peste  lali^rantibus  distant.  u. 
Per  coutactom ;  cnm  pestilentia  la-^ 
borantes  proxime  qnis  tangit.  Hinc» 
nt  ait  Ovid.  '  inque  ipsos  sssva  me- 
dentes  Ernmpit  clades,  obenntqne 
aucloribns  artas...Qno  propior  qnls- 
qne  est»  servitqne  iidelius  aegro,  In 
partem  leti  citins  venit.'  iii.  Vero 
perfomitem.  Cnm  aer  infectns  male 
asservatnr  diutius  in  lanis^  vestibns» 
&C.  Itaqne  his  16.  vss.  varla  ao  prs- 
cipua  indicat  symptomata  et  signa« 
qnn  observabantnr  in  iis^  qui  peste 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM  tlATURA  LIB.  VI.  905 

Et  dupliceis  oculos  dtiftfoea  Itice  rabeiiteis. 

Sndabant  etiam  fances,  itttrinseccls  atrse^  1145 

Sangaine ;  et  nlceribos  vecis  via  saepta  coibat: 

Atque»  animi  intei^^,  miifrftbat  lingiia  croore, 

Debiiitata  t^^,  mota  gravls^  ^spera  tacta. 

Inde,  nbi  pen  faitces  peefas  bdtiplerat,  et  ipstmi 
Morbida  vis  in  cor  moestnm  coihffoxerat  «grts ;  1150 

Omnia  tom  vero  vilai  clausti^  lefblibant. 

Spiritus  dre  foras  (etram  volVebaf  odorem, 
Rancida  quo  perolent  projecta  cadavera  ritn : 

mIm  rwhewceniei  fetfuM  !umhu  Hiboria.  ^oaicef  ^moqiue  mhu  numuhtmt  teiro 
eruorey  ef  uditue  voei»  obduetu»  erat  vuineribue ;  et  UuguOf  qus  est  hUerpreM 
ikemtis,  stUlatnd  eaniemy  et  erat  tanguen»  tdceribuM^  gravie  vMbUUatef  et  aepera 
tadu,  Postea^  eum  agror  implevetai  pectu»  per  guitur^  et  delapmu.  frol  tn  triitem 
^omaehMM  agrotautibue,  tune  etiam  omne»  c^ueura  vita  corruebant,  HaHiue 
dnttebat  extra  ex  ore  gritUmfoeloremf  quomodo  pwtrida  cadacera  prottrata  homi 


^##  0*^0^0'^^^ 


heuiee  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.--1149  fimtea  Matf.  B.  S.  airo  P.  et  edd.  mTg.  acre 
V.  ed.Th.  Ra.— 1145  natie  Mas.  B.  1.^1148  deperdi  aetu  Maa.  B.  8.-1149 
jamfameee  Cant.  V.  omrgi  l.foMeeaei  O./teet  Viod.  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind. 
fr./mceif  Tolg.  ^deeat  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  R«.  Mas.  B.  1.  9.  Hnie 
•ahjangi  Yersas  1162.  et  116S.  falt  Creech.— 1161  cum  O.  Maa.B.  1.  viia 
Vind.  friltf  V.  ed.  Th.  lU.  ila  Vind.  fr.--1152  rerum  Bas.  marg.— H5S  Ran- 
eidaque  V.  ed.  Caot.  Ferr.  Th.  Ra.  Roiicida  911«  O.  I^oiictda  900  et  Moa.  B.  1. 

NOT^ 

ina  laborabant    Athenia.  i.  Oravis  qaitia. 

I^or  capitia.  n.  loflammatio  oca-  Afolv  ^attt]  Ob  facnltatia  animalia 

lonnn.  iii.  Cnior  emanana  ex  fanci-  im1>eeillitatemy  exorbitanteroqne  co* 

boa.  iT.  Ulcaa,  grafitaa ,  et  asperitaa  piam  imbibiti  hamoria. 

Ihigins.  T.  Fcbtor  apiritaa.  ti.  Deli-  ^lapeni  taetu']  Ob  aratam  nimiam  e 

qoiom  animi  et  corporia.  tii.  Anxiaa  pnecordiia  exhalantem. 

mentta  angor.  ti  11 .  Oemitoa  et  qae«  1 140  /ade,  ubi^  ifc.']  Sic  Thacydidea : 

i^la.  IX.  Slngaltoa  freqoena.  *  Non  longo  poat  tempona  ioterTaHo 

Ciipiil  taeeiuicm  fervorcy  tfcJ]  Slc  dolor  in  pectora  deacendebat  cnm 

Ancy dldea :  '  Primam  qoidem  capitis  tnaai  Tehementl :  et  nbl  in  corde,  aea 

fenrorea  acretf,  et  ▼alidl ;  et  6caloram  atomacho  haeaerat,  cam  ipaom  torqac« 

raboresy  et  inflammatio  eoa  corripie»  bat,  tom  pargatioiiea  bUia  omneay  qnn 

bat.'  a  medicla  nominataa  annt,  conaeqae- 

1145  Sudaha^  etiamfaueesySfcl^ie  bantnr.' 

Tbacydldea :  *  toterna,  et  faaces,  et  1160  /11  cor}  In  atomachnm ;  con- 

Ungaa  coutinad   <fraenta  erant,  aea  tentnm  pro   continentey   nt   aiont : 

c^ore  manabant.'  more  Oraecornm. 

1148  DebOUata  maWi]  Pata,  iotem-  1161    Fitot  claustra]  Sic  t.  236. 

perle,  apiritaiim  deperditione,  ma*  Qnidam  legnnt,  viloiia  eloaalra. 

ligni  tocci  afflaxoy  ezhalationum  ne-  I152.%riliisl  Oallice,  Vhaleine^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


^ 


T.   LUCRKTII   CARI 


Atqne  animi  prorsum  yiies  totias,  et  opme  .    . 
Langaebat  corpns,  leti  jam  limine.  in  ipso :  1155 

Intolerabilibnsqne  malis  erat  anxius  angor 
Adsidne  comes,  et  gemitu  conmixta  querela : 
Singultusque  frequens  noctem  per  saepe,  diemque, 
Conripere  adsidue  nervos  et  membra  coactans, 
Dissolvebat  eos;  defessos  ante  fatigans.  1160 

Nec  nimio  quoiquam  posses  ardore  tueri 
Corporis  in  summo  summam  fervescere  partem ; 
Sed  potius  tepidum  manibus  proponere  tactum, 

male  olere  solent.  Et  vire$  omnino  toihu  mentUt  tt  toium  ipsum  eorpui  dehUi* 
imhmtuTj  Jamjam  in  ipeo  aditu  leti.  Et  tristie  anxietoM  animi  comes  erai  perpe' 
imo  doUfrilmi  corporis  iniolerandiif  et  ^^testue  ndxtuMfletu ;  et  iiMguliuM  qui  crAra 
plerumqne  per  dCm  ae  nociem  oolebat  occupare  continuo  nervog ;  et  cogene  coi^cU' 
bai  ariuSf  atiemiaMS  eos^  ^vi  ante  defaiigoii  erant  wi  morbi  ipsius.  Nefue  po- 
iuisses  tidere  supremam  superficiem  in  extremiiaie  corporis  nOt  arders  nimia 
fervore:  ai  magts  quemlibet  exkibere  iactum  tepidum  manibus.    Et  tamen  «m 


pervolent  Cant.— 1154  et  toHus  O.  Moa.  B.  l.  ei  deest  Vind.  Vobs.  vet.  et  L. 
B.  Vind»  iV.  Cant.— 1155  UtH  hmine  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.— 1156  maHs 
aHus  Ferr.  V.  ed.  Tli.  Ra.— 1159  eoareians  Mas.  B.  1.-1162  pariim  Ma. 
gias,  Mi8c^ll68  ioiius  V.  ed.  Tli.  Ra.  Mut.  B.  I.  Cant.  Vom.  L.  B. 


NOT£ 


1154  Animi]  Cordii. 

1158  SinguUusquefreqnens^  tfc.]  Sic 
Ttiocydldes :  *  Singaltusqoe  plerisque 
moltis  incidebat  inanis,  convnlsio- 
nem  excitans  ▼ehementem,  aliquibus 
qoidem  statim  cessantem,  nonnaUib 
multo  serins.' 

1159  Coaeians]  Cogens^TS.  1120. 
1161  Nec  nimio  quoiquam,  tfcl   Hi« 

15.  vss.  alia  symptomataatqoeindicia 
noUt  Locretiosy  qoie  pesteillalabo- 
rantibus  accidebant  Inprimia  ao- 
tem  ait  extimas  et  extremas  partes 
iUorom  nUiU  ad  tactam  foisse  calidas, 
sed  tepidas  tantam ;  non  paUidas  aut 
▼irides;  sed  snbrobras,  et  postoUs 
parvisefflorescentes:  intemas  antem 
adeo  f)agrasse,at  noUam,  quantnmvis 
leve  ac  tenue,  vestimentnm  posset 
membris  vertere  in  utilitatem :  nihil- 
qoe  prodesset  iis  aot  ad  frigora  et 


ventom  adstare  perpetoo;  aot  in 
flovios  mergere  corpora ;  aot  io  po- 
teales  et  frigidas  aquas  alte  descen- 
dere :  niliilqae  valeret  ingens  aqoa^ 
rum  copia  ad  sitim  sedandam. 

1162  Corporis  in  summo]  In  sommi- 
tate,  seo  extremitate  corporis:  in 
sommo  corpore. 

116S  Sed  potius  iepidum^  t^.]  Sic 
Thocydides :  '  Corporis  qoidem  ex- 
tremitas  non  erat  admodum  tacto  ca- 
lida,  neqoe  pallida,  aot  viridis ;  sed 
sobrobra,  et  pustolis  parvis  ac  olceri- 
bos  efflorescens :  intemse  autem  par- 
tes  ita  flagrabant,  ut  neque  tenoiasi- 
marom  vesiiam  et  linteoram  ii^iecti- 
ones,  neque  aliud  quidquam,  prseter 
nnditatem  sostinere  possent.  Alii  in 
fluvios  gelidos  se  coi^iciebant :  et  in 
poteos  molti  se  prccipites  egeniDt 
inexplebili  siti  craciati.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATURA   LfB.  YI.  837 

Et  simal,  nlceribas  qaasi  inustis,  omne  nibere 

Corpus,  nt  est,  per  membra  sacer  quom  diditnr  ignis.  1165 

Intima  pars  hominnm  vero  flagrabat  ad  ossa; 

Flagrabat  stomacho  flamma^  nt  fomacibns,  intns: 

NihU  adeo  posses  qnoiqnam  leve  tenoeque  membris 

Vortere  in  utilitatem :  ad  ventnm  et  frigora  semper, 

In  fluTios  partim  gelidos,  ardentia  morbo  1170 

Membra  dabant^  nudam  jacientes  corpns  in  undas. 

Moltei  prsecipites  nymphis  putealibus  alte 

Inciderunt,  ipso  yenientes  ore  patente  : 

Insedabiliter  sitis  arida,  corpora  mersans. 


Uium  wfmMTubeteeu  vihOi  putiuliM  tmpresns  igne,  vekOiJUf  quando  ignitiaeer 
tfmtgHw  per  flrfvf.  Inieriar  aatem  p€tr»  iaflammata  ardebat  cuilibet  lunm»i 
ftgrotaBti :  ^fiiif  ardebai  vtia»  im  peciore^  vemipn  eamhU» ;  adeo  ui  naila  vestis 
qnaiitiimvis  exigua  ei  levi»  qmrei  e$ee  commodo  artubu»  illonim :  Btabant  per^ 
fctuio  adJUUu»  ei  adfrigora :  par»  mergebani  ariu»  »uo»  fervenie»  morbo  in  amne» 
frigida»,  miiienie»  samn  eorpu»  nudaium  in  aiiua»:  jdurimi  aceurrenie»  ip»o  ore 
iniuanie  et  anhelante  pracipUanie»  deecenderuni  deoreum  in  aqua»  puieale»,  Siii» 
ingen»  immergen»  uuaHabiiiier  eorpora  iilorom  ia  aqaas  adetquabai  magnam 


ioii»  Mas.  B.  1.  V.  marg.  1.  Ferr.^1164  mu»ei»  Viod.  Cant.  V.  marff. 
9.  mi»ii»  Mos.  B.  8.  rAore  Ferr.  V.  ed.  Tli.  Ra.— 1165  in  eei  Vind. 
Miu.  B.  1.  8.  vt  ete  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  uHeti  O.  Cant.— 1166  Inieru 
Bentl.  Jbaitiit  V.  ed.  Hav.  DtX^h.flagrabai  adeea  Oif.  Par.  Oryph.  Delph. 
Bas.  marg.  P.  Ald.— 1167  Rejicit  Lamb.  FlagravU  Creech.  at  et  Baperiora 
▼erso.— 1168  NHui  V.  ed.  Mai.  B.  8.  Ferr.  Th.  Ra.  NU  valg.  po»»i»  V.  ed.  Th. 
Ra.  jMwef  edd.  valg.  potOi»  euiquam  Heina.  8.  lene  Vind.  V.  ed.  Mai.  B.  8.— 
1169  Verierei  uiUiiaiem  Vind.  Vots.  L.  B.  Vind.  fr.  O.  Mob.  B.  8.  Cant. 
Oryph.  Nard.  Bas.  in  deest  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  Vertere  ei  Voss.  Yet* 
Veritre  ad  Voss.  marg.  frigore  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Pro  eemper  Bentleius 
proponebat  porftm.— 1170  eaUdo»  Mos.  B.l.  eeM  do»  V.  ed.  Th.  Ra.— 1171 
dabuni  Vind.  V.  ed.  Mns.  B.  8.  Cant.  Th.  Ru.jaeenie»  Cant.— 1179  nymphi»\. 
ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Voss.  vet.  et  L.  B.  Ufmphi»  vulg.  H.  vs.  postponitar  vs. 
1176.  in  P.  Mus.  B.  1.  8.  Cant.-.117S  vehemenie»  V.  marg.  1.  Ferr.— 1174 
«sHs  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  tiierraiM  Voss.  vet.  et  L.  B.  vexan»  Fab.— 1175  per- 

NOT£ 

1166  Saeerignui]  Oalllcey /fn  ta-  non  yravi»,    nt   qnibotdam   placrt. 

m,  feu  de  SahU  Amhoine.  Alias  sic  interpreteris :  Pravitas  hu- 

1174  IneedabUiier  eUU,  tfc.]   H.  e.  morum,  qui  erant  cansa  sitis,  com- 

sitis  ingens  et  insedabilis  eflSciebat,  pensabat  et  tandem  eludebat  ingen- 

«t  magna  aquse  copia,  aqua  pauca  vi-  tem  aqaarum  copiam.    Hinc  factnm 

deretnr.     Sic    Thueydides :    *  Tan-  at  pari  in  periculo  versarentur,  et 

tnmdem  eis  proderat  liberalior    et  qui  nimio,  et  qui  parvo   uterentur 

pardor  potns  ad  sitim   sedandam.'  pota. 
Vode  seqoenti  versu  legendum  parvi». 


Digiti 


zedbyGoOgle 


m 


T.  LVGI^VTII   GAEl 


JSquabat  multam  parvis  buHiorU>as  im)>rom.  117$ 

N^c  r^quies  arat  uUa  mali ;  d^fesss^  jacebaet 
Corpora ;  mussabat  tacito  Sdedipiu^  timoce : 
Quippe  pateotia  quom  totiepsi  ardeutia  morbis» 
Lumiq^  vorsarpnt  oculo^um,  expertia  sqt)uio; 
Multaque  praeterea  mortis  t^m  signa  dabantur,  1180 

Pertarbata  animi  menSi  in  mcerore,  metuq^e ; 
Triste  supercilium,  furiosps  voltus^  et  acer ; 
Solicit»  porro,  plepasqu^  sonoribuSi  aurei^ : 
Creber  spiritus,  aut  ingenS|  raroque  coortifs ; 

copiam  tiqmuwm  paucU  aqui$.  Nec  utta  ipdet  morbi  dabatw:  corpora  difaiigata 
prottemebaatm':  Medicina  fmUa  erat  prae  iaciiumo  metu:  eo  qmod  ttgri  voherenl 
per  Mtcteo  integrae  iiufiliMi  oaUonLm  tine  eopore,  eemper  aperta^  et  rabentia»  Ph- 
rimm  e^iam  aiuf  noiee  kH  imM  prwbebanMr:  tifye  ammm  inrbaiao  im  iriaiHia, 
ei  iimore:  mmtnm  enperdikm:  Jfme^mrrida  ei  atperas  anret  eiiam  amxim  ei 
repktamwmmbne:  freqnmi»  OMkiiin»,  ei  vekementf  ei  i^fraqnanier  fndms  ct 


nix  kmofibne  V.  e<l.  Ferr.  Th,  ^.  A14.  P.  iit  not.  jmtom  P.  in  tf^pfme  Nari* 
—1176  nOa  ari  Vind.  Mus.  B.  ^.  nila  mari  CaQt.  maiide/em  danmt  Mm.  B. 
1.  nuUainaride  fcm  V.  ed.  Th.  Ha.--1177  mie^attoaU  V.  efi.  Mnf.  B.  I.  Fefr. 
Tb.  Ra.  mtJM^oirf  O.— 1178  wOienHa  Vlnd.V.  ed.  Miis.  B.  8.  toiae  m^tentia 
nodeie  edd.  fulg.  totie»  ardentta  iiMfMt  Gtyph.  Nard.  Bas. — 1179  experienHa 
V.  ed.  Th.  Ea.— Ueo  |ii«c  p.  ^l^.cpm  V.  «d.  Th.  Ba,  Q,  ^W»  Mn^  B.  l.-t 
1184  epmimfi  Viiid.  V.  ^d.  Vind.  fr.  Mm^  4-  ^*  Tn*  11«.  ^:  Wgm  Oif*  Pv« 


IJOTJP 


1176  Nec  raqnien  erai,  ^.]  Hi8  4. 
V88.  deeet  OQllnni  reperirl  potnlsae 
remedloin  ad  hanc  pestem  expellen- 
d^m;  adeo  novqm  etinusitatum  fuit 
id  morbi  g^U8.  Sic  infra  ?4.  19^4. 
^  Nec  ratlo  remedl  eonmunU  oerta 
dabatar.'  81«  prsBclare  Maailioa  de 
hac  eadem  peste  i.  88S.  ^Qnali^ 
Erecfatbeo8  pe^tis  populata  colono8 
Extnlit  antiqnaa  per  funera  pacis 
Athenaa,  Altcr  in  alterins  labens  coDft 
fata  ruebat:  Nec  locns  artis  erat 
medie^;  nee  vota  valebant:  Gea- 
terat  oflBUunm  AMrbb,  et  funera  dee^ 
raat  mortibui  et  laorymaB :  fessna  do.' 
leceratlgaiA,  Bt  eoacervatii  ardebant 
corpora  membrit.'  Qoanqnimi  si 
Poetm  hieyiicot  allbi»  InitaturThncj^ 
dideoiy  non  eat  haBeillios  iententia; 
Thucydide8  enim  8olnm  ait  quod  qni- 
etis  ac  aomni  ademta  esaet  facultas, 


aec  remedii  locnt  erat  ad  hoc,  at 
soinnus  «gris  procnrari  posset.  Quod 
qoidpm  niihi  magis  probalur,  <(uic« 
qnid  alU  relu^tentur  interprete»» 

117d  Expfriia  eopma]  9ic  Thaoyd^ 
des:   *perpelu«  vigilis  negabaat/ 

1180  Mntfaqne  praierea,  ^.^]  Hi| 
14.  V88,  niemorat  plura  alia  mortii 
signa,  qnae  contingebant  iii,  qoi  pes- 
teihac  tenebantur:  qnsB  retexere  hic 
in  annotationibns  nostrii  longom  et- 
aet :  et  quiB  desorait  poeta  ex  Hip- 
pocrate  in  f>rogno8t«  Neqne  entai 
8Qntapiid  Thncydidem. 

1188  Plemeqne  toneeibnSf  amree]  Tln.*' 
nitus  anrinm. 

1184  Creber  epiritmi]  Qul,  teite 
IHppocrate,  8lgni6cat  inflaaraiatlo' 
nem. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DK   RUUM    MArUR4   LIB.  VI.  88B 

Sadorisqoe  madenfi  fwr  coUum  spkndidkis  homos :      1186 

Iknia  spnta,  minatat  crooi  contacta  coknre, 

Salsaqne»  per  faaces  ranca  vix  edita  inaae. 

Id  manibns  vero  nervei  trahere»  et  tremere  artos ; 

A  pedibnsqae  minntatim  flobcedere  fiigns 

Non  dnbitaliat :  item,  ad  sapremum  deniqoe  temxms,  1190 

ConpressaD  nares,  maai  primoris  acnmea 

Tenae,  cayatei  ocnln,  cava  tempora:  firigida  pellis, 

Duraqae,  inhorrebat  tactam ;  frons  tenta  laeabat : 

^iior  MUm$  mdorU  HiUtm»  per  coUum:  talioa  exigMOj  panmh,  et  tiMeia  eohre 
enciy  et  mIm,  et  agre  veitea  per  fauee»  raueimnuu  iueeL  Nervi  axUem  noo  dobi- 
itkMeemtrM  ia  wumika$f^et  wmwibra  tremieemt ;  ttftigm  amlebai  ammm  aeeek* 
iarea pedikm  :  eimtiHer  m^  tstrtmmm  ^\tabjbum  iandemmaree ceattraeimtehamt : 
optatexiremimaei^hataeaiaM;  aemli  eomeaaaH^  tetm^erm  oMdia:  eaHe  getUaf 
etaepera:  Utdn  mris  ketTehai :  firmm ditieaia  /aehai,    Nee  poMle  peeipreatfmH 

Delpli.  kaad  ingen»  Orypb.  Bas.— 1|8<S  hav^ar  P.  O.  Ferr.  Ald.  ammm  Vind. 
V.  ed.  Vind.  fr.  Tli.  Ra.  tHNnn  Mus.  B.  1.  8.  mdmm  Cant.-*1186  eemiraeta  P.  V. 
ed.  Cant.  a  pr.  ra.  Bas.  mart.  Tk.  Rm.  Aid.  ceemmeU  edd.  valK.-^ilST  /mae$i4 
edd.  vnlf.  ramca  Vind.  V.  ed.  Bodi.  Viod.fr.  Nard.  Ald.  sec  Cant  Ferr.  Tli* 
Ba.  VoM.  marg.  raueat  valg.  zex  \\nd,iutte  Vind.  V.  ed. Bodl.  Vind. fr.  Mnt. 
9. 1  Cant.  Nard.  Voat.  marg.  Tli.  Ra.  tutti  vulg.  iuttit  P.  O.  Mns.  B.  1.  Ma- 
ccob.  Ferr.  Ald.— 1188  irahier  irewtere  edd.  vnlg.  trakier  nervi  ei  iremere  Qii. 
P|r.  Pelpli.  Lamb.  irakere  merm  etiremere  Kard.— 1189  Dt  pedibueqme  O. 
Cant.*-1190  tummmm  O.  deest  Vind.  •Mmiim  V.  ed.  Th.  Ra.— 1101  Neii  pr<i- 
s«Vind.Mns.B.S.  Noii  ptcmim  V.  ed.  Th.  Ra.  Non  |infss«  Ferr.  ntsiV.ed. 
Ferr.  Tlu  Ra,  Vind.  O.  Mns.  B.  8.  Cant.— 1198  tiiftorr«6a«  P.  imkerrei  JacH 
Vind.  V.  ed.  Voss.  veL  et  L.  B.  Ferr.  Th.  Ra.  V.  marg.  1.  tnAorre^  jacemi 
Bodi.  tn  ore  iacei  O.  Mns.  B.  8.  imoret  jacet  Vind.  fr.  tn  ore  jacent  P.  In 
not  DanUNSfiie  korret  Mus.  B.  1.  taetum  Wakef.  ez  conj.  faeiet  pro 
tsctiaa  P.  Ald.  rtdic  P.  in  not.  Hdicm  Vind.  Mns.  B.  1.  Vind.  fr.  Delph. 
Lamb.  m  are  patent  rietum  Haw.rectum  Voss.  veL  et  L.  B.  O.  CenL  V.marg.  1, 
Sns.  casK  Mns.  B.  8.  iecta  pro  temta  P.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  iN€a6ae  P, 
^lnd.  V.  od.  Voss.  L.  B.  6.  Mns.  B.  8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  numebai  P. 
m  not  Mas.  B.  1.  Helns.  9.  Creeeh.'m«6ae  Voss.  fet.  mSkehat  Sns.  jDnfyi^  M 

t 

notje: 

'  Ingene,  raroque  coortut']  8i  parvns,  Lambhios,  bene.    iParens  vcro,  eonj . 

ettinctionem  nativi  caloris  notat.  iaeia, 

1188  Sodariaque  madent,  tfc.']  Siido-         Croei  eolare']  Crooeo  colore,  color^  - 

res  frigidi  per  capnt  et  collnm  sunt  fltiVO. 
letalesylnquitHlppocratesibid.  1188    Trakere    Itrukier}     Poctlcfi"' 

liee  T(nciciatptrta,4ie.]  Spntumfla-  pro,trahi. 

«nu,  ant   mfnm,  aut  qnod  mnltani  *  1100  NondMMloM]  Andebat.   Si^ 

twfim  pnebeat,  et  minutmn,  neqn^  Vs.  1070.  et  iv.  188. 
admodnm  concretnm,  deterins  est^ln-        Ad  tupremmm  temput]  Usqne  ad  di- 

qnit  Hippocrates  ibid«  em  et  horam  mortis. 

Coalada  [conriiiolb]    Imbnta.    Ita        1198 /ii*orre6a<  ladam  [rwlum]  Ve* 

Digitized  by  VjOOQIC 


840  T.   LUGRBTII  OARI 

Nec  Dinrio  rigida  post  artns  inorte  jacebant ; 

Octavoqae  fere  candeQti  lumine  solis,  1195 

Ant  etiam  nona  reddebant  lampade  yitam. 

Qaonxm  si  quis^  ut  est,  yitarat  funera  leti» 
Visceribus  tetris^  et  nigra  proluvie  alvi ; 
Posterius  tamen  hunc  tabes,  letumque^  manebat : 
Aut  etiam  multus  capitis  cum  saepe  dolore  1200 

Conruptus  sanguis  expletis  naribus  ibat ; 
Huc  hominis  tot»  Tires,  corpusque  fluebat. 

Profluvium  porro  qui  tetri  sanguinis  acre 

recumb^Mmt  Uio  rigmUe ;  et  ferme  octova  albeeeente  luce  sdlie^  vel  etutm  nme 
htmme  reUnqmebmU  viUm.  8i  qme  aatem  eerum  effugerat  fimera  martie,  vuhe- 
ribue  putridiey  et  atre  proluvio  ventrity  ut  Teruin  eet^  aliqnos  effagisse :  tamem 
poetea  eaniee  et  uwre  oceupabat  eum ;  vel  pluritnue  quoque  teter  cruor  mfimabal  ex 
repletie  naribue  plerumtpu  cum  dolore  capitie ;  omne  robur^  et  corpue  hommie  ^f* 
fluebat  ad hanc partem,    Quiautem evitaverat  moleetam  prokiviem  nigri  crmriMf 


*-^^^^^»*<»»^^ 


ore  jacene  rictu  frone  tenta  manebat  Nonias,  ii.  $68.-^1194  proetrati  O.  Mas. 
B.  1.  Grypb.  Nard.  poet  etrati  Lamb.  et  edd.  valg.— 1195  Octava  Vind.  V.  ed. 
Mat.  B.  l.  8.  Caot.  candente  Nard.  candentieHemB.  2.— -1197  vitaret  WcBn,  Tef. 
—1198  C/Zcm^Lamb.  etalii.  nigrie  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  Vind.  Mns.  B.  1. 
8.  prohttie  alvi  desunt  Mna.  B.  1. — 1199  taUe  O.  Mas.  B.  1. 8.  taUr  Cant.  sed 
taiee  in  roarg.— 1200  muUie  Ferr.  multo  Bentl.~1201  expletie  P.  Vind.  V.  ed. 
Bodl,  O.  Vind.  fr.  Mut.  B.  1.  8.  Cant.  Ferr.Th.  Ra.  Ald.  Oi^ph.  Nard.  Bas. 
pletie  ex  Gif.  Par.  pkme  ex  edd.  Ynlg.— 1202  Hac  Fab.  BentL  ftuebant  Heins. 
9.— 1203  on  tetri  P.  O.  Cant.  Gnrpb.  Nard.  Ald.  cutta  ei  Vind.  cultetrieV.  ed. 
Mds.  B.  8.  Th.  Ra.  e^ee  trie  Ferr.  m  tetrie  Voss,  vet.  et  L.  B.  cuUa  etrie 

NOTiE 

teres  dixemnt  rictnmy  i,  nentr.  Sic  1196  Lampade]  Lnce  solis,  die. 

y.  1008.  Lacretins  dixit :   <  cnm  pri-  1197  Qaoramtt  ^mty^rc.]    Hii  16« 

mom  magna  MoloMom  MoUia  ricta  vss.  docet,  qaod,  si  qnit  forte  mor- 

fremant.'    Nardins  autem.  sic  corri-  tem  effagerat,  at  verum  est  quosdam 

gere  tentavit  hnnc  versum :  Duraque  effugiste,  it  tamen  ant    genitalibus 

ta  orejaeene  reetum  frone  tenta  meabat,  corporit  partibus,  aut  oculis,  ant  pe- 

Vel,  Duraque  tti  ora  jaeene  rictufrone  dibus,  aut  manibus  privatas   vitam 

tenta  manebat,  degere  cogeretur ;  quia  tota  vis  mor- 

Meabat]    Lambinus  vero  minebatf  bi  in  eas  partes  ita  affluebat»  tantaqne 

h.  e.  imminebat.  saniet,  ut  eas  ferro  amputare  necea- 

1194  Necnimio,  tfc,]  His  8.  vss.  do-  sum  esset,  metu  mortis.   Immo  qnos- 
cet,  quod  octavo  fere  aut  nono,  post-  dam  etiam  ita  rerum  oblivia  ceperioty 
quam  apgrotare  coeperant»  die  more-  nt  nec  ipsi  sese  agnoscerent. 
rentur.  Funeralett]  Letnm,  mortem.    Pe- 

1195  Lvmsiie  eolie']    Die:   sic    vs.  riphrasit. 

1217.  .1202  Hw!\  H.  e.  in  nares. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE  RBRUAf  NATUR-A   LIB.   VI.  841 

Exierat,  tamen  in  nervos  haic  morbas  et  artas 

Ibat,  et  in  parteis  genitaleis  corporis  ipsas:  1205 

£t  graviter  partim  metnentes  limina  leti 

Vivebant,  ferro  privatei  parte  virili ; 

£t  manibus  sine  non  nuUei,  pedibnsqae,  manebant^ 

In  vita  tamen,  et  perdebant  lamina  partim : 

Usqae  adeo  mortis  metas  hiis  incosserat  acer.  1210 

Atqac  etiam  qaosdam  cepere  oblivia  reram 

Ganctaram,  neqne  se  possent  cognoscere  at  ipsei. 

Maltaqae  humi  qaom  inbumata  jacerent  corpora  supra 
Corporibus,  tamen  alituum  genus,  atque  ferarum, 
Aut  procul  absiliebat^  ut  acrem  exiret  odorem ;  1215 

Imc  tamem  wiakm  vemebai  i»  nervoa  et  in  membra,  et  in  ipaae  partes  genitalee  cor» 
jwru.  Et  par$  vehementer  timentes  aditnm  mertis  vitam  agebant  orbati  parte 
genitaUperferrwn  ademta :  et  quidam  restabant  abtque  manibua  et  pedibuM;  aita» 
men  reetabant  in  vita  ;  et  par$  tunittebat  ocuhe,  Adeo  vehemene  timor  leti  oceupa-^ 
verat  ipeos,  Et  obliviones  quoque  rerum  omninm  occupaverant  aliquos,  ita  at  tpsi 
naiuirent  agnoscere  sese.  Quamnis  autem  pUara  cadavera  prostemerentur  kimi 
supra  aliis  cadaveribuSf  attamen  gens  vohterum  et  ferarum  vel  longe  ab  iis  recede- 


Vtnd.  fr.  enlta  cnm  hiatn  seqnente  Miu.  B«  9. — 1204  kinc  Vind.  V.  ed.  Moa. 
B.  1.  S.  Ferr.  Tli.  Ra.<— 1206  spartim  P.  intuentesV.  ed.  Th.  Ra.  lumna  V. 
marg.  1.  Fern— 1207  Unmabant  Mus.  B.  8.  Urabat  V.  ed.  Th.  Ka.  parti  Vind. 
—1208  seu  pro  sine  Mos.  B.  1.  lum  nuUi  V.  ed.  O.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  nonnuUi 
▼olf .— 1210  iis  P.  V.  ed.  Voss.  L.  B.  Mas.  B.  1.  Th.  Ra.  Ald.  U  Cant.  intus 
erat  Vind.  Mas.  B.  8.  incuserat  V.  ed.  Tfa.  Ra.  incus  erat  Vind.  fr.  invaserat 
Oif.  Par.  Delph.  incesserat  Lamb.  et  alii.  ater\,  marg;  l.— 1213  corpora  sofvia 
Heiiis.  Adv.  p.  610.  tummoquom  Mos.  B.  8.— 1214  oiiiiini Vind.  V. ed.  Th. 
Ra.  geners  atque  V.  ed.  Th.  Ra.  generatque  Vind.— 1215  Hand  Ferr.  V.  ed. 
Th.  Ra.  ant  pro  ut  Mos.  B.  1.  Cant.  exciret  P.  O.  Mns.  B.  1. 8.  Cant.  Oryph, 

NOTiE 

1204  Exierat^  Anfngerat,  Titave-  sed  canes  praeserlim,  qoi  ex  cadave- 

rat.    Sic  vs.  1215.  et  v.  1820.  ribos  degnstassenl,  snbito  morerea- 

1206ZMitiM  leti]  Letom,  mortem.  tor.  Immotantoseratillecadaiwnim 

Periphrasis.  insepoltorum  teter  odor,  nt  neqiie 

1210  Hiisincusserat  [invaserat]  Ver-  Athenis,  neque  circa  Athenas  avls 

bnm  Invadere  jnngitiir  vel  cnm  dati-  uUa  de  die,  aot  fera  ulhi  de  nocte 

vo,  vel  cum  accusativo.    Sic  Cicero  compareret.   SicThocydides:  ^Avet 

ad  Tlron.  '  mims  invaserat  furor  non  etqaadropedesqoaecomqoehominiim 

sdam  improbis.'    Sic  Plautos.    Sic  earnes  attingonty  cum  mnlta  essent 

Varro.  Lambinas  autem  incesserat.  insepolta  cadavera,  vel  ad  ea  non 

1218  MuUaque  hunU^  ifc."]  His  10.  accedebant,  vel,  si  gostassenty  mo- 

vss.  notat  quanta  foerit  potredo  illios  riebantnr.' 
pestilenti» ;  slqoidem  aves  et  fer»,        1215  Exiret}  Evitaret :  vs.  1204. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


943  T.  LL)eB«Tll  OAll 

Aut^  ubi  gastamt,  laogiiebat  morte  propinqiUL 
Nec  tamen  oHmino  temere  ilU^  soUbus  uUa 
Conparebat  avis»  neque  noxia  seda  feranm 
Exibant  sylvis;  languebant  ptoraque  morbo, 
Et  moriebantor :  cum  primis  fida  camim  vis  1220 

Strata  viis  animam  ponebat  in  omnibus  eegre : 
fixtorquebat  enim  vitam  vis  morbtda  membris. 
lucomitata  rapi  certabant  foaera  vasta. 

btUf  Mi  etfUaret  fpfwem/^gtortm :  veU  siatim  atmie  degustaveratf  tarpeicebat  subilo 
projrino  leto,  Nepte  «itm  fere  vUa  tobierU  imprydenter  cemebaiMr  in  itUe  Inci- 
bu8  eoUe,  netfii$  d«  nociegmwra  feranm  ef^adiebantttr  e  mM/m :  jdnrima  tetrff- 
^^tani  morbOf  et  moriebtmt^r ;  praeertim  fidelu  gens  canim  prostraia  in  eemti» 
eunciiB  reddebat  animam  tant^am ;  etenim  woUnHa  morbi  exirahebai  Vi»  viiam 
ex  artMbuM,    Innnmerafunera  hominnm  certatim  rapiebantwr  non  comUaia,    IVc- 


B^»  mvrg*  emesetF»  in  not.  exeint  V.  ed.  Th.  Ra.^1217  ienere  Cant.  aedibiu 
Qryph.  Nftrd.  Bas.  Hein».  d.  P.  in  not.  e»  Macrob.  Sat.  vi.  2.  Mar.  V,  marg. 
|»Ferr,— 1318  ComparabaiV.ed,  Cant.Tb.  Ha.  nec  Tntgo.iMxta  Sns.  Voaa. 
marg.  tristia  P.  O.  Macrob.  Grypb.  Nard.  Ba«.  V.  marg.  1.  Mar.  Ferr.  Ald» 
$ieque  sMpia  desunt  Vind.  noxia  deeat  Mus.  B.  S.  noctiMf  omisso  neqne^  V.  ed.  Ilu 
Ka.  nedia  Voss.  L.  B.  noctia  Voss.  vet.  Lamb.  forcia  Cant.  /oriia  P.  in  not. 
«odtdits  Vind.  fr.  Hav.  Bip.  nocH  Delpb.  Gif.  L.  B.— 1219  £xic6aia  Vind. 
Mna.  B.  3.  Exuperant  Heins.  2.-1220  UmY.  ed.  Th.  Ra.  cacMfiiu  V.  «d.  Th, 
Ra.  Mus.  B.  S.  eaemmnie  Ferr.  cmum  vie  deest  Vind.— 1221  anfiiiifiii  decst 
Mus.  B.  l.  «aliiiiiiii  O.  Mns.  B.  S.  Cant.  oiuii  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  <^er  Vlnd. 
Msis.  B.  ft.  4ifer«  V.  ed.  Th.  Ra.  agere  Ferr.  eegram  Mus.  B.  1.  Blp.  Delph,-^ 

NOT£ 

1217  lUie  toUM]  IHis  diebPS  vs.  opiim  erogara  in  ftinerlbus  solereBl 
110&.SicPersta8y<mtiitosconsom«re  Teteres  otmo  noa  noverit.  Alternm 
soles,'  pro  dtes.  Nardius  legit  sedi'  de  inani  medicornm  cnra,  ac  reme< 
bu»,  pro  iohbus;  h.  e.  locis.  diorum  ratione.    Quod  enim  aliis  fii- 

1218  Noxta  INoeU]  Pro,  necte.  Sio  erat  remedio,  id  aliis  eratexitio.  Sic 
alibi  passim  igni^  pro  igne.  Thucydides :  *  N^que  ullnm  extltit 
'  5stfia/fraftMi]Fer8e;sic  1.21.  4il8.  medicamentum,  nt  ita  dicam,  quod 
8te.  Biesapra  vs.  722.  &c.  erat  segmm,  si  qnls  illud  offcrret^ 
'  1220  CKmprtmJs]Inprimis:vs.  224.  adjnvatnnim;  nam  quod  alicni  con- 
160. 080.  et  I.  IQl.  tulerat,  alium  id  IsBdebat.' 

'    Fida  eanum  vie]  Oanes :  V.  859.  8f<^  Incomkata  rapi,  ^.]  H.  e.  rapicr 

llineydides :  ^  Canes  aiitem  prtpti^  hantur   funera,   non  autem  solenni 

«entobernii  et  victus  societatem  sen^*  Itrore  et  pompa  dncebantnr ;  neqne 

snm  maK  ingraentis  magls  prsebe'  ^fhi  propfmjni  neque  amid  snomm 

bant.*  corpofa  ad  rogum  proseqnebantnr, 

1228  Ineomitata  rapi,  Sfe.]  His  6.  sed  aiu  passlm  insepulu  patlebantur 

▼ss.  duo  tradit  Locretius.    Altemm,  Jacere,  aut  In  alienum  rognm  temere 

de  neglectu  funerum  tempore  lllius  conjiciebant.    Sic  Manilhis  i.  885. 

pestl8$  cum  lamen,  qoantom  operis  et  <  Nrc  locus  artls  erat  medlcse,  nec 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUH    H>TU«4   UP-   VI.  SI9 

Nec  ratio  remedii  comiittlli^  ferlA  4idb^tor : 

Nttii»  qaod  alii^deden^t  yitaleju^  9im§  mw  1926 

Volvere  in  ore  Ucere,  ^t  ^fxii  t^mpto  tneri, 

Hocc'  9im  «rat  ex^tio»  tetmiqw  p^rabat 

lUad  in  hiis  rebus  m^^r^Mm  lOfigiio  opere  unam 
iBrumiiabile  erat ;  i^wii,  vb^i  /9p  qqii9qae  yidebat 
iDplicitam  morbo^  morti  dammta^  Ht  WfteU  1230 

Deficiens  aniniO|  niQ^sto  quom  corde  jficebat» 
Fonera  respectans,  aiumam  inmitt^bat  ib^dem« 

Qaippe  et  enim  nallo  cessabant  tempore  apisd 

e^ VfTWe  tf  weftafnt geria  m<alis,4  iMmifmmicee  emU^  id  erai  eiUi»  perm 
^^  f$  pntpmnlmi  w  mortew^n  ^oe  nntem  hmi  er^  mmreMe^  et  taawime 
per^icimm  t*  ki$  r<6iM»  oemp^  fHMf,  emn  qmequf  «m«M  ee  ocewfietmm  merMM 
o,  puei  eeaet  eondemnatme  ad  nwriemy  debiUiatue  ammo  languebai  eum  irieii  cordcj 
H  reepidme  martem  quasi  propiDqaam  reddebat  animam  extemph,  Quod  eonta- 
pio  aiorifi  rapaof  nim  iempori»  inienmiifi  deeineb^  rapere  «Mof  hoouBes  pMt 

-1984  remfdHV\nd,  V.  ed,  O.  Vind,  fy,  Mns.  B,  8.  Cant.  Ferr.  T|i-  iU.  Aldl 
remedi  ▼iilg.~1225  alii  P.  Vii|(|.  Y.  ftd.  Be(|l.  Vind,  fr.  Mns.  B.  9.  Cant.  Ferr. 
Hi.  Ra.  Ald.  ali  Vos9.  vet.  et  L.  3.  O.  Mns,.  B.  1,  Oryph.  Nard.  ^as.  V» 
9)arg.  1.  alw  ? el  aiii»  viilie.— 12^6  more  pro  in  ore  V.  ed.  Th.  Ra.-^l^  et 
mfgnopere  valg.  e<  jonfr^yind.  optre  V.  ed.  Th,  Ra.  Mus.  B,  S.  ^t  enmmopfrre 
Maa.  B,  l.-^mo  iiu>rfri  NArd.~19ft2  anvmm  immmebat  Vom.  t.  B.  Cant,  V. 
tiiarff.  1,  aidmam  ei  mittebaf  Mjis.  B,  1.  et  edd*  vulv.  animam  mUtfbai  P,  V.  i^4* 
O.  Miu.  3r  S.  Ferr,  Th.  Ra,  A|d,  <mima  immittebat  Vind.  aaifnam  oiniii^iil 
Vofts.vet.Vind.fr.  ttfemVind.V.  ed,  Th.  Ba,  et  idem  Ferr.  Mnf,  B.  l,  Vt 
marg.  1.  Hnnc  verflum  vs.  1236.  seqnitnr  in  P.  Vind.  Vind.  fr,  Mns.  B.  1. 3. 
--13%%  emm,  omisso  et,  V.  ed.  Th.  R«.r-1334  alH  pacidi  P,  in  not.-  -1235  H. 

N.OTip 

votavalebant:  Cesseratoffloinmraor-  penderent.  Qns  qnidem  incnria  non- 

bis,  et  Amera  deemnt  Mortibns  et  nnnqnam  plnres  morti  dat,  quaro  vis 

Ucrymfle/&c.  morbi.    Sic  Thneydides:  ^Omninm 

Coiniiimu]  Dicitnr  tamen  Hippocra-  antem  malornm  hoc  erat  gravissimnm, 

tes  hoc  commoDe  remedinm  excogi*  et  BMxime  horrendnro,  qnod  simnlat- 

tasse,  fluccendi  nempe  per  compita  qne  aliqnis  se  a  morbo  correptum  ess^ 

edoratas  pyras  cnrasse.  sentiebat,  de  sna  salnte  desperabat, 

12M  CetH  tempia}  Coelnm.  Peri-  animumqne  despondebat ;  omni  enlnl 

phraiifl.    Bic  iii.  T9.  sp^  salntis  orbati  mnlto  magis  ses^ 

1IS8  lUnd  tn  kHi  rebue]  His  5.  ▼sfl.  projiciebant,  ao  negligebant.' 
docetinadinprimisexiti«lepariter«t        1281  Deficiene  animo]   Desperanfl, 

mtierandam  fiisae,  quod,  qni  morbo  ac  animnm  contrahens,  nt  ait  Thncy- 

teBerentar,  statiffl  in  desperationem  dides. 

ireot  de  saniute  recuperanda;  qno         1238  Quippe  et  enim']  H.  e.  qnod, 

fieii^t  nt  nullam  eorpori  cnram  Im-  quia. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


844  T.   LUCRBTII   CARI 

Ex  aliis  alios  avidi  cofitagia  morbi ; 

Laiiigeras  tamqaam  pecades,  et  bacera  secla :  1235 

Idqae  vel  in  primis  comulabat  fanere  fanas. 

Nam,  qaeiqaomqae  saos  fogitabant  yisere  ad  segros, 

Vitai  nimiam  capidos  mortisque  timenteis 

Poenibat  paaUo  post  tarpi  morte  malaqae, 

Desertos,  opis  experteis»  Incaria  mactans.  1240 

Qad  fuerant  autem  praesto^  contagibus  ibant, 

Atque  labore^  pudor  quem  tum  cogebat  obire, 

oltof;  Tehaipeccroy  qw  /eruni  Umaty  H  genera pecudwn, quet  fenmt  coriMm,  Ei 
hoc  jrraeertim  addebai  mortem  morti;  eifiitm,  quieumque  fugiebanU  imvieert  eme» 
amicos  etgroio$y  qaasi  miiiw  amdi  vHkb^  et  metuentes  mortem^  non  nndto  pott 
uegiigetttia  vicissiin  plectebat  eos  misero  et  ftedo  leto  dereUctos  et  inopea  omnis 
aaxilii  interficien»  eoi. '  Qtti  foero  venerunt  auxiHo,  interibani  contagOe^  et 
iabore,  quem  pudor  et  dantor  blandue  et  cum  gemiiu  immixto  questue  cogebai  tnnc 

TS.  in  edd.  Talg.  poni  solet  post  ts,  1240.  sed  in  P.  V.  ed.  Voss.  vet.  et  L.  B. 
O.  Cant.  seqaitur  vs.  124S.— 1236  Atque  P.  V.  ed.  Mas.  B.  S.  Gryph.  marg. 
Idque  uti  Mus.  B.  8.  cum  labai  V.  ed.  Tb.  Ra.  cnmniabant  Nard.— 1297  meer»  ad 
O.  Vind.  fr.  Cant.  JLamb.  Hav.  uiJU  ad  P.  Ald.  utfere  ad  Vind.  Ferr.  ut  faeio 
ad  V.  ed.  Th.  Ra.  nt  ee  redeai  Voss.  vet.  et  L.  B.  fere  ui  Mus.  B.  1.  ut,  relicto 
•patiolo,  Mus.  B.  8.  irf^  o^  €Bgrii  Oryph.  Nard.  Bas.  Voss.  roarg.  agrof  P.  in 
not.^1238  Vita  V.  ed.  cupidi  edd.  vulg.  cupidis  Nard.—l^SQ  Pcnubat  Tnmeb. 
Pcma»  et  P.  Gryph.  marg.  Ald.  Pamt^iis  vel  Peat^  et  Vind.  V.  ed.  Bodl. 
Voss.  L.  B.  O.  Mus.  B.  8.  Cant.  PafNt6iw  ai  Voss.  vet.  Penibu»  ae  Vind.  fr. 
Pflit  et  Mus.  B.  1.  Pceni»  P.  in  not.  Pcena  ibu»  ai  Voss.  marg. — 1240  tn  cnra 
Vtnd.  Voss.  yet.  et  L.  B.  Vind.  fr.  Mus.  B.  1.  8.  Cant.  maitan»  Cant.  mocfal 
Orypfa.  Nard.  Bas. — 1241  H.  vs.  et  seqq.  dao  desunt  Vind. — 1242  pudoreque 
onmiP.  Ald.  Gryph.  marg.  pudor  quem  omni  Ferr.  V.  ed.  Th.  Ra.  pwior  quem 

NOT^ 
1286  Bucera  eecla}  Bo ves :  v.  864.  1289  Pcadbai]  Pro  jmnibat ;  sic  alibi 

1286  Idque  vel  in  prtmts,  Sfc,']  His  8.  <  moenera  *  pro  monera.  Punibat  aa- 
vss.  docet  pariter,  quod  etiamsi  qai-     tem  pro  puniebat. 

dam  ad  suos  curandos  non  accessis-  j    1241  Queifuerant  autemf  i^,']  HisO. 

sent,  aut  curare  neglexissent,  tamen  vss.  docet,  quod,  qni  ad  curandot  pes« 

contagibus  morbi  correpti  moreren-  te  correptos  accedel>ant,  ii  duplici 

tur,  sicnt  oves  ant  boves  contagione  malo  conficerentur ;  vel  enim  conta- 

iotereunt :  et  quia  suos  neglexeranty  gione  communicata  ab  segrotii  parem 

ipsi  vicissim  negligerentor.  Sic  Thu-  subibant  sortem :  vel  labore,  qnem 

cydides :  *  Sive  noluissent  nietu  de-  subibant,  lassati  tandem  in  morbnm 

territi  se  mutuo  invisere,  deserti  pe-  incidebant.    Accedebant  autem  aliia 

ribant,  et  tanquam  pecudes  morie-  prspstituri  opem  duplici  stimulo  adac- 

bantur.*  ti,  pietate  et  pudore. 

1287  FtMre  ad  agro»']  Sic  lib.  ii.  vs.  Ibant]  Interibant,  moriebantur.  Sic 
859.  '  Revisit  ad  stabulum  j^  et  lib.  v.  m.  627.  *  cemimus  ire/  h.  e.  videmna 
vs.  685. '  ad  hanc  qnia  signa  revisunt.'  interire. 

Sic  Plantus  passim  loquitnr.  1242  Pador  quem,  tfc,]  Sic  Thuey- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


D£    RBRUM    NATURA   LIB.   VI.  845 

Blandaque  lassoram  vox,  mixta  voce  querete : 
Optamas  hoc  leti  genas  ergo  qaisqae  sabibat 

Inqae  aliis  aliam,  popalam  sepelire  saoram  1345 

Certantes,  lacramis  lassei  lactaqae  redibant. 
Inde,  bonam  partem,  in  lectam  moerore  dabantar : 
Nec  poterat  qaisqaam  reperiri,  qaem  neque  morbas, 
Nec  mors,  nec  lactas,  tentaret  tempore  tsdi. 

Praeterea,  jam  pastor,  et  armentarias  omnis^  1350 

Et  robostas  item  curvi  moderator  aratri^ 


tOBtMre,    Igiturvirqwq^maxmejn^butobibaihoe/ceimmiirtU;H 
wuMdareuptUiurm  tmrbam  euorum  mortaoram,  aUam  in  «tttt,  feesifletibut  etgemiiu 
revertebamtur :  et  kiucbona  ex  parte  mittebantur  in  cubile  prs  trittitia ;  neque  «l- 
faf  pcterat  inveniri,  quem  nee  morbuty  nec  Utumy  nec  Jletuty  vexaret  eo  tempore» 
DeUuU  etiam  opUio  et  omnit  cuttot  gregit,  et  timUiterfortit  rector  aratri  curtati 

wmm  Mas.  B.  1.  puiwt  ipumcuntpu  Mos.  B.  t. — 1248  \axvniM  quereUa  Cant. — 
1S44  lacH  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  legi  Cant.— 1245  aUut  Fab.— 1247  bona  in 
pmriem  Vind.  bomam in partemV ,  ed.  O.  Mas.  B.  1.  8.  bcmpartem  Vind.  bona 
txparie  Grypb.  Nard.  6oiia  ex  parti  Heins.  2.  Bat.  in  Utum  P.  Ald.  Oryph. 
Nard.  V.  uarg.  1.  et  Cant  in  roarg.  itijeetum  Ferr.  V.  ed.Th.Ra.iii  solam- 
modo  MVS.B.  1.  mtiieroreVmd.  mjoreV.  ed*  Mot.  B.  1.  S.  Ferr.  Th.  Ra. 
rMant  Mas.  B.  l.— 1248  morbo  V.  ed.  Mos.  B.  1.  8.  Ferr.  Th.  Ra.~1249 
faitert  Mos.  B.  1.  teniaTe  Mas.  B.  8.— 1260  tdco  pro  jaM  V.  ed.  Th.  R#.— 1251 
virimmod€r^\M.V.  ed.  Mas.  B.  1.  Ferr.  Th.  Ra.— 1252  UnguOiaiV. 

NOTiE 

dides :  *  QnerelsB  pereontiiim  tandem  1250  PrcBtereaJam  pattor,  Sfc.]  Post* 

etiam  propinqui  et  domestici  saccam-  qoam  Poeta  tragicam  orbis  Athena- 

bebant,  ac  cedebant  mali  magnito-  rom  conditionem  ob  ocolos  posnit, 

diae  victi.'  his  20.  vss.  indocit  modo  in  scenam 

1245  Inque  atiit  aUumf  i^J]  H.  e.  armentarios,  pastores,  et  colonos,  qol 

postqoam  certaverant  et  contende-  ssByissimapestesaocii,conctaroinre-- 

rant  sepelire  torbam  soorom  in  torba  rom  egeni,  consilii  pnesertira  inopes, 

aliomm  redibant  lassati  lucto  et  la-  manns  dabant,  angustaque  casa  con- 

crymis.   Qoo  fiebat  ot  in  morbom  in-  dosi,  catenratim  moriebantor,  ftune 

dderent.  loeqne  confecti.  Qoid  atrocins,  qoid 

1M7  Bonam   partem'\  Antiptosis ;  horrendom  magis  excogitari  potest  P 

snbanditnr  enim  prsep.  secondnm.  ParsetiamconibgielNitinarbemmor- 

Sic  ni.  64.    '  Non  minimam  partem  bo  langaida :  pars  in  ? iis  morbo  lan- 

mortls  formidine  alootar.'    Sic  iofra  goida  jacebat  nndata  Testibosy  oloe* 

▼s,  1257.    H.  e.  bona  ex  parte :  maxi-  ribos  plena,  &c 

ma  pais.    Sic  etiam  Cicero  loqoitor  Armeniariut]  Qoi  pr«est  armentis, 

Offic  lib.  Tir.    '  Maximam  partem  ot  bobolcos. 

ad  Injariam  faciendam  aggrediuntur  1251  Et  rolmttut  Uem,  tfc.]  Hic  ts. 

noonolli.'  positos  fait  t.  981. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


m 


t.   LUORETir   CARI 


Languebat ;  p6«lMiM]it6  ^Hslet  <^otitr«rsa  Jac^Baitt 

Corpora,  paupertarfci  et  tAotho  dedifet  mortS 

Exanimis  puerid  snpet  exilaima^  {Mtoenttiiki 

Corpora  non  nnmqHam  posse»  retroctvie  Iridere  139& 

Matribus  ^  paft^bu^  ^atosl  Mper  ederd  vitmrt. 

Nec  mioMfMin  i^ew  eji^  «gris  m^Eftctn  to  iti  titb^ 
Confluxit ;  languend  quett»  centuItC  etgrlcoIaTlitti: 
Copia :  conv^niend  e%  mmi3  nHnrlbidei  parte^ 
Omnia  condebant  Idca^  teetaqtie ;:  qtiod  magtj^  amitcts    1260 


tff  wrpora  em^ecttt  jirftit  in  tugurtA  ttemebeaiiwr,  reddita  leto  pfc 
morAo  e<  egetUAe.  Pome  ceriure  aUquando  mottua  eorparA  pafelUum  tupra  natos 
morkm  ;  et  conird,  pu«ro$  teddert  vttam  tupra  genit&ret  et  genHticet.  Nec  uu- 
dioort  wuUm^ttu9tnitpartim  rure  M  civHatm^  quod  languida  nasttituda  colomtm 
attmtitf  cetknmnt  kmgmnB  tx  mmi  paerit.    ReptebaUt  «ttHctW  hca  et  tttittBM  do- 


Vind.  V.  ed»  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Wd^  Languebant  wvAm.  eatit  edd.  tnlg.— IM* 
tradita  P.  V.  ed.  Th.  Ra.  Ald.  Orvph.  Barf^-— 1854  Ejumtmi  pmeri  Voss.  ^t. 
et  L.  B.— 1)57  ^fc  minimum  partm  Lamb.  et  aliu  Nee  nHmmafart  Hpim.  t. 
agrii  V.  ed.  Th.  Ra.  nuerorit  id  u,  conj.Wakef.fMrrorj»  P.  V.  e4.  Vost.  ^fet,  et  E. 
B.O.Mds.  B.1.S.Cant.  Ferr.Th.  Ra.  AM.^««ToHsViiid.Vifid.iT.  Vostf.nraTg. 
Delph.~l2S8  ConduantV.  marg.  1.  iuguent\.  ed.  Th.  Ra^— 1250  jMi*fl  Bav. 
Bip.— 1260  coiidte6aiii  Vo88,  Tet.  Viad.  fr.  cmpMmU  Vind.  et  odd.  Tolir.  tettit 
P,  A\d.  teoid  Vind.  V.  ed.  O.  Mus.  B.  1.  3.  Ferr.  Th.  Ra.  ^10411^  Viml.  V.^  od. 
Mus.  B.  S.  quoiiue  ttO.co  Vind.  (r.  attum  Bodl.  muge  dot  M  Lmb.  et  aliK. 


NOTiE 


1252  Caea  [catit\  centruea\  In  casls 
ooi^ta^  coaretata. 

»254  EoNMMt  pasHi  m^"]  Ana^ 
8tl>ophe ;  proi  super  oxtnlmis  pneHs; 
Sic  Ts.  1256.  <niMrtbaset|»atVlb«» 
snper/  pro  Mper  matribns  et  poKrf- 
bns. 

1257  ilRNMiMmi  ^iMfnCifiidMi]  . .  etgto^ 
fiel  MUiinns  m$gtw^  modiom  mafnm. 
Ita  Lamb.  At  Pkiieas  et  qnklMtt 
atii»  minimmtk  parttm  ;  T^rtttti'  potinh 
lAtimno  paru  osiot  legeadm.  Wbt 
eoim  nomEiiatlnts  Terbi  dtUflmO^^ic 
Tbnejd&dw  :>*  tlon  pMtar  rtraglsr  tom 
ingeivtlcMi  a^cesslsse  ils,  qlil«iMdl- 
qne  hostes  fngientes  itf  uifiettt  con- 
ftaHMmt.  Citm  ettim  tantns  etiet 
eornmnnmems,  nt  domos  n<Ai  sntli- 
cerent,  bcisiilla  ac  tngutiis  habitate 
coacti  sunty  qui,  cnm  ob  tfnni  tempns 


(sBstns  enim  erat)  nimio  calore  pro- 
pemodnitt*deflagrareiit,ip8o  s^sta  con- 
i%^,  sKi  snper  sliis  expirabattt.' 

J^aHemlparthi^  tta  ptefumqnte  jsnc- 
tores  bon»  Latinitatis  nsurpaut  hanc 
TObem  iimpliclter,  et  semel;  sigitili- 
cttt ettlm  <  aliqua  exparte.'  SicClcero 
itt  Verr.  *  statns  in  iocls  pnblicia  po- 
sitae,  partith  etiam  itt  eedibtts  smcrii.' 
Sic  Lncretiu»  psssim,  t.  g.  v.  597. 
*  Et  partim  plano  scatere  atqiie  enitti- 
p6rt  cfattlpo.' 

1258  Qiim]  Snpp.  s^grorcfOi. 

1260  CMdebtM  [c»m)l{e6«*llLttttib. 
bene.ntpbtet.  Parm  ver6 cMAidaift, 
h;  e.  teg <^ant. 

Qicotf  [^0]  fiiagit  iettu'\  lU'  legttn- 
duktt  esfyUt  patet  ex  Thilcydide,  qnem 
htc  imitatns  est  Lucretins.  .  Sic  an- 
tem  jam  citatns  Tbocydides  :  *  ipso 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  RBRUM   NATUAA   LIB.  VI.  847 

Conferto  sita  acerratlm  Mors  adcumolAbat. 

Multa,  siti  profitrata,  viam  per^  proqne  voldta^ 
Corpora,  silanos  ad  aqnarum  structa^  jacebaut» 
iDterclusa  anima  mmia  ab  dulcediue  aqaarmi : 
Hnltaque  per  populi  passim  loca  proaipta>  viasqm»  12^ 
Languida  semianimo  cum  eorpore  membra  videres, 
Horrida  pcedorei  et  panniB  cooperta^  perire 
Corporis  inluvie :  pellis  super  ossibus  una, 
Visc^ibas  tetris  prope  jam,  sordique,  sepuUa» 

Omnia,  denique,  sancta  Deum  delubra  replerat        1270 

Mot ;  tuMfe  fiebat  nt  eo  magis  mon  congereret  eo$  adeo  eummaiim  perewiieM  scili- 
c^t  «imao  calore.  PUtra  corpora  Jacentia  et  proetraia  per  eemitaSf  et  praeumben- 
tim  ad  agwarum  tuboo  reeumbebant  tpiritm  wiercliuo  ab  nhnia  eapiditate  aqiut, 
Et  cemereo  etioM  fkire»  artu»  ubiq;ae  posito»  in  aperto  per  pu^a  loca  plebit,  et 
per  temUme^  kaguim^  eorpore  tune  temimmtwo^  horreutee  fettorey  et  vetatoe  pannis 
imctrie  imterire  prolwow  corpori»;  umca  ntft»  erat  lis  euper  OM»af  qnae  Jamfere 
eepuUa  erat  etiain  eordibu»  et  ajuaUdii  ukeribus,    Tomdem  mon  impleieria  au* 


^■^^^^^^^^^^^ 


—1961  Conferto  eitu  V.  ed.  Th.  Ra.  Inferto»  Ua  P.  Ald.  Co^fecto»  ita  Hav. 
Helpb;  Shi8.  Coi^rtoo  ita  renqni.^1262'pf«^^  totutaV.  tnurg,  1.-^1289 
euUauoo  Moa.  B.  1.  mcammi»  P«  tieam»  nm*  B.  S.  »ie  aumi$  Heina.  2.  etrue^ 
Wakef.  ex  eoi^.  »kuta  leXqvU  taeebaui  Vmd.  Yind.  fr.  Mus.  B.  S.  Caiit««^lfi64 
hnia  pro  «siiiid  Vind.  aquai  edd.  Tulg.— 1266  m  tii  antfiio  Vind.  Vind*  fr.  «mupitiiip 
CaDt.  cKHi  oidino  V.  ed.  Th.  Ra.  vire»  pro  tidere»  Vlnd.  iiMi  corpore  edd.  vulc. 
— 120r  pedereVM.  puiere  Mus.  B.  1.  coapta  V.  ed.  Th.  Ra.— 1268  ima  V. 
murg.  l.— 12W  0lctfrAitf  Vind.  et  edd.  vu»g.  Ctfourpro  tetrieV.  ed.  Th.  Ra. 
eorde  VhMt.  V.  «4.  O.  Vind.  fr.  Mot.  B.  1. 8.  Cant.  Ferr.  Th.  Ra.  Ald.  etmtei" 
f«r  eepuMi»  Heint.  2^  mrdeq»u  MpMa  GiA  Par.  Ckyph.  Nard.  Baa.  oordiqua 
mpuUa  Delplu  Bat.  narg.— 127Q  dinie  V.  marg,  1.  repUbttt  Mos.  B^  8^1271 

NOTiE 

Mtacoafecti  alii  tnper  atfis  expira-  H.  e.  tn  promtn  et  aperto  potita  et 

Iwnt.'    Lambinni  lept ;  y»  magu  eoo  Jacentia.   (snpp.  corpora,)  per  loca 

ifm.  pnblica  populi. 

1261  Cai^eeioo]  Ita  legendnm  parU        1269  Viecerilm»  lUkeribu»^  Lamb» 
ter  ex  Thncjdide  dtato.    Lambinnai  bene  :  Parens,  Vitceribu». 

vero  coi^orto».  SepuUa]  Lambin.  beae,  snpf .  pellis, 

1262  Ft«»  per]  ABaatroplie,  pee^    qu»  Urrii  ulceribut  plena,  et  quatl 
per  viam.  sepnlta  erat*    Parena  «e^iilttf^  tnpp. 

Proqiue  «olBtal  Tmetis»  pFOvolnta-  viseeribns. 

qne.    8ieu.460.  1270aiimtt,d«Mgii«,*«^lHU6.  vte* 

126SiStedt]  Tabotyfittniat^a^nti^  ait  ita  tunc  dura  Atheniensibnt  im- 

dnetns,  footes  seatnsiefttes»  perasse  necestitatem,  ut  iBditni  ad- 

1264  Intorakitameima,  tfe.}  Intorcla^  nuUerea  t  in  templo  mnUitudinem  ad- 

sa  et estineto  apiritn  pm  nhnia  aqna-  veatantiam  hospitnm»  qui  labemacn* 

mmcupiditate.  la  exstmxerint  sihi  ei  familiat,  et 

1266  Prr  fopuHpmim  loati  promptd]  peendibus  Ibrsany  qnas  secnm  addux- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


848 


T.   LUGRBTU   CARI 


Corporibus  Mors  exanimis^  onerataqae  passlm 
Cancta  cadaveribus  coelestum  templa  manebant ; 
Hospitibus  loca  quae  conplerant  aedituentes. 
Nec  jam  religio  Divom^  neque  numina,  magni 
Pendebantur  enim :  praesens  dolor  exsuperabat.  . 

Nec  mos  ille  sepulturse  remanebat  in  urbe, 
Quo  pius  hic  populus  semper  consuerat  humari : 


1275 


guata  timpla  Deanm  corporibui  inorlvlf,  ei  inmm  ade$  §aera  Dewwm  eratU  M- 
que  etraia  cadanerilnu ;  qua  loca  ttditui  replerant  haspUibue.  Neque  euim  iume 
cuUuM  nec  poieniia  Deorum  magni  habebauiur:  malum  (pdppe  prasetu  vincebai, 
Neque  ritui  ilie  eepultura  reeiabai  in  cimtate^  quo  antea  popuiui  iUe  eoUiu»  erat 


oneratqueV.  ed.— 1273  piana  Vind.  fr.  manebai  Ylnd.  V.  ed.  Th.  Ra. 
Vind.  fr.— 127S  adit  euntee  Mas.  H.l.edit...  Vind.— 1274  deum  V.  ed.  Ferr. 
Th.  Ra.— 1276  Pendebatur  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Vois.  L.  B.  CanT.  Nard.  lli.  Ra. 
Peudebant  eienim  Heim.  2.^im  QtioVoit.  vet.Vind.  fr.  Delpb.  Ut  P.  O. 
Oif.  Par.  Oryph.  Nard.  Bas.  Hav.  Huc  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra.  Bodl.  Vom. 
L.  B.  Mu8.  B.  S.  Cant.  Hic  Moi.  B.  1.  pws  P.  Vind.  V.  ed.  Bodl.  Vos».  L,  B. 


NOT.« 


triuit.  Magnosane  pericnlo  et  con- 
temtn  religionis,  qiiem  snmma  indux- 
erat  denperatio  salutis.  Sic  llincj- 
dides :  *  £t  templa,  in  qnibus  taber- 
oacula  con^truxerant,  mortuit  erant 
plena,  qoi  ibldem  moriebantnr ;  prae- 
ter  modum  enim  ssBviente  malo,  homi- 
nes  non  habentea  qnid  agerent,  in 
eam  mentem  versi  sunt,  nt  sacra 
aanctaqne  omnia  pariter  negligerent/ 

l>eiMi]  Deorum. 

1272  Catet^Mfii]  Deomm. 

1275  JEdituentes]  Janltores  et  porti- 
toret  fledium  et  templorum.  ^ditu- 
nt  enim  Tel  ftditnens,  dicitur  quati 
tBdit  tuitor. 

1276  £fitiii]  Hkc  particula  in  fine 
periodi  potita  ett.  Quanquam  Pa- 
reut  pntat  debere  poni  in  initio  peri- 
odi  teqnentit,pro  etenim :  unde  pras- 
figit  duo  puncta  ante  illam,  tic  *  enim 
pratent/  &c. 

1276  NecmoiiOimpuUuree.ifC.}  Hit 
9.  Ttt.  nltimit  docet  Poeta  non  tat 
fuitte  Athenientibnt,  qnod  tacrat 
ttdet  cadaveribus  temerattent,  ted 
qnod  *  leget  etiam  tepnlcromm  per« 


tnrbaverint,  qnibnt  antea  utebantnr, 
tepelirentqne  nt  qnitque  poterat/  nt 
ait  Thncydidet*  Leget  antem  et  mo- 
ret,  quibut  utebantur  olim  Atbent- 
entety  in  tepeliendit  corporibna,  dodc 
tibi  breviter  referemqt  ex  Nardit 
animadvertione  p.  860.  Officiosltai- 
mi  enim  in  mortnot  prtDdicantnr  A* 
thenienset  nnanimi  omninra  ancto- 
rnm  contentn.  Si  qnit  bello  interem- 
tot  tepelire  neglexerat,  morte  mnlc- 
tabatur.  In  tantum  excreverat  olim 
apnd  eot  pompa  fnnerum,  nt  legibnt 
eam  cohibere  fuerit  coactut  Solon. 
Veram  tempettate  pettit  nnlla  ett 
ratio  fonerum  servata.  SicThucsydl* 
det :  *  £t  multi  ad  impndentia  sepnl* 
crm  animnm  convertemnf,  pennria 
necettarioram,  qnod  jam  freqnentes 
tibi  domettici  ante  occnbnittent.  lu 
alienat  enim  pyrat  aiii  antevertentes, 
et  qui  exttruxerant,  et  imponentes 
tnum  mortnnm  accendebant  ignem ; 
alii,  dum  cremaretnr,  alternm  tnnm 
ipti  cadaver  iiyicientet,  qnod  fere- 
bant,  abiere.' 
1277  Ptnf  [prm»]  AUI  pku. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   RBRUM   NATURA   LIB.   VI.  849 

Pertaibatiis  enim  totas  repedabat^  et  anus 
Qoisqae  saam  pro  re  consortem  moestas  hamabat. 

Maltaqae  yi  sabita  paapertas  horrida  saasit :  1280 

Namqae  saos  consangaineos  aliena  rogoram 
Insaper  exstracta  ingenti  clamore  locabant, 
Sabdebantqne  faces ;  malto  cam  sangaine  ssepe 
Rixantes  potias»  quam  corpora  desererentur» 

mkMmari;  namqwe  Mu$  cm^ums  turbabatw,  et  tauuquisque  triatii  inhumabai  suum 
tecium  pro  tiribus  sais.  Et  violaUia  wbitauwaf  et  karrmuia  egeitot  pertuoeit 
beueuttUta;  etenim  pauebaut  wmgum  cvm  voeiferatione  euoa  ^giue»  et  eogmUoe 
euper  aUenoe  rogoe  etruetoe,  et  su^ieiebant  lampadoM,  plerumque  certantee  plurimo 
eum  sanguine  efiiiso,  antequam  eorpora  rdin^iuerentur» 


Cant.  priu»  Voss.  vet  O.  Viad.  fr.  Mns.  B.  1.  3.  Delph.— 1278  Deett  O» 
repedabat  P.  V.  ed.  Vogs.  L.  B.  Mus.  B.  1.  3.  Ferr.Tb.  Ra.  Ald.  Gryph.  Nard. 
tripidabat  edd.  volg.  repedebat  Bodl.— 1279  pro  rem  Vind.  Vind.  fr.  pra  re  V. 
ed.  Th.  Ra.  euam  prolem  Mus.  B.  1.  contortem  pro  re  Cant.  cognatum  P.  Ald. 
Orypb.  marg.  eomptorane  Mot.  B.  3.  et  exptoroM»  in  marg.  deett  vocab.  Viod. 
V.  ed.  Ferr.  Tb.  Ra.  Vind.  fr.  Mot.  B.  1.— 1280  vi  Wakef.  vt«  P.  Hav.  Delph. 
Ald.  Bip.  ret  O.  Cant.  V.  marg.  l.  vocuJa  deest  Vind.  V.  ed.  Ferr.  Th.  Ra. 
Vind.  fr.  Mns.  B.  1.  8.  et  deest  Vots.  vet.  et  L.  B.  tubita  et  Mas.  B.  3.— 1282 
hutrueta  Creech.— 1283  Subdebant  faueet  Vind.  V.  ed.  Mus.  B.  3.  Th.  Ra. 
Smtakani  fmeet  O.  Mot.  B.  1.  8uhdebanique  /laicr*  Vind.  fr.  Suadebamtque  faut 
CuBt.faeeU  edd.  vulg.— 1284  Rorontet  Mat.  B.  1.  d^erretOur  P.  Ald.  d^eremtur 
V.  ed.  Th.  Ra.  Bodl.  deterreuturV.  marg.  1.  Ferr. 

NOT^ 

1270  Pro  re^  Pro  viribat,  pro  opi-  timorem  Morte  iiigut ;  nltroqne  vo- 

bos,  prout  quisqne  poterat.  cant  venientia  fata.  Corpora  missa 

1281  AUena  rogorum  exttrueta'}  Alie-  neci  nallis  de  more  feruntar  .Foneri* 

sos  rogos  exstrnctos.  Sic  alibi  passim  bus;  neque  enim  capiebant  funera 

'strata  viarom/   <  clausa  dbmorum/  portae.  Ant  inhnmatapremontterras, 

&c.  pro  stratae  vie,  claosaB  domnS|  aut  dantur  in  altos  Indotata  rogos : 

ftc    Hellenismus  est.  et  jam  reverentia  nnlla  est.    Df  qne 

1284  Rixantet  potiut,  ifc,']  Sic  prte-  rogis  pugnant»  allenisqne  ignibns  ar* 

dare  Ovidius  Lucretiom  imitatns  et  dent.  Qni  larrymeat,  desnnt;  indelle- 

Thoejdtdem :  <  Ante  sacros  vidl  pro-  tteqne  vagantnr  Natorvmqne  rinni- 

jecta  cadavera  postes :  Ante  iptas,  quo  qne  animse ,  ju venamqne  seMmqQt : 

Mrt  foret  invldiosior,  aras.    Pars  Nec  locns  in  tmmiloe,  nee  snfieit  ar* 

aauMm  laqneo  dandottty  mortisqve  bor  in  ignes.' 


Delph.  et  Var.  Clat.  iMcret,  3  H 

Digitized  by  VjOOQIC 


ANIMADVERSIO 

JOANNIS   NARDII 
DE  FUNERIBUS   ATHENIENSIUM. 


Adsuht  AthcnieBiei,  Hinde  hnnuuiitas,  doctrina,  religio,  froges,  jnn,  leget  oitm 
atqne  in  omnes  tems  diBtributs  patuitar,  *> '  £t  recrearerunt  Titam,  legesqne  rog^ 
rnnt/  Lucretio  Auctore  :  quibus  tamen  nil  antiquius,  aot  religiosius  fuis«e  TidetBr, 
qnam  justa  mortois  persolrere,  iis  prssertim  qui  fortiter  pro  patria  pngnando  ced- 
dlssent.  ^uapropter  gravissime  olim  in  transgressores  aniroadverterunt,  *  decenquo 
knptratores  suos,  et  quidem  a  pulcbeirima  victoria  venientes,  capitali  judkio  ei- 
ceptos  necanint,  quod  militnm  corpoia,  licet  saevitia  maiis  interpellante,  sepnltons 
mandaie  non  potuissent,  sed  in  fluctus  necessitate  adacti  projecissent.'  'Cautior 
^^Kri^a  Atiieniensb,  maritimanim  copiarum  duk,  profligatisad  Naxon,  inque  fogaro 
▼eisis  Lacedsmoniis,  totus  fuit  in  legendis  suoruro,  qui  cedderant,  cadaveribna,  roe- 
tnens  popuU  superstitionem :  cum  tamen,  nisi  cunctatus,  fscile  universam  hostiun 
dassem  ddevisset.  £t  Nicias,  egregius  Atheniensium  imperator,  jussit  aniTeiBQm 
exeidtum  subsisteie,  nt  dnos  tantum  peiemtos  milites  sepultnnrt  mandaret.  Majos 
est,  quod  refert  *Isocrates  de  Adrasto  Axgi  Rege  ;  hic  enim,  ab  expeditione  adveisns 
Thebanos  infortunatus,  cum  eos,  qoi  in  Thebano  bdlo  mortni  erant,  redpeie  non 
posset,  Athenienses,  Theseumque  rogavit,  ut  commnni  infortunio  opitularetor,  neo 
desirfceret  eos,  qui,  in  t>dlo  desiderati,  Funere  et  pompa  caiueie,  nec  veteiem  con- 
suetudinen,  patriasque  violandas  indicans.  Verum  neque  spe  sua  frustrati  fbeie. 
Suscepto  namque  bello  pro  his,  qui  mortem  oppetierant  adveisus  TbebanoSy  inpog- 
namnt  illos«  coegemntque,  ot  defunctos  vita  justo  Funeri  sepultuneqae  leddereot. 
Minus  me  movet  Cimonis  pietas,  qui,  nt  Miltiadem  parentem  humaret,  ipse  viocnla 
patema  inddt.  Hanc  vero  pietatem  non  in  eos  tantum  eiogabant,  qni  proprio 
sangoine  publica  securitati  Htaveiant,  veinm  et  in  contribules,  nullinaqae  pntii 
htfnines,  qnoinm  piopinqoos  cogere  potent  Demaichus,  vel  cnm  populo  tandcm 

NOT^ 

sGc  ont.  pio  Flac  Maz.  Iib.».c  8. 

k  Lucr.  lib.  vi.  *  Diod.  Sic.  Bibl.  I.  xy. 

•  Xenoph.  I.  p.  Renim  GrsBc.  VaL         •  In  Panegji.  et  alibi. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Dtf    FUNBRIBU8   ATHfiNlBNSlUM.  851 

iOe  padsd  d«  sumtii  foneris,  ita  ut  eadem  die  efferretiir,  secas  Tero  graTiier  molcta- 
bator.  «Celebrant  Pinstratoro  historie,  referente  Eustathio,  quod  comites  seroper 
haboerit  duos  tresve  gerulos  pecuniaram,  quas  aliena  in  fanera  impenderet  Sas- 
tolUtur  necnon  Kilimonis  pietas  in  complures  pauperes  mortuos,  qui  unde  efferrentur 
cam  noB  reliqaissent,  suo  suratu  extulit,  «oasaque  Thesei  insuper,  magno  studio 
conquisita,  reportavit  tandem  Athenas.  «^Neque  prsterea  ignorare  fas  est  insigne 
pietatb  offieium,  quod  jubebat  Attica  Lex,  si  quando  insepultum  horoinis  ignoti 
cadaver  forte  occurrisset ;  terram  ^mque  injicere  saltem  debebat  viator  in  os  de- 
functi,  illudque  ter  roanu  plena,  pro  sepultura,  cujus  prsstand»  tunc  non  erat  facul- 
tas.  Deinde  ita  recept^s  hic  'raos  et  veluti  necessarius,  ut  requireretur  etiam  a 
pfoperante:  quod  nisi  fecisset,  videbatur  esse  fexecrabilis.  Non  ^glebam  veia 
jadebant  m  mortuos,  »ed  X"*^»  ^'  ^*  ^nam  solutam :  quod  quidem  officiom  dice- 
bant  HvifidhXMW  y^  seu  ^it^tp  vaXdytiy,  veriti,  forsan,  gravero  defuncto  futuram,  si 
solida  atque  compacta.  Hsec  de  pietate  Atheniensium  in  defunctos.  De  funebri- 
bos  vero  illorum  ritibus  illustriora  qnedam  tantum  seligam,  veritns  lectoris  tffidiom 
atque  snspidonem  in  re  obscurissima.  Quapropter  duces  sequar  melioris  nots 
auctores,  ne  vacillet  fides,  improbeturve  nostrum  florileg^um.  £rit  vero  decum- 
beotis  exitns  instituts  orationis  ezordium.  Ut  enim  supremum  sibi  illuxisse  diem 
intellexerat  aegrotans,  detracto  sibi  ^annulo,  cariori  prsbebat ;  quod  fecisse  AJexan- 
drom  memorant  historici.  Hinc  postremis  illis  prolatis'  verbis,  ">'  Vive,  ac  Vale/ 
aniraam  exlialabat  in  complexu  et  oscnlo  dilectL  "Os  naroque  credebant  januam 
csse  anime,  quam  fiigientem  apposito  nitebantur  excipere  hiatu.  Sic  Antigone 
apnd  Eorip.  in  Phieniss.  '  O  amantisMme.  quin  et  os  tuum  applicabo  ori  :*  cuju» 
ibrsan  exemplo  et  Anna  apud  Virgilium,  *^  et  extremus  si  quis  super  halitus  errat» 
Ore  legam  :'  et  PLivia  apud  Albmovanum, '  Sospite  te  saltem  moriar  Nero  :  tu  mea 
condas  Lomina,  et  exdpias  hanc  animam  ore  pio.'  Quapropter  senilem  animani  in 
«prinus  labris  haberi,  vel  in  primo  ore,  paroeraia  erat  Roms  consueta,  nobisqua 
vemacula  illa,  non  inftequens,  '  Animam  dentibus  detinere/  ne  avolet^  sdlicet,  a 
nonogrammis  atque  depontanis.  Hanc  vero  credolitatem  Grscia  in  nos  derivavit. 
Kam  et  Aristoteles  'literarum  monumentis  tiadidit,  vit»  protasim  inspirationc^ 
catastrophen  expiratione  drcumscribi.  Verum  Livie  nostrs  vota  suggerunt  nobia 
etalind  in  morientem  offidum,  quod  Gndo.  kjoBui^  TBht  6(p$aXfuthsf  Latini  condefc 
vel  tegere  oculos  dixere.  Is  enim,  "qui  affinitate  aut  amore  reliquos  antdbat,  pal- 
pebras  deducebat  incunctanter.  ^ln  supremum  enim  spectari  oculos  ab  horoina 
ne&s  existimabant.    Quanti  vero  facerent,  quod  diximus,  pietatis  specimen,  videre 

NOTiE 
-   *  In  com.  IL  ad  cakem.  *  Diod.  Sic.  VaJ.  Max.  l  vzi.  in  fin. 

*  .£aul.  Prob.  ■  Servius  v.  JEn. 

«  Plutarch.  in  Vita.  ^  Aristsenetus  1.  n.  Epist.  7.  et  9.  Pla^ 

'  Demosthenes  advers.  Macartat.  to  carmin.  in  Agathon. 
•^lian.  1.  T.  Var.  Hist.  Phodlides.         •  Virg.  iv.  JEneid. 
Mosdms.  Sophocles.  Acron.  p  In  Epicedio. 

'  Hor.  Od.  28. 1. 1.  Qumt.  Decl.  S.  4  Seneca  in  Ep.  SO.    Senec.  Tragosdi. 

i  Sophocl.  Scholiast.  in  Antig.  in  Herc  Fur. 
1*  Eostat  Sophocl.  1.  c  '^  Lib.  de  Insp.  et  Resp. 

'  iElian.  L  c.  "  Eurip.  in  Phoen. 

*  Sophoclos  L  c*  »  Plm.  L  xi.  c.  S7.. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


853  NARDII  ANIMADYBRSIO 

est  'pMsim  apiid  dnet  Htoctoret,  Dam  hsc  agnntiir  wdiill  tstantet  dvla  Toev 
proprivque  Bomine  rita  j«B  orbaturo  *>compelUlMUit,  atqoe  conlettiB  magiio  ejolata 
et  lacrjmb  defoncti  mebant  in  amplexos.  Nam,  at  babct  'AicinouSy  qui,  pamitt- 
bos  mortuit,  nullo  dolofe  tangitur,  caret  animi  motu.  Aderant  ex  condicto  mnlim 
corporis  curauicet,  quc  calentit  adbuc  mortoi  os  coraponebant  Qnanqnam  Ciito 
decedeiiti  Socrati  oficiom  prattiterit,  exclutit  a  daronato  mnlieribot,  ne  lac^ywit 
torbarent  infmctoro  anirooro.  Hinc  merobim  leliqua  ^ingebant,  mox  iUum  calida 
«lavabant :  tolet  namqoe  pleruroque  (ut  ille  dicebat)  Titalis  spiritnt  exdotot  ptttan, 
et  homines  fallere,  propterea  roortui  calida  lavabantur,  Ungebant  tandem»  ti  liber 
atqoe  ingenuua  :  senrit  naroque  interdicta  eimt  onctura  ex  Solonit  lege.  Modum 
ille  statait  et  lacrymis,  ▼erum  publicb  magis  qoam  privatis.  Qoio  tpae  'Sokm 
amisso  filio  flebat.  £t  com  dixisset  quidam,  nihil  eom  proficere  flendo,  propter 
koc  ipsum  flere  se  dixit  Et  vero  9*  Quis  matrem,  nisi  mentis  inops,  in  fanere  nati 
Flere  vetet  V  obi  pra*tertim  sopra  genoa  nxBrentis  lotum  uactBmqoe  collocabanl* 
^oem  nia  medio  greroio  excipiens,  fovensqoe  tinu  treroenti  frigida  membra,  ^>len* 
didittime  tandero  tuit  manibut  ^vestiebat.  'fiuifra  h»c  a  Romanit  jure  ac^merito 
dioebatur,  ad  quara  plenissiino  jore  fiinut  nniveitum,  jactura,  dolorqoe^pertine- 
bant :  licet  non  ignorem  Lege  zii.  Tab.  cautnro  etse  oliro,  ne  ccelo  tacti  aupra 
genua  tollerentnr,  aut  jutU  ^nsneia  illis  fierent,  sacrot  rati,  dooente  Gracia»  dig- 
Botque  divinis  honoribus,  qua  de  re  superiut.  Dnea  erat  vettit,  qua  operiebator 
defunctut,  atque  tubtUit,  detuper  vero  alba  :  *cujus  in  textomm  delutit  ■prodt, 
integros  impenditannos  pluret  casU  Pendope,  tiroulant  ledud  foe  tJlysti  paimre 
funereum  amiculum.  In  castris  wro  Orvconim  ad  Trojam  nemo  toccensoit  Hi|^>e- 
damitB,  et  DiomedetB,  qoam  perdite  Fatrodut,  dom  vixit,  amabat :  hte  namqoe.  ot 
habet  Dictyt  "Cretensis,  funut  omarunt  decore  omni  pretiotte  vestis.  Nec  dubito, 
quin  Athi>nierisibus,  procedente  tempore,  kxatisque  moribos,  somtuosst  fueriot  in 
utu.  Obtervo  namque  oblatam  Socrati  extremo  vita  in  agone  ^tidam  vettcm 
ct  pallium  ab  Apollodoro ;  lotam  vero  PPhiloclem,  AthcniensiumjPnetorem, 
tplendidaque  indutum  chlamyde,  impavidnm  viciorit  Ljtaudri  capitale  tubiiata 
judidum.  Certum  illud  est  redimisse  mortuos  coroaa  ex  oleastro  ^et  vittis ;  ex 
telino  preterea»  teu  apio,  quod  Daret  tradidit  in  lib.  de  certaminibos»  refereBte 
fluida;  nonnunquam  floribot  'tempestivit,  pallida  inter  fulia,  ut  poto,  iotertit. 
Corona  vero  imponi  mortno  contuevit  a  nMudme  neoetsario,  deqoe  Pericle  refctt 
Plotarchot,  quod,  quamvit  tenderetille  gravitotem  tueri,  etietinere  animi  oeititBdi- 

NOTiE 

*  Eurip.  in  Hecuba,  in  Phmnitt.  Hom.         ^  Artemid.  I.  ii.  c  & 

Odjtt.  K.  iliad  A.  Plato  in  Socr.  >  Hom.  II.  X  PhiL  xii.  de  ieg.  Arte- 

^  Serviot  i  v.  ^n.  Propeit.  iv.  Eleg.  6«  mid.  I,  ii.  c.  8.  et  lib.  iv.  o.  t. 

«  De  Doct.  Plat.  c  18.  ■  Hom.  Odjtt.  a 

*  Eorip.  in  Hipp.  m  Medea.  Pet.  Vict.  »  Lib.  iii. 

I.  IV.  Var.  lect.  c.  20,  •  ^EIian.   Var.  Hitt.  cap.  1«.    Diog. 

*  Eurip.  in  Hecuba,  in  PhoBiutt.  Hom.     Laert.  in  Vita. 

H.  iz.  Odjtt.  XXIV.  Sociat.  apod  Plat  in  p  Plot  in  Lysaa. 

Fh«d.  Plut.  in  vite  Sol.  Cic  i.  de  Leg.  q  Eurip.  in  Phoenist.  in  Hei«.  ForefiL 

Stol«iit  s^.  276.  Chion.  in  EpisC  ad  PlaL  Artomid.  I.  iv. 

f  Ovid.  de  Remed.  Aroor.  c.  49. 

^  Lucian.  de  Luctu.  Herod.  mosa  5.  r  Lucian.  de  lAictu. 

'  Plin.  1.  XI.  c.  45.  Servius  in  Ecl.  6. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB   PUNBRIBU8  ATHBNIBNSIUM.  853 

um,  fittcfos  tamen  laiETit  dolori  habenat  tonc,  euin  coronam  ingemet  filio  Paralo 
«Ktincto.  Naolain  «postremo  defancti  in  os  imposaisie,  quod  Aa^dmi  patria  roca 
dicebant,  et  npKMrra,  Ucet  consuenste  Atticos  affinnet  *»Aristophanii  expotitor 
binos  obokM  in  ora  mortnoram  tngerere.  Cuiatut  tic  defunctut  pro  aibitrio  intus 
cottocabatur»  indultu  legit  a  Solone  late,  qoa  tamen  cavebatur,  at  ante  locem 
efferretur  poetridie  collocationit.  Obtoleverat  illa  jam  tempore  Demetrii  Phalerci, 
nec  reoeatata  fonan  evicit,  qnominut  Romano  niore  per  teptem  ^integrot  diea 
domi  costodiretor,  'acerraqueTario  thjmiamate  redolent  illiot  ad  pedes  institueietur. 
Qnandoquidem  «leniebatur  lagentiom  dolor  diutuma  extincti  prvtentia,  tentimqae 
astoesoebat  animus  perdite  amantium  supiemo  discessui.  Hinc  fkctum  ut  On»oi  ad 
Trojam  nonnisi  eiaeta  declma-septima  die  rogo  dederint  Achillenm  cadaTcr.  Vi- 
lisiima  credo  serritia  prtBstitisse  poUinctores,  qoos  Oraci  ^jcaraytiiraf  et  MNpo- 
^dMTos  nuDCopabant,  bos  mo  adeo  abominabantur,  ut  domicilio  arbis  illos  arcerent. 
tDemades  certe  Atbenls  eum  qai  necessaria  funeribus  Tenditabat  damnarit,  cnm 
probaaset  magnom  Incram  optasse,  quod  contingere  illi  tine  moltorom  morte  non 
potrrat  Fnnests  interim  domus  cemebantur  indicia,  ^piessos,  vas  *figlinam 
▼entrosom  eitra  portam,  aqoa  lustrali  plenom,  quod  ifUnm^  OrsBCoram  valgo« 
Aristophanl  vero  tarpaicow :  aqoa  rero  ex  alia  domo  eiat  allata.  K>>ina  insoper  de» 
fimeti  appensa  prirao  in  liroine  portsc,  ne  quis  imprudens  pollneretur  domom  ingre- 
diens.  Yerisimile  prorsus  est  Orccas  matronas,  depositis  tuac  delicatioribos  vesti- 
bbs,  latratas  luiisse,  nonnunquaro  et  albis  *amictas,  super  vero  quadris,  Onsco 
nore,  mundo  tamen  muliebri  universo  despecto,  canctoqne  penitus  neglecto  ornatu. 
Vestis  vero  genos  IfAirtow  dicebatnr,  ez  decreto  Solonis.  Sedebant  iUt»  squalid», 
DKeientesqoe  corunabant  thorom,  cui  assidebat  ■capolaris  custos,  is,  eave  nempe» 
qne  defuncto  proxima :  cari  intuper  circumstabant  "socS,  et  sncUls  non  otiossB, 
que  logentlbus  ^mroodabant  lacrymas,  stantesqoe  deformabant  «corpas  polchram 
«imanibos  pectus  ireqnenter  pefcutientes,  de  qao  rita  mox  uberias.  Extorqnebat  sts* 
vus  interea  dolor  a  tegniori  sexn  prBcocem  capUlorom  divolsionem.  «Hi  naoiqDe» 
cx  condicto,  nonnisi  ad  pyram  tamulurove  deponebantur.  Vetus  quin  etiam  mos 
«lat  in  loctn  %operdlia  nudari,  angulaqoe  pnestare  quts  tsMlium  vitie  animiqne 
angorem  tcstarentur.  Vlx  credam  dbum,  illomque  vilem,  gustastCa  neque  inverisi- 
Bule  est,  atros  tonc  "calices  mensis  appositos,  quod  RomflB  erat  consuetoro,  et  ex 
PoUentina  terra  conficiebantnr.    Horam  unns  visitur  adhuc  integer  in  nostro  Museo. 

NOTJE 

*  Soidas.  Theoc  in  Epitaph.  Adon. 

^  In  Banis.  »  Pi.  xii.  de  Leg.  Artemid.  1.  ii.  c.  S. 

«  Servios  in  ▼.  ^eid.  Astrampsjchns. 

*  Festns.  "  Petr.  Arbiter  in  Ephes. 

*  Odyss.  XXIV.  ®  Hom.  II.  %x  viii. 
'P.  Vict.  Ub.li.  Var.Lect.e.r.LU.         p  P.  Ari>iter  1.  c 

Ojiald.  4  Calab.  L  iii. 

f  SenecUb.vi.de  BeneC  '  Hom.  1.  xi.  10.' 

k  Asclepiades.  •  Sophoc  in  Ajac 

'  PoUnx  lib.  VIII.  Saidas.  '  Artem.  1. 1.  c  i7« 

k  Enrip.  b&  Alcest  in  Soppl.  •  MartiaL  L  xiv.  Epigr.  IfT.  Eor.  in 

'  Earip.  in  Iphig.  in  Aolid.  Moschus     Troad. 

ii  Epitapli»  Bion.  Artemid*  L  iii.  c  S. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


851  NARDII   ANIMADVBR8I0 

Vt  Two  septinQS  instateit  dics,  collocabatnr  a  necessariis.  *'  Beafnlos  aho  ConpO' 
situs  lecto,  crassisque  lutatus  amomis/  et,  qaod  non  sine  nysterio,  '  In  portmf 
rigidos  calces  extendit.'  Ita  enim  ^mponontur  mortui  ad  significandnm  nQnqoam 
deinde  ad  domura  rerersuros :  sat  bene  ille,  sed  elegantius  noster.  Nam  ritn  na- 
tors  «capite  hombem  gigni  mos  est,  pedibus  eferri.  £t  vero  collocationefl  ^ddreo 
fiebant,  ut  cemeretnr  mortuns,  ecqna  ei  ris  allata.  Indulgebat  tanien  lex  Attlca, 
vt  mortuns  collocaretur  in  «aBdibus  ad  libitum.  Fonera  freqnentissime  nihilominns 
ponebantnr  in  'Vestibulo,  pedibns  ad  januam  Tereis :  qoi  mos  et  nostrb  hodie 
iamiliaris.  Utinam  abstinnissent  a  ridicula  Tanltate  abigendi  Kmuscas,  ofllcionr 
Thetidis  seducti  forsan  exemplo.  Meminit  pnsterea  ^Socrates  apnd  Platonem 
antiqQSB  legis  Attic»  circa  Inferias  serratsB,  ut  non  prius  efferretnr  cadaver,  qoam 
hoftias  jugulassent,  in  defuncti,  nt  roor,  expiationem.  £t  quoniam  de  legibns  in^ 
ddit  serrao,  haud  differam  HippisB  Tyranni  sanctionem  prodocere,  qua  jnbebat, 
referente  'Aristotele,  ot  sacerdoti  Minerrss,  qusi  est  fai  arce»  in  singulos  mortnoi 
duos  hordei  sextarios,  totidem  firunienti,  itemque  obolum  pendereni.  Uis  explebator 
domesticus  loctos,  primaque  fnneris  pars,  cui  soccedebat  inconctanter  et  altera. 
Antelocania  horis,  ex  >^lonis  lege,  seu  Demetril  Phalerei,  qood  placnit  ToUio, 
prssertim  si  morte  immatora  qois  foisset  peremtas  ■('HMEPAS  'APnATHN, 
'  diei  raptnm/  scilicet,  appellabant,  tanquam  non  expirasset,  sed  amoru  desiderio 
laptus  esset,  tcI  quasi  intolerandum  esset  selem  hujusoKxii  malnm  intueri,  dieont 
illos  diem  impuisse,)  efferebatur  defunctus,  longo  ordme  pnecedentibus  ■fSadbos, 
qoarom  folgore  discutiebantor  tenebr» :  quanquam  <>hasta  in  funere  vi  peremto- 
mm  praeferebator.  Comitabantor  raucisonsB  Ptubse,  praesertim  si  Tir  «militaiis, 
deqoe  Repoblica  optime  meritus,  et  'publico  sumtu,  quod  erat  in  roore,  sepelifc> 
tor,  huqoe  convocabator  popolos.  Soccedebant  "rv/i3a«\ai,  hoc  est,  sitidiies 
inflantes  fonebies  tibias,  qoas  ^ytyypUa  Grseci  motoata  roce  a  Phcenicibos  Miiefe» 
lamentabilem  sonom  Ljdio  'modo  exprimentes,  incitamentnm  profecto  raeroede 
conductamm  mulierum  ad  mortuum  deflendum,  qasB  iffo^urrai  9f4fimif  Grftcis»  pota 
*aimoUtrices  planctos,  et  Principes,  non  doloris ;  Ronianis,  ^Prcficie.  Hanim  Co- 
fyphsBa  ^hfisMfiiarpM  a  cantionis  genere»  qood  1^^  vel  'UUf^  «Grseci  dheie. 


NOTJE 

*  Pcrs.  Satir.  ixi.  Hom.  II.  H.  %  Tertol.  de  Coron.  Mflhom. 

*  Schol.  Hom.  in  lliad.  »  Thocyd.  1.  ii.  Diog.  Laert.  1,  ix.  ia 
«  Plin,  I.  Txi.  c.  8.  Democr. 

^  Jul.  Pollox  I.  VIII.  •  Gal.  lib.  ix.  de  Sjmpt.  cao. 

«  Deroosth.  in  Macartatom.  t  Hesychios. 

'  Hesychios.  •  AthensB.  4.  Deipnosoph.  £ostath.  ia 

flliad.viii.  Hom.II.  X 

i?  Minoc.  X  Aristoxen.  in  i.  Mosice,  ex  Plotar. 

•  (Ecooom.  y  Locian.  de  Loctu.  Plato  in  Minoc. 
»  Demosth.  in  Orat.  •  Servius  ix.  itneid. 

II.  de  I^g.  a  F<fstus.  Lucilius  Satir.  xxii.  Plaot  io 

■Eostath.  Odys.E.  Frivolaria,    hi  Troculenio.    Navius   in 

■  Plut.  an  seni  R.  P.  Meleager.  fieto. 

•  J.  Pollux  I.  VIII.  c.  7.  b  Hesychius.  Suidas, 

P  Hyginus  c.  174.  Scholiast.  Thcocr.         «  Apollon.  L.  Suidas  in  T. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  FUMBRIBU8  ATHBNIBMSIUM.  665 


Liluii  ^Lmttm,  Lmnm,  atqoe  ^M^riuaiia,  ^NmouL  interim  ambigente,  K^icerapii 
indicio,  vd  iis  nolentibus,  qui  Grscos  in  Oraculot  defomwnt.  JungeUmtnk  mer- 
cenariis  «conscnguinea  defuncti  virginea,  atque  matronB,  ^paasu  crinibo^  f|Nil* 
▼eie  ac  cineie  conspenis,  hindato  vuitp,  et  ^pectore  ^tundentes  nbera,  Hanlantas 
htdem,  ■'oiulantes  singnla  magis,  quam  ejuiantes.  Sed  pnestat  fonebris  ritos» 
adlinc  in  Gnscia  superstitis,  anritum  oculatumque  indnoeie  ■testeaiu  *  Duiai 
etiam  in  liunc  diem  raortuos  deflendi  apud  Christianos  consuetndo,  ab  aatiqaa  iUa 
ittgnbri  Ethnicoram  ejalatione  originem  ducens.  £rat  autem  bic  oiim  Ethnicomm 
mosy  «t  defbnctos  multos  dies  deflerent :  quem  morem  a  majoiilms  suis  aoeeptom 
Onecia  retiBet»  Ubiqoe  etenim  quadam  consoetudine  pramiscua^  com  quispiam  a 
ftoilia,  ave  maritus,  sive  affinis,  qoem  illi  debeant  de  more  lugera,  moritor,  detecto 
capite  et  hde,  in  publicum  prodeuntes  mulietes  uri)em  circumJustrant  capillis 
passis,  sinoqoe  denodato»  bgentes  ejulatus  et  ululatus  emittentes.  Comas  quoque, 
et  genas  lacerantes,  et  eztensis  manibus,  cum  dextra,  tnm  sinistra,  supra  mammas 
perautiupt.  Dextra  aotem  mano  partem  rinlstram,  sinistra  ?ero  dextram  unguibus 
dilaniant.  Comam  qooqoe  eodem  modo,  ita  ut  dextra  manus  sinistrum  lati|s,  sinis- 
tra  dextrum  traliendo  dilacerat.  Et  nunc  genas  per  Tioes  scarificando,  nunc  pectus 
pcrentiendo,  nnnc  crines  trabendo,  luctum  peragont,  Qoi  qoidem  logendi  mos  mo- 
lieribos  tantom,  cojoscumqoe  generis  sint,  concessos  est:  nam  viri  fonos  non  lugent. 
QBam  rem  ego  non  auditione»  aut  aliorum  historia  percepi,  sed  sspius  nnper  in 
maltis  GrsMa»  locis  som  intuitus.  Primum  quidem  Corcym;  riquidem  Martio 
mease  1M7.  cum  per  lioram  mane  ante  locero  jam  per  moltos  dies  strojntum  atqne 
maltonim  ejolatns  audissero,  quos  initio  canum  inclusorum  latratus  esse  credebam» 
taadamqoe,  quo  id  oognoscerem,  surrexissem,  roulienimqoe  ejolantiom  conventom 
Hdissem,  magna  certe  som  adniiratione  captus.  Ut  autem  h»c  ejulado  melius 
pcngatar,  conTcntum  plancturn  indicere  solent,  locumque  idoneum  qusBront,  ubi 
defiincti  mortem  bis  quotidie  lugeant.  Quse  vero  ex  his  mulieribus  Tocis  bonitate 
rdiquas  superat,  et  quaB  altius  cantat,  sola  cantum  incipit,  voceque  ab  aliis  dissona 
defoncti  laudes  cognatis  et  affinibns  lecenset.  Qnod  ri  mulier  ^  parentibus  derit, 
qosa  ista  praestet,  aliam  mercede  condncunt.  Naro  muItsB  in  orbibus  Grsedfls  mu« 
lieres  reperiuntnr,  qoss  nulla  alia  ex  re  qnsstoro  £icere  solent,  qoaro  ot  roortoos  de- 
fleanL  Ita  enim  ad  recensendas  defunctoruro  laodes  iactsB  sunt,  ut  vel  nolentes  ad 
ejuhrtnm  provocent ;  molierum  autero  illa,  qusB  roelius  eas  recensere  norit,  roajori 
pOBroio  condocitur.  ReliqusB  autem  mulieres  astantes  attente,  quicquid  canitur 
aodientes,  simol  aspirata  miscentes,  eadem  cnm  illa  voce  funebrem  canunt  cantio- 
nem.  £a  aotem,  qosB  plores  ongoiom  scarificatos  in  faciem  infixerit,  et  genas  acrios 
dilaniarit,  prsBroioro  majos  referre  solet.  Magnam  vero  laudem  virg^es  ex  bac 
haa  dilaceratione  consequuntur.    Quamvis  aotero,  obi  aliqois  apud  eos  vita  fonc- 

NOTJE 

*  Plant.  in  Traculcnto.  t  II.  z viii.  zxiv.  Eurip.  in  Electra. 
i^Agel,  Lzviii.  c.  7.  Cato.PIaut  inAsin.         ^  Plot.  in  Prob.  EusUUi. 

<  Torneb.  in  Aniroadv.  Vide  Jul.  Pol-  '  Ludanus. 

hic  k  Arthem.  1. 1.  c.  4S.  Servius. 

*  n.  de  Legib.  » Plut.  m  Solone. 

*  Ljrius  in  defenrione.  Tenmt  in  And.  ■■  Ludan.  de  Luctu. 

'  Lucianus.  Lycophron.    Petronius  in         "  P.  Bdlonius  1«  ix.  de  Medicato  fo- 
Zpherina,  nereo.14. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


856  NARDII   ANlAfADVBIUIIO 

tn^ett,  HdMB  aralleies  tnraatiiB  accedut,  ot  ha,  vt  sQpm  diii,  Mecte  ftwwM 

faonaBduai  caatantes  coniitisotur ;  noa  tamen  ita  eese  ▼erbeianC,  oagdbutqae  genM 

keemnt^  sed  illaa  lomiaiii  ac  polohritadineoi  in  funere  ostentare  javat.'    NsMilanni 

veatigia  Bopenunt  adhuc  in  magna  Gracia,  ntntme  obliterata  mortnoa  deflendi  ad 

liiytfunaai  ooasoetadine.    Haram  unam  Calabris  roiticif  adhac  fiioiiliaiem  recem<t 

Qrndkisriraaa  atque  elegantissimu»  A.  •Bantorelloa  in  taa  Postpiazi,  seo  de  Cm» 

nndo  Defoncto.    Et  liliui  Oyraldai,  soperiorii  sscuii  decos,  testatur  mntiebteai 

yhim  ejulandi  moiem,  et  comas  geoasque  laoerandi,  soa  ctate  penevenase  m  8ft> 

binis,  et  toto  fere  lAtio,  et  sopia  Latiam.    Saocoleotam  obserra  Naniam  noslnnB 

apod  Locietiam.    ^  At  jam  non  domos  accipiet  te  Ictay  neqoe  nzor  OptinMi :  nee 

duloes  occanent  oscola  nati  Pnsripere,  et  tacita  pectos  daloedine  tangent.    No« 

poterb  fectis  floxentibas  esse,  tuisque  Prasidiura,  misero  misere  (ainnt)  oonia 

IHiemit  Una  dies  inlesta  tibi  tot  prsmia  ▼itis.'    Ad  rem  ▼etoit  «^uidcm  Solott 

diram  illam  genanun  lanienam*  necnon  «ffpMnm-kis  ^Baltfaa  Cietense  moiiiloray  «t 

est  apod  Plataichom,  hand  ▼ero  sostulit,  quod  neqoe  obtiBaeve  Veneti»  lefereula 

eodem  Bellonio,  H,  Gracis,  qoibos  domtnantnr.    Namqae,  ut  hoc  obiter  dioavi» 

credula  antiqaitu  sibi  persuaserat,  ambras  sanguine  et  lacte  satiari ;  unde,  ioqait 

Servins,  foNiiin»,  qu«  mortuoi  proieqaontar,  uberatuiidant,at  lac  ejEprinunt»  cttDdi 

autem  le  laoeiant,  ut  sangoinem  effiandant    Cum  ▼ero  roauma  omnisqac  ordiiiii 

confloeret  fiMninanim  fireqnentia  ad  fnnestam  domom ;  caotum  lege  est»  ns  qoa 

mulier  ad  funus  accederet»  niii  'comanguiiiea,  atqne  lesagenaria.    Soblala  iianM|ae 

eiat  celebritai  ▼iiorum  ac  malierum,  quo  lamentatio  minaeretur.    Habet    enin 

lactui  concunam  boninum :  qnocirca  sPittacos  omnino  accedere  qaciiqaaiB  ve^ 

lat  in  funoi  aUonim:   qoti  tanctio  ^Ariitotelis  etate  in  aiu  eiat:    'In  fBnete 

quoqae  cognatoi  potissimam  prodire  oportere  arbitrantor.'    Nondum  liquel»  bb 

prster  cognatos,  et  necessarios,  qui  primi  in  ordine  atiati,  k»piteque  velato,  imili^ 

rom  cmtum  anteibant,  amici  qooque,  et  totos  adesset  limili»  ejos,  qni  onqaan  fiM^ 

lat»  popolos,  pimler  ludiot,  mimot,  aichimiraot,  laltatoies»  scivos  prttteiea  maaii- 

missoi  ei  testaroento»  libertos,  lateres  lectororo»  munenun,  coronaiaiB»  tropnonim, 

cerearum  imaginum,  iictoros  inioper,  Senatos  ministrot,  qood  kRomani  CFit  mefiii 

Illud  taroen  certnm,  Athenieniem  magiitratam  honestasse  nonnuBquam  pnntaBlian 

civiom  funcra,  neoion  interopestive  offidoiom  persoivisse  quandoque  justitiaiii.    £l 

Solon  apod  L  Taetaem,  at  audiWt,  quod  '  Cintas  ▼ero  deduoc^t  oBiYeiaB  teos 

jnvenis/  captos  amici  Thaletis  artibi^s,  elatum  filiora  con£pstim  credidit  Non  dobito 

tamen  homeros  subjecisie  feretro  aroicot,  atqae  necessarios,  quod  tamen  erat  dooruro 

geBemm  apad  fortonatos  horainei»  lectui,  et  lectica :  ct  notat  ^Piutaidias,  qood 

Timoleontislcctara  delecti  a  popolo  juvenei  portaferont.   Lectica  ▼ero,  aut  ^Hest- 

pborot,  aut  Octophorot  noncupabatur,  a  numero  bajuloruro.    Procedebat  fanebrit 

pompa  per  compita  civitatii,  donec  in  foro  cdnsitteret,  obi  prasentis  defuncti 

NOT^ 

*  De  Corand.  Defunct.  f  Cic.  xi.de  lcg. 

*»  Lib.  III.  h  Arist.  IX.  eth.  c.  11. 

*  Cic.  II.  de  Leg,  Plut.  in  Solone.  >  EusUth. 

*  In  vit.  Sol.  k  Dionya.  Halicarn.  Tacitus. 
«Loc.  ciU  'Plut.inVita. 

'  Solon  refer.  Derooith.  in  Or.  »  Hom.  xviii.  II.  Odyi.  zxiv. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  PUNBRI1U8  ATHBNIBNSIUM.  857 

l%ndm  ceMinbaBtiir :  qui  mot,  at  tettatam  fecit  •Anulnieiiet  Oimtor,  a  SoloM 
leit  olim  iiistitetiif ,  teaporitqoe  decono,  forsaB,  oblitenitot,  rerixit  ttadem  integer» 
eo  pnmeftim  tempoie,  qoo  *>B«iimrot,  OrBciam  imradentKs,  profliganmt  ad  Thei^ 
mopylaa.  Ad  iimbtliciim  jam  dedoeta  hmdatione  eomoiOTebator  iiwiit,  peigabat* 
qaead  locum  tepoltorB,  qoe  tamen,  Beqoe  onios  modi,  neqoe  aniut  k>ci  teaiper 
hit,  aed  vaiia  pro  homimun  inttitato  atqoe  religiooe.  «Principio  tuot  referebant 
■wliiut  proptiat  ad  mdet,  ibiqQe  iUoe  tnmalabant :  bot  Larea  dicebant,  et  domot 
Tmeiaiia  Numina.  Tempoiis  Tcro  piocctta,  vetaatibat  legibat,  nefiu  foit  intm 
Uibaa  homiiiem  tepeHre,  qoa  de  re  exactint  potthac.  Duo  ▼ero  extititte  tepoltorm 
geaeni  ap«d  AtfaenieBtea,  nemo  ett  qai  amhigat  At  mihi  quidem  antxquitsiraom 
tepnttBrm  genat  id  luiste  videtnr,  inqnit  Talliat,  qoo  apod  Xenophonlem  Cjrat 
Redditur  enim  term  corpat,  et  ita  locatum,  ac  titam,  qoasi  operimeBto 
I  obdBdtor.  'Nam  et  Athenit  jam  ille  mot  a  Cecrope,  ot  aivmt,  permansit,  corpnt 
tenm  homaiidi,  qoaiti  cam  pioximi  feoerant,  obdoctaqoe  term  erat,  frugibas  obsere» 
batar,  nt  sinat,  et  gremiom,  qoasi  matiit,  mortuis  tribaeietar ;  solum  autem  froglbai 
eipialBm»  vt  Firis  redderetor.  Homationis  tamen  juranon  immerito  turbat  com^ 
hottio,  aBaqoe  exordia  ad  «Hercalis  referet  setatem  :  qoi  Archeum  Lycjmni  filiom 
ofbo  parenti  cioefectom  rettitait,  at  declinaret  perjuiiam.  Obsenro  tamen  ad  80* 
eralit  asqiie  teaipoia  atramqne  tepaltorm  modam  fnitte  In  osu,  quod  ex  morientit 
verbtt  in  '  Phadone  appotite  astequerit.  Licet  Tero  religione  te  teneri  responderint 
Athenienses  S.  fSolpicio,  ne  Marcclli  cadaver  intra  urhero  sepelirent ;  movent  me 
lamen  nielioris  notss  ^Aoctores  roorem  fuisse  Gr»cb,  rel  in  civltatis  medituUio, 
iptoqoe  foro,  clarot  viros  sepelire:  'Theseom  nobis  obtrodit  Plutarchus,  cujus 
oosa  a  Chnone  in  soa  triremi  deportata,  ovantes  AUienienses  eximia  celebritate  et 
sacrificlis,  sicat  redncem  iptom  ad  urbem  exceperunt,  ac  media  conditus  est  orbd 
prape  gjmnasium,  qood  nonc  est :  qnanqoaro  non  diffiteor,  frequentistimam  fuitte 
tepakaram  in  Ceramico.  ^Doo  vero  Athenis  numerabantur  Ceramid,  anus  in  civi« 
ttte,  alter  extm  dvitatem,  nbi  sepdiebant  cos,  qui  in  beHo  cecidissent,  inibiqiw 
fanebfes  oratkmet  habebantur,  in  altero  etenim  scorta  prostabant :  miruro  ne  sape* 
rior,  et  bostoarias  aloerit  moBchas  '  Sparcas  *et  monumenU  Inpas.'  Illod  (amen 
aniamdvertas  veKm  ex  ■Pausania,  non  omnes  in  Ceramico  turoulatos,  sed  plariroam 
illastsiam  virDram  partem  juxta  publicas  vias  sepulcra  habuisse:  primumqoe  d, 
qom  ex  Pjmo  dudt  ad  Urbem,  adjoncta  fiiisse,  Menandri,  Diopithis  filii,  et  Eo- 
ripidit :  in  Cnriit  -  prsterea  ipsu  extm  nibem,  et  in  viis  passira  Deomro  templa, 
heroom,  et  hominnm  fiiisse  sepolcra,  inter  quc  primuro  obtinet  jnre  locnm 
Thrasjbnli  Ljd  fiNi,  Periclis  insoper,  Chabrias»  Phorroionis,  Cononb  deuide,  et 
ThnotheL  Atqoi  tumolns  ■  Aristidis  exiat  in  Portu  Phaleri,  qnem  ei,  cum  ne 
sumtom  qoidem  fiineris  reliquisset,  publice  ferunt  facturo.    Eiat  etiam  suum  onrni* 

NOTyE 

«  Apod  Plnt.  fai  Vita  Solonis.  n.  adv.  G. 

^  Plato  in  Mmoe.  Servius  v.  JEn,  *  In  Vita. 

c  Plat.  I.  c.  ^  Suidas  hi  K.  Demosthenes.  Philott. 

'  Cic.  II.  de  Leg.  1.  i.  de  ViU  Sophist.  Clem.  Alex.  Stro- 

•  Andron.  Hist.£astaUi.  11/ A.  math.  V.  Schol.  Arittoph.  in  Equit. 

'  Plato  in  Phed.  '  Martial.  lib.  1.  Epigram. 

r  C.  Serv.  Snlp.  ia  Epist.  ad  Cic.  "  In  Atticis. 

k  Paul.  in  Attic.  Diog.  Laert.  ui  vita  "  Plut.  in  Vita. 
Xenoph.  I.  vii.  Thucjd.  I.  v.  Amob,  U 


Digiti 


zedbyGoOgle 


868  IfARDII   ANIMADVBR8I0 

bot,  qni  aot  nAnJibos.  aut  terrettribm  pneliif  pio  patria  inorteB  oppetiMat,  a»- 
ntuDeDtaiD,  illis  ezceptis,  qoi  ad  Marathonem  ceciderant,  perieie  nbi  looonia 
Penanim  circiter  tex  millia  trecenta  tx  «Herodoto,  Atbeniensium  yero  oeatm 
nonaginta  doo.  His  Tere,  eodem,  qoo  occoboerant,  looo  sepokra  ad  Tirtotit 
memoriam  erecta ;  alios  omnet  in  v)m,  qo»  ad  Academiam  dodt,  tiadaiit  fmm 
lepoltot.  In  magnis  rero  cladibus,  ae  qoid  de  pietate,  soetaTe  gratitodine  minoe- 
ret  Atheniensis  R.  P.  sic  prospidebat  gregariis  militibos :  piomiscoo  saltem  ooUee- 
torom  ossioro  fonere,  facto  tridoo  ante  exeqoiarom  diem  ^tabemacolo,  moftoonMn 
ossa  proponebantor,  et  soorom  qoisqoe  reliquias,  si  qoid  liboisset,  imponebat.  ■  Conr 
^erebatur,  smgolarum  triboom  singolas  arcas,  soe  cojosqoe  tribos  ossa  oontinenles, 
vehiculo  deportabanL  Unos  pmterea  totos  inanis,  constratos  simol  deferebator, 
eorom,  qoorom  ossa  non  extarent,  vel  inter  csesorom  corpora  reperti  non  foissent 
Edocebant  vero  fonos  volontarii  quiqoe  proroiscoo,  vel  dves»  vel  hospites,  eom 
interea  foemin»  aliquas,  defunctis  necessitodine  eonjonctae,  lacrjmantes  deflerent. 
Oisa  sepolcro  poblico  composita  inferebantor,  qood  Atlienis  joxta  Caliisti  mono* 
menturo  fnerat  in  suborbanis.  Hadc  de  publico  sepolcro.  Haod  tamen  inverisi- 
mile  est  domesticis  in  fundis,  extreroisqoe  proprii  agri  in  finibos»  posita  foisse  priva- 
toram  hjpogsea.  Propria  insuper  sepulcra  ioisse  *iamiliis  qoibosqoe  oontrovcT- 
tere  miniroe  £ss  est.  Qoapropter  Marodlinos  cognationem  Thocydidis  cum  Cimooe 
probat  hoc  argumento,  ^probroqoe  dabator  privari  roajorum  sepulcro.  Nam 
«Atbenis  scelestornm  corporam  projectio,  mortooramqoe  effossio,  ne  jagalatoroa 
qoidem  filiorom  filiu  aspicere  £ss  erat.  Extat  decretom  Atheniensiom  apod 
'Plutarchum  in  perdodlionis  reos,  Archeptolemum  et  Antiphontem :  prseter  veio 
injostas  iliis  infamisB  notas,  accessit  et  quod  sequitur  :  '  Nec  liceat  Archeptok- 
mom  et  Antiphontem  Athenis  homare,  neque  in  finibos,  qoi  joris  sint  Athedlensis.' 
Par  futnra  erat  irHyperidis  Oratoiis  sors,  ni  Alphenos  ejos  consobrinos  ] 
iibi  oorpos  a  Philopite  Medico  creroasset,  et  ossa  Athenas  deportasset  ad  i 
riot,  contm  Atheniensium  et  Macedonum  decreta:  non  modo  eniro  polsom  ia 
eailiam  fuisse,  veraro  etiam,  ne  in  suo  sepeliretur  interdictoro.  Prestitere  necnoa 
simile  officiom  Themistoclis  **amici,  veraui  dam  foere  illios  ossa  sepulta»  quom  legi- 
bos  non  concederetor,  quod  proditionis  esset  daronatos  :  jossumqne  inimicis  ^Pbo- 
donis  esty  ut  illius  corpos  extra  fines  projiceretor,  ac  ne  qois  Atheniensis  rogom 
foneri  incenderet  ^Hinc  fiictom  at,  conspirante  in  illios  odium  moltitudine,  nemo 
liber  ausns  sit  Phocionem  sepelire,  itaqoe  a  servu  sepoltos  est.  Enorme  prorsos 
foisse,  quod  conligit  quandoque  apud  trecentos  delectos  ex  primoribos  judioes 
'Mjrone  postulante  Phjlensi  damnati,  et  in  exiliuro  qui  sopererant,  acti  sunt,  de- 
fonctoram  cadavera  effossa,  trans  fines  projecere.  Tyrannis  siqaidem  Athenienses 
dves  adeo  faere  odio,  ot  qoando  illoraro  obtinerent  bona,  nedum  sedes  deroolireotor 
diraerentqoe,  sed  et  sepolcra  effoderent,  referente  •Isocrate.  Blnimioo  homini  illiic 

NOTiE 

•  Lib.  VI.  h  ^mil.  Prob.  in  Vita, 
k  Thocydides.                                                l  Plut.  in  riu. 

«  Deroost.  in  Macartatum.  k  ^mHL  Prob. 

'  Diacanthus.  i  Plut  in  Solon. 

•  Plut  de  Ser.  Num.  Vindicta.  "  Isoc.  de  Jogo. 

'  In  Vit.  Or.  x.  ■  Soph.  in  Ajace.  Isseos. 

f  Plut.  lib.  dt. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DE  PUHBRIBUS  ATHBNIBNSIUM.  850 

WBetdem,  me  qddeiii  lioeb«t,  hieqae  cnifis,  niai  dom  iret  ad  ezeqnias«  Singukra 
tlbi  oooofiet,  qnod  de  Thetei  Bepuiero  nanmt  *>Platarcha8  ;  est  enim  id  perfnginai 
inMabiie  lermy  et  omnibnf  demissioribas,  timentibasque  potentioiet,  qood  tate- 
kris  Theseos  atque  aaziliaris  fuisset,  et  benigne  accepisset  abjectomm  preces. 
Hocui  tamen  riolavit  juia  Philippus  «Macedo,  tanqnam  ezpeditionem,  non  in 
viventes  Athenienaes,  ▼erum  in  vita  fanctoe,  illoramqoe  sepulcia  susoepisset. 
PsoBtior  tnmnlandi  'mos  erat  aggesta  hnmo,  snmtuosior  in  arca,  prascipae  si 
■asmoraa,  quornm  ana  apud  nos  eztat :  omninm  somtaosissimas  in  cameratn 
adicala,  enjas  in  medio  locabatnr  et  arca.    «NostrsB  Tero  titalus  est: 

AXIAAm  EnA«PA  TH 

lAIA    rTNAIKI    rENINIA 

MTPTAAH  MNHMH:| 

TEAETTAIA2  XAPIN 

THN  20P0N  E«*  Q,  MHAE 

NA  MHTE  nXlAHSAI 

MHTE  eEINAI  EBOT2IAN 

EXEIN  IIAHN  EI  MH  TI 

ATT02  O  AXIAAET2 

iiAeoiH  ANepam 

NON  EI  AE  TCS 

EKBAAH   THN    MTP 

TAAHN  AA^I 

Ta  «ISKXl 

.OC.  B  ♦ 

ACHILLES.  EPAPHRA. 

PROPRLS;.  CONJUGL  GEMINI^. 

MYRTALiE.  MRMORLE. 

SUPREMiE.  GRATIA. 

MONUMENTUM.  IN.  QUO.  NEMO. 

NEQUE.  VENDENDL 

NEQUE.  MORTUUM.  COLLOCANDL  POTESTATEM. 

HABEAT.  NISL  QUID. 

IPSE.  ACHILLES. 

PATLATUR.  HUMANUM. 

SL  QUIS.  VERO. 

EJECERrr.    MYR. 

TALEM.  DABIT. 

FISCO. 

.00.  CL3  CLO   L9. 


NOTiE 

•  Piutar.  hi  Sol.  *  Cic.  xi.  de  Leg. 

^  Plut  in  Vita.  «  Petr.  Aibitr.  in  Eph. 

« lirias. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


860  NARDII   ANIMADVBR8I0 

•  •Mo8  Tero  AthenieiifUMU  enrt  mortooe  oottdcre  obmtot  ad 
•pectantet  orienteni  Megaienses  tuot  conderent,  qoicqnid  per  i 
dicat  Diogenet  Lnertiot :  ni  tamen  Megarentem  ^Heieam  admiterit  reciawwtfm, 
Meguentet  qnoqae  cadnTem  in  occntnm  TerM  coUocute.  Neqne  te  ignonre  fMt 
ett,  tingolot  «loculot  liabaitte  Athenientet,  tecot  qaam  Megarentet :  hl  naaiqnt 
teml  ant  quatemi  nnico  m  loculo  condebantor.  Non  tom  netdut,  huic  conioets* 
dini  derog»tom  qnandoqne  fnitte.  'Femnt  enim,  qnod  Syrianat  Prodi  prmceplor» 
vivent  ab  ipto  petieiat,  nt  tecom  tepeliretar,  ideoqne  dnplioet  monomenti  locnkt 
fibdendot  cnraTerat  Com  Tero  pott  iHiot  ofaitom  rir  tanctittSmat  aliqnando  aoM* 
geret,  numqaid  pneter  decori  rationem  hoc  (ataram  ettet,  tolatam  corpoie  in  tOBDnit 
tibi  hac  tolnm  de  caasa  minitantem  sentit  *Coadebantar  nonnanqnam  timnl  et 
mnna,cajot  rei  illastre  tettimoniam  praebet  nobb  Plutarchat  in  ▼itaTbetel,  inqnieM ; 
Reperti  tunt  roagni  corporu  locoli,  adjonctaque  cuspide  hatt»  «nea  com  enae. 
Cimon  Tero  tepoltut  fuit  ante  Urbero  trant  wiam»  quB  rocatnr  Diacitle,  et  e  regiooe 
tepult»  tunt  eque  illtB,  qus  tret  Olympiacat  ▼ictoriat  reportarunL  At  corabuttio 
operosiorem  expetebat  apparatunu  Abttinebo  rolent  a  disfiendioto  Inneie,  qnod 
unirertus  pene  orbis  Hepluettioni,  Aleiandri  aroico»  paravit,  ita  ut  nnllam  poeterit 
itmulandi  fecultatem  reliquerit  Sat  mihi  in  praesenti  est  Lectorem  admonere,  qnod 
ingens  componebatur  'bdoratoram,  pinguiumqiic  lignorum  strues,  quas  irtp^  vnf^ 
Atticis,  rogus  Romanis  dicebatur.  KQuadrata  enit  pyra,  et  «quUatera ;  centnm 
▼ero  pedibus  longam  quoquoversus  dimensi  sunt  ^Achilleam  Mjrmidones  ad  Tro- 
jam.  Par  est  credere,  sublimem  erectam  magnatibus,  hnmilem  plebeiis,  nulloqne 
oraatu  decoram.  Nam  in  tantum  excreverat  surotus  ia  funere,  ut  moduro  impoftete 
necesse  fuprit,  legeque  cavere  Athenis,  ne  levigatis  lignis  in  pyr^  quis  uteietur. 
Quo  e  fonte,  ut  cuncta  fere,  ▼el  n^ullii  ipsius  testimonio,  in  sua  derivarant  Decem- 
▼tri,  necnon  et  illud,  Rogum  ascia  ne  polito,  ne  quid  dicam  de  annulis,  lungis  ooro- 
nis,  tibicioum  numero»  reliquisqae  fanebribus  sublatis  ab  eodem  leginlatore  :  qno- 
ram  tamen  ▼estigia  vix  obser^antur  in  fragmentb  duodedm  tabularam,  tempoinn 
forsan  injuria,  ▼el  hominuro  dolenda  incuria.  Ut  igitur  ▼entnm  erat  ad  Ustria» 
locuro,  consistebat  funebris  poropa,  factique  propius  cari  operiebant  dafunctom 
^rois  quas  sabi  in  doloris  signoro  lerellebant,  aut  ■tondebant :  praterea  "oleaginls 
ramnsculis,  qoanquam  «nefas  erat  Athenis  oleas  con^ertere  ad  profanot  utna.  Non 
oontroversor,  habitas  et  nonnunquaro  fuisse  ibi  locoruro  funebres  orationet,  pntttr- 
tim  in  roilituro  tepultura,  quod  roe  monet  PThucjdidet.  At  neqne  dubito  ▼erit 
tnnc  lacrymit,  pottremitqoe  ampiexibut  nta  fonctum  proteqni  et  aJloqni  contae- 
▼itse,  ut  si  ^quis  sensus  post  mortem  superstes,  ▼ividi  saltem  amoris  deliniietar 

NOTiE 

*  Plut.  in    Solone.    EusUth.  U.  T.         ^^  ii.  Sophoc  in  Ajace,  et  Orette.  M. 
iElian.  I.  ▼!!.  c.19.  et  I.  v.  c.  14.  Tyrius  Orat.  ▼iii.  D.  Halicani.  lib.  xi. 

^  In  Solone.  i  Fetr.  in  Eph.  Hom.  0.  x^iii.  Calab. 

c  Hereat  apud  Plut  in  Solon.  I.  xiii.  Apol.  Argonaut  A. 
^  Enarmtor  in  lllius  Vita  ex  ▼trs.  L.         ■  Hom.  loc  dt  Calab.  I.  dt  Honu 

HosteniL  Odyas,  A.  Plutarch.  in  Rom.  Eorip.  im 

*  Herod.  I.  xvi.  Suppl. 

^  ^an.  de  Var.  »  Artero.  Oniroc. 

f  Herodianus.  o  Demosth.  ex  Ant  Claro. 

^  Horo.  tib.  xviii.  p  In  Historia. 

*  Cic  II.  de  Leg.  4  Isocrates  in  .£genetioo.  Aristid.  im 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DB  FUNBR1BU8  ATHBNIBNSIUM.  861 

Sapuam  tandem  oollocabAtiir  in  pjia  defonetit  t  •cogmtis  fmdi  ciibi 
lectttlo  et  enuuBentb  ',  noBdam  tamen  liquet,  nom  cUiMOijtoenti  resement  ocnlofi 
ftod  ^Bromani  conaaevefe»  an  rengnantem  ocuios  Meicnriam  expectaient.  Hino 
•%e  operiebatnr  animalinm,  qu»  mactata,  roox  rogo  imponehantor  cremanda,  limnl 
•I  Mmmiqiiam  com  «^gnlatis  bottibos,  senria,  eqnis,  canibos,  aTihns,  non  absqM 
pntMMis  ▼eatibQS,  meUe,  vino,  aoro,  sacdno,  angnentis,  inimicoram  ^armis,  et  pio- 
priis,  necnon  amicoram  postremis  copioelsqae  maneribos :  ita  nt  «Soloni  necesia 
fnrit  inanem  compesceie  lozom,  et  lege  interdioeroi  ne  plus  qoam  onicas  bos  imino> 
IVBtor»  isqoe  fonan  simolatus,  nere  plores  qoam  tres  Tostes  rogo  injiceientor.  Bi- 
dieolam  vero  soper«titioiiero  ditem  cremandi  sopellectilem  hinc  defluzisae  ezistimo* 
K«n  'bom  Periander  apud  Tbesprotos,  qoi  sont  ad  flomen  Adierontem,  nontios 
■iiMset,  Melissa  (ozor)  apparens  negatit  se  indicataram,  aot  dictarami  ubinam 
dfywitum  easet  collocatom,  qooniam  ipsa  algeret,  qoia  nuda  erat.  Nlbil  enim  sibi 
pied^sst  restes,  cam  qoilms  sepolta  fuisset,  utpote  non  deinatas.  Itaque  Corin« 
thias  mulieres  omnes  ad  Junonis  teroplum  conTenientes  ezuit»  atque  eas  Testes  ad 
fcteun  Gomportatas,  Melissam  precaado,  cremarit.  Soadent  zii.  Tab.  iTsanctiones, 
■t  credam,  eondem  legislatorero  cansse,  ne  aorom  cremaretor;  noUi  futnrum 
•■alomento  mortois,  maumo  Tero  detrimento  Tiventibos,  interdicta  ob  ilUos  peno- 
liMi  coaunotatione.  Sed  ^uid  hec  loquor  ?  Quot  enim  sunt,  qui  equos,  ac  oon* 
iihiii,  rofson  alii,  qoi  pincemas  etiam  in  fonere  mactarant,  qui  ▼estenii  reliquum- 
qot  mondom  pariter  in  rogum  injectum  creoiarunt,  ant  ona  com  cadavere  sepelie- 
loat^  Perinde  qoasi  Ulic  sit  osoros,  et  apod  Inferos  froitoras  ?  Sopererat  postremo 
pjoB  incenaio,  qoam  neoessarios,  admota  iace,  'aTersoqoe  Tultu  moKehator,  ne  o£S- 
doa  ▼olens  prastare  ▼ideretar.  Serpebat  actotom  ignis,  pmqoe  coploio  congroo- 
qot  fomento,  liainmam  ercitabat  ingentem.  ^Rogabant  inteiim  Tentos,  votisque 
iUefom  adrentom  soUdtabant,  qao  dtios  absomeretur  cum  lignb  cadarer,  >licet 
Hocolis  pyra  sobito  drcomdantibos  fblmioibos  ezosta  sii,  Diodoro  aoctore.  Tem- 
pis  jam  adernt,  com  loctificom  dangente  taha,*decur8ores  monebat,  ut  rogum  ter 
dmoirent,  et  dinsa  nonnunqoam  ade  concorsarent  ad  simolacrum  pngos.  Non 
ifMro  tamen  Tariom  foisse  apod  Aotiqoos  decorsioiua  tempos :  in  fanere  namqoe 
BMrodi  apod  "Homerom  prBcessit  Ula,  "comitabator  vero  AchUId  cadaveris  com- 
bostionem,  sobsequebatur,  et  nonnunquam,  vel  ipsam  tumulationem :  qood  ▼idere 
eit  apod  Apollonium  in  «^Argonaotids.  Hac,  inquaro,  putabant  defuncturo  lostrari ; 
dri  oredam  ege  ad  boc  institotaro  decorsionem,  ot  nmnias  logentiom  compesceret, 
aat  interpolaret,  (qood  babes  a  pP.  Statio,)  et  rdiqoos  f  uneris  spectatores  in  officio 
cootineret,  ne  pns  tflDdio  concedereot  Longa  naroque  sub  dio  erat  mora,  licct 
copiosa  pinguiaque  fomenta  igni   apposuissent.    Quapropter  AcbiUes,  vd  amici 

NOTiE 

Platon.  Quint.  Declam.  SSS.  Ovid.  i.  de  ^  LucL  de  Luctu. 

Ponto.  1  Virg.  vi.  i£n.  Terent.  In  Corooed. 

«  Pind.  Od.  in.  Pyth.  Diod.  Sic.  1.  v.  c«  %  Plut.  in  Phodone. 

^  Ptin.  1.  XI.  c  S7.  k  Hom.  II.  Y. 

«  Pind.  Od.  ii.Oljro.  Eurip.  in  Troad.  i  lib.  v.  c.  2. 

Hom.  U.  xxiii.  Odys.  O.  Calab.  I.  iii.  *  II.  xxiii. 

^  Loc  de  Luctu.  "  Odyss* 

*  Plotar.  in  Vita.  Cic  ii.  de  Leg.  ^  Db.  i. 

'Erod.l.  V.  PTheb.  Ub.  VI. 

K  Cic  1.  cit. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


86S  NARDII  ANIMADVKRSie. 

caristiini  in  funer^,  quod  reliqiuiin  eimtcreinfttionit,  ooramttit  funccatofibfitk  qn  m* 
cubMites,  pyras  lignft  accaroularent  £t  vero  in  ^tridnum  usqoe  diiatnm  wmmm» 
qnnm  obserro  dneram  atque  ossium  collectionem :  quanquam  non  bqb  netdki» 
eadem  decedente  Mie,  frequentissime  peractam.  Kogum  igitur  poat  deflagra«k 
tionem  ^annoto  vino,  nigroque  respergebant,  quo  tutior  ad  eum  esset  acoesoir 
quandoquidem  discincti,  nudisque  pedibus  et  lotis  roanibus,  qui  ^sanguiiie  Tel 
necessitudine  juncti  «noctu  supremum  ossilegii  prsstabant  offictum.  Nacti  ve» 
semiustalata  ossa,  adbuc  velata  cana  faviliay  irrigabant  ^rino,  lacte,  et  lacryiaii» 
inque  linteis  iTventilabant,  sinuque  fovebant,  donec  exsiccata  conderent  in  Was; 
una  cum  dneribus,  odoribus,  et  vasculis  lacrj^marum.  Neque  supprimam  nactoa 
occasionem,  horum  duo  vitrca  reperta  nuper  fiiisse  humili  in  locuio  inter  paiietiiiaa 
atqoe  ruinas  antiquissirose  Fesularum  urbis,  una  com  fictili  lucema :  qua»  aiagnla 
nostri  modo  iacta  jurb  per  icones  communicamus  curiosis.  Non  niiius  vero  eiat 
formse  neque  materin  dnerarium  illud  vas,  quandoquidem  heroibus  laareom  da- 
cemebatur,  atque  '^argenteum ;  tereum  marmoreomque  divitibus  ;  fictile  aut  lignflnin 
tenuioris  fortunsB  hominibus :  quod  ciausum  tegebant  tandem  purpnreis  mollibaa 
peplis,  aut  linteo  subtili,  terraeque  mandabant.  Raritas  Asbesti  lini  fectt  lusc 
tSBdia.  Consoevere  uamque  feiiciores  incremahili  tela  funus  involvere,  igiik|iie 
committere,  exdusa  penitus  nobili  ingenio  adulterina  ^favilla.  Prsteieo  «oieBs 
auream  «Demetrii  umam  regali  purpura  et  diademate  ezornatam,  qusB  decuneala 
Corinthum  classe  ex  puppi  praBtoriie  navu  conspicua  coronis  onerabator,  cua 
ad  littus  ligna  appdlerent.  Habuit  enim,  ut  inquit  Plutarchus,  funus  Denettii 
tragicam  theatralemque  speciera,  et  cdeberrimns  illius  setatis  tibicen  XenophaBliis 
aswidens,  sacratissimum  carmen  accinuit,  cui  concinente  remigioy  clangor  cuiftiDodii- 
latione  quadam  velut  in  planctu  respondit  carminum  ad  tibias  ambitibus.  Neqne 
indictam  abibit  pientissimiim  ^Eyrkgom  funus  a  Nicocle  filio  prsstitomy  celobie» 
nadom  multitudine  inferiarum,  atque  valore,  verum  et  choris,  musica,  gymiuciaqiia 
conflictibus,  cum  equorum,  ac  trireiaium  ludis.  Contigit  preterea  fortonalis  noB- 
nultis  daudere  funus  «spectaculis  atque  certaminibus,  quod  tamen  non  owninai 
erat :  gratusque  PAtheniensis  populus  in  vuros,  qui  bello  Persico  cedderani  pwter 
sepolcrorum  omamenta  funebres  instituit  ludos,  atque  certamina  ad  scpultmai. 
Verum  post  peiacta  sacra  ter  nomine  compellabant  ^defunctum  'SBtemumqoe  vak, 
*terramque  levem  precati  discedebant,  dimissi  tamen  prius  a  flamine  vel  fuiieia» 
terqne  aqua  lustrati, .  ob  contractam  pollutionem  ez  aspectu  funeris.    Prsster  enarn 

NOTJE 

»  Virg.  ^neid.  1.  z.  i  Calab.  1.  iii.  Hom.  II.  O.  II.  T. 

^  £ur.  in  Oieste.  "  Plut.  in  Vita. 

^  Hom.  II.  xxiii.  zziv.  Odjss.  zxiv.         ^  Isocr.  orat  iv. 
Calab.  i.  iii.  «  Patrocl.  II.  xxiii.    Hector.  xxiv. 

^  Diocles.  Sneton.  in  August.  Achil.  Odjs.  xxiv. 

•  Eurip.  m  Hd.  Pind.  iii.  Pyth.  Hom.         p  Diod.  Sic.  I.  xi. 

H.  (U  Dfod.  Sic.  1.  V.  c  2.  i  Theocr.  Idjl.  ziii.  Hom.  Odjs.  A. 

''Eur.  in  Oreste.  Artemid.  1. 1. 

t  TibuII.  Eleg.  1.  iv.  r  Suidas  in  K.  £ur.  in  Alcest  Agadl. 

^  Hom.  II.  XXIII.  xziv.  Odjs.  xxiv.     Amm.  I.  ii.  Antholog. 

Calab.  •  Eurip.  in  Iphigen.  Lucian.  dr  Dea 

*  Hom.  II.  xxiii.  Odjs.  xxir.  Sjria.. 
k  Amm.  Marcel.  lib.  xix. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


D£   FUNSRIBUS   ATHBN1BN8IUM.  808 

ntMi  luttiitHmcm»  Romaiiit  in  tlsa  tnX,  moneale  Fetto,  tnpergredi  foiiiit  i  qnod 
pfgationit  geniu  teffitionem  vocabant :  qui  mos  an  fuerit  nostris  Atheniensibos  in 
■M,  Bondmn  mihi  conitat  *'  Sequebantor  epole,  quas  inibant  paientet  coronati : 
apod  qnas  de  mortoi  laade,  cum  quid  Teri  erat,  prsBdicatnm  :  nam  mentiri  nefiu 
mff^t"' :  ad  justa  conjecta  erant/  Di verierant  ab  hoc  sano  initituto  Athenieiitet ; 
adeo  vt  eztet  Paroemta,  ne  in  fonebri  quidero  ccena  laudaTeris.  ^Atras  aotem  Testes, 
faagitomqne  amictum  deponebant,  nonniii  transacta  septima  die :  qoapropter  Titio 
datnai  est  Demostheni  ab  JEschine,  qood  nondom  expleta,  ex  consuetodine,  heb- 
ikii—da,  splendide  Testitiis  et  coronatos  prodierit ;  improperans  illi,  atque  objidens 
odiiUB  liberorum:  qnanqnam  Demosthenes  coegerit  priTatum  dolorem  pubJiem 
cedere  IsstitiB.  Sic  «mulcebatur  moBrentium  animus,  et  conTiTantium  monitis 
iMpeHehantor  parentes  nt  ezsuccum,  pr«  diutba  iurrrla  corpus  instanrarent.  Nemo 
aaraqiie,  ot  ille  ait,  inTitus  audit,  cum  cogitor,  aut  cibum  smnere,  aut  Tirere.  £pu- 
lam  Teio  Atbenis  ez  Polloce,  per  fiineris  prsfectos,  apud  defuncti  maxime  necessa- 
HOBB  dariconsueTit:  hassitotamen,  an  publicnm  instituerint,  AchiUis  exemplo,  in 
PalKidi  fnnero,  qnod  feoere  Romani,  et  Tiscerationem  dicebant,  ob  cames  ctis- 
eenrtas,  qoas  in  populnm  distriboebantur.  AbsolTebantor  interim  operosi  sepulcri 
oniaiiie&ta,  nisi  qnis  tamen  prios  sibi  TiTens  posuisset.  In  tantom  .Tero  modom 
ssccsaerat  ^rotos  nt  propter  has  amplttudines  sepulcromro,  quaain  Ceramico 
Tidemnsy  lege  sandtum  sit  Athenis,  ne  quis  sepulcrum  faceret  operosins,  quamqood 
dcoem  homiiies  cffecerint  triduo.  Neque  id  opere  tectorio  exornari,  nec  Henoas, 
qaos  Tocant  licebat  imponL  Sunt  Tero  'HermaD  statuss  lapidesB  in  figuram  qoad* 
magnlam  desinentes,  pedum  tenos  non  expolitas*  Prsterea  nec  de  mortni  laode, 
nisi  in  pnblicis  sepnlturis,  nec  ab  alio,  nisi  qni  publice  ad  eam  rem  constitutos  esset, 
did  licebat.  'Nam  lex  erat  lata,  uti  rhetores  prflsdpui  laudes  eomm  edocendas,  et 
gesta  oommemoranda  sosciperent,  qui  pnblica  sepuliura  donati  easent.  Sepolcris 
•■tem  noTis  Demetrins  definiTit  modom.  Nam  super  terrae  tumujum  noluit  qoid 
statoi,  nisi  columeUam  tribos  cubitis  non  aiti<»em,  aut  mensam,  aut  lahellum,  et 
hok  pcocmatiom  certom  magistratum  praefecerat  cMense  Tero  nomen  defoncti» 
«Agieaqne  inscnlpebantur.  UJud  Tcro  noto,  quod  ab  andquis  temporibus  tumulo 
hajosmodi  figeientor  columiue,  ot  enim  est  apnd  ^Homeram  obserratione  Plutaicbi 
*  ffie  Ulom  socli  tomolabant  atque  propinqui,  £t  (qui  defunctos  Tita  comitantor 
hoBores)  Aggere  donabnnt,  tomolo  figentque  columnam.'  Innuptorum  monnmento 
a  iPoUooe  poella  adstabat  aqnigera,  Tas  habens  aquarium,  bjdriam,  scilicet,  gut- 
tQmiiuD,  umam,  ant  pelTim :  insiatentem  aotem  tumulo  imaginem  siTe  aquigem 
eiKt,  Tel  aJia  quaepiam  hturrlnjaiv  Isaeus  Tocant.  '^Stmcturs  tamen  humiUtas  non 
decogabat  invidioso  tmpaei  titulo,  quem  grati  ciTcs  exdtabant  strenuis  pro  patria 
beUatoribns:  quanquam  non  sum  nescius  >humi  appositam  fbisse  columeUam 
OeometraB  Arddmedis  sepolcro.    ■fiminet  Marathonis  in  campis  tumuJus   una 

NOTJE 

*  CSc  II.  de  Leg.  in  caJce.  *  Plut  in  Isocr.  In  L^curgo. 
^  Plotarch.  in  Demost                                ^  Uiad.  n. 

*  Lodan.  de  Luctu.  *  lib.  tiii.  c.  7. 

<  Clc  II.  de  Leg.  ^  Plut  in  Vita.  Schol.  Aiistopk 

*  Panl.  in  Arcadia.  *  Cic.  ii.  de  Leg. 
'Diod.  Sic  I.  t.  ■  Paus.  in  Attids. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


804  NARDIl    ANIMADVBRSIO 

cm  pilit,  in  quMmt  cmonnn  noBiiim,  et  ti^  icnptB  Mt    llit  tctq  oofcm  qw 
•ccobacniiit  looo  teptilcrA  erect»,  ad  viitiitb  iueiBoriaiD,  Kcet  mobi  eete  oaaibvt 
coBsiieTerit,  i|ai  aet  naTalibus  aut  terreftriboi  ptvliis  pro  patria  morten  oppetine. 
£b  tilM  ex  ^Diodoro  Siculo  Epitaphioa  eoroiii,  qoi  ceddenuit  ad  TberMopjlas. 
•  Hospes  noBtia  Lacedemoniis  ittic  aoa  jaoeie,  decretis  dadb«sqoe  soia  obiecrtsi.' 
Ulad  interini  dati  occasioiie  non  pneteribo,  quod  ad  ^PlatsBas  desidefati  smit  ex 
Atbeniensibus  duo  et  qoinqoaginta,  omnes  ex  tribo  Aiantide,  qn»,  ot  ClideiBos 
ait,  pogBaTit  Ibitissirae.    Qoamobrem  Nympbis  Spbragitidibos  AiantidB  vidom 
caasa,  sacra  ex  Apollinis  oraculo,  prescripta  sumtu  publico  iMiebaBt    flrpfiif 
bantor  vero  in  Tia,  qoe  ad  Academiam  dacit,  ac  piUa  tumiilis  imponebaatnr  com 
Elogiis,    nomen  cajnsqae  et  curiam  testantibos.    .^oitatis  aotem 
illud  plebiscitHm  fuit,  quo  poblicc  sepolture  hoaor  est  cum  senris 
eoreniqoe  nnmina  columnis  incisa  sont,  ob  fideiiter  et  strenae  doaaiBis  in  piaflia 
operam  snam  naTatam.    Honoraria  Tero  illa  foisse  non  dubito,  Tacoaque  aepolca, 
ai  tamen  ante  elationero,  digitus  ocre  post  deflagratioiiem  foisset  ex  iwlustiiB  «or- 
leptura,  ad  quod  juxta  fierent  in  patria ;  proptor  Deoem  Viri  Mmlati,  €onaB»  ut  ia 
omnihus  fere,  Atheniensium  fuBcbrei  mores,  omiiegiom  snstalcfont,  extia  qBBBi  si 
quis  foris  roilitaBsqoe  mortuus  esset    Cenotaphia  Tcfo  GrsKts  iisitau  foisse  coBtiD^ 
Tertet  is,  coi  noTs  est  «CoriBthionim  pietas  in  ArgiTos  ad  Trojam  oodaeSy  et  ceao- 
taphiom  magnum  factam  AthcBis  ^litibos,  qooram  corpoca  iBTCBta  bob  aoiit : 
Be  quid  dicam  de  celebri  illu  Cjf ri,  qood  refert  •XesophoB  ia  Expeditioafl.    VoleBt 
prctereo  sepulcrnm  Euripidis  in  Tia,  qom  ex  Piimo  dudt  Athenas,  qooai  taif 
''Eoripides  ia  Macedoniam  ad  Archelaom  pMfectos  estet,  ibiqoe  sepukos.    Hhid 
vero  intercedebat  discriBBnis,  qood  bonoraria  militam  iMiTaU  pBgna  pemmtonuB, 
tabolc,  seo  naatici  ligni  embleraate,  aot  remi,  qood  cootigit  Elpenori  apvd  fHo- 
merum  rignabantnr,  reliqoa  Tcro  minime  ;et  si  non  igBoiem  sepolciia  qoibBsqoe, 
prater  titolos,  apposiu  bcc  non  freqaenter  fuis^e  erableaMta  i  ot  Aidiimedi  ^splwa 
raraet  cjlindnim,  ^Diogeni  canem,  ^lsocrati  arietero,  kioctoat  Tera  ftoqoeBtiisinw,  bb 
qoid  dicam  de  "^statuis  sepulcralibos,  qaibus  ornabaotur  ditioioBi 
ScTTo  sophoqoe  .£sopo  nec  non  ■<  Ingentem  statoam  posoere  Attid,  t 
coHocarunt  ctema  in  basi,  Patere  honoris  sdrent  ut  concti  Tiam,  Nac  gtneri  tiiboi, 
sed  Tirtuti  gloriam.'    Volope,  Lector.  forsan  tibi  etset  compaiem  Bootoam  obaerrare 
marmoream  Oraed  operis,  nostri  dudum  fectam  jnris  liberatitate  Illustiisdaii  Eqoitii 
Beoedicti  Dragomannii.    lllod  non  praBteribo,  quod  Atheniensei  in  effisreodo  f«- 
Here  «hastaro,  qoara  adhibebant,  si  qoando  eorom  cognati  aiieiio  fedBore  inleriecti 
essent,  ut  audisti  snperios,  in  tumulo  defigebant,  eoqae  modo  oltioneiB  interfedori* 
bos  denontiabant :  unde  horam  foneri,  qui  intererant,  testalMmtar  se  bob  fedsae. 
Woris  Tcro  tandem  feit  postelationem  cadaTcris  familiares  UiTari  porgattoais  gratia. 

NOT^ 

»  lib.  zi.  <  Laert  in  Vita. 

k  Plut  in  Arist.  ^  piat.  j^ih^  x. 

*  Paus.  in  Corinth.  >  Athen.  I.  xiii. 

*  Paus.  in  Atticis.  ■  Lycophron.   Pind.  Od,  x.   Nem. 

*  Lib.  Ti.  Plato  xii.  de  R.  P. 
^Paus.l.c.  "Phcd.lib.  II. 

i  Odyss.  xii.  •  Suidas. 

*^  Cic  in  Tusc.  p  SchoUast  Aristoph.  in  Nubib. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DR   PI/NBRI6U8  ATHEM1EN81UM.  (^ 

JmimmiMmt  taadem  efaaidiit  Jactas  KbMnnbiu  tepvlcio  Ulatis,  fttque  femH 
c«Mw  :  rriiHnwhMit  ti^aidein  iU  Tafvi  oMuici  deftnMtorau,  et  ^rapcfslite  setiMiy 
aliineiil»  e^ere»  ofltiitqoe  deHnirik  Qttapfopte»  ttata  dle  et  dfca  solU  ^>ecasiiiii« 
aliali,  liqnoribiM  p^rfbodebaat  loeidoa:  «eiaat  ww>  mel,  'lae,  •viooiii,  ^kqaft, 
I  tangiiis,  NtBgneata,  «on  abfque  laofjnlr,  hmgiaqQe  coronif  nauin  ambientibiM,  ex 
a|Ho  'et  ^ Bjrlo,  una «nm  itoniif.  OpeMot  qnid  ezigebat  ArgiTomm  Enenit- 
aMu  Nam  qni  amiterant  ■  propinquomy  aat  liimiltattm»  Idt  morit  emt  mot  tob 
laelom,  ot  ApoUini  operaitnlar  dlebiit  triginilay  pott  Merenrio.  Ariiitmbantnr 
faim,  qoo  modo  corpom  merlnorom  terra  reeipit,  ita  MemmQm  aaimat.  Apol- 
liBis  mfoislro  liordeom  dabant,  et  cames  liottim  accipiebaat,*  eitiagoebaiit,  ut 
poUuliuB,  ignem^  eumque  ab  aliit  aceeadebaaty  qoo  camct  «B«arcnt>  qoat  Encalsma 
aoaeopabant  Doo  vero  sunt»  qosi  temoaeam:  pfinram  de  aqaa  inleieiidi,  ciii 
miiiistario,  at  notarant  >  eroditi,  si  vir,  aot  fosmiiia  e  Ttta  ezcessitset,  portttam  foisae 
a  muUaiibiit»  qum  *ErfX^piffTpm  dicdtalur :  si  Teco  juveais  qoispiamj  aqt  tirgo ; 
toac  cominissam  Ariste  oficiimi  poero  defonoti  eoataogaiiieo»  Ailefamqaodeaine» 
qoin  ex  «Libanio,  monitQm  te  teHm,  de  taagaine  hitmaiio  mortait  obiato  ab  Aeyile, 
rtcestitte  bilnc  a  moribos  Gracomm,  indignis  tnodis  moftaos  timctantem^  etPntrocli 
sepulero  aBenos  quosdam  honores  eseogitasse.  SopervaeaDea  ^iit  Plolarehos, 
rAchaliem  cum  rogo  Palrocli  cremasse,  cum  aiia  animalia,  tum  eaiam  bemiBet,  aoa 
quidrm  hoc  laudante  Homero,  ut  qui  aeciaat,  '  Facta  agitans  animo  mala.'  Iphl*' 
genia  aamqoe  apad  ^Euripidem  fontes  saagninis  pambat  ex  montanb  riTulis,  et 
OTium  cmtarum  imbre,  non  ez  botiibut  ad  rogam  jugulatit,  quod  iite  patnTit*  At 
qub  ett  netcint,  'captom  faostem  noa  jam  pro  adTecMrio  habendum,  cum  ipsa  tIc- 
toria  muief  nemen  illius,  et  appeilari  Siciat  pro  hoste  suppiioam  ?  Bedeo  ad  peaBum. 
Oanigenb  piSPteiea  "floribus  undique  perfondebatur  tolum :  quot  inCer  prfmas 
abtiamic  <  roam,  subsecuti  "  amamatbi,  *  Efia»  i  loti  candklQs  flos,  robaDS  papa- 
Teria^  paHefttes  denique  *  TlolaB,  quibns  necnon  contpeigebatar  exigua  patella, 
fendi  *  ooBD»  destinata.  i^ercula  hnic  mandari  soela  oumero  enamemt  Latlnus 
Foeta,  dbcetqne  ibcis  imponi,  quod  pridem  et  Graeci  <monoefant.  Dom  T«ro 
iffidet  toi  SKculi  moret  'Ludanus,  rem  nobis  ob  ocuiot  ponit.  Quid  igitur,  inquit, 
saza  iila  cefooaat,  aaguentaque  inuogunt?  alii  prm  turaulia  contlitoto  rogo  ac 
fsfta  effotsa  suntuosas  iUat  escaTant  cosnat,  et  yiDum  mnltiim,  quantum  con> 

NOT^ 

*  OTid.  I.  de  Ponte.  Cic.  pio  Seztio.         ^  In  Progymn.  " 
Isocr.  in  iSgin.  Aristid.  in  PUt.                     p  Plutarch.  de  Hom. 

t>  Soholiau,  ApoU.  4  In  Electra. 

«  Plutarch.  de  consol.  ad  Apoll.  **  libaniQs  I.  c. 

'  £or.  in  Orest  in  Ipbigen.  *  Pind.  Od.  it.  de  Sop.  Amph. 

*  Lnc  de  Luetu.  ^  Anacreoa  Ode  in  Bos» 
'  Soph.  in  £lectr«  *■  Philostrat  in  Heroicis. 
f  Eur.  in  Iphig.  *  Dioscor.  Antig. 

^  Anacreon.  J  Theophr.  I.  ti.  de  Plantis. 

*  Plut  Tiroo].  Diod.  Sic.  in  Philip.         >  Pradentius. 
Sddas.  *  Lucianos  de  Luctu. 

^  £ur.  m  Electr.  ^  Ovid.  Fast 

1  Plot  in  ViU  Phiiop.  «  Sophocl.  in  Eiectra.  Ladan.  de  Loc- 

■  Plutarch.  in  qumt.  Gr»c.  tu. 

*  MeuTsiuSf  *  Dial.  Char. 

Detph.  €i  Var.  CUu,  Lucrei,  3  I 

Digitized  by  VjOOQIC 


866  NARDII   ANIMADVBBlilO 

jectum  «Meqvi  poMua,  in  ipMt  Iotm»  inftindiint ;  neqiM  oonjcctiiift  boniineni  MeA- 
lit,  Qt  mox  aadies.  ^Parantabant  mo  Athenien»ee  mcnse  Anthesterione,  qoo  tcin- 
pore  fcre  et  bRoiBam.  Nam  xi.  Kal.  Martii  hu  ftiit  in  more  animat  placaie  paAer- 
nas.  cPriscos  Athcnis  profecto  fuit  ille  litus ;  patriaqoe  legc  tencbantur  qootanais 
deplorare  sepaltos,  'eosqne  prateiea,  nt  andisti,  in  concione  il|a  die  landaret  qoi 
fiiisscnt  in  prKliis  snblatL  IUadqoe  latnm,  qaod  sacram  maximum,  fdeiente  Ptn- 
tarcho»  exhibebant  Theseo,  octavo  die  mensisPjanepsionJS,  quo  ex  Cieu  rediit  cna 
impubeffibos,  attainen  et  aliorum  mensinm  octavo  qooque  die  colant  eum.  Par 
▼ero  grati  memoiisqae  animi  testimoninin,  Collalnm  necnon  fuit  in  «Giooos,  qoi 
a  Medis  inteifecti,  siti  jacebant  apud  ^lataeenses.  Volape  modo  est  rem  pne 
oculis  poneie,  Plntarcho  directore.  PUtsenses  recljperant  Orsds,  qoi  ceddemnt 
iUic,  et  humati  fberant,  qootannis  paientare,  qood  in  hanc  diam  ad  hunc  iKinitt 
modum ;  '  MBmaclerionis  mensis,  qui  apad  Bsrotios  est  Alcomenius,  sextededmo 
die  pomparo  agunt :  quam  antecedit  prima  loce  tubicen,  olassicnm  canens.  8e- 
quuntar  plaostra  myrti,  et  coronamentorum  plena,  tauros  niger,  libamina  in  ampboiis» 
▼ini,  et  lactb,  crossosqae  olei  et  ongoenti  adolesoentes  ingenui  ierunt.  NuIIi  eniDi 
licet  homini  conditionis  ser? ilis  illud  attingere  ministerium :  qaod  illi  viri  pro  iiber- 
tate  occubuissent.  NoTisnmus  PlatBcnsium  Aichon,  cui  alias  nequeiemim  atliec- 
tare,  neque  aliam  quam  candidam  wduere  vestem  fiii  est,  tnnc  sago  pnniceo  amictna 
sumit  ex  tabulario  hydriam,  gladiumque  tenens  medio  oppido  ad  monnmentnm 
pergit  Mox  aquam  ex  fonte  capit,  abluit  pilas  et  inungtt,  immolatoqoe  mspef 
pjiam  Tauro,  JoTem,  ac  Mercurium  InfiBmm  precatus,  viros  illos  fortes^  qui  letom 
pro  Cirecia  oppetierunt,  ad  cosnam  et  Inlerias  illas  per  sanguinem  inTital.  Tum 
pateram  Tino  miscet,  qoam  ubi  profudit,  ita  fatur :  Propino  illu  Tiiis,  qni  pro 
libertate  GrscisB  occidorunt  Hssc  solennla  senrant,'  inquit,  '  in  bodiemam  diea 
Platssensei.'  Neqne  minoris  habenda  sunt,  qusB  Timoleonti  decieTit  Sjracosana 
Bespublica;  lecto  namque  hi  rogum  illato,  Demetrius,  preconom  illios  memoriM 
omniom  Tocalissimus,  scriptum  deoretum  redtaTlt  hajuscemodi :  Popohis  Syiacn- 
sanus  sdTit,  Hmoleootem  hunc,  Timodemi  filium,  Corinthium^quod  tyiannis  oblritis, 
baibaris  superatb,  et  amplissimis  urbibus,  qusB  cTerssB  fuerant,  incolamm  mnJtitn^ 
dine  frequentatis,  leges  suas  Siculis  reddiderit,  ducentamm  minanim  impensa 
funerandum,  bonorandum  insuper  in  perpetuum  ludis  musids,  equestribus,  et  gyiB- 
nids.  fTerapus  inferiarum  particulare  erat  meridianls  horis,  tIx  tutis  ab  Empos» 
spectro,  Tariis  tednus  molesto  parentandbus.  ^Plena  supentitioius  sunt,  aftque 
bjpocriib,  quB  narrantor  de  Proco  Lycio  ab  illius  asaentatore.  Tanta  enim,  intcr 
cetera,  inquit,  beato  huic  tito  et  cogniUo  et  cura  inerat  jnstomm,  qa«  decedentl- 
bus  ex  hac  Tita  persolTuntur,  quanta  Tix  scio  an  nemint  Neque  enim  tempus  uUon 
loferiis  ex  more  persolTcndis  prBBtermittebat  Qoin  etiam  quotannis  statis  dtebas 
Atticorum  heroom  et  phUosophorum  sepulcra  obibat ;  uti  et  rdiqoomm,  quibnacnm 
amidtiam  et  lamiliaritatem  coluerat:  lisque  non  aliena  opera  ac  ministerio,  sed 
ipse  per  se  justa  fuiebat    Ddnde  justis  unioniqae  persolutb  discedebat  ad  Aca- 

NOTiE 

»  Hesjchius.  •  Thucyd.  I.  iii.  in  Orat  PlatsseB^ 

^  Ovid.  II.  Fast  ^  Plutarch.  in  Aristide. 

«  Lysias  in  Or.  c  Expos.  Arist  in  Ranis. 

*  Cic  lib.  de  Oiat  ^  Eustat  lefei.  C«;I.  Rhod.  I.  ti.  t.  M. 

Suidas. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


DH  FVNBRIBUS  ATHBNIBNBIUM.  867 

d«talu&;  vbi  inafonim  siionnD,  oouietqQe  oognates  tlbl •mintr  leonin  imo in  loeo 
uaiiStm  placabat.  Alia  aatem  *iii  parte  cunctaf  aimnl  philoiopbonim  animas 
laaelabat  Inferiis.  PnBterque  cnncta  hae  tertiora  aliqnem  bomo  reUgiofiafimiit 
deognafaat  locnm,  in  qno  omnibQs  demortoonim  animabnt  jnata  penoheiet  Qne 
ptofeclo  oiScia,  aot  asteotationes,  in  tantom  excreTere,  ut  non  contenti  Atbenientes 
benemetitit  *de  R.  P.  peplo  MinenriB  intexeie,  in  Deomm  pnBterea  nomenim 
itkneo^,'  Mlrinotqae  illit  baberent  honoret.  Pamm  abfuit  qotn  Alexander  pro 
Deo  « Atbenb  ooleretor :  ericlttetqne  rem  torpittimam  adnlatio,  ni  obttitittet  vir 
pradeat,  taK  tcommate  in  miiltitadineto  jacto :  Ecqnit  Dent,  inqoit,  hic  erit,  cajot 
temphim  ingiedientet  poUunntar,  egredientet  pargatione  indigent  f  Viden',  mi  Lec* 
tor,  qoantDm  deflezerint  Athententea  a  pritco  liinerandi  ritn,  et  qae  morom  icrep- 
niH  cemptela  finibot  In  Ceoiopiit,  ttBriente  pettilentia?  Veram,  qnoniam  diver* 
lent  olim  necnoa  univerta  Orftda  a  peregrinis  inttitatit,  legetqoe  fanerum  Titia« 
maat,  id  qood  Ormcis  atorpatittimam  ett,  qui  nihU  certi,  nihU  tiA,  etquietihabent, 
et  nanqnam  eonattani^  Tel  ^ambUcbi  depontiooe ;  ett  enim  ingenium  hit  tuapte 
aatora  temper  ad  no^a  propeatum,  preoepsqoe  pasiim  fertor  absqoe  lalcro,  et 
letmacalo,  nee  qaioquam  acceptornm  ab  aliis  custodiant,  sed  statim  dimittunt, 
OBiiia  tnmsformantes,  atque  immutantes,  ob  instabile,  ac  Tersatile  nofarom  lenim 
mreniendayara,  tam  ingenium,  quam  ttudiaro ;  non  ab  ne  proinde,  qoin  e  re  nostra 
erit  in  prsBsens  ^gyptiomm  archetypum  «rimarL  Fuit  naroque  CecropsAthe* 
aiensiam  anctor,  nt  nosti,  .£gyptias,  et  'lama  est  Melampodem  fAmyathonis  ex 
JEgypto  in  Grsdam  mysteria  transtoUsse :  Eumolpidas  vero  ex  sacerdotibas 
iEgyptSs  desomtos  oUm  fuitse,  testantur  aon  mfimiB  notat  ^bistoiicL 

NOTJE 

•  Aiistoph.  in  E^uilib.  'Herod.  in   Euterpe.    Clemeiu    in 

^  Pausan.  in  Attids.  Protr. 

'  Ljcurg.  orat  apud  Plutarch.  f  Diodor.  Sic.  I.  iii*  c.  0« 

^  Segm.  VII.  c  5.  ^  Diod.  Sic.  U  i.  Bibl. 

^Diod.  Sic.  1. 1.  Bibl. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Digiti 


zedbyGoOgle 


NOT^   VARIORUM 


IN 


T.    LUCRETIUM   CARUM. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


EX  EDITIONE  8.  HAVERCAMPI, 
LV6D.  Bat.  1725.  4to. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


NOT^  VARIORUM 


IN 


T.  LUCRETIUM  CARUM. 


DE  RERUM  NATURA  LIB.  I. 


1  JEmndwm]  Pro  JEntadanm  dicitor 
elo<|iiencli  raore  pemsitato :  ut  Dar- 
4aBidiiiD  pro  Dardanidarum.  Pris- 
ciaoas  citat  boc  carmcD.  ^neadas 
expone  RoroaDOt.  Virgil.  8.  648. 
'iEneadfe  in  ferrnm  pro  libertatenie- 
baat,'  Ovid.  '  Horreat  ^Eneadas  rt 
primnsy  etultimiis  orbb.'  Ptat.  iEnea- 
damm,  i.e.  RomaDomm,  qui  ab  iEnea 
prognati  snnt.  profert  honc  primum 
versom  Prisc  lib.  tii.  Lamb. 

Geiutrix]  Qaaerunt  noDDulli  dod 
iocoriose  qnaeuam  sit  cansa  cur  pro- 
fessns  sectam  Epicuraeam  Lucretius 
Dcos  ioTocet :  cnm  Deos  esse  nnllos, 
et  inane  ceelum  affirment  Epicuraei : 
▼el  saltem  cnrare  quicqnam  negeDtt 
Doa  est  igitor  VeDus  tanqnam  Dea 
invocaoda,  qnsB  ijivocationem  roor- 
talesqne  precet  non  cnret.  Qoam 
argutiolam  ita  rejicimus,  si  tenemns 
Venerem  non  tanqnam  cseleste  nn- 
aen  Lucretium  invocare:  sed  tan- 
quaa  prolnbiumet  invitaroentnm  oa- 
tane :  quod  se  aDimaDtibus  iDsereDSy 
prolectat  ad  foetificatioDem :  quam 
Enpedoclis  amicitiam  complures  esse 
contendemnt.  Oenitri^  itidem  cog- 
noncnto    colebatur   Venns    a   tto- 


roanjs:  qnod  (ut  diximns)  ab^ea 
Veneris  filio  genns  ducebant.  Sed 
et  Julia  gens,  condente  et  dicaote 
J.  Cmare,  templnm  erexit  Veneri 
Genitrici,  qnod  et  Plinius  TraDquil- 
Insqne  notificaot  Usns  est  io  hoc 
lib.  Poeta  miro  ordine.  Nam  de  oa- 
tura  actams  ezpngnat  iUoram  sen- 
teotiam,  qol  tnuhuitres  e  nihilo  gigoi 
et  in  oihilnn  cadere :  et  hoc  coofir- 
mat  multis  argnnieotisy  qnsB  sunt  in- 
ferius  a  nobia  ezcntienda«  Notan- 
dum  est  taroen  longam  esse  in  iis 
veniibus  evagationero  et  leugroa  ab 
inferiori,  recurrendnmqne  esse  ad  Id 
carmen.  *  Te  sociam  stndeo  scriben- 
dis  versibns  esse.'  Hoc  ordine.  Ve- 
Dus,  genitrix  Aneadum,  quae  mare, 
quas  terras  concelebraSy  te  studeo 
praeyiam  esse,  et  ducem  carminibns 
roeia,  quse  conor  de  rernm  natnra 
pangere :  et  hoc  est  in  causa,  cnr  op- 
tem  te  mei  operis  asseclam ;  qnoniam 
tn  remm  natnram  regis  et  propagas» 
et  per  te  genus  omne  animantnro  con* 
cipitur.  Insnper  te  iovoco  peculi- 
ariter,  qnod  carroioa  secessuro  scri- 
bentis  et  otia  qnsemnt:  unde  colligi 
potest^  noo  tam  iovocatioDcro  haoc 


Digiti 


zedbyGoOgle 


872 


NOTiE    VARIORUM    IN 


eise,  qaam  intinaationem :  cnm  ait 
se  de  Venere,  hoc  est  natura  rernm 
etse  scriptnrnm.  Tu  Venns  procel- 
losos  ventOA  expellis:  nabes  amoliris : 
Tu  coelum  flatn  Zepbyrio  reficis :  ta 
mari  pacem,  tu  fluviis  quietem,  tu 
mentibus  incntis  leniraen  amalorium. 
Nec  hoc  incurtose  praetereundnm ; 
ordine  praspottero  prius  invocare 
poetam,  si  modo  invocat,  qnam  pro- 
ponere.  Et  hoc  facit  non  alia  ra- 
tione,  qnam  qnod  Empedoclis  opns 
non  tantnm  seqnitur,  quantum  ordi- 
nem  poetarnm  Orsecoram,  qui  prios 
invocant  quam  proponant:  quorum 
fons  Homerus,  Odysseam  auspicatn- 
rnsy  sic  exorsus  est :  '  Die  mihi  Mnsa 
virum,  captas  post  tempora  Trojae, 
Qui  mores  bominum  multorum  vidit 
et  urbes.'  Ek  ut  in  re  manifestaria 
non  diotins  immorer,  Rhodii  Apol- 
4onii  principium  operis  inbtexam: 
'A^x4^ifWf  tr4o  ^oifit  waXwyn4mf  it\4a 
^am^rMHko^,  h.  e.  ^lncipiens  a  te, 
Phflebc,  antiqnomm  gloriam  virorum 
memorabo.'  Subdk  interpres:  IfBos 
^Ap  icirh  9td¥  vito9ifudfw$ai.  id  signifi- 
cat:  *mos  est  a  Oifo  procemiari.' 
Std  tamen  ita  invocaat  Giwci,  ut  in 
ipsa  invocatione  propoettkmem  com- 
prehendant:  quod  et  apnd  omnes 
evidens :  planlus  tamen  et  apertius 
in  Oppiano,  qui  sic  exorras  est  his- 
loriani  piscinm :  'LM  roi  w^proio^ 
wo\wnnp4as  ro  ^arrras  ITarro  W  ynrd- 
W,  irXaorhv  7A»of  *A/*0iT^Tijf ,  *E|c/>^7, 
yalfis  6wafrh¥  Kpdros  'Ayrwiy^,  lAttne 
sic:  'Agmina  ponti  dispersa,  pba- 
langesqne  natantura,Sqnaromigernm 
Amphitrites  genns  exeqnor,  O  Anto- 
nine,  cnjus  augnstas  fortitndini  terra 
snbest.'  Pim,  Ita  v.  q.  in  allis  GenU 
trtx.  Gipb.  /Bneae  matrem  esse  Ve- 
nerem  his  versibns  testatur  Homerns 
lA.  e.  347.  ktyoias  ff  vths  fuya^firopos 
'Ayxi/rao  EifxfTcu  iKyryifuw,  ftfrrrip  U 
ol  itrr*  'A^po5fn|.  i.  e.  •  ^neas  gloria- 
tnr  et  praedicat  se  ab  Ancbisa  esse 
natnm :  Materaotem  ejns  est  Venns.' 
£t  Sophoc.  in  Laocoonte :  NiV  V  h 


irvKauurw  Alnias  6  rijs  0eov.  i.  e. '  Nnne 
autem  in  portisest  yEneas  De«  filins.' 
et  Virg.  iEn.  1.  S39.  <  Sic  Venus :  at 
Veneris  contra  sic  filins  orsos.'  idem 
7.  655.  'Talia  connubia  et  taleis 
celebrent  Hymeneos  EgregiumVe- 
neris  genus  et  rex  ipae  I«atinas.'  et 
T.  Livius  lib.  1.  Annal.  ^^aeam, 
fiiium  Anchisas  et  Venerts,'  Sic, 
Qoemadmodam  autem  a  Romaois 
Mars,  eo  quod  Romnli  pater  babere- 
tnr,  Romani  generis  anctor  diceba- 
tnr:  ita  Venns  Romanoram  genetrix 
appeliabatur,  pfopterea  quod  JEnesa 
mater  existimabatnr.  Idcirco  Ro- 
mulns  cnm  annnm  descHI>eret,  enm- 
qne  ex  docem  mensibns  constitneret, 
primuma  Marie  patre,  Martium,  se- 
cnndum  a  Venere,  tan^uam  roatre, 
aut  certe  progenetrice,  Apnlem  no- 
minavit ;  atque  ob  eandem  cansam 
Romani  In  saerls  Martem  Patrem, 
Venerem  Genetricem  appellabaat, 
nt  scribit  Macrob.  I.  13.  Satam. 
Eodemqne  loco  Aprilem  dictimi 
esse  tradit,  qnasi  AphHlem,  MtI^ 
'Ai^poHnis,  Qnin  Amobins  teafis 
est  lib.  4.  Adversus  Genteis,  *  Ve- 
nerem  non  solnm  iEneadum  ma- 
trem,  sed  etlam  Romanaft  domiiia- 
Honis  esle  auctorem,  litteris  Roma- 
nis  esse  proditQm.'  Genetrir  antem 
excudendnm  curavi,  non  gvnlffur, 
tnm  qnia  ita  scriptnm  reperi  in  dno- 
bns  libris  mannscriptls,  t«m  qned 
eciam  ita  locntos  esse  veteres,  tam«t- 
si  genilor  dicrrent,  non  goneior,  qnem- 
admodnm  meretritem  «KcHmis,  M»n 
mtrUrieem^  a  merito,  Lamb.  Ifoere- 
spiciebat  Ovidiu!!  in  ii.  Triet.  1.  Wl. 
'Snmpserit  ^neadum  GenCtrixvilH 
prima,  reqnires,  fneadnm  geaetiix 
nnde  sit  alma  V«nns.'  ^neadse  an- 
tem  Romani  sunt ;  neqne  hlc  ad  fk" 
miliam  Caesarnm  resplcit.  InttMr- 
ffloribns    et    nuromis,    vbnkbi   efl- 

WETKICI,    et    GBNBtOR    Bpud      ElMli. 

nm  pag.  M.    *0  pater»  o  GeiiBtor^ 
o  sanguen  Dils  oHujidum/  FMer. 
CameB  de  rernm  natura  tcrip toraf 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII    CARl    DE   RBRUM    NAT.   LIB.   I. 


878 


Lacretiosy  Veaeretn  inmat,  lepldftm 
sMie  vemuitRiiiqiie  Deam ;  ^nes,  a 
qoo  originem  ducebant  RomaBi,  ma^ 
trem;  aaicam   insuper  Marti   (sio 
fiibaJ«)y  et  aliqoando  nimit  immo« 
iktte  facikm:    at  civas   illecebrii 
teta  rermn  naUura  regitar,  et  cnjos 
^irmtc,  qoicqrtid  animale  eat,  genera- 
tir;  et  qne  sola  veBoatatemet  lepo- 
rem  largiii  poesit    Hanc  igitnr  tan- 
qaam  aptiMimam  sibi  de  rernm  na« 
tora  scriptnro  patronai»  eligit,  ab  ea 
petit  leporem  snis  ▼ertibos,  pacem- 
qae  Romanis  (turbata  enim  Repnb. 
nec  ipse,  nec  Memmtns,   cui   hoc 
Ctrmen  scribit,  stndiis  Philosophicis 
vacarepotnit),  qoam  illa  a  suo  Marte 
facile  laBpetraret.     £t  hac  invoca-t 
tiooe  Pkysici    poet»,   et   Epicorei 
ctiam  phUosophi  (qnicqoid  alii  sen- 
tiant),  partes  prol>e  et  decore  agit; 
irridet  enim  dom  invocat,  et  ut  raro 
magis  bellam,  sic   nonqoam  magis 
probrosam   Veneris  et  Martis  iroa- 
ginera  inveniemos.     Nimis    aotem 
srgote  pii  Tidentnr  isli,  qui  poetam 
prevideBtisB  ^oisstmom,    vi  qoa* 
dam,  sen  potioa  losu  nominis  coac- 
tam  e«se  voUint  opem  et  auxiUom  a 
lanioaissimm  Dea  .  implorare.     Neo 
laiBBs  otiosi,  qoi  Venerem  Hortos 
corasse  obsenrant,  ideoqoe  aptissi- 
nam  foisae  Epicoreis,  Hortorum  in* 
eolis,  Patronam ;  aot  mysteria  nescie 
qoss  sob  Venere,  Marte,  Ccilo,6(C. 
ktere  sentiont :  istm  nog»  sublimi 
et  fastoio  liocretii  ingenio  improbe 
eanveniont;  myateria  Vet^m  nen 
Biinns  qoam  Religionem  'Contemse- 
iBBt^pkurei;  Cic.de  Nat.  Deor.  1« 
W.    8ed  islam  saplentiam  NardiOy 
i^os^ine  siosilibos  relinqoamos.  Abe- 
sBt  etiara  Orammatici  com  soa  Fe- 
Btrt  G€mttrk€f  nisl  ei^istimare  velint 
Locretinns  tam  Pifinom  esse,  ot  Ve- 
nerem  olkn  a  Jolio  Csesare  isto  titolo 
coBsecrandam  fore  conjectaret.  Poe- 
ta^erat  IjBcretins,  ideoque  non  ne- 
gkxit  leges  sosb  artis ;   Epicoreus, 
ideoqoe  patrise  soperstitiopi  sobdole 


obseqoitor;   qoi  ptora   qosBrit,   in- 
veniat,  et  invenlis  gaiideat.  Crutik, 
Virg.  msk.  1.  619.    <  Qois  te,  nate 
Dea,'  &c.  Rotil.  Itin.  ts.  67.  '  Aoeto* 
rem    geneiis   Venerem   Martemqoe 
fatemor,  JEneBdnm  matrem,  Romofti<* 
domqoe  patrem/   obi  male  in  con* 
teztn  AlmeloTenianm  editionia  legl* 
tnr  M^JtremqWf  Titio  typothetarnm. 
Ante  Fabrom  Carcio  locom  Ovidii 
hoc  retolerat,  atqoe  ot  nnnc  legitov 
emendarat,  Emend.  1.  8.  et  11.  17. 
ostenderatqoe  hoc  pertinere  locom 
Amobii  I.  4.  '  Nonne  Testris  cantom 
eat  lileris,  arsisse  io  Andiisae  noptias 
ipsam  iUam  Venerem  £neadom  et 
Pomanas  doninationis    aoctorem  ?" 
qoi  Carrio  ibidem  primo  loco  osteor 
dit,  secns  ac  nonnuUi  opioabantor, 
BOn  olim  alind  principiom  Lncretii 
fnisse.    In  eaordio  enim  operis  libere 
pro  volontate  soa  principinmy  nt  in 
6ne   epilogom,  captal;mnt  Veterea, 
onde  non  tantom  SaUustios  exordUs 
nUiil  ad  historiam  pertiDeptibos  osos 
est,  sed  in  Uoratio  qooqoe  idem»  ex 
nota  qo»  apud  Porpbyriom  legitor» 
observare  esL  ubi  etiam  Caros  noater 
iUostrator.    Ule    itaqoe  ad  Uont. 
Epist.  1.  aO.  obi   poeto  iu  UbroBi 
soom   aUoqoitor :  '  Vert«mnom  Jb* 
nomqoe,  Uber,spectare  videris  ^  hmo 
Dotat :  *  Mirom  est  hanc  locotionem 
inter  epistolas  poni,  cnm  neqoe  ad 
absentem,  neqoe  ad  prssseotem  ho- 
minem  scripta  sit,  nisi  qnia  receptam 
est,  et  principia  et  fiii^  in  omniboa 
libris  nolUos  legis  formola  contineri. 
(Jade  sic  Lucretms  incipit  primom 
^picorese  sectse  Ubrom.    Sic  Virg. 
qoartom  Oeorg.'  Hovercaaij». 

1  D'womqu€  v9iMpiiui\  Nam  poetas 
etiam  Deos  faciont  rebus  Veneris 
delectari :  qood  est  indignum  eornm 
majestate :  *  sed  iUi  l^omana  ad  Deos 
transferunt,  divina  maUem  ad  nos,* 
inqoit  M*  Tul.  Lom^. 

2  Almfi>  Y€nM\  Qu«  alit  onmia, 
qott  stimolo  soo  concta  generat  et 
propagat.  ab  alendo  dicitor  ahn%j 


Digiti 


zedbyGoOgle 


874 


NOTA   VABIORUM   IN 


quod  epithtton  est  terr».  Ahnft  di- 
dtar  saDcta.  Cftlphaniitts  in  Bncol. 
Indicro  1.  4S.  ^  £t  redit  ad  terram 
tandem  squalore  sitaqne  AlmaThe- 
mis  posito.'  Peculiare  hoc  Veneris 
e^theton  apud  Lucretium.  Alma, 
•ancta  sive  pulcbra  Yel  alens  ab  alen- 
do:  author  Pompeius.  ^Almities, 
habitnsalmarum  remm.'  Pl««.  Festus: 
^  Ahna,  sancta,  sive  pulchra^sive  alens, 
ab  alendo  scilicet.'  Hoc  principium 
secundi  versns,  et  principium  item 
primi,  mntuatus  est  in  illo  disticho 
Ausonins  :  '  Orta  salo,  suscepta 
•oloy  patre  edita  ccelo,  /Eneafiinn 
genetrix,  hic  habito  alma  Venus.' 
Lamb,  Ridiculum  forta«ise  videatur, 
Deos  ab  homine  Epicureo  invocatos 
fuisse:  sed  hic  poetae  partes  agit 
I^icretins,  non  philosopbi.  Ceterum 
locnm  hunc  ex  Ennio  adombratam 
arbitror.  is  pag.  42.  *  Te  nnnc  sancta 
precor  Venus,  et  genetrix  patris  no- 
streij  Utme  de  coilo  visas  cognata  pa- 
ramper.'  Pt^,  <  Sancta,  pulchra/ 
Festo.  Allis, '  IsBta,  foecnnda,  grata :' 
Ego  *  benigna '  mallem :  vox  enim  Ista 
eKprimit  allas  omnes  virtntes  Vene- 
riSy  qnas  non  minus  qnam  focundita- 
tem  intnetur  Lucretios.  Creeeh,  Ita 
Ansonio.  i.  e.  fcecunday  ab  alendo 
rationem  nominis  reddit  poeta,  quo- 
niam  per  illam  g.  o.  a.  concipitur. 
Plauto  ^alma  nutrix.'  Lucret  1.  47. 
'tellus  alma.'  ColQmella  S.  21.  Virg. 
'  parturit  almas .  ager.'  adde  Hor. 
Garm.  4.  6.  et  Lucret  5.  2S0.  Hu- 
wereump, 

Ce^i  subter  Ub.  sig*  4r«.]  Ordo  est: 
qnae  concelebras  terras  subter  signa 
coeli  labentiay  id  est,  quae  moventnr 
ona  cnm  coelo.  U  nde  *  sethen  slgni- 
fi»rom'  appellat  5.  460.  'Partibns 
ernmpens  primis  se  sustnlit  sether 
Signifter.'  iMmb,  Unam  esse  vocem 
contendit  Barthius  (et  Serv.  vid. 
Tnrn.  Adv.  19.  15.)  acute :  qnasi 
stellas,  aeque  ac  mare  et  terras  variis 
animalibns  Venns  concelebrasset 
Vid.  4. 418.  Creech.  H.  e.  qua  pntet 
orbis.  Preig. 


%  QiuB  mgre  • . .  q^  ktrmj  If^  E« 
gregie  hoc  illustratur  veteri  Epigra«- 
mate,  quod  exstat  in  AnthoL  4. 19.  ia 
Cupidinem,  nndum,  inermeoMiney  sad 
altera  manu  Delphinum,  altera  flera» 
tenentem,  ntpote  qni  in  mare  pariter^ 
ac  terras  imperium  obtineat  IVpi^f 
l^ff  M  rwro  yiAf ,  jcol  fktXXtXQS  itnw^ 
Ob  yiip  (Ix^i  rifyi¥  ttellL  xvpSa/ra  04?^i 
om  ftdfnfi^  iroKdfuue  iutr4xti  AthfSra 
Koi  6»^5y  Tp  faikw  ybp  yauoff  rp  S4  $akar» 
re»  ixeu  Vid.  Spanh.  de  Pnest  et 
nsu  Numism.  pag.  190.  ed.  In  qnarto* 
nbi  id  genns  imagines  plures  ia 
veteribus   nnmmis   exbiberi    docet 

4  CoiMf/eftras]  Auges  too  dnki  hii- 
tn:  ut  ita  multiplicata  celebriasiat 
et  populosa«  Vel  concelebra^,  fve- 
quentas:  peietras  enim  in  visoera 
maris  et  in  terras:  afflatnqne  tno 
seminali  mare  terramque  non  minns 
au)[[es  qnam  Isetificas.  *  Celebrare^  sig- 
niBcat  frequentare,  nec  solnm  id.  In- 
venimus  enhn  celebre  pro  veloci.  Ae- 
tins  In  iEgistbo :  *  Celebri  gressa  gree- 
sum  accelebrasse  docet.'  <  Celebre' 
famigerabile,  Insigne,  notnmqneoa' 
tendit.  *  Ceiebrescaf  prisci  dixeroiit 
pro  celebris  fiat  Exponit  tamee 
Marcellos  hic  <  concelebras,'  proeoaci- 
moves,  lioc  est  incitas  et  invitas.  Pine. 
Hunc  et  superiorem.versum  proliart 
Konius  Marcellus :  interpretaturqne 
<  concelebraSy'  commoves.  ego'  eonoe- 
lebras'  malhn  interpratari»  celebreiset 
cultas  reddis,  Tel  colis  et  freqnentaa. 
sic  2.  S44.  <  Et  varise  volucresy  1«- 
tantia  quse  loca  aquarum  Concele- 
brant.'  Mecum  facit  ea  ratiOy  qns» 
seqnitur: '  per  tequonlamgeniiaomae 
aniraantinm/  ^.  id  est,  qnoniam  tna 
opera,  et  tno  beneficio  omne  animaa* 
tinm  genns  oritur.  hamb.  Reples  varia 
animantnm  fcetnra.  Celebres  effieis, 
i.  e.  freqnenta*.  Ita  fera  alicnbi 
apud  Comicum '  plateam  tibia  conce* 
lebnre :'  et  apud  Ovidium  iii.  Fas* 
torum,  '  celebrare  se  mero,*  qood 
observandum  homini  Latinitatis  stn- 
dioso.     Sententia  poctse  est,  Qosb 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTirCARl    DB  EBR0M   HAT.   LIB.  I. 


m 


fifequeatas  tt  ffletora  replcs  omiila 
^  Mib  ealo  smit.  Neqae  enim  mibi 
iat«rpretatio  DioDysii  plaeet.  Cele- 
Mt  atttem  et  desertus  oppoaita. 
Scripfor  ad  HereDoiom  Itb.  2.  *  loeua 
fucmtiirjcelebrisaiideaertiis?'  Fab. 
'Cominoves' Nonio.  *  Colis' et  ^  fre- 
qaeatas'  Lambino.  Sic  Ovid.  Met  9. 
IS.  darios  vero, '  repies  et  exomas  va- 
Ha  AoimaDtiam  fcetara.'  Celebris  aa^ 
temapiid  Antiqaiores  idem  qoodfre* 
^aens,  *  ?ia  l>oDa  celebrisqne'  Cat.  de 
rc  rnstica  lib.  l.  ^Locos  qaaeritor 
celebris  ao  desertns?'  Scriptor  ad 
Herenoinm  lib.  2.  Vid.  3.  845.  et  5* 
IMO.  Creech. 

Per  U  qwmiim  Kennu^  4«.]  3Io 
Orid.  4.  Fast.  «Qnid  geaas  omoo 
creat  volocr  am,  nisi  blaoda  Toloptas  ?* 
et  Catall.  epitbal.  in  Manl.  et  Jnltam 
fft.61.  *Nalla  qnit  sine  te  domna 
Liberos  dare,  nec  parens  Stirpe  di- 
cier/  &c.  LomJb.  Hyperbatnm  ns- 
qae  ad  vs.  22.     *  Qnss    qooniam/ 

Gemu  mne  animaiitwm]  Jaxta 
alterios  Senecie  in  Hippolyto  versl- 
eilos  boece  ts.  467.  *  Excedat  age- 
dam  rebns  hamanis  Venos:  Qnse 
SQpplet  ac  reatitnit  bamanam  genns : 
Orbis  jacebit  sqnallldo  tnrpis  sitn ; 
VacQnm  sine  nllis  dassibos  stabit 
niare;  Alesqno  ceelo  deerit,  etsylvis 
fera.*  Pius. 

(  Vwifui  tX9rt.  tnm.  so2.]  Ezoritur, 
prodit  in  lucem,  hac  lacis  asara  firol 
indpit.  sspe  h»c  doo  nomina  sic  a 
Lacretlo  conjnngantur,  ut  infra  eod. 
Ub»  967.  *  Nec  foret  omnino  coelom, 
neqoe  lamina  solis.'  2.  107.  <  hsee 
a^a  rarnm  SnffidaDt  nobis,  et  splen* 
dida  himiDa  solis.'  Ibid.  740.  *  Nam 
eam  ciecigeni,  solis  qui  Inmina  num- 
qoam  Aspexere,'  Stc.  Et  6.  469. 
'  Matntina  mbent  radiati  loniina  so- 
lis.'  Usnrpavit  et  Virgilias  lEn,  6. 
255.  '  Ecce  aotem  primi  sub  lomina 
«ofis  et  ortos.'  Idem  8.  68.  *  Sor- 
git,  et  sBtberiispectans  orientia  solis 
LomlDa,'  &c.    Hom.  05.  X.  92.  i^dot 


ii9?doiat  I.  e.  *  himen  solls.'  et  item 
sttpe.  Lamb.  iMmku:  Mss.  frastra. 
Creech.  Mss.  Oott  Log.  Bat.  1.  2. 
liMica^ :  sed  alia  lectio  Id  2.  soperscrt- 
bitar. 

6  Tc,  dco,  «c]  AtoKonh,  nt  apnd  Vlr- 
gil.  Georg.  4.  258.  «  Dnc,  age,  duc 
ad  nos.'  Ibidem,  444.  '  ScU  Proteo, 
seisipse.'  Lamb. 

r#  fugiuni  venH,  *«.]  Qnia  ta  tno 
adventa  coelam,  terras,  et  maria  se- 
renas.  La»6. 

VeiiH . .  .luiWa  ceeK] '  Venti,'  inania^ 
▼ana,falsa.  'Nubila  cmli/ igDorantlae» 
tristitifleqoe.  CUud.-  de  Nupt.  Ho- 
Dor.  vs.  184.  Lncretiam  imitatos: 
«  AdventD  VeDcris  poUaU  recedant 
nubila.'  Preig. 

7  Adoeniumqui  tmun]  Sic  restltnl 
ex  aoctoritate  qalDqae  libroram  ma- 
nuscriptoram :  qoibascam  coosesti- 
UDt  ooDDaUi  typU  excosi.  repeten- 
dum  aotem  est&vb  «ww  verbom  *  I»* 
gioDt,'  qnod  aDtecedit.  Jam  vero  pet 
adveotam  VeaerU,  meDsU  AprilU  in» 
itiom  sigoificat.  Lemb.    Adoeuimque 
Nar.  et  B.  ed  ««rfiiai^  Tamebns. 
Cnriose  DimU:  hic  enim,  Te  «docii- 
imuque  Imim,  nt  Te  toumqne  initnm, 
vs.  12.  et  12.  vide  Ovid.  Fast.  L  4. 
Creeek,     Bis  idem  videtnr  dicere: 
Te,  edeemtmiuiue  tmm.    Qnid  si  ad- 
mittamns?    Ad  eenlmDfM,  ciu«»  et 
iios  admonent  ia.  Vossu  Notulse,  at- 
qne  ita  dUtingnamus:   T#,  Daa,  ie 
fngimit  venfi^  te  nnWo  eeM^  Ad  Dm. 
tmiuru  Umm  iiH  mmoeie  detdela  ieOm 
SubmUtUftore9,iFe.    Nam  Jd  wnlmD 
<i«m  tiH  taDtnndem  erit,  ae  si  dizis- 
set:  AdeeiiieuH  «tW,  quum  et  tmiHia 
pro  adveniu  apad  Plantmn  oocnrra^ 
tide  Cnrc.  2. 4.  S7.  CUt.  1. 1. 16.  Sed 
nescio  qua  majeatate  ^dofniiNii  Ve- 
nerU  nna  voce  hoc  loco  potius  dixUoe 
videtur  rh^^nisBws  l»i^awiar,  nam  el 
proprie  ita  appelUbant  veterea  Deo- 
rnmDeammque  apparitiones:  inde 
et  apud  Claudian.  de  Baptn  Proaerp. 
1.  9.  *  Adveotnm  testata  Dem:'  et 
UUnsmodl  paronomasUp,  qualU  hic 


Digiti 


zedbyGoOgle 


876 


NOTiE    VARIORUM    IK 


«ocMxi»  VmH  «I  ^iMMtawiMst,  ni- 
ran  qii«Qtm  Caro  iKWtro  mrriseront. 
9ic  Ters.  99,  *  CnU  iocotte.'  Sli« 
*  AnDis  anniiliit.'  9.  780.  <  Innn- 
mero  nnmero '  5. 1M8.  *  Domi  domi* 
tos/  &c.  Pirfjii^. 

i>«Mi  UlbuH  Fettns:  «Otfdolm 
a  varietate   rermn'  artificioromqne 
ilictam  esse  apnd  Lncrelium  terram, 
apnd  Emdnra  M incrmm,  apnd  Vir- 
f  ilinm  Circen,  facile  est  intelligere, 
cnm  Or«ce  SoiMxXcir  significet  va* 
/iare.'    Hactenns  Festns.    Idem  La- 
cr«tius  lioe  eodero  lib.  vs.  S89.  *  Ant 
redductnm  ditdala  telins  Unde  aiit  ?' 
Idem  4.  661.  <  MobSlis  arttcolat  ver* 
borum  dspdala  Itngua.'    Idero  6. 285. 
'  natnraqoe  d«dala  rernm.'     Ibid. 
1460.  ^  Carmina,  pictnras,  et  dsedala 
sigaa  polire.'    Virgil.  Georg.  4. 170. 
'  £t  mnnire  favos,  et  dRdaia  fingere 
teota.'    Homer.  IX.  r.  488.  A^r^  /r 
mbr^  neim,  8ai8aXa  v^Kkk  Uvi(fffi  irpOMt* 
Ueaw,     i    e.  *  in  eo  antem  mnlta 
«arie  fignrata  effidebat  mente  sagaci 
et  perita.'    ibid.  ndrroat  daiBcEXAMv, 
i.  e.  '  omni  ratioDe,  sen  in  omnem 
partem  fignrans,  et  varians.'    Quod 
si  qnis  malit  hoo  nomen  a  Dsdalo, 
prsistantissifflo  fabro  dnctam    esse, 
non  pngnabo.  iMmb,  Aa(S«Xof  varios. 
ita  tellM  variis  distincta  coloribns  et 
omnigeao  frogam  proventu  Hsdala 
dicitnr.  Fab,    Calpsmios  in  Eclog. 
8l  10.  '  illis  etiam  certantibos  ausa 
«st  Dsedala  nectareas  apis  iatervisere 
dores.'    Macrob.  6.  4.  in  hojns  loci 
imitationem  notat  disisse  Iliom  in 
Tbentrante,  *  Dmriala  Circe.'  Hov. 

T^Um»]  Nota  distribntioneni  *Terw 
ra,  mare,  cojlnm.'  Juvenal.  Sat.  8. 
06.  '  Qnis  terrsB  ccslnm  non  misceat, 
et  mare  cselo.'  et  Terentii  illnd 
Adelph.  6.  8.  4.  '  O  coelnm,  o  terra, 
o  maria  Neptnni.'  Preig, 
'  %  MmUHt]  Snbministnit,  et  snp- 
peditat:  vel  sursnm  mittit,  effert, 
profert.  idero  in  eedero  lib.  108« 
*  Lstilieos  neqneat  telhis  submittere 
flofes.'  Lamb,     Gifaoii   verba  sunt 


[«a6ffit^er«,  efferre,  produeere,  pro- 
creare ;  quod  certe  annotatlone  fait 
digftam.]   Ita  quidem  est,  nt  scribit ; 
sed  addi  et  his  aliqnid  poterat ;  snb- 
mittere  esse  de  snb  mittere  (nt  dice- 
bant  diB  suh  altari,  postante,  Inante, 
eaante.  Cirr.y  ita  Virgil.  19.  887. 
'  et    corpora    saltn    Sobjicinnt   in 
equos.'   i.  e.  tollnnt  in  equos.    Idem 
ita  JEn,  1. 488.  *  Manlbns  snbvolvere 
saxa,'  de  snb,  atqne  adeo  in  altnm. 
Ita  apnd  Plantum  eihendavi,  d€  sa^ 
ora  ertperey  ubi'  legitur  eub  tura.    Ita 
tenella  arbor  <  snb  ingentl  matris  se 
snbjicit  nmbra.'   i.  e.  sese  attotlit. 
Ita  alios  scriptor  dixit,  *  subjecto  in 
mentum  gladio.'  nbi  '  subj^cto'  nil 
aliud  est  quam  <  erecto.'  apud  Virgil. 
*  snbrigit  anres,'  est  i»of9ot,  £t  apud 
Varronem '  pedes  subrecti,'  in  altum 
snblati.  Ita  Lucil.  apud  Festum '  snb- 
jicit  bastas,'  in  altum  tolUt.  ita  de- 
niqne  *  snbjectare   vallis  tritieum,' 
ant  quid  taie  apud  Varr.  tn  lib.  de 
R.  R.  sed  rodrw  tfAif.  Fob,    Effert, 
producit,procreat,<  summlttere'enim 
est  de  snb  mittere,  sic  apnd  Lncr.  0. 
70.  *  Saxaque  subjectare,'  i.  e.  in  al- 
tnm  extmdere :  vid.  etiam  1.  104.  8. 
078.  6.  818.    Sic  1. 1088.  <  Submissa 
gens  animantnm.'    Qno  in  loco  pro 
ingenio  moreqoe  sno  tnrpiter  errat 
Interpres  Fayns.  Creeek,    In  omni- 
bns  hisce,  aUisque,  sii6fiitlltf,  ^.  est 
manifesta  translatio  ab  isto  Texlllo- 
mm,  fascium,  aHommve  insigninm 
submittendomm  ritn,  qni  veneran- 
tium  erat,  ant  obedientiam  profiten- 
tium;  quum  interim  alindat  elegan- 
tissimus  Poeta  ad  solemnes  Alas  fio^ 
rum  sparsiones,  quamm  speeimen  In 
Cybeles  sacris  exhiberi  solitnm  ipse 
describit  8.  686.  bis  verbis :    *  iEre 
atque  avgento  sternnnt  iter  -omiie 
viamm  Larglfica  stipe  ditantos,  nln- 
guntque  rosaram  Floribtts,'&c.  Prdf . 
RidetW]  Sua  seqnabilitate  et  trao- 
quiUitate  hilaritatem  qnandan   pr» 
se  ferunt    Tralatio  est  a  rebns  ani- 
matis,  el  ratione  prsditis,  qass  risn 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII   CARI   DB   RBRUM    NAT.   LIB.  I.         877 


hilaritateii  liguficAnt:  vel  idcirco 
res  ioanims  ridere  dicuntur  ett, 
fpim  smitornatn,  magnific»,  belhe, 
placide,  tranqdill»;  qnod,  qnen»- 
admodom  qni  rident  risu  et  bihrip 
tite  difiimdnntnr,  it^et  res  aapectn 
pnlckre,  et  nitenteay  et  polits,  hi* 
laritate  difiundnnt  spectatorem.  Ho- 
nt  Od.  11.  lib.  4.  *  Ridet  argento 
donMU/  Hom.  U.  r.  $03.  A^xM  <* 
•^y  U§j  y^Kiff^  8^  ira<r«  in pl  x^ir. 
I.  e. '  Folgor  antem  in  ccelnm  Yenit : 
terra  aotem  tota  circom  risit'  Vir- 
gilios  PoHione,  Ecl.  4.  SO.  <  Mistaqne 
rideati  colocasia  fnndet  acantbo.' 
Locret.  %,  8S.  '  Pnesertim  com  tem* 
pestas  arridet,  et  anni  Tempora  con- 
•pergoot  Tiridmnteis  floribns  herbas/ 
«t  4. 1118.  *  Ungnenta  et  pnlchra  ia 
pedibos  Bicyonia  rident/  et  5.  im. 
'  Pr«sertim  si  tempestas  ridebat,  et 
aani  Tempora  pingebant  viridanteis,' 

Aideiii]  Amat  hoc  Terbnm  Lncre- 
thn :  sic  infra  2.'5S9.  '  Subdola  cmn 
ridet  placidi  peHacia  ponti.' 

MqiuTa  pwnH]  Tranquillitas  atque 
«qnabilitat  maris :  mare  nullis  ven- 
tis  concitatnra,  et  iddrco  «eqnabile  et 
tniqoUlnm.  Laaaih, 

9  PUc^iwmiiue]  Paca/ian^iie  Jnntse. 
Oiyph.  Nard.  6if.  Minus  recte. 
Crv<c4.  Et  ita  coelnm  serennm  mini» 
aeqne  tnrbnlentnm,  tranqnillnm.  tra» 
latio  est.  PUuatwn  antem  babent  Jibri 
aianuscripti,et  nonnnlli  typis  excusi: 
alii,P«eafMm9a«.confirmathanc  scrip^ 
toram  quam  secutus  sum,  illud  Ciee- 
ronis  oratione  ad  Quirites  post  red. 
'  Tamen  si  mihi  tranquilla  et  placata 
onnia  fnissent,  incredibiii  quadam, 
et  p»ne  dit^ina,  qua  nnnc  vestro  be- 
nefieio  fmor,  leetitiee  Tolnptate  ea* 
mlBsem.'  Prasterea  f^aeahim  oppo- 
■itor  Irato:  pacuhm^  bellnm  infe» 
rcnti,  ant  facienti.  Quemadmodnm 
igitnrmare  tBrbukntom,  iratum  di- 
citur  a  poetis,  Horat«  Epod.  2. 
0.  '  Nec  horret  iratnm  mare :'  ita 
hic  a  Lucretio  tranquiUum,  pkcalwif. 
Lamb. 


Dyfu90  NwkMI  ImniiMo  et  inai*. 
nuAtO  geniali  et  genitiTD,  hoc  est, 
omniageneranfte  mu]centaqne,spiritli 
▼eneiio.  Snnt  qni  legnnt  liMime,  h. 
e.  radiis  t\  hice  tnl  'tjdeiis  coeusco 
▼ibratn  omnia  serenaiitis.  Venefls 
enim  sydns  estLuci^,  flemnlnm  SoUs 
et  Lnnae.  Qnidam  tamen  JmiodI  adi- 
scripsemnt  Piici.  LMntae]  Dtspul- 
ais  et  discussis  a  sole  tenebris.  Idem 
Lncr.  8.  31.  <  Semperqne  innnbilns 
sether  Integit,  et  iarge  diffnse  himine 
ridet.'  L$mh, 

10  Nam  nmxH  ae  ipeciei^  tfe.']  I.  e. 
nam  statim  Ut  ver  adTcnit.  Laiii^. 

Speciee  p.  e,  v,  d.]  Nitor  et  formoek 
tas  temporis,  quse  pecuKariter  vetno 
tet>ore  pulcbrior  est  et  gratior ;  cum 
aolea  mellus  nitent.  Species  mnlta 
significat,  ut  pulchritudinem :  nndc 
id  diei  solet,  '  Spedes  Prlami  di|^a 
est  imperio.'  Speciosns  inde  pro 
pulchro  eapitnr.  Verba  Porphyrii 
snnt  hsec  in  codkibns  promnlgatisv 
qoos  bibliopolae  cormpemnt:  rh  ^ 
ddos  Kiyeru  fthf  Keti  M  r^  htda*rat 
ftop^i  KC0  %  dtpvrrat,  wpOrw  cKof  ^u» 
Tvptavi9oi,  Significant  haec  postrema 
verba :  *  Species  formam  significaf, 
ut  dici  Solet,  primum,  spedes  dlgna 
est  imperio.'  lego  noa  «p9r«r,  sed 
irptdfwOf  ex  codice  prisco  castlgalisei- 
mo :  qnl  fnit  Lionoril  cujnsdam  Pla- 
minis  Bononiensis,  qnem  iton  sine 
admiratione  legimus  ego  et  Ladislaus 
Minins,  Hispanus,  anditorum  meo- 
rum  acntissimus :  quem  nesdo  quem 
mnsrnlom  inscite  deloxasse  non  se^ 
qoe  ftrendnm,  qui  gnecas  latinasque 
literas  imperitis  denticdlis  arrodit  ex 
fomm  cnlo  cardnoma  fadens,  et  ex 
pernlonibus  podagras.  Adjuvat  quod 
pnlcherrhnum  HomernsPriamnm  Ib- 
dndt.  Nec  te  moTeatsi  a  tragico 
pede  desUit  hlc  Tersicnlus.  Hoc 
enim  a  Porphyrio  addi  potnit:  nt  ex- 
emplo  sno  serviret.  quod  videmiw 
Boethiura  in  £lendiis  fecisse,  carant- 
naMartialls  advocantem,  qui  longo 
post  tempore  ab  Aristotele  fiomit. 
Diei»*  ni«  refrsctarins  et  pertinax. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


878 


NOTJB   VARIORUM   IN 


tta  irecognoscitiir  a  Oraeds:  ciil  non 
aUtbn  annno,  niliil  tamen  ad  me. 
Ita  BoMint  Tortit,  nee  nnqoam  ali* 
ter  alibi  leetoro  est  apod  sobrios  Lati- 
nos :  nec  statim  concedo  hoc  prola- 
t«n  esse  ab  Enripide,  sed  a  Porphy- 
rio  exempUficante.  Brixis  emenda- 
tiasfannm  codlcem  legi  apnd  Joannem 
Taberiam  graece  et  latine  doctisti^ 
mom,  in  qno  Priami  non  fMrimum 
acriptnm  notavi. '  Diei*  pro  temporis 
poaoit  etiam  Virgilias  JEn.  11.  436. 
*  Mnlta  dies  Tarinsqae  labor  matabi- 
Ka  aevi  Rettalit  in  melias.'  Succinit 
Tibnllas  Eleg.  1.  4. 17.  <  Lenga  diee 
molli  saxa  peredit  aqoa.'  Ptact. 

l^eeU»]  Infra  1.  821.  '  Invida 
prsBclnsit  speciem  natara  videndi.' 

Vema]  Ver  entm  Veneri  sacrom. 
Ovid.  alii.  Fa6. 

11  £^  reiinUa  mgefi  Idem  dicit: 
et  aimnlatqae  Favonios,  veris  prodro- 
mos,.  apertos  ao  patefactns  vigere 
ecepity  qui  antea  quasi  obseratns  et 
daosus  videbatur,  &c.  Obserarcy 
eet  aera  clandere.  Catnll.  ad  Ipsith. 
88. 5,  *  Neqnls  luminis  obseret  ta- 
bellam/  eojas  contrarinra  est  rese- 
.rare.  Ennins  p.  9.  *  Nos  ausi  rese- 
rare.'  M.  Toll.  Offic.  3.  <  Qaam- 
obrem  nec  itaclandenda  res  est  fami- 
liaris,  nt  eam  benignitas  aperire  non 
possit:  nec  ita  reseranda,  ntpateat 
omiiilMts.'  Lamb» 

OemiMk]  Oenitivi,  generantis 
fcecnndo  flatn  cnncta.  patemos  casns 
est  *  genitabilis.'  Vernam  tempos  Ze- 
phyro  flante  incipit  qnando  berba- 
mm  creatio;  sic  illnm  Orsecis  appel- 
lantibns  qood  vitam  ferat.  {'«ri^  vita, 
!p6pot  ferens.  Latini  Favonium  dic- 
titant  a  fovendo,  qnod  herbis,  et  re- 
bns^csetetis  favet,  et  spiritn  sno  le- 
nisslmo  creat  et  recreat.  Catollas: 
'  Quos  propter  flomlnis  undas  Aora 
parit  flores  tepidi  foecnnda  Favoni»' 
De  vento  Favonio  h«c  Plinius  libro 
Datnralis  historiae  decimosexto :  *  Hic 
est  genitalis  spiritus  mundi  a  fovendo 
dictns.    Flat  ab  occasn  vqninoctiali 


ver  inchoans.  CathHtioiwai  fmM 
vocant:  gestiente  natnra  aeailM 
accipere,  eaqne  animam  inferenli 
omnibos  sstis.'  In  prlscls  Plhlii 
codicibns  non  cathHiUnemf  ^Op* 
bnm  agreste  et  absnrdmn  legitnr, 
sed  caiutitionem^  qnod  mirnm  qoan 
belle  quadret  Catalire  fcemiM.dU 
cuntnr  cum  marem  nirab  appatuBt^ 
a  praerabida  cannm  libidine  atyoio 
detorto.  iEqne  terra  catslit,  cmn 
gestit  parere  genitabiK  Zephyro  pto* 
lectante.  Eritqne  msticns  nsns  non 
ia  verbo,  sed  in  signi6catioDe  veilii 
metaphorica :  terram  catollre  orbani 
non  dicerent.  sicnt  rostici  nostri  i 
tices  arboram  vere  saccoso  se  i 
ventes  a  ligno,  'sobare '  dicnnty  cnm 
praegnaotes  foetifico  alimento  tont, 
metaphora  a  soum  libidine  tracta* 
Ptas.  Ita  vet.  scripti  mann  et  &»r- 
mis.  (Mss.  etiam  Par.  Lamb.  et 
BodL)  Marull.  gemiabOii.  Oif.  Slc 
babent  omoes  libri  typis  excusl  pr»- 
ter  Venetos  antiqtios,  et  Viceti- 
nos.  Mannscripti  autem  cnm  qnl- 
bus  impressi  ii,  qoos  dixi,  coosen- 
tiont,  gewUaUe :  qua  vooe  saepios  idem 
Lucr^tius  otitor,  ut  hoc  eodem  libffo 
vs.  52.  *  Qoae  nos  materiem,  et  genf- 
taUa  corpora  rebas/  itc.  £t  S.  548. 
'  Corpora  jactari  anios  genitalia  rei.' 
ibid.  in  extremo  vs.  1108.  <  MnltaqM 
post  mnndi  tempns  genitale)  diem- 
que.'  £t  4.  1837.  <  Nec  diviaa  aa- 
tnm  genitalem  nnmina  cnlqaaBi  Ab- 
sterrent.'  £t  5. 176.  <  genitalia  oti- 
go.'  £t  item  Virg.  Oeorg.  9«  814. 
*  genitalia  semina  poscunt.'  Et  8. 
186.  <  obtusior  usus  8it  genitaK  ar- 
vo.'  Arnobios  8.  Advers.  Oent. 
'  Quid  ergo  dicemoe?'  *  Deos  pro- 
creare  ?  Deos  nasci  ?  et  idcirco  liit 
additas  genitalinm  membrotnm  par- 
teis,  at  sofficere  prolem  posseBt,  «t 
at  nova  quaqne  satM»riente  fc^tnra, 
quicquid  prior  setas  abetufinet,  re^ 
viva  substitutio  subrogaret  ?'  genitale 
autem  est,  qaod  ad  gignendnm  valet, 
qoodve  gignendi  vim  habet.    Cre^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCftBTII  CARI   DB  RERUH   NAT.   LIB.  I. 


879 


bile  ett  porro  idem  Yalere  genitabile, 
et  (eBittle:  qnemBdfnodain  pene- 
trale,et  penetrabile,  ntrumque  pro 
eeden  re  eftt  in  usn :  nt  ezitiale,  et 
eilitabiie :  imramerale,  et  innnmera- 
biile:  naturalifl,  et  natnrabilis.  M. 
Tail.  in  Lclio:  '  ita  pulcberrima  illa 
e(  mazime  natnrabili  carent  amici- 
^*  ita  enim  legitar  in  vet.  codic. 
Eiaot.  Mostell.  5.  2.  40.  <  Non  potnit 
fenire  orator  magis  ad  me  impetra- 
iNlis.'  Idem  Epid.  4.  2.  86.  *  Si  in- 
YeBio>  exitiabilem  ego  illi  faciam 
hBnc,  nt  iiat,  diero.'  Existimant  ta« 
aeo  qnidamdocti  viri  hoe  loco  legen- 
dam  gemUdlU^  non  ob  id  aolum,  qnod 
ita^bal>eant  aliquot  Ubri  mannscripti) 
Teram  ettam  qnod  tox  genitabm$  non 
videator  Latinis  nsitata.  Quod  an- 
tm  ad  versum  attinet,  aiunt  cliorenm 
CMe  pro  daetylOy  sen  spondeo :  qnam 
licentiam  sibi  interdum  permittont 
poetae*  Ego  hac  de  re  j  ndicinm  me- 
«m  non  iotorponam.  Tideriat  doc- 
tieres.  Sed  vox  genUidnHs  tamen  re- 
pefttnr  apod  Varron.  libro  de  L.  L.  4. 
obi  lanqnam  testem  prodncit  Lncre- 
ttt  verMUBy  ai  modo  locns  mendo  Ta* 
eat,  hia  Terbia:  *  A  qna  bipartita 
diTisiooe  Locretiufl  suorum  nnins  et 
figinti  librorom  ioitinm  feoit  hoc:' 
'£tlieris  et  terrm  genitabile  qnsB- 
Me  tempos.'  £t  apud  Tnll.  in  Ara- 
tot  *  SoUers  oatora,  et  rerom  geoita- 
m»  or4o,' iMmb.  AU  gemUalU,  sed 
nea  est  tanti.  boc  semel  memioisse 
opertt  pretiom  fnerit,  hajns  formm 
aonina  ntrioaqoe  significationis  esse, 
activeydicoyet  pa88iv8B«ita  placabilia 
qai  piacat  et  placator,  penetrabiUs  qni 
peaetratet  penetratur.  QuodminhBe 
mirnm  videri  debet,  cum  a  verbo 
neotromanare  procoderit  manabUe 
Laoretioay  et  a  volare  volatile  Vir- 
gittas;  aed  hoic  qnidem  aures  assne- 
vere,  ita  eora  vigilabUis  apnd  Varro- 
nem,  qofls  insomniam  affert ;  et  spon- 
giadeletiliay  qo88delet,apad  eondem, 
nt  tt  alibUe,  qood  aUt  et  dissociabilis 
apod  Uorat.  et  flebUe  c«pe,  qnod 


lacrjmas  det.  LncU.  Apod  Plantmn 
deniqne  in  Epidico,  diet  impetrabiUs* 
Fab.  Aliisg-tffittalis,  O.  Oif.Ms.  Sed 
non  tanti  est:  hoc  semel  monnisse 
opersB  pretinm  foerit,  hojos  fomuD 
nomina  ntrinsqoe  significationis  eseei 
activBB,  dico,  et  passivse,  itaplaeabiUa 
qoi  placat  et  placatur ;  peoetrabiUa 
qni  peoetrat  et  penetratnr.  Creetfft. 
Citator  a  Tnmebo  Advers.  ix.  26« 
versos,  nt  Lncretii,  *  JEtheris  et  ter- 
rae  genitabUe  qusRrere  tempus.'  qni 
qnidem  nnsqnam  nnnc  in  Lncretio 
oomparet.  Habet  quid  simUitudinis 
hic  noster,  et  magis  adboc  appropin- 
qnat  2, 1104.  *  Mnltaqne  post  mniidl 
tempus  genitale.'  vemm  ipsi  nnmeri 
nosqoam.  Tumebns  ex  Varrone  hao- 
sit,  cojos  veH>a  sunt  4.  de  L.  L.  '  A 
qaa  bipartita  divisione  Lncretins  soo- 
nim  ooios  et  viginti  librorom  initiom 
feeit  hoc :'  *  iEtheris  et  terrsB/  &c. 
Unde  snbiit  animuni  cogitatio,  pro 
Varrone  afferri  posse  morem  illom 
Veteram,  qui  Ubros  snos  nonnnnqoam 
cnm  cnris  secnndis  prsBlegere  atqoe 
edere  solebant,  de  qno  videri  possont 
Notse  in  TertolUani  Apolog.  p«  392. 
US.  409.  Pro  varietate  itaqne  nia- 
terim  in  plnres  initio  libros  distin- 
giiere  opus  suom  Poeta  potnit,  postea 
contrahere  nnmerum,  atqoe  ipsom 
exordiom  Poetica  iovocatiooe  exor* 
nare.  Neminem  aotem  offendat  gv- 
nUalU  (qood  reposuimns)  postreoMUn 
habere  hic  longamy  alias  passim  bre- 
vem,  qnnm  exemplnm,  nostro  simile, 
exstet  apod  Broukhos.  ad  TibulL  L  7. 
72.  atqoe  ipse  citet  Oifanins  in  Con- 
lectan.  inf.  p.  267.  nnde  patet  syU 
labam  i$  etiam  sine  csBsnm  aliqnando 
a  veteribns  productam  foisse*  Htm, 

12  Aeria  prianim]  Nota  hic  prtmtMi. 
vs.  14.  tiide.  vs.  18.  diwiqiu.  Preig. 

IS  /m<icm]  <lDire%significatsaUre 
et  sobagitare.  'initns'  coitos.  Ovidioa 
Fast.  4.  94.  *  Perqne  suos  inltus 
concipit  omne  genus.'  *  Inii '  ponitnr 
interdnm  pro  concnbui :  interdnm 
pfo  inveni :  ot  *  iniit  rationem  2'  in« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


880 


MOTiE    VARIOrRUM    IN 


terdain  pro  intreii :  nt  PliMitns  iii 
Fragin.  *  Iniit  te  minquan  lebris  ?* 
Ctttennn  in  pntcis  exemplaribui  le» 
gitnr  mdum  non  uikmn:  ac  si  pro 
pertnasione  et  volnntate  nntns  acci« 
peretnr:  nt  dicantar  animalia  sentire 
■ntttn  Veneria,  h.  e.  percipere  Vene- 
rem  id  annnere,  ut  in  amoreni  et  co* 
pulam  raant.  Reperitnr  etaaop  re- 
nntna  pro  B^gatione,  et  rcQtiere  re- 
nntareqiie  pro  negare.  Pius,  I.  e.  in« 
fresKam,  introitiim,  initinm  :  a  verJM 
kneo,  quod  valet  iogredlori  ut  inire 
aiagiatratnra,  inlre  viam,  et  inennfe 
aitate,  inennte  vere :  sed  non  disai- 
mnlaiio  in  QabrieHs  Paeml,  et  8ci« 
pioait  Tettii,  et  Bertlniano  et  Meni* 
miano  codice  scriptnm  esse  imUiMm, 
qna  scriptura  tamen  rejecta,  tnitirai 
retinui,  nt  habet  Vaticanni,  et  omnes 
typis  excnsi.  Sic  Ovid.  de  Veoerey 
Fai t.  4.  9S.  *  Jnraque  dat  cvlo,  et 
terrs,  et  natalibns  undis:  Perqne 
snos.initns  conttnet  omne  genus.' 
Idem  Lncr.  ii.  800.  *  Ut  videas  Initnin 
motus  a  copde  creari.'  Idemhoceodi 
lib.  iSS.  *  Unde  initum  primnm  ca- 
plat  res  qnsN]ue  creandi :'  et  lib.  3. 
879.  «Etmobilisilla  Vis,  initum  mo» 
tns  ab  se  qnae  dividit  ollis.'  Ltfmb. 
Atli  imtimm^  quod  doctis  placebit  ma« 
gls.  est  antem  in  roodnlo  voeis  <fdpi/- 
f ifffis,  res  triu  npiid  Oraeoos^  Latkios, 
et  qnos  non  P  Fitb,  Nwtum  B.  alH 
initimm:  eligat  Lector^  qnod-  magis 
placet:  penes  eundem  etiam  sit,  a« 
trum  per€MM$mj  an  pereuiia  legi  debeat. 
Creick,  Ms.  L.  B.  8.  MImm.  Ed.  1. 
Otf.  Par.  Coot.  Ms.  Bod.  nii^tiiR, 
node  in  Bas.  Mss.  Susii  roale  exscnl* 
pl  oemas  ntmctiMt  pro  sephjrro,  nt 
scribit  £d.  Angl.  novissimns.  Per- 
ewhm  habent  raoz  Mss.  1.  8.  L.  B. 
Oott  ed.  Orjph.  Nard.  Oif.  P.  in 
Marg.  Hmft 

Peremem]  lu  v.  l.  vulg.  t»tftwtp«r« 
MAkf.  videlnd.  Gif. 

Pereuletf  eordei]  HeHeaismus,  ut 
inf.  eod,  lib.  vs.  808.  *  menteis  per» 
Cidsii  BOveUas:'  et  Vurg.  ^. «.  496. 


'  lacemm  eradeliter  ora,  Ora,  manns- 
qne  ambas:'  et  sexceotis  aliia  mlio- 
rnm  scriptornm.locis.  Sic  aiitem  ha- 
bant  omnes  libri  impressi,  et  pleriqne 
libri  veteres.  neque  video,qnamobre» 
hanc  scriptnram  reficem  debeamns : 
percellere  enlm  plns  est,  qoam  peN 
cutere,  nt  ploribtts  verbis  doeoi  com- 
ment^  Horatlenis.  nempe  valet  per- 
vertcre,  prostemerey  dejicere,  tmrm' 
/BdlAAsiy,  (tic  enkn  interpretatom  re« 
peri  in  l«*xieo  Laitioo^Onece  mann- 
scripU,)  nt  apnd  Vlrg.  ft.  874«  <  Per« 
enlit,  et  fnlva  moribundnm  extesdit 
arena.'  Percntere  vero,  eit  ferire, 
et  icere,  et  permovere :  per  trensln- 
tionem  ad  animnm  edam  pertlnet,  et 
animnm  permovere,  atqne  mdeo  labe« 
lictare  significat.  Licet  tamen  hic 
legere,  percnsscr,  me  probante,  tmt 
certe  non  mpognante.  SicTer.  And. 
l.  I.  08.  <  Percnstit  illico  aniaHim,' 
Lamb,  £go,  qnom  yereiiUm  o  Msa* 
Logd.  Bar.  Oottorp.  Bodl.  prsler 
mnltas  editiones  coofirmari  videaa, 
rrcipere  non  dnbltavl;  eat  enim  in 
ilio  verbo  freqnens  Lncrettnsy  et  £n* 
ninm,  ut  sape,  seqnitor.  Is  auleai 
pag.  146.  *  Pefcnlsi  peetora  Pouu.' 
Um. 

14  Fera  peeudee]  Bratn  animalia 
qniB  facle  Itaiiiane  carent  dicootur 
pecudetty  et  pecora.  Virg.  Oeoff«  4. 
887.  *  £t  pecudum  costedie  solers.' 
Lncret.  8. 848.  *  Prssterea  genns  hn- 
manum  rancseque  natantesSqitainmi* 
gerta  pecudes.'  Marcellos :  *  Peons 
non  solom  qnadropes  aoimal,  veraoi 
emnia  tmimidia  pecndes  dirnntur. 
Fncos,  primo  ^eidos  libro  Maro 
igoavum  pecns  appellat.'  '  Peenina ' 
simplictter  Apuleins  de  Aaioo  nnreo 
libroll.  voctittuMmaliebrate:  cnjas 
httc  verba  smit  in  fidelibot  e<eaipla- 
ribtM :  *  Nec  tantnm  pecoiiiay  et  fe* 
rina,  veram  ioanima  etiam  divwe 
ijos  loffliois  numinisque  noto  Tege» 
tari.'  Inanima  Locios  appellat  eo» 
qofls  animam  non  habent.  M.  Tottios 
libro  Officiorom  8.  et  io  Hortensio : 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRRTII   OARl   DB   RERUM    NAT.   LIB.   I. 


m 


<  Kaoi  emn  obidU  solertii  ad«uranda 
est :  tom  e«  qaae  efl^t :  nt  inanUiia 
quae  sont,  TiTere  et  spirare  vldean* 
tnr.  Hac  loqaendi  fignra  Gellias  ani- 
nalla  taora  vocat,  qaa  os  non  sortita 
sant.  Pompeins.  Inori  minoris.  Ta 
acriba  wwurei  ore,  h.  e.  ore  privatiy 
at  cm^iU  minor  didtnr :  vel  ai«r«s,  al 
per  verbam  notins  et  mafis  gramma- 
ticara  dictionera  priscara  explicet. 
Agmina  pecoram  pecaaria  dicimas. 
£st  et  qoaftsB  inflexionis  pecns.  Plaii- 
tas  in  Radente.  4.  2*  $.  <  Men'  videe 
refbrre  nvidam  rete  com  8quammoM> 
peco.'  PaoM  Solinos  dicit :  unde  pe- 
attmis  venity  non  a  pecodey  sed  a  pe- 
core.  Pim^  Cor  /«tw,  omissis  raan» 
snetis  ?  an  qoia  feras  oraBes  siraplici- 
ter  bestias  dlxit,  oppesitiene  ad  ho- 
raines  fiu:ta?  qoemadmodom  idibi  rao- 
tas  pecodesy  non  pisces  solony  ot  3. 
U8l.  sed  et  csBlera  aninalia  dizit* 
fiu  1058.  Ifl67.  Uky  quia  amore  omnes 
efferantor  mansnetai  pariter  ae  fers^  ? 
Prtig. 

P^rmOUud  ptMUi  Pedibos  pro- 
teronty  fastidioBtes  etiam  aliraooias 
pr«  ona  volaptate.  Palso  ungtthe 
freqoenti  terram  percotere  signun  est 
alacritalis.  Maro  iEn*  9. 639.  ^ Jam 
comn  petat»  et  pedibos  qoi  spargal 
arenam.'  significat  id  qaoque  Veae- 
rera  appetere.  Claadius  in  Annali- 
bos:  ^  Equse  hinnibandai  inter  se  ter- 
ram  spargentes  calcibos.'  Qoidam 
codices  hafoent  penalMml.  Pios.  Sal- 
to  percorsant,  et  pnetereoot,  et  ita 
negUfooty  sciiicei  rebos  Venereis  in- 
tfiBt««  JLam^. 

Pa6ii2a  laUl  Piogoia.  qood  homi- 
ais  propriura  oit  Servios  ad  ioani- 
raala  transfertur.  MoMMn  inde  fimos 
appellator  qaia  loptas  segetes  facit. 
Maro,Oeorg.  1. 1. '  Qoid  faoiat  l^tas 
segetes:'  pro  ooramodis  et  polohris 
dizit.  Pmu. 

l&  Tinmmi  oanutt]  Transfretant, 
transmlgTaBt,  transnatant.  Sic  Virg* 
Georg.  3. 260.  de  eqoabos: '  Illas  do- 
cit  amor  trans  Oargara,  traasque  so- 


nantemAseaniarai  superant  montea^ 
et  flumina  tranant.'  A  nando  nata- 
bula  Lucias  appellat  in  Floridis  loca 
accommoda  natatlonibns.  Pins. 

Cap<a  tefore]  Bas.  Pias,  et  V.  L. 
Heinsianae  qttodfue  Upore*  Alias  res 
agtt  HeinsUM  ad  Claadiao«  Epithal. 
Honorii  vs.  303.  qonm  citat.  <  I^pio- 
tosqoe  tranant  amnes.'  qnod  nec  me- 
trum  patitur,  nec  sensns.  Preig. 

16  Inleeebri$qne  tuie,  4«.]  Versnm 
bdeeebritipie  induxi.  qnia  et  a  v.  1. 
abest,  et  necess.  non  est.  G^.  H. 
vs.  abest  a  qoatuor  cod.  maaoseriptis 
(etiam  Oott.  Bodl.'  et  Ed.  Pii,  et  Bas. 
imo  prscedens  etiam  ab  otroqne  L. 
B*  prsBter  oranes  fiere  irapressos)  ne- 
qoe  eom  Naogerius  oeqoe  Pootanos 
habneront:  desideratur  deniqoe  io 
oodicib.  Vicetin.  et  Parisiensib.  Ma- 
mUos  unus,  vir  dootusy  ex  auctoritata 
veteris  cojusdam  codtcis,  (qnemad- 
modum  mlhi  religiose  asseveravit  Bo- 
natus  Janottos,)  nobis  eura  restitnit. 
Amicns  qoidam  mens,  iogenio  et  doc- 
trma  pnestantissimus,  patat  ease  ab 
ipso  MaruUo  factum,  ac  pro  Lucre* 
tlaao  sappQBitaro,  com  potaret  ille 
aliquid  deesse,  neque  desit  qnioqnam. 
Sic  enimhonc  locnm  hoc  versodeleto 
explicat:  ita  capta  lepore  qosiqoe 
pecos  *Te  seqoitorcopideyqno  qaaai« 
qoe  iBdocere  pergis.'  ego  aliud,qao<l 
dicam,  oihil  habeo,  oisi  qood  mihi  vi- 
detor  versus  Locretio  dignissimos» 
jam  ba  dose  voces  in  extremo  verso^ 
watura  aaimenlam,  ssepe  ab  eodera 
itcm  osorpate  sont :  nt  infra  hoc  li- 
htOy  104.  ^  Nec  porro  secreta  cibo 
natura  animantum  Propagare  genus 
possity'  &c.  ibid.  in  extremo,  1037* 
^  Nam  velnti  privata  cito  natura  ani- 
raHBtum  Difiluit,'  &c.  iMmb.  Hunc 
versnm,  quem  non  agnoscit  B.  neque 
plurimi  alii  Mss.  et  impressi  Codices, 
e  TCtere  Codice  inseruit  Marollus: 
etquidni  pro  genaino  reciperemus? 
est  enim  Locretio  dignissimos ;  et  si 
deleator  iste,  torbata  «obito  essent 
omnia,  et  obscura.  Creeck,    Potest 


Delpk.et  Vwr.CUu. 


iMcret. 


3  K 


Digiti 


zedbyGoOgle 


882 


KOTiE   VARIORUM    IN 


hic  verflns  abesse,  nisi  forte  ciilqaam 
duram  Dimis  videatur,  quod  tam  sim- 
plioiter :  '  lepore  capta  quasque  pe- 
cos '  dicatur  sequi  Venerem,  oec  ex- 
presse  pateat,  quo  lepore  ?  Preig. 

17  Quamque]  Q.  v.  atmque,  (ut  Flor. 
et  Bodl.)  G\f.  Duo  libri  manuscripti, 
et  novem  impressi,  habeut  ^iiocKfii- 
que :  utraque  scriptura  probabilis  est. 
Lamb,  Quocunquey  B.  et  alii.  Creech. 
Videtur  bnc  ocnlos  quodammodo  ha- 
buisse  Lactantius,  scribens  2. 6.  <  Cs- 
terum  si  Dii  essent,  huc  atqne  illuc 
passim  sine  nlla  necessitate  ferren- 
tnr,  sic  auimantes  in  terra ;  qnomm 
quia  llberse  sunt  voluntates,  huc  at- 
que  illuc  Tagantur  nt  libuit ;  et  quo 
quamque  mens  duxerit,  eo  fertur.' 
Hav. 

Pergis]  Ms.  L.  B.  2.  tergUy  nt 
et  1.  sed  ibi  recta  superscrlbitur  lec- 
tio. 

18  Fluviosque  rapaceii]  Sic  Virgil. 
Oeorg.  8. 142.  ^  fluviosqne  innare  ra- 
paceis.'  Lamb. 

Monteii  fluviosque]  Valles  omisit, 
qula  fluviorum  fortasse  conspectut 
jam  involvuntur:  unde  et  inlingua 
Hebrseorum  Nalial  '  vallfm '  pariter 
et  torrentem  notat  Preig, 

19  Prundtferasquel  Sic  v.  1.  q.  G^, 
Frundiferasque  domoi  avimn]     Ni- 

dos  fnmdiferoM  autem  excudendum 
curavi,  libros  manuscriptos  et  vete- 
mm  auctoritatem  secutus.  Lamh,  Ci- 
tat  Servius  ad  Virg.  Oeorg.  2.  372. 
nbi  docet  sic  legendum  Maronis  ver- 
sum : '  Praecipue  frondis  tenera  i.  I.' 
quia  antiqui  frondis  dixemnt  in  nom. 
sing.  pro  qno  nunc  frons ;  cui  tamen 
lectioni  adversatur  Nonius:  Frons  pro 
fronde.  Virg.  Oeorg.  2.  *  frons  tenera 
imprudensque  laboris.'  Malui  autem 
per  u  qnam  per  o  eiferre,  Ennianam 
anctoritatem  secntus,  apnd  quem  pag. 
328.  *  populea  fmns/  et  pag.77. '  Ru- 
rescant  frnndfs.'et  pag.  69.  *  Arbus- 
tum  fremitu  sylvai  fmndnsai.'  Hav, 
FruMdiferasque]  Sic  inf.  257. « Fron- 
dlferaaque  novis  avibns  canere  un« 


diqne  sylvas.*  <  domos  avinm*  anlem 
dixit  ;  qnemadmodum  Virg.  Georg. 
2.  209.  '  Antiquasqne  domos  avium.' 
et  Stat.  Achill.  2.  16.  <Jamque  ti- 
mens  qna  fronde  domum  suspendat 
inanem/  Preig. 

20  Incutifne  blandum  per  pectora 
amorem]  Vt  incntere  metnm,  bellnm, 
ictnm,  sic  et  amorem  dicnnt  poeta : 
est  enim  amorls  plaga  gravis.  qnod 
autem  hnic  participio  addidit  hrifiew 
*  blandum/  significavity  in  amore  do- 
lorem  ioesse  cnm  voluptate  conjunc- 
tum.  notum  est,  Amorem,  sen  Cnpi- 
dinem,  ykwcdwucpop  a  Platone  dici. 
quod  attribult  et  Veneri  Catnllos 
Carm.  69.  18.  ad  Maoliom :  '  non 
est  Dea  nescia  nostrlQus  dolcem  cn- 
ris  miscet  amaritiem.'  Sed  idem  ta- 
men  etiam  ipsi  Copidini,  carm.  de 
Pelei  et  Thet.  nnpt«  66.95.  <Sancte 
puer,  cnris  hominum  qui  gaudia  mls- 
ces.'  Usns  est  Lncretius  eodem  ge- 
nere  loquendi  eod.  libr.  inf.  922.  '  £t 
simul  incnssit  snavem  mi  io  pectore 
amorem.'  Lamb.  Observandnm  in  re 
blanda,  snavl,  jncunda,  usurpari  rh 
incutere.  tamen  et  ita  Horat  In  Ep. 
1.  14.  26.  ^foraix  tibi  et  niicta  popi- 
na  Incntiunt  urbis  desiderinm.'  Ita 
et  in  1.  Lncret.  923.  '  £t  aimnl  in- 
cnssit  suavem  mi  in  peetos  amorem.' 
Fab. 

Incutiens,  Ifc^  Inf.  h.  l.  vs.  921. 
'  Percussit  tliyrso  landis  spes  magna 
menm  cor,  Et  simul  incnssit  saavem 
mi  in  pectus  amorem.'  Preig. 

21  EfficiSf  ut  cupide]  Snnt  enim  io 
singnlis  animantibus  innatae  mirap  con- 
junctionis  et  procreationis  libidlnes. 
Qnidam  docti  legendum  putant  m- 
piday  ut  cohaereat  cnm  voce  pecude», 
Lamb. 

Generatim]  Per  genera  qnsqne 
anlmalia  foetus  propagant.  Leo  leo- 
nes,  equus  equos,  et  sic  Incaeteris  si- 
mllibns.  Hiec  adverbia  sic  exeuntia 
referuntnr  in  nomina  qnibns  compo- 
nuntur,  et  hanc  praepositionem  per : ' 
ut  geoeratim  per  singnla  generai  mu- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LVCRBTII   CARI   DB  RERUM   NAT.   LIB.  I. 


883 


nlcipatim  per  municipfs,  vicatim  per 
▼icosy  ostiatim  per  ostia,  tributim  per 
tribosy  popolatim  per  popiiios :  ms- 
ticatim  tamen  ru5tice  significat,  nr- 
banatim  nrbane.  Pomponius : '  At  ego 
msticatim  tangam,  orbanatim  nescio.' 
Tnatim  tno  more.  Artuatim,  ut  illa 
priora,  per  artus :  generatim  per  ge- 
nera.  Aliter  tamen  ntitnr  Varro  lib. 
5.  de  L.  L.  Qnandoque  snnt  simplici- 
ter  adverbia:  ut  moderatim  idem  est 
qnod  moderate :  canatim  more  canis : 
Buatim  more  sois :  boatim  more  bo- 
Tis :  nt  si  dicas  canatim  rabiem  exer- 
cet^  tnatim  spurcatur  et  volutatur, 
et  boatim  incedit,  ant  aspicit,  ant 
comedit.  Coxim  significat  in  coxis. 
Laberins :  *  Quantum  est  hominnro 
qni  coxim  cacant.'  Agminatim,  tur- 
matlm,  dense,  inntar  turmae,  ant  ag- 
minis  :  Telitatim  ultro  citroqne  more 
▼elitnm.  Zonatim  per  zonas.  Cunc- 
tim  per  cunctos :  qno  adverbio  Sido- 
nios  et  Apuleins  otuntur.  EfRictim 
Plauto  ardenter.  Exquisitim  exqui- 
site :  et  multa  id  genns,  quae  libeos 
omitto.  Dictione  generatim  utitur 
M.  Tnllius  libro  11.  de  Oratore  :  pro 
qua  recentiores  minus  nitide  genera- 
liter  dicunt.  Idem  Cicero  in  Verrcm 
actione  qnarta :  '  Ergo  ab  universa 
provincia  generatimque  a  singulis 
ejos  partibusnonsolnmdiligitnr,  sed 
etiam  oroatur.'  Idem  infra  in  sep- 
tima.  *  Quid  sigillatim,  potius  quam 
generatim  atque  universe  loquar?' 
Piua,  KariL  rlttiov  iKd/rrou  yiuos^  sc- 
cundum  genera.  Lamh.  Vocabulnm 
Lncretioamatum.  *  Generatim-saecla, 
q.  d.  Sfcculum/  h.  e.  genns  qneqne 
suum.  '  Generatim-SKcIa.'  ut  apud 
Ter.  *  semper-lenitas.'  Preig, 

Sacla  propagent]  Sua  genera  am- 
plificent  ef  multiplicent,  in  hoc  eo- 
dem  yerbo  producit  primam  syllabam 
infraeodem  libr.  ^Propagare  genus 
possit,  vitamque  toeri.'  Et  sane  Lu- 
cretius  prsepositlonem  pro^  in  pleris- 
qne  compositis  nnnc  prodocerey  nunc 
corripere  lOlet.  Lamb, 


Sacla]  Vox  Lucretiana,  qua  et  alii, 
ut  Manilius  in  2.  nsi  sunt ;  ntitur  qno- 
qne  Lucanus  in  fine  lib.  vi.  816. '  Qna» 
jubeat  vitare  plagas,  qnae  sscula 
mundi.'  sic  legit  vetus  liber,  non 
ndera,  Graeci  poetae  ^v\a  vocant. 
Horat.  genus. '  piscinm  genu8/Od.2. 
lib.  1.  Id  antem  significat  qnod  vul- 
gus  vocat  species  animalium :  vnlgus, 
inqnam,  nam  certe  non  ita  veteres 
Latini;  quod  ostendltMuretus.  De 
ea  voce  sic  scribit  Adrianus  Tnrne- 
bns  lib.  26.  cap.  18.  <Secla  fera- 
rum  cnm  apnd  Lucretium  legerem, 
snoiit  qnaerere  unde  sumpta  csset  ista 
saeculi  significatio  in  veteri  scriptore 
tam  nova  taniqne  insolita,  nec  aliis 
auctoribus  Latinis  nsnrpata.  Igitnr 
Lucretium  existimavi  non  tam  notio- 
nem  hominibns  Latinis  receptam  se- 
quntum  esse  in  hac  nsnrpatione, 
quam  vocabuli  originem  et  natales, 
ad  qoos  redegit  significatiouem  vlm- 
quevocabuli.  Nam  saecnlnm  ab^iicia 
dednci  videtnr :  cum  aspiratio  uiillies 
in  sibilnm  desciscat,  nt  notnm  est  : 
X  antem  et  k  transponantur  inviccm 
sedibus  mutatis.  cum  antem  riXucta 
Grsecis  saepenumero  aetatem  signifi- 
cet,  tamen  etiam  genns  declarat,  ut 
in  Lucretio  saeclum,  ut  cuni  Graect 
dicunt,  {6pKa  esse  iiXuctav  i\dpov  ^ 
ZopKhs^  i.  e.  hinnulum  esse  genns  et 
sobolem  cervi.  aut  si  cni  hoc  nimis 
repetitnm  videtur,  ut  cum  quis  dixit, 
Vae  aetati  tna;,  pro  vae  tibi :  sic  licet 
existimare  sapcnla  bucera  eadem  ra- 
tione  dici  et  pro  bnbns  ponl :  qnod 
et  verins  puto.  Ejusdem  illnd  et 
novae  significationis  est.'  Fallitnr: 
legendnm  enim  {hp^,  ^  O^Aeta  iKdpou 
4  ^pxds,  onde  et  ^dpKvy  pro  leone. 
nam  j^hp^  et  thp^  eadem.  Id  autem 
notaverat  Hesycbins  quasi  remnon 
vulgarem  ;  ut  et  reipsa  talis  est. 
Fab. 

22  QtMP  ^iumuifn  rervm]  Quia  ab  illo 
locoy  '  per  te  qnoniam  genus  omne 
animantum/  &c .  longnm  est  byper- 
batum,   multaque   ioterjecta    snnt» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


884 


NOTiB  VARIORUM    IN 


iterat  copiiUtionein  illaiB,  ^  Qoo* 
niun/  hoc  modo :  *  Quoniain  igitar 
sola  reriim  nataram  gabemas,  &e,  Te 
tociam  cupio/  &c*  Lamb, 

23  Dioi]  Viules,  aerias,  cceiestei. 
Aibf  Gracis  generosos :    onde    Ho- 
mero  Aibf  'AxiAXc^.     Dia  Camilla 
Virgilio.  et  Persio  Sat.  1. 44.  *  Qiise- 
rnnt  Romnlidae  satari  quid  dia  poe- 
roata  narrent :'  pro  nobilibus,  et  ge* 
nerosis,   et   absolutissimis.      Diales 
lares  vocantur  vitales,  b.  e.  vitse  prae* 
stites,  yel  qnos  sob  dio  colimns.   Sub 
dio  dicebantnr,  et  tub  divOf  sub  ccelo, 
ittb  aere,  in  aperto.    Subdiales  di- 
cuntur  ambnlationes,  qnse    snb  dio 
fiunt,  qnas  Grseci  vocant  hypethras, 
et  paradromidas ;  qnibos  utimur  tnb 
operto,  iidem  vocant  hypostega.  Pom- 
peii  verba  subjonxi :  '  Dium  antiqui 
ex  Graeco  appellabant  a  Deo  ortom, 
et  dinmnm    snb  coelo  Inmen.  Zc^f 
Dios :  unde  adboc  snb  Dio  fieri  di- 
cimus,  quod  non  fit  snb  tecto :  et  in- 
terdin,  quod  contrariom  est  nocti.' 
Ptics.   Aerias,  sen  «therias,  sen  diur- 
nas.    *  Dium '  (inquit  Festns)  <  quod 
snb  ccelo  est :  ez  quo  sob  Dio  fieri 
dicimns,  qnod  sob  coelo  fit,  et  non  snb 
tecto.'  interdunidinmideni  valetquod 
divinum.    Virg.  £n.  11.  657.   '  dia 
Camilla.'  Hor.  Sat.  2.  lib.  1.  <  macte 
Virtnte  esto,  inqnit  sententia  dia  Ca- 
tonis.'   Idem  Lucr.  2. 172.  *  Ipsaqne 
deducit  dux  vita;  dia  volnptas.'  Lamb. 
In  luminiM  ora$]  Interpretare  re* 
giones  aerias.    Ora  proprie  loquendo 
regio  littoralis  appellatnr.    Sed  fac- 
tum  est  demum  latins  verbi  significa- 
tum  :  nt  perperam  loqoantur  iili,  qui 
orasfunes  appellant,  qnibns  religatur 
navis,  qnos  Grapci  '  prymnesia'  dicti« 
tant :  Ovidius  et  caeteri  pecuiiariter 
*  retinacula.'  Propertius  libro  elegia- 
con  secundo :  '  Nam  melius  duo  de- 
fendunt  retinacola  navem.'  De  pryra- 
nesio  sic  Pompeins :   '  Prymnesius 
palns,  ad  quem  funis  nauticus  religa- 
tur,  qnem  alii  tonsnlam  dicunt.'  Oras 
pro  regionibus  capiuntur,  et  parti* 


bns,  aVarrone  libro  4.  de  L.L.  *  OriQ 

dituntnr  qtaaecnnqne   extremitatea.' 

Quod  si  apnd  Livium  comperis  *  de- 

cedentes  a  littore  incidi8seor«s,'sei- 

to  mendosum  esse  codicem,  et  Ura 

scribendnm.  qnem  fcednm  Sipontini 

lapsum  demonstrat  alibi  codex  U- 

▼ianns,  in  qoo  passim  iof«,  non  oras 

scribitur  :  qnae  coria  in  fastigio  fn- 

nium  vel  pro  fnnibns  tanqnam  firmi- 

ora  et  humori  magis  invicta  annectc- 

bantur.  Qni  st  inter  caKtera-exempla 

sui  lapsns  fncos  affert,  ut  Qniotiliani 

testimoninm  libro  primo  ita  acriben- 

tis  :*Solventibnsqne  oram  bene  prece- 

mnr;'  Respondeamiis,macaloanmes- 

se  exemplar,et  anctoritate  Sipontini, 

quae  inter  grammatistas  et  literatores 

non  parva  est,  convulsnm  circnmferri. 

Est  enimin  Qnintiliano  recognoacen- 

dnm  ora  casu  sexto,  non  oram :  nt  *  or» 

solvere'  sit  ab  ora,  h.  e.  a  littore  re- 

cedere.    Prodivis  error  fnit  et  facile 

admissus,  putantibos  semidoetis  *  sol- 

vere  ora'  grammatice  non  did :  per- 

suasis  a  Sipontino  *  oram'  significare 

retinacula.  *  Ora'  proprie  dicitnr»  aoc- 

tore  Plinio,  quae  Graecis  egialos.  Vd 

fignrate  dicimus  '  oram  solvere ;'  nt 

solvere  vitam,  hoc  est,  a  vita  discer 

dere.    Priscianus,  cum   omnes  orae 

significationes    poneret,    non   dixit 

oram   significare   retinacola.    Male 

feriatns  essem  si  Riogium  Bergoma- 

tem  musarum  grunnienti  rostro  deli- 

tias  submentem  confutare  acrins  ex- 

perirer :  qnando  est  gloria  praeterire 

asellos.  PiuM,  In  lucem  :  in  regiones 

Inminis.  nsitatum  genns  LncretiOy  inf. 

eodem  lib.  vs.  178.  '  Dum  tempes- 

tates  adsuot,  et  vivida  tellns  Tato 

res  teneras  effert  in  Inminis  oras.'  et 

2. 577.  *  Quem  pueri  tollunt  visentes 

luminis  oras.'  ibidem,  617.  '  indigoos 

esse  putandos,  Vivam  progeniem  qm, 

in  oras  luminis  edant'  5.  226.  *  cum 

primum  in  luminis  oras  Nixibns  ex 

alvo  matris  natura  proiudit.'  et  sspe 

alibi.  idqne  imitatus  est  Virg.  Geor. 

2.  47.  *  Sponte  sua  qnas  se  toUiint  in 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   CARI    DK    RBRUM    NAT.   LIB.   I. 


685 


laaunb  orat :'  et  £0. 7.  960.  *  snb 
luBiois   edidit  oras.'     Sed  videtar 
itterqae  ab  Enoio  nioisisie.  sic  enlin 
iHe  pog.  51.    *  At  si  se,  som  qose  de- 
derat  io  Inmiois  oros/  saon  Aotem 
apvd  Enmnm,  Ttlet  enm,  sen  ipsnm. 
Idem  pag.  S8.  <  O  Rom^   Romiile 
dicy  o  Qnalem  te  patrise  cnstodem 
Dii  gennemot  ?   To  prodnzitti  nos 
intfm  Inminis  oras.'  Aniobios  Lncre- 
tii  Terbomm  amator,  lib.  %,  advers. 
Oent.    <  Anteqoam  Tages  Thosens 
oras  contingeret  InmHds/ dEc.  Iicm6. 
S4  NeqM€  JU  lakM,  4*«.]  S4c  CaHi- 
mncbns:  TCrSix^»^^'^'''*^*^^^^ 
Xpyfiii    'A^^dl^rnf;   Ti0fa(i)r,  Srf  /ui 
fglKifn  TRvra  /aAm.  L  e.  '  Qnid  lepi- 
dnm,  qnid  jncnndnm  slne  Cypride 
pnksbra?    Vita  Tale,  hssc  cnra  mi 
esae  nbi  desierint.'    Tale  iere  est 
iUnd  Menandri,  qnod  refert  Plntar- 
cfans  libro,  vwt  8^Tdr  vif^k*  hmifw : 
'Aimr  Im  if ,  jralTbir  ^lp^  fiK^ini  rhv 
jwo^  4^f  MXa  ravt^  U$*  4fiatf9if.  1. 
tr,  *  Orania,  qnse  vWnnt,  et  solem  no* 
bfs  connnaoem  tntnentar,  hsec  volop- 
tati  servinnt.'  ex  qno  Or«ci  iuc6efjpw, 
et  ii^n/ppSdnoif  appellant,  qnod  Latini 
inTeaostam,    i.  e.  Illepidom,  atqae 
inomatnm.  M«TnlL  eplstolamm  llb. 
7.  ad  Volnmn.  *Sed  qnoniam  tanta 
htx  est  in  nrbe,   nt  nibil  sit  tam 
Aa^jyy,  qnod  non  aHcni  rennstnm 
irldeatnr,  pngna,  si  me  amas/  &c. 
qno  loco  legitnr  In   tibris  volgatis 
hnpwy  mendose.  Ltmh, 

Neque  mMh&e']  Nam  a  Venere 
Vennstus.  Monet  Interpres  locmn 
Oeeroms  7.  Ep.  in  ea  qnse  prior 
C9t  ad  Votnmntnra,  cormptam  esse, 
ae  pro  Htcvpop  legendnm  esse  iuc^&ripep. 
at  CKO  scio  qni  probare  posstat 
legendnm  esse  potins  iypoueop.  nam 
iucdefipds  liand  facile,  opinor,  reperi- 
atnr;  dein  Cicero  plos  nno  loco 
agrestem,  senrastlcnm  (i.  e.  Aypoucoif) 
opposnit  rf  ▼enastns,  lepidns.  81 
qnld  mtrtandnm  sit,  posset  et  legi 
iicOKXiOWf  i.  e.  &fra{8cvroF,  ex  Hesycbio. 
origo  Tocis  notlsslma  est.  sed  ea  loci 


Irajns  non  sant ;  et  raptim  scribhnns. 
Pab. 

25  Tf  iacunn  eiudeo,ifc.']  Qnsrritnr 
a  doctissimis  viris,  qnid  sit,  quam- 
obrem,  com  Lncretins  Epionri  ratio* 
nem  et  sententiam  hoc  poemate  ex* 
primere  institaat,  Epicnrns    autem 
dlcat,  Deos  neqne  bone  meritis  capi, 
neqne  gratia  flecti,  neqne  irasci»  ne- 
qoe  res  mortalium  cnrare,  hoc  loco 
tamen  Venerem  Lncretins  imploref, 
eam  sibi  in  sno  poemate  scribendo 
sociam  adjongere  cnpiat:  precetnr 
deniqne,  nt  illa  Interea  dum  ipse  re- 
mm  natoram  explicat,  terras  et  ma- 
ria  tranqnillet,  bella  componat,  et  pa- 
cem  constitnat.    Exstat  bac  de  re 
emditissima  P.  Victorii  Florentlni 
ad  Joan.  Casam  Florentintmi  epis- 
tola :  in  qna  haic  qnaestioni  ita  putat 
responderi  posse,  si  dicamns,  Epicn- 
rnra,  tametsi  voluerit,  Deos  nihil  ne- 
qne  habere  negotii,  neqne  aliis  «xhi- 
bere,  ^x^  tamen,  i.  e.  preces  non 
sustulisse,  et  TOta  mortaliom  de  snis 
rebns  a  Piis  immortallbns  andiri  pn- 
tavisse,  ant  certe  Deos  immortalels 
propter  eornm  prsMtantem  et  excel- 
lentem  oatnram,  ab  bominibns  ve- 
nerandos  et  colendos  esse  censuisse. 
Utitur    antem   scriptoris   locnpletis 
Plntarchi  testimonio ;  cnjns  h»c  ver- 
basnnt  in  libro  adversns  Coloton  Epi- 
cnrenm  :  irms  ohf  knrOKUwnHn  f  ^,  «ol 

^{ar,  &i  vpointlvfiffv,  ^twMri  «d  A^, 
K«l  T^  ^dro»,  MSkirpo9Tomk0fu,  imI  ^Aid- 
f «F,  h  raa  hpxM  koX  rois  litfpMtw 
kpeupovfftP.  i.  e.  '  qnomodo  igitnr  na- 
toram,  et  animnm,  et  animal  relin. 
qnnnt?  nt  jnsjurandnm,  ut  preces,  ot 
sacriMam,  nt  veoerationem  et  ado- 
rationem,  verbo,  et  aientes,  et  siaMi- 
lantes,  et  nominafites  ea,  qn»  princi- 
plis  et  decretis  everUmt.'  Eodera  per- 
tinet  id,  qnod  scribit  M.  Tnll.  lib.  1. 
de  Nat.  Deor.  *  Si  nihil  alind  qnaere- 
remns,nisl  nt  Dcos  pie  coleremus, 
et  ut  snperstltione  liberaremor,  satis 
erat  dictnm.  nam  et  prsestans  Deo- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


886 


NOTiE  VARIORUM   IN 


niin  oatnra  bomtnam  ptetmte  colere- 
tiir,  cum  et  eteroa  esset,  et  beattssi- 
ma.  babet  eoim  veneratiooem  jastam 
.quicquid  excellit,'&c.  Ibid.  *  Hi»  ter- 
roribus  ab  Epicoro  soluti^  et  io  liber- 
tatem  vindicati,  oec  metoimas  eos, 
quos  intelligimos  oec  sibi  fiogere  ul- 
lam  molestiam,  nec  alteri  qusrere : 
et  pie  sancteqne  coHmns  natnram 
excellentem  atque  prestantem.'  Ego 
ut  P.  Victorio  assentior,  ita  boc  etiam 
dict  poBse  puto,  Lucretium  in  prooe- 
roio  sni  poeroatis  non  ut  philosophami 
sed  ut  memm  poetam,  a  Deo  opem  et 
pacem  petere :  et  tamen  in  eo,  quod 
a  Venere  potissimnm  aoxilium  petat, 
non  longe  ab  Epicuri  sententia  disce- 
dere,  qni  sammnm  bonom  in  volnp* 
tate,  atque  in  non  dolendo  constt- 
tuat ;  ut  omittam  qnod  bomo  Romanns 
neqne  indecore  neque  inepte  Vene- 
rem  Romanornm  matr<>m  imploravit. 
Lmnb,  Non  tam  sibi  qnam  versibns 
Buis  sociam  Venerem  optat.  nempe 
inquit ;  nt '  obscnra  de  re  tam  liicida 
pangam  Carmina,  Mns«o  contingens 
cuncta  lepore.'  Preig. 

26  Pangerel  1'ranslatnm.  nam  pro« 
prie  agricolas  plantas  pangere,  i.  e. 
infigere,  dicuntur.  M.  Tullius  ad  Ti- 
ron. '  AnpangisaliquidSophoclenmP' 
sic  idem  Lucret.  lib.  4.  in  prooemio.  vs. 
8.  *  Deinde  quod  obscura  de  re  tam 
lucida  pango  Carmina»'  Lamb, 

Coiwr]  Conari  boc  loco  cogitare 
est,  sibi  aliquid  proponere,  decer> 
nere,  Sce.  wpoMpHoBm.  ita  in  hocce 
lib.  v8.  0S6.  'cum  dare  conantur.' 
ut  et  in  6.  'namqoe  ipsa  de  re  jam 
dicere  conor.'  Sic  Varro  in  praefatione 
lib.  1 « *  qno  brevius  de  ea  re  conor  tri- 
bus  libris  exponere.'  Non  aliter  Te- 
rentii  ille  locus  accipiendns:  '  Cona- 
bar  tibi  obviam,  Dave.'  i.  e.  de  te  con- 
veniundo  cogitabam.  neque  porro  alia 
ratione  accipiendum  est  quod  alibi 
dixit:  Msthuccine  conari  qneam?' 
Ibi  certe  conari,  velle  est,  vel  cogi- 
tare.  Ita  Plantns  alicnbi,  '  Neque 
conari  id    facere    aodebatis    prius/ 


Qnid  qood  Grseci  otnntnr  verbo  v«- 
paffBai  in  eadem  notione  ?  ranim*ease 
fateor;  neque  tamen  dubium  est.  sic 
enim  Menander  dixil  in  utili  illa  sen- 
tentia,  et  nemini  nnqnara  aatis  ao- 
dita.  fiii  V€un  irtipm  irurrc^iv  &c^  Ubi 
illnd  fji^  ntpA  significat  '  noli ; '  ad 
verbum  autem  significat,  *  ne  cone- 
ris.'  Livius  item  in  1.  sic  osarpavit 
haoe  vocem  ut  Plautns,  Terentius»  et 
Lucretius :  '  Ancta  civitate  magnito- 
dine  urbis,  formatis  omnibns  doml  ad 
belii  et  ad  pacis  nsns,  ne  semper  opes 
armis  acquirerentnr,  consilio  angere 
imperinm  conatns  est'  i.  e.  sibi  pro- 
posnit.  Atque  adeo  locum  quemdam 
Ctceronis  ex  Eptst  4.  lib.  5.  emen- 
dandum  puto.  En  tibi  illins  verba : 
'Nnnc  mihi  Qnintus  frater  meos, 
mitissimam  tuam  orationemy  qnam  in 
senatu  habnisses,  perscripsit ;  qoa  in- 
ductos,  ad  te  scribere  snm  coactos.' 
Ibi  oemo,  qui  saltem  admooitns  foe- 
rity  dubitabit  quin  legendum  sit  coiia- 
tM$,  non  coactui ;  quam  vocem  et  sen- 
tentia,  et  rh  indudus,  sads  respttUBt. 
Fab. 

27  ilfeiiiiiuiid<t]  Memmio  Qemello: 
qni  praetor  fuit  in  Bithjrnia,  et  postea 
exsnlavit  Athenis,  nt  perspicere  licet 
ex  M.  Tullii  ad  eum  epistolis  Ubr.  IS. 
Memmiada  antem  pro  ilfeiiiBBto,  nt 
Scipiadig^  apud  Horat.  Sat.  2. 1. '  Vir- 
tus  Scipladse,  et  mitis  sapientia  Lsb- 
li.'  et  apud  Virg.  ^n.  6.  S4S.  '  doo 
fulmina  belli  Scipiadse.'  et  idem  La- 
cret.  1.  44.  '  Qnod  soperest,  Yacnas 
aureis  mihi  Memmiada,  et  te^'  &€. 
Ubi  tamen  vulgo  legitur,  miki  MeM" 
miuM  et  te,  ut  sit  rectus  pro  vocandi 
casu.  Lam6.  Caius  Memmina  Oe- 
mellus  dicebatur;  ille  ipse,  de  f^o 
Catnllns,  qui  ei  subiratus  erat,  scrip- 
sit,  O  Memmi  bene  me,  tfc,  qnae  quia 
turpicula  snnt,  hnc  non  transferentor. 
De  illo  saepe  apud  Ciceronem.  Fab, 
Memmius  Gemellus,  qiiocum  Athenas 
olim  profectus  erat  Lncretiusy  et  qno 
familiariter  utebatur  :  de  illo  antem 
plurima  videat  Lector  in  diaserU- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCItETII   CASI   DB  RERUM   NAT.   MB.   I. 


887 


tione   GifsDii    de   geute    Memmia. 
Cretck. 

28  Onuifttm]  Ora  latum  in  Yet  Gro- 
Dovti  cod.  coDJecit  Salmasijig  aUatum 
pro  ezaltato  et  excelso,  ut  vivatum 
idem  dixit  Liicretiiis  8.  410.  657. 
680.  at  vox  aitata^  iicet  ApoUinari 
Sidonio  aliisqne  sequioris  setatia  nota 
fuit,  vix  tamen  forsan  erat  Lncretiani 
sevi.  Creeek,  Ms.  Omnibue  ora  latnm, 
Unde  WalliuSy  et  cum  eo  Vossins,  fe- 
cit  OmnibuB  pralatum,  Qnod  noo  vi- 
detnr  rejiciendum.  q.  d.  quero  reUctis 
rebus  (nota  formnla)  volnisti  ex- 
cellere,  sen  cnrasti  ut  excelleret. 
Preig. 

29  Dietis]  Alibi :  ^  doctis  dictis.' 
Preig. 

Leporeml  Tn  leporis  Dea,  »ter- 
num  et  divinum  meis  versibns  lepo- 
rem  asperge.  nam  sine  te  essent  iUe- 
pidi  atqne  invenusti.  Lamb, 

SO  Ej/iee]  A\,  et  face.  melins  :  ito 
enira  vincolnm  erit  in  hoc  versn  cum 
superioribus.  Fab, 

Mcenera]  OflScia,  expeditiones.  Be- 
ne  rogat  Venerem  ut  bellum  se- 
det.  Sunt  enim  Amor  et  Venns  dno 
nnmtoa  pacis  amica,  ita  canente  Pro- 
pertio  8.  S.  28.  'Pacisamor  Deus 
est :  pacem  veneramnr  amantes.'  Pe- 
rit  amor  audito  classico,  qni  corda 
otiosomm  occnpat :  quales  castra  no- 
Innt :  sed  *  tnbas  et  lituos  procul/  ut  ai  t 
Maolins.  Pjks.  Ita  ▼.  1.  Gtf.  Mee- 
nera,  Mwuraymtma^  mnnia.pania, pn- 
nio.  PeenuB,  Punicus.  cairantei,  cn- 
rantes.  Ennins  plus  semel.  De  con- 
versione  rov  oe  in  u  dixit  eruditus  In- 
tcrpres  Colnmnse  Dnillianae.  adde  et 
snperiortbns  oinos  nnns,  ut  in  illo 
saxo  legitnr  de  qno  in  vita  Peyreskii 
mentio  fit ;  cnjus  exemplar  a  SirmoD- 
do  Viro  Doctiss.  editnm  est  et  notis 
illustratum.  Fab.  Mcenera  Milititd 
belli  sen  militise  munera,  sic  mcenire 
pro  munirey  mcetuue  pro  mutuue^  ccera 
pro  ocro,  &c.  Creeck. 

MiUiitd]  Militiae:  diseresis.  Jam 
dipbthonfns  a  olimscribebaturper  ai, 


ne  cui  mimm  sit,  ex  «  fieri  Kork  W- 
petruf  at,  ut  '  viai,  natnrai,  materiai, 
Iphianassai)  Geryonai/  et  similia  in- 
nnmerabilia  apud  Lncretium,  et  item 
apnd  M.  Tullium  in  Arato:  'Vos 
quoqoe  signa  videtis  aqnai  dnicis 
alumDs.'  et  s»pe  alias  :  etiam  apnd 
Virg.  ut  JEn.  8. 854.  '  Aulai  inmedio 
libabantpocula  Baccbi.' deniqne  apad 
omneis  veteres.  Lamb. 

32  Namtueola]  i£tiologia.  Lamb. 

Nam  tu  ecia  potee,  Sfc.]  Hujus 
loci  lepore  captus  Papinius  Tbeb. 
8.  295.  Lncretium,  s^  non  ssqnis 
passibus,  ut  fit,  seqnitnr ;  nbi  l>ella- 
tor  ille  fnrens,  occurrentem  sibi  Ve- 
nerem,  mnltaqne  cnm  eo  de  bello 
Thebano^  qood  instal>aty  expostnlan- 
tem,  de  currn  desiliens  amplectitur, 
dictisqne  ita  mulcet  amicis.  <  O  mihi 
beUorum  reqnies,  et  -sacra  voiuptas, 
Unaque  pax  animo,  soli  cui  tanta  po- 
testas  Divommy  bominumqup,  meit 
occnrrere  telis  Impune/  &c.  Preig. 

38  Qnofitain]  AlriflAoY^a  ahw^^ias, 
qnia  (inquit)  Mars  belli  moderator,  et 
dominus  est,  qui  tibi,  ut  amans^servit. 
Lamb, 

Muvore]  Mars  sen  Mavors^  quia 
magna  vertat,  appellatns.  Marc.  Tnl- 
lius  libro  seeondo  denatnra  Deoronb 
Lamb, 

84  Armipoteni}  Virg.  JEn.  0.  717. 
'  Hic  Mars  armipotens  animnm,  vt- 
reisqoe  Latinis  Addidit.'  Lamb. 

'  In  fremium]  Ovidius  Venerem  ita 
in  sinn  Adonidis  collocat  Met.  10. 
558.  '  Inqoe  sinu  juyenis  posita  cer- 
vice  recUvis  Sic  ait,  ao  mediis  inter- 
serit  oscula  verbis.'  Hav, 

Scepe]  Hoc  apte  conclndit  inde, 
quod  seterao  amore  devinctns  sit  Ve- 
neri.  Preig. 

85  Reffieit]  Instaorat,  et  amplexo, 
otio,  suaviuteqne  venerea  reparat  et 
renovat  ad  bella  robnstius  capessend% 
juxta  Ovidianam  sententiam :  *  Qnod 
caret  alterna  requie  dnrabile  non  est. 
Hasc  reparat  vires:  fessaque  membra 
novat.'  £x  consuetndine  prisca  duas 


Digiti 


zedbyGoOgle 


888 


NOtJE   VAniORUM    IN 


CMMiMMiMt  c»|Hilai:  pro  Hbitii  ad  ifl> 
teiNkBdmm  prodiic«fidainq»«  sylla- 
bftm.  Nam  onn  rrfieU  aiiico/  tcri- 
batnr,  alteram  addit  at  sjllabam  ful« 
ciat.  Pfima  breff  alibi  refieH  ponlt. 
Sic  Inf.  M4.  ^Qoando  alind  ez  alio 
refieit.'  vel  ita  diatingne,  nt  cnm  refi- 
ttre  ponitnr  pro  renovare,  prima  cor- 
repta  donetnr :  cnm  ad  animnm  mnt- 
cendnm  et  recreandam,prodnci  postie 
•yllabam  et  intendi  conatet :  nt  per 
sdjectionem  consonantis  fiat  in  Ter- 
bo  discrimen.  Sed  boc  nec  probo, 
nec  reprobo.  Prisci  tamen  codi- 
ces  bid»ent  rf)kU:  quo  Terbo  sfg- 
nificatnr  Bfards  impatientia  ad  Vene- 
rem,  in  cirjiis  ilna  non  se  molliter 
compenit,  sed  raptim  rejicit :  et  hoc 
probo ;  qnoniamtn  ^«firiiim  seqnitiir. 
Non  enim  dicere  posaninns  re/Uie  me 
in  gremium,  aed  tn  gremie :  qood  in 
refieie  Terbo  nnllns  est  motns.  Est 
pea  proeelenmaticuB  r^ieit  qnatnor 
breyibnt  constans.  R^icit  Lntatint 
legit  citans  hoc  carreen  in  tertlo  The- 
baidos.  -PNff.  RefieU,  Ita  ▼.  I.  q.  et 
▼etnttis8.Tnlg.qnidam:  Refieit.m\g. 
Rtiieit,  et  in  q.  devietue,  Gif.  R^ficH. 
Sic  Iwbettt  fere  omnes  libri  Tulgati. 
qnidam  scripti  tamen  Reffieit,  qnam 
•eriptnram  si  qnit  probabit,  legen- 
dnm  erit,  tii  gremio  fia  e<epe  tuo  ee  Rrf^ 
Jtoit:  i.  e.  reereat:  qnat  tcriptnra 
qttibntdam  doctis  placet.  neqne  de- 
snut,  qni  nibilorainns  tn  gT«iiritcm  re» 
tineirt,  nt  sit  iUit  timile,  in  potesti- 
tem  prKdonnm  fuitse,  in  mentem 
fnitse,  Ac.  qnte  notat  Oel.  l.  T.  Lamb. 
Riiini.  Gffan.  R^fieit.  maie,  neqne 
eoim  dicimnt  refieere  ee  in  gremnm, 
Pab.  Rtjieii,  rtfteU,  B.  et  Glf.  qnasi 
mria«,min«teleganter.  CreeA,  Bnr- 
thiut  tamen  (hnnc  enim  Ittera  B.  do- 
aotnt)  ad  SUtinm  Theb.  8.  MS. 
r^fM  legit,  aed  mox  male  repeeteun. 
Har. 

Dtfoietm]  Pottetsnt,  ezpngnatnt. 
Sl  deebidtM  tcribie,  interpretare  de- 
ligatnt  et  dttteotnt.  Pime,  DetAne- 
to.  Sic  habent  tret  Mbri  manotcriptf , 


qnibns  Koime  nsas  tnm,  ct  item  alll, 
Bertin.  et  Memtn.  sic  Furius  Bibacn- 
los :  '  Ille  gravl  subito  derinctns  ¥ol- 
nere  habenas  Misit  eqni.'  et  Virgil. 
lEn,  8.  S94.  'Tnm  pater  aetemo  fatnr 
devinctttt  amore.'  Notnm  est  antem 
ex  Homeri  *08vvir.  M,  e.  Venerem 
Martft  amicam  ette,  eamqne  c««i  iHo 
In  adulterio  dcprehentam  ftttaae,cnm 
eot  ambot  tenuitsimie  et  tnblillsaimifl 
Tincnlis  irretitos,  atqoe  implicatos 
Vnlcanut  Diis  spectandot  praebnltaet. 
qntB  fttbnla  significnt  primarnin  qna- 
lltatnm,  calidi  frigidi,  slcci  bnmldl, 
tempemtionom.  Mars  enim  aieena  eaC 
et  calidus :  Venns  homida  et  frigtdn 
Lemh, 

Detrinetue  vehure']  Metaphom  pao- 
lo  durior.  tmaem  dicebant  *  pne- 
pedftnt  dolore,'  ct  itehXii$^  Meu$ 
CaUimaditts.  Fdfr.  Deeiuetme]  htm* 
bino  assentior.  lib.  fi.  tamen  Tt.  ISM. 
tfdeodum,  an  nen  potfns  logeodnm : 
vtteere  foietee,  Nam  et  apnd  Virg. 
JEa,  10.  842.  et  It.  640.  iU  legftnr. 
Prr^. 

r#lnfre  ojnens]  Virgil.  MSia,  4. 
#7.  <  tacitnm  ririt  snh  pectore  Tnl* 
nns.'  Tbeocrit.ft^i^Unnyfdyn.ll.  IS. 
IX^itfTOF  ^x*'''  bwoKdplhe^  $Kxos  KiwftMee 
4k  ^uydKea,  I.  e.  '  infestitsimfMn  tnb 
cqrde  vdfnns,  sen  nlcni,  babem  a  Ve- 
nere  acceptnm.'  Veiuete  «ntem  et 
ffohmef  et  velgmy  et  eeft,  et  flfmmtt» 
per  0  escudendo  curari,  qnia  acfam 
ita  Teteret  etse  locntos.  Imk^, 

36  Smepiciene]  Admirant  tnam  df» 
▼am  et  formosissimam  tpecienL  Oni- 
dam  legnnt  «Mfptrans,  hoc  sentn :  Ita 
toit  ftcibiit  Tnlneratnt  et  pemttna 
Mart  totpiria  ex  vntnere  trahent  co- 
gitnr  tibi  copnlari,  te  desiderarey  te 
tenere,  tlbi  etiam  ingratia  famnlari. 
Pias.  SuepuieiUy  snrsnm  aspicieot. 
Sic  antem  habent  llbri  aliqnot  Tnl- 
gati,  et  tret  mannscripti :  dno  ftem 
tcriptl,  et  qnidam  vulgati,  Mspiraais, 
qnam  scripturam  eqnidem  non  dam- 
no.  Lamb,  Alii  snsptnmt.  Sed  pla- 
cet  sMsptciatf.   Vox  enim  ista  beH9 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  CARI    Dfi    RBRUM    NAT.    LID.   I. 


Me  iMfini  optiiiie  cMTetiit:  n«l- 
km  vero  tabiilaiiiy  oti  sentlt  Faber, 
(iaf.  vs.  S8.)  respexit  LacretifU ;  qaid 
eain  talMle  opnB,  nbi  ▼ividBm  est, 
i|iied  rei  optime  piogeret,  infeiiiniBf 
Aaio  elian  verecimditiB,  et  ntinaai 
in  Falnro  invenirl  poMit :  nen  panlo 
nKideatior  eat  peSta,  qnam  interpres ; 
nnlla  enim  vera  ree  hic  afitnr,  nnl- 
la  iMylUn  ^i<|pia.  Illa  interpreta- 
tio  qnam  appoeni  nen  minos  fida 
ett»  qnam  modeetat  Mss.  tiupkient, 
Creeoii.  SmpieuM  Ms.  Suteipiem 
non  mnle.  certe  looge  prKvalet  rf 
mipimai,  qnod  Ed.  Grjpfa.  habet. 
Freig. 

TertH]  OMonga^  aed  earnulen> 
ta«  Retnndom  et  teres  diffemnt: 
qned  Teres  ett  eompaetile  in  longitn- 
dinem,  Kotnndnm  est  sphsricum  et 
ocbicnlare.  CyUndms  teres  appellari 
poteet,  non  retnndos.  Rotnndas  feltls 
pngllaterinsy  non  teres.  Maro  Ed.  8. 
I6w  '  Incombens  tereti  Damon  sic  ccs- 
pit  olivas.'  Teretes  digitos  et  exi- 
gnnm  pedem  Naso  landat  in  pnella. 
Hic  est  ordo  codicis.  Atqne  ita  sns- 
pirana  Mnrs  et  inhians  paseit  risns 
nvidos  amere,  reposta  teretl  cenrlce 
in  te,  O  Oea^  Venns.  Pitu.  Teres 
nppeHnnt  Latini  loognm  cnm  rotnn- 
dltate  et  Issrore:  id  fortasse  qnod 
Omd  Mo^-  Hor.  Od.S.  4.  <Bra- 
tiiiay  nt  vnltnmy  teteteisqne  snras  In- 
teger  lando/  dre.  Vii^l.  JEn,  8. 
888.  *  illam  tereti  eervice  reflexam*' 


Tereti  emviei  npMta]  Ovid.  Met. 
18. 688*  ^lnqne  slnnjnvettli  posita 
eerriee  renidens,  Slc  ait,  et  mediia 
interaerit  oseola  verbis.'  Preig, 

Repeeta]  Reposita.  sic  allbi  pss- 
Uy  eompeeita,  diepeeta  ;  et  Virgil.  JEn. 
1. 80.  '  manet  alta  mente  repostnm :' 
et  Oeorg.  8.  627.  <non  iUis  epid» 
necnere  repostse.'  jLmn^. 

8T  Posdl  «MsfenoidM]  I.  e.  delec- 
tat  amore  avidos  oculos.  idem  Lncret 
8.  418.  ^Neve  bonos  remm  simili 
eonstni^  colores  Semine  eoostitnas, 


ocnloB  qni  pascere  possont.'  Plant. 
PflBn.  6.  4.  l.  ^  Fnit  hodie  operte 
pretioro  ejos,  qni  amabilitati  animom 
addiceret,  Ocnlis  epulas  dare,  delo- 
brnm  qni  bodie  omatom  eo  vtsere 
▼enit.'  et  Ter.  in  Phorro.  1.  S.  85« 
*  restabat  alind  nihil,  nisi  ocnlos  pas- 
cere.'  et  Virg.  Mn.  1.  618.  '9lc  ait: 
atqne  animem  pictnra  pascit  ioani.' 
Etiam  Arislotel.  qnodaro  loco  scribit, 
^  jueuiidissimDm  esse  amanti  rei  qose 
amator  aspectum.'  Lamb. 

/fi  <e]  In  sinum  tnom.  amatori- 
ns  mos  et  delitioBns  In  sinn  domiose 
cnbare,  ibiqne  dnlces  et  persuaves 
somnos  micnpari.  Pindaras  obiit  dor- 
miens  in  gremio  amati  pneri.  Pini. 

Paeeit  vieae']  Eztrema  fere  linea 
amantis  hoe  esse  Terentins  non  inele- 
ganter  docet,  apnd  quem  nihil  *  nisi 
ocnlos  pascere  slbi  relictum'  esse 
graviter  adoleseens  qoidam  qoeritnr. 
Eadem  autem  eztenuatio  hoe  loco 
Veneris  potentiam  haud  pamm  ez- 
aggerat.  q.  d.  si  Mavors  Armipotens 
ille  prmclare  secnm  actnm  pntat,  si, 
qnod  leve  prefecto  et  extremae  linese 
ac  sortis  est,  ocnlos  tno  adspectn 
pascere  ipsi  licent ;  qnae  tandem  tua 
ista  potestasy  tomn  illnd  regnum  est, 
quod  in  mare  pariter  ac  terras  fmgl- 
ferenteis  obtineB  ?  Preig, 

Miens]  Imroinens  cum  deslde- 
rio  rei  Ipsi  amats.  Nimia  votl 
copidinei  exprtssio.  Inhiare  signi- 
Ikat  ita  enpide  appetem  nt  hietnm 
oris  emittas.  Virg.  Oeorg.  8.  488. 
*  Nec  varios  inhlant  puldu^a  testndine 
postes.'  MMaeU  interpretntnr  Ser- 
vins  *  habem  desiderant :'  et  didmns 
inhio  illam  remy  et  ilU  rei.  Apuleins 
librotertioAsiniAnrei:  'HisinMans 
et  spe  salntis  alacer  Imtns  proplns 
nocessi.'  Statins :  ^  Fraternos  inhian- 
tem  obltos>'  Plaot  Stic  4.  S.  88. 
^Toam  hssmditatem  iohiant,  qnasi 
esnrieos  Inpns.'  Idem  in  Anl.  9.  8« 
89.  '  Credo  illnm  andiase  me  habera 
thesanram  domi :  id  inliiat.'  Pini. 

JalUtfns  <n  te]  Tmnslatio  est  nb 


Digiti 


zedbyGoOgle 


890 


NOTiE   VARIORUM   IN 


animantibuf,  et  avide  atqne  ore 
aperto  cibnni  appetenlibns.  \irg,JEn, 
7.  813.  '  Et  prospectat  euntem  At- 
tonitis  iobians  animis/  Plaiit  Aiil. 
S.  a.  89.  '  Credo  illom  aodisse  me 
habere  thesanrnm  domi:  id  iohiat.' 
Lamb, 

Visua]  Ocnlos  videndi  cnpidissi- 
mos,  qnomm  est  in  amore  dotcissi- 
mnm  pabnlnm  Tel  anctore  Propertio 
2.  12. 11.  '  Quid  juvat  in  csco  Ve- 
nerem  cormmpere  moto  ^  Si  nescis, 
ocnli  snnt  in  amore  duces.'  Piut, 

88  Eque  tuo  pendet  nsupini]  Ita 
presse,  ita  coherenter,  et,  ut  dicitnr, 
colnmbatiro,  labra  labris  junxit  et 
impressit  Mavors,  ut  spiritns  omnis 
illins  pendeat  ex  ore  tuo,  in  quod 
omnem  spiritum  insinnavit.  Sic  tt 
Plato :  *  Savia  dans  Agatltoni,  ani- 
mam  in  sua  labra  tenebam :  ^gra 
etenim  properans  tanquam  abitura 
fuit.'  Conjongere  labra  lasciviter 
Plantns  conferruminare  dixit:  anti- 
qni  graphice  coUabellare.  In  Asin. 
Plaut.  lepide  8.  8.  105.  <  Fac  me 
proserpentem  bestiam,  ot  dnplicem 
habeam  linguam.'  Pius, 

Spiritui]  Anima,  anhelatio.  Tibul- 
lus.  1.  9.  87.  *  £t  dare  anhelatim 
spnmantibns  humida  linguis  Oscula.' 
Retupini,  i,  e.  resupinati|  reclinatt  in 
gremium  Veneriuro.  In  alia  signifi- 
cmitia  resopinare  est  ab  incoepto  per- 
verterCy  confnadere,  inqoietare:  in 
praeceps  dare  etiam  hoc  verbum  sig- 
nificare  ostendit  Satyricns :  'Aulam 
resnpinat  amici.'  Propertins  4. 8. 61. 
*  Nec  mora  cnm  totaa  resnpinat  Cyn* 
thia  valvas.'  Liv.  lib.  4.  '  Assurgen- 
tem  ibi  regem  nmbone  resnpinat.' 
PiuM,  Vel  significat  os  ori,  et  labra 
labrisafilxa,  quale  est  illod  Tibolli  1. 
9.  87.  *  £C  dare  anhelanti  spuman- 
tibns  hnmida  labris  Oscula;'  et  Lu- 
cret.  4. 1186.  '  Que  complexa  viri 
corpuscnrocorporejungity  Et  tenet 
adsnctis  huroectani  oscula  labris.'  vel 
certa  Martis  amantis  spiritum  ex  Ve- 
jierifamicK  aspectu  pendere,  atque 


aptum  esse:  cul  sententiae  eooaen- 
tanea  esset  lectio,  Aique  ita  suspirum 
tereti  certice  reposta,  Lamb. 

Eque  tuo  pendet  resupini  spbiius 
ore]  Inclinat  animus  nt  credaoi  Ln- 
cretinm  respexisse  tabolam  aliqnamy 
inqua  Mars  gremioVeneris  molliter 
insidens  exhiberctnr.  Qni  antem  In 
gremio  amiculae  per  Indnm  et  joeom 
sedenty  eos  aversos  esse  necease  esr, 
neq,ne  desiderato  aspectn  frai  posse ; 
qnare  addit  poeta  *  cervice  repostay^et 
'  resupini/  et '  suspiciens ;'  qum  voce 
ostenditnr,  Martem,  amore  etadmira- 
tione  defixum,  pascere  avidos  ocnlos 
inhiantem  In  Venerem  cervice  re- 
flexa.  Et  haec  quidem,  ut  oplnor,  in 
tabula;  sed  quae  mox  sequnntur, 
*  Hunc  tu,  Diva,  tuo,'  &c.  et,  *  cir- 
cumfusa  super,'  non  ampiins  ad  taba* 
lam  pertinent.  Vera  res  agitnr;  et 
peyd^M  liMorlipia  rcAcPrcu.  Ex  his,  nti 
spero,  lucis  aliquid  buic  loco  accedet. 
Fab. 

99  Uunc  tu,  Diva,  t^,]  Honc  tu, 
Diva,  recubantem  tno  corpore  com- 
plexa.  LaBi6. 

40  Lsquela$]  Apposite  loqueUs  ap- 
pellat  snavia  ac  mellita  verba.  Vocia 
ipsins  id  sonns  videtur  sonare.  et  t. 
281.  illa,  <  Nutricis  blanda  atque  io- 
fracta  loqnela,'  qnas  illecebras  habeat 
ex  imitatione  Minnciana  patet,  qna 
tenellis  pneris  quam  elegantiasime 
attribunntur  '  dimidiata  verba^  ipao 
loqnelae  fragmine  dulciora.'  NoCna 
hinc  Lallns  Dens,  et  Lallare  verbnm 
inde  formatnm  apud  Persinm.  Prsif, 

41  Incluta]  Sic  habent  llbri  acripti. 
inchdus  antem  (inquit  Festus)  ciaraa, 
nobilis.  jam  y  et  a  idem  sonant.  Lassb, 
Non  ssepe  apud  Latinos  scriptores 
reperias  Deos  inclftos  vocari ;  sed  i(a 
fere  semper  vocat  Homeras :  icKm^ 
'Enfoaiydiosi  ita  de  Vulcano,  Scc,  sic 
quoque  £nnius(p.  58.)apnd  Nonium ; 
<  Olim  de  coelo  lcevum  dedit  Inclnta 
signum.'  Fab, 

41  Pladdam  pacem]  Virg.  JEn.  l. 
268.  *  Placida  corapostus  pace/  Prf<r- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRBTII   CARI   DB   RBRUM   NAT.    LIB.   L 


891 


43  Agen  hoc\  Nataram  rernm  ex- 
pUcare ;  hocipsom^quodsaBcepimnSy 
attente  et  snmma  cura  agere :  in  hoc 
8f  ndiam  incombere.  de  hoc  loqnendi 
geoere  ooa  plura  diximns  in  com- 
meDtar.  HoratiaDis.  Sic  4. 066.  '  Nos 
agere  hoc  antem,  et  oatoram  qoaerere 
reram«*  Lamb, 

AggTt  hoc\  Scriberey  de  ratione 
philotophica  cogitare.  Notnm  qoid 
sit  *•  Hoc  age ;'  eo  respicere  Lucre- 
tinm  credibile  est  Fab, 

Hoc  patrUdy  ifcJ]  Ita  inf.  4.  966. 
'  Nos  agere  hoc  aotero.'  G^. 

Ttn^Htre  iniquo}  Tempore  adver- 
so.  '  tempore  ioiqoo/  *  aequo  animo^' 
astkheais.  LanUf, 

Tempore  imquo]  Tuuc  enim  et  Clo- 
dios  et  Catilioa  Rempoblicam  ves- 
abant.  Fub, 

Tempore  vUquOf  aquo  ammo]  Ilap- 
tinfJM^  Caro  amata.  vid.  ad  vs.  7. 
Preif. 

44  TuUbuM  in  rebus]  In  rebos  tor- 
baleotis:  tcmporebeUi.  Lamb. 

46  Qaod  titperes^]  Attentionem  sibi 
comparat  Quod  supereet  antem,  i.  e. 
qaod  reliqaum  est.  Atqne  ita  sspe 
loquitur,  ot  2.  39.  '  Qood  soperest, 
animo  qaoqoe  nil  prodesse  potan- 
dam.'  et  6.  998.  '  Qnod  superest, 
facile  hinc  ratio  reddetur,  et  omnis 
Causa  patefiet,'  &c.  Lamb» 

FaciMs]  Otiosas,   atque   attentas. 


MemmAue]  Ita  o.  1.  Male  Lambin. 
Memmiadu:  rectns  pro  vocandi  casu. 
Gif. 

Memmiada,  et  te]  O  Memmi.  sic 
aolem  restitoi  conjectura  ductus^ 
coa  kic  locas  in  codice  Bertioiaoo 
totos  in  litora  demersus  esset.  sie 
sopra  dixity  Memmiadw  nooiro.  Qood 
antem  qoidam  Thrasones  itftfiiifiiiMf  et 
ttf  leetloBem  volgatamy  toeotar,  ot 
sitvoeandi  casos  recto  similis,  non 
me  movent.  tmm,  ut  hoc  non  ignoro, 
ita  scio  illoi  esse  barbaros,  impuden- 
teisy  et  syoophantas.  Lamb. 

Memmittda]  Gifan.  Affmintiif.  qua- 


si  jam  antea  non  appeUarit  Mem- 
miadam  ;  sed  solenne  facit  Gifan.  ut 
venena  colligat.  Fab, 

Memmiada]  Memmiue,  Gif.  frus- 
tra.  His  vero  12.  vss.  Memmio  sno, 
quem  attentnm  sibi  et  aliis  cnris  va- 
cunm  optaty  futurte  disputatiouis  ar- 
gumentum  aperit,  docetqne  se  dis- 
putatnrum  de  ('<£li  et  Deorum  natnray 
et  de  primis.rcrum  principiis,  e  qni- 
bus  res  omnes  fiunt,et  in  quse  iterum 
resolvnntur;  quod  enim  ad  Deos 
attinet,  illi  beato  otio  frnuntnr,  ab 
omni  cura  et  negotio  semoti.  Pos- 
teriores  autem  hos  sex  versns  versni 
44.  snbjungit  B.  non  vero  agnoscunt 
quidam  vett.  Cod.  et  sane  abesse  pos- 
snnty  infra  autem  loco  magis  apto 
iegentur.  Tamen  et  hic  non  abs  re 
locnm  habeant  per  occupationemy  nt 
l[Ocant  Magistri ;  quasi  dicat  Lucre- 
tius  :  £z  primis  corporibus  omnia 
fiont,  nam  Dii  quidem,  contra  qnam 
sensit  Philosophorum  vulgus,  Natu- 
ram  rerum  nec  fecere,  nec  curant. 
Creech* 

46  Semotum  a  curie]  Sic  vs.  59.  *  Se- 
mota  a  nostris  rebos  sejunctaqne 
longe.'  et  vs.  464.  '  Semotum  ab  re- 
rum  moto.'  Horat. '  Semotiqoe  prius 
tarda  necessitas  Lethi/  &c.  Preig. 

Veram  ad  rationem]  Ita  Epicn- 
rus  de  snis  opinionibns  sentiebat. 
Notnm  et  Ule  Celsi  itktfi^s  xAyos^  de 
qno  Origenes.  Fab, 

47  Ti^t  dtsposa]  Tibi  disposita,  et 
in  ordinem  digesta.  Lamb, 

49  RaJtione]  Ita  v.  I.  et  Seneca  Ep. 
69.  vnlg.  regione.  male.  Gif. 

De  summa  caU  rationef  Deumqm] 
Sic  habent  qnatuor  libri  manuscripti, 
et  Aldini  utriqne,  et  Vicetini,  et  Flo- 
rentini :  alii,  regione:  ego  ratume  ma- 
gis  probo.  sspe  enim  ita  loquitur;  ut 
panlo  Infra  ts.  127.  *  Quapropter 
bene  cnm  superis  de  rebus  habenda 
Nobis  est  ratio/  &c,  et  2. 169.  '  Hoc 
tamen  ex  ipsis  cseli  rationibus  ausim 
Confirmare  tibi,'  &c.  M.  Tull.  lib.  3. 
de  Fin.    '  Nec  vero  potest  quisquam 


Digiti 


zedbyGoOgle 


m 


VOTM   VAHIORUM    IN 


6t  bonU  et  malit  ?ere  jndicare,  Di«i 
omDi  cognita  ratiooe  natar»,et  Yitc", 
etiam  Deorum/  Stc  Lamb, 

D€  Mvtt  mHMie]  De  natnra  coeli 
AC  Deomm,  vel  de  doctrina  qaas  vcfil 
^  tt&poir/My  halieri  potest,  de  mete- 
orologia,  &c.  Non  temere  alibl  re- 
perias  in  hac  ratiooe.  Fa6* 

Ratiome]  Alii  r«grtofi«  Deumque^  sap- 
plet  NardiaSy  domicilio.  Utrnmqae 
imperite ;  non  enim  de  Coeli  ac  Deo- 
mm  regione,  sed  natara,  poeta  dispn- 
tat.  Creeck. 

60  RerwH^  pninordic]  Remm  prin- 
cipia.  Jiaiii^. 

P€iniom\  Aperiam.  Virg.  JEn,  S. 
170.  ^  Anchiiien  facio  certum»  reroqtie 
ordine  paado.'  lamb. 

61  Unde"]  Exqoibas  rebu8,iieti  prin- 
cipiis.  JLmh, 

U%ie']  Ek  qnibns  primordiis,  sen 
princtpiis.  Post  poiutem  yoI  miolma 
distinctio  satia  faerit.  F«6. 

62  Qttovf]  Vel  in  qnas  res.  Lemh. 
Qnove]  Qaemadmodom  illad  imdtf, 

qnod  sopra  observabam,  noo  inter- 
fDgaty  ita  oec  istnd  Qaaoe  inter- 
rogare  potest. .  Noo  bene  itaqoe  In- 
terpretes,  qni  existimaot  istud  Qao 
•ignificare,  ta  qnas  res.  Neqneenim 
res  plane  retolvfintar  in  res  eoncretas 
per  degenerationem,sed  ia  principia. 
Dices  Locretiam  ipanm  ita  tamen 
cxiftimasse,  qni  scilioet  sie  infra 
Bcripserit  vs.  76S.  *  Deniqoe  qaatnor 
ex  rebus  sl  coacta  cfaantmr,  Atqoe 
in  eas  mrsom  res  omnia  dfssolvon- 
4or:'  fatebor;  sed  ibi  e«  falta  aop- 
positiooe  io  eos  agit,  qni  igoeoi, 
oqnam,  terram,  aera,  prioclpia  esse 
dicebaot.  lUqne  IstodQiio  signifi- 
cabit  in  qo»  principia ;  atqae  adeo, 
se  qois  dobitet,  addit  poeta  verso 
prozime  seqoenti,  *  Qosb  nos  materi- 
om  et  genitalia  corpora  rebos  Rcd- 
donda  io  ratiooe  vocare  et  semiiia 
reram  Appellare  soemoay  et  h«c  ea- 
dem  Qtorpore  Corpora  prima,  qood 
ex  iHis  siot  onoia  primis.'  Et  merito. 
Nisl  eaim  res  od  priocipit  redlrcaty 


ot  ex  iis  oovi  aliquid  efiloreaceret, 
jamdadum  omoia  dcsiissent.  Fafr. 

Qaooe  eodfm  rKmiiii]  lo  Seoec 
*  QQoqoe  eadem  rarsus.'  Glf, 

Eadem']  Motat  geoos  :  eodem  enim, 
i.  e.  easdem  res  peremtas  natora 
resolvat :  vel  hoc  modo :  Qoove  ea- 
dem  natara  resolvat  res  peremtaB: 
nam  ntrovis  roodo  *  pcremto '  est  ae- 
casaodi  casns.  £01116. 

Eadtm  perfmpCa]  Eas  iptas  res  per- 
eratas.  Mutavit  aatem  orationem, 
ot  alibi.  com  eoim  geons  homaBom 
scripsisset,  mox  addlt '  eos/iotelfigeos 
non  genos  homanom,  aed  booiiiies; 
qaod  fieri  Hcet,  obl  nommo  soot 
wiLTKmiKky  non  aHter.  Fe^,  Eas 
ipsas  res  peremptas :  motavit  ootem 
oratioiiem,  ot  alil»iy  com  emim  geoos 
hamannm  8cripsisset,mox  addit*  eo«.' 
Hoc  etiam  Locretio  loiiitliare.  Alii, 
eodem  peremfiOf  nempe  Notora,  Hip- 
ple  seipsam,'  resolvat:  imperite^ 
Creeek, 

PerempU  reatleof]  Vocem  peremp- 
H  seqoeotibos  caaoeote,  boc  mo- 
do:  Natorm  resolvit  pereoipto  ea 
qoas  oos  materiam  vootre  aolemoi, 
&C  sic  000  motat  geoos  aot  orafio- 
nem.  Preig, 

SS  GenUoiia]  Vim  gigoendi  faafcen- 
tia,  ad  gigDendom  valeotia.  hoc  voce 
otitor  sexoeotis  loois.  L«m6. 

GemkdU  rebu$l  Notaodo  Lotioi- 
tas,  re6its  pro  rerwiu  Sed  olibi  tole 
qoid  reperies,  ot  et  apiid  Plootom 
plos  semeU  F06. 

66  ^fuejmit]  CoRSoefliiM,  pro  cowsoesf 
OM».  Dividoot  sobiode  voeoleB  poe- 
tse,  et  qose  coire  debercfit  seporao- 
tar«  Hor.  Seno.  1.  *  Com  miki  ooo 
tantom  farcsqoe  fenM|iie  mai&tm/ 
Idem  apod  Ovldiom  Papinlumqoe 
obaenrmtor.  <  Aoraram  et  aytte  om- 
to,'  apod  HofOtiom  trissyllaibom  etf. 
JPi«s. 

Usofpore]  Vocare.  F«6. 

Umpmre]  Notaodom  onwloo  boc 
yerbom  io  sigoificatlone  cogoatacom 
ver bls  *  vocare '  et  *  appeilore.'  Prelg. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTJI  CARI   DB   RBRUM    NAT.    LIB.   I. 


m 


56  QmmI  ex  im$  mttd  imma  primtf] 
QooBiaai  res  omnet  natnrales  ex  illis 
prisus  corporibns  concret«  et  con- 
flatSB  iiant  Lainb. 

67  ObMiti  eKMi,  4rc.]  QisexTersns 
a  V.  q.  absimt.  iterantnr  inf.  lib.  9. 

OmmM  emml  Oconpatio  eat.  Non 
teaier«  dixi  (inqoit  Lncretin*)  ex  cor* 
poribas  primis  onmia  conttare,  et 
OBnia  in  eadem  resolvi,  natnramqae 
oania  ex  illia  crieare,  et  in  eadem 
perimere.  Nam  ai  qois  pntet,  Deo* 
ram  opera  et  conailio  res  natnraleis 
creatas  esse^  vehementer  errat.  Im- 
pia  sententia.  Iteraatnr  bi  sex  ver- 
sas  lib.  9.  absontqoe  ab  boc  loco,  in 
exemplis  Venetis  recentiorib.  et  Flo* 
fentinisy  et  codicibos  nonnullis  mana- 
scriptis.  Xajn^. 

OmniM  emm  per  se]  Hi  sex  vss.  nt 
docti  monaere,  a  quibnsdam  vete- 
ram  librorum  absnnt.  £t  sane  abesse 
possnnt;  infra  aotem  loco  roagis  apto 
legeator.  tamen  et  hic  non  abs  re 
loeam  habeant,  per  oceopationem,  ut 
▼ecant  aMi^istri  ;  quasi  dicat  Lncre- 
tiaty  <  £x  prirois  corporibns  oronia  fi- 
nnt ;  nam  Dii  qnidem,  contra  qnam 
Tolgns  philosopbornm  tentit,  remm 
natwram  neo  ftcere,  nec  cnrant.'  Fab. 

Omma  inim  per  te,  4rc.}  Qnod  hi 
S€x  vertus,  qni  2.  645.  looo  magis 
apto  oceormnt,  hic  etiam  collocen- 
tor,  id  procol  dobio  ex  eo  factnro, 
qood  Don  oeroo  eos  hoc  transtnlerit, 
ntostenderet  Lncretiom  sibi  adver- 
aari,  qui  cum  Deos  mortalia  non  cn- 
rare  affirmet,  Venerem  tamen  invo- 
cet.  Is.  Vots.  Confer.  Not  ad  2.  645. 
At  Veneris  nomine  in  illo  ProoMnio 
aboti  malnit,  nt  cnm  ipso  loqoar  2. 
55.  qoara  VeousUtis,  Elegantiae, 
Lepority  Jocunditatis,  Snavitatisve 
propfiom  aliqood  proferre  vocamen, 
Vide  qua  de  Institoti  sni  ratione  ca- 
nit  inf.  vars.  942.  et  seqq.  Sic  et  cal- 
Itdam  Moaam  CalUopen  invocabit, 
*  prtBtcripta  ad  candida  cakis/  6. 91. 
ette^.  Prmg. 


60  Pftoota  dt/eri]  Dolofis  expert. 
Lmh. 

PrifMta  dolore]  Neqois  tlbt  inge- 
niosos  videator,  atqoe  adeo  repre* 
hendat  rh  priwtri  dokrey  qnati  ver* 
bom  iliod  sit  eornm  qose  necettariam 
anaphoram  habeant  ad  qnid  xi"!^^ 
Kmi  ^hf  qno  careat,  meminerit  t6  pri' 
vari  et  earere  esse  tynonyma ;  et  tam 
ad  mala  referri  qnam  ad  bona  et  com« 
moda.  Itaqne  dicebant  carere  felnri, 
privari  injoria,  privari  dolore.  qntB 
omnia  apod  Cicerooem  occorront. 
Fab. 

61  /jpsa  mde  poUeae  opibui,  ifc,']  Abr- 
dpKifty  se  ipsa  contenta.  L<nii6. 

62  Nec  beae  promeriHi,  ^pc*]  Nec  ca- 
pitor  bene  meritis,  nec  ira  coromo- 
▼etor.  '  Promeritis '  ona  vox  est,  non 
doie,  a  verbo  proroereor.  Plotarchos 
comment.  5ri  oUh  f^fr  ioruf  ^iictSf  Sce. 
verba  ipsa  Epicori  profert  ad  hooc 
locom  pertinentia:  *Ey  p6(rois  Ikivtut 
Mol  w6¥ois  bmpfid^Xowny  ikwifets  rt 
Xpnorhif  wapii  Otfir ;  rer^^tcooat.  rh  ykp 
fioitdpunf  Koi  A^Oofrop  oih'«  bpryeus  otr9 
xdpioi  ow^xorai,  t  e. '  In  morbis  gra- 
▼ibds  et  laboribns  immoderatis  spe- 
ras  aliqnid  boni  a  Diis  ?  insanus  es  : 
nam  qnod  beatnm  et  immortale  ett 
neqoe  ira  commovetnr,  neqoe  gratia 
flectitor.'  Sic  M.  TuUiot  Ub.  1.  de 
N.  D.  <  Quod  flBternom  beatomqne 
tit,  id  nec  habere  i)>tom  oegotii  qoic- 
qnam,  nec  exhibere  alteri.  Itaqiie 
neqne  ira,  neque  gratia  teneri ;  qnod, 
qnfle  taUa  essent,  imbecUla  essent  om- 
nia.*  CapitarqMO,  corrumpitur,  velfiec- 
titur,  vel,  nt  Nonint  Marcellnt  inter^ 
pretatnr,  propitiatnr.  Atlomrtlttr,com. 
movetor,  afficitnr,  ut  idem  Nonins. 
Sic  Virg.  £n.  9.  Ift8.  '  nec  solos  tan- 
git  Atridas  Iste  dolor.'  £t  12.  9SS. 
*  miseri  te  si  qna  parenti»  Tangere 
cnra  potest.'  Jam  hoc  totnm  'nee 
tangitur  ira,'  valet,  nec  irascitur. 
Porro  antem  hoc  etiam  erat  unnm  ex 
£picnn  decretis,  Deos  neqoe  irasci 
cuiquam,  neqne  esoe  propitios.  qood 
com  alUoi  declarat  M.  ToU.  tom  io^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


894 


NOTiE   VARIORUM   IN 


oratione  in  L.  Pisonem,  nbi  Pisonem 
ipsam  sic  facit  loqnentem :  *  Qnid 
ett,  Caesar,  qaod  te  sapplicationes 
tantopere  delectent?  in  qaibushomi- 
nes  errore  dacantnr ;  qaaa  Dii  negli- 
gnnt:  qni  (nt  noster  illedivinns  dizit 
Epicnras)  neqae  propitii  cniqaam 
etae  soleot,  neqne  irati.'  Idem  Epist. 
ad  Trebat.  lib.  7.  <  Qnomodo  antem 
tibi  placebit  Jovem  lapidem  jorare, 
cum  scias  Jovem  iratnm  esse  nemini 
poue?*  Amobins  lib.  1.  advertas 
genteit: '  Ita  non  animadvertitis,  non 
▼idetis,  affectnt  qaam  tarpeis,  qaam 
indecorat  nnminibns  attribuatit  inta* 
niat  ?  Quid  ett  enim  aliud  iratci, 
quam  iosanire,  qoam  fnrere,  quam  in 
nltionis  libidinem  ferri,  et  in  alterint 
dolorit  cmcem  efierati  pectoris  alie- 
natione  baccbari  ?  &c  qn»  longnm  tit 
referre :  qnibut  declarator  iratorum 
afiectut  in  corporibns  exprettns.'  I- 
dem  panllo  post :  '  Ceteram  Dii  veri, 
et  qai  habere,  qui  ferre  hujut  nominis 
anctoritatem  condigni  tunt,  neque 
irascuntur,  neqne  indignantur/  &c. 
Lamb, 

Nec  tangitur  ira]  Execratnr  hsc 
Lucretiana  carmina  Lactantint  libro 
de  Ira :  otpote  qon  templa,  qnac  re- 
ligionem  et  cuUiim  Deorum  tollaot. 
Huic  Epicuri  tententise  reclamat  et 
Cicero,  *  Deut,'  inquiens,  *  si  talis  est, 
ut  nulla  gratia,  nutla  hominnm  chari- 
tate  teneatur,  valeat.'  Piu$, 

See  bene  promeritie  capitur,  nec  tan' 
gitur  ird]  Contra  hunc  locam  fose 
egit  Lactantius,  et  alii.  qnamquam 
nil  opns  fuit.  luterpretanda  tantnm 
Epicnri  mens  fnerat.  Fab.  Jhngi  tnt 
explicant  quidem  irasci,  sed  qnid,  si 
bene  jtromeritit  opponatur  ?  nt  ira  ho- 
rainnm  in  Deos  stultitia  illa  tit  non 
distimilit  Calignlff,  qui  non  sine  jur- 
giit  exilium  etiam  Jovi  comminaba- 
tur  apnd  Snetoninro  cap.  2S.  vel  mo- 
rientit  Pompeii  indignationi  apnd  Lu- 
can.  8.  665.  *  At  Magni  dum  terga 
tonant,  et  pectora  ferro,  PermanMsse 
decut  tacne  venerabile  form»,  Ira- 


tamqne  Deit  hclem,'  Tali  ira  non 
tangitur  Deus,  inquit,  id  est  commo- 
vetnr,  pront  exttat  apnd  Tertnllia- 
num,  crebram  Latinitatis  Lncretianae 
observatoren,  in  Apolog.  cap.  40.  p. 
851. '  Invidia  coelnm  tandimas,Deam 
tangimus.'  Haver, 

69  Humana  ante  ocnloi]  Significat, 
Epicnram  animos  horoinnm  religione, 
i.  e.  inani  Deornm  timore,  et  super- 
stitione  liberasse.  Nam  Epicnrat 
qnidem,  nt  testantnr  Diog.  Laertius 
et  M.  Talliut,  tcriptit  libruro  de  pie- 
tate  erga  Deos:  et  supra  diximnt, 
Epicnrmn,  quamvis  negaret,  Deos 
coram  habere  rerum  humanaram,  ne- 
que  preces  tamen,  neque  veneratio- 
nem,  et  cnltum  Deorum,  tanquam 
prttstantinm  naturarum,  sustolisae. 
qoae  sunt  profecto  yalde  inter  ae  pog- 
nantia,  nt  ostendit  M.  Tullius  lib.  1. 
de  N.  D.  his  verbis :  *  Atqui  scripsit 
librum  de  pietate  erga  Deos  Epico- 
rus,  ita  nt  Coruocanium,  ant  Scsevn- 
lam,  pontifices  maximos,  te  andire 
dicas ;  non  eom,  qui  sustulerit  omnem 
fnnditns  religionem  ;  nec  manibns, 
nt  Xerxes,  sed  rationibns,  Deoram 
immortalium  templa  et  aras  everterit 
Quid  est  enim  cur  Deos  ab  hominibot 
colendos  dicas,  cum  Dii  non  modo 
homines  non  colant,  sed  omnino  nihil 
corent,  nihil  agant  ?  At  est  eoram 
exiniia  qnaedam,  pnestansque  natara, 
ut  ea  debeat  ipsa  per  se  ad  se  colen- 
dam  allicere  sapientem.  An  qnid- 
•  quam  eximium  potestesse  in  ea  natn- 
ra,  quae,  sna  voluptate  laetana,  nihit 
nec  actura  sit  nmqnam,  neqne  agat, 
neque  egerit?  Quae  porro  pietas  ci 
debetur,  a  quo  nihil  acceperit  ?  ant 
quid  omnino,  cnjns  nullum  meritam 
sit,  et  deberi  potest?'  Lamb,  Qni 
ingeninm  cnm  Cicerone  in  Lncretio 
desiderant,  hanc  imaginem  contem- 
plentur,  et  si  pnlchriorem  monstrare 
possint,  id  mihi  facient  qnod  est  gra- 
tissimum.  Ut  misere  enim  sordide- 
que  jacent  Immlles  isti  religione  op- 
pressi  bomines,  et  qnara  horreDde  ore 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRBTII   GARl    DB  RBRUM  NAT.   LIB.   I. 


895 


Domioiu  ille  Metos  desnper  minatQr  \ 
CredereA  Yisam  praesentem  Daemo- 
nemfiagella  intentare.  His  positls, 
Epicori  (Atheniensis,  et  NeocUs  filii) 
landes  aggreditnr,  qni  primos  his  om- 
nibus  terroribos  se  intrepidom  oppo- 
soit,  et,  acri  vi  mentis  extra  hojos 
moodi  iimites  in  Omne  infinitom  dela- 
tos,  totiosnator»  potestatem  peni- 
tos  perspexit,  docoitqne  homines  res 
fieri  sine  cnraet  opera  Deorom,  ideo- 
qne  oronero  religionem  fonditos  sos- 
tolit,  ot  docet  Cicero  lib.  1.  de  N.  D. 
'  Qoid  est  enim  cor  ab  hominibos  co- 
leodot  dicasy  cnm  Dii  non  modo  ho- 
mines  non  colant,  sed  omnino  niliil 
corent,  nihil  agant?*  Otio  aotem  soo 
abotantor,  ot  Gassendos,  Faber,  alii- 
qoei  qni  Epicori  libmm  wtpH  hciirrrrrosy 
fJQs  Sectae  pietatem  erga  Deos,  et  re- 
ligiooem  pro  soperstitione  tantnm, 
metnqne  Deorom  inani  a  Locretio 
hoc  loco  positam  esse  crepant;  qoasi 
Poeta  oon  omnem  de  Proridentia 
opinionem  snstulit,  ant  ille  esset  so- 
perstitiosns  qni  Denm  aliqoid  agere, 
aotharoanacnrareexistimaret.CreeirA. 

Ante  omlo$\  UapiKKOp,  Distingoen- 
dum  aotem  poto  in  honc  modom: 
Hmrnmui  ante  oculos  /(ede  cum  vUa  ja- 
eeret  In  terriiy  oppretea  gravi  $ub  ReUi- 
gwne^  Qnm  caputf  tfc.  Jacere  verbom 
elegnns,  Nostro  familiare.  Sic  lib.  5. 
1278.  et  1274. '  Nonc  jacet  es,  aonim 
in  soromom  succedlt  bonorem.'  Preig. 

Jaeeret]  Tanqnam  contempla,  vi- 
lis,  et  abjecta.  Joxta  Ovidium, 
^  Paoper  obiqoe  jacet.'  Exponit  No- 
Bios  *  sorderet:  non  laeta  esset.'  Pint. 
Homilis,  msesta,  et  prostrata  esset : 
Td,  ot  Nontns  interpretatnr,  qoi  bonc 
▼ersom  profert,  sorderet.  Lamb, 

64  Gmvt  tnb  relUgiane]  Gravem  re- 
figionem  dixit,  tanqnam  onos.  Lamb. 
Exitiali,  molesta,  iroportona,  &c.  nt- 
pote  quK  pnesentissimom  divinl  col- 
tos  yenenom  sit.  Fab, 

RetUgume]  Superstitione :  hsc  enim 
prepria  significantia  est  vocabnli 
bojns:  etsi  nostri  Theologi  snper- 


stitionem  vocentmetnm  qnendam  De- 
orom,  qui  pecoliaris  est  anicolis :  nn- 
de  sortita  nomen  supcrstitio  a  snper- 
stitibns  scilicet,  fa.  e.  vetolis  et  seni- 
bos^  qoi  dio  soperfoernnt  In  hanc 
significationem  locntos  est  inferins 
poeta,  vs.  84.  *  Relligio  peperit  sce- 
lerosa  atqne  impia  facta.'  Prover- 
biom  vetos  est:  <  Religeotem  esse 
oportet :  religiosom  nefas :'  qnod  re- 
tnlit  Nigidins  sic :  '  Hoc  inclinamen- 
tum  semper  hujnsmodi  ▼erbomra,  nt 
vinosusy  mnlierosnt,  religiosus,  nnm* 
mosns,  significat  copiam  quandam  im- 
modicam  rei,  snper  qna  dicitur.'  Qno- 
circa  religiosns  it  appellabator,  qoi 
nimia  et  snperstitiosa  religione  se  al- 
ligaverat :  eaque  res  vitio  assignaba- , 
tur:  onde  religiosi  diesdicuntor  tristi 
omine  infames  impeditiqne,  in  qnibns 
res  divinas  facere,  et  rem  qoampiam 
oovaro  exordiri  temperandom  est, 
qnos  moltitudo  nefastos  appellant. 
Itaqne  M.  Cicero  libro  epistolamm 
ad  Atticnm  nono :  *  Majores,'  inqnit, 
'  nostri  fonestiorem  diem  esse  volo- 
eront  AUiensis  pngnae,  qnam  orbis 
captaB :  quasl  hoc  malum  ex  illo :  ita- 
qoe  alter  religiosos  etiam  nunc  dies  : 
alter  in  vulgns  ignotos.'  Idem  tameo 
religiosa  delobra  majestatis  venera- 
tionisqne  plena  vocat.  Religiosi  dies 
ominosi.  Unde  Terentins  in  Heaot. 
2. 1. 16.  '  Nam  nihil  esse  mihi  religio 
est  dicere.'  Sabinnt  religiosnm  esse 
contendit,  qood  propter  sanctitatem 
aliqoam  remotom  ac  sepositom  a 
nobis  est.  Verbnm  a  relinqo<»ndo  dic- 
tom  :  ot  cerimonie  a  carendo.  Pms. 
Qui  nequiti»  snsB  anctorem  quftmnt, 
insanientis  dnm  sapientiie  consnlti 
aberrant,  hoc  Lneretii  loco  contra 
sententiam  Scriptoris  aboti  solent. 
Existimant  enim  religionem  hoc  loco 
positam  pro  Deoram  cultu  seo  pir- 
tate  io  Deos ;  ot  infra,  loco  illo  de- 
cantatissimo,  vs.  48.  *  Tantom  relligio 
potoit  soadere  malorom ;'  sed  ntro- 
biqne  falluntnr.  Religio  enim  snper- 
stitio  est.  Epicoros  certe  Deos  prop- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


auv 


MOT^   VARIORUM   IN 


ter  pnesUiitUin  nttnnB  tn»  colMidot 
non  ne^abat;  quod  et  Cicero,  non 
semper  homini  «eqnni,  osteDderit; 
nec  non  Laertius,  nt  et  Lncretius  in- 
fra^  qui  librum  Epicori  vpX  r^s  6aUni» 
ro$  satis  innuit.  Poeta  autem  si  ex- 
tra  omnem  V^ijSoAfgy  loqni  voluiMet, 
tcribere  potuerat  ReUigUmit,  non  rW- 
ligUmem,  quod  alibi  feci^  ut  et  Varro 
in  admirandis  ittit  vertibut :  *  Non 
fit  tbetaurit,  non  anro  pectu'  tolutnm, 
Non  animit  demnnt  cnrat  ac  reUigio- 
net  Pertarnm  montet,  non  divitit 
atria  Cratti/  In  qnorum  Tertnnm 
pottremo  novi  qni  velint  legi  homm 
CroBiL  Et  ita  fere  Cicero  ad  Atticun 
1.  £p.  4.  *  qnod  ti  attequoTy  tupero 
Crattum  divitiit,  atque  omninm  yicos 
et  prata  contenino.'  Fab, 

66  Qua  cupui  «  corft]  SM^Mrodft^tf . 
Nam  corpnt  quoddam  affingit  reli- 
gioni,  et  facit  eam  capnt  e  caelo  pro- 
ferentem  ad  terrendot  mortaleit. 
Lamb. 

A  cmH  regUidbus}  'Aw^  tQs  $vft8og 
Tovohptafov.  Fab. 

OdemUbai]  Virg.  Mn.  8.  68.  de 
Sinone,  ubi  atque  ut  notter  in  tono 
etiam  prodocit  verbum,  qnod  ibi  tig- 
nificat  aliqnem  factnm  attonitum  ti- 
roiliter  cum  borrore  aliquid  faeere* 
*  Constitit,  atque  ocnlit  Phrygia  ag- 
mina  circomtpexit/  Mw. 

66  HorribiU  $u^  adipeetu]  Citat 
Serv.  ad  Virg.  JEn.  8. 187.  nbi  bioam 
rationem  affert,  cnr  religio  nimit 
anxia  et  tuperflua  dicatnr  tnpertti- 
tio.  ted  melint  Cicero  8.  de  N.  D. 
a  'toperttet'  dedncit:  '  Non  enim 
ptiiiotophi  tolum,  vernm  etiam  ma- 
joret  nottri  tnperttitionem  a  religionc 
teparavemnt.  Nam  qui  totot  dies 
precabantur  et  immolabant,  ut  tui 
liberi  tibi  tnperttitei  ettent,  snper- 
ttitiosi  tnnt  appellati:  quod  nomen 
pottea  latint  patuit.'  8ed  cum  Ser- 
viut  definiat  tnperfluum  et  inanem  ti- 
raorem,  Voti.  de  Anal.  1.  S2.  judicat 
e&te  a  '  tnperttare/  i.  e.  snperflunm, 
airoinm  eue,  Hic  vero  apnd  Lucret. 
poeticam  fictionem  agnosco  elegan- 


ter  adcoBHBodatis  verbis  < 
Hae. 

67  Grqpu  koma]  Epicums,  Atfaeni- 
ensis,Oargetti«8,NeoclufiUns.  Lamk. 
Epicurns  Athenientis,  ex  oppido  sen 
pepnlo  nt  vocabant,  Oargetto ;  nnde 
passim  Oargettins.  Fab. 

ToUere]  Noninsiegit,  Teudert.  Oif. 
Tendaro]  Sic  Non.  MarceUvs  legit, 
non,  nt  hal>ent  libri  omnes  et  vnlg. 
et  mannscripti,  UUtre:  qnem  hac 
aecnnda  editione  secntns  snm,  rejec- 
ta  altera  scriptnra,  nt  snpposita.  Ten- 
dere  oculos  antem  diait,  pro  coBten- 
dere.  Contendere  porro  oculoe  ita 
diotnm,  ot  contendere  vocera,  Ttreis, 
cnrsnm,  et  similia.  5.  6S0.  ^Tanto 
posse  minns  cna  signis  tendere  cnr- 
sum.'  Est  antera  longe  plns  ocnlos 
contendere,  qnam  toUere.  lUnd  enim 
significat  contenta  acie  aUqnid  ia* 
tueri,  et  aciem  ocnlomm  in  reai  qntt 
cemitur,  defigere.  sic  Afran.  *  Cos- 
tendit  ocolos :  derepente  abit  cstlo.' 
Hor.  £p.  1. 1.  S8.  *  Non  possis  ocnlet 
quantum  contendere  Lyncens.'  Ln- 
cret.  infra  hoc  eod.  lib.  S25.  *  NnUa 
potett  ocoiommacietoontentatncri.' 
Idero  4. 801.  <  niti  te  contendit  acnte.' 
Lumb. 

MortaUii  taUere  eoutra]  Non  raale 
teniire,  ted  id  inclnditnr  in  oMt- 
terey  del>ebatqne  prius  ocnlos  taUe- 
rt,  qood  tcilicet  iptnm  nemo  adhnc 
autut  fuerat,  qnamque  iocutionem 
pluribnt  adttrait  Bentieint  ad  Hor. 
Od.  1.  S.  18.  Vetnt  poeta  apnd  Oa- 
lenum,  ex  observ.  Scaligeri  ad  Ciria 
Virgilii, 'AKrovyfO'  wflbs  iKvparm^  krap' 
fiirrom  wpoedmots.  ipte  Virg.  ibid. 
'Altiut  ad  magni  tubtendit  tidera 
mundi.'  JEfoe. 

ToUtare]  Teudtre  ex  Nonio  in  tei- 
tum  receperat  in  secnnda  tertia- 
qne  editione  tna  Laml>inot*  Et  for- 
tan  ita  tcripsisse  Lncretiom,  nonni- 
hil  indicii  ett,  qood  et  apnd  Virf^ 
pins  semel  httc  versns  claasola  oc- 
enrrat.  vid.9.S77.  et  795.  item  vs.  91. 
sed  contra  omoes  libros  tendere  noa 
ett  nottrum.  Preii. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  GAftl   DB  RBftUH   NAT.   LIB.  U 


897 


00  Fkm  Deum]  Qot  cnrtoioB  poni- 
npt.  Nam  Dii  lege  Sataroi  videri 
BOlBBt.  Phu. 

Fuimiitdl  Vid.  Hontii  Od.  illam: 
1.  Mc  *Parciis  Deomm  eiiltor  et 
iafrequeiu.'  Preig, 

MmUmUi  wmrwmre]  Terrorem  in* 
eotioDte  Mio  itrepita  miais  comi- 
nillimo.  a  mormure  per  diminotio- 
■em  fit  marmorillom.  Sed  agedom 
eom  detor  occasio  Plaotioom  illom 
loeom  retractemos  ez  Radeote.  Sie 
in  Plaoti  codicibot  Tolgatit  legitor 
io  Rod.  6.  t.  48.-  *  Nolo  ego  mormor 
nllnm  neqoe  sosorrum  6eri.'  To  lege 
ez  Nooio  miirtaiirlCton,  pro  panro 
mormore.  Piaa. 

Tl  VirtMiem  iitriUt  mtkm}  Inritai 
pro  irriUarit  positum :  ot  apod  Vir- 
giib  9. 9.  '  Septra  Palatioi,  sedemqoe 
petit  E^aiidri.'  Notat  Priscianos, 
«Ibmnt/  <capit«'aadit/et  similia,  tia- 
bere  oltlmam  syllabam  circomflexam, 
sl  patiantnr  syncopam^  sic  itemm 
Lncret.  6,  686.  *  qnas  exitos  hic  ani- 
mal  Diatorbat  orbeis.'  Itaqoe  pos- 
trema  syllaba  longa  est,  qoem  (io« 
qoit)  neqoe  fama  Deorum,  neqne  fol- 
aiiiay  neqoe  eflslom  minaci  mormore 
compretsity  sed  eo  magis  irritayit 
atqoe  ezcita^it  ejns  animi  virtotem, 
ot  omiHbos  dlfllcoltatibas  soblatis  ac 
reoMtis,  ad  explicationem  natorc, 
cognitionemqne  rernm  inTolotarom 
atqoe  obscoraromy  aditom  viamqoe 
slM  rooniret.  Lamfr. 

FlrfitfeM]  Mirom  ni  Lncretlns 
•crlpserit :  oms  Ftrfiif  tnritaf,  4*^. 
Preig. 

.  hirittit']  Contractio  est  pro  tnri- 
taeil;  qoare  et  postrema  prodocta 
est :  nam  in  tertia  olim  persona  con- 
tractionem  admittebat  prima  verbo- 
nun  InBexio.  ita  Terent.  Phorm.  6. 
7.  69.  '  £z  qoa  6Uam  Snscepit  et 
eam  daro  edncat.'  I.  e.  edocavit. 
Ita  altbi  Locret.  '  distorbat  orbes/ 
dlstorbavit;  id  qood  et  metrom  et 
ratio  soadeoty  ibi  eoim  de  re  olim 
Cwta  agitor.  Virg.  qooqoey  iEo.  t.  2. 


Delph.  et  Vor.  CUa. 


*  ceciditqne  soperbomiliam,  et  omois 
homo  famat  NeptohiaTroia.'  Qood 
igoorasse  se  veteres  magistri,  ot  et 
Probos  et  Charisias,  satis  ostendant, 
dnm  in  eo  verso  soloecismnm  esse  con- 
tra  tempns  existimavere.  Sic  qnoqne 
Ennins  p.  IIS.  '  Tom  timido  manat  ex 
toto  corpore  sndor.'  Oifanios  Teren- 
tii  locom  in  Indice  soo,  eomqne  solita- 
rium,  produxit,  ut  id  probaret  quod 
modo  ostendi ;  sed  in  quo^lane  puer 
est,  et  Lambini  convicio  dignns,  sl 
animadvertisset  Lambinns.  Addo  ex- 
emplis  superins  allatis  hanc  quoqne 
observationem ;  solitos  oUm  contrac- 
tlones  admittere  in  prinia  numeri 
plurativi.  Ter.  Andr.  8.  8. 11.  *  om- 
nem  rem  modo  seni  Quo  pacto  habe- 
ret  enarramns  ordine.'  I.  e.  enarra- 
vimns :  addit  enim  mQd0*  Sic  depi- 
qne  Plant  in  Sticho,  6. 8.  6. '  ibi  fes- 
tinamus  omnes,  Lectis  sternnndis 
studnimos.'  Ubi  /eetiMmmu  positum 
planissime  est  pro/ntijiaotjiiiw;  nam 
sequitur  mox  shichiiifiiit.  Neque  vero 
feetmamus  pro  feetinaoimue  magis  ini- 
rum  videri  debeat,  qnam  tamiit  pro 
tntiTuiiiit,  et  alia  id  genos :  sed  illis 
aorium  consuetodo  favit.  Fab* 

Co^fringere  ui  areta^  9^*']  Alle- 
goria  ett  docta  a  re  militari,  ex  ex- 
pngnationibns  nrbium.  libri  veteres 
omnes  habent  arta,  Larob.  Voss.  in 
Obs.  ad  Catnll.  p.  170.  confrangere. 
cnjusmodi  plora  a  viris  doctis  invitls 
libris  antiqois  e  Locretio  soblata  esse 
qoeritor.  Preig, 

7S  Cupiret]  Ita  o.  1.  Prisc.  lib.  10. 
et  Nonius.  Gif.  I.e.  cnperet :  notant 
Nonins  et  Priscianns  :  atqne  hoc 
verbo  in  hac  inflexione  saepe  utitur 
Lucret.  Laiii6.  Pro  cuperety  ut  aUa 
patsim  ;  qnod  scilicet  et  tertia  et 
qoarta  olim  non  ita  a  se  Invicem  se- 
junctae  erant  et  secrets,  qnin  ntri- 
qne  essent  multa  commonia.  Fab. 
Mnlti  descriptores,  non  attendentes 
ad  metri  legem,  volnemnt  euperetf 
qnomodo  in  Oottorp.  atqne  Logd. 
Bat.  utroque  (tn  altero  tamen  cor- 


Lueret. 


8  L 


Digiti 


zedbyGoOgle 


898 


VOTM  VARIORUM  IN 


recta  lectioDe)  BodL  etqne  Edit 
Veron.  Dixeniiit  eutem  ciip«r€  et«ii- 
pire^ntparereetpartre.  Enninsapnd 
Varron^  et  alioty  nt  et  in  Fragm.  p. 
1B9.  *  Ova  parire  soiet  genvt  pennia 
condecoratora.'  JEfao. 

7S  Vwida]  Acrii,  potens,  animosa. 
idem  infra,  ▼••  180.  <  et  vivida  tellas 
Toto  ret  teneras  effert  in  Inminis 
oras.'  Virg.  Mn.  5.  764.  'Exigni 
nnmeroy  se4bello  vivida  Tirtns.'  idem 
10.  iM>0.  <non  vi^ida  l>eUo  Dextra 
Tirisy  animnsqne  feroz.'  <  Vivatos  et 
vividns '  (inqnit  Festos)  *  a  magna  W 
dicuntnr.'  LamK 

Et  exira  PveJ]  Et  longe  processit 
extra  moenia  mnndi,  dec.  Idomb» 

74  FhmmaMtW]  Flammmtim  prop* 
ter  sidera,  et  igneis  sstliereos.  Laaift. 

FIoMiiian^fa  «amia  mmdi]  Prop- 
ter  stellas  et  ignes  sstlMreos,  nnde 
<  stollantis  regia  coeli.'  Virg.  JEn.  7. 
810.  ManiL  aotem  ^stellantia  coeil 
tecta'  et  in  5. 180^  *  mcBnia  mnndi.' 
Fab. 

75  Atqm  oMne  iMiiiieiistiiii,  ifc,]  Alind 
esse  pntat  Epicnrns  id,  quod  appellat 
omney  i.  e,  rbirav,  alindy  mundnm. 
Nam  mnndns  est  6nitas:  omne  antero, 
eot  in6nitum :  mnndns  omni  contine* 
tor,  immo  vero  (si  Diis  placet)  mundi 
innnmerabiles,  ejns  sententia,  qnoti- 
die  et  finnt  in  omni,  et  interennt:  at 
omne  et  liono  mnndum  ceterosqne 
omneis  continet,  et  jiumqoam  neqne 
natnm  neque  interitnmm  est  Lani^. 

OiNfie  tmmensiiiii]  Omne^  nt  alibi 
passim,  t^  vSr,  remm  nniversitas, 
qnidquid  est  in  remm  natura ;  non 
antem  bic  mondns,  qui  roS  wwTbi 
respectu  fere  nibii  est;  qnod  im- 
mensa  fere  coDli  nostri  spatia  et 
siderum  inexplicabilis  altitndo  facile 
suadent ;  sed  id  infra  dooebit  Loere- 
tios.  Fab. 

Omne]  Th  irar.  Omiik  malnit  di- 
cere  Cicero,  lib.  de  Univ.  veram 
ipse  etiam  banc  vocem  aliqnando 
usorpavit.  lib.  8.  de  Div.  Epicnms 
T«v  ZXm  ^^ir,  et  apnd  Pintarcbnm 


rtkfSrrmfpiffiPdiiau  Idemqne  valeat 
apnd  Lncretinro,  Natnre  remm : 
Snmnia  reram.  Snmma  omni».  8«m- 
ma  tota.  SiimmsB  totios  snmma,  Stc. 
Hoc  Omne  apud  Epicnreos  est  infi- 
nitom  et  sempiteraom,  incrementi 
simnl  et  decrementi  incapax ;  dnm 
mnndns  finitns  sit,  aliqnando  natus, 
et  interitni  obnoxios.  Creeeh, 

Mente  oiiiiMOftie]  I.  e.  mente  ani- 
mi,nt  *  pocnlb  et  auro'  Vlrg.  pro  po- 
cnlis  anreis.  *  molemqne  et  montes,' 
Id.  pro  *  molem  montinm.'  mens 
antem  animi  qnid  sit  In  8.  ostendet. 
Fab. 

76  Vnde  rrfert]  Profert  bnnc  ver- 
snm  Nonius,  et  interpretatnr  rrfert, 
ostendit.  Ego  rrferre  hoc  loco  sie 
accipienduro  puto,  ut  apnd  Virg.  iEn. 
4.  95.  '  Egregiam  vem  laudem,  et 
spolia  ampla  refertls,'  pra  reportare, 
ntsit  translatio  a  re  militari.  Lom^. 

QM  peedt  erH,  8^.]  Iterantnr 
bi  duo  versns  et  boc  libro  inira,  et 
lib.  (k  Victor  Epicuras  (Inqnit  Ln- 
cretius)  ref^rt  nobis  ea  ea  veriUtis 
investigatione,  atqne  explicatione  na- 
tnne,  quid  posslt  nasci,  qnid  non 
possit :  qna  ratione  suns  cniqne  rei 
finis  sit  constitntns,  et  terminns  im- 
motiis,  stabilis,  SBteraos,  aitissimeqne 
defixns  ac  depactns.  Legendum  an- 
tem  quanam  eU  roftMis,  nt  doobna 
alils  locis  legitnr.  Lamb. 

78  C;itfiiea[lc<sniiiiitfsiberiae]Itav. 
1.  et  inf.  vs.  590.  et  v.  91.  Virg.  JEn. 
4.  614.  ^  Et  si  fata  Jovis  poscunt^ 
sic  terminus  heret.'  G\f. 

Atque  aUe'terminu$  kmreue]  Huno 
locom  Virgilios  est  imitatus,  sen  po- 
tins  mutoatos  4.  JEn.  614.  <  Et  sl 
^ta  Jovis  poscnnt,  hic  terminns 
bttret.'  Horatios  *  stabilem  rernm- 
terminnm'  appellat  carmine  ssmii- 
lari.  Tbraso  ille,  qoem  jam  snpra 
descripsi,  ridicole  legeodom  hic  ccb- 
set,  utque  dUe  terminue  htertai^  et  re- 
pognantibns  libris  omnibns  et  reda- 
roante  iege  carminis.  Lamb. 

Heereai]  ^M^iVif,  nt  passim  tpod 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII   GARI    DB   RBRDM    NAT.   LIB.  I. 


809 


Virg.  Hor.  Scc,  alii  ttmen  ktBrem. 
8i  aBtem  Jtntta  emqui^  tfc,  inde  fiet 
vt  miraciilit,  qw  a  Deorora  pro- 
videntia,  nolla  fides ;  nil  illi  praeter 
natarae  fcedera  moliri  qneant,  4cc. 
hocscilicet  tendit  Lncretios ;  neqne 
eoim  physiologia  nllara  rationem 
babaiflfet  Epicnros,  nisi  qnod  ex  re- 
nun  natnralinm  contemplatione  effec- 
tnm  iri  credebat,  ot  animl  hominnm 
soperstitionis  terricnlamentis  sese 
exolverent  Fa6. 

Atquei  ^^  <^i^*  «^  ^  Hareai. 
H4gren$  D.  P.  C.  N.  fmauan,  qwmtnm 
B.  Creech.  Vlrg.  JEu,  10.  860.  abi 
10  Lanai  morte  Meaentios  dicit: 
*  Nonc  alte  volnns  adactnm.'  Hao, 

79  PedUna  tuliecta]  Virg.  Georg. 
S.  490.  *  Felix,  qni  potnit  rernm 
cognosccre  cansas,  Atque  nietos  om- 
neis,  et  Inexorabile  fatom  Snbjecit 
pedibofl,  strepitnmqne  Acheruntis 
aTemi/  Lamb, 

Fidaatm]  Chin  antea  <  eceli  re- 
gionibnB  capnt  ostendebat/  et  homi- 
nes  snb  se  tanqnam  gravi  onere  op* 
pressoe  tenebat.  Losifr. 

Vkmim']  tU  iprofwifi^y  MAXa|,  nt 
qme  oUm  homines  abjecisset,  ea  tan- 
dem  abjecta  jaceret.  Fab, 

80  ObterUur]  Cod.  Memm.  habet, 
Exteritwr,  ceteri  cnm  vulgatis  con* 
grunnt.  Lamb, 

Ofte«ri<icr]  Exteritnr.  GiA  Phsedr. 
1.  30.  10.  '  Et  procnlcatas  obteret 
dnro  pede.'  Hac, 

Vktoria]  Epicuriy  qni  cognitis  re- 
mm  cansis  inanem  Deomm  metnm 
snstnlit,  pietatem  dnntazat  secnram, 
et  Deomm  majestati  consentaneam 
reliqnit :  vel  qui  omnes  religiones 
fonditns  evertit,  et  ita  terroribns 
animos  hominnm  liberavit.  Sed  di- 
camna,  Epicnrnm  cnm  in  plerisqoe 
aliis  rebuSy  tnm  inhac  impiom  fuisse : 
atqne  Idcirco  duIIo  modo  aodiendum. 
iMmb.  Victoria  Epicuri  Tidelicet, 
qui  (ut  verbis  Manil.  1.  67.  utar) 
'Cepit  profondam  Natnram  reram 
cansiiy  viditqoe  quod  nsqnam  est: 
Nnbila  cor  tanto  qnatcrentur  pulsa 


fragore/  &c.  *  Solvitqne  animis  mi- 
racola  reram,  Eripnitque  Jove  fol- 
men,  vlresque  tonanti.' 

81  nbid  H  Jktf  rebae]  Occnpatio  est. 
Illod  (inqnit)  in  his  rebus  timeo,  ne 
te  putes  iotroire  disciplinam  impiam. 

*  Impia  elementa '  impias  institntio- 
nes  ac  prseceptiones,  aut  impiam 
discipUnam :  vel  timeo,  ne  dicas,  te 
ad  impin  rationis  initia  introire 
Lamb, 

lUad]  Hls  22.  vss.  Hoic  tam  im- 
piae  doctrinsp,  qnse  providentiam  ne- 
gat,  aversum  fore  Memmiom  sos- 
picatnr;  ideoque  illius  animum  con- 
firmat  monendo,  religionem  istam, 
qns  providentiam  confitetur,  saepe 
olimmaxlma  scelera  snasisse:  quod 
probat  ezemplo  Iphigenife  Aulide 
(Boeotitt  ad  EuHpnm  portn)  a  patre 
suo  Agamemnone  ad  aras  Dianae  Tri- 
viaBCx^ssn  Oracnllmactatflp,  'Ei^i- 
tns  ut  classi  fbeUx  failstusqne  daretnr.* 
Creeeh. 

82  Impia  rationi$  ekwunta]  Pro  f /e- 
meNla  impiee  ratwnie.  Flgnra  hnic 
nostro  et  Virgilio  fiuniliaris.  Ratio 
antem  0fwy>ta  est,  philotophandi  stn- 
dlum,4cc.  Posset  et  pro  secta  sumi» 
nti  a  Lucretio  alibi  ea  vox  nsurpata 
est.  Fab. 

83  Endogredi]  Ita  ex  v.  I.  sempe? 
scripsi.  Gif, 

Endogr^]  Endo  praepositio  anti- 
qua  qnae  valet  t»  ;  ut  '  endoperator,* 
seu  induperator,*  endopeditus,'  *  endo 
•tatn,' '  endo  mari,"  endo  manu'  apnd 
hnnc  enndem,  pro  imperator,  impe- 
dltns,  in  statu,  in  marl,  in  manus. 
Et  testamentum  *  endo  procinctn,' 

*  endoitinm,'  pro  in  procinctn,  et  ini- 
tium:  de  quibus  lege  Festum.  sic  et 
apud  LncUUnm :  *  Quam  lepide  lexes 
eompostae!  nt  tesserale  omnes  Endo 
pavimento,  atque  emblemate  vermi- 
cnlato !'  sic  enim  legendus  ac  scri- 
bendns  secnndns  versns,  non,  nt  vul* 
go,  Arte  pammentOt  tfc.  Idem.  ^  Jac- 
tare  endo  foro  se  omnes,  decedere 
nusqnam.'  Quod  autem  vnlgo  tiuf» 
quoque  pro  iii  usurpant,  tadai  factum 


Digiti 


zedbyGoOgle 


»00 


VOTJR  VARIORUM   IN 


tue  pnto  ex  endo.  Qntnqoaiii  /iMfaf- 
gredi  «  veteribns  dictom  esse  arbi- 
tror,  Probi  gmiuinatiri  anctoritate 
fretus,  qiii  hunc  Tertum  profert. 
Lamb, 

Endogredi]  Ingredi.  endo,  Moi^,  in, 
intoB,  endoiacito,  endopedita,  endo- 
loetar»  £un.  endoitium  apnd  Fe«t. 
pro  injicito,  impedita,  intoetur,  ini* 
lium.  Neque  roinut  dicebant  endo 
et  indii,  ex  qnibns  nata  illa  tunt  in- 
duperator,  indnttriut,  Scc.  Id  qiiod 
contra  Gifanii  judicinm  dictom  veliro* 
Fab.  EtitapattimGott.Lngd.Bat. 
l.S.etalii.  Hod. 

£iido^edt]  Ingredi.  Quit  ao- 
tem  netcit  endo,  Moi^f  in,  intns, 
•tte  prepotitionem  antiqnit  notam  i 
Cruch. 

SetUrUi]  I.  e.  impietatit.  nam  sce- 
lot,  facinut  ett  vel  crneotom,  nt  tica- 
riorom  et  paricidanim;  vel  in  pa- 
renteit,  patriam^  Deot.    Lamh, 

Quod  contra]  Ita  o.  v.  Marollot  et 
volg.  Qniii.    Gif. 

Qmod  coninLJ  Sic  habent  librl  qna- 
toor  roanotcripti,  et  ila  legendom 
potant  viri  docti,  qoibot  atteotior. 
Sic  enim  et  M.  TuU.  com  alibi,  tom 
in  Ltelio  ioqni  memini :  *  Peccatae 
enim  te  non  angontor ;  objorgari  mo- 
lette  feront.  qood  contra  oportebat, 
delicto  dolere,  objorgatione  gan- 
dere.'  Ubi  vnlgo  legitor,  quim  eontra. 
^Lamb. 

Quod  conira']  Non  ex  volgi  pa- 
lato  ett  bsec  Latinitat ;  neqoe  Gifa- 
niot  animadvertit  ittam  vocolam  ^aiod 
ette  qoarti  catut«  Lambinnt  ex  Ci- 
cerone  eaemplom  onom  attolit ;  ego 
item  alterom  ex  oratione  pro  Qoin- 
tio  :  *  Reliqoom  ett  ot  eom  ntmo  jo- 
dicio  defenderit,  qood  contra  copio- 
aittlme  defentom  es$t  ottendi.'  Ali- 
qootiet  ita  locotot  ett  et  alibi,  ot  et 
Rhetor  ad  Herennioro.  Fab.  Quod 
contra  tcribit  etiam  oterqoe  Logd. 
Bat.  niti  qood  in  altero  m  tit  toper- 
tcriptom.  Hat, 

SapiuM  iUa]  Miror  hanc  lectio- 
nera  ita  neglectani  fuitxe  ab  editori- 


bnt,  qoom  eam  et  Pidt  jam  pridea  io 
contextn,  et  ad  orat  GrTphii  ezhi- 
buerint.  Rettitoirout  autem  veram 
lectionem  ez  Mtt.  Logd.  Bat.  1.  a. 
Bodl.  intoper,  Gottorp.  Barth.  Col- 
lationib.  Heintian.  et  Notit  Mta.  Ja- 
cobi  Sntii.  Sicot  aotem  non  ono  looo 
Virgiiiot,  ita  qooqoe  Locretint  vim 
qoandam  tingolarem  in  hac  voce  ag- 
Bovit,  ticut  4.  181.  '  Parvot  nt  ett 
cygni  meiior  canor,  ille  groom  qomm 
Clamor  in  «theriit  dispertut  nubibot 
aottri.'  et  5.  9St.  *  Et  geoot  hnma- 
nom  mnlto  fnit  iilod  In  arvia  Duriot, 
ot  decoit.'  Hanc  emphatim  qoi  noo 
intellezeront,  in  olim  hic,  et  alibi  ali- 
ter  rootaront,  ticot  patere  potett  ex 
Notit  nottrb  in  TertoUiaoi  Apologe- 
ticom,  non  ono  In  loco.  JEfoo. 

84  Saleroia]  Scelerata,  teo  tceleria 
pleoa.  Varro  Itb.  6.  de  L.  L.  '  acele* 
roti  hominit.'  Ter.  Eunuch.  4.  8.  1, 
*nbi  iUuro  tcelerotnm  mitera,  atqoe 
impiom  inveniam  ?'  Loiii^. 

85  AuUde  quo  pacto]  I.  e.  qnemad- 
modom  duetoree  Danaum,  Sce,  Pott 
vocem  faday  apponeoda  duntazat 
virgola  ett,  aot  comma.  nam  hic  ver- 
•ot,  et  aliqoot  qui  deincept  aeqoon- 
tor,  ex  toperioribut  apti  tnnt.  Lamk* 

AuUde]  Bceotit»  portutettad  Eo- 
ripom.  Trlvia  virgo,  Diana,  Iphia- 
natta,  Agamerononit  filia,  qnae  aliit 
Iphigenia.  oninia  notittiroa  et  decan- 
tatittima.  Tragcedia  teu  fabola  orte 
ex  hittoria  Jepbttp,  ot  et  illa  alten 
Idomenei,  qoi  filium  tub  voti  tpecie, 
Scc,  Faciout  eniro  illiid  Jephtte,  de 
quo  in  lib.  Sofietom  HebrtNirom 
agitur,  non  ita  mnltit  annia  ante  ob- 
tidionem  nrbit  Trojanae  evenerat. 
Fab.  « 

Trifriai  vtrg^tt]  Trivitt  virginit, 
nempeDianaf.  'Dicta'  antem  *  Diana 
trivia  ett,'  nt  scribit  Varro  lib.  6,  dc 
L.L.  Wel  quod  in  trivio  ponator,  vel 
qood  lona  potetor  ette,  qoae  in  ca&lo 
tribot  viit  raovetor,  io  latitoduieB, 
longitodinem,  altitndinem  :*  vel  qood 
(ot  alii  volunt)  eadem  tit  Lona,  Di- 
ana,  Proterpioa.    Virg.  4.  JEu,  ilU 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTU  CARI  M  RBRUM   NAT.   LIB.   L 


901 


^Tergemiiiaiiiqae  Hecaten,  triavlr- 
ginis  ora  Dianae/  rpuXkm  appellant 
Or»€iy  eadem  ratione:  iidemqne 
vofe^pow,  ut  Lncretius  virginem.  Lamb, 
Martial.  Spect.  1.  1.  *  Nec  Trivias 
templo  molles  landentnr  honores.'  et 
Ep.  6. 47.  '  Trivis  te  misit  ab  an- 
tro/  et  9.  65.  'Qna  TriviaB  nemo- 
roaa  petit  dnm  regna  viator.'  Hav, 

86  Iphianattafl  lU  Prisc.  lib.  7. 
pro  Iphimuma,  Fnit  ea  Agamemno- 
nia  filia.  Homer.  Iliad.  8.  Alii  Ifld- 
gemam  vocant.  G(f. 

/pJUdnaMat]  Ipfaianasis,  Iphige- 
nie  Agamemnonis  filiap.  Cum  Oraeci 
▼ento  adverso  Anlide  detinerentor, 
neqne  eis  nlla  ad  Trojam  perveniendi 
ficnltas  daretnr,  Agamemnon,  Cal- 
chante  contnlto,  eja«qae  responso 
anditOy  qiiod  fait  ejasmodl,  iratam 
Dianamesse  placandam,  votamqoe  ei 
per8olvendam(voverataatem  Diauae, 
qnod  in  suo  regno  polcherrimam  anno 
illo  Daaceretnr)  Iphigeniam  filiara 
snam,  qua  nihil  erat  eo  quidem  anno 
natam  pnlchrinSy  immolavit.  *  Pro- 
missnm  potius  noa  faciendnm,  quam 
tamtetromfiicinas  admittendamfait,' 
iaquit  M.  Tall.  Ub.  8.  de  Offic.  sic 
et  Hor.  Sat.  9. 8. 190.  '  Tu  cnm  pro 
▼itnla  statnis  doleem  Anlide  natam 
Ante  aras,  spargisqne  mola  capnt  im- 
probe  salsa,  Incolnmi  capite  t%^ 
Hac  de  re  aotem  lege  Sophoclis  Elec- 
tram,  €t  Eoripidis  Iphigeniam  in  Ao- 
Kde.  Hne  pertinet  illud  Virg.^. 
2.  71S.  ^  Sanguine  placastis  ventos,  et 
virgine  cssa.'  Iphianastai  antem  le- 
gendom,  qnod  agnotcit  Prisc.  non 
«,  nt  est  in  libris  volgatis. 


TtrparmU]  Inqninamnty  contami- 
Bamnt.  sangnis  enim  inquinat:  et 
qnod  cmentum  est,  imporam  est :  ex 
qno  «niMlvm  pro  impnro  usarpatnr. 
nt  6. 1188.  *  An  celnm  nobis  nltro 
natnra  crnentom  Deferat/  Scc,  nbi 
vidgo  legebatnr  natwra  tarruptMm. 
Lamb. 

87  DiUetiJ  Hic  apponenda  est  dif. 


tinctionis  nota.  Theocr.  Ei5.  cy.  18. 
Ilcurai'  4k  iroXiapr  wpoXtKtyfiSpot,  dtp  6(pf 
X6s  ru  i.  e.  *  viri  ex  omnibus  civita- 
tibos  dilectl,  qnomm  aliqnis  usns 
esset.'  Admonendus  est  lector,  in 
tribns  libris  manascriptis  dUecH  scrip- 
tum  esse:  qnod  probo.  NamFes- 
tus  qnoqoe  testatur  dUectut  militum 
dixisse  veteres,  non  dtUctut,  Atqne 
hanc  vocem  semper  ita  scriptam  re- 
perio  in  libris  manuscr.  tnm  apnd 
alios  scriptores,  tom  apnd  M.  Tnlliuni. 
Exempli  cansa,  Philipp.  8.  *Bello 
antem  dnbio  quod  potest  esse  stndinm 
dilectns?'  £t  pancis  verbis  post: 
'  Tomultum  decerai^  justitinm  edici^ 
saga  snmi  dico  oportere,  dllectnm  ha- 
beri,  snblatis  vacationibus.'  Idem 
pro  Milone,  in  narratione,  *  Convo- 
cabat  trlbos,  se  interponebat,  Colli- 
nam  novam  ex  dilectu  perditissimo- 
ram  civium  conscribebat.'  Quem  lo- 
cnm  eo  libentins  protuli,  quod  in  om- 
nibnt  libris  vnigatls  mendose  legitur^ 
non  eo  solom  qnod  dtUctum  habent 
pro  diUctu,  et  tcHbebat,  pro  conteribf 
bat,  sed  etiam  qnod  cokmiam  novam, 
pro  Collinam  novam.  Fnit  antem  Co/- 
Hna  nna  ex  qoatuor  tribobas  nrbanis. 
Nollm  vero  Fr.  Fabricinui  Marcodn* 
rannm  sna  laode  frandare,  qni  se  hnnc 
M.  TnlUi  locum  ita  scriptum  in  libris 
antiqnis  reperisse  testatnr.  Lamb, 

Ddecti]  Seu  diUcti,  ut  Lambinns, 
legas,  seu  deUeti,  non  est  cur  pug« 
netur.  Fab. 

Prima  oironcin]  Flos  viroram.  Idem 
Theocr.  8fibf  Aotros :  vel  prima  viro- 
rum,  i.  e.  wpdra  Tfir  MpSv,  nt  lo- 
qunntnr  Orsci.  Lncianns  Timone, 
wpSra  rAr  «toXcUcwr :  et  ita  Adrianus 
Turaebus.  sed  utraque  explicatio  vi- 
detnr  mihi  eodem  recidere.   Lamb, 

Prima  virorum']  Ita  Ov.  Amor.  lib. 
1.  Eleg.  9.  *  snmma  dncum  Atri- 
des;'  plane  ex  hoc  Lucretiaoo  ex- 
pressnm.  Est  autem  imitatio  Orsecl 
sermonis.  Herodotns  saepe.  Exmnl- 
tis  locis  en  tibi  unum  lib.  6.  sectione 
100.  A^^nff  4  N6$mros,  Itlir  rw^  *Epc- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


902 


NOTiS   VARIORUM   JN 


tpUm^riLwpSra:  <  Asdiiiies  NotfaoDit 
filios  EretrieDsiQm  primariiis.'  Ita 
apod  LnciaDam,r&  wp&ra  rmv  'ABfpndtiv 
(krp :  '  AtlienieDsium  primarins  Tir 
•rit/  Est  et  alins  in  eodem  libro 
(TimoD  est^  sed  qnem  protnlit  Lamln- 
Dns.  Fab,  D\on  wpSrd  riis  fiovKrisih^» 
Creeeh. 

88  Cmr.MimMl  uifM]  Sic  leg.  ex  L 
▼.  DOD  qua,  Talb  syntaxis  fere  est 
iDf.  lib.  9.  iDitio.  Gif. 

Shml]     Simnlatque,     simnl     ot. 


iV«2a]  Filameotnm  laDeom,  qno 
•acerdotes  fsmiDSB,  et  hostisB  veia- 
baotor.  Virg,  Oeorg.  3. 487.  *  Lanea 
dnm  Divea  circomdatnr  infiila  vitta/ 
Lamb. 

If^ula]  Qoa  bostisB  velabantor. 
res  Dotissima ;  erat  fere  ad  eiiD- 
dem  modomy  qno  ttoUu,  ut  vulgns 
irocat,  Sacriticiilomm  esse  videmus. 
Fab. 

/VWIa]  Velamentnm  e  lana  io- 
tra  Hostiarnm  cornna.  Varro.  Fas- 
cia  iD  modnm  DiadematiSy  a  qna  ex 
Dtraqne  parte  Tittse  dependeDt :  Ser- 
irins  ad  10.  JEd.  Creeek.  Virg.  de 
SlnoDe  JEd.  a.  ISt.  <  £t  salsss 
fmgesy  et  circnm  tempora  vittsB.' 
Hav. 

Virgineoe  draandaia  eomtnt]  Data 
circnm  virgineos  comtns.  imirrpo^i 
L  e.  circnmdata  capitl  et  temporibns 
comtsB  virginiSy  Tel  comto  capiti  vir- 
ginis.  Lamb. 

Vtrgineoi  eireumdata  eomptue]  Cin. 
geosy  sen  ambieos  comas  comp- 
tas;  deiD  Dotanda  LatiDitas,  *  ex 
utraqne  pari.'  Fab. 

90  Et  mtntsm  stmid,  Ifc.]  £t  simnly 
id  est,eodem  tempore ;  vel  et  simulat* 
qoe  sensit,  id  esl,  vidit,  vel  cogDovit 
potins  (erat  enim  velata)  maesinm 
parentem  Agamemnooem  adstare, 
&c.  Ad  huDC  locnm  pertinent  illa  M. 
Tull.  in  orat.  perfecto :  *  Si  deniqne 
pictor  iile  vidit,  cnm,  immolaDda 
Iphigeoia,  tristis  Calchas  esset,  tris- 
tior  Ulysses,  msreret  MeDelaos,  ob* 


volveodam  capot  AgaroemnoDls  estef 
qooniam  summnm  illnm  Inctum  pe* 
Dicillo  non  posset  imitari,'  &c.  JLamb. 
91   Hmne  propter]  Jnssn  et  volnn- 
tate  Agamemnonis.    Gemebat  virgo 
patrem  ita  religione  dira  captnm  et 
possessum   esse,  nt  sseviret  ad  ex- 
plendam  satiandamqne  Deomm  Iram 
io  propria  usque  vitcera.    Vel  inter- 
pretare   propter   fcanc,   prope   honc 
AgamemDooem :  qooniam  prspposuit, 
et  mcestnm  ante  aras  adstare  paren- 
tero.    Victiroatores  sacrificuli  craot 
apud  AgamemDODem :  qui  comitatos 
fnerat  pompe  fnnebris  miAerandaro 
choraginm.    Propter,  nt  notnm  est, 
prope  significat.    Ov.  Met.  8.  S68. 
^Propter  hnmum  volitat:   ponitqne 
in  sepibns  ova  :   Antiqniqne  roemor 
metnit  sublimia  casns.'    Idem  signi- 
ficat  preeter.    Vei  propter  Agamem- 
nonem  dicit  Calchantem  accelerasse 
ferrnm,  ne  spaclo,  docto,  tracUqoe 
csBdis  cresceret  dolor.  vel  ne  pceni- 
tentia  dnctns,  interim  retraheret  vir- 
ginem,   sacrificumque  non  absolve- 
retnr  magno  Orsecoram  iDconunodo. 
Piui. 

Hunepropter]  Prope  hoDC  t^  pr9|i- 
ter  natum  est  ex  *  propiter/  nt  *  hn- 
maniter  '  ex  *  hnmaDe/  et  alia  p«ne 
iDfioita.  Fa6. 

Hune  propter]  Vt  iofra;  hoc  eo- 
dem  lib.  vs.  S17.  *  portas  propter.' 
Amat  Lncretins  prvpositioDum  post- 
posltioDem.  Quod  semel  moDuisse 
satest.  Preig, 

Celare]  Celerare.  Gif. 
Celare]  Vagina  tectuln  conditum- 
que  babere:  vel,  si  quis  malit  legi 
celerare,  ut  scriptnm  est  in  noDDnilis 
codicibusy  id  erit  celeriter  expedire. 
codices  mannscripti  tamen  quatoor 
habent  eelare.   Lainb. 

Ferrum  ceUtre]   AL  eekraref   i.  e. 
expedire,    promere,  exerere.  qnod 
'  magis  placeret.   Fab. 

Ceiare]  Celebrare  Gif.  aili  ceiermt, 
i.  e.  expedire :  quss  iectio  pro- 
banda  est,  haod  timeret  enim  Ipbi- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   CARI    VE   RBRUM    NAT.   LIB.  I. 


903 


.fenui  qnod  minittros  ferram  ««<«*€ 
tenuMet.    Crnck. 

9S  MMt€  wtitu  temm  genUnu  hmi- 
sMtM  pHeboi]  Sic  babent  omiiet  libri 
et  maiinscripti,  et  typit  excosi :  do- 
qoe  Tideo  qnamobrero  qnicquam  ma« 
tare  debeamat.  tic  enim  Virgiliot  ett 
tocatut  iEn.  9.  S4i.  *  Molle  pecat, 
matnroqae  meto.'  et  12.  718.  '  Stat 
pecnt  omne  metn  roatom.'  et  M.  Tall. 
Fromentaria :  '  Itaqae  illoni  in  Jore, 
metn  contcientiaqae  peccati  mntom, 
ntqne  exaniroatnm,  ac  vix  Tivom  re- 
Knqno.'  Idem  pro  donio  tna ;  *  Civi« 
tateoMiae  fractaro  malis,  matam,  de- 
bilitatam,  abjectam  nieta,'  Scc,  Avan- 
ctiM  tamen  legendnm  potabat,  VuUa 
metu  terr.  gen,  tfc,  at  tit  httc  biOot 
loci  tententia,  Iphigenia  vittta  (i.  e. 
▼nltns)  sabmissa,  iii«^  i.  e.  propter 
metam,  terram  genlbas  petebat :  tul- 
tu»  eutmueu  aatem,  h.  e.  valta  sooi- 
mlato.  neqne  eniro  est  qaod  qnem- 
qaamoffendat  vocis  novitas.  Nam 
enm  etiam  nsarpavit  4.  1206.  *  sed 
qnos  atriasqae  figor»  Este  videt  jax- 
tim,  mitcenteit  volta  patentom,'  Ste. 
Prvterea  eadem  voce  ntantor  Latini 
in  nnmero  moltitadinit,  pro  tingnla* 
ri.  M.  TnlL  EpUt.  lib.  12.  «  Valtat 
toot  mihi  exprettit  omneu :'  et  lib. 
2.  de  Orat  *  Vnltnt  omnes  advertarii 
diligenter  perspiciendi.'  Vlrg.  ^n. 
4.  4.  *  hserent  infixi  pectore  vnltus  :' 
et  1.  688.  *  notot  poeri  puer  indue 
voltat.'  Jam  vero  '  tummisso  vnltn* 
dixit  Virg.  JEn.  12.  807.  <  Sic  Dea 
snmmisso  contra  Saturnla  vultu :'  et 
CatulL '  summisso  poplite,'  Carm.  de 
Pel.  et  Thet.  nopt.  *  Projiciet  tmn- 
com  aummitso  poplite  corpus.'  Ego 
tamen  lectionem  receptam  et  volga- 
tam  retinendam,  prsBsertim  a  veteri- 
bnt  librit  confirroatam,  censeo.  Nam 
etVirg.  pottremam  hajut  vertot  par- 
tem  imitatnt  ett :  '  Snmmitsi  petimos 
terram,'  &c.  JEn.  8.  08.  et  idero  Ln- 
cretius  8.  178.  *  terraBque  petitos 
Soavit.'  Lumb. 

MhUu  mM]   Avancins    legendom 


putat  Fftta  wutu^  Scc  ut  sit  htQc 
hiyas  loci  sententia,  Iphigenia  volta 
i.  e.  vultns  (voce  enim  ista  ntitnf  Lu- 
cretins  lib.  4.)  tammitsa  i.  e.  vnltn 
tnbmitto  proptOr  metom.  Sed  qnid 
indigeamut  ingenio,  cum  altera  lectio 
proba  tit,  et  a  Codidbnt  confirmata  ? 
Creich. 

Muta  metu]  Bolita  paronomatia. 
Virg.  JEn,  12.  718.  *  Stat  pecnt  omne 
raeta  motnm,  muttantqoe  jnvenc».' 
Preig. 

Smmuitea]  Snccidna,  hoc  loco.  Fab. 

05  Quod  potrto,  i^c,]  £x  Eurip. 
wfkbrji  ^  ieii^a  waripa,  utA  trb  wtulf 
4ftd,  Gif. 

Qwtd  patrie  prtucepe^  Ifc.]  Princept 
i.  e.  priroa.  tic  6.  0.  *  Qni  princept 
viitB  rationem  invenit  eam,qn8B  Nnnc 
appellatur  sapientia.'  Notavimut  in 
comroentat.  Horat.  ad  illnm  locnm 
Od.  1. 16.  <  Fertur  Prometheut  ad- 
dere  principl  Limo  coactnt  partlcn- 
laronndiqne  Detectam,' dec.  tic  idem 
Horat.  Epitt.  1.  10.  '  Libera  per  va- 
cuuni  potni  vettigia  princept.'  Mag- 
nnm  immanitatit  atqne  atrocltatit  in 
patre  argumentnm,  filiam  eam,  a  qna 
pfima  tit  pater  appellatni,  mactare. 
Sic  iEtchinet  in  oratlone  icfn^  K'n|0'i- 
^mrres  invehitnr  in  Demotthenem, 
qnod  it  die  teptimo  pott  fiiitB  ejot» 
qnie  te  prima  patrem  appellarat, 
mortem,  hottiat  Immolattet,  hit  verw 
bis:  npbf  wufOi^aL  uai  r&  wofuf^/tmm 
«•li^am,  arw^wmadfitposf  uat  Ktvuiir  la- 
eSftaXafiirrf  4fiaMTUf  uai  wapiipSfm,  rifw 
f»An/ir  SMkatos  Ktii  wp^hifr  oMr  war^pa 
wpoauwovaay  4anX4eas.  i.  e.  *  prius 
quam  filiam  Inxisset,  prins  quam  ejus 
faneri  justa  tolvittet,  coronatat,  et 
albatut,  bovem  immolabat,  morem 
majoram  negiigebat,  leget  et  intti* 
tnta  civitatit  violabat,  unica  filla  mi- 
ter  amitta,  qote  iptum  prima  patrem 
appellarat.'  Qoem  locum  commemo- 
rat  M.  TolL  Tutcnl.  8.  hit  verbit : 
*  Itaque  et  iEtchinet  io  Demotthenem 
invefaitnr,  qood  it  s^timo  dle  post 
^\]m  mortem  hottiat  ibmolattet.  At 


Digiti 


zedbyGoOgle 


904 


NOTiB  VARIORUM   IN 


qaun  rhetorice !  qiuua  oopiose  I  qaat 
sentODtiM  colligit!  qne  Terba  con- 
torqoetl  ut  licere  qoidvis  rhetori  in- 
telligas/  Eiincleni  profert  Plotarchni 
9apafi»AfrT»  wp^s  'AvoXAi^.  et  in  vita 
Demosthenis  notat.  Itaqoe  Iphige- 
nia  apud  Eoripidem  his  mazime  ver- 
bis  se  patrem  Agamemnonem  flexo- 
ram  sperat :  Tlp^  ^  Mk^ara  meripay 
KoiL  ah  waX  4fi4,  i,  e.  *  Te  prima  pa- 
trem  vocavi,  to  me  filiam/  Lamb, 

Quod  patrio  prineep$,  S^c»}  Prineepi, 
ett  prima.  (Adde  Leopard.  Emend. 
6.  24.)  Sensus  est^  Iphigeniam  foisse 
wpmr^TOKoif  inter  Agamemnonis  libe- 
ros.  Fab, 

06  iVain  tMaia  virum  wumUmt]  Tolli 
manitHis  viromm,  ant  etiam  siistoUi, 
nt  mactaretnr,  com  ratione  consenta- 
nenni  est:  nt  vero  in .  matrimonio 
collocaretor,  absnrdnm  fortasse  aii- 
Gui  videatur.  Sed  videri  non  debet. 
Nam  fortasse  hoc  referendum  est  ad 
morem  Romanum,  qno  ttovae  noptse 
sursom  lats»,  id  est,  snblatsp,  domom 
viri  dncebantnr;  natnm  ex  Sabina- 
rnm  raptn,  qne  primae  Romanomm 
uxores  fnerunt*  vel,  nt  alii  volunty 
significare  volebant,  virgines  debere 
videri  eo  ire  invitas,  et  vi  coactas, 
ubi  virginitatem  essent  amiuursB: 
vel  hanc  sublationem  signnm  e9t 
GO^junctionis  sempitemse  et  indis- 
solotsB  prssagiebanty  nt,  quemad- 
nodnm  invita  domom  viri  iogressa 
esset,  ita,  nisi  vi  et  necessitate  mag- 
oa  coacta,  eam  non  esset  reHetora. 


Sabkia  etnnn  moMibiui]  Metaphora 
n  ritn  noptiaram.  Vide  interpretes  ad 
illud  Catulli  $  *  teneram  rapii  ad  vi- 
ram  Virginem.'  In  anreolo  poemate 
de  nuptiis  Manlii.  vs.  S.  Fab, 

Sabtaiay  tfc.']  £  ritu  noptiaram  for- 
san,  etsi  non  affirmem,  qnem  tradit 
his  verbis  Festns  Pompeios :  *  Rapi 
simolatur  virgo  e  gremio  matris,  ant 
si  ea  non  est,  ez  proxima  necessitu- 
dine,  cnm  ad  virum  trahitnr,  vis.  ea 
res  feliciter  Romolo  cessit.'  Creeck, 


Jd  arof]  Joostonnt  edidit  mi  ama, 
qoomodo  etiam  exstat  in  Lngd.  Bat. 
8.  nec  tamen  video  cor  repndianda 
sit  vnlgata  lectio.  Virg.  in  similiimo 
caso  de  Sinone  iEn.  2. 156.  *  Vos  mt 
ensesque  nefandi  Qnos  Aigi  J  Ho*. 

07  Dedueta]  Verbom  solemne  in 
nnptiis.  Preig, 

^Solemmi  more  socfonnn]  Non  dedn- 
citur  ad  aras  Ipliigenia :  nti  illl  au- 
spex  flammeum  involrat,  et  nnpturse 
bona  verba  dicat:  sed  ut  victima 
juguletnr.  Exaggeratio  invidiae  coas- 
memoratione  feiicitatis:  ad  qnam 
erat  a  natora  destinata :  qnam  nnnc 
religio  dira  et  barbara  per  violentlam 
rescidit.  Sacra  vocat  hic  illa  solem- 
nia)  qoae  celebrantor  cnm  primum 
bona  et  sacra  verba  spoosae  canit 
anspex.  Petfecto,  i.  e.  nt  post  expe- 
ditom  illom  morem  sacromm  in  ma- 
nus  sponsi  veniret.  Ptai. 

SoUemwi]  I.  e.  ositato,  stato,  rato 
et  6x0.  SoUemme  vel  a  fo2o,  qnod  est 
T^  b^tordfMm^,  i.  e.  '  quod  subsistit,' 
vel  ab  Osca  voce  eoUo,  qnod  est  to- 
tom :  ex  qua  toUere,  quasi  SXor  iipn^f 
i.  e.  *  totns  ars»  et  virtns,  totnsque  in 
omni  re  prndens.'  Recte  autem  ge- 
minatnr  I,  nt  producatnr  prima  sylla- 
ba.  Dedncta  est  (inqnit)  non  nt  sol- 
lemnibtts  et  nsitatis  sacris  perfectisy 
posset  in  claro  et  amplo  matrimonio 
collocari,&c.  Lamb, 

98  Claro  comilari  hfmeaeeo]  I.e.  vel 
in  claro  matrimonio  coilocariy  nt  4. 
1244.  '  £t  mnltse  steriles  hymeaftis 
ante  fuerunt  Pluribus :'  vel  nuptitll 
carmine,  eoque  claro  propter  nuptia- 
rnm  claritatem,  celebrari.  Nam  co- 
mJlort  hoc  loco  iratfvrucMf  accipien* 
dnm  est.  nec  mirum,  cnm  etiam  *  co- 
mito,  as'  fuerit  veteribns  «sitatnm. 
Umb. 

Comiart]  Dednci.  Estantemsig- 
nificationis  passlvae,  nt  alibi.  For- 
tasse  etiam  sompserit  pro  conjnngi. 
Ita  Grsce  rwfAdci^  in  eadem  netione. 
Fab. 

Claro  comitari  Hymeneto]  Resplci- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARI   DB  RBRUM  NAT.  LIB.  I. 


905 


tor  ad  aedaiiuitioiieiD,  qn»  hi  nap- 
tiaii  toleniiitate  fiebat  Plaut.  in 
Cutna  4.  S.  2.  '  Soavi  cantn  concele- 
bn  omnein  lianc  plateam  hymenaeo.' 
adde  CatoU.  in  cann.  de  noptiis  Jolis 
et  Manlii.  Ad  qnem  ritum  pertinet 
etiaoi  '  sublata  v.  m.'  Hao. 

99  Outa  incuie]  'Arrikffts,  inenie 
antem,  i.  e.  impnre,  propter  sangni- 
neffl.  nam  aangnle  inqninat,  et  impn- 
ram  reddit  ex  qno  crueniuM  poanit 
6. 118ft.  pro  eo  qnod  eet  impnrum : 
'  Ao  c»lnm  nobifl  nltro  natnra  cmeii- 
tara  Deferat'  qnod  panllo  ante  com- 
memoravimns.'  LawU>, 

Nubendi  tempere  in  tpao]  Eo  ipso 
tempore,  quo  nubere  debebat:  vel 
qoo  matora  viro,  et   nnbilis   erat. 


Sed  eoMtn  ineeete']  Inceete  est  impnre, 
■t  f obiBt ;  at  ego  hic  aliter  accipio : 
nam  eeriue  qnandoque  pinm  signifi- 
cat  Virg.  JEn.Z,  409.  '  Hac  caati  ma- 
aeant  in  relligione  nepotea.'  Itaqne 
iaceffe  foerit  inapie.  SicJnliua  apud 
Fe»tiun  :...*  caate  qni  parant  sacra/ 
i.  e.  pie.  Ita  etiam  apnd  Varronem 
oUm  in  formnla  templorum  de^licao- 
dornm:  bgo  castb  muncupavbro. 
£t  Virg.  iterum  in  7. 71.  '  caatia  ado- 
let  dom  altaria  tsdU.'  Sic  enim  io- 
tellexiftse  Servinm  ex  illina  excerptia 
latisconaut  Fab, 

Caeta  ineeete]  Paranomasia.   Preig, 

100  Hettim  coneideret]  Atqne  ita  nt 
pecos  jagularetnr.  qnalia  apud  Vir- 
gii.  '  procunbit  hnmi  bos.'  JEn,  5. 
481.  Hco. 

Maetatu]  Mactatione.  nomen  est 
verbale.  Mactare  siguificat  hostiaro 
sacrificare.  Tractum  eat  a  victima* 
tore,  qni  tanro  ad  aacrum  tracto 
effandebat  molam  inter  oornua:  et 
tnnc  dlcebatur  mactns,  i.  e.  magia 
aoctns.  Unde  Maro  JEn,  0.  641. 
'  Macte  nova  virtute,  poer :  sic  itor 
ad  astra.'  Plant  Amph.  4.  a.  14* 
*  Macto  ego  te  infortunio.'  Maetatu 
parentisy   interpretare    immolatlonei 


jnasa  a  parente,  et  indicta  ab  Ag«- 
memnone.  Piue, 

Maetatu]  Maetatione  et  immola- 
tione  a  parente  iacta.  macf oreproprie 
valet  magis  augere^  quasi  magis  anc- 
tare,  omare,  honorare.  M.  Tnlliua  ez 
Nonio,  *  Fernnt  landibus,  mactant 
honoribns.'  Itaque  noo  solom  ita  lo- 
qnimnr,  mactare  Diis  hostiam,  t  e. 
inunolare :  ut  Virg.  8.  JEn,  21.  '  Cgs- 
licolnm  regi  mactabam  in  litore  tan- 
mm,'  et  Lncret  6.  A2.  *  £t  nigraa 
mactant  pecndes,  et  manibna  Divia 
loferiaa  mittnnt:'  sed  et  mactare 
Deos,  pro  eo  quod  est,  sacrificiia 
Deos  hooorare,  sen  placare.  M.  TnU. 
in  Vatin.  '  Cnm  pneroram  extis  Deoa 
mactare  soleas:'  ex  quo  maotarc 
malo,  et  mactare  iofortnnio.  Plaot 
Baecfaid.  4.  8.  45.  '  et  ego  te,  et  ille 
mactamus  infortnnio.'  cojnsroodi  eat 
illud  apud  Terent.  Heaut.  4.  1.  15. 
'  ergo    hems  damno    aoctna    eat' 


Mactatu]  Sic  finripides  Iphigen.  in 
Aulide  vs.  1 176.  *Ain^\«0'^  o^,  i  rinw^ 
6  ^vre^va  wariip^  Abrhs  itrai^p  abu 
iXkos,  M  tJO^  x^  Creeek, 

101  £xt<ict  ujt  daen]  Hrnc  Agamem- 
nonis  erat  irp6^iSf  propter  qnani 
filiam  anam  inimolaret.  itaqne  alc 
enm  facit  privato  homini  responden* 
tem  Hor.  Sat  2.  S.  vs.  206.  *  Veram 
ego,  ut  haerenteis  adverao  litore  na- 
veis  Enperem^  pradens  placavi  aan* 
gnine  Divos.'  Vide  Enrip.  Iphig.  In 
Aulide.  Lamb, 

ExUue  ut  elaeei]  Eleganter  Callima- 
chos  hymno  clt  '^Aprefui^  dixit  fiefXtoif 
iat\oifis,  Fab, 

102  Tantum  relUgia  peiuit]  Accla- 
matio :  ut  infr.  eod.  lib.  827.  '  Tan* 
tuoi  elementa  queunt  permutato  or* 
dine  solo.'  £t  Virg.  JEn.  l.  a7.  *  Tnn- 
tae  molis  erat  Romanam  condere  gen* 
teni.'  Iiom6. 

7aiU«m  RetUgie]  Lactant.  1.  21. 
*  Pescennins  Festns  in  libris  hiatoria- 
rom  per  satyram  refertyCarthaginien* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


906 


NOTiE   VARIORUM    IN 


•et  Satnrno  hnmanas  hostias  selitos 
iminolare:  et  cum  victi  estent  ab 
Ai^athocle  rege  Siculornniy  iratnm 
sibi  Denm  putaviste :  itaqne  ut  dili- 
^entina  placnlom  BoWerent,  dncentos 
«obilinm  filios  iromolasse.  Tantom 
relligio  potnit  snaderemalomm,Qiie 
peperit  sepe  scelerosa  atqne  impia 
facta.'  qnem  postremnm  versnm  ex 
«lio  Lncretii  loco  paullo  immntatnm 
ad  sententiam  snam  illnstrandam  ap- 
pinzit  adde  Jov.  Sat.  15.  S7.  et  Lu- 
•ciamim  de  sacrificiis  in  Initio.  Hw, 

Skmdire]  Sic  infra  170.  *  Anctnmno 
•nadente.'  et  142.  *  Quemvis  perferre 
laborem  Suadet,  et  indncit,'  Scc. 
Ovid.  ^  Nox  et  amor  vlnnmque  nihll 
moderabile  suadent.'  Preig, 

108  TMtemet,^.]  Nihildeest.  Ita 
abmpte  et  inf.  eodem  hoc  Iib.6. 918. 
et  S.  171.  G^. 

Tuienui  a  nobW]  Hnnc  versum  pro* 
fert  Prisc  lib.  12.  Sententla  antem 
hujns  loci  hsec  est :  Quid  Agamero- 
nonem,  regem  ambitiosnm  et  stulte 
religiosum  commemoro  ?  to  ipse  doc- 
trina  polltos,  atqne  ab  onmi  soper- 
stltione  liber  ac  solntns,  jam  a  nobis 
dosdscere  conaberis.  Lgmb. 

Ttitemet']  Neqne  miram  id  feclsse 
Agamemnonem  regem  illum  regnm, 
ex  genere  bellipotentnm  non  sapien- 
tipotentum,  ut  dixit  Ennins:  qoln  et 
ibrtasse  metnendnm  slt,  ne  tu  ipse, 
^ui  prseclaris  artibus  excnltus  es,  sn* 
perstif  ioni  capistratom  os  subdideris. 
Fdb. 

Tutemet]  Iternm  dnbitat  Lucretins, 
ne  Memmius  cedens  poetarnm  fabulis 
de  Cerbero,  Achemnte,  et  p<enis 
post  mortem,  qnibus  jam  diu  assne* 
verat,  opiniones  snas  aversetnr.  Ha- 
ram  ideo  vim  elevat,  snggerendo  Is- 
tas  fabulas  inera  forsan  esse  otloso- 
ram  Poeiarum  figmenta,  ipse  enim 
potnit  fabnlas  fingere  qnss  essent 
ssqne  ac  illae  terriblles.  Creeeh. 

Jam]  Pro  etiam.  sic  6. 1250.  <  Prse- 
ierea  jam  pastor  et  armentarius  om- 


ids.'  Preig. 

104  TerrUefui»]  I.  e.  qns  loqumi' 
tnr  poetse  ad  homines  terrendos: 
quibus  non  imbecilli  solnra  anfani, 
veram  etlam  fortes  et  constaates  ter- 
rentur  interdnm,  nt  de  Cerbero,  de 
Acherante,  de  Tantalo,  Sisypho,  Ti- 
tyo,  et  ceteris.  Lamb, 

Vatmm  terrilopn»  dtcits]  Quae  de 
craciatibus  inferoram  dicnnt;  derata 
Ixionis,  saxo  Sisyphi,  fiagellia  En- 
menldnm,  Cerberi  latratu,  ant '  cnm 
pice  torrentes  atraque  voragioe  ri- 
pas '  confingnnt ;  qnse  omnia  olim  In 
frequentl  senatn  Cicerooem  Ipsnm 
derisbse  scimus.  Fab. 

Deeciecere]  Vet.  libri  qnidaBi  d«- 
eistere.  qnldam  dieeiecere.  Oif. 

Deeeitcere]  Dno  libri  mannscripti 
habent  diicitcere:  nonnnlli  detietere, 
qnibuscnm  consentiuBt  qnidam  vol* 
gati;  ceteri  detciscere.  qnos  seqnor. 
Lamb. 

105  Qmfpe  eteuim]  Nempe,  scili- 
cet,  scommatice.  Creadi. 

Tibi  fne  JiMgert  pMsasn]  Ita  ex 
Vet.  libris  scripli.  AGCUsandi  casns 
pro  recto.  In  qnibnsdam,  nt  in  vnl- 
gatis :  jaiR.  In  qnibnsdam  Tnlgatis : 
possMa.  Oif. 

Jam  Jbigere  peemm]  Sic  habent  tres 
libri  mannscripti,  et  typis  excn- 
si  Vicetini  et  Parisienses.  sed  boc 
prssterea  varietatis  in  llbris  mann- 
script.  reperi,  qnod  quidam  habent 
meflngere  possnm:  quam  scriptnram 
nonnulll  docti  viri  prabnnt ;  ainntqne 
sic  locntos  esse  veteres.  alii  ex  hac 
snsplcantur  esse  legendum,  Ex  me 
fingere  pessam.  Ego  suspicatns  aii- 
qnando  snm  legendum,  Coi^liigmpss- 
«cin.  Verum  tamen  aut  vetns  scrip- 
tnra  probanda,  aut  vulgata  ac  recep- 
ta.  ne  illa  quidem  mihi  rejicienda  vi- 
detur,  ex  meflng.  poeeum.  Lambu 

Jttm  fingere  poeeum]  Oifan.  e  ve- 
leribns  libris,  sed  corruptis,  legit, 
me  flngere  poeeum.  nil  deterius.  Sed 
fortasse  non  male  legeris  jam  flngere 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LVCHBTII   CARI   DB   RBRVM   NAT.  LIB.  I. 


907 


fomnU ;  Vates  scilicet  •oniiua  et  Id- 
aoia  rernm  fingere  poterant,  qaibua, 
&c.  Fcfr.  Jamfingere]  Meftngere  ez 
feU  lib.  OifaD.  bioc  alii  coDJ.  legenfl. 
txmfiigere,  alii  cm^bigert.  Creecb. 

1M  8$mma]  TerricnlameDta :  pa- 
?ores:  miracula:  juxta  Persii  seoteD- 
titm  8at.  S.  BS.  '  iEgroti  veteris  me- 
ditmetsomnia :  gigni  De  nibilenibil, 
ia  nihilnm  nil  posse  reverti.'  £t  boc 
eit  qnod  inquit  ille:  Qom  taro  ab- 
lona  somniavit  nnquam  febriculofos 
lenez,  qose  noD  aliqnis  pbilosopbornm 
dixerit?  Simile  apud  Marcnm  Tnlliom 
in  oratione  contra  Rnllnm :  <  Hsec 
per  deos  imroortalet  snnt  yobis  cod- 
iilia  siccomm,  an  viDoleDtomm  aom- 
aU?*  Pws. 

Vertere]  Evertere.  Virg.  JEn.  1. 24. 
'  Tjrrias  oUni  qns  verteret  arceis.'  La- 
cret.  S.  84.  *  pietatem  vertere  foDdo/ 
Lmb. 

Vertere]  AUbi  (nt  nif.  3. 84) '  Etot- 
tere  fondo.'  et  Virg.  JEn.  10.  88. 
*  vertere  fnndo.'  Preig. 

108  Nam  js  certmnftnem]  Sic  babeot 
libri  omoea  maDuscr.  Vaticanns, 
Memm.TettianoSy  Bertin.  atque  banc 
scripturam  agDoscit  Nonios.  Deoi- 
qae  apnd  bnnc  scriptorom  fere  sem- 
per  boc  oomcD  io  geoere  fsroio.  nsnr- 
pator,  nt  inf.  eod.  lib.  685.  *  Deoiqne 
jam  quoniam  geoeratim  redditafiois.' 
et  2. 61 1.  *  certa  Pinis  otrlnqne  tenet 
sonmiam.'  et  8.  10S4.  'nec  qnm  sit 
pcsoamm  deniqne  finis.'  et  in  pleris- 
qoe  aiiis  locis.  sic  apnd  Virg.  JEn.  6. 
184.  *  Quae  finis  sUndi?'  et  apnd 
Horat.  Epod.  17.36.  <  Que  finis,  aut 
qood  me  manet  stipeDdinm?'  Sen- 
tentia  autem  bojos  loci  bec  est :  Si 
bomines  sBmmnarnm  et  miseriaram 
fioem  in  morte  viderent,  aliqna  ra- 
tiooe  rellgioDibos  obstare  posseot. 
Nooc  autemy  cum  puteot  aDiroos  esse 
immortaieisy  oasci  videntur  in  mise- 
riam  sempiteraam,  neque  se  umqnam 
coDqoietoros  speraot.  Idtmb, 

Nam]  Jam,  Uis  20.  vss.  seipsum 
qoaai  corrigiti  et  aiiqaam  esae  io  iis 


fabulls  vlm  fatetnr;  dom  enim  de 
aoima  diversi  Pbilosopbi  diversa 
proDoiitiaat,  alii  oasci  et  ioterire  com 
corpore,  alii  vero  prios  snbtisteotem 
io  corpora  oasceotia  iofondi,  et  a 
corpore  per  mortem  separatam  Infe» 
ros  subire,  vel  io  pecodom  corpora 
migrare  (qoa  fuit  EoDii  Pytbagorici 
seoteotia,  qnam  fose  expooit,  oblter 
etiam  coDvellit  et  deridet,  taoqoam 
sibi  ipsi  coDtrariam)  profecto  temere 
agereot  qui  providentiam  coDtemDO- 
reot,  dom  istos  cootemptores  aterom 
maDeaDt  post  mortem  poeoa.  Hmc 
est  bnjos  loci  seoteDtia  qoem  prm- 
roptnm  alii,  et  obscorom  qoerantnr, 
Creech. 

110  RelHgiomimi]  Ita  vnlgo  hoc 
capioDt  qaasl  ad  reiligioDes  absoloto 
sit  refereodum,  qonm  coooecti  cnm 
witNis  possit ;  nt  iDooat  Lncretina  sn- 
perstitiooes,  quibns  credolom  ▼nlgns 
implent,  qnasqne  illls  LDcntiiuitTates, 
minasqne,  qnibns  terrent.  Hoe. 

111  Rettm^,tmlUfaeMUM]  lUin- 
terpUDgeDdom  poUvi.  Gif, 

112  JEtermu  ^niam  penae  im  marU 
thuMdMm]  Pro  timenda  poeose.  8ed 
verbom  boc  est  aparemphaton,  hoc 
est,  iDdefiDitnm,  qnod  per  accosativnm 
profertor.  Cioero  septUna  in  Verrem 
actione :  *  Hanc  sibi  rem  speraot  pras- 
sidio  fotoram.'  PvtM. 

JEiemas  quoniam  peena»  t»  marie 
timeiiduiii]  I.  e.  timere  oporUt,  ot 
apod  Graecos  ^ofin^im,  Sic  loqoitur 
iof.  eodem  lib.  vs.  189.  '  MulU  oovis 
verbis  prstsertim  cnm  sit  agendom.' 
i.  e.  cnro  roolta  agere  oporteat.  et  2. 
491.  ^Addeodnm  parteis  alias  erit: 
inde  seqnetur,'  &c.  et  8. 620.  <  Qnin- 
que  (ut  opinor)  eam  facioDdnm  est 
sensibos  aoctam.'  ibid.  892.  'Usqno 
adeo  prins  est  in  nobismolUcieDdam/ 
et  4.  779.  <  miilUque  oobis  ClaraB- 
dum  est,  plaoo  si  res  expooere  ave* 
roos.'  Lmb. 

Pema»  ta  mofte  <imaidiaii]  Id  ex 
sese  Doo  dicit  Lacretios,  sed  ex 
tcriptifl  vatomy  qoi  ren  eo  dedoze- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


908 


NOTJS  YARIORUM   IN 


rtnt,  nt  mori  Ipsa  doloribns  finem 
non  imponeret ;  cnm  contra  ez  opi- 
nione  Epicnri  nil  mortnis  timendom ; 
qni  enim  bona  fide  mortui  lont,  ii  ne- 
qne  mordent,  neqoe  mordentnr.  iXX' 
•bx  ifihs  ?Jyos,  Ntm  illnd  Catonis 
fado  meom :  *  Diverso  itinere  malos 
a  bonis  loca  trtniy  incnlta,  fceda,  at- 
qne  formidolota  liat>ere.'  Sall.  in  Cat. 
63.  Istud  antem  timendmH.  pemoM  e  ve- 
teri  et  bono  Latio  est:  neque  temere 
aliter  loqnitnr  Lncretins,  nt  nec  Var- 
ro.  sic  in  lib.  de  R.  R.  'videndum 
bec  quatoor.'  alibi,  <  vasa  vinaria  fa- 
dnndnm.'  alibi,  ^  praefectos  alacriores 
faciundum  pr»miit.'  Item, '  ponen- 
dnm  qnadrimot.'  et,  '  emendum  ve- 
teranot  bovet.'  Sed  infinita  ad  eam 
rem  exempla  congeri  nihil  neceste 
ett.  Nam  nec  Virgilint  qnoqne  abs- 
tinuit :  iEn.  II.  2S0.  *  Pacem  a  rege 
petendnm  est.'  Fab, 

IVmm/iMi]  Ittnd  thmendMM  paimu  e 
veteri  et  bono  Latio  ett,  nec  aliter 
temere  loqnitnr  Lncretint,  vt.  189. 
<  mnlta  agendnm :'  vt.  883.  *  privan- 
tlnm  ett  Corpora  motn/  &c.  Ipte 
etiam  Virgilint  lEsi.  II.  280.  <  Pacem 
a  Rege  petendnm.'  Cree^ 

/a  morie  timendum]  De  bac  con* 
stmctione  prseter  Lamb.  videndns 
Vossins  de  Anal.  8.  10.  et  de  Con- 
stmct.  c.  58.  citatque  Servins  ad 
Virg.  JEn,  II.  280.  ut  explicet  illnd 
*  ant  pacem  Trojano  ab  rege  peten- 
dnrn.'  Hmv, 

118  Naiura)  OMa.  Fab. 

114  Naia  eit,  on  conira]  Utmm  ani- 
ma  nata  sit  nna  cum  corpore,  ut  vo- 
Innt  Stoici  et  Aristotc^lps :  an  contra 
ab  aeterao  creata  In  corpora  nascen- 
tium  insinuetur  atqne  Infnndatnr,  ut 
s^ntit  Plato  et  veteres  Academici. 
Araobiuslib.  l.advers.  genteis.  ^Qnid 
sit  sensns,  quid  anima,  advolaritne  ad 
nos  sponte,  an  cum  ipsls  sata  sit,  et 
procreata  visceribns:  mortis  parti- 
ceps  degat,  an  immortalitatis  perpe- 
tnitate  donaU  sit.'  Lamb, 

^ata  eit,  tfe.]  Una  cnm  corpore, 


nt  Stoici  et  Peripateticl.  Fah. 

Inemuetmr]  Ita  nt  ab  aeterao  creata 
sit,  ex  Pla*tonis  dogmate.  Fab, 

115  EteimMlinlereat.tFe.]  Etntmn 
nobiscnm  moriatnr  anima,  an  ad  in- 
feros  descendat,  an  in  alla  corpora 
roigret:  qnae  postrema  opioio  fnit 
Pythagoreoram.  Dictnm  antem  tast- 
nmet  ee  peemdee,  pro  stnacl,  sen  tnstiMdv 
ee  tn  peeudee.  nam  veteres  Interdnm 
non  addebant  praepositionem,  si  ea 
jam  esset  in  verbo  composito ;  nt 
^adigerearbitrmn,'  potinsqnam  'adi- 
gere  ad  arbitmm/  et  '  adigere  jnsfn- 
randnm.'  *  Propngnat  nngis,'  apod 
Hor.  I.  Ep.  18. 16.  sic  Idem  Lacret. 
2.  124.  *  Hoc  etiam  magis  haec  arn- 
mum  te  advertere  par  est.'  LawUf. 

Dirempta]  Separata  videlicet  a 
corpore  et  dissipata,  nisi  potins  lega- 
tnr  perempia.  Creecb. 

116  Vaetaeqne  laeunae]  Ingentia 
stagna,  qnas  evagata  Cocytl  et  Phle- 
getliontis  aqna  facit.  Piue. 

117  PeeudeMa&aeineimietee]  ExPy- 
thagorae  placitis.  Fab. 

Peemdee  oHae  ineimnet]  Vi  *  adigere 
arbitmm,'  '  adigere  jnsjurandnm/ 

*  propiignare  nugis,'  et  Lncret.  3. 184. 

*  Haec  animnm  te  advertera  par  est.' 
Creeck. 

118  Enniae  ut  neeter  eecinii]  Qni 
videtnr  fnisse  Pythagorens.  Hor. 
Epist.  2.  1.  50.  ad  Angnst.  '  Ennlns 
et  sapiens,  et  fortis,  et  alter  Home- 
ms,  Ut  Critici  dicnnt,  leviter  cnrare 
videtnr,  Quo  promissa  cadant^  et 
somnia  Pythagorea.'  Persins  Sat  0. 
10.  *  Cor  jubet  hoc  Enni,  postqnam 
deitertuit  esse  Maeonides,  qninctns 
pavone  ex  Pythagoreo.'  Lamb. 

Qui  pHmtis]    Primns   LatinomBi. 


£mtttcsj  Qui  Pythagoricns  fnit,  nt 
fere  omnes  illins  aetatis  scriptores. 
Notnm  qnid  de  majori  Orsecia  dietnm 
a  Cirerone  fnerit  in  Tnscnl.  Fab. 

Primue]  Primns  enim  Latino- 
ram  Ennins  Epicnm  et  Heroicnm 
Poema  ad  exemplum  Homeri  scrip- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARI    DB   RBRUM   NAT.   LIB.  I.         900 


ttt«  OrfiM» 

Qd  priM»]  ImiUtiis  Virg.  Oeorg. 
1. 11.  <  Primiis  ego  in  patriam  me- 
cui  (modo  vita  topersit)  Aonio 
ndiein    dedocam    vertice    Ma§as.' 


119  Hdkon»]  Bfleotite  montei  qnem 
Mm  incolont.  LBKmb, 

Fhmie]  lu  vet.  libri.  Gif. 

UO  Per  genie$  ItuUu  eiiiiitacm]  Sic 
€K  vet  qnibutdam  «cripti.  Volg.  Ao- 
mbmm.  Vid.  Indicem:  ^Omnibns/ 
'Onuiiam'  et  *Positivns.'  Gif. 

Per  gentei»  Itaia»  ikomtiiiuR  91U» 
dsriBjSic  liabent  nonnnlli  libri  mann- 
Kripti:  alii,  omntiiiii.  ntraqne  srrip- 
tara  probabilis  est.  ntra  sit  recU  et 
vera,  qoaeritor.  Si  AoiminMi  probabi- 
■M,  ita  explicabipins :  qnae  corolla 
eltra  csset  per  genUis  hominnm  Ita- 
loram.  Sin  omniiciii,  sic:  qn»  coronoy 
onDiam  coronamm  clarissima,  pcr 
gtnteis  ItalitB  ciueret,  nt  sit  pOsitivns 
pro  soperiativo.  qnale  est  illnd  apnd 
BoBiQm,  pag.  66.  'Satumia  magna 
Deamm :'  nisi  qnis  dicat  bic  genitivnm 
Mse  divisionis:  qnod  genns  apnd 
Onecos  nsitatiasimnm  qnidem  est, 
led  etiam  Latini  nsurpanty  nt  Plinins, 
'Migraeoviom.'  Lamb. 

GeKtee  Itaia»  Aomtiwm]  Pro,  genie» 
Uahnm  iUmiiMm.  Tale  aliquid 
apod  Virgil.  plns  nno  loco.  Qni- 
te  libri,  omnliim  pro  Aomiiiiim.  lU- 
qae  esset  coroiia  dara  omntitm,  i.  e. 
iateromnes:  qnodgennsmuHaOrfcce 
reperias,  ot  8ia  (hdmf^  &c.  id  est,  nt 
CalUmach.  hymnoftf  A^rdixit,  90Kb 
*N^iva  BedMf,  lu  apnd  Enninm 
citante  Probo  :  *  pulcm  Deamm.' 
M.  Ommttm  ciara  si  legas,  erit  cla- 
rinima.  Sic  Ennins  pag.  11.  <  Venns 
<|vem  pnlcra  Deamm.'  et  pag.  66. 
*  Jono  Saturaia  saacU  Deamm.'  i.  e» 
pelcherrima,sanctissima.  Preig.  Idem 
BmuQs  pag.  84.  de  Venere  <  Dia  De- 
*ram.'  nt  et  de  Junone  mrsns  pag. 
Ul.  '  Optima  Ccelicolum,  Satnraim 
BHgoaDeamm.*  Hav. 

Clira  elaeret]    Apparercty  fulge* 


ret.  Chure,  anctom  Pllnio  togato- 
mm  eraditissimo  Itbro  vigesimo  qnin- 
to,  antiqni  pngnare  dicebant :  nnde 
grammarici  clypeum  detorquebant : 
ex  qna  etymologia  Venerem  qnam 
colebant  armatam  Clnacinam  dictita- 
mnt.  Hic  *  splendere'  interpreUre. 
In  commenuriis  Plantlnis  aflfatim  re- 
fntavimns  Veneti  Hennolai  opinio- 
nem :  qoi  diiere  pro  esse  copit.  Cbi»r» 
Marcellus  pro  nomtiiart  exponit.  qnod 
si  probamns  in  Lncretio  dora  dmereif 
pro  oominaretnr  et  haberetor  expone. 
Hoc  enim  verbnm  duet  vim  passivam 
habet.  Phiutus  stepe  ntitnr  in  hoc 
tigni6catn.  et  Terentiannt.  'Enuins 
per  gentet  clnebat  omnium  miserri- 
mns :'  hoc  est,  vocabatnr.  His  vero, 
qni  eluer»  pro  splendero  et  apparere 
nobilem  et  gloriosum  volont  interpre- 
tari,  non  repugno,  a  dictione  scil.  . 
icXlos,  qnte  gloriam  signi6cat :  etti 
icX|^«  8igni6cat  nomino  et  voco;  nt 
prima  signi6catione  verbum  dmeo  sig- 
iii6cet  splendeo:  sed  conseqnenter 
appareo.  unde  'clnebat  iniserrimns' 
cum  dixit  Ennius,  interpretare  ap- 
parebat.  Mendnra  est  in  epistolis 
Symmachi  eo  versicnlo :  *  Bis  seno 
celsns  Snmmache  fasce  clins*'  scribe 
diief ,  pro  splendes.  Piu». 

Ckuret]  I.  e.  nominaretnr:  et  ita 
Nonins.  citat  et  illum  Lncillii  ver- 
snm:  *  Cnia  opera  Troginn'  calix  per 
castra  cluebat:'  et  illud  Ennii,  p. 
895.  *  per  gentes  esse  dnebat  omninm 
miserrimus.'  Valet  etiam  ehiere  in- 
terdum  idem,  quod  videri,  insignem 
esse,  haberi,  excellere,  este :  nt  infra 
eod.  lib.  vs.  481.  *  Nec  ratione  clnere 
eadem,  qna  constat  inane.'  ibid.  6S9. 
*  QotB  nondnm  clueant  ullo  tentaU 
periclo.'  et  3.  S51.  *  Nec  minns,  at- 
qne  homines,  inter  se  noU  cloere.' 
ibid.  581. '  primordia  remm,  Inter  te 
simili  qutB  snnt  perfecta  6gnra,  In6- 
niu  clnere.'  et  S.  808.  *  Utilis  inve- 
nietur,  et  opportona  clnebit.'  4.  50. 
'  Cnjnscnnque  clnet  de  corpore  fbsa 
vagari.'  ntitnr  hoc  verbo  et  Plaotna 


Digiti 


zedbyGoOgle 


910 


NOTi£  VARIORDM   IN 


non  nno  loco.  Lamb. 

Cburet]  Esaet.  clueo,  cluo,  snni, 
celebror,  dicor^  Tideor,  icA^fiF.  dice- 
bant  item  cluveo,  EnnioM  de  se  ipso, 
pag.  11.  '  Nam  Latii  popnli  res  at- 
qae  poematn  nostra  Clavebnnt.'  Ita 
tnm  prima  longa  est  Fab. 

121  EUi  praterea']  Qaaai  diceret : 
Tanta  tamen  veritatis  ^is  est,  ot 
ille  idem  Ennios  alibi  dicat,  &c. 
Fab. 

Etn  praiierea]  Etei  pratereat  V. 
qnae  verba  si  admittas,  alium  prorsua 
efficies  sensuni:  non  opus  est  itto 
acumine.  Creeck, 

TVftiMii]  Pro  tandem.  H.  e.  nt 
nno  yerbo  snmmatim  te  expediam^ 
non  assentior  Ennio  sedes  infernas 
opinanti.  Quod  tamen  significet  idem 
quod  tandem,  docet  iis  Marcellnt  in 
integris  exeroplaribns.  <  Sallnstint 
qnarto  Historiarom :  Nam  qoi  enare 
conati  sunt  icti  saepe  ferramentit 
nnvinm  aut  afflicti  »  suit,  nndarum 
▼im  mulctato  fcede  corpore  tamen 
evasemnt'  Pti». 

TempUi]  Regionet,  tractns,  loca. 
Vetus  signiOcatio  et  angnraiis :  qna 
fignra  loqnendi  dicebantur  amtpices 
loca  in  cslo  designare^  anticam 
tcilicet  et  posticam,  boc  est,  posteri- 
orem  et  anteriorem.  Phu. 

Templd]  Regiones,  loca.  Tarro 
6.  de  lingna  Latina :  *  Unns  erit,  qnem 
tu  tolles  in  csrula  c»li  Templa.' 
^Templum  tribns  modis  dicitur,  ab 
natura,  ab  anspicio,  ab  similitndine : 
ab  natnra,  in  cbbIo  :  ab  aotpiciisy  in 
terra:  ab  similitndine,  snb  terra.  In 
Cflelo  templom  dicitnr,  nt  in  Hecnba:' 
'  O  magna  templa  caelitnm  Commix- 
ta  stellis  splendidis/  &c.  Lamb, 

Ackerueia  templa]  Acherontit  sen 
Inferornm  loca  vasta,  spatiosa, 
&c.  Templa  enim  id  significabant. 
lU  <templa  cceli.'  Terent.  Alibi 
apnd  Lucretium,  *  templa  vtheris,' 
*  tooitralia  templa.'  Yox  petiu  ab 
anspiciomm  disciplina.  Primo  to- 
ftmplom  dicebanty  a  tnendo  (videndo) 


deinde  temptniy  'eztpko  a^  nt  ex 
dttellmn  beUom,  dnomns  bonns,  In 
illo  antiqno  saxo,  cnjus  in  vita  Pey- 
reskii  roentiocst.  Sic  Ennins,  p.  194. 
'  coirola  coilei  templa»'  Vanro  antem, 
^Tuuc  repente  ccelitnm  altnm  toni- 
tribns  templum  tonescit.'  nbi  legen- 
dum  tonitf  ex  ratione  versn^  tamertj 
ut  Bonere,  Lncretins.  Iteram  Ennios 
p.  346.  in  Hecnba.  *  O  magna  tem- 
pla  coelitum  Commista  stellls  splen- 
didb.'  Lego,  Coi^Uta  stellis  aptemii- 
dtf,  i.  e.  confixa.  ut '  stellis  ardenti- 
bns  aptum.'  Sin  minnt,  legendnm, 
CoMmttta,  L  e.  vincta,  compaginata. 
Fab. 

122  Edeu»]  Edens  per  hos  dnot 
versus,  qnl  seqnnntnr,  '  Quo  neqne,' 
Scc  nt  quidam  doctiss.  viri  pntant: 
alii  volont  este  Lucretianos.  Lamb, 

123  Quo  neque,  8fcJ]  Putant  nonnnlii 
bos  duos  vertns  esse  Ennii.  falto. 
Certe  Macrobius  in  ea  non  fbit  opini- 
one  6. 1.  Gif, 

Permammt]  Permanare  aoleant. 
Fab. 

AmmaJ  Non  tentit  Enninft  Py- 
thagoricos  animas  nostras  com  ex 
nno  corpore  transiliant  in  alind  in^ 
feros  petere:  qnoniam  sl  id  conce- 
deret  transanimationem  Pythagori- 
cam  negaret.  Sed  simnlaoram  homi- 
nis,  non  anima,  petit  inferos  gnrgltes» 
cnjns  opinionis  scius  apprimc  Maro 
4.  654.  JEm,  cnm  Ennio  sic  cecioit. 
'  £t  nunc  magna  mei  snb  terraa  ibit 
imago.'  Servios  haec  addidit.  '  De- 
prenderant  etse  quoddam  almala- 
cram :  qnod  nostri  corporis  effigiem 
fictum  petat  inferos :  et  ett  tpeciet 
corporea,  quae  non  potett  tangi.' 
Hoc  innnere  videtnr  Ovidiut  tertio 
Fattornm  :  '  Ipsa  viram  rapni :  «• 
mnlacraqne  nnda  reliqui.  Qui  ced- 
dit  ferro  Caesaris  nmbra  fnit.  lUe 
qnidem  ca^lo  positns  Jovis  atria  vi- 
dit.'  Ptiia. 

124  Sed  qutedam]  Hic  versos  a 
lib.  quibnsdam  abest.  Male.  Macrob. 
Gi/. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORBTII  CARl   DB  RBRUM  NAT.   LIB.  I.        911 


SmmUenLi  Hm  Bon  tanqiiani  Imi- 
tttor  Mtro  detonit:  sed  detcrip- 
tit,  Qt  insertiim,  pagnaret  cnm  toit, 
MCtore  Plinio.  Crediderim  potius 
Virgiliom  sententlam  primo  Lacre- 
tioBam  seqiii  vohiiste:  mox  com 
verba  non  reperlret  ita  sigoate  affec- 
tom  prodcntla,  malQlBse  lateri  a  qoo 
profecerit,  qoam  in  fbrto  deprefaendi. 
Piat. 

Sed  qmmdm  nmniaera  modU  pal- 
lortM  ai.]  Imitatvs  ett  bonc  Tor- 
t«n  Virgilivt  moltiif  locit^  tive  tit 
Ennianuty  tive  Locretianot  :  nt 
Oeorg.  I.  478. '  et  timolacra  modit 
pallentia  mirit:'  etiEn.l.S57.  *Ip- 
ta  ted  in  tomnit  iiymmati  venit  ima^ 
go  Conjngit,oramodit  attollent  pal- 
llda  mirit :'  et  7.  89.  *  Molta  modit 
timolacra  Tidet  volitantia  mirit.'  et 
10.  822.  *Ora  modit  Anchbiadet 
paUentia  Btirit/  Sednon  dittimola- 
bo,  hnnc  vertnm  abette  a  codice 
Bertiniano  et  Blemmiano.  Lam6. 

8ed  qutBdamiimuUiera]  Notom  illnd 
Homerly  in  qoo  Hercolit  lfS«i\or  ad 
Orcnm  Itse  dicitor;  ipte  antem, 
ten  iptint  anima  apud  Jovem.  Nam 
corpnt  qoidem  in  Oeta  monte  cremt- 
tnm  ftierat.  o  rem  bellam  et  ingenio- 
tam!  Fab. 

Sid  qaadam  tmaiaera]  Ex  illa  ? e- 
temm  opinioney  qna  potabant  ima- 
glnem  nostri  qoandtm  ad  inferot 
detcendere,  nnde  Dido  tpod  Virg. 
JEa,  4.  664.  'Et  nonc  mtgna  mei 
tob  terrat  ibit  imago.'  obi  Serviut : 
'Valde  qottritor  apod  philotopbot, 
qold  Ulod  tit  qnod  inferot  petat 
Nam  tribot  conttamot :  anima,  qnat 
topeme  ett^  et  originem  tnam  petit : 
corpore  qood  in  terra  deficit :  ombra, 
qoam  Locretiot  tic  definivit^  spolia- 
tnt  Inmine  aer.'  (ted  legend.  ex  4. 
S09.  Inmine  catsot  aer)  *  Ergo  ombra 
ti  ex  corpore  creatur,  thie  dobio 
perit  com  eo,  nec  ett  qoicqoam  reli- 
qonm  de  homine  qaod  inferot  petat. 
Sed  deprehenderont  etse  qooddam 
tifflultcmmy  qnod  td  nostri  corporit 


efliglem  fiotom,  inferot  petlt :  etett 
tpeclet  corporet,  qutB  non  potett 
ttngi,  ticnt  ventut.'  Cittt  hinc  Lo- 
cretii  locom  Macrob.  6. 1.  Et  mire 
hlnc  arrepta  occatione  in  divinita- 
tem  Hercnlit  ludit  Lncianut,  in  dia- 
logo  Diogenit  et  Herculit,  qnem 
vide.  Ha», 

126  Utide  iibi  exortam^  ifc^  Ad  honc 
locom  pertioent  iJla  M.  Tullii  2. 
Acad.  Qu«tt.  '  Nom  centet  Enniom^ 
cum  in  hortit  ambulattet  cum  Ser. 
Galba  vkino  tuo,  dixitte,  Vitot  tum 
mihl  cum  Galba  ambulare  ?  at,  cum 
tomniavit,  ita  narravity '  Vitot  Home- 
rot  adette  poeta.'  Idem  ibid.  *  Dor* 
mlentiom  vita  imbecilllora  ette  diee- 
bat,  qoam  vigilantiom.  quo  modof 
qoia  com  experrectot  ettet  Eoniuty 
non  diceret,  te  viditte  Horoeram,  ted 
tibi  vitum  ette.'  Lamb, 

Unde  sUfi  exortam]  Locot  ille 
Ennli  (p.  4.)  apud  Ciceronem  ett» 
^  Vitnt  Homerat  adette  poeta.'  Fab. 

Semper  JloreiUi$]  Sempiteraot  flo- 
ret  et  froctut  pereunit  eloquentitt 
tommitteotit :  a  qno,  ot  ait  Manilioty 
2.  9.  <  Potteritat  Itticet  in  pocola 
dnxit.'  Fingit  Ennius  in  tuum  cor- 
put  per  metemptychotin  intinuatam 
Homeri  animam.  Tamen  com  homo 
corpnt  habett  teme  debitom :  quod 
tpollatam  anima  et  cadaver  effectum 
terrte  reddit :  animam  cslo ;  tive, 
ot  Pythagorici  volont,  formam  tomit 
aliam  pott  mortem;  timnlacram  vero 
tartaro:  fiogit  hic  Enniot,  appara- 
itse  sibi  imaginem  Homeri,  qo«  pal- 
lent  et  lurida  lachrymat  fuodebat. 
Ett  eoim  corpus  quod  tangi  non  po- 
tett  haec  imago :  qoam  finxit  Enniot. 
Marci  TuUii  codicem  in  Academicit 
obiter  tic  emacola.  '  Qnomodo  cum 
experrectut  estet  Enniut,  non  dice- 
ret,  te  viditte  Homeram,  ted  vitom 
ette.'  Exortam  tibi.  1.  e.  Appara- 
itte.  Hatc  dicuntur  ab  Ennio  ot  tet- 
tatiot  et  planiut  regenoMtionem  ar- 
goroentit  approbaret.  Pku. 

Semper-fiorentia]  Sic  olim  hic  tcrip- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


9i3 


NOTJB  YARIORUM   IN 


tum  didici.    Vid.  Indicem.  O^. 

Stmper-flonntiB]  Legendnin,  iSnii- 
per-Jhrewtii  Homerif  ut  sit  6^. 
qnemadmoduDi  notat  Donatns  ad  il- 
Ind  Ter.  Andr.  I.  3.  <  £t  heri 
temper-lenitafl/  Sce.  Lamb.  Adde 
Schottnm  Obs*  Hum.  pag.  89.  Hm>, 

Semper-Jhrentis]  Grammatici  vo- 
cant  ^y,  sen  tnbunionem*  Ita 
apnd  Ter.  *  semper-lenitas.'  et  &ci- 
Kofrnpp^ittKrts  apud  Herodiannm,  quod 
imprimit  notandnm.  Fab, 

Homeri]  Hoc  Ennii  somninm  Ci- 
oero  in  Locnllo  memorat,  'Viflus 
Horaerofl  adesse  po^ta.'  £t  in  som- 
mo  Scipionis.  '  Fit  enim  fere  nt  co- 
gltationefl  sermonesque  nostri  pari- 
ant  aliquid  iu  somno  tale  qoale  de 
Homero  scribit  £nnins,  de  qno  vide- 
licet  saspissime  figilans  solebat  co- 
gitare  et  loqni.'  Creeeh* 

186  Spedem]  HXbos.  sic  in  Eyang. 
Lncse  9.  29.  rb  d^i  rw  vpov^imoo  oJ^o^* 
inf.  149.  *natnre  species.'  et  S38. 
^lnvida  prsDclnsit  speciem  natnra 
▼idendi.'  Preig. 

Ei  fundere]  Sic  codez  Bertini- 
anns,  et  Memmianns.  alii  ejf^tndere» 
Lamb. 

LaerffmoM  et  fmndere]  Al.  ^Mere^ 
Donmale.  jpa6« 

Effandere]  Mss.  Lugd.  Bat.  et  alil 
Don  pre  se  femnt  et  fimdere^  sed 
^jfiiMdere  ;  scripsit  forsan  Ucryma»q[ue 
oifimdere  ealtat.  habnit  hoc  certe  ante 
ocolos  In  apparitione  Hectoris  Virg. 
qnem  vidit  ^n.  3.  271.  Margosque 
effbndere  fletns.'  Sensns  et  con- 
fltmctio  verboram  Locretii  talis  est : 
Unde  commemorat  exortam  sibi  spe- 
ciem  semper-florentis  Homeri  coe- 
pisse  effnndere  salsas  lacrymas. 
Erit  eefimderef  antique,  ut  effari. 
Hav. 

SaUae]  Epitheton  lachrymaram. 
Sunt  enim  salssB  non  secns  ae 
flodor  hnmanns.  Et  hoe  magis  indl- 
cat  illam  imaginem  qn»  petat  inferos 
corpoream  vim  retinere :  quK  in  la- 
chrjmifl  flalinginem  viventis  corporis 


observat.  Quidam  fi^ba»  legtrat,  et 
fictitias  intepretantur,  apparentla, 
commentitia.  Ut  Maro  lEn,  3.  793. 
'  Par  levibns  ventis,  volucrlqne  simil- 
lima  somno.'  et  prm  gaodio  forte  la- 
chrymas  stillatMt  Ennio  congrediens^ 
qul  snam  gestabat  animam,  mentemy 
et  flicnndiam  poeticam  nt  haerediti- 
riaro.  Pius. 

Salea»]  Eplthetnm  otiosnmylitqni- 
dam  putant.  qnalla  snnt  illa,  XfiWKo^ 
5Mrraf,  i.  e.  albos  denteis:  Xcvrom» 
ydXoKTos,  apnd  Homerum,  i.  e.  albi 
lactis:  <humida  vina/  apnd  Virg. 
'  *  alba  nive/  apnd  Hor.et  alibl,  *  dco- 
tibns  albis.'  Lamb. 

SaUa»]  W^/aUa».  Iraperite.  Qnis 
cnim  neflcit  lac  albnm,  hnmlda 
vlna,  Ste,  poetls  esse  iamiliariaP 
Creeek, 

127  JSsEpaiut^e]  EzpUcare.  Innon- 
nullis  llbris  scriptnm  est  exponere,  In 
diis  expromere.  ego  lianc  lectionem 
retineo.  Lamb. 

128  Qaaproptfr  bene  cwn  jvperii] 
Condndit  hnnc  locnm  hoc  .  modo : 
Quoniam  igitnr  vldemus,  ignoratione 
causammy  et  rernm  a  natura  involn- 
taram,  homlnes  misera  conturbari, 
cum  ceterae  res  omnes  obscnrae  nobis 
sunt  perqnlrendsB  et  cognbsoends, 
tum  mazime,  qnsB  sttanimi  oatnra, 
videndum  est.  Cum  hoc  loco  con- 
jnnctio  est,  cni^respondet  altera  Ivm, 
quarto  abhinc  versu.  Lamb. 

Quapropter]  Vt  omnes  IgitnrMem- 
mll  timores  discntiat,  his  vss.  9. 
docet  se  dispntaturum  non  tantum 
de  Coell  Denmque  retione,  et  de  ge- 
neratione  rernm,  quae  omnia  olim 
promiseret;  sed  ezplicatnram  etiam 
qnsenam  sit  anim»  natnra,  et  qns- 
nam  sint  lllflB  res,  quas  aliqnando 
vigilantes,  aliquando  dormientes  ita 
afficinnt,  nt  prsesentes  videre  nos  et 
andire  olim  mortuos  putemns,  et  Inde 
conjectemns  animas  existere  a  cor- 
pore  separatas.  Quam  ob  rem :  Qaa- 
sendus.  Creeth. 

Superi»  de  rebmi]  De   codO|    de- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  L|)CR£TIt  CARl   OB  RBRUM   NAT.   LIB.   I.        dl3 


<|M  wiiTMtt  neleorotofia ;  oz  cnjos 
igooratione  terroVet  aoimif  offaBdno* 
UUTy  Sce.  ibiqoe  toM  ia  deoa  omnia 
oonferoatnr.  Fak. 

ItO  GmnifMr]  lAmb,gemmhtr.\id» 
inf.  ▼«•  S29.  et  Indicem.  Qif» 

£t  qua  wi  qtmqm  genmtut]  Le- 
geodoni  videtnr  ggmmiMr;  bob  germih 
kaTy  ut  Tnlgo  legitnr.  gen^  eaiai  idcn 
f alet  qnod  gigno*  Ci^ns  yerbi  ifno« 
ratione  complores  noa  apnd  booc 
poiHaai  tolinn  loei  depravaCl  sonty  nt 
poeteriaa  osteodemos,  fenun  etiam 
apad  Varroaem,  et  eeteros.  *  Oeni' 
am  a|>peilal>ant  denm  (ioqnit  Festnt) 
qni  Tim  obtineret  rerara  geoenda- 
nan:'  nbi  rnlgo  legitar  et  scribitur 
garemleraM,  cormpte,  Y arro  lib.  ir  6* 
R.  R.  Sl.  ^  Id  ex  paboli  segete  firide 
seotoBB,  anteqnam  genat  siliqnas.' 
Idem  cap.  13.  *  Qnod  eat  principiom 
genendi.'  Idem  in  Andabau :  *  Sed 
qaod  h»e  loca  aUqnid  geaunt/  qoem 
postremora  locam  testem  prodncit 
Pfisoian.  lib.  10.  eam  altero  Locretil 
ax  S.  7W.  *  fanto  nuigis  ihfitiaBdoaiy 
Tataaa  posse  extra  corpns  dorare, 
gaaiqae.'  Vera»  tamen  ferri  bic 
pMst  reeepta  lectio  geramtwr.  Ge» 
MBfar  aotemy  i.  e.  adn^nistrentnr,  a 
■atora  scilicety  nt  stt  tralatio  ab  tm- 
paratoribos  et  magistratibos,  qoi  ree 
gcfBDt:^  qaod  ipsmo  tamen  etiani 
traoslatom  est  ab  iis  qni  ooeragerant; 
id  eet|  sastiaent.  Lom^. 

Geaoatar]  Ita  olim  loqaebaatnr. 
>ii<pw.  geranlar,  noo  placet.  Fab. 

G«aaa<ar]  Gigmmhw,  qua  f  oce  pas- 
sim  atitor  Lacretias :  alii  germitwry 
— If    Creack, 

Bi  ftM  vi  ^ueqm  germUwr]  Ve* 
raaa  baias  ferbiy  toties  a  Lambioo 
laeessitiaBt  impagnati,  interpretatio* 
Masi^  atqua  adeo  defeosioaem,  neme 
■MiiaB  prsestabit,  quam  ipse  Lacre- 
^ktMy  qai  cootinoos  lemm  ortos  inte- 
vitnsqne,  seu  primordiorum  ceaciUa 
ae  4bcidia  passira  ezemplis  a  rebus 
beHieis  desumptis  iUustrat.  8ic  ^ 
111.  ia  Ula  simiUtudlae  ab  agitatis 


Deipk.  et  Var.  Clas. 


per  opaeadomoraipBlrisculiei  *  Miit. 
ta  BNBBta  Bu>dis  aialtiB  per  inaae 
f  idebis  Corporamisceri  radierara  lo- 
miae  ia  ipso,  £t  felat  fliterao  obrta- 
BsiiiB  PRiEUA  PU^HAsavB  Edero 
TVRMAaTM  certantiay  ned  dare  paa« 
sam  ConciUis  et  discidiie  exercita 
crobrls.'  Lambimim  praeter  loca  a 
Oifanio  in  iBdioe  jam  nolata  refellit 
etiam  f  s.  479.  '  Deaiqoe  materies  si 
rerom  noUa  foiuet^  Nec  loeos  ac  spa- 
tiomy  rei  in  qno  qinrqne  gemotur 
Nanqnam/  Stc,  qnem  Poeta  ipse  non 
aiiter  se  seripsisse  f  ersn  imk  seato 
indicat  :  '  Perspicere  nti  possis  res 
gettas  fnnditas  omneis  Non  ita  uti 
eorpos  per  se  constare,  nec  esoe.' 
Preig. 

ISI  Tmmf  sam  prfsias]  Ita  raalat 
scribere,  qoam  laar,  proot  qoidam 
codlces  babent.  Pariter  Emnas  iv 
Pragm.  pag.  66.  ^Tom,  cnm  oerdo 
SBO  Dif  om  pater  atqoe  bommam  res.' 
Dizit  prliats  pro  in  prMs,  ot  et  qai" 
dam  Mss.  prafernnt,  i.  e.  pcmclpaey 
anteomnia.  Hne. 

Sagmil  Indagatrice.  ande  sogaa 
eanis.  PUmt.  Curcnk  I.  ».  17.  «Ca- 
nem  esse  oportoit:  sagax  nasan 
habet.'  iSMgafe,  signi6cat  aeate  sen- 
tire,  aoctore  Mareo  Tallio.  VBda 
fraieagire  prasseBtire  et  eaBseqaeater 
pnedifioare.  Plas. 

Sagaa]  Sagaces  proprie  canes  di- 
cantor:  qaia  inest  in  eis  fls  odo* 
raodiezimia.  Itaqoe '  sagaees  appel* 
lantor,  mnlti,  et  solertls  acomlnis/ 
inqoit  Festos.  Idem  Lncr.  inf.  eodera 
lib.  181.  ^  £«it  igitar  Bifliirum  id,  quod 
ratioBe  sagaci  Qoaerimus/  Sce,  ibid« 
infr.  869.  '  Verum  anino  satis  Ime 
festigia  parra  sagaei  Sont.'  et  S. 
8S9.  *  Nec  miBOs  httc  aoimnm  cog* 
noscere  posse  sagacem/  et  4.  910. 
'  Tn  mihi  da  tenneis  aoreis,  aBiimiflH 
que  sagacem.'  Lamb, 

182  Unde  amma  aique  oatmt  ewntiei 
a«#Br«]  Non  temere.  Aniraa  enim  et 
aoimiis  differont  et  facultatibus  et 
sede.  qood  in  8.  maxime  apparebit* 


Lucrel. 


8  M 


Digiti 


zedbyGoOgle 


914 


NOTiB  VARIORUM   IN 


Ccteram  boe  loeo  aBlmi  natiirt,  .anl« 
mafl  ipse  eftt ;  neqae  fere  aliter  loqai 
amat  Lacretias.  Sie  natara  aaiman- 
tam,  animantes  ipse,  aqa«  natara, 
inanis  natnra,  natara  corporisy  ardo- 
rit  natara,  loci  natora,  tensns  natnra, 
Sce,  pro  aqna,  ioani,  corpore,  ardore, 
Igni,  iocO)  senia  ipso,  &c.  Ita  aac* 
tor  libri  de  mando,  iiomo  Stoicat, 
«on  Arittoteiety^cif  xp^f^^"  ^^* 
cabi  posalt,  natarat  coloram,  pro  co- 
loribat  ipsit ;  et  iu  cap.  11.  ^vffttm 
pro  rebat  concretit,  &c.  Iterom 
eirca  mediam  fi^  ^«»  pro  fma, 
Ftib. 

Anima  tUqui  amUm]  Emendabat  Cla- 
rita.  Jentias  ia  ep.  ad  me  tcripta,aRt- 
ma  aique  animi^.  n,  et  taue  ita  diser- 
timlegitar  apad  iptum  Lacret.  S.S80. 
*  Sic  animi,  atque  animtB  naturam  cor- 
pore  toto  Eztrahere  liaad  facite  ett.' 
Idem.  tamen  Lacretiut  sibi  cooitat  4« 
lao.  *  Unde  anlma,  atque  animi  con* 
ttet  natara,  necessam  'st.   Havere, 

155  Qua.rei]  Inteltigit  spedet  re« 
ram,  qaas  yalgo  intentionales  vocant. 
^HmKOf  r6vovtf  iiUrafy  memlNranalas, 
effluvia  ex  snperficie  corporea ;  qo» 
cnm  ex  omnibus  omnino  reboi  per- 
petno  emanent,  et  animos  impelUnt, 
ttc  Sed.res  inferius  noteicet.    Fab, 

1S4  Sawmoq^  Mpti/<tf]  Ex  Ennio : 
p.  8S. '  Nunc  hostes  vioo  domiti,  som- 
noqne  sepulti.'  sic  et  Yirg.  iEn.  2. 
189.  'Invadunt  urbem  somno  vino- 
que  sepnltam.'  idem  9.  189.  <  som- 
no  vinoqae  sepulti  Procobuere.'  ibid. 
SS6.  '  Rntuli  somno  vinoqne  sepuiti 
Conticuere.'  Hoc  totum  autem»  vigU 
lantiboi».  somnoque  sepultis,  Qrieci 
dicnnt  Ihrap  jcal  Hyap,  Lamb, 

156  Morte  ohita  qmrumf  i^.]  Ite- 
ratur  hic  vs.  lib.  4.  mutuatus  autem 
est  hoc  principinm  vs.  Virg.  JEn,  10. 
041.  *  Morte  obita  qoaleis  fama  est 
volitare  figuras.'  notat  Macrob.  6. 
Satnrn.  Lamb, 

Morte  obita]  Cicero  pro  Sextio  : 
^Nec  vero  iliornm  qoisqaam  quos 
a  nMJorihus  nostrU  morte  obita  posi- 


tot  In  ttio  loco,  atque  la  roatris  coUo- 
catos.'  Virg.  JEn,  10.  641.  '  Mortc 
obita  quaies  fama.est  volitarefiga- 
ras.'  ObiUif  sumpta,  .suscepta,  et 
compieta,ut  o6ire«i«misdicitnr.  Ser- 
viui.  Creech. 

AmpleciUw']  Operit  matemo  af- 
fectu  nmulante  homane  et  viventit 
matris  dulces  aroplexus  in  sobolenu 
Ptus. 

TeUue  an^lectUur  oeea]  Vei  tan- 
quam  mater,  vei  simpliciter,  conti- 
net.  Virg.  ^o.  ▼.  SO.  <  Quam  qnst 
Dardaninm  telius  milii  servat  Acea- 
ten,  Et  patris  Andiis»  gremio  gobi* 
plectitnr  osia.'  Lamb, 

1S7  Nec  me  oataiKi}  Corrige  Nee  me 
amm  JalUt,    Pios. 

Nee  me  oatmai  /atUt]  Ita  hal>ent 
Vet.  libri,  manu  formisque  detcrip- 
ti.  nec  mntari  debet.  vid.  Indicem. 

Nee  me  animi  falUt']  Sic  potins  le- 
gendnm,  quam,  ut  in  qnibasdam  tt- 
bris  legitnr,  aatmtii  fiiUit,  Sie  enim 
loqunntur  interdum  Latini*  praeaer- 
tim  poet»,  Falsas  animi,  teger  et  aan- 
cius  animi:  et  crocior  animi,  &c» 
qnamqoam  alteram  lectionem  noa 
ausim  damnare.  Vemm  tamen  an» 
sim,  praesertim  cnm  sic  habeant  pln- 
res  codieesy  et  ita  scriptum  sit  apod 
Macrobium  lib.  6.  Est  autem  hoe 
loco  occupatio.    Lamb, 

Nec  me]  Proposito  fntnri  operia 
argumentOy  his  20.  vss.  difficultateaa 
expendit  Poeta,  monetque  ea»  de  qai^ 
l>us  Oraeci,  Epicoros  via.  ejaaqoa 
Sectatores  dispotaveranty  LatinoCar- 
mine  scribere  opas  esse  ardaum  eft 
difficiley  cum  propter  egestatem  lin- 
gu»  LatinaBy  tum  propter  novitatem 
remm;  quemvis  vero  lal>orem  fene 
se  paratum  esse  profitetur,  Memmli 
sni  gratia,  amicissimi  oraatissimiqae 
viri,  qnem  institoendum  susceperat. 
Creedi, 

1 S9  MuUa  novis  verbiapraeeriim  eum 
eU  agendum]  I.  e.  cum  multa  siot  ikh 
vis  verbis  agenda^  sen  agere  oporteat» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARl    DB   RBRUM   NAT.  LIB.  K        915 


nt  lapnt  AfliDOiiiiiroiiB :  BgeBdann  enim 
tcCioDem  sigoificaf,  nt  apod  Grscot 
wpoKrdcVf  i.  e.  agere  oporteat  ;  cum 
mnlta  oobis  Terba  lint  ionoYaada :  vel 
com  molta  nobit  uovis  verbis  sint  ap- 
pellanda.  Lamb. 

140  Propter  egutaUm  limguai]  Hoe 
etiam  eoaqoeritiur  Maniliiis  et  Cie. 

*  Pr^pier  egesMem  HMgum]  Sic  inf. 
eod.  lib.  883.  'nec  nostra  dicere 
Jingoa  Concedit  nobis  patrii  sennonit 
agestat.'  et  S.  360.  <  rationem  red^ 
dere  aTentem  Abstrahit  invitam  pa* 
Cril  termonis  egestas.'  Sic  Cato  apod 
M.  Tall.  lib.  S.  de  Fln.  de  Zenone : 
*Com  ateretar  in  lingoa  copiosa  fac- 
tis  tamen  nominibas,  ac  novb :  qood 
Bobis  in  hac  inopi  linifaa  nonconcedi* 
tar.  qoamqaam  to  banc  eopiosiorem 
etiam  dicere  soles.'  Idem  contra  lll>. 
1.  *■  Nonest  bic  omnino  docendi  locot: 
ted  ita  sentio,  et  taspe  disserui,  Lati- 
nam  lingaam  non  modo  non  inopem, 
at  Tnlgo  pntarent,  sed  locapletiorem 
etkui  etse,  qoam  Graecam.  Qoando 
enlm  (ne  nobis  dicam,  aot  oratoribot 
boBin,  aot  poetis,  postea  qoidem 
qaam  foit,  qaem  imitarentnr)  allat 
orationis  vei  copiotae  vel  elegaatit 
omatos  delbit  ?*   Lamb, 

•  141  Spertda  vobtptoi']  Ita  lego  ez 
Vett.  Est  aatem  imitatos  Epicorum, 
qoi  ad  Pythoclem  soom  ita  ait :  iffMh 

fiUrio-ir  ^Moif  avwvrxfOjiiuw,  Tpdi^nms 
oir,  ftc.  In  vnlg.  quibusdam:  i!pec- 
Ma  9obaita8.  Qna  In  re  saepe  varia* 
tmn  est.  vid.  inf.  3.  357.  Gi/. 

Sperata  vobipiasl  Sicbabent  qoin- 
qne  Hb.  manascripti,  et  ezcosl 
Parit.  Veneti  antiq.  Vicetini,  Flo- 
rent.  Qnam  scriptnram  secntas  sam, 
tom  addoctut  tot  libroram  aactori» 
tate;  tum  qaod  consentaneom  est 
I^eretlo,  Epicori  decretaLatlnis  lit- 
teris  iilostranti,  amicitifls,  et  ex  ami- 
citla  natcentis  volnptatis  caasa,  scri- 
bendi  laborem  perferre.  alii  codices, 
ti  qnft  fbrte  eos  teqai  malet,  habent 


tpeetata  9ohtnta$,  Lamb. 

143  ^ferre]  Sic  Vet.  Codd.  Vnl- 
gati:  perferre,   Oif. 

QiMMoti  efferre  laborem']  Sic  ba- 
bent  qoinqae  libri  manuscripti,  et 
ex  irapressis,  Vicetini:  atque  hsee 
germaoa  est  tcriptnra.  nam  et  ita  ve- 
teres  loqaebaotor.  vetos  poeta  apod 
M.  Toll.  orat  pro  Sextio :  '  81  to  la» 
borem  snmma  cum  cnra  efferas  nnl- 
lam.'  Volgati  aotem  petferre  lab. 
quam  lectiooem  quamvis  non  dam- 
nem,  antiqoam  tamen  magis  probo. 
Lamb. 

Perferre']  AL  ^erre.  fort.  etiam, 
eafferre,  ot  in  Emeodatiooibos  (ad 
6. 1371.)  innaimos.  Fab. 

Efferre]  Patet  ex  Notis  Lambinl 
atqae  optimorom  Codicum  consensn 
nnanimi,  valgatnm  illod  perferre, 
a  Lncretio  non  esse  profectnm;. 
Eeferre  autem  forte  scribendnm,  nt 
etfari  apnd  Enninm  pag.  18.  et  184. 

*  Hapo  ecfatns,  nt>ei  latrooes  dicta 
facessnnt.'  '  Hsm;  pater  ecfatns,  ger- 
mana  repente  recessit.'  Hoo. 

14S  Imdadt]  Sie  in  principio  h. 
lib.  vs.  17.  *  qoo  qoamqne  inducert 
pergit.'  Prmg. 

•  iSeraiat]  Claraf,  pacatat.  Qoidnf 
eenoeTai  ?  vox  enim  itta  laborem 
poetflB  fortiuSy  et  feliciat,  exprimit. 
▼ide  1. 4. 463.  JEethaM  Moretot.  Qoi* 
but  alii  tomno  iodolgebant.  Creeek* 

SereMM]  De  lestivis  noctibas  ca« 
pit  Moretos  v.  Lect.  16. 18.  de  qai- 
bos  Cieero  ad  Brotom  In  commendat* 
Paradoxorom  libello:  *  Accipies  igl* 
tur  hoc  parvom  opascolnm  elncubra- 
tom  hisjam  oontractioribns  noctibns.' 
Oronoviot  Pater,  in  qoibos  ad  Inoer- 
nam  aeoonsam  lacobravit.  Observ, 
lib.  nov.  4. 13.  namBarthii  commen» 
tnm  nimis  est  ridicolom.  At  cnr  non 
Innnere  potset  protraotas  stndeodo 
In  locem  otqae  et  tereiram  tempnt 
diei  ?  floe. 

Nodteie  frigUare  aeremui]  Claodian. 
de  bello  Giklon.  vt.  450.  *  DU- 
catque  coactui  Qoat  vigilat  Veoeri^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


016 


NOTiB  VARIORUM  IH 


castris  impendere  Doctes.'  Preig. 

145  PrmpaMdert  hnmM]  AfBot^^If, 
'  prsferre  faceis  :'  prftferendo  fa" 
ceis,  lamen  aperire.  5.655.  'Tem- 
pore  item  rerto  roseam  Matnta  per 
orai  ^therisanroram  defert,  etlumi« 
na  pandit.'  Uno  verbo  Latinojn-tffo^ 
eere,    Lamb. 

146  Penitiut\  lotrortnt.   Lamh* 

147  Hwne  igitur  terrorem']  Tret  vst. 
qni  deincept  conseqnnntnr,  Uerantor 
in  princip.  lib.  2.  et  lib.  6.  Eornm 
antem  h&ec  sententia  ett :  Hnnc  igi* 
tnr  terrorem,  quem  animis  nostris 
incntit  Ignoratio  caofarnmy  cogitatio 
aoortii,  simnlacra  mortnomm,  tel 
niorbo  affectisy  vel  dormientibus  ob- 
Jici  tolita,  et  timilia,  distipent  et  de- 
pellantynecesfte  ett,non  radii  tolit,  et 
Inx  dinrna :  sed  contemplatio  natnra», 
«tratio.   Lamh, 

Hmu  ierrorem]  Qnem  tandem  ?  il* 
Inm  rpsum  tcllicet  de  quo  snp.  vs* 
112.  '^ternat  qnoniam  poenai  in 
morte  timendom.'  Fab, 

Hunc  igihir]  Jam  tandem  opus  ag- 
l^reditur,  tss.  IS.  Et  nt  omnem  de 
pro»identia  opinionem  tnbyerteret, 
probare  conatiir,  ret  primo  factat 
fnisse  tine  Deornm  auxilio,  ideoqne 
non  ab  iis  regi  au?  administrari :  nt 
antem  felicins  procedat,  primum  hoc 
ttatnit  principium  ;  nibil  de  nihilo  fit. 
Qood  fusioK  oliro  demonstratoms  ett ; 
obsenraverat  enim  opinionem  de  pro* 
Tidentia  exinde  natam  este,  qnod  ho« 
mines  mntta  in  Terris  Cceloqne  fieri 
viderint,  quornm  causatcnm  ioTenira 
oon  potoerint,  ea  a  Diis  e  nihilo  fieri 
crediderant  Si  igltnr  nihil  de  nibilo 
fieri  demonstratum  fnerit,  actnm  es* 
•et  de  providentin:  at  vero  incilo 
agnotcet  lector,  Locretiom  taatocon* 
amine  id  solnm  probasse  qnod  nemo 
■egat ;  Nihil  vis.  intra  natnne  am^ 
bitnm  de  nihilo  prodi|ei«  Nec  est 
quod  nlla  contra  Dei  potentiam  tirae- 
amns  argumtnta,  enm  acntissimnm 
Locretii  Ingenium  tam  infirmis  ntl* 
tnr ;  si  emai  (nt  Virg.  JEm.  2.  292.) 


*  Pergama  dextra  Defendf  poitiilfv 
eerte  hac  defensa  fulssent»'  Creeeh. 

148  Teh  diei]  Idem  dicit.  oam  nn 
dii  solis,  tela  diei  snnt,  ntpote  qnibnt^ 
tanqnam  teUs  hnc  et  illnc  Jartit  a« 
diffosis,  totns  orbis  terraram  illnstre- 
tnr.  Jam  tela  a  Orcrco  niKSBm^  dicta 
tont,  qnod  e  longinqno  loco  mifftnn« 
tur.  Sie  Antonint  Mosella  vs.  260. 
'  Lndferiqae  pavent  letalla  tela  dlei.' 
Notom  antem  est,  ApoNiotm  ab  Uo* 
■leroetceteris  pootisOrfli^cislini^dXar^ 
et  4fn0t^ar,  I.  e.  longe  jaculantem^ 
appellari.  Lamh. 

Teia  4iH]  Radii  solis.  Ita  Or«ci 
fi4Ml1l9Xio».  Fak. 

Teia  diei]  Radli  solii,  qni  telomra 
Instar  jacti  et  diffosi  per  oniver- 
•nm  orbem  Inlerant  lacrai :  aotat 
autem  per  *  tela  dici '  exteriurem  re* 
rum  cognitionem,  sicnt  per  *  natnrs 
speciem '  tignificat  internaai  rerma 
eognitionem  per  caatat.  Fayaa.  Pa- 
eriliter !  nt  et  oataia.  CrvftA* 

Tela  diei]  Vetas  Poeta  in  carmiae 
qnod  protnlit  Tnmebat  Adv.  If. 
t.  *  Lnmina,  qoa  major  JacalU  ra* 
diantibos  exit,  NU  obstante  globo 
tendnnt  per  Inania  vasta.'  Hav, 

142  Specue]  'H  #««#f/a,  ^  6^  i.  A 
contemplatio.  Cic^ro  2.  de  N.  Deon 

*  Nnlla  est  eiiim  lasatiabilior  sptfcies,' 
&c.  Lamb. 

Speciee]  Contemplatlo,  medltatloi 
drc.  t«pe  alibi.  Fab. 

RaiiBi]  Vei  ratio  ilmpliciter,  1.  e. 
X6y0$t  vel  ratio  natnrv,  ni  tnpm^ia* 
tlo  csli,'  et  *  ratio  Deonim.'  JLami. 

160  Prtnctplaai  Atac]  I.  e.  cafai 
contemptatlonlt  et  mtioalt  prittci- 
piom  nobls  hinc  nascetnr)  et  profidsk 
cetnr.  hine  aotem,  aempe  *  NaHaai 
ren  e  nlhtlo,'  &c.  I4tmb. 

Prineifimm  AtacncfMs,  tfe.']  Qaaal 
ab  bac  contidentione  exordlnatv 
Nullam  sclllcet  rem  a  nihilo  gig^ 
ni  potse,  nec  ti  Dii  ipsl  tale  aK^ 
qaid  moliantar.  Qood  atai  BMidala 
ratiocinationis  nostrsi  vemm  att, 
&X^it  Kofrd  7«  r^  •i^,  plaae  1 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LU0R8TII  OAJtl    DB  RBRVM  NAT.  LIB.   1. 


m 


m^  Nm  etsi  cx  raUone  r^t  dMX^ 
wms  doctrina  de  corporibns  intectili- 
liiu  atare  possit ;  tameB  oormat  ne- 
ctMe  ett,  nisi  creatam  aDeo  atomon 
ponas,  eiqtte  a  cansa  Ktema  motnin 
imiNreastim  et  iofenitun  existima- 
▼eria.  Cansaro  antem  aetemam  intel* 
lif  Oy  ^nte  yr^  n  w^f  ut  io^uitnr 
Xoaophon.  Ceteram  lioe  axiomato 
i|aati  aliqoa  mnitiplici  mactiina  nte- 
bmtnr  EpicoriM.  Sed  res  per  te  ipta 
infenns  patescet ;  neqne  longins  abi- 
bh.  Nam  ▼ersns  seqnenSy  Scc^  Do- 
inde  pf  obabit  incnriosos  esse  remm 
Bostraramy  physicamm,  iaquam,  re<- 
rora  iBcorioaoa  esse  deos.  Itaqne 
dirino  nnmine  nil  tale  fieri.  F«(. 

FrtndptaM]  Ita  distiagiiitnr  in  Ed. 
Bas.  Primcipimm  JUac,  aipi$  tMi  eX' 
ardim  mmei:  non  male.  flav. 

Mmtectffua]  Qnidam  Cod.  e^pu  kku* 

161  NmHmm  wm  e  mikilagigmi]  On« 
ainm^  qni  nmqoaai  <le  natnra  locuti 
sant,  fnit  Iism  opinio  commonis» 
oiliil  ea  nihilo  fieri :  quod  testatur 
Aiist.  1.  lib.  ^Mruc  r^  Tryi^^i^MMr  Ik  ft^ 
Hww  iif^madm  Mimrw,  vtpkyiipTairnt 
ifuytmtmrmiffi  r^  96^  w4rrts  el  vefik 
fi^mm,  i.  e.  *  Non  potest  fieri,  nt  id 
qnod  fignitor,  ex  iis  qu8B  non  snnt, 
fignatnr.  Nam  de  hac  opinione  om- 
nesy  qni  de  natnra  scripsernnt,  ooa- 
seatiiint.'  i.  e.  Xmi^  Stf^a  rmr  ^vamSrry 
mUh^  T^ymEoABi  Ae  toS  /d^  trrm,  i.  e. 
'  CoaHnonis  opinio  eoram  qni  de  na^ 
tnra  dispntamnt,  nihil  fieri  ex  ni- 
hilo.'  Etiam  DemocritnSy  qnem  anoh 
torom  ia  primis  sequitnr  Epienms, 
(nam  in  Physicis  totns  est  alienns 
Epicnras,  nt  scrihit  M.  Tnllins  lib. 
de  finibnsy  qni  a  Deraocrito  pleraque 
omoinsnmat ;)  Demoeritns  igitorqno- 
qne  hanc  eandem  sententiam  probat, 
If^tbr  hc  rop  ft^  Srrot  yiyrtaBm^  fn|8i  stt 
r^ldl^^e^iftffem:  i.e.  <  nihil  ex  ni- 
hilo  fiari,  aeque  in  nihilum  interire.' 
Hne  pertinent  illa  H.  Tnll.  Ub.  8.  de 
Divia.  *  Non  ergo  omninm  interitus 
atqne  obitos  oatnra  conficiet :  eterit 


aliqnid,  qnod  aot  ea  aihilo  oriatnr, 
ant  In  nihiium  subito  occldat,  qois 
boc  physicns  dixit  nmquam?  No 
Aristoteles  qnidem  ab  hac  Gommuo& 
omninm  opiaione  longius  diseesslt/ 
Ita  enim  ionfam  hac  de  m  dispnta»> 
tionem  condndit  Ub.  l.  frff*  itHpoda. 
*  Nihil  fere  ex  eo,  quod  non  est  sim- 
plioiter,  sea  ex  eo,  quod  non  est  per 
se,  quale  est  prifatio^  quam  Orsd 
crdpftiffir  nominant,  fieri :  sed  contm 
omnia  fieri  ex  materia,  quss  est  W,  i. 
e.  ens  (liceat  aobis  boc  vocabulo  utQ 
eos  (inquam)  per  se:  aoo  tamen  ex 
materia  fiunt  omnia  ea  ratione,  qna 
est  aliqnid,  sed  qna  ratipae  aihil  tM%, 
seu  est  noD  ens,  et  icor&  ffvfifiefiv^f 
i.  e.  ex  eventu :  hoc  dico,  qua  tmr 
lione  Inest  in  ea  privatio  formsB  ejus, 
qnam  jam  jam  est  indntura:  id  est, 
qna  ratione  est  informis,  et  expers 
^ns  formse,  quse  materiam  illam  ia- 
formatura  est.  ex  eo  antem,  quod 
nihil  est  simpliciter  et  per  se,  veloti 
ex  pri?atioDe,  nihil  fit :  ex  eo  igitor, 
qood  est  eos  per  se,  fit  ens.  Vernm 
Umen  non  fit  per  soi  sed  ex  eveota, 
id  est,  quia  e?  eoit  materi»|  nt  ea  far* 
ma,  qnam  jam  jam  coas^cotum  est» 
et  ad  quam  accominodata  est,  caroat.' 
HsBC  sunt  Aristotelis.  Lamb. 

Dimmitusl  Divina  yolontate,  sea 
divino  nomine,  nt  idem  statim  lo- 
quitnr.  6§(^fwip^.  LamXu 

E  idhUD]  Ad  hanc  doctrinam  spee- 
tant  Antiphanis  versns  apod  Athe- 
nsBum  lib.  S.  p.  09.  ^  S^  M  yh^^ 
«w.  'E«  roii  ykp  •trm  yiyorrr.  §tVoUc 
^r,  tem;  Tliis  iy4rrr^  i^ oim irroi ;  o6x 
d6r  Tc  ydp,  i.  e.  qnod  aotem  factom 
est,  ex  eo  qnod  est,  factum  est.  Nam 
si  non  esset,  qno  pacto  fieret  ex  eo 
qood  noo  esset?  iioc  sane  fieri  ne- 
qnit.'  Hao. 

162  Comtimet]  Afficit,  sen  coercetj 
et  constrictos  tenet.  LaaUi, 

159  Tuemtur]  Cernnnt,  videat. 
Laat^. 

154  Ftder»]  Animo.  Lamb^ 

166  Dioiao  ntmime]  Di?  initos.  J 


Digiti 


zedbyGoOgle 


918 


NOTA   VARIORUM   IN 


Rentwr]  Arbitrantiir.  Lamb» 
•  Bentur]  Post  hoc  ▼erbniiL  ioter- 
semDt  Mss.  Lndg.  Bat.  nt  et  Oxom 
et  £d.  Veron.  Tertain  qai  paalo  post 
•eqaitary  ibidem  illam  delentes,  qai- 
qae  bic  est,  Et  quo  quaque  wwdo  fttmt 
^pera  nne  Div$m,  qaod  si  placet,  illa 
▼tdetar  vera  lectio,  Nec  quo  pueque 
m.  /.  o.  «.  d.  8c.  perspiciant.  tea  vi- 
dere  poeeuntj  at  praecesslt.  Qnld  ri 
nnico  adhuc  versa  saperior;  i.  e. 
hoc  ordine  legatnr :  Quorum  operum 
emuoM  ntdla  ratione  tidere,  Et  (vel  Nee) 
quo  quaque  modo  fiant  opera  eine  Di- 
vom,  Poetuntj  t^,  sed  nihil  matandom 
Tidetor.  Hav,  et  Preig. 

167  Tum^quodeequinmr]  Sichabent 
omnes  libri  et  mannscripti  et  typis 
ezcasl.  qasB  lectio  si  emendata  est, 
hoc  significat :  Ubi  yiderimas,  nihil 
€k  nihilo  creari  posse,  tnro  facilias 
Id  perspiciemasy  quod  sf^atmnr,  i.  e. 
qaod  probamns,  et  qnod  nobis  pro- 
posnimns  ad  probandnm,  nempe,  et 
nnde  qnaeqne  res  creari  possit,  et 
qnomodo  sine  Deornm  opera  creetar. 
Videtar  mihi  tamen  reclamantibns  U- 
bris  omnibns  legendom  esse,  tumquod 
eequiturfSfc.  Lamb. 

Sequimur]  Emendayit  Lamb.  tequi- 
tvr,  cni  asscntitnr  Jensins,  et  ita  ex- 
hibent  Mss.  L.  B.  sed  altera  lectio 
omnino  est  retinenda.  Significat 
enim  hic,  indagare  conamur,  sicnti 
feras,  atqae  prehendere  «equendo. 
Beqnitor  autem  Statins:  *  penitnsqne 
•equary  qoo  carmiae  moris,'  Sec. 
item :  '  sed  samma  sequar  Testigia 
reram.'  Adde  Barth.  ad  Stat  T.  S. 
p.  761.  Preig.  et  ffor. 

158  Utunde]  M$t.utunde,  Neqne 
dubinm  est,  quin  scripserit  ita  Ln- 
cretins,  qnare  totns  locns  ita  Tidetnr 
distinguendns  et  emendandns.  Quom 
o6  re$f  ubi  mderimutf  nil  posse  creari 
Ve  nihihy  tum,  quod  tequimwTf  Jam  r.  i, 
Pertpiciet,  ut  unde  queat  ret  quctque 
ereari,  uJt  hlc  tantundem  valet  ac,  nt  et, 
i.  e.  quomodo.  c»terasunt  perspicua. 
nan. 


159  Opera  shM]  Sine  opcra,  te^ 
«rr^o^.  lAonh,  ..> 

160  Namndemh^jUmntT  earsM* 
iijteo  rehu»']  Epicnri  verba  ad  hone 
locaro  pertlneBtia,  qn»  exstant  apod 
Laertiam,  hsBCSunt:  Hfiratf  pJh  9n 
oUihf  Yirerai  4k  to6  p^  5rros.  vcv  yip 
4k  wanhs  frft»ai  hf  amppAram  y  M^ 
«iNNrdc^ucror*  Koi  c2  ^^»9cfp«ro8^T^Af«H 
wi!^6fjL*P0P  ffb  rh  pii  V,  wdrra  hf  danMAkn 
riiwpdyfJuerajoltK  trrmyrdif^sh9tgX6rr9, 
i.  e.  *  Primum  qaidem  nifail  fierl  ex 
niMio.  Alioqui  enim  omnia  ex  omni- 
bns  orirentnr,  nihil  egentia  semini- 
b«s :  et  sl  id  quod  interif ,  in  nihilBm 
interiret,  res  omnes  occidereiit,  cnm 
ea,  in  qu»  res  resolverentnr,  bob 
essent.'  JLam^. 

Nam  d,  tfe,]  Primnm  hoc  argn- 
mentum  quo  probare  conatnr  nihil 
de  nibilo  fieri  breviter  Epicnms.in 
Epist.  ad  Herodotnm,  oM^  ylwwrm  ia 
rov  fi^  5rror,  irSr  yiq>  4k  wamhs  ^vivcr' 
Ay,  ampfjJawF  S*  o68ir  vpoaMftefai^, 
Pusins  poeta.  Si  res  de  nibtlo  pro- 
dncerentnr,  tnm  qnodllbet  ex  qno- 
libet  oriretur,  semine  non  opns  esset; 
sed  e  terra  homineSy  e  coelo  piaccs 
pecudesqne  exilirent,  &c.  Cnm  aa- 
tem  quodlibet  non  oritnr  e  quoiibel, 
certisqne  seminibus  opns  sit,  rocte 
conclndit  nihil  de  nihilo  prodnci. 
Creech. 

161  NU  temine]  Ni  temine  Ms.  qoa- 
si  sequentis  versus  sensns  hinc  exoir- 
dium  snmere  debeat.  doos  vero  hos- 
ce  versns  citat  Lactanfins  de  Ira 
Dei  c.  X.  nt  ostendat  fidsitatem  sen- 
tenti»  Epicures  sibl  ipsi  coatrari- 
antis.  Hao. 

162  £  mare  piirnmii]  E  mare  pro  e 
mori,  antiqnnm.  Garisins  tamen  do- 
cet :  nomina  nentrHlia  in  e  dob  fac* 
titia,  in  ablativo  qnoqne  eandem  Ut- 
teram  servare.  M.  Varro  lib.  S.  de 
gente  Rom.  '  A  mare  separata  op- 
pida.'  idem  lib.  12.  antiq.  hnman. 
'Ab  Eryfhrso  mare  orti.'  Varro  Ata- 
cinns :  '  Clngif nr  Oceano,  LibycB 
mare,  flumlne  Nilo.'  sic  et  Hor.  Sa- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  GARI   DB  RBRUM  NAT.   LIB.  I.        019 


tjf.  9.*  6.'  11.  *  Ownt^  porpiireo 
veBgmm  pertenit/  ad  hoac  loeirai 
pertiiiet  jocns  ille  PlMtin.  in  mil. 
Mirioeo  4.  7.  S6.  ^  Mmrif  cMmi  lier- 
«le  ego  hoe  otor  ocnlo  mifias,  N«m 
il  amtre  abstiimiwemy  tmiqmmi  lioc 
■terer/  jocm  ett  ex  ambigoo  :  qnod 
ineet  in  voce-eiiMire ;  dobiiim  est  enim 
«tmm  dictt  <t  mitrt  pro  a  mert,  an 
«iMre  «  veflMi  amentft.  qni  locns  ex* 
piieatos  est  e  Mureto  libr.  Yar.  lect 
9. 17.  L«n6, 

B  moBtt  prijmim  Aommm]  Prijnian 
boc  loco  Tiro  eamdem  habet  ac,  ^  ex- 
«mpli  gratia.'  Sic  et  aiibi  nsns  est 
v^iom.  OrsBci  notem  r%  ff^  in  ea- 
dera  nollone  osnrpaot,  nt  et  T^odrdM. 
idqne  ea  prnpter  annotare  risom  est, 
qnod  yolgo  non  observetor.  FtJb. 
•  16S  iSS|iM«iin^«rtfm  ^«nas]  Pisces 
iqnammas  serentes.  Detquammare 
▼orbiim  Plaotinnm,  qood  significat 
pisces  sqoamma  privare.  qoemad- 
modom  exdornure  dorsoalibos  pinulis 
mondare.  Pti». 

'  i87iMMin^^r«nan  getuui]  Pisces.  ot 
hifr.  eodem  lib.  vs.  S70.  *  Nain  qno 
«qnnmmigeri  potemnt  procedere  tan* 
dem,  Ni  spatinm  dederint  latices?' 
et  lib.  2.  Ma.  <  Pr»terea  genos  bo« 
mannro,  mntfieqne  natantes  Sqoam- 
migerom  peeodes.'  Anlmantiom  (in- 
qoit  M.  Toll.  lib.  2.  de  N.  Deor.) 
allse  coriis  tectce  sont,  ali»  vilUs  ves* 
titsp,  alise  spinis  hirsntsp :  ploma  alias, 
alias  sqoamma  videmos  obdootas, 
alias  esse  comibos  armatas,  allas 
habere  efiogia  pinnamm.  Lamb. 

16S  Ineerto  pmiu]  Volt  dicere, 
oves  opros,  leones  lepores,  aqoilas 
ooUimbas.  &c.  progenitoras,  nec  ge- 
nos  CDJosqoe  in  progenie  perman- 
somm,  qnod  omisit  io  interpreta- 
tioiie  sna  Creechios.  Nisi  potios 
seripserit  Lorret.  nic«rto  pos^  qood 
magb  ad  atUa  et  deeerta,  qosB  sob- 
jnogit,  facit.  ffsv. 

Tena^]  TenereiUf  qood  qoidam 
Codd.  babent,  non  est  rqjiciendom, 


et  ad  loca  *  oilta  ac  deserta'  referri 
potest:  at  sospidoni  loeom  prsbet,  an 
nonscripseritLocretioSy  Ineertopiutmf 
t  e.  pnbolo,  cibo,  alimento,  qoo  senso 
6. 1165.  etiam  pastos  hominom  dixit, 
ad  amplificandam  magisqne  exag» 
gerandam  talem  conlnsionem.  Preig* 

166  Conslarf]  Constanter  manere. 
Lamb, 

167  F«rre  •amss  omiiia  pssseni]  Om- 
nessrbores  omnia  fractoom  genera 
ferre  possent.  Virgilios  honc  locom 
expr^t  €korg.  2. 109.  '  Nec  vero 
terrflD  ferre  orones  omnia  possont.' 

l4Wl6. 

168  Quippe  uH]  I.  e.  nam  cnm,  &e. 


GenUaiia]  Ad  gignendnm  valentia, 
vim    gignendi   hsbentia:  nt   sopra. 


Quippe  ubi]  Com  videlicet,  Arc  9k 
abK  Krriir,  Scc.  Fab. 

Gemtaiia  emque]  Jam  soperios  ob- 
servatom,  com  dandi  caso.  Fab. 

169  CemeuUre  eerta]  Nibil  hoc  loco 
sanins  videtor,  et  tamen  Mss.  Lngd- 
Bat.  dobitare  fadont,  qnomm  alter 
habet  eeiadaUret  erta  snperscripto  csr- 
(a.  alter  eaneitiere  dertaf  snperscripto 
paritsr  eerta,  qnasi  foerit  scriptom 
olim,  oonstflsrf  l€rra?  illa  certe  om- 
ninm  mater,  qnm  pabnla  pecoribns, 
fragibos  alimeota  ministnt ;  jam  ve- 
ro  si  absqoe  semine  cuncta  constent 
et  increroentnm  capiant,  nec  tem 
amplios  mater  vocari  meretor.  Ve- 
mm  seqoeotia  roe  jam  docent  nihil 
esse  innovandom.  Ha», 

Qni|KMff<]  Non  opns  est  intenro- 
gatione.  Nam  et  infra  vs.  182.  eodem 
modo  infert :  *  Qoippe,  obi  nnlla  fo- 
rent,'  Sec,  Cseteram  qnod  hic '  ma- 
trem  rebos  consistere  eertam'  dicit, 
Virgilio  etiam  placoit,  is  enim  Oeorg. 
2. 268.  *  Motata  ignorent  snbito  ne 
semina  matrem.'  Prstg. 

171  Inde]  Ex  eo  loco,  nbi  cojos- 
qoe  materies  inest.  conjnnge  hsBC 
doo,  tnde  ubi.  Lamb. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


9» 


NOTiB  VABIOaUM   IIT 


Njtimmihtr]  Beftr  id  M  qaocl  te 
remt  «e^pieBti  Mt,  'Ubi  iiuit«rlM|' 

AMieifair]  Minftfr  Ms.  ^m  Tot 
feralKt  UUs  graU  crit,  <|«i  fn  Vttenui 
▼eivibiis  MatM  qo«n»ty  et  unaat. 
uv^iedi. 

^iwrifMfQ  ATiMMliir  M t.  qood  et 
notaTit  Creerhias,  qui  aliqaot  pa- 
fella«  ^riores  Lnerelii  cein  Ood.Voss. 
collatasliaiMiitte  videtor,  aain  ia  re* 
Hqiiie  Me.  leetioeis  niti  es  Gifanio^ 
Lanb.  et  aliie  non  meaiinil.  Heo. 

ITt  Hac  ri]  Hanc  ob  rem,  sen 
hanc  ob  cantam.  Lemft. 

tfecre]  Atkroiko,  FiA. 

174  Crrttt  ta  rrfrnt]  Lil>entint  hoc 
loco  legeriM  ««11«^  qiiam  ea^,  qno 
venoe  tnperioret  indocnnt,  et  ille 
vt.  17S.  prtBter  ceterot»  <  Atqae  hac 
re  neqaeiint  ex  oauiibatomniagigni.' 
Id  qaamobrem,  Lecter  ?  QMod  «nMciit^ 
&e.  InnniteBim  i^nltatem  tecre- 
tam,  dittinctam,  ten  tpecificam  ia 
nna  qnarit  re  ette  $  nnde  e  eanlibnt 
jofieiit,  ex  homiae  ieoy  dEe.  aon  enai» 
catnr,  Ae.  Wok. 

iSMTita]    Diitiacta    et    teparata. 


170  Prtf««fMcaretr«]  Siomniade 
nihilo»  tnm  tempeelatibut  ttatia  tni 
frnetat,  tna  BMBera  aon  etteBt,  ^ 
F«6. 

PrmUrm  mr,  ^re.]  Modo  ex  ipta 
reram  origine,  jam  vero  probat  ex 
ttatlt  temporum  effectibot,  nihil 
e  aihilo  fieri  Ttt.  10.  Cnr  enim  Vere 
tantnm  Rottiy  JEttate  Fniget,  Aa* 
tamno  Uvm,  et  non  Hyeme,  aliitqne 
etiMB  anni  pertibot  prodncereatar» 
■i  ad  illorom  originem  maUria  nihii 
eoaf^rat,  cam  non  major  tit  in  nna 
teaipettate  qnam  in  alia  ditpoeitio, 
at  ex  nihilo  qnieqnam  procreetnrP 
C^ttdl. 

Calore]  ^ttate.  Lom^ 

176  VUeU  Mctmm0  fyM  md.] 
Treis  codicet  manatcriptoe  tecotnt 
tum :  qaibuscam  congraant  nonnolli 


▼algati.  naM  alil 
PriBterea  ia  Florent.  lagitnrBaav  ■<Q<> 
ffittiB*  oiMtfaiiMie  aatwn  jaadtafe  dixit 
per  trantlationem :  at  et  tfalatio  ael 
iBiadeBtey  aieaiiartehM  amiptaia 
probetnr  aMgit.  ege  qaidem  jBadMle 
Biagit  probo^  timiU  enim  trtntlatinaa 
Btns  ett  iofra  lib.  9. 171.  '  £t  j^ 
cetertt  mortaleit  qafs  anadet  adiff% 
Ipeaqne/  dsc.  Taie  fera  ea  iliod 
Plautinam  Bacchld.  1. 1.  30.  <  Qaid 
ett?  quid  metnit?  ne  tibi  lectiis  bmt 
iitiaai  Suadeat  V  8ic  iterom  Xjieret* 
6. 67  L  mptrme  a  rebas  ratiooa  aten» 
tibus,  ad  rem  inaaimam  traBstiiiit ; 
*  Nee  ndans  in  certo  denteis  eadeff 
imperat  ittas  Tempore.'  Lem^ 

Aw^wmo]  Tomebas  Adv.  6.  14t 
imaginatur  bic  sibi  Dei  effigiem  toroar 
lar  calcantis,  qnaliter  apad  Ov.  Met 
i.  96.  *  8tabat  et  Antamnns  caloitie 
sordidas  uvis.'  qnales  sibi  tabolas 
isppe  reprcsentat  etiam  Faber»  (ex» 
gr.  lib.  i.  6S8.  nbi  beae  Creeeh.)  qnif 
bus  tamen  Lucretias  alhil  jnvatar» 
Idem  Tumeb.  tamen  i$.  1.  retin^ 
emdtmUt  eodem  wi  Lamb,  modo  es* 
ponit.  Beiv 

StdmU]  Vel  spumosoet  sordida 
nva  caicata :  a  qaa  matteicalBi  di- 
citnr  Apnieio.  Ovidint  Met.  i,  iS. 
'8tabat  et  Antnmnnt  calcatit  tofi 
didnt  nvif.  StalMit'nada  estas:  et 
spieea  serta  gerebat.  Inde  senilis 
hyems  tremulo  veait  horrida  passai 
Aot  speliata  saos,  aat,  qnoe  haliets 
aiba  capillos/  Vel  «MdeiiU  «xpone 
calore  suo  vitibiis  sndaates  et  stiila» 
titias  gattas  einittere  cogeate.  Qni- 
dam  inteilignnt  vites  ^ndi  aataiaao 
sodante :  resolvi  in  tsataritatem  avar 
ram  sndante»  hoc  est,  bymbrico  ?ei 
sordidoy  antnmno.  PIms. 

^Mdoatr]  Ita  veteres  qoidaai  et 
valgitl.  Sador,  sen  hnmoiv  ac  va» 
por  coograit  vitibns,  viao,  et  aae- 
tnmno.  In  aliis  t  SBedeate.  oiale« 
G\f. 

^i^etmMo  pmifnUi]  Propter  vio. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTil  OAKl   DB  RBHCM   NAT.  LIB.  I.        09i 


4t  kmmL^iam  vftporem  iUi 
pfof  rhiBi.  alU  Umefi  «im» 
iMte  kabtfit  ;  fsod  fMrtwMe  mo- 
Iwi.  cefteplacerat mgU.  Fak» 

17*  Mtftfe]  ^rfnii^  O.  Lmbii» 
•MM^etraliitt  Mis.  i.e.  impeUoBte 
telMllicitaate :  hmt  etiam  tos  Fabro 
pteeot.  Balmaaios  legit  Am  dmd»* 
Ver  in  dal,  cmb  detRoMt,  Calor 
Frmncuta,  AatnmnB»  Uyai.  Sedquid- 
m  Smianit  rttkiefem  ?  Humido  via. 
etcd«,  Tcl  «dsfft  <liMii«y  oon  «iiim 
dursett  nec  iocemiiioda  kranslatiQ» 
OrmcA. 

fftrfaaff]  Inaii^  metaphora  rel 
awtooymia.  Vel  potiua  per  amttmro* 
wodnf  V«r,  JSstatem,  Aiictnmnmn  »«•> 
dm«  diut,  nt  t.  7S6.  '  tt  Ver  et  Ve- 
iMiy  at  Veocrit  prcnnntiiia  ante 
Plonatna  graditnr  Zepbyrnt/  &e» 
IVi^f.  Amdmtetamen  mibi  germana 
▼tdetnr  lectio ;  nem  et  codex  Ms.  G. 
fmtii»  v0dtMUy  qni  adeo  nibil  mutat, 
sed  liiteram  $  alieoo  loco  adbBrentem 
babee.  mmdewii  vero  eat  impeUeute. 
8lc  lib.  i.  <anad«t  adire/  vs.  171.  et 
6.  IS80.  *  panpertas  borrida  suaait.' 
apnd  Virf .  6.  S70.  '  male  «nada  fa* 
met.'  Ifte. 

m  Qnw]  ll88.babentTelfM»  vel 
fwr.  noilepatetacriptitaeanctoremt 
8i  aen  ctriOy  mmipie  in  tem^e  semmo 
mrwii  Cmw  coii^Iittvnnil.  b«c  tnim 
dto  ad  ftnctns  boaot  fertndoa  rei|iii- 
mDtnry  nt  certa  CMqne  rei  aint  ae-r 
min»,  et  nt  tno  non  alieno  temport 
incrementnm  capitnt.  Ipte  mox 
veriOlOO.    '  Sf miiie  certo.'  Hav. 

179  JPnwtmyetiatw  adeitwi]  I.e.  tem* 
port  IdoBeay  atqne  opportuna.  nam 
temptttatianomeneat^ty.  Lmmb, 

Tempmmtee'}  Temport  comrooda 
gtgnnndit  relini.  Veteret  autem 
MmptiUtte  boiMi,  ttmpettatci  ma* 
iMy'  Umpoitatea  plnvias  potinti 
tfemm  temptiUtem  dicebant :  exem- 
plt  ex  Cttone  Centorio  peti  potiunt, 
et  ex  Varrone.  Fab, 

Vtoitfii]  Altrix,  nBtrix^  qB»  ?i* 
tam,   boc   est  vegetatiyam  animam 


40ert  btrbiiy  pltBtiay  tt  arboiibai» 
qnod  ritMA  snppeUt  tc  itbmiBiitrel 
Urra  vtetdb  nOncnpttBr.  Et  tellQi 
tMlt  Toctri  poUit  efH  tbeto  iBo,  qno- 
niam  omnibiii  vitam  pNMtat.  Fim. . 

Fwjda]  Vcfota,  valida.  <  Viw 
tam  ct  vividnm '  (inqnit  Fettnt)  '  t 
magnt  vi  dicu  tMU :'  iupra  nttatfim 
Oil.  Lamb. 

180  JkU  ree  tenenui]  Virg.  Oeorg. 

11.  S82«de  letcnlo  arbore,  *  Inqne  luv 
voi  wlet  andentte  graminatnlo  Cre» 
dere.*  Preig. 

Tcnrrat]  Epithetnm  tenerae  Hcet 
conjnngere  cnm  voce  era$  :  et  tnm 
interpreUbimor,  liqnidat,  molieis: 
licet  et  cnm  voce  ree,  nt  intelligamnt 
ret  adhoc  recenteii,  et  infirmai,  nec^ 
dnm  ita  corroborata*,  ut  injnriam 
cwli  ferre  postint.  Sic  infra  ptncii 
poitvertibni  vi«  808.  <  Aeritin  Uner 
ru  potiint  proferrier  auraa.'  Lamb. . 

TemeroM  wae\  Maliro  wirac  sic  (Hr 
fra  airrtt  tn  tewera»  aarae.  Sic  Or»d 
fw^UM^  aifpae.  aUoqni  rh  tenera»  cnm 
ree  Jnngl  pottit.  Locus  Virgil.  if 
Oeorg.  notiiiimni  ett.    Fab. 

Lwmnwj  Vitw  vel  hnjui  cwlL 
Siliut  3.  888.  *  O  blandnm  cteli  lor 
men!  tanU  ne  cavetnr  Mort  ledU 
tnra  meU,  viventiqne  addiUlBU^ 
Piae. 

Am^u]  Snnt  qni  iegunt  arae:  vel 
anms  pro  ora»  poiuit»  nt  atiia  pro 
oKa:  piutrum  pro  pkaetrum;  ettexr 
centa  bQJusroodi.  '  Solventibut  oram 
bene  precemor'  com  Qniotiliannt  ait : 
lego  ora  in  tezto  catn  pro  a6  ora,  I.  c^ 
regione  litorali.  Nam  one  dicnntnr 
Utoralfi  regionei.  Maro  0.  8.  *  £t 
tandem  Euboicit  Comarum  allabitut 
orii/  quod  ex  Livio  addncitur  men- 
dosltsimum  affertnr,  In  liviania 
etiam  priscit  exeniplaribns  non  erai 
legitnr  sed  lora:  qua  voce  in  re  ea^ 
dem  utitnr  alibi  etiam  in  editis  codi* 
cibos.    Ciyui  btec  verba  snnt  ex  lib. 

12.  *  Vix  dum  omnes  contcenderant ; 
tnm  alii  retolotii  loris  nt  ancboram 
evellerenti  tiii  n^  <|oid  teneat  an» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


ft22 


NOTJB   VARIORUM  IN 


^^ora,  lort  liicidDnt :  raptiin<|ue  om* 
oim  pfflBpropere  agendo  nautaca  mt» 
nisteria  iropediuntnr/  Qu»  verlM 
fidem  faciunt  et  ilinm  locnm,  in  qno 
Ufebatur  <»ref,  adulterinum  ease,  re* 
elamaniibut  fidelissimis  exemplari- 
boa :  et  omni  ernditorum  corona  :  io 
^aibos  nnspiam  reperies  ofvm  pro 
retinaeulo  sive  fnne  nautico  snmi. 
Sed  ue  te  moveat  dictio  lora :  tcito 
priscoa  retinacula  tolitos  ex  corio 
bubulo  facere,  quod  docet  Maro  com 
inqoit  6.  I.  '  Sic  fatnr  laclirymans, 
daaaique  immittit  habenaa/  Andi 
qu»  bnic  rei  fadentia  repperi  in  in- 
tegrtt  Honorati  Servii  codicibus,  qui 
apnd  Vicum,  omni  comulo  virtntis  ac 
dignitatis  inslgnitum,  Comitem  Tms" 
aardum  Calepinm,  eqoestrifi  ordinis, 
aervantor  :  *  Immittit  habenas :'  ant 
fnnes  per  metaphoram  equorum  dizit, 
aot  Homerum  sequntus  est,  qoi  ait 
^piwrotn  06mr<ru  i.  *  loris  retortis.' 
lisenim  ntebantnr  antiqni.'  Snbse» 
qnebantnr  in  eisdem  synceris  exem- 
plaribns  duo  testimonia  ex  Homero. 
Getemm  qnidam  non  aro  scribunt : 
aed  ortatM,  pro  freno,  auctore  Pom- 
peio :  qood  non  probo.  Oram  Livins 
libro  priroo  de  secondo  Punico  bello 
regionem  litoralem  vocat.  Ptiis. 

Oros]  AuroB  niavult  Faber,  sic 
infra  '  Aeris  in  teneras  anras ;'  sic 
Orseci  fMXeucia  aifyas.  ubi  vero  Ltimi- 
ni$  amraM  inveniet  ?  ideoqne  non  soli- 
citanda  lectio.  Creech, 
■  183  Spaiio]  Nimiram  temporis. 
Preig. 

AHenia  partibut]  I.  e.  intempes* 
tivis :  tempore  non  suo.  Smmy  et 
aUinvm,  inter  se  opponnntnr :  qnse  op- 
positio  est  illnstris  in  illo  Terentiano 
in£unarbo2.  9.  M.  <Vide  qnid  os 
snnm,  et  cibns  faciat  alienns.'  nbi 
▼ulgo  tamen  legitnr  otium.    Larob. 

AUenit]  Minns  convenientibns,  mi- 
nns  idoneis  ad  progignnndnm  qnid. 
Fab. 

18S  Qiutf^enUaH  coneiUo]  h  e.  qnss 
prohibcri  possent,  qno  minns  inter 


se  oongradereBtnri  et4 
rem  aliqnam  gignendnm. 
apnd  bonos  scriptores,  per  trantla- 
tionem,  qnamrolibet  remm  ae  perw- 
iiamm  congregationem  ac  ccBtnna  sig • 
ttificat :  nt  hoc  loco  conoiliom  ganilale 
est  congregatio  corpomm  prlmoi— 
ad   gignendnm  valens.   alc  S.   Iffh 

<  Mnltaque  pneterea  magnmii  per 
inane  vagantnr,  Conciliis  mramqnss 
snnt  rejecta :'  i.  e.  qnm  non  potno'- 
rnnt  cohaerere  ad  reogtgneiMlas^  Ibid. 
018.  *  Qnod  tamen  ot  possint,  eb 
cceto,  concilioqne,  Nil  fadent  pffsater 
vdgnm,  tnrbamqoe  anlmaiitnm.'  etS. 
806.  *  Qnam  mortale  qnod  eat,  i 
tali,  atqoe  perenni  Junctnm  In 
ciUo,  ssevas  tolerare  proceliaa?'  Pro- 
prie  aotem  coneiUamy  et  censiiiare, 
voces  snnt  fhlloni»,  ut  docet  Vano 
lib.  6.  his  verbis :  *  Apnd  fblkHKm 
vestimentum,  cum  cogitnr,  conciliafi 
dicitnr.'  Josephos  Scaliger  tameano- 
taty  coneUiMm  et  coneitiare  a  ciliis  dici, 
et  conditare  esse  ^vmvi^aSr,  vi^ca^ 
<rv/iaarSir,  i.  e.  condensare,  cooatrin- 
gere,  et  concnlcare.  Lamb. 

GenitaU  eoneiUo]  Voz  Lncretiana 
in  hoc  significatn.  coogreaanm,  con* 
ventnm,  coitionem  prinugeoiomm 
corporam,  mox  deniqne  *  seminla  ooi- 
tnm'  vocat  Fab. 

184  ConciUo  gemtaU]  Conoilinn 
genitale  congreasns  corporam  pri- 
monim  ad  gignendnm  valens.  Con* 
cilinm  a  cogendo,  nnde  apnd  Fnllo- 
nem  vestimentnm,  dnm  cogitnr,  oon- 
ciliari  dicitnr  :  Varr.  lib.  5.  *  Conci- 
linm  nominis'  apad  Tertullian.  de  pal- 
llo,  est  compositio  nomtnis  e  doabai 
vocibns,  et  vetus  Scholiaslea  in  pri- 
mam  Sat.  Jnvenalis  v.  116.  inqoit, 
Ciconia  qnse  contra  teroplnm  Coo- 
cordise  ex  coneiUo  (ita  enim  leg.  non 
eoneiUo)  rostri  sooitum  facit.  Creeek. 

Tempore  imquo]  Prepter  tempo- 
ris  iniquitatem,  kcu  propterea  qned 
tempns  esset  aliennm,  adversnm,  at- 
que    inopportanoro.    sic    snpra,.  42. 

<  Patriai  tempom  iniquo.'  Lmb. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTll   GARI   DB  R6RUM   NAT.  LIB.   I. 


928 


/  3WMporenii9W>]Propter  incoiBmo- 
.te  tenpestales.  Fub. 
,  185  Nee  porro  tmgendis  rebiui]  I.  e. 
nec  poiro  rvfoiis  jan  natis  spatioopQS 
eeset  ad  congrefatiooem  corpomiii 
.primoram,  per  qu»  res  ill»  jnsUm 
j&agBitiidiiiem  colligerent,  atqne  ac- 
qoirerent,  et  (nt  infra  loqnitnr)  *  sta* 
tis  floffem  contingarent.'  Ltmb»  . 
.  Ne€  porroy  ift,']  Tertium  propo- 
ak  argnmentpm  ts.  8.  es  Natnrafti 
recnm  iAcremento  dnctnm :  si  enim 
,e  niliilo  res  fierent,  qnidni  etiam  e 
mhilo  angerentnr  ?  Ideoqne  tempore 
4ion  opns  esset  nt  ad  snmmnm  ntatis 
Borem  Jnstamqae  magnitndinem  per- 
•venirent ;  mio  saltem  momento  punc- 
toqne  temporis  tenellns  infans  robns- 
tos  jat enis  evaderet,  &c«  ideo  enim 
tarde  et.panlatim  res  crescunt,  qnia 
es  certa  materia  certisque  principiis 
aogentar,  qu»  momento  temporis 
jiec  coiigregari,nec  ditponi,nec.con* 
jongi  possimt.  Porro  aatem  cam  ez 
.eerto  semine  res  angeantor,  e  certo 
.etiam  oemtne  nascantur  necesse  est. 
Creech. 

■  Spaiio  ajMff]  I.  e.  spatio  opns. 
^Ter.Heant.  1.  1.  38.  <Mihi  slc  est 
asas :  tibl  ut  opns  est  facto,  face.' 
sic  Idem  Lucret.  pancis  ▼ersibas  post 
Ts.  220.  '  Nulla  vi  foret  usus  enim, 
qose  partibus  ejas  Discidium  parere/ 
-icc.  8ic  etPlaatus  non  semel.  £aiii6. 
Spatio  umu]  L  e.  Spatio  opas,  sic 
1.  320.  *  Notla  vi  foret  usus  enim.' 
Vlrg.  iEn.  8. 441.  *  nnnc  viribns  nsns.' 
Creeek. 

180  Omiiui  qtumdo^  ^c.]  I.e.  qno- 
niam  res  omnes  sensim  crescnnt  certo 
•  semine  conTeniente.  ^iiaiidd  hoc  loco 
legendamest  cum  accenta  gravi  in 
poatrema  syllaba.  Docet  enim  Fes- 
tns,  ^Mffndd,  cnm  gravi  accentn  pro- 
naotiatur,  idem  significare  qnod  quo- 
'tdmn^  et  esse  conjnnctionem  :  cum 
aeato  acceiita  vero,  esse  temporis  ad- 
verbiom.  Jjamh. 

100  Utfnre$t']Vt  decet.  in  eadera 
significamtia  ^cebatnr  ni  wrum  est. 


Uor.  £p*  1.  7.  08.  ^Metrri  SO'  qmem- 
qne  suo  modnlo  ac  pede  verum  est.' 

PiMS. 

101  Creeeendoqw]  Creeemdeeqee  V. 
vtK.  Res :  nec  insolens  lectio,  etsi 
OmiNa  pnecedat.    Creeck. 

102  Qmfque}  Q«ic9««.Mss.  nti  mr- 
sas  VB.  218.  '  Huc  accedit  uti  quid- 
que  in  sna  corpora  mrsum/  &c. 
Hav. 

Maieria]  Mt.  maierue.  Forte  scrl- 
bendnm  niaferie,  ut  passim  alibl  lo- 
qnltnr.  flov. 

108  HMcaecedU  %U]  Cnm  aageseaot 
teme  foetus  ex  imbre  opportnno,  non 
igitur  ex  nihilo.  Fab. 

HucaecedU]  Qaartom  propoBit  vs. 
,7.  argumentam  ex  alimenti  necessi- 
tate  dednctnm,  idqne  etiam  non  mi- 
nns  firmnm  et  validum,  qnam  csBtera ; 
cum  enim  nisi  cadant  imbres  nlhil  e 
terra  snrgikt,  cum  animalia  alimento 
privata  nec  propagare  genns  sunm 
possnnt,  nec  vivere,  qnis  tam  ineptns 
est  qui  credat  animalia  vel  froges  e 
mhllo  produci,  cnm  videat  materimn 
et  prodocendis  et  alendis  rebns  om- 
nibus  esse  necessariam  ?  imo  potios 
concludendam  est,  semina  esse  qnm- 
dam  e  qnibus  res,  nt  voces  e  Uteris, 
componantur.  Creech. 

104  Latiflcoe]  Leetitis  effectores. 
,ex  quo  Uetiflcare.  Qoo  verbo  etiam 
M.  Tnlliut  usus  est  lib.  2.  de  N.  Deor. 
52.  *  Indus  vero,  qul  est  omnlum  fln- 
minnm  maxlmus,  non  aqua  solum  a- 
gros  Isetificat ,  et  mltigat,  sed  eos  etiam 
conserit.'  Lamb. 

SwKmmere]  Snbministrare,  snp- 
peditare,  seu  efferre.  sic  snpra  vs.  7» 
*  tibi  snaveis  Daedala  tellns  Snmmlttit 
flores.'  Iiaiiifr. 

iSKmiml<«fe]  Jam  snpra  occnrrit. 
Fab. 

105  Secreia  eibe]  Sine  cibo,  seor- 
snm  a  cibo.  lAmb. 

Secreta  cibo]  Privata,  remota.  Fab. 

106  Propagare]  Amplificare,  mnl- 
tlpllcare.  tndatio  a  vitibns.  in  verbo 
propogare  primam  «yUal>am  prodoxit. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


9M 


NOTit  VAK40RUM   IK 


«t  6«  848. '  Ut  propagUMla  potsint 
prodncere  MMbL'  ibldeBi  864.  corr^ 
pait :  ^  Nec  potaitte  propmgando  pro- 
itodere  prolem.'  tic  et  sop.  81.  <  et 
»«cl»  propaseat.'  sie  etVirg.  ■omeB 
propifo  corripoit  8.  871.  'Dimiom  vo- 
bif  RomAoa  propsfo  Viso  potent,  Sn- 
peri.'  Propegotnr  genns  OQtem,  mu^ 
rif  et  fKmin»  cotunnctione  tcilicet^ 
et  reboa  Venerit.  Atqni  sine  Cerere 
qnidem  et  Libero  iriget  Venaii :  tine 
cibo  ootem  non  tolnm  Vcnat  in  tni- 
maate  langaetrit,  ted  iptnra  qnoqno 
onimast  interit.  Lemi. 
.  Propagwrt  finnt  pttiii]  Pottet.  Gif, 
197  Ut  ptfNat  muUk]  I.  e.  nt  pro^ 
bmlniiat  qnit  eaittimnre  pottit,  mnlta 
«tte  primordia  rebnt,qa«)  ifigtmntnr^ 
commnnia,  qnemadmodam  elementa 
litterarom  multa  Tidemnt  ette  nomi- 
aibot  commnnla,  qnam  rem  nliam 
•ine  primordiit  natci  atqae  oriri  pot^ 


IM  Utver^ikmi^im]  Ut  oredibi- 
iiut  tit  rrt  ex  maltit  difcrtitqae  ae 
pafnantibot  etiam  principiit  coi»> 
•tarey  qaemadmodnm  vocabnla  ex  dt» 
vertit  Uterit  coottant,  qoam  e  nihilo 
«soriri.  Ftb* 

900  Demqtu  tor,  ^v.]  Rnrtat  vt.  9. 
argnit  e  rerom  naturaiiam  definifa 
aiagnitudine  et  dnrationc.  Si  enim 
•  nihilo  hominet  v.g.  producerentar, 
nnde  conttanter  tam  pntilli  et  imbel- 
let?  nnde  brevit  vita,  c»teraqne  ho- 
mani  generit  et  incommoda,  et  vitia? 
jam  vero  e  certit  temloibat  oertaqne 
materia  natci  hominet  admittat ;  et 
hmc  omnia  necettaria  plane  orunt)  et 
expKoatn  fiicilia.  Creech. 

Pamfv]      KorotfMv^fiy,    efficere. 


Cwr  ntn  pUmii]  Quod  tamen  ettet, 
ti  e  nihilo  forent.  sed  com  rerum 
genera  modnm  inum  habeant,  nltra 
qoem  non  liceat  egredi,  ideo  fit  nt 
tibi  conttent.  Falk 

901  P€di6«t  fw',  tfe.]  Talet  dicon- 
tar  foime  gigaatet.  vid.  Themitt.  ia 
ll.Phjt.etPlin.  G^. 


.  PNli6at  pd  pMdtm]  QaalU  i^il. 
tnr  Polyphemot  a  Vlrg.  Sml  8. 668. 
<  graditarque  per  tBqaor  Jam  mediaa^ 
nec  dom  flnctat  tetera  ardaa  tinzit.' 
qnaleis  et  gigaatet  fuitte  accepimntc 
de  qoibat  lib.  S.  Ibrtatte  nonnnlla  dif' 
eemnty  ad  illum  locam,  ^  Viz  i 
parva  creat'  Lemk. 

Pmitmm  per  ooda]  Pontam 
transire  ;  intelligit  antem  tanta  tam- 
qae  immani  oorporit  proeeritate  fit- 
turot,  ut  qaod  aUit  ettet  Mpare^f  Um 
trajecta  iacile  fbret:  qnippe  qneit 
nuirit  altitudo  quantalibet  pro  vado 
•ttet.  Noli  itaqne  locom  hnne  ita  ift- 
terpretari,  qnati  ti  dixittet  per  peeti 
imdtu  QoodenimSalmatiathaocvei^ 
tom  depravatam  ette  jadicavity  aoa 
ideo  faciliot  crediderim.  latalUgit 
•otem  Locrettot  Titanat,  Qigaatai, 
Cyclopat,  dce.  qnte  genera  pro  fig^ 
«lentit  poetamm  habet.  fVi6. 

PoalaiK|Pffroade]  8almatiatEp.86. 
legit  PtnlM,  i.  e.  «tfrrw,  nt  idem 
Lacretiot  Prkg»,  i.  e.  m^Kiy^f  diait 
4. 86.  et  6. 619.  at  rectiot  Faber,  noli 
hunc  locnm  ita  interprctari  qoaai  dia- 
ittet  per  PetHi  eada.  Qaod  enim  Sal- 
matiot  hone  vertnm  depravatnm  ja- 
dioavit,  non  ideo  faclUot  crediderim. 
CrtfdL 

808  Fiiatta  eeeeiei]  Semlm  boc  looo 
pro  tpatiit  annomm  potnit*  Fifali 
aatrm  idem  valety  qood  vita  pned^ 
tam,  vel  ad  vitam  pertlaent,  val  oam 
vita  conjnnotnm:  boc  totom  anteai 
'  roulta  vitaUa  tmcla  vivendo  vineerey' 
ett  diu  vivere.  iMmb, 

Ftiioere]  Ftotrf  Fayut,  vei  aihiU. 
Creeok, 

Vieende  mmeere]  Virg.  11«  164. 
ubi  Evaodrnt :  '  Coatra  ego  vivendo 
vici  mea  fata.'  lic  iafira  8. 961.  « Om- 
nia  si  pergat  vivendo  vincere  teda.' 
Virg.  Oeorg.  8. 806.  de  arbore  mtca- 
lo,  *  immota  maoet,  moltotqae  per 
annot  Molta  virom  volveat  dnrando 
tenila  vincit'  Prdg'. 

804  ReddHm]  AttribnUi  ot  t«pe 
aUat.  Umb, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARl   DS  RBaUM   NAT.   LIB.  I.        925^ 


JMtfte]  Data,  tribnta,  Mtlgiia* 
ti.  Ita  step«  Virg.  semiper  Locret. 
Foft. 

Si  nany  4«.]  Ut  vs.  176. 

Qmd]  Mb.  qwi^  nec  temere  forte. 
eom  f  w  hic  potrit  nsnrpari  pro  aliqaa 
i.  e.  aliqDo  modo.  Veterem  lectioiiem 
motare  tamen  nolni.  Hat. 

907  QMmdo]  Qnoniam  r  nt  snpra* 


808  Aeria  in  iemnu  pMttal  pro/ir* 
rier  aBra«]  I.  e.  proferri  in  aerem» 
aie  infr.  801. '  Ordiae  mutato,  et  metn 
lacere  aeris  anras.'  Laai6. 

809  pMtremo,  ^rc]  Obserira¥erat 
poetafrnges,  arbores,  Boresqne,  &c. 
hamaBa  industria  meliores  et  IsDtiores 
fteri,  indeqne  vss.  bis  7.  argnitbflee 
omnlft  e  latentibns  qnibnsdam  seminJ* 
bns  oriri.  Qnid  enim  prodesset  labor 
al  e  nSiilo  prodnCerentur  ?  vanus  pro« 
iteio  essety  irritnsque,  et  nihii  ille 
«geret,  qni  nihil  coleret  Imo  oihil 
impedit  qnin  froges  e  nibilo  prodac<» 
tis  sponte  sna  qnotannis  meliores  et 
tetiores  nasci  viderenras.  Creeek, 

Qnoa^]  Lego  ez  probatls  ex* 
cmplaribns  qmmdo  pro  cum  :  nbl 
yiwiam  pro  quando  interpretari  ma* 
Tto.  Phu. 

110  iffaniftnt]  Opera  hominnm,  et 
•pere  rustico,  cnltara.  Lmnb, 

Rediier  fehui]  Ita  eonjectara :  ex 
loeis  aliis  simil.  In  libris  tamen :  red» 
dere.  barbare.  rid.  Indicem.  CiT. 

Bedd£}  Sic  legeodnm,  libris  ooMii- 
bM  reclamantibns.  hie  enim  ordo 
ett :  et  qnoniam  videmns,  fsetns  ma* 
iilbns  reddij  hoc  est  fieri,  meliores, 
•f  cetera.  reddere  antem,  qnod  est  in 
onBibns  librls,  forrl  non  potest.  Lunb, 

dfofiites]  Manibns  bominnm  meo 
liores  reddnnt  fmtns,  qnam,  nt  ita 
dicara»  sponti  snm.  Nam  et  ita  nos* 
tro  labore  et  spoote  sna  opponnntar. 
At  sponti  sna  reddnnt  cnlta  etiam 
loca  ea  qnse  sponte  sna  natcnntnr; 
vetati  Virg.  Ecl.  6.  87<  *  Infeliz  lo- 
iinm  et  steriles  domtnaatnr  avens.' 
Freir. 


iUddere}  Heddier:  Oif.  et  P.  ex 
eonjectnra.  Reddi:  Lambinns.  I>o> 
cetque  '  Legendnm  ita  esse  libris  om« 
nibns  reciamantibns.'  JZMtdsreanUm 
quod  est  in  omnibns  libris  ftfrri  no» 
poBse.  Dnm  vero  Inuocenti  immeri- 
tssque  Toci  Irascatur,  Teterem,  qnam 
omiies  lilNi  assignant,  sedem  possi- 
deat  Rsddere.  Aliqui  libri  dm^rt  Pn> 
reus.  Creeek, 

Reddere]  Omnino  sic  legendnm 
est.  Non  enim  de  fovrndo  ant  con- 
servando,  sed  producendo  Imto  loqiii^ 
tur;  et  culta  loca  foetus  suos  reddunl 
manlbus  cnltornm  suornm,  qnibns 
sablgi  soient  et  conseri,  qnibnsi|ne 
remm  primordia,  qn«  sint  in  terris, 
^ciemus  ad  ortus/  tt  mex  pergit; 
Preii^, 

Rtdderel  Merito  Oronorios  Pa« 
ter  deridet  Oiphasiaanm  rtfddtff,  ut 
et  reddi  Lamb.  contra  anctoritatem 
Mm.  omninm,  expUcane  itn:  cnlU 
reddnnt  meliores  ftetns  manilNis,  I.  e. 
labore  mannum :  atque  illustrans  ex 
Balhistio,  Cicerone,  aliis,  Obs.  11.  7. 
Qaid  tamen  simpliclns,  qiiam  reddere 
mmtikus,  esse  compeasare  itaaflnnm 
laborem,  retribnere  frnctibfts  qnod 
terrsB  fodiendo,  arando,  sterf  orando 
feceris?  optime  ad  seosnm  Pnetm 
Vetns  lascriptio 

DATB  TBR.  FRUCTini  Vt 
TBRIIA  RBDDEM  POSeiT 

AB  ALTBRO  SPBRRS 
AlffBRO  QUOD  raCBRlS. 

Injicit  tamen  scmpntnm  lectio  Ms. 
manibue  mOierie  redderefegH.  qnasi  ift* 
nveret  meHori  Tel  laboriosiori  agrl^ 
colae  loca /apfa  jam,  iu  enim  tmn  seri^ 
bendnm,  i.  e.  fcecnndiora  facta,  ope- 
ram  snam  redditnra  f^netuosltate; 
Sed  maxime  probabUe  videtttr  ita 
ftiisse  scriptnm :  mmtUm»  m^H&rii  red» 
derefeOu»,  meHerie  sclticet  fmctna  seti 
fcetns,  pro  meUoree,  nt  emme  kmineef 
et  mnlta  talia  apod  Sallustium  et  a- 
lios ;  pm  qno  hic  Lncretlano  more  re- 
posui  melioreit.  Hav. 
811  £ist  videtUei}  Sio  ssspe  enn. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


926 


NOTJL  VARIORUM   IN 


Plaat.  et  Ter.  <  ScUieet  futoniiii.'  Vi- 
dere  licet  in  terra  repeiiri,  ^c.  neqiie 
enim,  qnod  aliqoando  pntavit  Inter*^ 
prea,  repeCi  debct  ikv^  iicoirov,/«<«iidiiM 
€»i,  Fab. 

-  Ei$e  videUcei]  Sic  s»pe  Ennios 
Plant.  et  Ter.  et  Salntt  *  Sciiicct 
fatttrom :  Yidelicet  in  Terra  reperiri/ 
&c.  neqne  enim  qnod  aliqnando  pn- 
tivit  Larabinns  repeti  del>et  hih  Kotwe^ 
Mendum  eat,  Vid.  8. 468.  Creeck. 
'  S12  Qiuff  NM  fcfemda»]  H.  vs.  et 
qlii  proxime  ieqnitar,  iterantur  lib.  5. 
I1CI116. 

•  Verteidee']  Virg.  Georg.  1. 2.  <  qiio 
sldere  terram  Vertere  Macenas.'  et 
iEn.  7.  5t9.  '  terram  centnm  Ter- 
tebat  aratris.'  Lamh, 

21 1  Terraique  eoiMm]  Seium  (inqait 
Fettos)  terra,  Dicimus  tamen  solnm 
terrsi,  et  solnm  regni.  Ennins,  p. 
1S4.  <  Sed  sola  terrat  postqaam  per- 
mensa  panimper.'  idem,  p.  56.  *  Tar- 
quinio  dedit  imperiom  simul  et  sola 
regnl.' 

ToTat^Me  so/Mm]  Temuii.  Festns 
Pompeios, 'Sb/mii,  Temun.'  Ennins 
Hb.  S.  *  Tarquinio  dedit  iniperinm, 
simnl  et  sola  regni.'  Et  alibi,  '  Sed 
sola  terrarnm  postquam  permensa  pa- 
riunper.'  Creeek. 

iSEH^eiiles]  Mollienies,  colentes. 
Vide  Festnm  in  voce  eubneiu»»  Virg. 
Georg.  1.  126.  *  Ante  Jovem  nnlli 
subigebant  arva  coloni.'  M.  Tull. 
in  Catone  migore: '  Qiias  cnm  gremio 
moUito  ae  subacto  sparsum  semen 
excepit/  &c.  Idem  translate  lib.  2. 
de  Orat.  ad  Q.  Fr.  <  Subacto  mthi  in- 
genio  opns  est.'  L«ii6. 
.  Suhigetdee']  Eleganter  de  teme 
solo ;  qnod  et  ingenio  appUcatur,  et 
afarinas  subactione  similibusque  la- 
boribus  est  assnmptom,  quo  et  illud 
fadt  Persii  t.  2t.  *Udnm  et  molle 
lutum  esy  nnnc  nunc  properandus  et 
acri  Fingendus  sine  fine  rota.'  Prei§. 

SubigeiUeM]  Hnnc  vero  locum  re- 
•pexiue  Prisdannm  docet  Vossins 
de  Anal.  1. 16.  cum  perpenun  ita  ci- 


tetnr,  aara  danis  od  •rfKf,  ot  Pntsc 
Ed.  vel,  oMnMi  cmm»  aii&rtaf  dt  Ed. 
Veneta,  vel  denique  oinMniiiii  d«iis^ 
wrtuty  ut  Ms.  Lngd.  Bat.  Misl  contlM- 
das  ita  olim  liii»te  scriptum ;  fmewnim 
verteuie»  vomere  gUba»  Terraiqme  eolmety 
aurarum  ctmtis  ad  orta».  pro,  ad  ortns 
in  auras,  i.  e.  in  Incem.  scpius  vero 
elisio  solita  apiid  nos tmtt  non  admit- 
titnr.  Hi  dno  vss.  lib.  6.  etiamy  qttod 
roireris,  eodem  versunm  nnmeioTe* 
petuntor.  Hav, 

Cimu»   ad]     Provocamns    ad    or* 
tus,  id  est  fadmbs  nasd,  et  oriri. 


.  216  Spoute  »ua]  Sna  vi,  per  se:  ez 
qno  »poiUe  nata  dicuntur,  qas  sine 
mano  hominiun  et  cnltura  nata  snnt. 
Amob.  Ub.2.  advers.  Gent.  *  Cnm  ani- 
mantia  cetera  sponte  natis  alerentnr, 
et  nolla  satione  prolatis,'  Scc,  Grsd 
a^ro^  appeUant.  jLajR6.      • 

Metiora]  Handdubieroellora:  qnan» 
doquidem  non  niodo  non  prodgssft 
lalMr,  sed.maxime  obesset.  FA 

216  Hue  acc<dt<]  Posteaqao»  do- 
cnit,  nihU  e»  nihilo  fieri,  nnoc  (4|tod 
est  conseqnens)  ostendere  iadpit,  res 
creatas  non  interire  In  id  qood  .oon 
sit,  id  est  in  nihUum,  sed  prima  cm- 
pora,  ex  quibas  res  omnes  crectSB 
constant,  utpote  solidissima,  et  slm- 
pUcissima,  setema  remanere.  Lamk^ 

In  »ua  corpora]  Primordialia,  sd« 
licet,  in  corpora  niaterisD.  Fa6. 

216  Nam  st,  tfcJ]  Effatnm  roodo  pro- 
posilum  primo  probat  vss.  8.  es  cora- 
moni  resolutione  remm :  si  entmr  res 
in  nihilam  interirent,  ant  mortalfes 
essent  e  conctis  partibns,  nolla  esset 
vis  nocessaria,  ot  unaqusM|ne  dlsaoi* 
vator :  sed  at  sine  uUa  vi  ant  oma- 
mine  aiiarum  renun  snbito  nata  ap- 
paret,  sic  sine  ulla  vi|  aot  conanuDe 
aliamm  rerom  nnaqucqae  res,  non 
dissolutione  partlnm,  interiret,^  sed 
nostris  ocoUs  sobducta  repente  eva- 
nesceret :  ideo  enim  vi  opns  esTnt 
res  unaquflpqoe  dissohrator,  qnia  cob. 
stat  ex  seminibns  qn«   dlssohitioo 


Digiti 


zedbyGoOgle 


t.  LUGRBTII   CARl    DB   RSRUM  HAT.  LIB.  I. 


937 


snp«rtaiit.  Hoju  argnaeoti  b«  mi* 
jAmun  partem  inteUexit  Fayiis. 
CrmlL 

219  Repet^eperirei']  Hor»  moiiieiito 
concretm  perirent,  oti  hor«  oiomento 
eaitii  etsent.  Fa6. 

220  NvUa  vi  Met  %9U$  «i]  Itm  vet. 
Ubii,  10.  Datar«.  in  aliis  :  eatm.  Oif. 
•  NMlia  vi  /9ni  tirat  ewim]  Sie  lia» 
bent  tres  libri  manwcriptl :  alii,  «•«• 
<i  ntraque  lectio  ptobabilis  ett..  sed 
haoc  magis  probo.  Hec  enim  bnjus 
loci  est  seotentia:  noUa  enim  vi  opns 
ettet,  qo»  ¥is  parteis  ejoe  rei,  qom 
periret,  ditcioderet,  ac  dissolvereL 


.  NnUa  vi  foret  «saf  mtm]  Umi  pro 
spvs..  qoi  legoot  ei  pro  eosiiiy  sine 
jodicio  ▼iTont.  Fo^. 

iSmai}  £t  Oif.  viz.  Natorse.  Hanc 
lectioiiem  toetnr  Pareos :  Lambi^ 
DQS,  Faber,  aliLqoe  rejieiont :  et  tan* 
tsf  totbores  toto  seqoi  potoit  Fay- 
BSy  si  tacere  Toloisset.  Hsec  aotem 
Iste:  AIiisiisiisfi,sopp.Nator8e:mUii 
oiiDos  arridety  aUas  enini  non  rtt  cii- 
jasfSf  sed  Nahtra  partibos  disddinm 
poreretor.  logeninm  Hominis  1  qnasi 
^  non  seqoe  respioeret  rsm  pumquey 
si  si,  ae  si  eoMi  admittator.  Creeeh. 

m  Dtsddtvm]  Sic  babent  tres  Ubri 
mpooieriptL  dtsctdtam  aotem  vox  La- 
tioa  eet,  ne  qois  forte  de  boc  dobitet, 
a  verbo  dttctodo  nata,  ot  eascidiom  a 
verbo  ejcacindo,  non  a  verbo  eaicido. 
Virg.  JEs.  2. 667.  *  Abnegat  eiuieissa 
f&tam  prodneere  Troja/  idem  7. 116. 
*At  Uoet  amliomm  popolos  exsdn* 
dere  regnm.'  dtsridtiim  antem  idem 
valetqood  disds^,  disjoactio,  dia- 
selotio.  qoo  nomine  ntitor  ssepios  et 
Locretios,  et  alii  boni  scriptores,  nt 
ego  jam  alias  indicavi.  Lamb» 

Ei  mexmB]  Ita  vet.  Ubri.  VolgaU  : 
AU  ot  inf.  vers.  245.  <  At  nonc/ 
oUqoidam:  ^idd.  Oif. 

Ei  ncsms  exeeieere]  I.  e.  et  vincnki 
dassolvere,   qood  valet    interimere. 


Nssoct  exeeloere']  Compagem  et  co- 


agmentationem  dissolvere,  teo    in- 
terimere,  Ktn^ieuf»  Fob, 

222  Ai  mmCf  otfrao]  Omoes  libri 
scripti,  et  oonnnlU  excosi,  bab^t, 
Qapd  nmu  eHemo :  qo»  scriptora  al 
recta  est,  ot  mihi  qoidem  fit  verid- 
mile,  sic  interpretanda  est,  at  fitme, 
eed  inmc,  nunc  auiem:  ot  didmos  gosd 
si,  pro  si  oaf sm.  Lamb. 

Qicod  fnmc]  I.  e.  hmnc  aa<«m.  no- 
tandnm.  Debet  bic  versns  jongi 
com  iUo  altero,  Niaatas  extHaflt,  dfc, 
Fab.  Ita  sopra  vs.  8t. '  qood  contra, 
Hav. 

Ccmetani  eennne  quoipU]  Oifan.  eon- 
eiaL  non  bene.  Fab. 

223  06itl]  Ita  vet.  Ubri.  Vnlg. 
effeai.  Oif. 

Denec  vie  obUi]  Secotos  som  qola- 
qoe  librorom  mannscriptoram  anc-' 
toritatem.  obUi  aotem^  L  e.  obvlaai 
iit,  iocorrit,  occorrit.  Nam  TolgaU 
babent  obeai.  qoam  lectionem  qol 
probanf I  desipiont.  Lamb, 

Obiii]  Occorrit,  incorrit.  onde 
'obitos*  apod  Ter.  pro  ecairsas.  Fab. 

06ta]  Obeai  P.  Na.  D.  sed  obiU 
TCteres  Mss.  Cod.  Oesdk. 

224  Inine]  Notandom,  com  motn. 
qood  volgo  oon  observatnr.  Fab. 

DieeoUiaiqne]  Lioet  legere  diaeokoai^ 
nt  sit  triom  syllabarom,  et  ita  erit 
versos  spondaicns :  lieet  et  per  diss- 
resin  diitoinai;  et  item  aUbi ;  ot  sit 
qoadrisyllabom.  Lamb, 

225  £siliMm]  Interitnm. '  Exitiom* 
(inqnlt  Festos) '  ponebant  antiqoi  pra 
exitn:  nnnc  exitiom  pessimom  exi* 
tom  dicifflos.'  Lamb. 

226  Preeierea  qmocuMqne  vehteiaU'} 
Pmterea  (inqnit)  qniecnnqoe  senio 
et  vetostate  iotereoot,  si  ea  omdia 
Aindltns,  et  penitns,  et  omni  ex  parte 
interennt:  nnde  animaUa  soo  qnss- 
qoe  io  genere  reparari  possont  per 
eonjnnctionem  maris  et  fsBminsB? 
Lamb. 

Prmiereay  tfe,]  Secnndom  Argomen- 
tom  qiio  probator  nlbil  in  nihilam  re« 
▼erti  breviter  proponit  Bpicoros  in 


Digiti 


zedbyGoOgle 


938 


HOTil   VARIORUM   IN 


E^t  «d  Herodotam.  d  i^Odptto  U 
rh  ib^anf6ftmf9if  §1$  t^  fi)^  W,  vdtnu  h0 
iint&h&XMi  Tii  wpdyfiofroy  wkn  Bmmv  rw 
<{f  h  ^dcro.  Fiisins  Tero  poeta,  et 
fortias.  OKm  probaverat  nihil  e 
BiUlo  fitri,  et  lode  Jun  denonfttret 
QihU  in  nihilani  redacL  Animalift 
enim  qootidte  perennt,  et  Daaenntnr, 
fontes  aquas,  e  qnibus  mare  flnmi*^ 
Mqtie  eonstat,  perpetno  snbminis- 
t^ant,  dcc.  Unde  vero  inec  omnia^ 
oisl  qnsDdam  essmt  tjniiioflalis  semi- 
na,  qnse  dissolntiooi  corpomm  loper* 
essent  e  qnibas  renovarentiir  ?  Qnit 
•nim  tsim  insanos  qnin  concederet 
materiam  aliqiiando  interitui  obnosi* 
amy  In  tam  iniinita  annornm  serie 
qu«  ab  initio  remm  flnxit,  debeM 
penitns  consumi,  ita  nt  nibil  omalno 
tnperesset  e  qno  res  qnotldie  per- 
•wites  reparari  possint?  Crtetk, 

JEta§\  Seniami  longinqnitas  teii< 
poffis:  qnmomnla  dente  cormmpits 
de  qoa  Of  idtns  lo  calce  Met.  ts.  ai6i 
^Tempns  edax  reram,  tnque  iovi- 
dlosa  Tetnstaa  Omnia  destraitls.' 
JEfkatem.Plantns  noster  priscl  lem- 
ports  iongiDqnitaiem  dixit*  Prnt. 

tST  Csnsnmtns]  Proprinm  atatis 
ac  fetustatis  epitheton.  Pr^, 

816  Unie-  mmwmU  gemtui]  Profert 
htmc  fers.  Carisins  lib.  1.  et  S.  non 
longe  a  priocipio,  nbi  taasen  noa  fi* 
detnr  Uie  antaMdfertisse,  boc  loco 
nnimale  esse  a^^etifom:  nt  et  8. 
TM.  *  qnK  BOA  aniinalia  soliRn  Cor* 
pora  si^nngnDt/  dic  et  ia  oodem 
m»,  *  Qnatinns  in  pullos  animnleb 
▼ertier  ova  Cernlmnt  alilnum,'  dic 
•t  t»  6W.  '  Et  Utnm  esoe  aniawle 
▼Idemns.'  et  6»  148.  *  tanU  nuigit 
iiifitiaadnm  Totnm  posse  exlra  cor* 
pns,  formamqne     animalem/     Sic 


Gsncralun]  Qnidam  fotl.  GeMrm- 

Mn.  GU; 

GfNsralun]  Per  singnla  genera,  ot 
snpra.  ste  autem  habent  libri  duo 
nMinuscripti :  in  quibas  est  Bertinift- 
•ts :  roUqai  dno  f  cntrafom:  qnos  ••• 


/n  iMnimi  viim]  Virg.  JEn.  6.  880. 

*  Heu  quantam  ioter  se  K>ellom,  sl 
Inmina  vHm  Attigerint,  qnantas  acles, 
strageraqueciebnnt?'  Lumb, 

839  ReducU]  Rev ocat,  retrnhlt,  ro> 
coocUiat.  more  Homerioo,  nt  aylla- 
bam  correptam  iotendat  modo^  mo- 
do  prodncat,  addlt  cooaonantl  alte- 
ram  ^onsooaOtemi  quod  et  fectsse 
ooatros  palam  est,  io  raUigtone,  rel- 
liqniis,  litteris,  littoribns,  et  plnribns 
hujosmodi.  Reiueo  snoe  prima  cor- 
rapla  profertur  fenoe  ab  omnibos: 
sed  hic  addita  altera  coosonaote  pro« 
duzit :  quam  ambiguitatem  noonnH 
vitantes  hic  legera  Oialtint  dedueU: 
•nd  malc  Priidaons  Ubro  primo: '  In 
ted  pariter  nuUa  posset  sjUabn  dosi^ 
oera  prspoaitifa:  nisl  seqneoo  qno- 
qne  ab  eadem  iocipint  lo  simpliciboi 
dlctiooibns,  ot  in  plerfoqnocoaipo^ 
tis:  nlabadetdnra,  ndderaddooo. 
Ter.  lo  Pborm.  1. 8. 88»  <  Sectori,  io 
ladomdoeeraatqne  reddooerc'^  H»> 
ralioeio  Epod.  18. 9.  *  Dnosbme  Ihf^ 
loBse  beoigon  Reddoeef  fai  aodom 
ricc'  Pins. 

RedMi]  Gemioalor  d  asotri  con* 
sa :  nt  Rettnlit,  rapporlt,  raecidora» 
rappnHt,  refcrre,  raddnclt,  opod 
bnne,  et  apod  Virg.  et  apnd  ttor.  ot 
•eoccola  simiUo.  Lamk. 

Et  fidastem]  Legeodom  ex  fiddi^ 
bns  ezemplaribns,  «nl  rsdMnm.  Po> 
tlt  eansam  Poeln,  sl  peranot  omola, 
oode  fit  ot  res  4Mooes  terrn  ontrlat: 
qum  cnm  qnolnnoio  oofo  colora  fcs- 
tiaUir,  oisi  priocipio  esseot  mtero% 
sioe  eansia  snis  perannibua  rauofari 
ooo  posaet :  et  cooseqoeoler  ooc  aos> 
maotia  ontrira.  Pku. 

829  JMola  Iftfas]  Snpra:   fs.  7. 

*  libi  saav eis  DsMlnla  leUna  Sommit- 
titiores.'  Lemk, 

811  IngemHfNUm]  Ex  terra  geoi- 
ti.  sod  in  codictbns  aoliqoia  acriptnm 
est  ingemd,  pro  eo  qnod  eat  onlif i : 
f  el,  nt  ainot  quidam,  inde  nati :  non 
mtnoetoperalinaMoododocii:  noo 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRETII   CARl   OB  SERUH   NAT.   LIB.  I. 


029 


CMteUi»  a^uatie» :  non  tubis  snbter- 
raneis:  sed  natifi  scaturigine  de- 
cori:  coi  interpretationt  satyrogra- 
pbns  adstipulator  3.  20.  *  £t  ingemi- 
um  fiolarent  manMra  tophum.'  Vel 
fontes  iogeniti:  qui  generaBtur  ia 
mari.  Nam,  aoctore  Plinio,  in  mari» 
t«pe  meditullio  ftcatnriuBt  aqn»  du^ 
cet.  Pimt, 

Ingemd}  Aiiis ;  i»getntL  Gif. 

Ingenui  font€$i  Secutus  sum  qna» 
toor  libros  manuscriptos,  qaiboaonm 
consentiunt  FJorentini.  Ingmio§  au- 
tem  interpretor,  non  roanu  aut  opera 
factosj  sed  nativos;  ingenoi  etiam 
dicnntory  qni  liberi  snnt  genere  et 
natura,  non  roanumissioney  aut  vin^ 
dicta,  ant  simili  juris  civilis  ratioae: 
uode  illa,  iBgeaons  animns,  iagenuus 
eivisy  ingenusB  artes»  ingenuus  pudor. 
Ceteri  iibri  J»abeat  ingfnUif  si  qois 
fort^  magis  probabit.  Lamb* 

Ingemui]  Qaos  natnra,  non  ars,  &c. 
ita  ingenous  coler»  pro  nadvo,  qni 
auila  arte,  bbIIo  pigmeoto  evocatur. 
Propert.  1. 4.  il.  '  lagOBUHs  coloret 
multis  decns  artibusy'  &c.  Fab, 

aZ2  &S9editoif]  Suppetuatf  vel 
parata  snat  ?  abaolate  enim  afcipien- 
dum,nt  iafra:  vs.  548«  '  Materies  nt 
sappeditet  rebas  reparaadis.'  sic  M. 
Tnllins  Quaest.  Tuscni.  *  Quecunqne 
loco  tN»na  SBppeditaBt,  ibi  beate  pos* 
snmos  vivere.'  Lamb» 

Si^pedittaU}.  Lambinos  et  Pareus 
snppetuBt  vel  parata  snnt:  reotiBs 
antem  anpplenl  vel  sabministrant. 
Creech^ 

Unde  eetkermdera  jmecU]  Hiac  apud 
Vifg.  i£o.  1.  emendate  612.  '  poius 
dom  sidera  pascit.'  non  poiiia.  iBtlier, 
nt  pater  (iaf.  vs.  251.)  eorpora  eoe- 
leatia,  et  onmes  omnioo  res  homore 
ano  pascit  et  tuetur.  lof.  vs.  lOOS. 
aat  potiBs^  ot  inf.  ▼.  525.  Gif. 

UmU^her  eiderapeiMeit']  £tiam  oon- 
floUi  alii  philosopbi  existinMnt»  so- 
len^  et-ceterasidera,  e^  stellas,  bu- 
nMuribas  Oceaai  ettemB  vaporibas 
all  aic  M.  Tuil.  lib.  2.  de  N«  Deer. 


*  Ergo'  (ioquH)  '  cum  soi  igneus  sit; 
oceanique  alatur  hnmoribttf,  quia 
nallns  Ignis  sine  pastu  aliqao  posait 
permaaere :  aecesse  est,  aot  el  simt'* 
lis  sit  igni»  quem  adhibemos  ad  nsnm 
atqne  ad  victom ;  aot  ei  qui  corpori- 
bns   animantinm  continetur.'   Ibid. 

*  ProbabUe  igitur  est,  praestaatem  in- 
telligentiam  in  sideribus  e88e,qnaa  et 
aetlieream  mundi  partem  inci^aiat,  e% 
mariais  terreniaque  humoribBs  longo 
iatervalle  eztenuatis  alantnr.'  Virg* 
iEn.  1.  612.  '  polus  dum  sidera  pas» 
cit.'  sed  hac  de  re  plura  diceBtnr 
lib.  5.  iAunb. 

JEther  sidera  ftaeoH]  NoQ  mede  id 
iic  Tov  ifBex^ti^y  Epicuri  est,  sed  et 
Stoicorum  a^ntentis.  V.  Plntaroh.  in 
de  Plaoit.  Phil.  et  Intedrpretea  Virgil. 
Certe  aote  Zeaonis  sBtatera  vestigia 
ilUas  opiaionis  rc^perias.  Fab. 

228  Qmma  enim  debet]  Fortasset 
debeat,  nt  *mf.  2. 900.  et  8.  908.  Gif. 

284  CoBfWRSf]  I.  e.  eonsnmsisse. 
talia  aunt  illa,  promiase,  qnontitnr 
Catull.  evasti,  pe  rcnsti,  divisae,erep» 
semas,  qnibus  Horatius:  vii^et,  di- 
rexti,  aeceatis,  extinMmy  quibns 
Virg.  et  Ter.  Lamb. 

CaaaiUBsel.Consampaisse.  Sic  snmp- 
se  pro  snmpsisse  apad  Naaviom  ia 
Tryphidlo.  vid.  A.  CielUam  2.  19. 
eodem  modo  cesse  et  cresse,  pro 
oeasisse  et  crevisse,  divisse  pro  divi- 
sisse  apud  Horatium.  Promisse  pro 
promiaisse  apnd  Catullum :  atque  ita 
porro.  Creed^. 

JEtae  in^to  dieeqne]  Hoc  firmabit 
eroendationem  aostram  cirea  locum 
illnm  in  quo  aatea  legebator,  Unga 
diei  it^mia  atae  anteaeti  temparis.  Fab. 

AMteaetadie9qa£]lnMM.Vc8B.  L.B. 
primoy  clare  ita  olim  exstltit,  vemm 
mann  recentieri  mutatnm  est  ia  ante 
faeta.  in  Ms.  Voss.  vet.  legitnr  Awt 
faeta.  Deaiqne  in  margiae  c^nsdem 
legitnr:  quid  ai  >«da?  NihilmntOy 
mox  enim  versn  seqnenti  huc  respi- 
ciens  dicit  amteaetam  wtatem^  si^ti  et 
8.  672.  '  anteacti  temporis/  1.  559. 


Delfh.et  Var.Clas. 


Lacret» 


8  N 


Digiti 


zedbyGoOgle 


NOTiE    VARIORUM   IN 


'  anteacto  tempore.'  $•  844.  6. 173. 
et  Minilia  pastim.  ffav. 

2S6  Fuire]  Si  faeriint  ea,  a  quibus, 
Scc,  id  ett,  si  fueraot  principia  qne- 
dam  et  semina  rernm;  reficitur,  et 
reparatur,et  constat:  illa  certe  sunt 
immortalia  atqne  aeterna.  ixiiii6. 

Fuere]  Sabaudiendaro,  iila,  nt  jiin- 
gatnr  cnm  E  quibut,  &e.  intelligit 
prima  corpora  insectilia.  Fab, 

216  Rerum  siinitiia]  T^  voy.  rernm 
nniversitas;  cnjns  vizmillesima  pars 
est  hic  mnndus ;  qnod  Dei  majestate 
dignins.  Fab, 

2t9  Denique  re»  omneity  ifc,]  Hnjus 
loci  hsBC  sententia  est,  nt  mihi  qui- 
dem  videtnr :  Deniqoe  nisi  et  mate- 
ria  SBterna  esset|  et  ipsa  teneret  res 
«nagis  ant  minns  inter  se  connexas, 
eadem  vis  et  cansa  res  omneis  genitas 
consnmeret  et  deleret :  nam  solus 
ttctns  res  genitas  conficere  posset. 
Sed  legendum  esset  Inter  se  nexae 
mimffy  aut  magi»  endopedite.  ut  nexa» 
referatnr  ad  ree,  et  endopedite  ad  neX' 
a».  Lamb. 

Denique,  ^c.]  Deinceps  probat  vss. 
12.  res  in  nihilnm  non  reverti,  qood 
non  nna  vis  ad  dissolvendum  omnia 
Bofiiciat;  frustra  enim  aliqnis  obten- 
dat  nnam  eandemqne  vim  omnia  cor- 
pora  dissolvere  non  posse,  quia  dis- 
pari  nexn  corpomro  princlpia  con- 
jongnntur.  Qnid  eniro  ista  nexuum 
disparitas  efficeret,  cnm  principia 
ipsa,  si  roodo  in  nihilum  revertantur, 
vel  levissimnm  tactum  ferre  non  va« 
leant  ?  Admittas  vero  principia  quse- 
dam  aeterna  esse,  et  ex  dissiroilitn- 
dine  contextns  eorum  inter  se  ratio 
reddenda  est,  quare  non  una  eadero- 
qne  vls  ad  oronia  dissolvendnro  soffi- 
ciat.  Creech. 

Volgo]  KaB6kw.  et  recte  qnidem, 
ex  positis  ;  cnm  enim  principia  infir- 
mitatis  nltimae  essent,  vel  levissima 
cansa  satis  esset  ad  dissolntionem,  et 
ad  resolntionem  ad  rh  firi^  iv,  Fab, 

Votgo]  Valgo,  passim.  Sic  CsBsar 
de  Bel.  Civ.  1. 1.  p.  7.  *  Vnlgo  ex  tec- 
tis  significabant.'  Creeeh, 


241  Neru»]  Vincnla,  lostanratlo* 
nem,  renovationem :  qita  tanqaam 
vinculo  copulans  antiqua  novis  roere- 
tnr  aetemitatero :  ita,  auctore  Pac»- 
tOy  nihil  nocet  esse  peritnros  cnm 
singnlatim  moriamnr :  speciatim  au- 
tem  simns  setemi.  ant  intelligit  nn- 
meros  elementoram  et  gradns,  qui 
sunt  in  homine.  Qnidam  nesu  in  ab- 
lativo  legnnt  et  cnm  imdupedUa  jon- 
gnnt.  Piu», 

Inter  »e  nexu»]  Sic  vet.  librL  et  sn- 
pra  et  mox :  inlter  ss  ipna  mexu»y  4^. 
Oif. 

Inter  se  nes^,  minu»^  M  mmgi»  e«- 
dopedita]  Sic  habent  tres  libri  mann- 
scripti,  et  mnlti  vnlgatl,  qnos  seqnor 
hac  editione,  qnamvis  oUm  aliam 
scriptnram  probaverim.  alii  enim  ba- 
bent,  Inter  »e  nexu  miwu»^  aui  wmgi» 
endopedilo:  alii,  Inter  se  nexaewmuu^ 
aut  magi»  endopedite,  Atqne  hanc 
scriptiiram  olim  probaram,  ejnsque 
sententiam  sic  explicabam :  Nii>i  raa- 
teries  eeteraa  res  teneret  nexasminas 
ant  magis  impedite  et  perplexe.  alii, 
Inter  te  aextis  miinis,  aut  wuigi»  enda- 
pedito»,  quas  lectio  etiam  probabilis 
est :  ut  per  nexu»  inter  »e  minm  aut 
magi»  impedito»  significentnr  nexns  in- 
ter  se  dissimiles :  qno  modo  continoo 
loqnetnr.  Iiaiii6. 

Nexa»  endopedUe]  Nexu  endapedi- 
to :  Nardins.  Nexu»  endopedUa  :  Oas- 
sendns,  Oif.  Par.  cnm  vet.  Codd. 
Alii  Nexu»  endopedito»:  qnod  pltcet. 
Lector  eligat.  Creeeh, 

EndopedUa]  Ita  vet.  libri*  In  alils : 
indupedite.  ta.  to.  Olf. 

242  Traetu»  leti]  Levis  convnlslo 
mortis.  Sensns  est :  nbi  materia  es- 
set  teteraa,  nnico  tractn  roortb 
omnia  perirent  neqne  comraipereiH 
tnr.  Phu. 

Tactu»  enim,  ^rc.]  Hoe  dicit :  solns 
tactns,  sen  contactns  satis  mag- 
na  causa  esset  leti :  id  est,  satls  po- 
tens  esset  ad  res  interimendas.  dnri* 
nscnlnm  est  hoc  loquendi  genos,  »mti» 
e»»et  cauoa  leti,  pro  «a^is  e$»et 
eau»a  leti.  qoidaro  docti  iu  legenda 


Digitized  by  ^ 


ioogle 


T.   LUCRBTII   CARI   DB,  RBRUM   NAT.   LIB.  I. 


031 


pntant,  hoc  loco :  Taehuenimkti  om- 
mibus  etset  causa  profeeio.  Lamb. 

Taeiue  Bolis  eseet  eausa  lethi]  Non 
temere  alibi  reperias  tale  Latinita- 
tis  ezemplnm;  sensns  est:  Vel  levis- 
simns  tactns  satis  foret,  qnia  nihil  fon- 
damenti  in  re  concreta  esset.  Fab, 

Satie  esset  coimi]  Tale  Latinitatis 
ezemplnm  fix  alibi  reperies,  ideo- 
qoe  qnidam  existimant  legendnm, 
Taetae  enim  lethi  omjnibue  eeeet  cauea 
fro/ecto,  Creech. 

24S  Quippe  uH  nuUa  forenty  S^cJ]  I. 
e.  Nam  cnm  corpora  prima  aetemo 
corpore  nolla  essent,  qnselibet  Tis,  et 
quflevifl  causa  eorom  textnram,  et 
conciliom,  et  nexns  dissolvere  posset. 
Com  in  omnibos  libris  vulgatis,  et 
nonnnllis  mannscriptis  legeretur  quo' 
rum,  ego  a  duobns  manuscriptis  ad- 
monitos,  eorum  reposui.  Jam  quod  io 
codicibos  Florentinis  legitordfMo/o«re 
quenquam,  ut  referator  ad  Tocem  con- 
textum^  non  probo.  Namqoe  hujus 
loci  h«c  mibi  videtnr  esse  sententia : 
Sl  materies  non  esset  astema,  id  est» 
si  non  essent  quaedam  corpnscnla  pri- 
ma  immortalia,  atque  ita  solida,  ut 
noHo  ictn  perfringi  possint:  et  si 
hsec  aeteraa  corpora  non  continerent 
rea  genitas  magis  aot  minos  inter  se 
unplicatas  et  connexas,  qnslibet  vis, 
et  quilibei  tactus  ac  pnlsus  eas  dissol* 
▼ere  atqoe  interimere  posset;  nunc 
antem  qnia  et  corpora  prima  snnt  ae- 
teraa,  et  res  genitas  alisB  aliis  magia 
sont  inter  se  connextt,  eae  tamdin 
jnanent  incolomes,  donec  vis  satis  po- 
teus  ac  valida,  pro  cnjosqne  rei  tex- 
tora,  in  eas  inciderit  atqne  incnrre- 
rit.  Per  nexue  princ^norum  inter  ee 
itieeimileiey  significat  res  genitas  inter 
se  connexas  minns  ant  magis  impe- 
dite:  quod  panlo  ante  dixit.  Licet 
tamen  ita  legere,  Quippe  ubi  nuilafo- 
rent  atemo  corporej  quorum,  ifc,  eadem 
sententia,  ut  hic  versus,  et  qni  dein- 
ceps  seqoitnr,  pendeant  ab  iis  quae 
aotecednnt.  LBmb» 


Quippe  ubi]  Jamsnpra,  sed  hic  panlo 
aliter,  Cum,  &c.  Fab. 

Quorum]  Ita  omnes  libri  fere 
Lambinos :  eorum.  sequor  veteres. 
Gif. 

Eorum]  Cnm  in  libris  vnlgatis  mnl- 
tisqne  Mss.  legitnr  quorumy  e  duo- 
bus  Mss.  qnibus  adderem  B.  eorum 
reposuit  Lambinns.  Quorum  Na.  C. 
Oifan.  Par.  alii  tuentur.  Penes  Lcc- 
torem  sit.  Codices  Florentini  dissol' 
vere  quenquamf  viz.  contextum.  Creech. 

244  Quaque]  Vel  levissima,  ^  rv- 
Xowra.  Fttb, 

245  At  nunc]  ATtmc,  Latine,  et  pw^ 
Oraece,  pro  autem.  Fab.   . 

246  DissimHes . . .  eeterna]  Nam  ae- 
teraitas  per  se  nil  valeret,  nisi  eo  ac- 
cederet  qnoque  dissimilitudo ;  sine 
qoa  nil  connecti  potest.  Nam  aBteroa 
qnidem  essent  corpora  prima,8ed  non 
ideo  vel  per  horae  momentum  concre* 
ta  mantfrent.  Fab. 

247  Dum]  Interea  dom,  donec. 
Fab, 

248  Obeat]  Bene,  obeat,  hoc  loco ; 
non  sopra.  Fab. 

'  2  60  Discidio']  Per  discissionem  ac 
dissolotionem.  sicaotero  habent  quat- 
tnor  libri  manoscripti,  non  dissidio, 
Lamb. 

Discidio]  KoriUjMrt^,  sen  &yd\u0itr, 
est.  Fab. 

Ad  corpora  materiai]  Ad  nltimam 
resolutionem,  qnae  tum  talis  est,  dnm 
ad  corpora  materiae,  &c.  qoi  ter- 
minos  nltimus  est  meditationis  phjsi- 
C9,  Fab, 

251  Postremo]  Vox  est  objectioni 
serviens.  Dicet  aliquis,  pereunt  im- 
bres :  irao  non  pereunt ;  nam  ex  illis 
laetae  fruges,  pnerl,  pnellae,  rosae, 
lilia,  leones,  pantherae,  omnia.  Fah, 

251  Postremo,tfc,]  Qnoniamaotem 
res  pleraeqne  sint,  quae  dnm.dissol- 
vnntnr,  ita  ex  ocnlis  manibnsqne  eva- 
nescont,  nt  prorsos  perire  videri  pos- 
sont ;  monet  his  15.  vss.  imbres  ipsos, 
qoi   in  terram   decidentes  maxinto 


Digiti 


zedbyGoOgle 


982 


NOT^   VARIORDM   IN 


cTaoescnBt,  noii  perfre,  led  materifcm 
snppeditare,  nnde  frnijc»  arborewjue 
augentnr,  et  ftnctibut  onerantttr; 
istis  antem  fnigibus  fruetibnsqne  ho- 
mines,  ferae,  avcs  vcBCuntnr ;  ideoqne 
minime  credcndnra  cst  ullam  imbrium 
particnlam  penitus  interire,  dum  tot 
tantttqne  res  cx  iis  reparantnr :  con- 
cludit  denique  nihil  in  nihilnm  revcr* 
ti,  com  natnra  aliud  ex  alio  reficit, 
nec  aliquid  unqnam  novum  producit. 
quin  utitur  materia  aUerius  rel  ollm 
dissolutae.  Creech, 

Pater  Mther'^  Ennius  p.  274.  <  as- 
pice  hoc  Sttbiime  candens,  qnem 
invocant  omnes  Jovem.'  pater  est  «- 
ther :  terra  mater.    Lamh, 

Potffl  Versus  Virgilii  in  Oeorg. 
huc  referendi.  ^ther  pater,  tellns 
mater ;  a  situ  et  virtute.  Fa6. 

Pater  Mther']  Elegans  tocns  et 
decore  poetico  insignis.  Imitatns 
Virg.  Georg.  2.  320.  *  Vere  tument 
terrae,  et  genitalia  semina  poscnnt : 
Tum  pater  omnipotens  foecundis  im- 
bribns  cctber  Conjiigis  in  greminm 
laetae  descendit,  et  omnes  Magntis  allt 
roagno  commistus  corpore  ftettts.' 
Ambo  ^schylnm.  is  Danaidibns  ^Epf 
jkkv  hyyhs  ohpoa^s  rfniffat  x^^^^  "^pcos  8i 
70*01'  Xofifidvtt  ydfMv  rvx*'i»'  "Ofifipos 
V  hn^  thvom^os  ohffopov  imr^^^Eicvcre 
ycuav'  if  8i  rlicTerai  fiporoU  KffKw  rc 
fi6<ncas  koI  fiCov  ArifiiiTpiov.  AMpw  U 
9'  ipa  ix  vorl^omos  ydfiav  TthttSs  iart' 
rdy  8*  iyi)  Tapairios.  qu«  ita  vertit 
Grotius  in  Excerp.  Trag.  p.  44.  •  Pc- 
netrare  terram  pnrns  iile  aetber  cnplt : 
Cupit  vicissim  terra  conjngio  frui. 
Ab  amante  coelo  defluens  tetram  si- 
mnl  Foecnndat  imber:  illa  mortali 
parit  Cereale  generi  germen,  et  pas- 
tnsgTegum:  Maturiiatem  dat  suam 
arboribns  qnoque  Mador  maritus : 
cansa  at  his  cnnctis  ego.'  Imo  et  En- 
ripidem:  'Ef>$  fthf  6fifipov  70?,  Ihm 
^p^  T^p  "hKapfwov  ahxjft^  vorrtHas  h- 
Ms  l^x^i.  'Epf  8*  6  trtftyhs  ohpawhs  vAi^ 
po6fAtvos  "Ofxfipov  srmTflp  elf  yaiat^  iu^pO' 


ftkiis  ftro*  •Otw  ^  ifVftfuxjKirar  rfr  / 
ahrhr  8^,  Tdcrowraf  ^]h>  stdrra,  jrAvrp^ 
ipova^  &f»a'  •Oi^ii'  fip&rww  ff  re  icoi 
edKKH  ywos,  qnod  idem  Tcrtlt  Gro- 
tius :  <  Cerne,  amat  nt  imbrem  terra, 
cnm  sterili  solom  SqnaUore  Ingens 
poscit  humectas  opes.  Rursnm  amal 
et  «ether  ipse,  venertsqne  ImpetQ  Foe- 
tos  madoris  explet  in  terram  sitfus. 
Qnae  foederata  mutnis  amplexibus, 
Qnod  ubiqne  vcram  est  profemnt,  ac 
nutrlunt.  Hinc  vita  visque  seculb 
mortalibus.'  Adde  et  Excerpta  ex 
eod.  poeta  p.  417.  Haxi, 

In  grembm  tnatrhf  ^.]  Virg. 
hnnc  locum  expressit  Gcorg.  2.  821. 
'Tnm  pater  omnipotcns  fcecundis 
imbribus  spther  Conjngis  in  greminm 
lietae  dcsccBdit,  ct  orones  Magnns  alit 
magno  commistQs  corpore  fbetns.'  Ut 
et  Statios  Epith.  Stellse  et  Violantill. 
Sylv.  2.  185.  nbi  Venns  Mpsum  in 
coimnbia  terrae  /Ethera  (cum  plnvih 
rarescnnt  nnbila)  solvit.'  Preig. 

262  Matris  terrat]  Terra,  Deomm 
atque  hominnm  mater  est ;  omnium 
Deorum  antiquisslma,  nt  aiunt  poe- 
tie :  de  qua  leges  phira  lib.  2.  Lamh. 

PracipUavit]  Pnecipiteis  egit,  ac 
detthit.  L«fii(. 

26t  NitidxB]  I.  e.  opimse,  pingnes, 
ttberes.  Sic  2.  189.  '  £t  snrsHm  ni* 
tid»  creftcttnt.'  Idem  eod.  lib.  vs. 
fM.  'Tum  porro  nitidas  ft-Bges,  ar- 
bttstiqne  Iseta,'  ^.  Slc  Hor.  Sat.  2. 
6. 12.  '  Res  nbi  magna  nitet  domino 
scne.'  Lamh. 

Nitida]  Lsptte,  uberes,  iOpal,  ir^ 
itaaf9ts(rat,  Foft. 

254  Ipsaf]  Sine  cultn  hnnAno ;  sed 
non  sine  vi  primigcnia.  Virg.  sepe 
in  Georg.  et  Lucrctios  mm  mittnt 
Baepe.  Fah,  Cnriose  nimis,  nec  for- 
san  vere.  Creech, 

255  Hinc]  Junge  cam  pingnes,  hinc 
pingues  factae,  6ic,  Pab, 

256  Puerhflwere]  Statius  Theb.  S. 
pag.  m.  214.  *  Florebat  dives  alunmts 
Terra,'  Fr#i^.    Puer^  B.  Crfecft. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   CABI    DB   RBRUM    NAT.    LIB.   I. 


933 


S57  Fnmdifenaque]  lU  vet.  Ubri« 
Gif. 

Fnmdiferuqiu  woxu\  Sopra  vs. 
19.  '  Fniiidiferasqoe  doinos  aviam.' 

Camtre  tmdiquM  »^ha»\  Virg.  Georg; 
3.  958.  '  Avia  tom  resonant  avibot 
virgulta  caooris.'  Prng^ 

257  Conere]  Aacopiom  novitatia 
qnod  captavit  aactor,  idem  Tnmeb. 
ibid.  18.  6.  obaervat,  cum,  qood  con- 
tenti  est  propriom,  continenti  attri- 
buitor.  qnomodo  rorAus  1. 1088.  ^At* 
qoe  ideo  totom  circomtremere  aethe- 
ra  aignia*'  cnm  ipta  aint  tigna,  qn» 
tremant  in  ccelo.  Koo. 

258  Femml  Qoidam  codex :  /d<?. 
Oif. 

Hinc  fe99a  pecudee  fwgn^  per  pa* 
buU  Ugta]  Sic  cod.  Faemi»  Scipio* 
nift  Tettii,  et  Bertinianos.  Vaticanns 
antem,  BmQf^tm  pecudeeipingue^^  ifc. 
Lamb. 

Fe8a4B]  Ahfera  vel  foeta,  nofi  pla* 
Qet.  Fab.  et  Creech. 

Pabula  lcsta\  Pabula  cum  apod 
banc  Bcriptorem  8»pe  boc  epitheto 
appeUantor,  tnm  apud  Virgil.  Dixjt 
tamen  etiam  *  pinguia  pabnla'  Virg. 
Oeorg.  1.  86.  <  et  pabula  terr»  Pio* 
gnia  concipinat.'  LajR6. 

Ptngiief]  Mts.  ptngnM,  tanquam  pro 
piMgueUy  nisi  malis  legere  ptagiM; 
at  adeo  adipe  onnst»  pecodes  fre- 
qornter  in  molli  gramine  reqoiem 
captare  innnat.  Pro  feeeee  Ma.  feree^ 
alii  /oitfy  neatmm  placet.  Non  est 
vero  dissimulandam  qnod  reperias  in 
«dit.  Bas.  a.  1581.  pariter  ut  in  iUa 
Pii,  Hincfeeaa  pecudes.  per  pinguia  pa- 
buia  laiUf  ifc,  vemmpr»fero  volgatam 
lectionem.  ifao. 

259  i>fpf>at0i(]  Ponnnt.  sic  Horat. 
Od.  2.  7.  18.  *  Longaquefeasom  mi- 
litia  latua  Depone  snb  iaom  mea,'  Sce» 

2<M).  UberibuM  manat  dtatoi^ts]  Sic 
Hor.  Epod,  Oci.  2.  40.  <  Distentasic- 
cet  ubera.'     Virg.  Pollione  4.  21. 


*  Ipsas  laote  domum  referent  dislenta 
capelke  Ubera.'  idem  Melibceo  7.  5. 
'Thyrsis  oveis,  Corydon  distentas 
laete  capellas.'  Lamb» 

861  AHibua]  Sic  et  vet.  libri,  et 
Scanras.    Vulgati :  Artubue.  Oif. 

Artubue]  Al.  artihu»,  qood  idem 
eat.  tamen  malim  artubue,  nade  ar- 
tntnsy  a,  «01^  bonos  et  soUdos  artos 
liabensydso.  FaK 

Laaeiwa]  Lndibnnda  (et^ouie :)  m' 
de  *  laseiva  capella,'  Virg.  ^  lascivi 
pnerl)'  Hor.  (sine  omni  obscenitate) 
et  apnd  Varr.  de  R.  R.  1. 14.  ubi  de 
sepinento  naturali  loqaitnr,  'pras- 
terenntis  lascivi  non  metuet  facem 
ardeotem.'     Paeuvios  de  pisclbus: 

*  piscinm  lasciviam,  Intnerentur,  nec 
toendi  satias  eapere  possiet?*  apnd 
Ciceronem  de  Divinat.  et  lib.  S.  de 
Oratore.  Sallust.  in  Jugurth.  <  Qnod 
is  (dies)  festns  celebratnsqoe  per 
omnem  A&icam,  Indnm  et  lasciviam 
niagisy  qnam  formidinero,  ostentabat.' 
Iterum  Varro  de  R.  R.  e.  8.  '  quod 
eaprie  lascivss,  et  qutt  dispergont  se«' 
Vides  quid  sit.  Fab, 

262  Lafite  mere]  Pnro  lacte.  subin^ 
tellige  satiata  distentaqne.  Merum 
dicitur  proprie  vinum  purom  sivt 
pnriiium  per  exochen.  quin  omnia 
aofi  fneata  nee  adulterina  dicnntnr 
«ifra.  Pias. 

j|f#a<ets  pereulea]  Alias  pereua» 
so.  ntraque  leotio  probabilis  est. 
LamK 

Pereuaaa]  Ita  ratione  motos  scrip* 
si.  vid.  Indicem.  Vnlgati :  percuiaa. 
Oi£ 

dietUea  pereuaaa]  Bie  va.  12.  *  Per. 
cnasa  eorda  tna  vi.'  Creeeh. 

Novellaa]  TeneHas :  novas.  i.  jn- 
yenilesy  recentea.  Ovidins  primo  de 
arte  amandi :  *  Utque  fngit  visos 
agna  novella  Inpos.'  Idem.  *  Et  las- 
dnnt  teneros  prata  novella  pedes.' 
NoveUare  est  novellas  pangere:  sic 
enini  voeantnr  vitinni  propagines : 
qnas  de  novo  plantantnr.  et  novelhtr^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


d34 


NOTiE   VAItlORUM   IN 


est  DOTa  TitiQm  capita  bami  depan- 
gere.  Scribit  Traoqaillus,  gravis 
anctor  io  primis,  Caesarem  Domitia- 
nnm  jnssisse  nti  Italia  Demo  noveUa- 
ret,  h.  e.  vineta  reficeret  et  renovaret 
depactit  novellis  vitibns :  quem  non 
ob  aliam  canssam  carpit  ApoUonins  : 
tanquam  vetnisset  ennncbos  fieri : 
et  terram  fecerit  ennncham.  Novel- 
letum  a  novellis  vitibos  dicitnr  locns 
propaginibus  vitiltgineis  novis  con- 
sitns :  et  ita  debes  intelligere  apnd 
Paolnm  jnrisconsnltnm  qnamvis  ibi 
perperam  novellactum  scribatnr.  PtM. 

Menieis  noveUas]  H.  e.  qnod  Ore- 
ci  poetae  dicunt,  iiwaXhs  <f>p4was,  Lege 
qnse  ad  iUum  versnm  scripsimns  5. 
756.  '  Scilicet  in  tenero  teoeras- 
oere  corpore  mentem  non  fogient.' 
Lamb, 

Mentes  noveUa$]  Versns  plane  ad- 
mirabilis,  seu  physico  sen  ethico 
homini ;  kwaXiLs  ^piyas,  yuaXoKhs,  Sce, 
Fab. 

264  Quando  alid]  I.  e.  qnoniam  alind 
ex  alio  natnra  reficit,  et  reparat.  sic 
antem  loqnebantnr  veteres  ali$  et 
tdidf  pro  aUu*  et  aliud,  Catull.  de 
coma  Berenices  versn  28.  'Anne 
bonnm  oblita  es  facinns,  qno  reginm 
adepta  es  Conjnginm :  quo  non  for- 
tins  ansit  alis  ^  Alis  pro  aUu$  dixernnt 
antiqni,  inquit  Prisc.  lib.  12.  et  Sosi- 
pater  lib.  2.  Veteres  non  tantnm 
aUuM  dixemnt,  sed  etiam  aUo,  ot  Sal- 
Inst.  '  Aiis  alibi  stantes,  omnes  ta- 
men  adversis  vnlneribnsconcidemnt.' 
Iteram  Lncret.  infra  408.  <  Sic  alid 
ex  alio  per  te  tnte  ipse  videre  Tali- 
bns  in  rebus  poteris.'  idem  ibidem : 
1108.  *  Namque  alid  ex  alio  clares- 
cet'  et  8.  983.  'Sic  alid  ex  alio 
Domquam  desistet  oriri.'  et  6. 1304. 
*Sic  alid  ex  alio  peperit  discordia 
tristis.'  Qnod  antem  qnidam  Tbraso 
ait  veteres  dixisse  alis  pro  a/tus,  de 
aUd  nnllam  fieri  mentionem  :  quid 
istis  asinis  facias  ?  quasi  vero  non 
•atis  sit|  grammaticos  veteres  admo- 


nnisse/  alis  nsnrpatnm  eue  ab  antt- 
qnis  pro  aUuSy  et  non  eo  ipso  signifi- 
carint  etiam  alid  eosdem  nsurpasse 
pro  atiud.  Sed  quid  opns  est  admo* 
nitione  Orammaticorum,  cnm  et  Ca« 
tnllns  in  coma  Berenices  usnrparit 
aUSf  pro  alius,  nt  snpra  ostendimus, 
et  aUd  pro  aiiudf  sic  enim  ille  ad 
Manlium  vs.  140.  '  Nec  tantum  niveo 
gavisa  est  uUa  colnmbo  Compar,  seu 
qnid  alid  dicitnr  improbius.'  Sic 
antem  lego  apud  Catullnm.  ef  itera 
Ausonins  in  epigramm.  non  longe  a 
princip.  '  Sic  enim  ille  :  *  Snasisti 
Venus  alma  duos  9wr4pms  nt  amarem : 
Odit  me  utraque :  alid  da  modo  con- 
silium.'  Postremo  Uquido  jnrare 
possom,  sic  scriptnm  esse  in  duobns 
libris  mannscript  Bertin.  et  Mem- 
miano.  Lamb, 

AUd]  I.  e.  aliudy  dicebant  mlis  pro 
aUus.  adi  Mnret.  ad  CatuUnm,  ot 
et  Sealigerum.  Item  Manut.  ad  Sa- 
Inst  Fab. 

Alid]  Alind.  Alis^  pro  AUus  ve- 
teres  nsnrparant.  Oifimins  dubitat, 
an  AUd  pro  AUud  dicitor;  hanc 
vero  contumeliam  non  patitor  Lam- 
binus,  indigDatur,  furit,  Catnllum  et 
Ausoninm  in  partes  vocat,  at  fras- 
tra :  jorat  deniqne  se  AUd  in  dnobos 
Mss.  legisse.  £t  hac  lectione  froa- 
tur.  Creeeh, 

AUd]  Ita  constanter  omnes  Mss. 
et  impressi  meliores,  qnomodo  ex 
snis  codlcibus  jam  defendit  Oer; 
Joh.  Voss.  de  Arte  Gram.  c.  29.  sed 
forsan  in  scansione  ita  osu  Tenit, 
vemm  non  male  aHud  scriberetnr 
ubique.  Hav, 

266  Nisi  morte  adjutam  a/tena]  Sic 
Arist.  lib.  1.  irepi  y^viatms  ical  ^tfopoi  : 
*H  roC8c  ^6opdLy  JtAXov  y^^if  Koi  ^ 
roi^  yhf^fftt,  &\Xov  ^pd:  sic  vuigo 
dicimus, '  Ortns  nnins,  alterins  est 
interitus :  et  nnius  interitns,  ortns 
est  alterius.*  Idem  lib.  1 .  rfir  ftcrdt 
rk  ipuauckf  cap.  2.  Atqne  hoc  ele- 
ganter  exprimit  Lucretius :  nuUa  rei 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  CARI   DB   RBRUM    NAT.    LIB.   I. 


98& 


nasdtar  nisi  morte  aliena  adjuta: 
'merte  altena/  i.  e.  alterim  rei  ioteritn. 
mOuUan  autem  excadendum  curavi, 
tum  qoia  in  nno  manniicripto  exem^ 
piari  bojas  ▼ocis  postrema  tyllaba 
demersa  erat  in  litora,  tnm  qnod  ti 
ci^vta  legeremus,  significaret,  ipsam 
natnram  mori  posse,  et  mors  aliena 
opponeretnr  morti  naturs:  aUemm 
enim  eomm  est,  qu»  ad  aliqnid  re- 
femntnr.  Qaes  sententia  esset  ab- 
snrda:  oportet  enim  mortem  alie- 
nam  opponi  mortt  sen  origini  potins 
ejns  rei  qnae  gignitnr.  Lamb, 

265  A4pHa]  Ita  vet  libri  qnidam 
recte.  Lamb.  iM^aiam,  etiam  recte. 
Sed  nihii  mnto.  Gif, 

A^uUam]  AdSyta  B.  Na.  Gif.  Par. 
Nec  mioores  sunt  de  hac,  quam 
de  illa  altera  lectione  lites,  quas 
totins  aliqnis  negligat,  quam  com* 
ponat.  Creech, 

206  Nune  Hfesie,  qmomkm  docui  nikU 
p,  e,  D,  n,  neque  Uem  genUa  ad  nihUuni 
retoeari]  In  vet.  codice  qnodam :  age 
re»  qwmiam  d,  nen  poeee  cr.  D,  n,  neque 
ree  genUae  ad  nikU  revoeari,  £t  qui- 
dam  veteres :  quando,  Oif. 

A^iMc  age,  ree  quoniam]  Libri  Faer- 
ni  et  Tettii  habent,  Ntmc  ageeie, 
fuanda  docui  nil  poeee  ereari  De  nihUOf 
neque  Uem  genita  ad  nihUum  rev.  alii» 
Nune  age,  ree  quoniam  docui  non  p,  cr. 
qnoa  nnnc  secutus  snm.  Nnnc  inci- 
pit  ostendere,  esse  atomos,  i.  e.  cor- 
pora  prima  et  individna :  neqne  ea 
idcirco  minns  esse,  quod  oculis  non 
ceraantnr :  idqne  probat  roultis  aliis 
similib.  collectis,  qnae  nihilominus 
corpora  snnt,  etlam  si  adspecta  non 
sentioBtar.  Anctoresatoraoramsnnt 
Lencippns  et  Democritns,  nt  tradnnt 
Plotarch.  Diogenes  LaSrtinS)  M. 
Tolt  Pintarrhus,  vffpl  r&»  iiptffK,  roU 
fikoa6^.  'Evdtmipof  6  V9oie\4ous  'ABif 
peSos^  Korrh  An/iSKpnoif  ^Oioao^y^eu,  ^nf 
rhs  hpxhf  "fS»  immf  erdttara  Kiy^  tff «• 
pifrhf  ii^i^Toxa  aepovy  kyimnrra^  ii8ka, 
^tpeapra,  Sfc.  i.  e.  <  Epicums  NeocHs 


filius  Atheniensi8,Democritam  in  phi- 
losophia  secutnS)  principia  remm 
dixit  esse  corpora  qnsBdam,  qnss  ra- 
tione  cernnntur,  inanis,  sea  vacui 
expertia,  non  generata,  aetema,  nnm* 
qnam  ioteritora.'  Diog.  Laertias  in 
Democ.  Amcci  abr^  rdlUy  hpx^  *^ 
rc»r  5A«r  MfwuSy  uai  icci^*  rh  V  llAAa 
v^irra  PtpofJdaBaty  aai  ho^t&Bat'  ka^povs 
Tff  ebm  aSafwvSf  koI  ytypiirobsf  aai  ^ap- 
rois.  i.  e.  '  Videntar  haec  Democri- 
to:  principia  rernm  esse  atomos  et 
insne :  reliqna  antem  omnia  lege  ec 
opinione  valere :  tnm  mnndoa  ease 
infinitos,  ortos,  et  interitnros/  M. 
TolL  lib.  I.  de  Finib.  «Prindpio 
(inqnam)  Epicnms  in  physicis  totua 
est  alienns :  Democrito  adjicit  per- 
panca  mntans,  sed  ita,  nt  ea,  qu» 
corrigere  ¥011,  mibi  qnidem  depra- 
vare  videatur.  Ille  atomos  quas  ap- 
pellat,  id  est,  corpora  individna,  prop- 
ter  soliditatem  censet  in  infinito 
inani,  in  quo  nec  snmmum,  nec  infi- 
mnm,  nec  medinm,  nec  nltimnm,nec 
extremnm  sit,  ita  ferri,  nt  concnr- 
sionibns  inter  se  cohasrescant'  Idem 
in  Lacnllo : '  Cur  enim  (inquies)  com 
ex  illis  individnis,  unde  onmia  gigni 
Democritus  affirmat,'  &c.  Idem  ite- 
ramlib.  1.  de  Finib.  '  Aliena  dicit 
in  physicls,  nec  ea  ipsa,  quas  tibi 
probarentnr,  sed  si  qna  in  his  corri- 
gere  voluit,  deteriora  fecit.'  Has 
atomos  mnltis  locis  idem  M.  TnlK 
exagitat,  nt  lib.  1.  de  N.  Deor.  '  Ab- 
nteris  ad  omnia  atomoram  regno,  et 
licentia :  hinc,  qnodonnqne  in  solnm 
venit,  nt  dicitur,  effingis,  atqne  effi- 
cis.  qnsB  primnm  nnllaB  snnt.  Nihil 
enim  est  minimnm.  deinde  nullum 
est  inane.  nihil  n.  est,  quod  vacet 
corpore.  Corporibos  autem  omnis 
obsidetnr  locus.  Ita  nnllnm  inane, 
nnllnm  esse  individnnm  potest.^Ibid. 
*I&ta  enim  flagitia  Democriti,  sive 
etiam  ante  Lencippi,  esse  corpnscnla 
qnaedam  laevia,  alia  aspera,  rotunda 
alia  partim  angnlata,  curvata  qn«- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


936 


NOTjB  variorum  1N 


dam,  et  qaasi  Mtanca :  ex  Wt  effisc- 
tam  esse  caBhun  atqiie  terraf,  doIU 
cogente  Mtan,  sed  concorsa  qoo- 
ckm  fortaito/  Idem  Ub.  %  de  N. 
Deer. '  Hic  ego  Bon  mirer  eftse  qoem- 
qeam,  qai  sibi  persaadeat,  corpora 
qa«dam  aolida,  atqne  Indiiridaa,  sna 
▼i  tt  gravitato  ferri,  moodamqae 
effici  omatissimnoi,  et  palcherrimmo, 
ex  eomm  eorpomro  concursloDe  for. 
toita  f  Hoc  qni  existlmat  fi«ri  potn- 
fsse,  Don  faittllifo,  cur  noo  Idtm 
pntet,  si  ionnmerabiles  nnias  et  vi- 
gtnti  formss  litteraram  vel  aorese, 
vei  qaaleslibet  aliquo  conjiciantnry 
possn  «X  his  In  terram  excussis  an- 
nales  Ennii,  nt  deinceps  legi  possiot, 
effici :  quod  oescio  an  ne  in  nno  qni* 
dem  verstt  posslt  tmitam  valere  for- 
tana.'  Ibidem  pancis  post  vfrsibos : 
^Qaod  si  mondom  efficere  potest 
concnrsns  atoroorum :  cur  porticnmy 
cnr  templom,  cur  domum,  cnr  nrbem 
non  potest,  qaas  sont  minos  operosa, 
et  molto  quidem  faciKora?  Certe  ita 
temere  de  nuindo  tffutlant,  ut  miht 
qnidem  numqnam  honc  admirabilem 
c<pli  oraatnm,  qul  locns  est  proxi- 
moSyBospexisse  videantnr.'  8lc  Octa- 
vins  apod  AraoUom  lib.  8.  <  Qoo 
niagis  mHii  videntor  qoi  bonc  roundi 
totlus  ornatnm  non  divina  ratione 
perfectnm  volonty  sed  frustis  quibns- 
dam  temere  coh«rentibns  congloba- 
tnm,  mentem,  sensnm,  oculos  deni- 
qoe  ipsos  non  habert.'  Lamb. 

Ntme  tige]  Jam  vero  ne  frostra  dit» 
pntaret,  dnm  Mensmins  snns  omni- 
bns  qnsi  proposnerat  argnmeatis  dif- 
fidat,  quoniam  principia  illa  seterna, 
seminnque  ceram  per  se  atqoe  se- 
parata  in  sensnm  non  cadant,  sed 
prse  sni  exilitate  omncm  visum,  etiam 
acutissimum  longissime  fngiant;  varia 
congtrit  exempla  rerum  corporea- 
ram,  qnas  nemo  neget  existere,  licet 
vlderi  nen  possint.  Primo  vonti  vss. 
II.  cnjns  vim  qoiconqae  perspexerit, 
ot  tolUt  mare,  ot  impallit  navesy  Set. 


Blom  cerporaum  esse,  llcet  parUcnlsB 
ejns  ocnlis  cerni  non  possont,  fatebi- 
tnr;  idqoe  libentinsy  si  cogaescat 
ventom  eodem  ptane  modo  ferri,  et 
seqnali  impetn  impellerey  ac  rapida 
et  imbribas  aacta  fiumina,  qose  cor- 
porea  esse  sensns  Ipsl  apertissime  dt- 
monstranC  Creeck. 

Agemt]  Si$y  si  vls.  facsts,  dlcsisy 
venisis,  et  alia  id  genns.^  In  plaraU 
dtcebant  soltis,  i.  a  si  vtdtis  Cete- 
rnm  in  al.  roeMos  legitttry  Ntmc,  eigey 
ree  queniam,  Fab. 

268  Ceeptee  d^fUeni]  Diffidas.  V. 
Mortt.  ad  Catoll.  Fo*. 

900  NeqmetmleciaUi]  Qoam  Epkori 
doctrinam  taxans  in  miontissimss 
statnr«  hooslne  ridet  epigramasata- 
rius  Lncillins  Anthol.  1.  8.  "^  kr6ium 
*EmiMovpes  t\M^  rlm  ititrfmf  #yf«i|>gr, 
thm  reSre  Soitfiry  "AXm/iMf  Anrdknrsp. 
El  8^  r^  4r  AiiiHs^os,  yypnfcy  Hr  4( 
hw^dmrev,  reS  «d  rm^  M/um  weiOd  ri 
Kiwr9r4p9v,  ^H  t^ /m^  iAX' iPypoi^  «w 
e&r^am  4^  kr6fiem  tm,  *Mm  ro&rem  V 
eMie/AXMifu^ri»itr4fimff.  Qoodsatis 
leliciter  ita  vertit  Opsopssns:  *Ex 
atomis  Epicnras  ait  consistem  mnn- 
dnm,  Akime :  qoippe  qnibns  «M  mi- 
Dos  esse  potat.  8i  tonc  vixisset 
Diophaatus,  ia  ex  Piophanto  Bcri- 
beret:  hic  atemis  nam  mhwr  esse 
solet.  £x  atomis  aot  si  vel  esstem 
enncta  probastety  8ed  tamoD  ex  Hlo 
diceret  esse  ntomea.'  Han. 

270  Tftte]  HuDc  locom  testem  pro- 
docit  Prisc.  lib.  12.  Umk. 

272  Ftstneita]  Vis  iocitata.  male 
qoidam  soppooont  vm  tnsilo.  Bom 
com  bsec  lectio  reeta  sit,  et  ▼ettrnm 
codicnm  anctorltate  coBfirasatay  ton 
a  Locretle  ssepe  allhi  est  oaofpata : 
ot  5.  lOOS.  ^  Molu  videmns  enim 
coleatibns  incita  flammb  Fnlgere.' 
et  0.  427.  *  Pit  qooqoey  ot  iDtuidoaa 
validi  vis  iocita  venti  Fersciadat  bo- 
bem.'  8ed  non  dissimnlaboy  scrip- 
tnm  esse  in  cod.  Faerniy  et  Item  io 
Tti^f  VerhenUiBdUpek—i  In  Ber^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII  CARI    DB   RBRUM   NAT.   LIB.   I.        987 


tnn.  €mrim$,  ad  qntni  locani  tmendator 
qmdiim  MUeripserat  cwrjmi.  ego  jMr<« 
ia$y  ut  in  tt  obteerm,  et  scriptiira 
eormpta,  non  damso.  lAmb, 

Imdim]  Bfiror  fuMe  qsi  legi  ro- 
iMriaty  umki:  certe  htnc  Virgitins 
toBpsit  qnod  in  xii.  legai,  408.  <  api« 
eem  tameo  inciU  summnm  Hasta 
tnlit :'  et  panlo  post,  634.  '  CrelHro 
saper  oogola  polso  Incita,  nec  domini 
aMflmnuB,  pFoenlcat  eqnorum.*  Kos 
locoeaierrepoUratGifanins.  Fak. 

Jkekm]  IneiUim.  Ista  vote  s»pe 
Lacretias  uttuVy  et  VirgtUns.  Alii 
Ma^mals.  Crafc^ 

Pwwtu^  Aot  iU  legendmn,  ant 
aliod  laaet.  Nam  Teteres  omnes  lm« 
beot :  jperCiii.  Mamltos :  psnlwii.  at« 
qoe  ito  volgati.  G\f. 
.  Peoiom]  Ms8.-qQidam  eoHm:  iode 
ptrtai  plorlmi  Mss.  nt  et  B.  earoqne 
Toccn  Poreos,  Oif.  aliiqne  acriter 
deleodont  :  at  Tcro  qnis  dubitet 
Peotom  seribere  qoi  ? ersnm  870.  le» 
gerit?  Salmaslas  legit  PorMt.  Pmrcm 
eoim  wh  f»m^  r&if  icvitimm  dicitar  ab 
aoctore  veterom  Olossarom,  traosla- 
tlooe  facU  ab  agris:  inter  dnos 
enioi  solcoi  elaU  terra  dicitor  Parco. 
Varro  de  R.  R.  lib.l.  et  rafp  Ibptmov. 

Peolam]  Qnnm  Tulgati  et  plerlqoe 
libri  qoos  Lambinas  vidit  habereot 
jMrioi,  Salmasloi  Epistola  48.  Job. 
Frid.  Gronovlo  insoripta,  Pcrtm»  le- 
gendom  ceoenit,  improbansy  qood 
Oronovios  snggesserat,  esrpiif.  Eam* 
qoe  coojeetoram  soam  oarrat  bii  ver« 
Wi:  *  lo  charaotere  Loogobardico 
qoem  Tocaoty  qoe  plorimi  olim  librl 
doicripti  loere,  V  et  A  plaoe  eoo- 
fondnotor.  Porfoi  igitor  icriptnm 
potarimy  oon  Pirloj^  et  id  pro  PiriMf . 
Gove  oarea  cerrogei.  Id  Terbom 
Tidetor  et  aoetor  feterum  Olossa- 
fom  iU  legiise»  PcHa  fi  fMro^^  Tfi» 
jn(|H4r«r«  Noodobinm  qoldem  quio 
pro  Porcm^  qoo  id  quod  ioler  doos 
soleoc  eminet  sigoificaUry  poiaerit. 


At  Ptfrf a  et  ee  sensu  legit,  Pmrtm^  rk 
piml^  rS»  chlJmm  ^t.  Nec  error 
eit  librarii  sed  compUaUrii,  qui  ita  io 
▼eteribns  legit  ac  tic  dispoiciit  pirto, 
/orUI,  ^fmia  ^  irvAif.  Cora  venti  mari 
incobuere,  faciont,  nt  in  arato,  pir* 
coi  (troifai.  Hoc  oit  ergo  qued  dicit 
Lucretios:  Vtmlti  x^\$  verbina  incUa 
porcoB,  IngaUeaquc  ratl  oeeef:  Flne* 
toom  iolcoi  vis  veoti  verberat,  et 
oavci  iobvertit.'  Sed  ingenioiiiii- 
mam  hanc  conjeetaram  suam  qnasl 
sooMiinm  narrat,  nec  plnres  fortasse 
faciendum  et  fatetnr  et  prsBvidit. 
VulgaU  scriptora  qnid  ferat  iocom- 
OMdi,  oon  video.  Pra^.  Qooniam 
tamen  Mm.  mahi  hic  varlant  et  ooor- 
*oi  seo  cmriu»  habeot,  poiaet  hic  legi, 
Prioctpto  ««ali  m»  verberak  ineiia  eo- 
•rlt,  i^,  atque  iU  verioi  277.  Mium 
pooUiretinere,  qno  pacto  ibi  omooi 
habeot  Mis.  majori  distinctione  po- 
siU  post  fremHu^  nt  ibi  descriptio 
venti  desinat:  ita:  tla  prn^tirtl  aeri 
CumfremUu;  emritqaemimcimmrmure 
poNlMi.  Eligat  Leetor  qood  velit, 
mihi  Bsagb  adhuc  Fabri  lectio  placet. 
Ha9. 

27S  Rail]'Erfpwow»  accipiendnm 
est ;  ot  infra  v.  208.  *  QoamUbet  in 
partem  tmdnot  rei  ante,  muDtqoe.' 
Sic  Virg.  Oeorg.  1. 10«.  *  comoloiqne 
rait  roale  pingois  oreom.'  Idem  8. 
800.  « et  ruit  atram  Ad  csehun  plcea 
crassos  oaHgine  nnbem.'  Laat^ 

DigM]  Dlvidit  vel  scindit.  Virg. 
Oeorg.  8.  107.  ez  Lucretio  tameo. 

*  Scythiiiqoe  byemes  atque  arida  di^ 
fert  oobila.'  Ter.  lo  Adelph.  8. 4. 40. 
«Miseram  me:  differor  deloribns.^ 
Vlrg.  8.  642.  *  Haod  procul  inde 
cltsB  Metinm  in  diversa  quadrigss 
Distnlemnt.'  Plaut.  in  Anlol.  8. 2. 82. 

*  Nin  reddere  mihi  vasa  jubes  pi- 
polo  te  differam  anU  sedis.'  Pias. 

NukiU  d^eri]  I.  e.  dissipat,  et  dia- 
jieit.  sio  infra  vs.  1087.  '  £t  colidoi 
iimnl  a  medio  differrier  igneii.'  et  2. 
074.    '  ScintiUasqoe  agere,  et  late 


Digiti 


zedbyGoOgle 


938 


NOTiE  VARIORUM   IN 


differre  favillam/  Virg.  Oeorg.  S.  197. 
'  Scytbiteque  hiemet,  atque  arichi 
differt  Nubila.'  Hor.  Od.  10.  Epod.  6. 
'  Fractotqoe  remot  differat.'  Idem 
ibid.  Od.  6.  99.  '  Post  insepalU 
membra  different  iopi.'  Lmb, 

274  InterdMm  rufido  ptremrM  tur^ 
(tiie]  Virg.Oeorg.l.SlS.  'Omniayen- 
toram  concorrere  proelia  Tidi:  Qo» 
graTidam  late  tegetem  ab  radicibot 
Imit  Subiime  ezpnltam  eroerent :  ita 
tnrbine  nigro  Ferret  hiemt  cnlmam- 
qne  leTem,  ttipnlaiqae  volanteit.' 
Lamb. 

276  Stirmt]  SigvU  Mamn.  Gif. 

Mimiiis^  mpremos]  I.  e.  montium 
cacumina.  Virg.  Oeorg.  4.  460.  *  At 
chorut  teqnalit  Dryadum  clamore  to- 
premot  Impiemnt  monteit.'  SUvi* 
fragU  fiabrtM  antem,  L  e.  TeBtittilTas 
frangentibuty  i.  e.  acribot  et  Talidit. 
Lnmh. 

Montet  iupremoi]  T^  iicpa  rmf  hpSh* 
Fab. 

376  Sylvifragii  vexat  flabrii]  Ml/iti' 
rcf.  Exaaditur  enim  in  hitce  Toci- 
bnt  ipte  tonut  renti  tam  Tehementit. 
Sic  2.  618.  *  Tympana  tenu  tonant.' 
Preig. 

Vexat]  Contnrbat.  Ffdmre,  agitare, 
contorbare,  priecipitare  tigoificat,  a 
Tiy  qoati  Tiolentire.  anctor  Oelllut. 
nnde  Wm  magnam  hojat  Terbi  Maro 
calleot  tlc  infit  £cl.  6. 70.  *  Dolicbiat 
yexatte  ratet.'  Etafrrtt,  flatibnt.  an- 
de  flabella  mutcaria  dicU :  qaam  dic- 
tionem  modo  prima  intenU,  modo 
correpta  reperio*  Syh^fragiiy  tyWat 
frangentibnt  et  arboret  per  tylTat 
conTellentibut :  a  tylra  et  frangendo 
detorta  tox.  Qaemadmodum  '  naTi- 
IVagum  Scyllaceum '  MaroiEn.  S.  55S. 
dictiUt.  IHoi. 

Jta  per/urit  acri  e.  /.]  Notandam 
bic  T^  peffmitf  cui  coortui  sen  cortui 
opponitor:  dicit  enim  Tcntum  tali  Ti 
ette  prteditum,  obi  post  collectam 
raliiem  edito  in  inilio  mnrmare  tete 
offaderit.  Imiutur  Virg.  ^n.  9.  S42, 


'  Nec  minor  Earyali  Cfltdef :  Ibco&^ 
sat  et  ipte  Perfurit.'  Priot  orltor 
illi  ctedis  amor ;  deloy  mnlU  corpora 
dant  letho,  perforit.  Hav. 

277  SenritfUi  wiimici  wntrmure']  Virg. 
£n.  1.  ^9.  *  Illi  indignantet  magoo 
cum  mormare  montit  Circnm  clani- 
tra  fremtmt.'  Idem  ibid.  128.  *  In- 
terea  magoo  mltcerl  marmnre  c«- 
lum.'  Lamb. 

Coortfui]  AUmot  Tideri  non  potte 
nt  probet  Lacretiut,  ait  etse  quft- 
dam  corpora  multis  partibat  grandi- 
ora  et  byicMaripa  quam  atomi  tint, 
qute  ipsa  tamen  tnb  ocalonun  teo- 
flum  minime  cadant:.  qno  In  geoere 
Tentofl  ette  tcribit :  *  Ne  qaa  forte 
Umeo  cceptes  diffidere  dlctity  Quod 
nequennt  oculis  reram  primordla 
cemiy  Accipe  prteterea  qu»  corpora 
tute  neoesfle  ett  Confiteare  este  in 
rebosy  oec  posse  Tideri.  Priocipio 
Teoti  Tis  Terberat  ioclta  pootam,  lo- 
geotesqoe  mit  oaTet,  et  oobUa  dif- 
fert:  Interdum  rapido  percorrent 
turblne  campot,  Arboribot  magnit 
flterait,  montctqoe  tapremot  Silri- 
fragis  Tcxat  flabris ;  iU  perfbrit  acri 
Com  fremitUy  sasTitqne  minacl  mnr- 
more  pontus.'  Primom  omninm  le- 
gendum  Tiderl  pottit  (ted  mlnnt  tie 
cohteret  cum  flaperiorlbat.  Preig.) 
propterea,  non  prttterea;  eed  hoc  per- 
paaxillolam  quiddam  ett  prtMit  qood 
jam  dicam:  graTittimum  eoim  io 
illit  Tertibnt  mendum  eate  tl  dixero, 
id  dicam  quod  ret  ett:  tta  perfwrit 
aeri  Cum  fremitUy  eaimtpu  mimad  iiwr- 
mure  poutui.  Qnippe  contra  aentaa 
faciaty  qni  orationem  ad  hanc  modnm 
formaTerit :  <  Ventat  PONTUM  Tcr- 
berat,  naTes  dinjicit,  nubila  differt« 
laterdom  campos  arboribat  steroit, 
montetque  tupremofl  flabris  anit  Tex- 
at,  ITA  FVRiT  POHTVfl.'  Vel  poer 
facile  Tid^rity  redeaudum  fuisse  ad 
TENTVM  ipsum,  non  aaUro  ad  poii- 
TVBC;  ett  enim  bene  ct  naviter  ridi- 
cnla,  pUoeqae  AirvAA^i^M  oratio. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII   CARI    DB  RERUM   NAT.   LIB.   I.        939 


Chuniobreni  legendQDi,  iia  ferfwrii 
icn  CumfrmUUf  HBviique  mmaci  tmrr- 
nmecoriu9,  Qnod  jam  probabo,  obi 
tic  loqoi  golitnni  efse  Lncretiiini  os- 
tendero.  Ad  hanc  igitnr  modnm  in 
hoc  ipso  libro  dixit/  flammai  Bore  co- 
orto.'  Sic  V8. 899.  2.  S06.  *  in  omne 
Unde  coorta  qneat  nova  Tis  Irrnm- 
pere.'  Ilem  552.  '  Sed  qnasi  nan- 
fragiis  magnis  mnltisqne  coortis/  3. 
Sas.  <  £z  infinito  qn»  possint  forte 
coorta.'  6.  577.  '  Ventus  nbi  atqne 
animn  snbito  vis  maxima  quedam 
Aot  extrinsecns  ant  ipsa  ab  telinre 
coorta.'  Itemm  eodem  in  libro  vs. 
966.  <  £t  terapestates  terra  cceloqne 
coorte.'  Mnltialii  loci  ex  indicibns 
Locretianis  peti  poternnt,  ni  satis 
lint  qni  modo  allati  faere.  Cetemm 
seo  corfi»  legasy  seu  cooriiM,  perinde 
plane  est ;  com  soleat  Locretias  ge- 
ninas  vocales,  nbi  conlinnae  sunt,  io 
eandem  syllabam  conclndere.  Ita 
lib.  5.  S4S.  ^  coopemisse'  est  qninqne 
syUabamm  tantnm,  qnas  vox  tamen 
sex  syllabis  constare  debnerat :  '  at* 
qneoppida  cooperaisse.'  Ita  in  6. 409. 
'cooperiant'  qnatuor  tantum  sylla- 
bammfecit :  *  Cooperlant  maria.'  Ali- 
bi  etiam  '  cooloerant '  tetrasyllabnm 
fecit.  Nnnc  ad  rh  eartua  veniendum. 
Certom  est  In  Cod.  Ms.  Bertinii,  qno 
osDS  olim  est  Dionys.  LambinnSy  enm 
versnm,  Priiic^Mo  venH  vis  verberat  ta- 
ekap9MtKM  [yeXpwtMt]  sic  scriptnm 
esse,  Principio  venii  vis  verbenU  incUa 
cortM$;  sed  cnm  eam  vocem  non  in- 
telligereDt  Interpretes,  ex  coHtts.fe- 
cere  portu§;  qood  hodieqne  in  mnltis 
editioniboa  apparet;  qua  in  re  bis 
peccarant;  nam  in  eo  versn  portns 
esse  Don  potest;  nt  nec  rh  corius: 
dein,  ntl  videtnr,  illam  vocem  nihili 
esse  existhnamnt,  qnSB  tamen  et  La- 
tiDisslma,  et  huic  descriptioni  maxi- 
me  apta  est,  si  modo  in  snam  sedem, 
Btiame  lactnm  est,  redncta  fnerit, 
legendo  tcilicet,  ita.p€9fMrii  acri  Cnm 
fremiiu,  $tniique  minad  murmwre  cor» 


tu$.  Ex  ignoratione  antem  hnjns 
vocis  factnm  item  est,  nt  locus  qui- 
daro  In  3.  et  alius  in  4.  qnem,  cnm 
eo  ventum  fnerit,  indicabimns,  non- 
duro  ab  nllo  Interprete  expllcari  po- 
tnerit.  Qnemadmodnm  vem  non  vi- 
dernnt  qnid  esset  cortus,  ita  qnoqne 
qnid  esset  copiua  hand  sane  animad- 
vertere  potnerant.  Inde  adeo  nata 
illa  est  iLTopia  leal  iLfinxay{a,  nti  sno 
aperietnr  loco,  qnse  Interpretes  in- 
vasit.  Existimabant  enim  coptue  esse 
comptuM ;  qna  in  re  haud  sane  leviter 
lapsi  snnt.  Fab. 

Pontus]  CoortuBy  vel  Cortus:  nt  op* 
time  Faber,  qui  istam  vocem  e  ver- 
sn  277.  ejectam  sno  restitnit  loco. 
Ponius  enim  vox  nihili  est,  et  solo 
Fayo  digna,  qni  ad  versnm  276.  hcc 
monet.  '  Ita']  Particnla  Compara- 
tionis.  Comparat  qnippe  venti  va- 
lidi  fremitnm  mnrmnri  marisfuren- 
tis.'    Acnmen  hominis.  Creech. 

Pontus]  Merito  sane  vocem  hane 
alienam  hic  sedem  occnpasse  censet 
Faber,  proqne  ea  snbstitnit  cor<ii#. 
Nisi  forte  magis  arrideat,  qnod  nobis 
admoduro  juvenibus  jam  in  mentem 
venisse  meminl,  nempe :  S4smtque  mM- 
nacimummre  Corus.  praeprimis  enim 
creber  hic  ventns  proeeUis  andit.  Virg. 
Georg.  8.  «66.  *  Semper  hyems, 
seroper  spirantes  frigora  Cauri.'  Et 
Lncanns,  qni  hnnc  locnm  ante  ocn- 
los  haboisse  videtnr,  adeoqne  con- 
jecturae  nostne  band  leve  momentnm 
accedit,  Phars.  5. 572.  '  si  mnrmnra 
Ponti  Consulimns,  Cori  verrent  ma- 
re.'  Juv.  Sat.  la  180.  *  In  Cornm 
atqne  Enrum  solitos  saevira  flagellis.' 
et  Claudian.  in  Ruf.  2.  222.  <  Qnan- 
tnm  non  madidis  elisa  tonitrna  Coris/ 
Preig. 

Coorlus']  Argnte  veram  lectioDom 
cortusy  sen  coortus,  ex  Ms.  Bertin. 
firmavit  Faber.  Veram  tunc  hie 
veniuM  snbintelligi  debiBt;  dixitenim 
iDinitio vis vewH»  Possis alias emen- 
dare  coruSf  qni  ventns  est  vehemens 


Digiti 


zedbyGoOgle 


»40 


nOTM  VARIORUM   IN 


#t  «cer,  Virg.  JEo.  6.  190.  ^hybenii 
coodoiit  iibi  Sydera  Cori/  et  LoeaB» 
^.  017.  <  st  noa  violeDtos  iosola  Coroa 
Exciperit  saxis.'  sed  satis  apte  Tenti 
UigeoiDiii  describit  LucretiDSyqal»  an- 
teqoani  incitatus  Teheneotem  pro« 
fert  spiritDoiy  io  ipso  orto  OMoaoi 
fremit  murmDre.  Verbam  Tero  e^ 
ortDB,  coorta,  coortum,  qood  hic,  ut 
multa  talja  apod  auctoreoi,  crasin 
patitnr,  s«pissime  (vide  Indicem) 
usurpatum  a  Caro  ioveoiea.  Atqoe 
ita  qnaravis  olim  juvenis  de  C«r»  oe- 
gitarem,  nunc  malo  Fabro  adhaerere, 
C9crtui  tnim  oppooUnr  t^  pniwU. 
HaT. 

,  278  C^«fa  oMa]  I.  e.  qu»  cemi 
ocuiis  oon  possoftt :  qotB  sub  adapec* 
tom  non  eadiwt:  iiipgrtu  inf.  eod. 
lib.vs.  779.  '  Natnram  ciandestinam 
C9camque  adhibere/  Vifg.  Oeerg. 
4.  aS7.  *  et  spicnk  c«ca  relinqonnl.' 
Idem  JEn.  1.  540.  <  nimbosna  Orien 
In  vada  eseea  toiit.'  tttmb. 

Cmcd]  Qofls  ocolit  aon  sobjaceoot, 
Virg.  et  Locret.  centies.  Fab. 

Cmca]  Qun  oeolis  eeroi  oon  pos^ 
MMit:  sio  eedem  6.  779.  «NaliK 
ram  clandestinaai  cacamqoe  adhi. 
bere.'  ^Nimbosos  Orioo  lo  voda 
cnca  tolit,'  Vlrg.  J^n.  1. 693.  Crti^. 

«89  VernMt]  Virgil*  Geerg.  S. 
201.  « lUe  Tolal  sknnl  arTa  fuga,  si- 
mnl  mqoera  Terrens.'  Sie  Ameblos 
Ub.  8.  soh  persona  OctaTii,  *Neo 
rolrarey  si  Denm  non  Tides.  Vento 
el  flatlbns  omnhi  impeHQntur,  tI- 
brontnr,  agitantur:  et  soh  ocnlos 
tamen  non  venit  ventos  et  flatus.' 
Ltmb.  Confer  Inf.  t.  287.  t89. 1296. 
6.624.  Preig. 

Vemmi]  Vertunt  O.  Verrmd  ao- 
tem  amat  Virgilius  Lucretian»  Ele- 
ganti»  perpetuus  Imitator.  «Ma- 
ria,  ae  terras,  CQslamqoe  profoodnm 
Quippe  ferant  rapldi  seeum,  Terrant- 
qoe  per  auras.'  ^n.  1. 68.  Creeeh. 

Vexantia]  Itaqaidem  omnes  Mss. 
«t  editl  qui  nnnc  restant,  sed   tIx 


est  dohium,  qoin  oiim  faeril  serip. 
tom  vexaMi:  (qued  et  Pios  Tidit:) 
tOBbo  eoim  Texaos  est  Teheos  onsnia 
seen»,  Irahens,  propellens.  claris- 
sime  Gellins  2.  6.  ^Vexasse  graTe 
Terbnm  est,  factnmqne  ab  eo  Tide- 
tor,  qnod  est  vefaere :  in  qoo  inest 
jam  via  qo«dam  alieoi  arbitrii.  Neo 
enim .  sui  potens  est,  qni  Tehitnr. 
Vexiire  antem,  qnod  ez  eo  inclinatnm 
est,  vi  atque  motu  proculdnhio  vas'- 
liore  e«t :  nam  qni  fertnr  et  capta- 
tor,  atque  hnc  atqne  Blnc  dislrahi- 
tnr,  ie  Texari  proprie  dicilor.'  Nee 
olker  acd^  hmc  Virgilii  ez  £cl.  6. 
76. '  DniicliMH  vexasse  ralefl.'  Qood 
ri  pUeely  Tetos  leelio»  veecmtm^  ee- 
dem  modo  eat  expttcanda :  Toatiitnnt 
oorpora  cosca,  qnm  Tezontia  nnhila 
emliy  te.  Qnemodo  et  ts.  220.  aupe- 
riiia  Tenlna  ipee  ^Tesal  Sylvifragis 
flabris  monteay'  Ac.  sed  prsBStat  re« 
ferre  ad  tnrbinem.  Esl  deniqne  id 
ipanm  qno4  ita  explicat  ts.  293. 
<  tmdnnt  res  oote,  mootqne  Impeli- 
bos  crebris :  ioterdom  Terlice  torlo 
Corripiool,  rapidoqne  retaoti  tmrblne 
porlanl.'  Ita  enim  ibi  ez  emninm  op- 
timornm  Mss.  consensn  restHnimos, 
et  plnrioiie  in  loeis  gondet  ita  Ln- 
crellna  geminare  adjeetiTO  et  molii- 
pllcare.  JVoe.  * 

Rapkmt]  Valde  rapimit  el  e#io- 
Inrhanl :  jnzta  qoam  formnhim  Plan- 
tos  in  Ampfaitmone  protalil  illody 
*  raptaol  pro  nMschis.'  Hac  ra- 
lione  sentns  esl:  Tonll  rapidisauoi 
noo  minore  ferantnr  impelo  qoam 
AiTios  ez  magni  menti»  ToHice  se 
proripiens :  qoi  inler  eondnm  mootea 
et  montanaa  arboret  secnai  rapi4is- 
sfaoe  Irabit :  ol  apod  poiUam  Oeerf . 
1.  SM.  Eridanos  ^Com  slabolis  ar- 
raeota  traheos.'  Ftiis. 

262  BhUii  aqwe]  MetUs^  Id  est, 
qoas  aliis  corporihus  cedil.  Sie  Virg. 
£oeid.  9.  hi  eztr.  817.  <ac  nK>lli- 
hos  eztom  nodia.'  Iternm  Lncr.  9. 
S76.  '  qna  moHibos  ondis  Lileris  iti- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII   CARI   DB  RERUM  NAT.   LIB.   I. 


S41 


ciHTi  biimhns  pvrit  wtqaor  «renam.' 
NoD  celalH)  anten  lectorem,  me  in 
Monirallls  libr.  mtmMcrtptit  toriptum 
reperiste,  AccmmwM,  aq.  Lamb. 

MoUU  €qmB  iMUimi]  Id  ett  «9M, 
jam  tiipra.  et  ^  natnra  •erpcotis '  Sal- 
iMt.  ierpeiites  ipsi.  F«6. 

284  Magniu  dtcurmtB  afM^]  Hhis- 
tns  tralatio.  Nam  iwmrert  eot  de 
sQperiore  loco  cvrrere.  Vtrftl.  lEjk. 
8.  41.  '  Laocoon  ardens  smnma  de- 
cnrrit  ab  arce.'  Idem  iEn.  4.  16i. 
*  Ecce  fersi  sazi  derjectae  vertice 
caprm  Decnrrere  jngis.'  Idem  in 
DaphDide  Ecl.  6.  84.  <  Saxosas  inter 
decurrant  flnmina  valleis.'  sic  Ho- 
rattos  diait, '  Flnminbi  ritn  ddaben- 
tis  in  mare  Eirnscnm.'  Od.  89.  lib. 
S.  Cnm  ]k>c  loco  magis  confmh 
Virgilianns  ille  Ai.  18.  581.  '  Ant 
abl  decnrsn  rapido  de  mootilins  altis 
Dant  sonltnm  spnmosi  amnes,  etin 
«qnora  cnrmnt.'  iMmh, 

880  Nec  fmUdi  posiUMt']  Confer 
h9C  Lncretiana  cnm  illis  Virgiliaiiis 
Oeorg.  1.  S8a.  *  Ssepe  etiam  immen- 
snm  c«lo  Tenit  agmen  aqnaram,  Et 
fmdnm  glomerant  tempestatem  im- 
bribns  atris  CoUect»  ex  alto  nnbes : 
mit  ardnns  SBther,  Et  plnvia  ingenti 
sata  heta,  bonmqne  laiMres  DUoity' 
ict.  Idem  JEn.  8.  M4.  <  In  segetem 
Telntt  cnm  flamma  fnrentibns  A\i- 
stris  Incidit,  aat  rapidns  montano 
llnmine  torrens  Stemit  agros,  stenrit 
oata  Iseta,  bonmqne  labores.'  Sed 
▼idetor  Locret.  Homeram  exprimere 
Tolnhise,  nbi  Diomedem  cnm  torrente 
comparet  /SkjSX.  IX.  c.  88.  eSrt  y^ 
hfOtMj^  wraiMif  T)Jficrr%  iaucks  Xm- 
pdfp^f  Sn'  dxa  f4ctw  M^offvt  yepipas, 
^e,  i.  01.  '  properabat  enim,  sen  rae- 
bat,  per  campnm  flnvio  abnndanti 
similis  torrenti,  qni  celeriter  et  re- 
pido   flnens  pontes  disjicere  solet.' 


887  Turkidui]  In  ore  codicis  sni 
Vossins  emendavitfwigt^;  qnod  non 
▼idetnr  ianirobam ;  fnrMnf  calm  est 


amnis,  qni  mnltnm  Mmi  velilt ;  twrgi- 
d«f,  qoi  niniietate  aqnsB  ripM  excedit. 
Sed  amnis  hic  qnui  iratns  fingitnr. 
Une. 

TicrHdbit]  Dextre  ex  tnrbata  voce 
turbio  fecit  iurgidu»  Is.  Vossins.  A- 
pnd  Ovid.  tamen  Fast  8.  206.  de 
Cremera  legimos :  '  Tnrbidns  hyber- 
nis  iileflnebat  aqnis.'  nisi  et  ibi  le- 
gendnm:  TVci^grnhif.  Apposite  antem 
nmguo  bnbri  turgidum  amnem  dixit ; 
qiii  tam  iate  cnncta  VMtare,  ac  tan- 
tam  stngem  edere  tanqnam  iratns 
constitnit,  non  aliter  qnam  in  Sacre 
Scriptore  Enphrates  Regis  Assyrii 
kNige  lateqne  vioinM  regiones  vasta- 
tnri  Symbolnm  SMtineM  depingitnr 
apnd  jMaiam  8.  7.  8.  Ant  etiam 
Isfltenns  floTins  contre  Hippomedon- 
tem  aqnM  som  movens  apnd  Stat. 
Theb.  9.  Preig. 

888  MeUbuBiueurreim]  Itavet.  qni- 
dam  libri.  rectlns  et  pressios.  In 
aliis  Teteribus  et  omnibns  Vnlgatis  : 
ineurrii  ealtdts  eum  tiritui  amuie :  M, 
^rc.  Gif. 

MoHbue]  Obstacnlis,  offendicn- 
lis,  objicibns.  Vim  certe  flnminis 
adrersam  nnlla  moechanemata,  hob 
est  moBchanicsi  molet,  tolerare  q[ue- 
ant:  prapterea  Tice  prorerbii  sic 
satyHcns  cecinit,  Sat.  4.  88.  *  Hic 
nnnqnam  jactarit  brachia  contra  Tor- 
rentem.'  Orid.  Met  8.  668.  « Sic 
ego  torrentem,  qna  nil  obstabat, 
onntem  Leoios,  et  modico  strepitn 
decnrrere  rldi.  At  qnacnnqne  tra- 
bM,  obstmctaqne  saxa  tenebant, 
Spnmeos  et  fenrens  et  ab  objice  s«- 
Tioribat.'  Piue. 

Ineun^ene]  JneurHi  Nard.  impe- 
ritey  et  frostra  se  aliqnorom  Codi- 
cnraanthoritate.tnebitnr.  Creei^ 

890  GnwdM  toa»]  Non  videntnr 
intellexisse  Int^rpretM  hnnc  locum ; 
loqnitnr  eoiro  de  molibM  eongetlo- 
mm  saxorom  qnae  iMultni  aqnarvm 
opponebantnr,  ut  hodieqne  fit  in  pro- 
montoriis  maritimomm  pagorttm,qne 


Digiti 


zedbyGoOgle 


942 


NOTiS   VARIORUM   IM 


empUaydt  hotifden  vocaDtnr.  Id  anti- 
qaitns  opftilare  dicebant,  i.  e.  pilis  irel 
iaxis  grandioribus  impetnm  flami- 
nis  retnndere.  Ipse  Lncret.  6. 725. 
^  Flnctibns  adversis  oppilare  ostia 
contra.'  unde  bodieqne  appellantnr 
hi  loci  de  kaayen,  HaT. 

RuU  qua  quidqvid]  Virgil.  £n.  i. 
87.  'Qua  data  porta  mnnt.'  ^iitd- 
qvid  antem  idem  qnod  quidquey  boc 
loco,  nt  snpe  alibi.  de  quo  dicetnr  a 
nobis  alias.  Lamb, 

.  RuUqua  quidquid]  Quidquam,  Gif. 
•ed  Ruunt  qua,  saxa  viz.  semper 
legendnm  pntavit  Faber.  Nec  impro- 
banda  esset  ista  conjeclnra  si  Codi- 
ces  confirmarent,  et  non  foret  panlo 
frigidior :  non  solicitanda  est  igitnr 
iUa  altera  lectio,  qnam  vetus  Lati- 
umprobaret.  Ruitque  (or$w  admitti 
potesty  et  probe  respondebit  Ruunt' 
que  6.  293.  Ab  istinsmodi  etiam  hia- 
tibus  non  abliorrent  veteres  poetn. 
Creeeh,  lugeniose  Faber.  ruunt  qua 
Bc*  saxa.  Quod  verum  qnidemy  cum 
alia,  tum  docet  historia  domus  Alva- 
radi  apud  Benzonem  Novi  Orbis  1. 
17.  referente  Camerario  Sobs.  1.  86. 
*  Accidit  antem  panlo  post  ut  imber/ 
Sic,  p.  308.  Melius  tamen  Codd. 
Mss.  Ita  simpliciter  explica :  ruit  i. 
e.  sternit  quidqnid  obstat  flnctibns, 
qua  obstat,  i.  e.  qno  maxime  obstat 
loco.  quidquam  £d.  Bas.  non  ita  rec- 
te.  Hav, 

291  Venti]  lUnstris  vero  venti  oom- 
paratio  cnm  flnvio  est :  Ita,  inqnit, 
flnnnt  venti,  quemadmodum  et  fln- 
▼ios  ferri  videmns :  *  Nec  ratione 
flonnt  alia,  stragemqne  propagant, 
Qnam  cnm  molUs  aqnae  fertur  natura 
repente  Flnmine  abundanti,  qnod 
largis  imbribns  anget  Montibns  ex 
altis  magnns  decnrsus  aqnai»  Fragmi- 
na  conjiciens  silvarnm,  arbnstaque 
tota.  Nec  validi  possnnt  pontes  ve- 
nientis  aquai  Vim  snbitam  tolerare, 
ita  magno  tnrbidus  imbri  MoUbus 
incnrrens  validis  cnm  viribus  amnis 


Dat  sonitn  m^pM»  stragem,  yolvitqne 
snb  nndis  Orandia  saxa,  mit  qaa 
qnidqnid  flnctibns  obstat.  Sic  igitnr 
debent  venti  quoque  flamina  ferri.' 
Sunt  httc  plane  admirabiUa,  fateor ; 
iisqne  et  VirgiUus  et  ceteri  post  Ln- 
cretium  poet»  satis  commode  nsi 
snnt:  Sed  qnid  hoc?  tolmiqut  aub 
undii  Grandia  iaxa,  rtdt  qua  quidqmid 
fluetibus  ob$tat,  Sane  btud  ^im  nihil 
esse  alind  possit,  nisi  qua  parte^  per 
quem.  Iockim,  ant  in  quantum,  4p'  Z^oiff 
quatenuBf  &c,  nnde  tamen  qnando  ertt 
nt  sensus  aUqnis  satis  apttis  emergat? 
nam  rh  qua  jnngi  neqnit  cum  voce 
eaxa.  Prxterea  qnod  ainnt  hoc  loco 
quidquid  positam  esse  pro  quidque,  id 
vero  est  quod  baud .  facile  probari 
posse  scimns.  neqne  vero,  ai  proba- 
tnmfnerit,  res  tamen  in  tnto  fnerit. 
Legendnm  ttaqne  semper  existimavi, 
Grandia  eaxa,  ruwnlt  qum  quidqmd 
flttCtibuB  obstat :  sensn  tam  plano  qnam 
necessario;  Ftutiue  eaxa  voltit,  qua 
taxa  ruunt  (i.  e.  etertunt,  eveUuMt^ 
eruunt)  quidquid  ftuctibus  ohttat.  Esse 
antem  activae  significationis  rh  ruere 
•i  probandum  erit,  non  longe  abenn- 
dnm.  Seqnitnr  enim,  '  Qnamlrbet  in 
partem  res  trndunt  ante  runntqne.' 
Ita  alibi, '  tanrt  coraibos  rnnnt  eqnos 
ad  terram,'  et  *  mare  rait  arenam,'  et 
'-ventns  it  ronaves.'  Ita,  'ceteret 
agerem,  ruerem,  prosteraerem,'  Te- 
rent.  et  alia  apnd  alios  sexcenta.  Fab, 
292  Cfuii  procubuere']  Cnm  flatns 
snos  aerios  ad  terram  ponnnt:  et 
aeris  reUcta  regione  terram  petant : 
et  arbores  sylvatieas  infestant  In 
hanc  significantiam  Maro  ^n.  5. 481. 
'  Procumbit  humi  bos.'  Hnic  dic- 
tioni  jnnge  vocem  aRie:  qnae  est  in 
seqnenti  yersn  :  cnm  venti  ante  pro- 
cnbnere,  trahunt  postea  res  secom 
impetu  vasto.  Pius,  Veram  ego  vo- 
cem  ante  aliter  explico,  et  coojongo 
cum  reSf  atqne  ita '  res  ante'  snnt  res 
anteriores,  qnas  oppositas  sibi  pro« 
volvont.  Httv,    Forte  vaUda  cum  flu' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGR£TII   CARl    DB   RERUM   NAT,   LIB.   I.        943 


MJiif ;  transponant  enim  plarioii  Mm. 
Pnig. 

29S  Tmdunt  res  ante,  ruymtque]  Virg. 
iEn.  4.  581.  '  Idem  omnes  simal  ar- 
dor  hal>et;  rapiontqae,  ruantqne.' 
et  9. 616.  *  Immanem  Teacri  molem 
folTontqtte  raantqae/  Lamh* 

206  Rapidique  roUtnH  turbine^  lU 
vet.  libri.  qaidam  vero :  rapidaque. 
Lamb.  rotatUiay  contra  librot  vett. 
Oif. 

•  Rapidoqua  roiantia]  Alii  Rafndi- 
que  rotaulia:  Rajndique  rotanti  Oif. 
e  fet.  Codic.  perinde  est.  Mallem  vero 
rotautia^  at  vi.  280.  *  Sabito  vezantia 
turbine  raptant.'  Creeeh, 

Rotanti  turbine']  Sant  qni  legant, 
roimUia»  perinde  est.  Fab,  Non  est 
perinde  apod  Lacretiam,  qai  (at 
dizimus  ad  versam  280.)  amat  gemi- 
nare  et  conjangere  adjectiva  plnra, 
ati  fecit  quoqae  vs.  258.  259.  Hav, 

297  Moribus]  Ita  fere  libri  vet.  in 
vet.  qailHisdam  motibue,  et  ita  fulg. 
Gi/. 

Moriinui]  Plerique  libri  typis  ez- 
casi  babent  moribus:  et  item  mann- 
script.  dao,  Memmitnns  et  Bertinia- 
nas  :  alii  aatem  tres  manuscripti  ha- 
htnt /aetisy  ac  UMribue:  quae  scriptura 
si  placebity  tralatio  erit  ab  hominibus 
ad  ventos.  Lamb, 

Moribus]  Ita  legendnm,  non  mo- 
Hbus,  Id  uterqne  Interpres  proba- 
re  poterat  auctoritate  Virgilii  ;  est 
eoim  in  Oeorg.  1. 51.  '  Ventos  et  va- 
rium  Cffili  praediscere  morem  Cura 
sil.'  Fab. 

Moribui]  Ita  plurimi  vet.  codd. 
qoidam  autem  Mss.  et  impresjti  moti' 
buM.  VirgiliuB  Oeorg.  1.  61.  ^  Ventos 
et  varium  Cceli  praedicere  morem 
Cura  sit*  Creeck. 


taatune  corporeee  sunt,  neque  tamen 
snb  oculos  cadunt.  nil  igitur  mirum 
si  prima  corpora,  qu»  tantx  tennita- 
tis  snnt,  videre  nequimns.  Fab, 

Tum  porro,  ifC.]  Quin  Oif.  Ite- 
rnm  docet  vss.  7.  possc  esse  in  renim 
natnra  principia  quaedam  corporea, 
qaamvissuboculos  noncadunt;  cum 
calorem,  odorej,  sonos,  frigusque  esse 
omnes  fatcntur,  quae  tamen  neroo  un- 
qnam  ocnlis  usurpavit.  Ista  vero  om- 
nia  corporea  esse  qais  dubitet,  dum 
impellant  sensus,  ideoque  tangnnt^ 
Qnodonnque  autem  vel  tangit,  vel 
tangitar,id  est  corpus.  Corpns  Oriece 
definitur,  rh  ZpAiMvoy^  ^  xdaxwy  <r&fiui 
4aru  qnam  definitionem  slgnificare 
volens  Lucretios,  ita  scripsit :  '  Tan» 
gere  enim  et  tangi  nisi  corpns  nnlla 
potest  res.'  A.  Gell.  6. 15.  Creech. 

301  Tuimur]  Cemimus.  Festus : 
Tuor,  video ;  tueor,  defendo,  Sed  jam 
promiscuc  altero  pro  altero  atuntur. 
Lamb. 
Tuimur]  Intaemur.  Fab, 
S02  UmrpareoeuU$\  Cernere:  qnem- 
admodum  usurpare  sermone  dicimus 
pro  commemorarc,  et  referre.  Idem 
Lucret.  4.  072.  <  Cum  jam  destiterint 
ea  sensibns  nsnrpare.'  Lain^.  Ita  et 
Statins  1.  Achill.  t.  pag.  edit.  Cruc. 
617.  *•  illam  oculis  iteromqne  iternm- 
que  resumit.'  Preig, 

80S  Qiue  tamen  omn.  eorp.]  De  odo- 
ribus  et  vocibus  disputatnrus  est  lib. 
4.  Lamb, 

305  Tangere  enim  et  tangi]  Hoc 
unnm  est  ex  principlis  et  sententiis 
ratb  ac  fixis  Epicuri :  qaidquid  tan- 
gere  et  tangi  potest,  id  corpus  est. 
Itaque  Lucretius  2.  815.  non  solum 
vocem,  verum  etlam  aoimi  vireis  con- 
tendens,  hoc  idem  asseverat,  his  ver- 


297  Moribus]   Eleganter  de  ventis^   bi8,'Tactasenim,tactns,(pro  Divnm 


proprie  autem  in  smnlatiooe,  unde 
et  apud  Jnvenalem  8.  21.  '  Brusus 
moribus  esto.'  Preig, 

298  Aperto  eorpore  qui  tunt]   Qai 
inb  oculos  cadnnt.  Fab, 

299  Tumporro]  Sentimns  odorem, 
calorem,  frigns  et  sonum ;  quae  omnia 


numina  sancta)  Corporis  est  sensns.' 
et  3. 166.  '  Quomm  nll  fieri  sine  tac- 
tu  posse  videmus:  Nec  tactum  porro 
sine  corpore.'  Neque  vero  quisquam 
philosopbus  tactum  sensum  esse  maxi- 
me  corporis  propriom  negat.  Aristot. 
lib.  4.  ^uo'.  iKpodff,    ^fia  dCoproi  cW 


Digitized  by  ^ 


ioogle 


944 


NOTJ^VARIORUM  IN 


whr  hrrh*  u  e.  <  Pntant  ^inHies  fert 
philosopbi  eorpQg  etse  qRidqud  tanft 
patett.'  Contra  idem  Epicnriu  t^ 
icci'^  appellat  interdum  ^/(t^  ^om^ 
i.  e. '  natnram  tactas  ezpertem/  il?e 
natnram  intactilero.  Profert  hnne 
▼ersnm  TertnlliaiMis  lib.  4.  «dv.  Mar* 
cion. '  Jam  vere  qnod  tactam  mntme 
anlmalis  esse  prapnnm  pleriqne  item 
philofloplii  dknnt,  hoe  non  est  h^jof 
loci.'  iMmh* 

Et  tengi]  Citat  hnnc  Tersmn  Terw 
tnlUanns  noa  tantnm  adTorMU  M ar- 
oionem  4.  8.  ted  et  in  lib.  de  Ani- 
ma  c  5*  item  Oettins  6. 15.  qnl  pot» 
tremoa  legitoat  >(aniri.  Bm^, 

806  Demqutj  t^,]  Alio  vsi.  6«  nlknr 
exemplo :  Aqna  est  corput,  at  iUam 
in  particnlasy  nimb  minntas  aspici, 
aliqnando  di?idi  experimnr.  Panni 
enim  ant  lintea  jnxta  littns  expansa 
hnmesennty  a  solis  calore  antem  ita- 
rnm  siccaatur,  at  istaa  aqn«  particu^ 
las  Pannis  insidentes,  yel  ab  iis  rece- 
dentes  nenio  nnqnam  vidit.  Creeek. 

Fiue^fnige]  Nonins  :  Jhtciwago. 
malo.  G(/'.  8ic  babent  qnatnor  libri 
maiuiscripliy  et  iropressi,  atriqne  Ve- 
Detiy  et  Vicetini,  et  Parislenses»  et 
Florentini,  et  Lngdnn.  Nonins  Mar- 
cellns  tamen  in  Toce  seresco,  hanc 
yersnm  testem  prodnoiins,  legit^acN- 
VQgOf  si  locns  mendo  vacat.  jLaiii6.  Id 
proprie  GrsBci  Tocant  KVfunmr^f  i.  e. 
tilyiakov  datrytfT^.  Fab,  Recte,  nt 
notat  Tnmeb.  Adv.  6. 14.  quia  Uttora 
flnctmn  sibi  ilUsnm  fraagnnt,  nt  apnd 
Horat  Od.  1.11.5.'  Quai  nnnc  pnmi- 
cibus  oppositis  debilitat  roare.'  iuerii 
quoqae  Orsecis  a  frangendo  dieitnr 
littns.  Ha!c  ille.  Hw.  Elegans  lit- 
toris  Epitbeton,  eemnlttm  Homerico 
ilU  maris  1.  1.  84.  wapik  ffaw  iro\v0\o6r- 
/Soi»  6a\^tf9}f .  Preig, 

Fbidifrago  lUtore]  Flnctus  fran- 
gente,  qni  in  snam  dnritiem  incnr- 
mnt.  Franguntnr  enim  fluctus  qui 
ad  Uttns  ipsnm  accedunt.  Littus, 
auctore  in  Topicis  Marco  TuUio,  to- 
cator  ideo  qnod  circa  ipsnm  fluctns 


aaidont.  InMareelHoodieejlaeitHff* 
lUtore  scriptum  est :  qnod  si  probas, 
▼agato  et  innndato  a  flactsbu  inter- 
pretare.  Ptas. 

8u$petiMee\  la  altnm  appenoee  et 
affixas  In  snblime.  (teidam  oodicts 
habent  saipaasaf  qnod  sigaiflcat  apes- 
tm,  expUcat»,  a  Terbo  poad^.  Plos. 

Wt  Uveeemtt']  Hnmescnnt :  OTi- 
dum.  i.  e.  madidnm  hnmorem  oaatra- 
hnnt.  UTidnSy  snccnientns  et  qui  nl- 
mlnarhabethnmaris,'appellatBr.  Ma- 
ro  in  Bncolioo  Indiero  10.  SO.  *  Uvi. 
dos  hxberna  venit  de  glande  Menal- 
caa.'  Difief eatia  anctore  SerTie  est 
inter  uTidnm  et  hnmklam.  Ufidas 
dicitttr  qni  snocnm  tntns  habet,  non 
estra:  et  nominis  indinameBtam  cst 
ab  UTa :  qnse  qnicqnld  hamoris  habet^ 
intns  habet.  Hnmidnm  per  eootra- 
rinm,  snccnm  extrinsecas  habens. 
Sigaate  slgnlficanterqiie  locntna  est 
poeta,  Tostes  UTOscere  diecas:  qn» 
intra  se  bnmorem  omnem  habent.  Sic 
PlautnSy  pnellamm  ejectaritm  Testm 
facielis  hnmentes  esse,sic  propemo- 
4iiim  cecinit  in  fabnla,  cni  titulns  est 
Rudens,  1.  4.  81.  '  Siccine  hTe  cnm 
«Tida  Tcste  grassabimnr  P*  Ibidem 
qooqae  1.  5.  6.  *  Uade  tos  ire  caa 
UTida  Teste  dicam?'  Horatins  Od.  1. 
5.  18.  '  Me  tabnla  saoer  votiTa  pa- 
rias  indicat  UTida  Sasp^ndlsse  po- 
tenti  Vestimenta  raaris  Deo.'  Aeroa. 
UTida,  madida.  madidns  eztrinsecns: 
«Tidtts  intrlnseciis.  Ptas.  I.  e.  hn- 
mescnot :  ex  qno  Terbo  fit  UTidas. 
Horat.  Od.  1.  5.  ts.  18.  «uTidaSas- 
pendisse  potenti  Vestimeota  maris 
Deo.'  Virgtl.  in  GaUo  10.  SO.  *  Uti- 
dus  bibema  Tenit  de  glande  MeaaK- 
caa.'  Itemm  Horat.  Od.  4.  5.  vs.  89. 
'  dicimns  integro  Sicci  mane  die,  di- 
cimus  UTidi,  Cum  Sol  oceano  subest' 
Varro  4.  de  L.  L.  *  Uvidam  es(,  qnod 
humidumy  et  ideo  ubi  id  non  est,  suc- 
cus  abest.'  Lamb,  De  humido  et  vri- 
do  dispiitantem  ad  honc  locom  Tidere 
est  Frauciscnm  Lnislanm  Parerg.  t, 
25.  Uav. 


Digitized  by 


Google 


T.  LUCRBTII  CARi    DB  RBBUM  NAT.  LIB.  I.       945 


bMt  libri  ■aoiMcripti :   qmbuieiiiii 

cime»ti«it  impreMi  Ventti  rece»- 

Utrea,  Vicetiniy  et  Lo9draeiBet:  at 

PiriMeaBes»  et  AMini  antiquiy  et  Flo- 

leatim,  E^tdmm  e&mMi  iu  §$U  Merf^ 

(lat.  rfiiyaai^aQtero,  id  e«t  explicatsi 

exleatttv  a  Terbo  4ispaitd»^    Sed  qaid 

si  dicaaiiis,  lefeDdDin  ease  diaj^imm^ 

•ev  di^pmtmf  Nam  A.  GeUiM  15. 16. 

oeUty  Tetere»  dixiMe  pm$mm  pro  pa»* 

nw,  i  ?erbo  poiirfo,  ot  ^oifie  iwawitai^ 

etjMiitf  eelit.   Itaque  PUntniB  ia  nu« 

lite  Olorioio  aintata  a  Tocali  in  e,  per 

▼if bi  compesiti  moraniy  diipwati  <yx<* 

iw  yro  rfiipanM,  i.  e.  diipaniii.  Om- 

niao  tic  Imm  doos  vertas  legeodoi  p»- 

to,  Peai^if^  Jhetifrag9  diepenea  (iive 

4iipemi)  i»  litUre  vutee^  Uvesetud ; 

udem  endetUi  in  §ole  eereectmt,  Lainb. 

Ditpmutrl  Qaidani;  candeHtL    lt% 

etiim  NoMOi.  G^.   Virg.  in  6.  *  alin 

piiKlaotiir  ad  ventoi.'  Fab.    Aliqni 

Hbri  MNdea^i.      Alii  diepeata  ex  A» 

Otilio  lib.  15.  c  15.    Qal  obaeryat 

pmmi  a  jNmde»  et  cnm  prapotitioDe 

exfetiwmy  non  earpaaiam,  a  veteriboi 

M;  Pkntpmqae  in  Mil.  Olor»  9.  4. 

<^  et  7«  icribere  '  Credo  ego  isthec 

•lemplo  tibi  esse  eaBdcim  aeUfttiiiu 

^tfa  portaTOy  PiipeMli  nmnibni  pa- 

tibalQmcnm  kabebis.'    Eadem  Ser- 

rim  ad  rn.  484.  Ub.  1.  iEn.  At  dispem- 

<e  agaoecit  Nomoi  in  voce  Sereeea. 

iMbimis  aatem  hos  duoi  verins  tta 

legnidoi  censet,  Denique  fiaeiifrag^ 

^Upeum  ia  Ziilere  teetee  C/veseioily  em* 

Um  eaadeidi  {»  SelU  eereeemtt,  Creecb» 

Ita  diseMim  MsiL  haneqae  lectionem 

caai  Oiphanlo  contra  OeUinm  et  Ser* 

viam  defendit  VoMiui  de  Analogki 

3.  26.  Hoo. 

Sermeiaii]  L  e.  siccantury  nt  iater- 
pretatoT  Non.  Marc  ex  q«o  verbo 
'iere&itas.'Ii«m6.  avfalMrrot,  ia  ve- 
teri  onomastico  Vuleanil.  a  *  sereOy' 
luide  *sepeB«i.'  Orlgo  enim  vods 
Uthue  a  Grmca  (cp^  seu  (n^.  Fab. 
Skeanlnr ;  quod  serenitas  sicca  sit : 
^  VirgiUus  docte  in  Georg.  1. 46. 


i>eipfc.e<rar.Clai. 


*  Unde-  sarenas  Ventus  agat  nubea.' 
I.  e.  Siccai.  Idem  alio  in  loco  Oeorg, 
S.  197.  *  Atqoe  arida  differt  Nobila.' 
Creeek.  Vido  Oiphaniaai.  Sed  et  Tur- 
neb.  Adv.  6. 14.  et  25. 1.  Bac. 

St8  Persederil]  In  ^eatibui  in  li- 
tore-inapeniii»  ied  diipaniis»  atqno 
eapUcatls  inbmserit.  Iiomi^.  Penetra- 
rit)  ien  inhsieffit,  imbaerit.  Fab. 

MO  Fi^fvrt^  meiu]  Neque  quo  pacto 
hamor  fagerii  meiUf  L  e.  propere  ab- 
ierit  ob  calorem,  sen  per  calorem  so- 
Us.  Slc  autem  reposnimas,  auctori- 
tate  librorum  maniiscriptornro  freti. 
nam  vnlgatt  babent  mebu*  Lamb. 

JEttu]  Sic  vetns  codex.  noo  aslM. 
Gif. 

»19  MviHe]  MattnaHMarull.  Gif, 

HuUU  eeHe  redeuHiib.  an,]  ExprM- 
sit  vim  Ormci  noBMais  ^vovr^,  qnod 
omwm  significaty  dictui  quasi  iu  seip- 
anm  redieni,  tanquam  circulus  qni- 
dam.  sic  Virg.  /En.  8.  47.  *  Ex  quo 
terdenis  urbem  redeuntibus  annis  Aa- 
canitts  clari  condet  cognominis  Al- 
bam.'  Horat.  Sat.  2.  2.  83.  *  Sive 
dkm  fOTtnm  rediens  adveaerit  au- 
noi.'  jLawfr. 

QMta  eiiam  muUU  tvOe  redeuntibue 
mmU]  Mihi  ma&ime  piacenty  si  lega- 
tnr,  Qitiii  etiom  mniHe  iliai  redeKN^i^ 
oaiiis.  Idqoe,  nt  venustios  et  con- 
cinnio»  eit,  ita  et  elegantiores  horoi- 
nei  probatiiroa  iatis  confido.  Enror 
natuft  est  ex  geminatione  rev  S  in 
muHit,  more  imperitorum  Ubrariorum. 
Fab.  Muitum  Marnlhis.  MmUU  olim 
Faber.  Varia  vis.  11.  congerit  exem- 
pla ;  Annulns  viz.  in  digito,  Vomer  in 
agrii  attennatur ;  Ontta  lapidem  ca- 
vat;  Pavimeataatterantnr;  JEreas- 
que  etiam  itatoai  crebro  taeto  detri- 
ta«  conspicimua.  Ab  hii  oronibai  ita 
d^tritis  corpore»  qumdam  particulm 
recedunt ;  qni  vero  istas  viderit,  ocn- 
los  babebit  longe  acntlores  quam 
*  AqnUi  ant  serpens  Epidaarins.' 
Creeeh,  Hmc  lectio  ii  retiaeatia',  m- 
Ue  amni  iignlficabunt  annoi  ioUjres. 
Sed  noB  eit  improbanda  emendatio 


Lucrei. 


S  O 


Digiti 


zedbyGoOgle 


916 


NOTi£   VARIORUM   IN 


Fabri  et  VoMii,  •Njr,  qn»  tameo  nnl- 
lint  Ms.  anctoritate  confirmatnr.  Hav. 
Egregie  olim  Fal>er.  Sed  mera  con- 
jectura  ett.  mUm  aimo$  Lncretins  vi- 
deri  potest,  tam  ditlincte  dictos,  op- 
potuitse  amaiUs,  qui  volvnntnr  tn  di- 
gUis,  et  nugniQt  anno$y  otioso  alias,  ac 
nnllins  momenti  Epitheto,  dicit  infra 
▼ers.  1028.  sed  propriae  ac  primtB  ip- 
sins  nominis  notioni  intentus.  Annus 
enim  non  nisi  circnlum  qoendam  ad- 
eoque  temporis  qualemcnnqne  perio- 
dnm  certam  signifieasse  ab  ioiUo  vi- 
detur.  Preig* 

S13  Subter^  Significat  snb,  ut  no- 
tum  est.  Junge  boc  verbom  cum  dic- 
tione  superiori,  mullum:  ut  poeta  di- 
cat  multnm  subtertennari  dum  gesta- 
tnr  in  digito.  In  haoc  sententiam 
canit  Ovid.  *  Ferrens  assidno  consn- 
mitnr  annnlus  nsn.  Interit  assidoa 
▼omer  adancos  bomo.'  Piu$,  Qoa 
parte  camem  tangit.  Lamb, 

Habendo]  Dnm  habetnr:  dnm  est 
in  utn  frequenti.  Huic  astipulatnr 
Maro  in  Oeorg.  S.  215.  *uritque 
videndo  Foemina.'  Itom  in  Bucol.  8. 
71.  *  Frigidus  in  pratis  cantando 
rumpitur  angois.'  i  e.  dum  videtur : 
dum  incantatnr.  Ptat.  Dum  babetnry 
dum  gestatnr  in  digito.  sic  illnd  Virg. 
Georg.  3.  215.  *  nritqne  videndo  Foe- 
mina.'  Lamb,  Dum  fertnry  dnm  ge- 
ritur;  passivtD  significationis.  Virg. 
Georg.  3«  454.  *  alitur  vitium,  vivit- 
qne  tegendo.'  i.  e.  dom  tegitor.  Ita 
Lucret.4. 1062.  *  inveterascit  alendo :' 
dum  alitnr.  Fab.  Dum  geetatur.  Pas- 
tiv«  significatioois ;  Virg.  Georg.  3. 
455.  *  Alitur  vitium,  vivitque  tegen- 
do.'  1.  e.  dnm  tegitur.  Lncret.  4. 1062. 
'  Inveterascit  alendo.'  i.  e.  dnm  ali- 
tnr.  Creech.  Virg.  Georg..2.  250. 
'Sed  picis  inmorem  ad  digitps  lentit- 
cit  habendo.*  et  3. 169.  *  ETqoos  ant 
pecori  malint  snbmittere  habendo, 
Ant  aris  servare  sacris.'  Preig. 

Zl^  StiUicidi  ca$us]  Festns  :  <Stiri- 
oidium,  qnasi  stillicidium,  cum  stillae 
eoncretae  frigore  cadnnt.  Stiria  enim 


princlpale  ett,  ttllU  demiantinn.' 
Qnod  antem  ad  tententiam  nttiBety 
eam  lib.  4.  nberiut  traetavil  io  extr. 
VB.  1280.  <  Nonne  videt,  etiam  gnttat, 
in  tasa  cadenteit,  Humeris  longo  in 
tpatio  pertnndere  taia?'  eaodem  tie 
Cherilnt  malus  poeta,  de  qno  Horat. 
epist.  ad  Angnst.  vt.  233.  *  Gmitnt 
Alexandro  regi  magno  fnit  ille  Cbe- 
rilus,  incnkit  qni  versibns  et  male 
natit  Rettnlit  acceptos,  regale  no- 
misma,  Philippos :'  banc  igitnr  eaa- 
dem  sententiam  sic  Cherilns  ille  eom- 
plectitnr:  nhpar  iwXiah^t  ^atfis  tfians 
M^X^»  ct  Ovidius,  quem  qnidam 
viri  docti  alternm  Cherilum  esse  vo- 
lunt :  ^  Gntta  cavat  lapidem  non  vi, 
ted  8»pe  cadendo.'  Lamb, 

316  OceuUe']  Servius,  nt  ezplicet 
illnd  Virg.  Georg.  1.  46.  ^et  snlco  at- 
tritus  splendescere  vomer,'  hnnc  ver- 
tnm  adhibet,  quodque  videtur  elegan- 
tiut,  legit :  occuito  deerefcU  vomer  im 
arvo,  Hav. 

Decre$cit']  Diminuitur,  evaDeidi. 
Ovidiut.  '  Interit  attidaa  vomer  ad- 
nncnt  hnmo.'  Ptiit. 

316  Strata  vtarvm]  Strmtm  rianam 
tlc  dictnm,  ut  *  snprema  montiam/ 
'clansa  domornm,'  ^vanarernm,'  *a- 
mara  cnramm,'  et  similia,  qn»  aota- 
vimns  in  comment.  Horatianis.  Virg. 
JEn,  1. 426.  '  Miratur  portas,  strepi- 
tumqne,  et  strata  viarum.'  Laiii6.- 

317  Porta$propter]  'AMurrpofi^.  prop- 
ter  autem  valet  prope»  portas  porro 
urbium  intellige.  Lamb.  Snpr.  vs. 
91.  *  Hnnc  propter.'  Ad  ea  qnte  boe 
loco  notant  Lamb.  et  Fab.  adde  Tor- 
neb.  Adv.  22.  cap.  28.  ad  illnd  Virg. 
JEn.  3. 351.  *  Scceaeque  amplector  li- 
mina  portae.'  Preig, 

•  318  Signa]  Quae  collocabaatnr  in 
portis  nrbinm:  quaeqne  talntabant  et 
qui  peregre  proficiscebantnr  et  q«i 
peregre  redibant.  Collocabant  et 
patroui  statuas  in  figoram  et  forraam 
suam  conformatas  pro  valvis  aediam 
suarum,  nt  eas  clientes  venerarentvr 
et  oscularentnr,  si  quando  illi  soi  co- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETJI   CARI    DB   RERUM   NAT.   Llfi.   I. 


947 


ptBBi  £Merenon  postent,  nt  notat  Al- 
ctatns  rap^frfm  jnriSf  8. 19.  Larnb, 

Signa  mmim  dextras]  Ridicnle  Piun 
ia  AnneC  post  c.  v.  expooit  de  ferre- 
nenlU  ostinm  polsantibns,  effigiem 
banuuiam  vel  ferinam  babentibns, 
qood  idem  et  in  Notis  snis  ad  Lncre- 
tium  incolcavit,  aliquid  tamen  in  fine 
videna,  quom  ad  simnlachra  numi- 
num,  portarnm  et  nrbinm  presidum, 
potius  censet  referendum ;  quod  et 
praeter  alios  docet  Tumeb.  Adv.  18. 
6.  et  25. 1.  Legitur  et  mttmu  txtrmty 
qnod  Ed.  Bas.  in  margine  etiam  ag- 
noseit.  quod  significaret  eam  manuum 
partem  qu»  in  signis  ex  vestimentis 
prominere  videbatur.  Nam  certe,  li- 
cet  plus  religionis  et  bonoris  in  dex- 
tra  simulacri  manu,  tamen  pr»  mol- 
titndine  salutantnm  etiam  laeva  ma- 
nns  minui  necesse  babuit.  Imo  et 
barbam  et  mentnm,  et  quodcunque 
vestibns  eminebat,  prshendebant ; 
uti  singulari  loco  docet  Cicero  4.  in 
Verr.  cap.  40.  de  Templo  Agrigenti- 
no :  *  Ibi  est  ex  »re  simolacrum,  ip* 
sius  Herculis,  quo  non  facile  quid- 
qnam  dixerim  me  vidisse  pulcbrius, 
tametsi  non  tam  multum  in  istis  rebus 
intelligo,  quam  muita  vidi ;  usqne  eo, 
jadices,  ut  riclnm  ejus  ac  mentum 
panllo  sit  attritios,  quod  in  precibus 
et  gratulationibus  non  solum  id  ye- 
nerari,  vemm  etiam  osculari  solent.' 
Hov.  Legunt  quidam  mamu  extras 
pTo.exier€$:  hoc  est  marcoius  ferrens 
ostiarios :  qui  fignratus  in  similitndi- 
nem  manus,  et,  ut  nunc  fit,  nsnm  pul- 
taodi  foribus  praestat.  Extraa  pro  ex» 
teraa  dicimos  sicnti  dextrae  pro  dex- 
tera»,  Snnt  qoi  refemnt  ad  statnas 
formatas  in  similitndinem  babitns  pa- 
cificatoris  :  qnt  porrecta  manu  dex- 
tm  pacera  largiri  videbant:  snper 
qna  re  Qointilian.  et  Papinianas  Sylv. 
1.  16.  ^  Jnvat  ora  tneri  Mista  notis 
1>elli  placidamque  gerentia  pacem.' 
Tale  etiam  ahenum  hodie  pacificato- 
rem  agens  Tisitur  in  foro  Ticinensi : 
quem  regem  censorem  vulgo  dicunt, 


quae  appeUatio  Trajano  vel  Antonino 
quadrat.  Erit  Lncretii  sensus :  qutB 
signa  abena,  hoc  est,  aerea  simulacra, 
ostendont  manus  dextras,  quas  por- 
rigunt  ad  pacem  indtcandam :  se  sa» 
lutantnm,  qni  osculantinm  et  con- 
jnnctione  manns  salntem  reddentinm 
eontaclu,  ostendunt  tacite  aevo  carpi 
et  attennari :  quoniam  sentimus  quod 
deereverant ;  sed  quando  et  qua  in- 
jnria,  minime.  Ptui.  Quas  oscula- 
bantnr  qni  ex  nrbe  exibant,  et  qui 
peregre  in  urbem  redibant.  Lamb» 
IntelUgit  Beorum  tntelarinm  signa, 
quoram  manum  dextram  qni  exirent 
ex  nrbe,  et  qui  ingrederentnr,  oscu- 
lari  solebant,  idque  boni  ominis  caosa. 
neque  tamen  uilus,  quod  sciam,  vete- 
ris  scriptoris  locns  ad  id  demonstran- 
dum  affertur;  sed  ila  res  describitur, 
ut  minime  dubia  videri  debeat.  Cur 
autem  dextram  potins  oscularentur, 
quam  l»vam,  habes  Varronem  qui  do« 
ceat  in  excerptis  ex  Servio  in  £n.  1. 
Fah.  Extras  in  margine  apponit  Gi- 
fanins,  forsan  pro  exertas  aot  promi- 
nentes :  sic  apud  Lucretium  lib.  4. 
vs.  278.  extraria  lux  pro  extemay  vel 
extrinseca.  Versom  seqoentem  non 
agnoscit  B.  Crtech, 

B19  Sofe  Sfdutaidum  taehL\  Hnjns 
salutandi  moris  infinita  sunt  apud  La- 
tinos  scriptores  exempla :  ex  qnibus 
licet  pauca  degnstemns.  Cic.  epist. 
ad  Brutiim:  <  Htec  scripsi  in  ipsa 
tnrba  matntlnae  salotationis.'  Qo. 
Frater  dc  pet.  consnl.  *  Dednctoram 
officinm  majus  est,  qnam  salntato- 
rum.'  Virg.  Georg.  2.  462.  *  Si  non 
ingentem  foribns  donms  alta  snperbis 
Mane  salntantnm  totis  vomit  sedibus 
undam:  At  secnra  quies,  et  ne»cia 
fallere  vita.'  Mart.  4. 8.  *  Prima  sa- 
lutanteis  atqne  altera  distinet  hora, 
Exercet  rancos  tertia  causidicos.' 
Lam6. 

320  Sani  detrtta]  Sic  conjectnra 
dnctns  scripsi.  In  libris  fere:  sint, 
Gif. 

Cum  sint  detr.]  Sio  habent  omnes 


Digiti 


zedbyGoOgle 


948 


NOTiB  VARIORUM   IN 


Ubf i,  et  Telem  et  recestlorM.  N«b« 
mtlll  taroen  «nm  mmt  dHriia  legi  to* 
liint.  Lamh* 

Smt]  Ez  ofniiibas  librit  ita  tcripfit 
Lambiniit.  Sumt  ex  eoojectunt  Oi-. 
lanieB,  nt  et  pratludU  pro  fnwelmiU 
V.  ft2S.  Cre^eh, 

Dtiriid]  Siroiliter  PhilostrattM  in 
Meroide:  9§ptrpb{tctt  (ita  emendat 
Rutgcn.  Var.  Leet.  c  5*)  Hh  adr^  6 
XlpiWf )  KtbL  vii  A/is  ol  ^iXci^prri»  tw^  Kmi 
oi  e*l>paiytt6ftmti  rk»  ti^x^  Iff^cCx"^ 
T^  •KBovf  •  Ha», 

822  Inwida  praebmi]  Sio  habent 
codices  scripti,  Vatic.  Bertin.  et  ty* 
piB  excnai,  Vicetlni,  Parisientet,  Ve« 
Dcti  anticfoiorcs.  alii  miiiui  rectey 
praeludit,  sententia  antem  hujnt  loci 
est:  natura  invidit,  atque  ademit  vi*. 
dendi  facnltatem,  qoiB  corputcnla 
di*cedant  in  quoqoe  tempore  ex  illo- 
ruro  cneornm  siraolacremm  maMbnt. 
Lamb, 

Intida\  Qu»  nobis  hanc  sni  cogni- 
tionem  invidit.  Fab* 

Praelaaii]  Quidam  Teteres  et  Vulg. 
praeladiL  Qif. 

S23  Pmtrema^  qtuBem^,  Ife,]  De- 
■ique  monet  Tst.  7.  rebus  paulatim 
crescentibus  apponi  quasdam  parti- 
cttlas  corporeas,  ab  iit  iterum  de- 
cretcentibtit  dotrabi ;  eat  vero  parti- 
culat  oculnro,  ne  quidem  acutissi- 
mum,  intueri;  et  demum  concludit 
potte  etse  qoaedam  principia  corpo- 
ram  qnsB  adem  oculorvDi  fugiant. 
Ha^c  omnia  brcTiter  Epicurut  in 
Epitt.  ad  Herodotum :  ww  re  lUytdos 
pik  c2wu  mpi  itr6fMvs,  (Democritut 
maximat  potte  ette  atomot  existimau 
bat)  et,  o^5^orc  yow  ^tropas  A^Oti  aiff* 
O^ci.  Creech. 

324  ilfodiim]  Mensaram.  Proper- 
tins  eo  versiculo  2.  12.  SO.  *  Verus 
aroor  nuilum  novit  habere  modum.' 
Ptas. 

JIMeratim]  I.  e.  modice,  et  mode- 
rate,  et  sensim.  ita  (inquit)  res  na- 
tnrales  crescunt,  ut,  quid  quotidie 
accedat,  cemere  nemo  postit.  Lamb. 


126  Camteatm]  QoemadnMKlimi  dki- 
mur  ociiltniii»  attesi  etmtendere^  com 
quippiam  defixis  oculis  et  acerrimo 
obttttn  aspicinns,  ita  eontentam^  i.  e. 
intentam,  et  acerrime  defisam  oculo-' 
rum  aciem  Latine  dicimus.  Sinili 
modo  uturpantnr  a  Latinis,  conten- 
dere  nervot,  vocem,  fideia,  seu  chor- 
dtS)  pro  intendere,  Idem  Locr.  inlra 
IUk  4.  801.  '  £t  quia  teonia  snnty.iusi 
se  contendit,  acute  Cernere  noo  po- 
tis  est  animus.'  ihidem  pancis  post 
vtfsibtts,  Ts.  807.  *  cootendere  se, 
atque  parare.'  Vide  snpra,  ad  itlnm 
locnm,  vs.  68.  *  mortaleis  teiidere 
contra  Est  oculos  aosns.'  Lamk* 
Qnantnmvis  intenta.  Fak, 

326  JEva  maeieque  eenaemU]  Hiinc 
locnm  Lncrellns  ex  Pacuvii  PeribotA 
imitalos  videri  potest.  *  Corpus  me- 
um  tabe,  mo&rore^  errore,  marcore 
senet.'  Sed  IIm  pro  errare  legeodam 
est  eegroref  qna  voce  in  6.  et  aiibt, 
nsus  Lncret.  Fab» 

327  Nec,  wure  qnM  impendeMt]  Sic 
habent  tres  libri  mannscriptiy  qutbns- 
cam  consentiunt  vnlgati,  Partsienses, 
utriqoe  Veneti,  Florentini,  Vicetmiy 
Lugdnnenses.  Postremo  hanc  lectio- 
nem  agnoscit  Pomp.  Festns  in  voce 
iMsciM.  Dictnm  est  antem  *  impen- 
deat  mai-e/  pro  ^  impendent  mari/ 
sen  '  in  mare :'  et  ita  Terent.  Phorm. 
1. 4.  2.  <  Ita  nnnc  imparatnm  tnota 
te  impetMleBt  mals.'  Lamk. 

ImpendmU  mare']  Ita  legendnm,  pro 
impendent  mari.  Terent.  *  taata  te 
impendent  maia.'  Ita  Piautns  et  Ln- 
ciiius.  QnamobremerrasseFestnmar- 
bitror  in  MB|Cum  hsec  scribit :  me  pro 
mihi  dicebant  antiqni,  ut  Ennins,  cnm 
aitlib.2.  'Si  qnid  mefuerit  knmani- 
tu6,  et  teneatis.'  et  Lucilios :  *  Nnncad. 
te  redeo,  ut  qus  res  me  impendet  aga- 
tur.'  Male ;  nam  prius  illud  exemplum 
nii  probat,  cum  Latini  omnes  non  mi- 
nns  recentiores  quam  Totustiores  di- 
canty  ^  si  qnid  iUo  homine  fneri  t/ '  Quid 
me  fiaty'  &c.  qnod  Interpres  Ter.  expU- 
cabit*  Potfeeriot  antemy  niliiio  etiam 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   GARI    DR  RERUM   I4AT.    LIB.  U 


di» 


tnpliin;  cim  ia  lioc  Locretii  loco 

legamns,  mca  hnptitdent  mart,   Pr»- 

t«rea,  qQod  plane  ejnsdem  modi  est, 

dicelMDt,  '  exitiain  instat  lllot.'    £a 

tll^  anctorem  locvpletem  in  PcenolOy 

4.S.96. '  Dii  inmortales  menmhenim 

lemtam  ▼olant,  et  knnc  disperdi- 

tom  leDonem ;  tantmn  eum  instat  ezl- 

tii.'    An  ibi  dixerit  Festui  emn  esse 

io  dandi  caso  ?    Moz  dixit  vtuo  ioky 

id  est,  qai  arrodit,  exedit,  Scc.  V. 

Oell.  qni  hanc  locam  respexit  Ub. 

16.  cap.   6.    Fafr.      Pro   impendeni 

maru   Simlliter  «Instare  illam'  Ve- 

teres  dieebanty  at  Plaatos  in  PmnnlOy 

'  Tantam  eam  instat  exitiL'  Cruek. 

Veeeo]  iDcitaate  Tescendi  appeten- 

tlaiD.  vel  sineqao  vesci  non  posso- 

iDos  laote  et  jacoade.    Hinc  iUod  a 

Plioio  per  tersissimam  aaaominatio- 

nem  prolatam :  *  Homanior  vita  degi 

0OB  potett  sine  sole  et  sale.'  Senrias 

exponens  iUad  Maroniannm  tnOeor|f. 

1. 176.  <  Et  yescas  salicam  frondes :' 

c«n  debaisset  ialerpretari  natrimea* 

to  accommodas  et  eilwrias,  siccas  et 

leoeras  expotnit :  qaod  non  dissooati 

ot  perperam  Scnriomastyx  accepit. 

Sed  passas  froades  per  ca  verba  slg- 

Dificiire  Totalt  Serfios :  qam  de  Tiri- 

ditate  deqnc  aridltate  particlparent, 

hoc  est,  mediam  qnandam  Inter  re- 

centes  et  obsaletas  saporis  bonitatem 

retiDerent.    Cum  per  teaeras  virideti 

Senrins  iatellifere  volaerit,  per  sic- 

M  et  teaeras  simol,  qam  neqoe  es- 

•eat  recentet  et  arids,  sed  in  hyemls 

pabala  reaerratat :   at  et  hodie  ierl 

Mlet.    OeUiaaa  verba  ex  16.  *  Ve 

particnlat  sicnt  qaaedam  alia,  tum  in- 

teosioaem  signiicare,  tam  minotio- 

Dem.     Nam    vetiit    ei    vebemens, 

altemm  ab  «tatis  auignitadine  oaai- 

po^m    elisaasqoe  est,  alterom  a 

Dientis  vi  atqae  iaipeta  datar.   Vet- 

cnm  vero  qnod  ex  ve  particula  et 

esca  copalatom  est,  atriasque  di- 

versm  slgnificatSoBis  vim  capit.    AU- 

ter  enlm  LaciUas  vescam  appellat 

com  edendi  faatidio :  attter  Lacret. 


abedendi  incitamento.'  Vescnm  pa- 
paver,  at  sentiOy  Maro  vooitavit  ab 
edendi  Castidio  potios  qaam  ab  inten- 
tione ;  quoaiaro  si  adhibeatur  cibis» 
ilUberale  esse  consnevit.  Poropeine 
vetcam  scribitnsarpari  pro  fattidioso 
et  edace,  tt  in  hoc  loco  Pompeiat 
vescnm  exponit  pro  edaoe,  h.  e.  ero- 
dente  ac  attenaante  scopnlos :  qaod 
cnm  OeUio  aon  convenit.  Cnm  rh 
ve  dictioni  aiicni  prisci  jangebaat, 
parvnm  qaid  significaliaatt  qaod  iit 
docet  Ovid.  in  Fast.  *  Vegrandia 
farra  coloni  Qum  male  creveront, 
vescaqne  parva  vocant.'  nade  mdet 
Vejovis,  parvi  Jovis.  Ovid.  *  Sic  Ve- 
jovis  sedem,  ^em  aon  magni  snt- 
pieor  etse  Jovis.'  Itidera  vescali 
gractli  eerpore  dicantor.  Oves  ve* 
graadet  Varro  in  R.  R.  pro  gracilea- 
tb  et  irobeeiUUHis  vocavlt.  *  Ves- 
com '  corput  ia  PUnio  7.  macUentnm 
ett.  *  Corpore,*  inquit,  *  vesco  esae, 
sed  exiniiis  viribns,  Tritannm  in  gla- 
diatorio  lodo  Samnttiam  armatnra 
celebrenu'  Snnt  qai  io  PUnio  oiacos 
tcribaoty  nec  insdte  prortns.  Corpas 
vescnm  est  pondere  carens  et  adipe : 
sed  nervosnm  et  torosam:  quale 
Ovidiannm  foiatedidicimas:  qol  tic 
ceeinit  ia  amoribas:  <  Poodera  aon 
nervis  eorpora  aostra  carent.'  £t 
alibi.  *  Loagas  amor  tales  tenaavit 
corpns  in  atas,  Aptaqae  sobdncto 
poadere  membra  dedit.'  Nervotam  et 
mascalam  eraCionem,pliisponderisha- 
bmitem  et  lacertorom  qaam  pingne- 
dinis,  i.  e.  snperfloitatis  oratoriae,  vea- 
calam  Sidonias  sic  appellat ;  '  Noo 
tantnro  dietio  exostis,  tenera,  deloffl- 
bisy  qaantnm  vescaUy  torosa,  et  quasi 
matcala  placet.'  la  expetitione  co- 
jas  dictionis  in  commentartolo  nostro 
ia  ApolHnarero  mimro  dicta  quam 
mifai  non  satisfacio.  Pncs. 

Sale]  Ab  uodit  roaritimis,  Virg. 
pro  mari  Ma.  i.  80.  *  £t  spamas  salis 
SBremebant.'  Piue, 

Veeeo  mW]  *  Vetcos'  (inquit  Fes- 
tiu)  *  fattidietat :  ve  enim  pro  pa« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


050 


NOTiE  VARIORUM   IN 


ftllo  atebantar.  Lacretins  Tescom 
dixit  edacem,  cum  ait,  '  Nec  mare 
qa«  impendent  Tesco  tale  saxa  per- 
esa."  Hactenas  Festas.  significat 
aatem  iile,  vescam  talem,  seo  sal,  a 
Lacretio  dictam,  qoia  saxa  peredat, 
et  minaat,  et  coasomat.  Gell.  lib.  16. 
'  Veseam,  qaod  ex  ve  particala,  et 
esca  copolatom  est,atriasqae  diversas 
significationis  vim  capit.  Aliter  enim 
Locretias  vescum  salem  dixit,  ex 
edendi  intentione,  aliter  Lacillius 
vescom  appellat  com  edendi  fastidio.' 
Lamb,  Fie,  Particnla,  sicot  qoaedam 
alia,  tam  intentionem  significat,  tom 
minationem.  Sic  Vescom,  qood  ex 
ve  particola,  et  esca  copolatam  est, 
utriasque  diversae  significationis  vim 
capit:  aliter  enim  Vescom  salem 
dicit  Lacretios  ex  edendi  iotentione, 
aliter  Locilias  Vescam  appellat  con 
edendi  fastidio.  A.  Oell.  16.  5.  Ln- 
cilii  verba  laodat  Nooios  Marcellos. 
Veicumy  minotam,  obscoram.  Locilios 
lib.  S6. '  Qoam  fastidiosom  ac  vescom 
com  fastidio  vivere.'  Ubi  addit  ex 
Virgil.  Oeorg.  S.  *  Nec  vescas  sali- 
cum  frondes.'  Item  ex  Afranio  in 
Sororibos.  *  At  paer  est  Vescis  im- 
becillos  viribos.'  Festos.  Fetciis  fas- 
tidiosos,  Ve  eoim  pro  posillo  ote- 
baotur.  Plin.  7.  30.  '  Corpore  vesco 
sed  eximiis  viribos  Tritanom.'  Ovid. 
Fast.  3.  445.  <  Vegrandia  farra  co- 
loni,  Qnas  male  creveronty  vescaqoe 
parva  vocant.  Vis  ea  si  verbi  est, 
ciir  noQ  ego  Vejovis  aedem,  ^em 
non  Magni  suspicer  esse  Jovis?* 
Creech.  Ad  edacitatem  pleriqoe  re- 
feront,  at  et  Virgilii  commentator 
Jonins  Philargyrios  ad  OeorK.  t. 
175.  «  Sed  vide,  ne  vescas,  appetl- 
biles  dixerit.  Locretius  certe  pro 
edace  posoit,  ot,  *  vetco  sale  saxa  per- 
esa.' '  Sed  rectias  Oronovius  Pater 
vescom  exponit  vietam,  molle,  sob- 
tile,  gracile,  qaale  est  sal  tive  talom 
maris,  qoem  vide  ad  Livii  SS.  48. 
Hav,  Virg.  Oeol>g.  8.  176.  '  vescas 
talicum  frondes:'  dixit,  et  Oeorg.  4. 
13 1.  *  vescom  papaver;*  ibi  siccas 


et  teneras,  hic  papaver,  qao  veaci- 
mar,  explicat  Servios.  Preig, 

Perern']  Circomqaaque  attrita,  cob- 
sompta:  Maro  ^n.  1.S9.  ^  Amor  qoot 
tabe  peredit.'  Piu»,  Qoalia  descri- 
bit  etiam  Ov.  Met.  11.  784.  '  et  e 
scopulo,  qoem  raoca  sobederat  anda, 
Decidit  in  pontom.'  Ha». 

828  Qmul  qu^que]  Qatfque  Gif.  Slc 
legendum  ex  anctoritate  triom  libro- 
riim  mannscriptorum.  Sic  panlo  ante, 
321.  <Sed  qusB  corpora  deeedantla 
tempore  qnoqne,'  &c.  Lamb, 

Poma]  P9s$et,  Oif. 

329  Cerporibus  c«m]  Caecis,  i.  e. 
&op^otf,  seu,  qntB  non  cadont  sab 
sensnm,  et  qoas  ceroi  non  possant 
Lamh, 

Gerii  res]  Recte,  ^erii»  non  gf- 
nit,  vet.  codex.  et  inf.  2.  166.  Gif, 
I.  e.  res  adraioisCrat,  et  moderatar, 
tanquam'  imperatrix.  ted  fortasse  le» 
gendom  gemt,  i.  e.  gignit :  quod  ver- 
bom  Locretio  est  ositatissimani.  Ve- 
rantamen  niliil  motandom  censeo. 
Lamb,  Non  opas  est  nt  kic  soum 
gemt  iacolcet  Lanibioas,  cum  sit  imi- 
tatio  illias  Enniani  apnd  Fettom: 
'  Cnm  magno  strepitn  Volcant  ventot 
gerit  rem.'  Eodem  hoc  vertn  Mt. 
pro  eaci»  habet  cmtU,  qaod  non  est 
probandum.  Hav, 

SSO  Nectamenmtdique]  Nancposl- 
eaquam  docuit  esse  corpora  priraa, 
aggreditar  ad  ostendendnm  esse  io- 
aac.  Et  primom,  a  mota  e  loco  ad 
locom,  quem  Oraeci  ^op^  nominant, 
probabit  esse  inane.  Non  tamen  (in- 
quit)  omnia  constipata  et  condensata 
sont  corporibus.  Lamb,  Supra  pro- 
bavit  esse  corpora  prima,  eaque  mi- 
rae  cojasdam  exigoitatis,  quae  soU 
snnt  rerum  principia;  nnnc  probat 
esse  Jnane,  Ceterum,  qnod  tamen 
multi  existimant,  inane  non  est  prln- 
cipium,  uon  magis  quam  privatio. 
Fab,  Supra  probaverat  corporea 
qnaedam  esse  principia,  jam  aliam 
rem  aggreditur,  et  vss.  6.  docet  in  om* 
ni  alind  plane  esse  praeter  Corpat, 
viz.  Inane :  Istud  antem  inane  defi* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  CJtRl   DB   RBRUM   NAT.   LIB.  I.       951 


Bit  locnm  intactaniy  et  vacantem: 
«patinm  tis.  qaod  neque  tangit,  ne- 
qne  tangitar,  quod  neqne  agere,  ne« 
qne  pAti  petest  SicS.  813.  'Pla- 
garum  qoia  sont  expertiay  sicut  inane 
e&t.  Qfiod  manet  intactum,  neque 
abictnfnogitarhilam.'  CreecL  Qoam 
Epicnri  doctrtnam  fatilem  putat  Bpi- 
granunatarios  Automedom  lib.  i.  An- 
tbol.  c&  ydfwy,  ToSr*  Mts,  <ro^s  lcrft* 
lAdnpf  9'  *EwiKOVpov  Haffow  Ucw  rh  itmibp  ^ti» 
rw,  Kol  ritfts  «d  /AoMtScf .  '  Ha^c  sciens 
sapis  satis :  nec  opas  Epicnri  inane 
inqnirasy  qoidve  sint  atomi  qnaBras,' 
Hao. 
8tiftaa\  Densata.  Lunb. 
asi  Namque  est  tn  relms  ijune]  Per 
siana  hnjus  ioci  imitatio  notabilis  est, 
in  ipso  Satyra  1.  principio, '  O  cnras 
boniinom,  O  quantam  est  in  rebus 
inane !'  Stoicomm  hoc  proprium  fa- 
isse  videtor ;  sic  enim  et  Seneca  Vir- 
gilianam  iilam  eqai  fortis  ac  generosi 
descriptionem»  Georg.  S.  75.  et  seqq* 
aapienti  sno  accommodat,  Kpist  95. 
ot  et  formicarnm  discarsantiimi  «t  in 
mngvsto  laborantiam  imaginem,  quam 
eahibet  poeta  J£n.  4.  404.  exerciti- 
J>tts  erectis  vexillis  enntibus,  in  Praef. 
Controversiarom.  Preig. 

$32  Cogmoese]  Comimttu  B.  et  vs. 
4M.  /iiprol>eB.  Creeeh, 

SS5  QuMpropter  loeiu  ett  inL']  Cum 
corpns  et  inane  Inter  se  sint  contra- 
ria ;  qnidqnid  autem  tangit,  et  tan- 
giiar»  sit  corpos ;  seqoitur,  nt  inane 
^t  iniactam  quiddam,  i.  e.  locus  in- 
tactos,  sen  locus  sine  corpore.  Inane 
aatem,  locus  non  est  simpliciter.  naro 
locnsy  iocati  locns  est  ergo  corpore 
non  vacat.  at  inane,  ex  Epicnri  et 
Democriti  sententia,  ita  debet  eMe 
eorporis  expers,  nt  corpora  prima, 
aea  primordia  rernm,  niliil  in  se  ba- 
beant  inaniSy  ant  vaeui,  hoc  eat,  sint 
aoUdissima.  Itaque  Arist.  lib.  4. 
fiter,  hepods,  inane  ait  esse  locum,  in 
qno  anilum  est  corpas:  et  eodem 
lib.  T^  kcy^,  i.  e.  inane,  dicit  esse  rov 
g^lutTos  Mrnmoy  i.  e. '  corporis  spa- 


tium :'  et  Lacret.  t.  818.  *  Plagarnm 
quia  sunt  ezpertia,  stcot  inane  est : 
Qnod  manet  intactnro,  neque  ab  ictu 
fungitur  hilum.'  Jungitur  autem,  i.  e. 
patitar.  Lamb,  Definit  quid  slt.  In- 
ane,  inqnity  est  locns  intactns  et 
vacans,  sine  qno  nil  gignit  natura ; 
naro  absque  meatulis  et  exiguis  toO 
fffyov  porulis  sen  spatiolis,  a  qnibas 
aliena  non  est  natura,  hand  facile 
quid  crearetar.  Fab, 

SS6  Quod  ei  noii  eseetf  nuUa  roi.] 
Si  oon  esset  inane,  non  esset  motns, 
inqnit.    At  motas  est :  ergo  est  in- 
ane.    Hac  de  re  sic  Diog.  Laert.  in 
Epic.  rh  ico^  oHrt  iroi^cu  otfrc  waiBtaf 
i^yarai'  ^iXit  uiynatw  ^Uyw  8t'   kavrw 
rtSs  a^ifuurt  wap4xsi'  i.  e.  '  Inane  ne- 
que  facere  quicquam,  neqne  pati  po- 
test :  sed   motnm   duntaxat  per  so 
corporibns  prsebet.'  et  Arist.  1.  4. 
^va,  iucp,  liiyown  tk  ly,  Sri  ^  idi^isii 
KOnht&KOif  ohu  &vdff)*  aI6Tii  8'  4ar\  tpopk, 
Koi  oH^is.  O^  yiip  &v  ioKdn  ^ai  ir6^if , 
c2  M^  f  Kvhv  rh  yitp  irA^pcs  &S^Mrrov  clyai 
SlfaoOai*  «I  B^  8^{aiT0,  Kat96ohr^  airr^ 
M^xtroy  «al  6w6aa  ohf  ifut  cW  a^fut- 
rOf  i.  e.  '  Dicunt  autem  anum)  motio- 
ntm  a  ioco  ad  locnm  non  fore :  hsec 
antem    translatio,    et  accretio   est. 
Non  enim  qneat  esse  motio,  inqninnt 
illi,  nisi  sit  inane.    Nam  quod  ple- 
num  est,  nihil  in  se   recipere  po- 
test:  qnod   si  recipiat,   et  duo,  et 
qnseiik^et  in  eodem  loco  corpora  si- 
mol  esse  queant/  &e,  qnod  fieri  non 
potest.    Ibidem  Aristoteles  scribit, 
Meiissnm,  cnm  probare  vellet,  uni- 
versum  esse  immobile,  hoc  nti  solitnm 
esse  argnmento.    Si  nniversum  esset 
mobiie,  aut  si  moveretnr,  esset  in- 
ane:  at  non  est  inane:  ergo  univer- 
snm  est  immobile,  et  quietnm.    £k 
qnibas  inteliigere  licet,  neqne  motnm 
esse  sine  inani,  et,si  motus  sit,  necea- 
sarlo  etiam  esse  inane.    Ratio  antem 
car  sine  inani  motns  esse  non  possit, 
hflee  est ;  quod  subiato  de  rebus  ina- 
ni,  quicquid  est  in  natnra  rernmy  eor- 
pos  esset.  atqui  corporis  offidam  est 


Digiti 


zedbyGoOgle 


NOTJB  YARIORUM   fN 


obsUre :  ergo  re$  omot  %ihk  iater  se 
(^stareat,  et  ita  ntfail  movmtnr,  ai- 
liil  procederet,  aihil  profrederetnr, 
ted  DoiQia  qBieacerent,  cmn  eif  DoUa 
pergrediendi  Tia  pateretyantiacalUfl 
darctar:  canM]ae  niliil  eiset,  ande 
oedendi  principiom  nasceretiir.  Hanc 
de  Inani  opinionem  ▼idetar  probare 
Virf .  in  Sileno  hia  ? ersibat ,  sen  £el. 
0.  22.  'NaouiDe  eanebat,  ati  maf- 
niim  per  inane  coacta  Semioa  terra- 
ramqoey  aoinNpqney  marisqne  fais- 
seat,  Et  liqaidi  simal  if nii :  at  hia 
exordia  primis  Omniay  et  ipne  tener 
mandi  concreverit  orbis.'  Lmnb.  Pri* 
mom  qao  probatar  ina«e  arfamen- 
tnm  vss.  14.  continetur:  qiio  etlara 
Epioaras  Epist.  ad  Herodotam  ati- 
tar  :  Eifi^^t  ^t^^  jca^  ^^f  <wd 

94»^a  tmm>  ijr,  o\Xk  li*  o8  kemuro^  in^ 
^«p  ^oWrw  mwo^^cM.  Ut  vero  Tim 
hiyas  argnmenti  meliai  peroipia», 
Leetor,  cogita  oniversmu  mnndum» 
ai  iiibil  inane  intefspersnm  babeat, 
coarertiasimam  esae  molemy  «doo  nt 
oorpuscoJum,  ne  roiiunMun  ^«idem, 
vaieat  de  novo  aoscipere :  quippe  si 
nibil  noo  plennm  est,  nallus  locus  re- 
stat  complendns;  qaare  ant  corpoa 
Boa  admittetnr,  ant  ia  iUo  loco  collo- 
eabitnr,  in  qno  aliod  jam  sitom  eat ; 
•icqae  idem  locaa  dao  corpora  w^i&^ 
andiqae  penetmatla  capie^  qood 
•ane  per  vires  aatar«  fieri  poue  non 
dixeris:  deprebendeo  aatemhacra- 
tioDe,  aiiqnodBe  corpns  ex  iis  qam 
iatra  haoc  molem  disposiu  snat  mo- 
veri  «  sao  ioeo  poosit,  nt  invadat 
locam  akariMs:  saoe  oaai  pleaam 
locam  ofleadat,  neoesae  erit  ex  illo 
pellat  quod  oorpns  illum  oocopat; 
tllod  prorsiis  quonam  cooteadat,  ri 
omoia  ^aidem  pleaa  sant?  An  ip- 
anm  i ursas  «cpeHet  aliad  ?  Sed  par 
redibit  dificuHas,  cootinnabfitarqae 
la  aBvuffl.  Ideoqoe  aisi  inane  sit  re- 
bos  intermissam,  ita  esient  omnia  iti. 
pata,  at  aoo  modo  nalla  res  aHiBdi 
iMweri  loco  j««i  valeats  sed  ae^ 


eapliearl  poirit  qaOModo  glfBff  qaid. 
i|aam  potaerit,  eam  ad  feaeratioiiefe 
rerammotailocalisreqaifatar.  Idem 
fere  arf  amentnm  ex  Demoerito  et 
Leacippo,  ^oos  Epiean»  aeqaitvr, 
collectam  prepeoit  Aristot.  4.  Pfays. 

0.  Gkissendiis.  Creeeh, 

SS7  Ofiekm  foad  cvrptrut]  Sic  lefi 
malo,  cum  prvsertim  pleriqiie  Ubri 
sic  babeant,  quam  ^orjioram.  Lamb. 

Qood  MrpefMM]  Sic  Vet.  Ilbri,  ot 
et  inf.  Valfati :  corpma.  Vid.  lo. 
dioero,  littera  M.  loqoitar  de  atonrit. 
Gtf.  Carpmun  Pareas,  «liiqae  cOa- 
tra  Codicum  fidem :  in  seqnenti  Ter- 
su  Abeaaet  pro  Adeeeei,  Idem.  Crweek. 

Exetti]  Cedex  Oottorp.  osial  Mu. 
I^ifd.  Bat.  «sl  «1,  reete :  lef e  ita- 
que:  Naamqm  ^ffidmi  qmd  e^rperm 
eai,  mt  Ofi^^  mt^ue  ebeUBrej  4«.  Har. 

W  Preeedere]  Porro  cedere,  pn»- 
fredi.  Lamb. 

S41  SublmmtiHe  O0<t]  Sic  dietom 
oKMiNMiMrit,  at  ab  Horat.  *  «cuta  beHi,' 
«C«sare,  'occaltaet  remota  tempH/ 

1.  IH.  de  Bello  avili :  «b  hoc  eodcm 
Lacretio,  <vera  vial,*  ^serena  emli,' 
^abdilaterrai,'  <  coavexa  c»li,'  «prT. 
aia  viai,'et  similia ;  qooram  plora  ««• 
empla  collefimas  ia  eooraieatariii 
•Hor«ti«nii.  iem  tubHmte  et  taWiiili 
sqiie  iont  io  asu,  nt  irobeeillni  et 
imbeciUii,  kienani  et  ineiarfi,  bihK 
^i  et  hHaris,  ^c.  Lmmb.  Sabllmat, 
a,  nm,  .^o«  vooe  <4im  naaa  et  Sahia- 
tlas,  ot  8oblimi8,hil«raa,  hil«rii,  fra- 
^los  (Tereat.)  fraeilia,  aterilas,  ste- 
riUs.  FdK 

S49  Qtrn  «i  aam  easel  laoac,  Nem 
Um]  I.  e.  qott  noo  modo  aiota  ooa 
•carereat,  si  aon  easet  iaaae,  aed  eo»- 
aioo  aata,  seu  feaita  noa  easeot 
vel  sic  «xplica :  fuse^ri  aoo  «aaet  lo- 
«oe,  non  tantnm  dico  ea  foisae  mota 
caritara,aed  oomqoam  faiaae  aaaei- 
tnra.  Tel  sic :  qosB  ri  aon  «saet  iaaae, 
foaita  omaiQO  aoo  «aseiit,  oedam 
•mota  carereat.  qom  ooum«  expliea- 
rionei  eodem  recidaat.  la  hoc  aa- 
teiB  feaere  ioqaeBdl  prioala  i 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  CARI   Dl  RBRDM   NAT.   LIB.  I.        933 


■ilitalli«m  delMiiit,  |NffticipfaHii  pi^ 
iMUM^ftm  verbwn  tmmd,  qiiod 
DOB  est  boQU  scriploribttB  iiHiBit»- 
Vm :  f  MnadflMdMi  •eiUeet  et  no- 
miea  pooi  •otent,  qa«  vim  ferbi  ed- 
je?efit.  qnod  in  ceviBentsr.  Horeti* 
aois  observeviniiu.  TamebM  taoien, 
noTilaio  rei  offeofliia,  cenaet  hoc  loeo 
lifendnni  yrewaln  aargriiii,  a  qno  dis- 


•44  Ntm  Um\  Senlestia  eat :  Non 
nodo  carerent  motay  aed  potint  nata 
omnino  non  essent.  Fa6. 

Prtoate  oarariaie]  Tnroebaa  ali- 
qaando  legit,  Prmwiii  mrermt:  aK- 
qaando  PrMaiaainMf  •  Frastra;  nt 
•t  Oaaaendw,  qai  ▼•.  S4«.  pro  Qal- 
emet^  legit  fidmet,  Oreech.  At  vero 
in  AdvefftaHia  tait :  <  Llbenter/  in- 
qait,  'costim  wlaatatiii  talNltaria  le- 
geaens:  JiMi<aaisittMaina<a^eata 
fectreni.  Nam  mnremt  ot  pritMta  ne- 
acio  «pndy  qaod  Battam  potias,  qaam 
Laeffetim  aapiat,  osteodant.'  Vid. 
Tnm.Md?.  19.  li.  Prekg. 

UAMteterk»  ftdssset]  N«a  sine  mo- 
ta  iMdln  dari  nec  fingi  generatio  po- 
lest ;  at  sine  inani  naUns  motns.  Ftik. 

UT  Preeterm,  qmmmU,  ^]  Hoc 
didt:  Piepone  ndld  resgenitas  qaan- 
inmvis  dcnsas  ac  solidas;  attanwn 
ex  lis  qum  jaaa  dicam  ea  iisqoe  cxem- 
plls  qnm  «ffenMn,  peffspiennm  est, 
iilas  eaac  raro  eospere  contoatas  ac 
i.  e.  qoantamTis. 
nm  voles  aolidse,  ^«am- 
libet.  Virg.  Cn.  1.  S.4|aamvis  avido. 
et  tn  7.  Varr.  de  R.  R.  '  Lncieoas 
bomo  qmmsvis  hnminns  et  joeosns.' 
cap;  i.  M.  Uonnn  f  ss.  iS.  prebst 
iaano  essciqaeniam  pes,  qav  amime 
soHdss  j^denear»  cofpoca  qnsadam 
pemMOfBt»  «t  permanant*  8lc  aqna 
alimantom  omnla  aaimalinm 
snecns  trnnoos  ramoaqne 
Soni  parietes  et  msBDiayet 
Mgas  «amem  et  noffvoa  nsqne  nd 
ipsaoaan  peaetmt.  Qmm  tamen  noo 
Aoranty  nisi  essent  Tncoa 
I  spotioia  ioter  asUdanun  is* 


reram  partkiilas,  qate  corpom 
qrnmqae  pertransirent.  Creeeh. 

848  Hmc  imnen  eeee  Ueefi  OrdO 
est:  tieet  ceraas  Wnc,  l  e.  ex  bis 
qnsB  statim  sabjongam,  eas  res  esse 
raro  cnm  corpore.  Licet  eemeu,  i.  e. 
licet  tibi,et  caivis  non  csbco,  cemere. 
Biendose  aatem  habeot  nonnnill  libri 
tjfMS  ezensi  Uputy  reclsaiantitras 
qnalaor  eodicibni  mannscHptis:  qni- 
bttscnm  consentinnt  Veneti  antiqnio- 
res,  PaHsieoses,  Vicetini.  Jsm  potft 
Terbnm  ssmas,  debet  scHbi  inter- 
pnnctionis  nota.  Lamb, 

lAcei']  8ic  in  veteHbns  et  Lamb. 
recte.  Qif,  Non  est  cnr  increpeitft 
LambinnsOifaniosqn^lectionein  non- 
ttunomm  editomm,  qoi  habent  Hpiei. 
Tnrbatnm  eerte  aliqiiid  innoant  Mss. 
^nl  babent  Iisfffvf .  Absnrdas  certo  li- 
cas  non  oHt,  si  cnm  Ed.  Bas.  ita  legas 
et  dis6ngnas :  Hhm  tamm  em  Jk^et 
mm  smn  cerpere  •  certme  Ih  easciiy  etc 
epmmcte  t  pemunuU  OfMflmm  Ld^fdntc 
Aamsr  t  et  twertmu  fleui  sMiiita  guttm» 
Har. 

•49  /n  sanii,  ^.]  H»c  innt  tftm^ 
pbu  Lomi. 

Sit  Pknt]  Fimmt.  B.   CreeOk. 

til  Oisiapflt]  Ita  ex  qaiboidam 
libfls  icripsi.  Oif.  AHi  DbH  habent 
J>Mpmt :  qnod  tantnndem  valet. 
ego  plerosqne  TCleres  secutns  snm. 


tiS  Qasdd6«sni<s«tf  «S9«ea(]8iC 
mstttai  ex  vet.  HbHsqaibasdam.  Ma- 
mll.  Istos,  ot  Tolgati.  Veteres  qai- 
dam  t  ««f  ai.  male.  Vld.  Indicem : 
asnsHs  «MtaKs.  Oif.  Olim  fretns 
««otoHtate  trlum  libmmm  mann- 
^Hptoram,  In  qmbas  emt  icriptnmy 
Q«od  €t6iii  t«  «iles  «sf«ff  «6,  tfe.  rO- 
-posnemm.  Qnsd  cikne  im  tcta  m^ 
«e(  oi  md.  ieiUi^  IfC.  im  fsla,  icilicet 
ttrboBt«.  Nnncontem  teict  reClneOy 
ot  sttbitttellf  go  «risrcs,  ot  ms  sigttM- 
c«ta  spectetttr,  ttoo  Tocabnlnm  qood 
olgnificat.  arl«if«w  onim  et  «r^srim 
-pm  eodem  nsarpat  Locmtins.  No 
^«isattlomodttttaexorcitntns  io  lco* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


954 


NOTiK  VARIORUM  IN 


tione  votemoi,  hoc  loqnendi  genos, 
Qt  iniisitatoni,  dunnet :  sic  Homeros 
qoodam  loco,  com  ita  dixisset  Ody^. 
U.  74.  p^^fi  94  fup  iitju^^  KvaWif , 
sobjecit  T^  fUy  o9  innt  &c.  com  w^^ 
sit  geoeris  feminini.  Qood  defen- 
dens  Plotorcbos,  pt^Xii  (inqoit)  icat 
wi^s  awm^lJiMs  \4yerau  Qoare  com 
vocem  pt^fi  priore  loco  posoitset, 
sobjecit  erticolom  neotram  t^,  spec- 
tans  vocem  «josdem  significelionis 
pi^ios,  Sic  Locretios  boc  loco,  cnm 
sopre  posoisset  arbuMta,  ▼ocem  neoiri 
generis,  sobjecit  totaSf  spectans  vo- 
cem  arboreSf  qoae  idem  valet.  Sic 
iterom  Locret  6. 7S6.  *  In  Syria  qoe- 
qoe  fertor  item  locos  esse  videri, 
Qoadropedes  qooqoe  qoo  simol  ac 
.vestigia  primom  Intolerinf,  graviter 
Tis  cogat  concidere  ipsa,  Manibns  ot 
aif  int  divis  mactata  repente.'  Nam  hic 
com  posoisset  quadntpedet  motato  ge- 
nere  sobjongit  Ip$a,  et  mactota^  qoasi 
vocem  animalia  osorpasset.  Alit  le- 
gont  tn  totos  u$que  a  rad,  et  referoot 
ad  voctm  fatui^  ot  sit  tn  totoe  fmtus : 
a  qoibos  dissentio.  Lamb»  Arbores 
viz.  licet  sopra  posoerit  Arbueta.  Alii 
tamen  legont  Tota  meque  vel  ab,  ^c. 
Alii  Totoe  viz.  foetos.  Creeek.  £d. 
Bas.  totoe,  anne  nodos?  sarmenta 
enim  arborom  qose  froctos  feront» 
qoo  fractoesioniy  eo  magis  nodosa, 
et  in  corpore  homano  vel  ferino  in- 
ternodia  vocantor  conjonctorss  arti- 
cnlorom.  Caipora.  Eclog.  1. 26. '  Nam 
tibi  longa  satis  pater  internodia  lar- 
gos,  Procenimqoe  dedit  mater  non 
invida  corpos.'  Com  Lamb.  tamen 
facit  Toraeb.  Adv.  19.  16.  neqne  te- 
mere  sollicitare  V.  L.  volo.  sobintel- 
ligi  enim  potest  fortes,  Hav. 

A  radicibus]  Elegantios  com  codi- 
cibos  antiqois  leges,  ab  radicibus. 
Pios.  Vim  hnraruundiniv  habet  t^ 
msqu£,  Tereot.  '  osqoe  ex  ^thiopia.' 
<Com  repeteret  osqoe  a  Corace  nescio 
qno  et  Tysia/  &c,  Cicero  de  Orat. 
lib.  l.  et  ad  Attic.  I.  £p.  13.  *  eos 
oiqoe  itthinc  exaoditos  putem/  GrsB- 


ci  dicerent  trt,  CalHm.  Hyro.  k  A* 
poll.  vs.  47.  i^  tri  utbmui  4cc  nb  eo 
osqne.  «rfiOir,  alibi.  Fab, 

$65  Inttr  septAmiautv.'^  Sic  &  961. 
<  Deniqoe  per  dissepta  domoram 
saxea  voces  Pervolitint.'  Uac  de  re 
lege  4.  Lamb^ 

Cbtusa  domoriMi]  Parteis  doaMrom 
claosas,  sic  sopra,  etrata  vianun,  et 
alibi,  rara  viaram.  IdMo  4.  616.  *£t 
tamen  ipsa  qooqne  hee,  dnm  transit 
claosa  domonuny  Vojl  obtnaditnr/ 
6ic,  Lamb. 

$56  Rigtdum]  Ab  effectn.  Qose 
enim  frigore  cOndensata  et  coagelata 
iooty  ea  frangaBtnr  potinsv  qnaai  fleo- 
tantor,  qOae  proprie  rigidn  dicontor 
a  Letinis.  Lamb, 

S67  Quod :  nisi  sswnia  snsf]  Ita  in- 
terponxi :  volg.  Qiiad  ntfi.  Oif. 

t68  Fieri]  Alii,  Qim  irciil.  Fidirss. 
Alii,  Vakret,  Creech. 

S59  i>eiisf«e  eur  criMS,  ^.]  Tertiom 
qoo  probator  inane  argnmentiun  vs. 
12.  dedncitor  e  diverso  reraiBy  qoib 
ejosdem  magiutodinis  et  fignrae  siiat, 
pondere :  neqoe  eniro  explicari  po- 
test,  cor  e  doobiis  corporibns  ejna- 
dem  fignrsB  et  magnitndinis  altenim 
ploi  ponderii  baberet,  alteram  mi- 
noi;  niil  qnod  in  illo  ploi  iniit  cor- 
porisy  cni  pondoi  natnrale  est;  in 
hoc  vero  plos  inanis,  qnod  nnliiim 
omnlno  habet  pondns.  Craaeh. 

961  Tanhmdemestin  Umrn  ghmtrt] 
Miram  primam  vocis  glsmere  prodtt- 
ci,  cum  prima  verbi  gkmero  sit  bre- 
vis:  nt  apnd  Virg.  Georg.  S«  117. 
*  £t  gressos  glomeraro  sopertios :'  et 
sepe  alibi.  Tantundem  aotm,  nenpe 
corporis,  iarh  lutaniS,  Lamb,  Pomdare 
aliiy  soliciU  de  qoantiute»  inepte: 
saqne  enim  licuit  Locretio  prodncere, 
ac  aliis  corripere.  CrcsdL 

g6S  CofToriMii]  Deberent  tantns- 
dem  pendere,  com  orania  corpora  nt- 
pote  gravla  doorsnm  vergant»  prisco 
morenihii  abjlcit  in  hae  dietiene: 
qnoniam  m  brovis  ponebatnr  ab  an- 
tiqnii:  et  non  exclodebator  iiiailito- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   GARt   DB   RBRUM  NAT.   LIB.  I.        955 


dine  qnad«iii  Tocalis,  nt  hodie  fit. 
Enfiiiis,  cttante  PrisciaDo,  p.  91 .  '  Ib- 
sigmta  fere  tnm  milia  militnm  octo.' 
Fhu,  Sic  vet.  eod«x  nt  et  siipra ;  et 
qntdam  iropressi.  Gif.  Sic  habent 
qaattnor  libri  mannscripti,  et  omnes 
typis  impressiy  preter  Vicetinos,  et 
UDOS  Lugdanenaeifl,  et  Venetot  re- 
centiorea  :  in  quibns  legitnrcorportan. 
qnam  tcripturam  si  recipiemus,  di- 
cendum  nobis  erit  hic  m  non  elidi 
anie  Tocalem :  quod  non  r st  novnm, 
pnesertim  apud  Enninm,  Lncretinm, 
Horatium,  nt  alibi  dicerons.  Lamb, 
Cmywnm  ut  ^et  vs.  863.  et  867.  B. 
Et  pro  ista  voce  pngnat  Oifanins  ri- 
dieula  plane  ratione;  licet  enim  de 
principiis  corpornm  ant  atomis  lo- 
qnatnr  Lncretins,  nihil  tamen  obstat 
qno  rotnns  CvrjtvrU  legatur :  ut  infra 
▼8.423.  'Corpns  enim  per  se  com- 
mnnis  deliqna^esse  Sensus.'  Crteek, 

868  Corparii  of,"]  Simiie  est,  ac  si 
dicnt,  quoniam  proprinm  est  eomm 
qna  gravia  snnt,  deorsnm  ferri :  vel 
oorporom  primomm.  Licet  antem 
Lncrethis  de  atomis  loqnatar,  qnod 
qnidam  volnnt,  neque  admodnm  png- 
so,  nlbil  tamen  obstat,  quo  minns  eor' 
pori$  legatnr  in  nnmero  singulari,  nt 
infm  eod.  lib.  423. '  Corpus  enim  per 
te  communis  deliquat  esse  sensns.' 
LuMb, 

Omma  deeT$im\  In  voce  deemtmy 
fit  ewtUpwiSf  seu  <nndiiiaiSf  quem- 
«fattodnm  in  seorsnm,  snevit,  sna- 
det,  et  similibns.  Lemib, 

864  Nutura  tiwoiii]  *H  ob&larov  Keixni : 
natnra  ipsins  inanisy  seu  vacni ;  inanis 
eilim  hoc  loco  patrii  casns  est:  nt 
tertio  ab  hinc  versu :  *  Nimimm  plus 
esae  sibi  declarat  inanis.'  Lamb, 

CMra  mUem'}  Series  verl>ornm,  na- 
tvniTovinanismanet(est)  sine  pon- 
dere.  Fab^ 

867  Cerpanan  taesse]  Qnidamcodi- 
ees  habent  rorporis  eue,  Pins.  Vete* 
res  et  quidam  impressi  eorporum  eeu^ 
▼nlg.  tNessf,  et  qnidam  eorporie,  male. 
loqaitor  de  atomis.    Gi/,     Corporie 


eete,  Sic  habent  qnattnor  libri  mann- 
scripti :  et  vulgati,  Lngdnnenses,  et 
Fiorentini.  Parisienses  antem  et  Vi- 
cetini,corponMiiiiesse.  Lamb.  ' 

868  Dedieat]  Legitnr  et  wdMof,  hoc 
est,  indicium  facit  et  signnm  affert. 
Indicina  pro  indicio  Apuleio.    Vel 
dedieat  expone  pnesnpponit  (nt  craa- 
sins  loquar  et  inteHigibilins)  nemer- 
geretnr  tanqnam  res  consecrata  et 
dedicata.  Vel  dedicat  honoris  genera 
depntat  ant  dicendo  defert.  Csecilins. 
'  Legati  qni  missi  snnt  veniunt :  de- 
dicant  mandata.'     Qnare  Martianns 
libro  dialectico  dedicativam  proposi- 
tionem  vocat  aflirmativam :  abdicati- 
vam  negativam.    Cujas  ha*c  verba 
annt. '  *  Nam  univemalem  dedicati- 
vam  particttlari  abdicativsB  obliqoam 
licet  anibas  posse  vertier  asserebat.' 
Qnare  hic  dedieai  interpretari  potes 
affirmat.  Ptas.    Ita  veteres  et  qni- 
dam  vnlgati,  nt  et  inf.  vs.  428.    Vide 
Indicem.  Vnlgati  indieat,  Lambinns 
deU^,  mendose.  Gif.  Cum  in  quin- 
que  libris  manuscriptis,  et  utrisqne 
Venetis,  Parisiensibus,  Florent.  Vi- 
cetinis  dedieat  scriptnm  reperissem : 
in  ceteris  antem  impressis,  tndicat^ 
ego  deUqaai  reposoi.  deliqaare  autem 
vetnstnm    verbum  est,  quod  valet 
aperire  et  declarare,  nt  docet  Noni- 
ns.    Titinnins  lib.5.  *  quid  istnc  est, 
ant  quid  istic  sibi  vnlt  sermo  ?  Mater 
deliqna.'  Accius:  <Qna  re  alia  ex 
crimine  inimicoram  effugere  possis, 
deliqua.'  Idem  Lncret.  infr.  eod.  lib. 
vs.  423.  ^Corpns  enim  per  se  com- 
mnnis  deliquat  esse  Sensns.'  Idem  3. 
209. '  Uaec  qnoque  res  etiam  nataram 
deliqnat  ejns.'    Ita  autem  certa  est 
hnjns  loci  restitntio  nt,  qui  eam  im- 
probet,  sein  litteris  parnm  videre  os- 
tendat.     Neque  antem  me   movet 
Tlirasonis  ciyusdam  flagitiosa  impu- 
dentia  et  confidentia,  qui  dedieai  re- 
tinet  ac  tuetur  :  et  deUqaat  mendose 
repositum    esse   pronuntiat.    gravis 
auctor  scilicet.    Ut  vero  inteiligat 
iile,  qnantopere  contemnam  et  «jas, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


956 


NOTiB   VARIORUM   IN 


et  alionini  fJKB  simlHani  aebaloamn 
jvdJciimi;  noa  ita  dico,  nilii  videri, 
tic  etae  lefeBdara,  sed  ita^  miki  ez- 
ploratam  et  perspectam  e«ae.  Siv, 
ioqoam,  dico,  (rampantar  iodoctl  et 
malevoli  Itcet)  scio  et  hic  ita  legtea- 
dom  etse,  et  in  aliis  loeiSy  qasB  ex- 
cmpli  caasa  paullo  aate  posni.  Lamk, 
Asserit,  probat.  4e  enim  afiirmat,  nt 
demagh  apod  LaciL  demiror,  ifc.  al. 
leganr,  de/ifiuf ,  i.  e.  liqoido  declarat, 
huffifititf  itnfuti^mtf  AwoMkfvti.  alii 
«Uam  deiieaty  «4  Plaut  In  Mil.  4.  S. 
tO.  *  lu  vefo,  ot  tn  ipse  me  dlxisse 
delicas.'  F<n6.  Derlarat,  aot  osten- 
dit ;  alli  indiad.  AUi  DeUqwit,  nt  vs. 
4S8.  et  lib.  S.  vs.  209.  AUi  DeUc^. 
8Sc  Ptant.  in  MU.  <  lu  fiero  ut  tn  ipse 
me  dixisie  deUcas.'  Nonins  Deiietu 
Bxplana,  indlca,  &c  8ed  Dedietd 
amat  Faber  :  De  enim  affirmaty  nt 
DeminTf  Demmgie^  valdc  magis  apnd 
liaeiliam  in  No«io;  Festns  tamon, 
Demegie  pro  mtmis  Andqni  dicebant : 
forsan  leg .  mm#«.  Creech.  Seriptnni 
hsec  est  proba  et  codd.  Mss.  coii6rma- 
tur,  atqne  etiam  in  margine  Ed.  Bas. 
est  iiotata.  Com  acerba  lis  inter 
Lamblnnm  Oifiuiiamqaehocde  verbo 
orta  esset,  vindicavit  Oifinn  senten- 
tiam  Fraterias,carmine,  qaod  legitnr 
In  eplstolis  ejns  Philoiogicis,  qnse 
connectnntnr  lib.  S.  Conject.  Verni- 
mlliam.  Hoe. 

MmHoI  Jonge  cnmmliiiis.  Et  de- 
(ficof,  i.  e.  declarat  vacnnm  mnlto 
minns  corpomm  intns  habereqnam 
solidnm.  Piirs. 

Vaan\  Al.  TircKvm.  Oif. 

S09  /d]  Nardins  et  aUI  non  agnos- 
cnnt,  at  retinendnra  arbitror.  Creeck. 

S70  ildiRUfiMi]  Sic  loqnitnr  vs.  S8S. 
et  sexeentis  aUis  locis.  recU  est  ergo 
nostra  interpancflo,  *  Est  Igitar  nimi- 
mra,  id  qnod  ratione  sagaci  Qoserf- 
mns,  admistnm  rebns,  qood  inane 
vocamns.'  Gif. 

Sri  med  tn  hie  rebuey  ^-c.]  Qnoninm 
vero  aliqni,  inter  qnos  Arfst.  I.  4. 
Pbys.  vim  hipas  argnmenti  elndere 


eonantnr  dic^do,  tnania  noo  opns 
esse  nt  corpora  ffloveantnr ;  cnm  in 
pleno  corpora  possnnt  sibi  invicem 
officioso  oedere,  quoniam  corpns 
qnodcnnque  movelnr  relinqnit  spa- 
tinm  ab  alio  corpore,  quod  e  sno 
loco  detmdit,  ocenpandnm ;  nt  aqna 
eedit  piscUms  procedere  cooantibns, 
locomqne  qnem  iUi  reUqnerant  sobtt : 
nrget  Lncretias  pisces  in  aqna  sibi 
viamaperire,  locnmqoe  post  se  re- 
linqnerenon  posse,  nisi  aqna  cedat 
locam;  cedere  aotem  locom  nqnam 
non  posse,  nisi  pateat  vacanm  spa- 
tiam  a  piscibos  relictum :  igitnr  aot 
odmittendfim  est  inano  corporibns 
admistnm,  ant  nihil  omnino  movoti 
possit.  Creeeh. 

S7t  Prifsvrfvre]  Occnpatlo,  qna 
•olvit  argitmf ntom  negantinm  inMie. 
vid.  Cic.  8.  Acad.  Qnsest.  Oir.  lUnd 
ipsom  est,  qnod  vnlgo  dicnnt,  pne- 
venire  objectionem;  cmn  videlicet 
difficnltati  obviam  inma,  dec  AM 
dffxit,  tifiic  prwrsiisr,  dic.  Fab.  Pr«- 
oecmpean  Onpcb  «pMnrrfr.  nee  an- 
diendi  snnt,  qni  legunt  pertwrrere^  nt 
£d.  Bas.  Hm». 

S7S  Stfmmmigeriel  PiscUws,  nt 
sopra  lOS.    *  Sqnammigemm  geMo.' 


LiNcct]  UnilBB,  aqnas.  Festns : '  La- 
tex  a  lapsn  proflaens  aqaa  dicitnr.  in- 
tenliim  tamen  et  in  vino  hoc  vocabnlo 
ntimnr.'  Lemb, 

Cedert  etiuammigmie  Udie.  Cfc.]  Ad 
hnnc  locam  perttneat  ea  qnte  scribit 
Arist.  Ub.  4.  ^MTiK.  iuefedff.  his  verbis : 
Mrmr  S)  mriinm  tXorrm  ^^  rh  «ssir 
e6rm,  ift  ir  f  mr^ai.  fvn  V  ftr  sRy, 
slbr  rkr  rivor  rw4t  ^off»  4irm.  Ofilt- 
ida  8*  MyKiy,  cf  t&ri  ictrifnf ,  «frcH  me^ir. 
pMt  pkv  tX9  keiara  fev^^M»,  MepS^ 
t  teaX  MiKterm  (tkBthp.  'AAXsioMSt 
yap  ip94xrrai  rh  irX^pct.  &XXA  Si^oil^ 
T^t  ffonlt  T^iror  inr4^««t.  1^7^  dirt|ii^ 
&XX4XMt  M^x^oi,  oMcr^  6rres  tiMVil- 
^urrot  XP^P*^^  wfA  rii  trdfutrark  lupvi» 
ficrcr  «a^Tovrs  9fiKiir  im2  irreSsriir  ffim- 
X^Mraity  AffmpitdipraiSTSriypSif» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORBTIl.  CARI   DE  RBRUM  NAT.   LIB.   f. 


957 


M  ett,  *  Motionb  antMi  ptttmit  esse 
camtni  inaney  neinpe  ita,  nt  in  qn* 
ftt  aliqna  movetor.  Hoc  antem  tale 
qniddaDi  fncttt,  qnale  qnidani  l«cnm> 
eiie  dicnnt.  Sed  non  est  necetta- 
riiuny  fti  ett  motns^  esae  inane.  Obi* 
nino  igitor  omnia  motionia  eanaan» 
•ue  inane,  nullo  modo  neceftariam 
cit:  qnod  qoidem  et  Meiisanm  fe- 
fcUit.  Nam  contingere  poteat,  nt 
corpas,  sen  plenn»  et  solidnm,  va* 
rietnr,  alque  (nt  ita  dkaro)  altero- 
tar.  Sed  ne  motionis  qnidear  a  loc« 
ad  iocnm  canaa  est.  Naoi  oontiiH 
gtre  poteaty  ut  rea  sibi  inter  se  ce- 
dantynniio  posito  intervallo  aepara- 
bili  prater  ea  corporay  qn»  aMven- 
tar.  Atqne  \ioc  perspicnnm  est 
in  rentm  conttnonmm  vcrtiginibnsy 
qaemadmodoHi  et  in  Mqnidomm  vor- 
ticibns.'  Adde  Ula  M.  TnUii  ex  liU 
S.  Acad.  Qnapst.  «Tnne  aat  inane 
qnicqnam  ptites  eaae,  ctim  ita  com- 
pieta  et  cenferta  sinc  omnia»  ut,qtiod 
OMVf  bitnr  oorpiia»  ei  aUnd  cedat,  e« 
qna  qtueqne  oesserit,  alind  itlico  snl>* 
•eqnatnrf&c  Lamk. 

281  Qko]  Q«t,  Oifao.  versns  279. 
iamiemer.  CmacA. 

PisMf  tre  ue^imbmU]  8i  inaoe  adimas 
•dlicet.  Pmk. 

188  Amt  igUw  «sin  pHacndam  sst 
Mfp.]  Privnndam  est  corpora,  i.  e. 
privando  smit  corpom^  neo  privare 
oportet  corpora.  sic  Oraeri  oTcpifr^ 
v^iunu,  qtiod  gemis  loqoendi  sopra 
nsarpavit  vs.  119.  '^ternaa  qno- 
niam  pcenas  iu  morte  timendnm :'  et 
ib.  It9.  *  Multa  novis  verbis  pra^ery 
timcnm  sit  afendnm :'  et  item  alilH. 


m  r7ad<tM«KmprMi8m]Sic  babent 
tras  codices  mannscripti :  et  ita  Pa- 
risien.  et  qnldam  alii  vnlfati.  dno 
iltm  maiuiscript.  tntltaat:  cnm  qni« 
bos  congrnnm  utriqne  Veneti,  Flo<> 
rentiniy  Lngdonenoes,  Vicetinu  doo 
eUi  maoiiscripti  sic,  Frtauiin  andc  tni* 
tiaja:  qnam  scriptoram  probsnt  qni* 
dam  tlocti  viri,  ainnlqne  tribenclinm^ 


sna  trodMuim  poaitnm  eaae  pao  diw- 
tjrlo.  £f  o  snnm  cni^tM  jndicinm  li« 
bemm  relinqno:  vernmtamen  milii 
magis  placet  ea,  foam  secntns  SMn, 
acriptnra.  Qiiod  si  qnis  magis  pm* 
bnbit  iasHaiR,  non  pngnabo.  Nam  ia 
voce  tni<«'«m,  ieri  poteat  mtiffiie» 
dnamm  syttabarnm,  i  et  nm:  id  eat^ 
posstmt  diMR  sjUabfls  in  tuiam  coupe. 
Mlnaautem  aptid  veterea  idem  valec 
qtMd  ingmsms,  Introitnay  initUmL,  ut 
mpra  dixiimiay  ibi  IS. '  tnoaBt|iia  Sig- 
nificant  initnni.'  Lomfr. 

Undg  iniltiMi]  Ita  veteres  qni<' 
dam«  alii  veteres ;  Prtnntm  ande  mi^ 
Hmm,  Qnidam  veteres:  MttiiMi.  et 
ita  vnlgati :  male.  vide  Indieem.  Q^* 
Paasive,  nm  Kuma$m,  ita  entHmiif 
pt*  itmBt^trOmf  ez  Trogo.  Sic  Cieem^ 
Pkwttts  et  meliorea.  SedVarronia 
in  S.  de  R.  R«  loeos  obaerviMidna : 
'Sive  enim  atiqawd  sit  princtpinm 
generandi  nnimalinm,  tU  pntavtt 
Tbales.'  Neque  aliter  Ulnd  Virgil.  in 
Mn»  7.  accipiendom :  '  paennria  adei 
git  edendt.'  Ceternm  pro  tnalitaw 
legit  Lambinns  intNiai,  qaiod  probnm 
ease  potest,  ita  enim  initus  pro  pn»i 
dpio,  ot  ezitos  pro  fine  snmimr:  sed 
locna  Ule  Ovidii  qnem  attnlit  ad  v>er>* 
snm  13.  bujns  Hbri,  aUnd  stgnifaat^ 
nempe  fdfyi^  A^^oMor.  Qnod  anieni 
initinm  trisyllobon  est,  niliiifreqnen^ 
tins  einsmodi  aytUaeai.  Fab, 

SSt  Po9trem9  du^  de  concaran}  Stc 
habent  qnsttoor  Ubri  mannaoripti,  et 
exmsi  otnnes  praeter  Venetos  antiq. 
in  qoibns  Ita  legitnr,  de  cemcmreo: 
qmte  scriptnm  mperitnr  etiam  in 
Berttniano.  £go  haac  acriptoram 
rcjiciendam  pntaivi,  ut  meaiidoaaai. 
aatpe  eniro  acriptorea  libmrii  o  pro  t^ 
et  contra  n  pro  o  aoribebant .  Sontcn- 
tia  aoteni  hnjtia  looi  bteo  est :  Si  dno 
ampln  oorpora  inter  so  eoacnrrerint, 
et  ex  illo  concursn  cito  disailierint, 
neoeaae  erit,  postenqnana  corpomiUa 
dissUierint,  totnm  illnd  inane»  qnod 
persubitam  iUam  corporom  dlaces^ 
sioaem  fiierat  inter  duo  corpera.  efiec^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


d58 


NOTiE  VARIORUM  IN 


tmn,  aer  occapet  neqBetameii  isaer 
Ha  cito  conBnere  poterity  qaamvifl 
ab  auris  circumttantibas  vehementer 
impellatnr,  nt  nno  temporc  totum 
Hlnd  inane  spatium  compleatnr. 
Lamb,  De,  quod  pauci  observaot, 
•ifnlficat  poti.  Plaut* '  non  bonas  est 
somnua  de  prandio/  in  Mottellaria. 
S.  S.  8.  VirgUias  aatem  non  aliter  in- 
terpretandns : '  Jamqne  aderit  multo 
Priami  de  sangnine  Pyrrhus.'  itaque 
if<  amatrm  est  post  concursum.  Fab. 
Quinto  his  vss.  7.  pagnat  argumento, 
eoque  satis  valido.  Si  enim  doo  cor- 
pora  plaoa  et  lata  concurrant^  snbl- 
toque  a  se  invicem  dissiliant,  inane 
fieret ;  omnis  enim  materia  ab  istis 
corporibus  ita  concnrrentibas  elide- 
retur.  Ideoqne  spatium  quod  inter 
illa  dissilientia  patet  omnU  corporis 
essetvacoum:  quid  enim  impleret? 
aer,  an  materia  subtilis  ?  At  quan- 
tumvis  celerem,  quantumvis  subtilem 
fingas  materiam,  inane  tamen  seroper 
relinques,  cnm  aer  lile  ant  materia 
subtilis  nno  eodemque  momento  to- 
tnm  qnod  patet  spaUnm  occupare  et 
implere  non  possit  Creech* 

Dt  concKrso]  £x  ictu  et  regione 
concurrcnte.  Scribe  de  eoncurm  nt 
nomen  sit,  non  participiuro.  Piiis. 
Ita  legendum  pnto  ex  veteribus  libris. 
vide  Indicem.  Gif.  Post  concursnm ; 
sic  Plautus,  *  Non  bonus  est  somnns 
de  prandio.'  Alii^  inter  quos  Oifa- 
nius,  legunt  Concursoy  nt  et  CuUo, 
Ub.  4.  vs.  1274.  Piurima  eniro  erant 
apud  Veteres  nomina  ambiguse  for- 
mae.  Sed  hunc  castigat  Lambinns, 
an  jnre  alii  videant.  De  coneursu,  de 
conjunctione,  de  oommissnra,  alii. 
Creeck. 

Lata]  Qnantitatem  habentia,  et 
consequenter  solida.  Piue,  Forte, 
(nt  etiam  in  quodam  Ms.  est)  legere 
prflBstatidie;  dissiliunt  enim  late  et 
In  omnes  partes  corpora  de  coucunUf 
i.  e.  post  assoltum  mutuum  fracta. 
Quod  vero  de  concurso  Lamb.  se  in 
nonnnUis  codicib.  invenisse  testatur^ 


id  in  Bfss.  fere  oroiiibas  meUoHhos 
ita  se  etiam  habet,  moltaque  talia 
aroat  Lucretius,  ande  et  nos  etiam 
elegimus  cam  Oifanie.  Hav, 

t86  Cita]  AmoU,  disclosa.  Marcel- 
lus.  *  Citum  divisum  vel  separatnm, 
nnde  et  oscita&  dictnm.'  Virg.  JEn.  8. 
64S. '  Hand  procul  inde  citm  M^tium 
in  diversa  quadrigse  Distolerant.'  Ser- 
vins  tamen  Donatnro  vellicaty  quod 
apnd  Maronem  cita  pro  scparatse 
posuerit :  quippe  cum  in  boc  sigoifi- 
catn  ctlos  prima  longa  proferant; 
quod  cum  testimonium  non  afferat, 
forte  sentiam  cnm  Donato  hac  Lucre- 
tlana  autboritate  ductns :  qnae  mihi 
solet  esse  pro  ancfaora :  etiam  si  aUas 
senseHm  cum  Servio.  '  Quo  me  coo- 
que  rapit  tempestas  deleror  bospes.' 
Citnm  et  herctum  in  antiquis  legibos 
scriptom  est  pro  divisum :  nnde  apod 
jurisperitos  titnlus  de  re  herciscan- 
da:  ct  via  herciscunda  in  ApuleU 
Asino.  Quod  si  dta  pro  cito  mavis 
hic  interpretari^  non  repngno.  Si 
qnis  tamen  veUt  a  Serviostareylegat: 
st  cUo  diesitiantt  nt  in  nonnnlUs  exem- 
plaribus  reperitur.  PiuM» 

387  Fiat]  Scribunt  aliqni  ex  priscis 
exemplaribos Jlafrtt :  hoc  est  afflabit: 
et  aerei  spiritos  motu  .iuslnuabitar 
oronis  pars  iUius  corporis  extrema : 
quod  corpus  afflalut  acr.  Ptais.  Qoi- 
dam  veteres:yiiaNl.  quidam^^ol.  male. 
Gif. 

Inter  corpora  quod  fuoai]  Libri  vul- 
gati  omnes,  et  duo  manuscripti  ha- 
bent  quod  fiat:  nnus  manuscriptns^ 
quodfuat :  ex  qna  scriptnra  Muretos 
legendom  putabat  fuerat :  aUos  item 
manuscriptus,  Jlatf  plane  mendose. 
ego  oUm  vulgatam  retinebam,  dom 
certior  et  verior  aUqua  afferretur: 
prsBsertim  cum  Jlat  errorem  Ubrarii 
ostendat,  quii  pro  t  scripserit :  in  qno 
S8Bpe  ab  hoc  genere  hominnm  pecca- 
bator.  Mureti  tamen  conjectnram 
non  improbabam.  Nunc  autem  Tor- 
nebo  assentior,  qniyiNMtf  scribendum 
esse  censet  /uvat  antem  dictom  pro 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTIl   CARI   DB  RBRUM   NAT.  Llfi.   I.       959 


fktt:  de  qua  genere  alibl  infra,  atit 
eerte  in  comroeDtaHis  PlantiDis  : 
qaos  fM-opediem  editnri  sanms,  Deo 
approbante.  £a]»6.  Qoasi/iitfrii.  Alii 
Pmt:  et  P$uid«a  Veteret  pro  Poesi' 
deut.  Creech. 

PcMidmi]  Possideatyoccnpet.  Lamb, 

188  CekrMiilms]  DetuanHbus  vete- 
res  qnidam.  Gif.  Sic  babent  qnat- 
toor  libri  roannacripti»  et  nonnulli 
typls  impressiy  quos  Becntns  snm. 
Alii|  eircmm  detuantilnts  muris,  tskran' 
<i6iw.aDtem,  i.  e.  accelerantibns,  nr- 
gentibns,  et  celeriter  pellentibns 
aerem.  Lamb,  Aliqni  DensantUms: 
Bollo  phme  sensn.  Creeeh, 
:  S80  CotupUre']  Ita  conjectora  doc- 
tos  scripsi.  ynlg.  eQmplsri,  vid.  Indi- 
ceD.  Gif,  Qnidam  legi  volnnt  Com- 
pkre,  nt  ait  hic  ordo:  is.porro  non 
poterit  nno  tempore  totnm  spatimn 
complere,  qnamvis,  Scc,  Lamb,  Com- 
fkre  Oif.  perindc  est.  Creeeh,  Com- 
pleri  tamen  omnes  habent  Mss.  qni- 
bnscnm  sentio,  apto  satis  sensu.  Hav, 
Forsan  emifUre  scripserat  Auctor, 
iniprobantibas  libFariis,  qnibns  id  ob 
metri  rationem,  displicnit.  Simile 
facinns  admissnm  videri  apnd  Virg. 
iEa.  6.  IttS.  me  monoit  Vir  doctos 
qoidam,  mihique  amicissimus,  nbl  le- 
gimos:  'Littns  ama,et]8eras  stringat 
line  palmala  cantes.'  Lawi  snbstitne 
proiooos^  et  sensus  erit  optimos,  ac 
versos  ipse  molto  concinnior,  LtBva» 
eautes  dixisse .  Virgilius  potoit  qood 
ad  Isevnm  navigii  latosessent;  sed 
nbi  dextrae  non  erant,  a  qnibiis  debe- 
bant  disttngui,  otiosnm  nimis  tale 
videtor  Epitheton.  Qno  antem  cnm 
stridore,  qnamque  ingrato  voces  illse : 
Ltnas  stringat  pronnnciari  debeant, 
dicere  nihil  attinet.  Preig, 

Primmm  pienupu}  Vosslus  legit  jni» 
vum  quisque,  nempe  aer.  et  sicpriimm 
et  prtiNis  nosterauctor  nsurpat  iii. 
7tt.  IV.  570.  v.  276.  Hav. 

192  Qmodsiforte,ifc.]  Si  qois  au- 
tem  (inqnit)  pntat  duo  grandia  et  lata 
corpora  dissilire  posse,  non  qnod  sil 


vaconm,  sed  -qQod  a^r  se  contrahat, 
et  condenset,  snasqiie  parteis  in 
nnum  rolligat,  errat.  Nam  primnm 
per  dissoltom  illnm,  id  qnod  ante 
erat  plenum  fit  Inane:  et  contra, 
qood  erat  inane,  fit  plennm :  nec  taU 
ratione,  nempe  per  corporum  dissnl- 
tnm,  potest  aer  densari :  et  si  demiia 
posse,  non  posset  tamen  sine  inani. 
Densatio  enim  nihil  aliud  est,  quam 
partlnm  disjunctarum  et  laxatamm 
contractio  et  compres&lo.  atnuUins 
totins  partes  contrahi  possnnt,  nisi 
intelligamns  inclusnm  in  eo  esse  va- 
conm,  sen  inane.  nam  si  Bullum  in 
eo  toto  esset  ioane,  id  totum  esset 
solidum  et  plenum.  Si  plenum  esset, 
ergo  id  corpns  siias  parteis  non  pos- 
set  in  nnum  magis  contrahere.  Lamb, 
Responsionem  prseoccopat,  impiig- 
natque  Lucretins  vs.  8.  Hic  versns 
aliqnos  excidisse,  mntiluroqoe  esse 
hunc  locum  semper  jiidicavi.  Pr«- 
elara  enim  Responsio,  *  Vacunm  oon 
est,  qooniam  aer  condensatnr :'  qnis 
antem  inteliigat?  ideoque  hunc  lo- 
ciim.ita  censeo  supplendum:  Cum 
4no  ista  corpora  concnrrant,  inter 
eomm  snperfieies,  aer  interceptus 
condensatnr,  saltem  In  superficieram 
cavitatibus  (nulla  enim  corpora  per- 
fecte  plapa)  latet:  curo  vero  dissi- 
liant  ista  corpora,  aer  iste  intercep- 
tns  rarefit ;  spatiumque  inter  dno  ista 
corpora  dissilientia  patens  occopat 
et  implet.  Urget  aotem  Lncretins, 
Cnm  ista  duo  corpora  separentor 
inane  fieri  necesse,  (qiiis  enim  neget 
cum  in  aliqnibus  saltem  partibus  se 
invicem  tangebant,)  et  Id  iiiane  ite- 
mm  ab  aere  repleri ;  ideoqne  prioa 
argumentum  firmum  satis  esse  et  cer- 
tum.  Urget  insuper,  aerem  non  om- 
nino  condensari,  vel  si  condensetur, 
ex  ista  condensatione  taraen  seqni 
inane  esse:  quoniam  absurdum  est, 
nnam  eandemque  materias  molem 
aliquando  majus  aliqnando  minns 
spatinro  occopare,  nisi  inane  esset, 
Creecht 


Digiti 


zedbyGoOgle 


m 


IfOTifi  VARIORUM  IN 


$93  CtfutawMt]  DtmmtMifU^tm' 
am>9  €K  Maro  a  Lvcretio  sUtit  m 
Oeerg.  1. 418. '  Deaset  enint  qnn  rera 
med« :  et  qu»  denM  relexat.'  Ptiit. 
Cm^mm^  hee  loeo  aetionew  aigoifi- 
cat ;  Be<|iie  ett  qnod  qNitqaem  ▼ere** 
tor,  ne  locos  sit  meDdoMM.  naai  pri- 
nuin  banc  acriptiiram  omaes  librt 
confirmant  DeiDde  dnmre^  in  eaa« 
dem  Mgaificationero;  et  ditumj  Toee 
patsiva,  nsitata  sont  bonis  sertptorib. 
Idem  Lncret.  quarto  abhinc  vertn, 
*  Nec  taU  ratione  potett  denserier 
aer.'  Virgil.  Georg.  1. 418.  *  Jnplter 
bnmidnt  aottrit  Dentety  eraat  qam 
rara  modo^  et,  qatt  denta,  relazat.' 
IdemiEn.  lS«ae4.  <  Veladabit.  Voe 
uaanimeit  dentete  catervatk'  SaUiMt.- 
lib.a.  Hittor.  *  Ille  snbtidiit  princepe 
angere  et  dentere  frontem.'  Itemm 
VHTg.  Oeorg.  1. 248.  <  tilet  noz  Sem- 
per,  et  obtenta  denteatar  aoet*  te- 
nebre.'  LeM6.  Sic  Virg.  JEm,  10» 
4i^  *  Extremi  addestent  aetea.'  £t 
lEn,  7. 7d4.  '  Agmiaa  dententor  caoi* 
pi».'  Ad  qoem  locam  Denteoi  dMiaet 
dtci  agnotcit  SerTiOe.  Cretek. 

M7  Nee  d  jam]  Notaodnm  pm» 
Nec  9i  etimn,  Fab.  Elegaater  ima. 
Pro  qao  alii  vel  maximef  ant  timlle 
qoid  oaarpareat.  Preif» 

a08  CtndMMre]  SitfdyMry  contra- 
berci  Gic.  Pbilipp.  8.  *  Rrt  geritnr : 
oondoctes  rinete  tnnt.'  Caetar  de 
Bell.  OalUa.  ,<  ExeBcitat  ia  annm  !•- 
cnm  condaci.'  Amobiat  libro  qnarto 
AdTertot  Oenteit :  '  Ergone  (iterom 
dicam)  tonana,  fhJgent,  et  faladnaat» 
et  nnbila  terribilia  condaceos  tmctt 
flaeota  mammaram  P  Yagitom  edidH? 
reptit?'  IdemLocretiat  infra  rt.091. 
<  Acrior  ardor  enim  condnetit  parti'» 
bnt  ettet :'  et  S.  6ia.  *  te  poste  per 
artnt  Intrortam  trahere,  et  parteit 
coadocere  in  anom.'  et  4. 4S8.  *  Do- 
nicom  in  obtcnram  coni  condmit 
aenmen.'  Lam6.  ^mnBpei^eur,  md- 
7«r,  eogere.  Fab. 

W»  CeataNde  maita]  I.  e.  moltat 
cantatafferendo:  iroKJ^  irpo^aetf^ftM* 


9eif  veAXat  Itpo^a^tu  WftijfUfti^ei¥, 
Tallint  pre  Ratc.  Amer. 
caotare,  qoin  ab  jndieio  ditcedas  tar* 
pissime  victnt?*  Virg.  Mceride  9.  M. 
'  Gaatando  nottrot  ki  Imtgnm  dnelt 
amores.'  Lamb, 

AA*     l#iiH -    ■*  Va  1    W,ili  , 

mWl    iVmfSfVe  ^rlOTCTTV,  «jwj    XMIUI 

ppopetnit,  non  rero  omaia  argamen- 
ta ;  rellqaa  antem  ez  ila,  q««  men»» 
rarerat,  ab  ipto  Meataao  coUigeBda 
reliiKiait:  idem  enim  pldloaopbit  ac 
canibiu  v<enalioit  acddfty  enm  certa 
veritatit  vettlgia  temel  loferiot,  ab» 
ditot  lillaa  receatnt  ^le  inmnieut. 
Cf0$elu 

405  Fidem  «ea«f«dirf ]  Hoc  in  vet. 
lib.hiveai.videladlceai.  f  anibiwat ; 
«taradera.  Otf.  Cearodere  Mmn  11« 
qntB  dizimat,  coHigere,  concUlarr, 
oomparare,  conqnirere.  eewrarferr  an« 
lem  Irgeadom  ett,  non  emdrmietiT 
qnod  verbnm  noa  ett  Latlnoni.  Ctn-' 
raderr  autem,  sea  eerrmfinir,  traatlmte 
peeitnm  eat  pro  nndiqne  coHlgere. 
Sic  Ter.  Adelph.  %  9.  U.  *  minot  de- 
cem  corradet  alicnnde.'  Idem  Plmtm* 
1. 1. 6«  '  ei  eredo  mnnas  hoc  corra- 
dttnr.'  Lacret.  6.  S0>.  *  Atqne  aHa 
ex  ipao  eoM-adena  aere  porttU.'  IbM^ 
448.  ^  Vertex  conmdens  eft  aere  w^ 
mina  anbis.' I«m6.  Conciliare,GDa- 
parare,  6. 9M.  *  Atqae  alitt  ex  ipt« 
eonradent  aism  portat.'  £t  vii.  44S. 
^Coaradentex  aere  temina  n^bit.' 
Ideeqiie  nea  aadiendi  annt  ittiy  qnir 
Ctmradere  reponnnt  Crmk. 

403  Vei%ta]  Tralatlo  a  vnnmtiene. 
Virg.  4.  tS.  *  agnotco  ▼etena  TOtti* 
gia  flaimntt.'  Itaqne  ab  eadem  n- 
mile  qnod  teqnitary  dodtar  s  *  Nam<r 
quecanet/&c.  X«fR^ 

406  Coiiee  momiimi^^  Qnomado 
Onecos  canes  ad  wnandam  a4mff 
Bffpcerucks  vocare  docet  Tomeb.  Adv. 
10.10.  Hoo. 

Moidiaigml  Foeminine,  nt  paniov 
de  venaticis  canibas  cnm  Oreeei  tom 
Latini  scriptoret  solent.  Prelg, 

Fera£]  Ms.  /erare,  scriptnm  fortr 
/efttrwm*  xiav» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   OARl   0K  BBRUM   NAT.    LIB.   1. 


901 


405  kiUti»fr.  fH.]  CaMlia  tron* 
dibM  obdocU^  atqot  o^rts.  Cie.  ifl 
Piioii»  <  9tr»get  prorfiaciflB  tatts 
qnas  bob  Testiglif  odorantei  i»* 
grflwoa  tuot,  miI  totta  volatatldiii- 
iMn  eorpority  et  cnlillibiit  powo* 
€«ti  flBamt.'  Iden  Verriaa  de  >ire 
dicnDdo  in  extreoHi:  *  Ut  omm» 
aortalea  aon  jflin  Tefltigiay  fled  ipfla 
cabilia  ▼idere  poflfliat.'  Laiii&.  LiTiafl 
*  Intecta  fltrameato  tecta :'  Non  opafl 
eflt  igitar  i»tomin  faigeBio  qoi  amflat 
bUtxtm,  Creech. 

Mertofl /rif JKto  f«w«ffl]  Sic  Salloi* 
tlofl  apad  Isidormii  lib.  19.  cap.  t9. 
'  OarauHfll  intectam  renofiibiis  corpofl 
tegimt.'  hUegi  etiam  dicebantar  fiil« 
Bflloa  ab  Haraspicibofl  ex  Hetraflca 
diselpliBai  ut  vldere  eflt  apad  Pestiim 
la  *  Soeleratas  campos.'  Qnod  aHafl 
•tkuD  iochidi  cespile»  et  abscoodi 
dicebator,  at  apod  Lacao.  8.  864. 
*■  IiicloflnBi  fiiflco  ▼eneramtnr  cesplie 
falaien.'  Mas.  TAafco  caipllfl.  nbi  tida 
H.  Orotinm.  CsBternm  ikiechtm  ne« 
gatHe  atiaas  dieltnr  qnod  no»  est 
ttetnn,  vet  qnod  oon  ttgltnr.  qnem- 
admodora  tacailHai,  qood  non  cnttma 
eflty  Tel  nott  eflditor,  <Rl«cl«aiy  qnod 
\  nnliofl»  admlttit.  Nec  tamen 
ipfla,  qnod  fldamy  velati  hnie» 
g^y  taco/sre,  et  Id  genofl  csetera,  on- 
qnam  flenKO  iH^tfvo  occurrent.  Qua- 
Ivi»  Arandero  tncogitanter  plane  Lati- 
aitnti  pnn»  incogHat  Gifanias  in  In- 
dlce ;  *  Inolerey  non  olere,  nt  impen- 
flo»  apnd  Fest.  noa  pensos.'  qnod  Lo- 
tfetlnfl  ».  849.  « inolentlfl  olivi  Na- 
taraai'  dicat  pro  '  aon  olentis.'  ad 
4|iitai  locnm  Paber  vix  Hflum  tenet 
0lmlle  fflcinns  a  qnibosdam  admissndi 
to  Terbe  '  incogltare/  merito  tndig- 
natitr  Job.  Pr.  Gronov.  ad  PtMtmn 
iliMehol.1.64.  Preig. 

Qat€<€»}  Hand  scio  an  ttHibl  repe- 
rlafl  T^  Qtdetew  in  boc  significatn. 
Wbmrywrmk  Oraecomm  nolras  vocant, 
nt  Callim.  Hymn.  in  Dianam,  nnde 
ot  Toz  Latina  orta  est  ex  «Mrit,  qoie- 
titt,  (qnod  annc  qnles,)  nt  ea  Mf^ 


aolefly  fte.  Pab, 

497  InMiimtiiQ  Depreademnt :  ot 
lllttdVirg.Ecl.4.0I.  '  Matfi  lenga 
decem    toleruot    fastitia    menses.' 
IMomedefl  libro  primo.    Prfleterea  id 
ebflervaodnm  faif,  qnod  fere  In  tertio 
ordine  plernmqno  veteres  ia  tertia 
patona   finitiva   tempflvis   perfectf 
nomerl  ploraris  e  mediam  voealfm 
«orripioot,  qnasi  *  legemnt,'  <  eme- 
rant/  et  simHia,  «t  apndTerantiom  in 
proiogo  Enttnchi.  *  Postquam  asdiles 
emtrttttt.'    Sillnfl  16.  699.   *  TaHbos 
acoensi  patres :  Atoqoe  voeante  Con- 
snlifl  annner ttnt  dicclfl:'    Plaeeafl  Ar- 
gottanticon  %  947.  *  Irrtierttnt  aet« 
patlier   ntttapqne   ttorosqoe.'    Pkm, 
8ic  vetarei.    allf    InMefinU.    nale. 
Qif.    8lc  habet  codex  Vnticattos  et 
Bertinlttnoa:  qoibofloum   cottgmttttt 
impresfll   ParlsieiMes,  Venetl  aatk- 
qoiores,  Vieetfttt.  io  verbo  iMiitirw^ 
antem   e  eerripitar.  tale  est  UM 
Vlrg.  IBjiu  9.  774^ '  Obfltnpoi,  fltete- 
mntqi«e  eoftttt,  et  voor  faoeHmfl  b»- 
flit.'  Bene  Lfltine  aotem  dlctom '  ii^ 
sistere  veitigia/  et  '  inflifltnre  viai»«' 
fiNc  enim  sepe  Plant.  nt  Captrv.  4. 9. 
14«  <  preimte  omnes  itiaera  hislfltattt 
floa.'     Idem  Cistell.  4.  9.  14.  '  et 
ntrom  hac,  an  iilflc  infltiterit.'  Idem 
Asinar.  4.  2. 11.  <  reetam  iOstafl  vi- 
am.'  IiOin6.    8emel  dictnm  esto,  paa- 
anltimam  in  omnibos  hiv|sBraodi  prss- 
teritlfl  commnnem  olim  Inisse.  Fmb. 

498  Alhuf]  Vid.  Indicem  D.  vnlg. 
AUd.  Oif.  AMi.e.  Alind,  ot  snpv. 
Sic  antem  halNmt  Oflsnes  libfli  veterofl, 
et  aliqnot  volgati  emendatioresy  nifli 
qnod  in  doobofl  scriptom  oflt  altt  pr» 
Md.  Lamb. 

409  Circflifae  hiebr.^  Et  Infredi  in 

latebras  obscara»  ae  retmsflB.  iMtmb, 

411  Nisi]  Sic  veter«s;  et  postntet 

sententhi«    lo  aliis :  Sk*  qoidam  ve- 

terAs :  o^sMSSflrts.  Oif. 

Qnfld  n  pigrtp^pmUlwmM  akmem.'} 
I.  qood  si  tardior  ftieris :  ant  si  ab 
lioc  ipflo  vero  panHom  modo  te  dis- 
jnnneris,  Ac.    Sic  vidolor  hic  locofl 


i>flp*.  it  Vwr.  CUu. 


iMcret. 


3  P 


Digiti 


zedbyGoOgle 


969 


NOTJE  VARIORUM  IK 


intelligtndiUy  li  Terbimi  fiimdi  ae* 
cipiamiis  tbiolate,  et,  vt  ita  dicam^ 
nentraliter.  Nam  alias  hf^pynruiSs 
nsnrpatar,  qaemadmodnm  apad  Ac* 
ciam:  ^Meltat  pigrasse,  qaam  pro- 
perasse  est  nefas.'  I.  e.  prsstatfac- 
tam  aliquod  injastam,  tardins  admit- 
tere,  aatomnino  nnmquam  admittere, 
qnam  celerins.  Idem,  ^Sed  cnr  prop- 
ter  te  pigrem  tiaec,  Ant  hnjns  dnl>item 
parcere  capiti  V  Itaqae  potest  et  lioc 
modo  intelligi:  Qnod  n  pigrarU,  i.  e. 
qnod  ▼emm  si  tardaveris,  sen  tardins 
et  segnius  tibi  paraTeris,  Scc,  Qni- 
dam  tamen  legi  volant,  Qnod  mn  pt- 
grmria,  ^.  Pra&terea  mihi  non  est  dis- 
simnlandnm,  reliqnam  hojas  Tersus 
partem  ita  legi  in  omnilras  fere  co- 
dicibns  impressis,  ...pait/hianK  reeene- 
rii  ab  rt:  in  Bertiniano  antem  . . . 
pMftfNmoe  reaftfcftferis  mhrt:  in  Mem- 
miano, . . .  paMilamoe  o&scessms  tib  re, 
nt  ego  ezcndendam  cnravi :  qns  lec- 
tio  si  cni  probabitnr,  ita  erit  interpre- 
tandns  hic  locnsy  nt  snpra  dixi.  qaod 
si  tardus  et  piger  faeris,  paallumve 
propter  tnam  pigritiam  ab  rt,  i.  e.  a 
vero,  sen  ab  ea  re,  qnam  doceo,  te  re- 
moveris ;  hoc  tibi  de  plano,  Sec.  At- 
qne  ego  hanc  scriptnram,  et  senten- 
tiam,  qnod  ad  hanc  versus  partem 
pertinet,  magis  probo.  de  altera, 
ntmm  sit  legendnm,  Qwd  $i  jngr,  an, 
QiMdniit  p^.  viderint  ernditi.  Lamb. 
Si  vero  te  pigeat  hanc  veritatem  ad- 
mittere ;  ant,  Si  vero  vel  tantiUulnm 
modo  te  pigeat,  hnnc  laborem  veri 
investigandi  capere.  Qnod  autem  hic 
dicit  Lucretins  (paattifiiive  a^esserts 
abe  re)  habet  locnm  plane  germanae 
significationis  panlo  inferius:  retrfh 
fue  vvigw  ^horret  «6  hae.  Interpres 
pntavit  T^  pigretrie  significare,  tardio- 
rem  fieri.  mihi  longe  aliter  videtnr. 
In  libb.  qnibnsdam  legitnr»  ^tiod  ntst 
pigrarisy  qnam  lectionem  amplexns 
est  Oifanins.  qno  jndicio,  ipse  viderit. 
Fab,  Aliam  ab  omnibus  interpretnm 
vs.  0.  commentb  sententiam  seqnntus 
•nm,  qoam  veram  tameo  cut  fatebi- 


tnr  Is  lector,  qn|  ieqveates  vtrfeas 
diligenter  perpendit,  npvitqne  Lacre» 
tinm  de  Epicoro  et  de  se  ipso  nihil 
moderatnm  sentire.  Cretch. 

il^Hoetibide  pUmo]  De  pUma,  L  e. 
qnasi  ex  vqno  loco,  non  e  snperiorey 
nt  qai  sedent  in  tribunali,  vel  con* 
cionantor :  vel  de  ploM,  i.  e.  liqnido, 
et  sine  dubio,  et  non  mnlta  opera  in- 
snmta' magnave  cnra  adhibita.  For- 
tasse  ducta  traiatio  est  a  prtptoribns» 
ant  proconsalibus,  qui  liteis  et  con- 
troversias  facileis  atqae  ezplicatas 
de  piaao  dijudicabant :  difficileis  an* 
tem  atqne  implteatas  e  loco  snperiore, 
atqoe  e  tribnnali.  Ulpianns  lib.  S. 
de  Offic.  Proconsnl.  *  De  plano  antem 
proconsnl  potest  ezpedire  haee:  nt 
obseqaium  parentibns,  et  patronis,  lU 
berisque  patronoram  exhiberi  jubeat: 
comminari  etiimi,  et  terrere  fillnm  a 
patre  oblatnm,  qni  non,  utopoitet, 
cnm  ipso  versari  dicatnr :  poterit  de 
plano  similiter  et  libertnm  non  ebae* 
qnentem  emendare  aut  verbisy  ant 
fnstinm  castigatione.'  HocpertiiH»t 
illa  Ciceronis  in  Brnto,  ^  Qnnre  si  aa> 
guste  et  exiliter  dicere,  est  Attioo- 
rum ;  sint  sane  Attici.  Sed  in  comi* 
tium  veniant :  ad  stantem  jndiecm 
dicant:  snbsellia  grandiorem  etple- 
niorem  vocem  desiderant.'  £t  boc 
Ansonii,  ez  gratiaram  actione  pro 
consniatn :  <  Has  ego  litenu  tnas  si  fai 
omnibus  pilis  atqne  porticibnsy  oBda 
de  plano  legi  possinti  instar  edlcti 
pendere  mandavero ;  nonne  tot  sta- 
tub  honorabor,  qnot  fnerint  pnglMs 
libelioram  i*  Lamb.  Hoc.  qnidnam  il- 
Ind  f  Id  scilicet  qnod  modo  legisti, 
Fore  nt  possb  catcas  latebras  rernm 
physicamm  convisere,  Sec.  De  plaao 
pronuntiare  quid  sit  in  JnrOy  ez  Bris- 
sonio,  Hotomanno,  et  Bndaso  ■otm. 
Nam  T^  de  pkmo  oppositnm  est  t^  dc 
frt^tmoli,  vel  pro  tribaualL  Sed  fisr- 
tasse  nil  opns  istis.  De  piano  cnm 
foerit  pro  plane,  nt  de  /aeiiif  pro  In* 
cile,  ^^8iM,  de  nt^,  ob  rem  nollMi. 
Forte  etiam,  nt  apnd  Piantom^  plwiCft 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  GARI    DB   RBRUM   NAT.   LIB.   f. 


m 


obMaie.  Qnid  tit  docebimt  Inter- 
pretea.  Fab.  'Stans  pede  in  uno;' 
^t  ait  Horat.  Preig» 

413  Larg08  hauatus  de  fontibus  tMg' 
m$]  Ita  Dialini  cam  veteribn»,  et  im- 
preasis  omnibas.  IntelUgit  fontea 
Epicnri.  Nam  qaid  est  hauttiafonti' 
batl  Lambinus  tamen  ex  veteribos 
^nibosdam  legit :  koMsti»  de  /.  amnit. 
Ac  sic  Lncilias:  'Qaantnm  haurire 
animas  Masarum  e  fontibus  gestit.' 
Et  Noster  infr.  4.  2.  Gif.  Restitui 
ex  aaetoritate  qnattoor  librorum  ma- 
nascriptorum.  UsqueadeolargotfhatO' 
tot  defontibuty  amnit,  Nam  libri  valg. 
habent,  Utque  adeo  largot  hauttut  de 
fotUibut  tnagnit,  ifc,  significat  autem, 
se  tantam  rerum  copiam  ex  Epicurea 
doctrina  haastam  e  pectore  profusu- 
rnroy  at  vereodum  sity  ne  prius  ipse 
et  Memmius  senescant,  ac  moriantur, 
quam  Memmius  qaamlibet  unam  rem 
vel  iDtellexerit,  vel  andierit.  Xdr^os 
amueit  dixit  bK€pfio\ucQs,  Lamb.  Lam- 
binas  e  Mss.  legit  (Tsftte  adeo  Utrgot^ 
koMttot  de  fontibuty  Amnet,  De  fonti- 
buty  ex  Epicuri  libris,  cigus  non  tan- 
tam  opiniones,  sed  etiam  verba  nbi- 
^«e  premit,  et  sectatur.  Creech,  Gi-' 
fanio  bic  nihil  reponit  Lambinos : 
sed  iacite  pro  Largoshauttit  efontibut 
umueit  in  tertia  sna  editione  substi- 
tait:  lor^os,  hauttot  defontibut  amneit. 
Amoes  autem,  vel  aimiis,  prater  qua- 
tnor  Lambini  Mss.  libros,  etiam  cod. 
Oottorp.  et  Lagd.  Bat.  habent.  £t, 
hemttit  fontibut^  quse  vulgata  olim 
•criptora,  non  ita  absnrda.  vid.  Lamb. 
iiif.  ad  vs.  926.  *javat  integros  ac- 
cedere  fonteis  Atque  haurire.'  Fa- 
dt  Statii,  at  videtur,  imiutio  pro  Oi- 
fanio  Achill.  1.  8.  <  Tu  modo,  si  vete- 
rea  digno  deplevimus  haustn,  Da  fon- 
tet  mihi  Phoebe  novos/  &c.  Virg. 
Georg.  4.  229.  '  prius  hanstu  sparsus 
aqoarnm,  Ore  fove :'  vei,  ot  alii  vo- 
loBt,  Or«  fme.  Pro  fontibut  autem 
Mmet  dixit  Stat.  in  Epith.  StellsB  et 
yioL  258.  *  Tecnm  similes  janctaeque 
CamtBD»  SUlia  mihi,  maltumque  pa- 


res  baechamur  ad  aras,  Et  sociam 
doclis  haurimus  ab  amnibus  undam.' 
Preig,  Mss.  optimoram  secutus  anc* 
toritatem,  et,  addita  distinctione  ne- 
cessaria,  locnm,  ut  puto,  integrum 
reddidi.  Sensusest :  dabo  tibi  haustuSy 
qui  sunt  amnes  ex  ipsis  fontibus.  Hav, 
414  Lingua  meo  tuavit,  ^c.]   Vide 
tV  4»^  Tov  ar^fiMTOs  icavxriaiy  ffoipum- 
K^y,  iu  dictam  apud  Diog.  Laert.  in 
Epicuro  lib.  10.  segm.  7.  verum  iste 
locos  valde  perturbatus  est,  plene, 
nt  mihi  qoidem  videtur,itarestituen- 
dus  :  Koi  ir  rcus  Imh,  icol  rpidKovra  /M- 
fiKois  rcus  mpi  ^{htws  rit  vKwrra  raSna 
ypdipear  Kcit  kmOJytiv  (ex  Oassendi 
conjectura  pro  X^ew,  ic«l  harrrfpd^ai) 
hf  abrais  H^Xois  rc  koX  Jiawrupdifu  rk 
vXtiora'  kqX  abrf  \4^ei    <p^Kei  (pro 
^idffKtuff   qnod  omnia  tnrbat)  ofkus. 
•AXX'  ^  ris  iXXos,  eTx«  Kijc€7pos,  inifyow 
•ri^f  M  rov  ffr6fAaros  itaOxv»'^  ^V  <f^ 
^MTrucV,  KoO^irep  Ktd  2UXoi  iroXXo2  rim 
MpawSiw.  *  Inque  volaminibnSy  quas 
de  natura  triginta  septem  nnmero 
exstant,  pleraqne  hsc  scribere ;  (Ti- 
mocrates  nempe  refert,  nt  M  Koufo^ 
bie  repetendum  est)  plurima  quoque 
in  illis  volnminibns,  cum  aliis,  tnm 
speciatim  Nansiphani  contradicere. 
Idqne  ad  verbnm :  (vel  £t  ad  verbum) 
in  hunc  modom  refert  (non  Epicuras, 
ad  cojus  dicteria  roox  diserte  redit» 
sed  Timocrates) :  sed  haboit  ille  si 
qnis  alius  (Epicurus  nempe,)  velnti 
partnriens,  abore  jactantiam  SophiS" 
ticam,qoemadmodum  et  complura  alia 
(popolaris  anr»)  mancipia.'    Verba 
ipsa  Timocratis  snnt  in  Epicnri  jac- 
tantiam*    Nam  si  Epicnri  essent,  in 
Nausipbanem  dicta  fuissent.    At  mi^ 
nifesto  hoc  refellitor  ex  iis^  qu»  se- 
qountur:  ical  abrbi'  'EttKovpov  h  ratt 
^jTMrroXms  X^Sif,  &c.    CaBternmquod 
in  Epicuro  istinsmodi  jactantie  no- 
mine  traducebant  isti,  ab  amicis  tan- 
quam  snaviloquentia  celebrata  est. 
Nam  panlo  post  r%s  ianmeppkfrrov  vp^s 
irdyras  rov  &y8pb$  ^byvwfMcbmfis  testes 
inter  alios  recensentnr  ol  71^1^  Wv- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


«64 


NOTJE  VABIORUM   IK 


t«f  rtSs  ^ayfitnutais  aibrov  tmf^i  TpO' 
acaro^fltffin-ef,  'omnefl  ipsiiis  discipuli, 
seu  familiareii,  qnos  dogmaticis  snis 
8irenibns  ceperat/  Vbirhs9oyfAeenKhs 
tdnov  Scip^fof  inanifesto  anctor  rf  iiith 
rov  erSfueros  Kavxh<rtif  ipsi  object», 
opponit.  Preig. 

416  Serpai]  .Senstim  irrepat  non  ex- 
andita :  insono  vestigio.  <  Festinat 
enim  decurrere  velox  Floscnlus,  an- 
gust»  niiserapque  brevissinia  vitae 
Portio,  duni  bibimns,  diim  serta,  nn- 
gnenta,  puellas  Poscimns :  obrepit 
Don  intellf  cta  senectiis.'  ab  aliis  dici- 
tur  inapfiia,  qtia  se  pressnm  Boethina 
dolenter  qneritnr,  cnm  ait :  *  Intem- 
liestivi  fbndfintnr  vertice  caui,  £t 
treroit  effato  corpore  laxa  cntis.' 
Piui,   Obrepat,  sensim  veniat.  Loiii^. 

Et  in  nobia  vitai  clatutra  res,]  I.  e. 
et  in  nobis  corporis  et  animaB  con- 
jnnctionem  dirimat,ac  dissolvat,  i.  e. 
moriamnr.  Lfltiii6.  Virg.  10. 601 .  *  Tnm 
latebras  animae  pectas  mncrone  re- 
cludit.'  Preig, 

417  De  quavit  nna  re]  Pro,  qoali- 
l>et,  poterit  notari.  Fab, 

420  Omnii  ut  est  igitur,  ^.]  Tota 
{inqnit)  hsec  rernm  natnra  diiabus  ab 
initio  rebus  cou^tat,  corporibns,  et 
inani,  in  quo  corpora  sita  sunt,  et  per 
quod  hnc  et  illuc  feruntur,acmoven- 
tnr.  Hsec  opinio  (qnod  supra  pancis 
attigi)  non  fuit  solins  Epicnri,  sed  et 
«liornm  mnltornm.  Leocippns  enim 
^osuit  rh  irX^pft  ic«2  rh  Ktpby,  i.e. '  ple- 
nnm  et  inane  :*  Democr.  r&  vaark  koX 
rh  Kevhyy  i.  e.  *  plenum  et  inane  :*  Me- 
trodor.  a^fiara  hAytp  9wpfi(r^  ifiiroxtt 
Ktyov,  iry4tvrjra,  iJfid^dapra^  oHre  rpava" 
9S}rai  SuMtficya,  (Hh-c  khXoutl^vai^  ical  rh 
«cci^,  i.  e.  *  corpora,qufB  ratione  dnn- 
taxat  cemi  possnnt,  inanis  expertia, 
neqae  omqnam  orta,  neqne  nmquam 
interitura  :  qua  neqne  perfringi,  ne- 
que  iromutari  possunt :  et  inane.' 
Empedocles  antem,  et  Plato,  et  ce- 
teri  ante  Platonero,  negarunt  esse  in 
rebns  inane.  Arist.  rocaivrov  ttytu  irei^ 
ffioaf  iKrhs  rov  KScrfAOv,  ihrt  ivawptTw 


otptaf6ir  ehta  yhp  levpafU.  i.  e.  *  tantntt 
ense  inanis  coocedit  extra  mondani^ 
qnantum  cslo  satis  ad  reNpirandom : 
esse  enim  igneum.'  Stoici,  hnhs  rtm 
kSfffiov  o6S^  thtu  Kcy^r,  iKrhs  84  Awtipof, 
i.  e.  '  intra  mandnm  nihil  esse  inane, 
extra  aolem  infinitom.'  Lamib.  Jam 
corpiis  et  inane  denionstraverat.  Hia 
vero  vss.  11.  olim  posita  argumenta 
breviter  recenitet,  et  nnom  addit  a 
senso  dednctoro :  asseritqne  nihil  per 
se  exi^tere  praeter  Corpns  et  Inaoe. 
Sic  Epicoros  in  Epist  ad  Herodotoai, 
rh  srtof  4tm  ir^  fth^  o&fiayV^  84  «rcin^. 
In  Epist.  ad  Py  thoclem,  rh  iroy  atipa, 
Ktii  &ya^f  f^u,  £t  Cicero  in  S.  de 
N.  Deor.  *  Omnia,  qu»  secundnm  pa- 
toram  corpns  et  ioane  docet  Epicn- 
ros.'  *  Omnis,  ut  est  per  se,  naiara,' 
i.  e.  Oronis  natura,  vel  omne  per  se 
existens :  et  ut  Epicnrus  in  Epist.  ad 
Herod.  Ko^  a&rhs  f6a§ts.  Creeck. 

421  Consistit  rebns]  It»  ex  veieri* 
bus  quibnsdam  scripsi.  vid.  inf.  vers. 
1017.  vnlgati  et  alii  vet.  Ubri;  CouMti' 
tit  in  rebus,  Non  male.  vid.  Indirem : 
ConstitU.  Gif.  Alii  Constitit  ia,  iqi- 
perite.  Creech, 

Et  inane,  Bae  tn  quo  sUa  nml]  £t 
inane  (inquit)  in  qno  heec  corpora  sita 
sont,  et  per  quod  hac  et  illoc,  hor- 
som  et  iliorsom  feruntur.  Nam  inane 
neqoe  facere  quidqnam,  neqne  per- 
peti  potest :  sed  tantnm  corportbas 
motionis  viam,  et  locnm,  et  Ibcnlta- 
tem  praebet.  Iiaque  Epicurus  inane 
appellat  x^P^9  ■•  ®*  locnm,  et  didarif 
fMy  h.  e.  spatinm.  Lamb, 

429  Diversd]  Alia  sorsuro,  alia  se- 
orsnm,  dextrorsom  alia,  &c  banc 
enim  vim  habet  t^  dtr^rtat.  Virg. 
^n.  2.  716.  *  Hanc  ex  diverso  sedem 
veniemos  in  onam.'  Salast.  '  diversi 
abeont.'  Fab. 

42S  Corpua  enimy  ^.]  Comroonis 
sensos  (inqnit)  per  se,  h.  e.  sine  nlla 
ratione,  deliquat,  i.  e.  deolarat,  esae 
corpns.  Communan  aotem  seiisam  in- 
tellige  hoc  loco  vel  omnium  animaa- 
tium  comninnero,  vel  sensum  illam, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LVCRBTII  CAItt    DB  KBRUM   NAT.   LIB.  1. 


965 


qnt  est  prater  qnlnqne  sensns  du- 
tiiictiit  DOtiflsimos :  qai  de  tiogBlb  re- 
bm  sab  snos  singolos  sensns  caden- 
tibiu  commoniter  jndicat.  Horat. 
8at.  1.  3. 66.  *  CoramaBi  sentii  plaoe 
earety  inqnimos,  eheo/  &c.  iMmh, 
Ipaa  Epicnri  verba :  T&  fdp  tr^fita-a 
fo  l^tw,  §tai  tMi  4  oMtitns  M  wdn»¥ 
luifirvffttf  RdBt  V  ifWficaiw  rh  $Jh(Ko9  rf 
y^rpfffu^  r«Kfudp&/9at'  ^  nii  ^v  h  im^, 

oIk  &r  cfx^  'T^  trAfMTa  Swov  ^,  o68i  8<* 
«9  hcsMiro^  KttBdirep  ^odim-at  luifolffttMa» 
Epift.  ad  Herod.  Creeek, 
.  CoJHMimu  «efuns]  Non  intelligit 
eam  aBimorom  nostrorom  facultatem, 
qnae  valgo  iensns  commnnis  dicitnr^ 
sed  sensumomninm  omnino  bomioom. 
Corpas  est  per  se  inqoit,  id  enim  ita 
esfte  omoes  homineH  senlinnty  certis- 
simum  veritatis  criteriuin.  Fab,  Ele- 
ganter  a  Jnvenale  transsnmta  loco- 
tio.  Sat.  8.  78.  ^  Rams  enim  ferme 
sensvs  commnnis  io  iiia  Fortuna.' 
•bi  *  ilia  fortnna '  pro  hominibus  in 
illa  fortuna  constitutis  dicitnr ;  piane 
ot  apud  Heliodor.  iCthiop.  pag.  S28. 
de  Arsace  iila  neqnissima :  Kowii^  n 
Xp%i^  ^ffrt  irpbs  wnraif  rixf^i  *^^  ir\4w 
MKmipos  Tbvroi  rois  xoif  &|tay  IXarrtfF 
n  vpirrovtn,  '^qnalis  est  enim  et  ac- 
commodata  ad  omnem  Fortnoam ; 
4piln  etiara  magts  est  aaxilio  iis»  qoi 
praeter  digoitatem  qaippiam  aaot  pas* 
si,'  Prefg-. 

424  Qtto  mit,  ^c.]  Cui,  vel  qui ;  i. 
e.  qm.  Oif.  Hoc  in  primis  tnetnr  et 
retiBOt  mordicuB  Epicorns,  sensiis  es- 
te  Teros,  neque  umqnam  fallere :  et  a 
sensibas  omoiam  rerum  cognitionem 
ae  scientiam  profidsci :  quod  item 
Peripatetici  comprobant.  Arist.  fii$. 
d,  furk  rh  pwrucd:  ndifT§s  ^ptnroi 
rav  ^VUim  hp^rrai"  arifutoif  V  17  rdr 
airBfyroom  iydwTitns.  i.  e.  *  Omnes  ho- 
rainea  sciendi  cupiditate  ducuntar: 
eai  rei  argnmento  est,  qnod  ab  omoi- 
bos  maxime  sensos  diligaotar.'  Locr, 
hoc  eod.  lib.  vs.  694.  *  Nam  contra 
aeasai  ab  seDsiboa  ipse  repagoaty  £t 


labefactat  eos,  nnde  omnia  credita 
pendent.'  Idem  eos  uberius  defeodit 
4.  464.  *  Cetera  de  genere  hoc  mi- 
raodo  mnlta  videmos/  &c.  Piato 
vero  in  Ph»done  refellit  sensns,  hi» 
verbis  :  t(  Ji  8^  irf pl  owtV  rrjs  ^pwif 
<rws  Kriiffip,  wirtpoif  ifuw^taif  ro  irmfiA^ 
^  oft,  U»  rts  oibTh  hf  rf  f  ir4<r€«  Koawiibif 
iTVfarapaKafA$difp ;  olov  rb  TotMo  \4ym' 
dipa  lx<(  i\iffi^  ripa  ^is  tc  aol  iico^ 
roit  iufOp^ois,  ^  rd  y§  rotaarra  ital  al 
«otifrflU  h*\  iifu»  OpvXXowrty,  tn  gHT*  iuco^ 
ofLOf  hMptffks  o^hf,  oHrt  SpmfJMf ;  Koiroi 
st  oSrac  rrnif  ircpi  rb  cStfM  olffB^otar  ft^ 
hKptfifis  cio-t,  finibk  <r»p€is,  9X0)^  y§  al 
&AAai.  iroo^ai  ydp  wov  roinmf  ^avKSrtpai 
Aruf,  i.  e*  '  Qnid  vero  quod  ad  pra- 
dentise  posseAsionem  attinet,  otram 
corpos  ei  impedimento  est,  an  dod, 
si  quis  id  sociam  io  qottrendo  adhi- 
beat  P  Verbi  gratia,  hoc  dico :  otriim 
veritatis  aliqnid  habet  aspectns,  et 
aoditns  hominibtts,  ao  illa  talia,  qaai 
et  poetae  semper  hal>ent  in  ore,  noa 
Deqae  ceroere  qnicqoam  perfecte, 
Deque  aodire  ?  Atqui  si  ex  sensibas 
corporis  hi  boo  simt  veri  et  perfecti» 
neqae  certi,  raolto  minos  alii.  Ora* 
Dcs  eotm  soDt  his  detertores.'  Sen- 
sns  enim  si  falsi  fuerint,  quid  certoai 
existimare  qoeas?  qoodnara  Dobis  % 
natara  datam  iDstromeotom  est?  dtc, 
oeqae  eDim  iiltra judicia  sensonm  da* 
tor  progredi,  nisi  per  additionem,  ap« 
plicstiooem,  <&r.  qusB  saepe  fallacesi 
aut  certe  nibil  ad  seosum.  Fab, 

426  Animi  quidqutm  ralioiu]  Sic 
recte  Lambinus,  ex  vet  libris.  vol- 
gati :  oiiimos.  Gif.  Aaimi  ratione,  nsl* 
tatum  Liicretio  loqueodi  geoos :  id 
est  ioteliigentia.  secntus  autem  sura 
quattnor  codices  maouscriptos :  io 
his  BertiaiaDnm,  et  Memmiaoom. 
LoJnA.  Animoo  Nardius  et  alii.  Quo 
aeosu  ipsi  viderint.  Creech, 

427  Locasacspaiiaia]  X^  Kt^hd- 
irniiJM.  Lawib, 

489  Nf^  oamttio  90090001]  Neqao 
omoino  perullam  regiooem,sivo  haoc^ 
sive  iliam,  meare«secatai  sora  aoten 


Digiti 


zedbyGoOgle 


d66 


NOTiE    VARIORUM    IN 


daorum  libroram  manoscriptorom, 
Cum  quibos  Veneii  antiquiores  coii' 
grooDt,  scriptoram.  Nam  ceteri  ha- 
bent  9mnino  quoquam. '  Qoaqnam '  ao- 
tem  adverbiam  est  motos  per  locom. 
Lamb, 

Quaquam']  Qoidam  veteres:  quo» 
quam,  et  ita  MaroUns.  0\f, 

430  Id  quodjam  iuperd]  Sic  legen- 
dom  :  fltque  hanc  scriptoram  agnos- 
cit  Priscianns  14.  et  28.  coniinnant 
qnattoor  libri  manoscripti,  Faemiy 
Tettii,  Bertittianoa,  Memmian.  Ve- 
■eti  antiq.  Paritienses,  Vicetini,  Su' 
perUf  (inqoit  Priscanon)  pro  t^pra, 
tic  enim  antiqni  protnleront,  et  max- 
ime  Cicero :  '  Torvom  draco  serpit 
•obter,  soperaqoe  retorqoens  Sete/ 
Idem  ibid.  *  Honc  snpera  dnplices 
bomeros  affixa  Tidetnr  Stella  mi- 
cans  tali  «pecie  taliqoe  nitore.'  Lamb, 

Suptra]  Sopra,  nt  in/era  pro  infra. 
Sont  antem  formata  hfoXiyms ;  at  illa 
altera  decortata  snnt.  Fab, 

4Si  Pnrterea  mhUeti,  Ifc.']  Hts  vss. 
10.  docet  nihii  esse  per  se  existens 
pmter  inane  et  corpos.  Qoicqoid 
enim  est,  qoantitate  aliqoa,  magna 
aot  parva,  donator.  Id  vero  si  tac- 
tile  sit,  motomqoe  impediat,  corpos 
censebitor:  Epicuros  apod  Empiri- 
eom,  «car*  bBpotffi^  axfw^'''^^*  ''^  V^' 
yiBovff  ini  iurrnvwias,  lud  fidpovSy  rh 
oQtMyo^irai.  Si  vero  intactiley  mo- 
tomqne  non  impediat,  vocabitor  in- 
ane.  Nihil  igitor  est  prsster  corpos 
et  inane.  Creeeh, 

Qvod  potm  dieere  ab  omni]  Sic  ha- 
bent  omnes,  qoos  qoidem  viderim, 
▼olgati  codices,  et  item  doo  mann- 
scripti :  doo  tamen  item  mannscrip- 
ti,  Qtiod  dieere  posiii  ab  onmi:  ex  qna 
scriptora  suspicabatnr  M.  Anton. 
Moretus  legendom  esse,  Qicod  dici 
pouU  ab  omni :  quae  conjectara  mihi 
non  displicet.  Sententia  aoteni  hnjns 
loci  hsc  est:  Qoicquid  est  in  rerum 
natura,  id  esse  aut  corpns,  aut  inane : 
nihil  esse  tertiom.  Lamb,  Alii  Dici 
p99tU  ab:  Alii  posstl  dieier:   eligat 


lector.  Creech, 

Posait  dicere]  Ita  Ms.  ^d  difer« 
simode  legi  in  Mss.  Lamb.  et  Gi^ 
fan.  ostendont.  forte  refingendnm 
ita :  quod  postU  dicier  omni  Corpore 
t^unctum,  nti  snspicatos  qnoque  est 
Oifaoios.  Hav, 

4ai  Tertia  tii  numero]  Ita  vet.  li- 
bri;  in  volgatis:  rerum.  Gif.  Sic 
habent  qaattuor  libri  manuscriptl, 
Qifod  quati  tertia  tit  numero  natnra  re* 
perta:  qnos  secntns  sum.  vnlgati, 
Quod  quati  tertia  tit  rerum  natura  ff- 
perta,  dixit  antem  tertia  nnmeroy  nt 
dicimu»  tertium  ordine.  Lamb.  Qnid- 
qnid  est,  inqnit  Locretius,  id  vel 
corpns  est  vel  inane;  PnetereanikU 
ett  quod  potnt  dicere  ab  omni  Carpore 
tijunctnmf  tecretumque  ette  ab  Ineniy 
Qnod  quati  tertia  tU  numero  natwra 
reperta.  In  versn  tertio  Mss.  Codd, 
qnidam  babent  quOf  non  ^iiMf.  Sed 
non  est  tanti.  debuerat  enim  ex- 
pongi  hic  versus,  quippe  qni  es 
conclnsione  seo  orationis  clansola 
petitus  et  hnc  translatus  sit :  mox 
enim  legitor :  '  Ergo  prseter  inane 
et  corpora,  tertia  per  se  Nnlk 
potest  rerom  in  nnmero  natnra 
relinqni.'  Deinde  et  Latinitas  vi- 
tiosa  est:  NihU  ett  qood  possis 
dieere  t^unctum,  ^c.  qnod  sit  qoasl 
tertia  natura  reperta,  al.  habent,  ttriia 
tU  nnmero,  Sed  nihilo  melins.  Fak. 
Nimis  rigide  hnnc  versom  hinc  exn- 
lare  jnbet  Faber;  sed,  pro  qnod  qm- 
st,  qua  quati  non  temerc  sobstitvit 
Creechius.  Alii :  quo  quati.  Natofm 
antem  et  hic  et  vs.  447.  et  sstpina 
dicitur,  qos  alias  simpliciter  ret.  At 
legendum  erit,  pront  plerique  libri 
habent:  Quo  quati  iertia  tU  numtro 
naiura  reperta,  Preig.  Pro  Renun, 
Aiii  legunt  Numero.  Nec  lia  inter 
harnm  vocnm  Patronos  facile  compo- 
natur,  cnm  qni  Rerumy  «qne  ac  qni 
Numero  amat,  vs.  447.  aotoritate 
seipsiim  tneri  possit.  Totom  vero 
honc  versnm  rejicit  Faber,  ct  existi- 
mat  illom  ex  conclusione  sco  Orati»- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CABI   DB   RBRDM    NAT.  LIB.  I. 


907 


iiU  daosala  petitain,  et  bnc  traosla- 
^tam  fnbse.  Deinde  dicit  Latinita- 
ten  esse  ▼itiosani :  NikU  ett  qnod 
poMia  dicere  a^undumf  &c.  qnod  sit 
qnasi  tertia  NaturM  reperta.  Ita  ille : 
<laid  antem  si  legamus  Quod  tftctpoa- 
sit  7  Qnid  si  qmd  possit  lUcier  7  Qnid 
etiam  si  legamns,  Qua  quaei  Tertia  ? 
dam  Cod.  Ms.  B.  aliiqne  agnoscnnt 
Qm  f  Profecto  ista  omnia  incorrnp* 
tnm  Tetnsqne  Latinm  sapinnt ;  nec 
Iliins  aatiioritas  tanta  est,  nt  omninm 
Codicnm  fidei  prsBferatnr.  Creech, 

4S4  Namy  iptodeuMque  erit,  e$$e  aU» 
quidj^e,']  Secutus  snm  libror.mannscr. 
et  Yicetinornm  anctoritatem,  qni  ita 
habent,  nt  ego  excndendnm  cnraTi* 
cojos  scriptnrs  b«c  mihi  sententia 
Tidetar  esse:  In  boc  nniverso  nibil 
e«t  prsKter  corpns  et  inane.  Qnid 
ita  i  qaidqnid  erit,  vel  erit  ingenti 
mi€ie  ac  magnitndine  prvditnm,  vel 
perpanmm  et  perexignnm,  dnmmndo 
iit :  qnod  qnidem  si  tangi  poterit, 
eorpns  erit:  sin  tangi  non  poterity 
erit  inane.  Sed  libri  typis  excnsi, 
PariaienseSi  Veneti  ntriqae,  Floren- 
tini,  Lagdanensesy  sic:  Nam  quod' 
cuaque  erit^  esae  aUud  debeMtf  Sce* 
cojns  scriptnrse  si  qois  eam  proba- 
btty  bsec  sententia  videtnr  esse :  Ni- 
bil  est  in  universo  prteter  corpns  et 
inane.  Nam  si  qnid  erit  proeterea, 
id  ipsnm  alind  erit,  id  est,  differet 
Telmagnitndine,  vel  parvitate  qnan- 
tolaconqae,  dnmmodo  sit,  i.  e.  dnm- 
modo  id  ipsnm  non  sit  ita  parvnm,  nt 
jam  amplins  non  sit.  Qnod  quidem 
ai  taogi*  poterit,  in  corporibus  nume- 
rabitnr:  sin  antem  tangi  non  po- 
terity  erit  et  inane.  Ergo  nibii  est 
prseter  corpns  et  inane.  LauUf.  Es$e 
dHud  Alti:  in  cnjns  insanse  Lecti- 
ooia  interpretatione  noUem  Lembi- 
mm  tot  verba  perdidisse.  Creech, 

436  Taetui]  Intellige  tactiUtatem, 
in  notione  passiva  scilicet.  Fab, 

4S7  CarporuM  augebii]  Hsecverlfl- 
slma  scriptnra,  nt  et  snpra  ssepe. 
Msfolloa:  Carporeum,  AUi:  Cefpirie^ 


ifc,  Gif.  Magna  est  hoc  loeo  Ubrb- 
mm  typis  excusorom  varietas :  Flo^ 
rentini  sic  babent,  Corporeum  augeMt 
numerum,  plane  mendose.  Parisien- 
ses  et  Lugdnnenses  alteri,  Corporum 
adaugebit  numerum:  nonnnlU,  quibns* 
cnm  consentinnt  qnattnor  libri  mano* 
scripti,  Corporii  augebit  numerum,  Vi- 
cetini  et  Lugdnnenses  alteri,  Cofpo- 
mjn  augtbit  numerum:  et  ita  Mem- 
mianns :  quam  scripturam  veram  et 
rectam  esse  jndicavi.  Ex  bac  antem 
vera  ceteras  vitiosas  natse  snnt,  dum 
alii  offensi  postrema  syllaba  vocis 
corporum,  in  qua  m  non  eliditnr,  ut 
neque  olim  interdum  elidebatnry  ex 
ea  facinnt  corporis ;  alii  ex  verbo  an- 
gebii  facinnt  adaugebit,  veteres  ao- 
tem  interdnm  e  versn  non  eUsisse 
litteram  m,  apparet  ex  versibns  £n- 
nit,  et  ejnsdem  LucretU.  Ennins  Ub. 
10.  Annal.  p.  91.  *  Insignita  fere  tnm 
milUa  mUitnm  octo  Doxit  dilectot 
bellnm  tolerare  potenteis.'  Lncre- 
tins  2.  466.  *  Nam  qnod  fluvidnm  est, 
e  laevibus  atqne  rotundis  Est.'  Idem 
S.  1095.  '  Sed  dnm  abest  qnod  ave- 
mos,  id  exsnperare  videtnr  Cetera.' 
Idem  4. 1266.  ^Eicitenim  snlci  recta 
regione,  viaqne  Vomerero,  atqne  1o- 
cis  avertit  seminis  ictnm.'  Horat. 
Sat  3.  S.  28.  ^  nnm  vesceris  istat 
Qnam  landas,  pluma?  cocto  nnm 
adest  bonor  Idem/  Lamb, 

441  Praterea,  ^.]  Itemm  tss.  0. 
docet  nihil  esse  per  se  existens  pras- 
ter  corpns  et  inane.  Quodcnnque 
enim  est,  vel  in  aliud  agere,  vel  ab 
alio  pati  potest  Id  antem  erit  cor- 
pns.  Quodcnnqne  enim  agit  vel 
patitnr,  tangitnr  ant  tangit :  Vel  est 
id  in  quo  res  sitsB  sunt,  in  quo  etiam 
iinnty  et  moventur:  Id  autem  inane 
est :  Nnllnm  igitnr  est  tertinm  remm 
genns,  quod  sensn  (qni  corpns  esse 
docet)  vel  ratione  (quse  inane  deroon- 
strat)  deprehendere  valearons.  Epicu- 
ms,  T^  ZpAfAmwi^,  ^  vArxaw,  cSoyui  tarf 
rh  3i  icii^  otfrc  vo^ai,  offre  itaB^T^  9^ 
raraty  iiXKiL  idifnriF  p/iwoif  hC  iamiA  rois 


Digiti 


zedbyGoOgle 


90» 


NOTJB   VARIORUM   IN 


0ii^^  90ph(^  Cret^.  Diidofae- 
bfttqr  mJe  aate» :  '  Pneterea  per  m 
qwMic«inqBeerit,aQt  facietqiiid,  Aut 
aliif  fangi  clel>ebit  ageiitibu9  ipemn ; 
Aat  arit  wt  postint  ia  eo  res  esse  ge- 
riqna :'  Heipondent  enim  tribos  bisce 
priDdicatit,  nt  loqnnntar,  totidem 
▼erbt»  qom  seqnuntur:  '  Facere/ 
'  Fnngi/  '  Locam  pnebere/  Verbnm 
anttm  ^  Geri '  bie  mmifestn  rf  ^  Fa- 
ctre  quid'  opponitnry  adeoqne  im- 
merito  in  Gtfni  et  bic  transformatnr 
tI«Bmbino.  Prtig, 

borum  bicest:  ant  ipsnm  debebitfun- 
gi,  id  est  pati,  aliis  agentibas.  Lamb, 
FuHu  VoxLacretianaprojNrfi  Fab. 

44S  Aui  erit,  nt]  I.  e.  ant  erit  ^ns- 
modi,  ut  in  eo  res  esse,  et  geri,  seo 
gigni  possint  lamb. 

Gtriqu$]  Qmf  i.  e.  a  natora  admi- 
nistrariy  tanqoam  ab  imperatrice,  et 
omninm  rerum  parente,  et  domina : 
Tcl,  si  legamosgffit;  geni,  id  est  gig- 
n|,  at  sapra  diumus.  Quod  antem 
Tbraso  gmi  interpretatnr  moYeri, 
digna  mebercle  interprete  interpre- 
tatio,  hoc  eet  ridicala,  atqne  inepta. 
Nam  prlmnm  boo  dioo,  gmi  nasqnam 
in  tota  lingna  Latina  significare  mo- 
▼eri ;  deinde  qnod  idem  profert  haec 
Terba  Epicnrl  ex  Diog.  I«aertio,  ad- 
Tersns  meam,  at  alt,  auctoritatem, 
T^  Kci^  d^ff  vot^ffm,  oHrt  wei0§w  ^irtrrai^ 
S(c.  ea  vero  me  non  fugemnt.  a  me 
enim  relata  sont  snpra  ad  illnm  lo- 
cam»  'Quod  si  non  esset:  nulla  ra- 
tione,'&c«  Sed  qood  iste  nnnc  ea 
profert,  nibil  ad  rem.  nam  priebere 
locnm  corporibus,et  tale  aliquid  esse 
nt  in  eo  res  esse,  aut  moveri  possint, 
bsc  sunt  propria  ioanis  \  et  quod  est 
biuusmodi,  ut  in  eo  res,  sive  corpora, 
moTeri  aut  esse  possint,  id  est  inane, 
et  id  corporibos  locnm  prsDbere  pe- 
test,  sive  moveantnr,  sive  quieseant. 
(Gerere  autem,  nt  docet  Varro,  Tolet 
sastinere.  ez  qoo  imperatores  bellom 
et  res  gerere  dicootari  tanqaam  ooe- 
ra.    Sed  qoid  agas  com  Istis,  qui  oibil 


praeteroebabeot?  LmA.  CarffsP. 
et  alli,  improbe.  Geriqne  «st  ieri  et 
moveri,  dom  enim  Grrere  idani  apnd 
Lucretiam  ac  Facere  uuHAdmimhirwn, 
ut  in  f  t.  S29.  '  Gorporibns  coecis  igl* 
tnr  natnra  gerit  res,'  iromertto  Lam» 
biQOs  Qif.  inccenset  qnod  gert  interi> 
pretetur  m^veri,  Sine  motn  eoim  A 
hil  Natnra  vel  agit,  vel  admioistrat. 
Creeoh.  Ita  omnes  libri,  nt  et  inf.  v». 
4T2.  *  res  in  qno  quseqne  genintar/ 
£t  moz,  vi.  470.  '  Perspicere  nl 
possb  res  gestas  :*  Geri,  i.  e.  moreffi 
Haoc  rem  ita  eoofirmat  Laertins; 
obi  ait  Epioamm  docnisee:  th  U 
umfbifMfre  irooiew,  e^  voBw^  Mrwm^ 
iM^  id^m  iui/rw  8i*  lavroS  roir  «^j^uiik 
weip^xertu.  Hsbc  propter  Lamblni 
anctoritatem  adnotavimas*  Tid.  eC  la£ 
S.  1(16.  Preig. 

449  Nec,  ratt<me  eadmi  fn«»]  Nee 
nlla  tertia  natnra  est,qoamqnisqoam 
ratiime  animi^  i.  e.  intelligeotiayeinsri^ 
i.  e.  comprebendere,  possit,  verbe 
opisct  utitur  vi  lib.  6. 12S4.  <  Qnippe 
etenini  nullo  cessabant  tempoffn  apis» 
ci,'  ^c,  rati»ne  ammi  antem,  i.  e*  ln*> 
telUgentia,  et  cogitatiooe.  qood  l^ 
qnendi  genos  Locretio  nsitatnm  eet 
LoMfr.  Baiiana  anmi,  ikuafai^  eogl* 
tatione,  intelligentia.  Fak 

Apieci]  Apprehendere.  Gr.  Mmwair^ 
9mu  Fab. 

460  ClamU]  Videntnr,  Mnsbsan* 
tnr,  suot,  aot  dicunUir  esse  praettr 
corpus  et  inane.  J^amb,  Com  taet 
plurima  dicimos  esse  prster  corpoa 
et  inane,  ut  bellnm  est,  paz  est,  ca- 
lor  est,  ^c.  ne  ex  commani  bot 
nsu  loquendi  errores  nascerentory 
monet  vs.  10.  ha^c  omnia  coi^aBtta 
tantum  esse,  vel  eventa  corptria  et 
inanis:  coi^juuctnm  (a^fomtim,  siYe 
proprinra  accidens)  est,  qnod  non 
potest  abesse  sine  interitn  enbjecti ; 
quale  est  calor  in  igne,  bumlditaa  in 
aqua,  4(C.  Eventum  vero  (cTn^^dtfhpli, 
aive  accidens  commime)  qnod  pttest 
abesse  vel  adesse  sine  sol^etti  inltrl- 
ta;  qaale   est  bellnm,  paoptrtas. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII  CARl   Dfi    aSRUU  NAT.   LIB.   I. 


CMrortlia,  Stt,  Creidk. 

4il  U0nm  tnaUd]  Ts^tfit  vviiMn' 
«koy  qa»  vulfo  aceideatia  appellant: 
qw  aie  defioiimlBr:  TioiiMniKlrra  Ix» 
rh,  &  yUfwnu  kcU  iaroyh^rrai  X^^  '^* 
vm^tnMtitiimf  fBopasi  i.  e.  ^Eventa 
vmU  qtt9  adtniit,  et  abauDtsiiie  eju8| 
qaod  eia  sabest,  intertlo.'  M.  Tull.  2. 
de  N.  Deor.  *  EpicariM  iu  dividit, 
onuiinn  qos  sint,  natnraniy  esse  cor- 
pora,  et  iaase,  qnceqne  bis  aeddant.' 
I^mb.  Cot^wtciOy  Evenim']  Or.  <ni|^ 
/hiP>t«rfm,  imU  ovnwr^fMTa,  Iniellige 
antem  accideatia.  Ez  illis  vero  qusi 
•wt  inaeparabilia  {kj^fpurra  Stoicis) 
ea  co^iaiicta  dicantnr  Laeretio,  alti 
propria  vocant ;  sed  quse  eventa  di- 
eontar  bnic  nostroy  ea  vuifso  acci- 
dentio  GOininnnia  vocitantnr.  Con- 
jnnctnm,  nl  rh  ^vfjifitfiniBhs,  notat  ali* 
qaid  extraneom,  et  a  easn,0^/iirr«^ 
Qaod  notio  verbi  attentias  contide- 
ratasnadet.  Fo6. 

46S  Coivaiietam  €if\  Declarat,  et 
definit,  qasB  dieat  conjnncta.  Sant 
igitar  ea  ooajancu  (inqiiit)  qa«  rel 
alieni,  sire  sit  cerpns,  sive  Inane, 
lU  aiUuereseaat,  at  sine  ejas  inter- 
ita  aeparari  non  possiot :  nt  pondas 
eaagaiictom  est  saxis,  neqae  ab  iis 
segregari  ollo  modo  potest  salva  sax- 
onon  natora.  nam  si  pondas  soxo  de- 
mas,  jam  desioat  esse  saxnm.  Lamh, 
SSm  ptnkUUt]  lotelHge  insepara- 
Mlia,  ut  pondns  a  saxo  separari  ne- 
q«tt,Ac.sedeveiiUpossnnt.  Moxfn- 
SHM  explieabit ;  et  res  nota  est  Fab» 
458  DMdto]  Slc  babet  cod.  Yatl- 
oaiiiia»  qnem  secntns  snm.  Disci- 
dtom  aatem  a  verbo  disoindo  dnc- 
liim  est ;  nt  exscidiom,  sea  excldiom, 
oJbexsciodo.  Irfna^. 

PHh  nt]  Potest.  Priscianns  lib. 
XV.  trodit,  '  bic  et  hsBc  potis'  dici  et 
«boe  pote.'  Uade  Persios  1.  79. 
*•  Qai  pote  i  vis  dicam  ?'  i.  e.  qnomodo 
possili^  est.  Hinc  fit  comparativnm 
potior  et  soperlativam  potissimns: 
ot  adverbinm  potissimum.  Phu.  Nea* 
tratiUr.    De  qno  ad  aliom  qoemdam 


poetm  oostri  loeom.  FaU 

Skqm  gregari]  Qood  interpositnm 
gratia  metri  pro  we/pregarif  bocest» 
abinvicem  secerni.  Qnale  illud  apod 
YirgUittm  libro  nono>^.  988.  *  In* 
qne  saloUtam  lioqno.'  pro  Insalu- 
Utam :  et  ett  tmesis,  nt  Mn.  10.  704. 
^lnntilis  inqne  ligatas  Cedebat." 
Pia§. 

464  Psadtis  uti  soarta,  ealor  igniku^ 
Uqmr  aqutn]  Sic  restitui  ex  auctori-» 
tate  codicis  Bertiniani,  et  vulgatorum 
Yicetinornm,  cnm  in  ceteris  vulgatia 
omnibus  legaUr,  PMdaff  «tt  san,  eaUr 
igme.  Lamb. 

iSfaixtff]  Ald.  Saxi.  non  placet.  Gif. 

465  IWlKff  fforpon6i(ff]  Nam  Uctns 
seosns  est  maxime  oiiiniam  corporis 
proprins.  iMtnb. 

JntaetM»]  Mira  compositio,  sea 
jauctura.  nam  ta^oelMff  contrariom 
qaiddam  est  tactu»,  icai  rh  hra^hf 
qnemadmodum  incuUns  apud  Sollaa* 
tiom  de  bello  Jugartb.  cului  oppooi- 
tur,  et  apnd  omneis  probatos  anc* 
tores  Latinitatis,  injussos,  jussoi : 
qoamqnam  boc  vix  alibi  praeUrqoam 
in  septimo  caso  reperitur,  nt  com 
dicimns,  *  injasso  imperatoris  do 
prsBsidio  decedere/  et  apod  Plaotum 
Trinummo,  1.  8.  IM.  '  inconsalto 
meo.'  Laatb* 

TaetUM^  tauaoff]  Taetilitas  et  in- 
Uotilitas.  Ita  enim  inteHigi  debet 
otsnpra.  Fab. 

460  Tew^  item  per  $e  mm  £9t] 
Yalt  tempns  esse  ^  ratiooe  tantom, 
non  re.  Sed  prsBsUt  nnam  (sont 
antem  plores)  rationem  adscribere, 
per  quam  possit  negare  aliquis  tem- 
pos  esse :  qiiam  refert  Arist.  lib.  4. 
fvtruu  "Ori  fUr  ohf  Skt$s  o6k  <rro',  | 
ftSyis,  Jcol  ittuOpShf  ^  rM4  ra  fty 
*iroirrc^«€.  rb  fikr  yhp  abrw  y^yotm^ 
iral  obu  lcrrc  t^  S^juAXci,  ical  oAn*  lonir. 
•Eic  «iTo^rwr,  icol  b  tewmpos,  utd  belXttta^' 
fiaif6iMP0S  XP^'  iHyKttrm.  rh  V  iu  /lii 
isrw  9vymipMf9ry  bBvrdrrea  t»  Uine 
amr4xf*»  »«to  oMor,  &c.  i.  e.  «  Non 
esse  igitor  omnino  tempus»  aot  vix, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


970 


NOT^   VARIORUM   IV 


et  obiciire,  ex  bis  saspieAri  q«iiipi«iii 
pOMit.  Nara  aKa  qntdem  ejns  pars 
prKtertity  et  noo  est :  alia  fotara  est, 
et  noDdam  est.  Ex  bis  aatem  et  in« 
finitnm,  et  qnod  semper  snmitor, 
tempus  coDstat.  At  qaod  constat  ex 
pvrtibos,  qn«  non  snnt,  ^eri  non 
posse  videatur,  ut  essentiae  locnm 
obtineat/  Sce,  Idem  eodem  lib.  tem* 
pas  definit  esse  nnmeram  motionis  ex 
eo  qaod  est  priaset  posterias.  Tem- 
pns  igitar  (iaqait  Lacretias)  per  se 
non  est,  sed  ex  rebas  olim  gestis  et 
pneteritisy  tempas  prcteritam  cog- 
nosclmas:  ex  iis  rebos  qa»  bodie 
snnty  ac  fiant,  prspsens :  ex  iis  qosB 
■nnt  fatarspy  et  qaas  fataras  sospicm- 
nnir,  aat  divioamas,  aat  qaas  cogf* 
tamasy  fataram.  Lamb,  DixertA,esse 
■IHid  qoid  in  rernm  natnra,  qnod  nec 
•git,  nec  patitur ;  nec  locam  prsebet 
figirandis  rebns;  ergo  minas  Tere 
•iebas  modo,  &c.  Falleris,  inqnit 
Lncretias,  nam  tempns,  cam  nec 
tgat  nec  patiatar,  nibil  tue  potest ; 
•rgo,  Scc.  nam  sine  moto  et  movente 
Bon  est.  Fab,  Qoi  paopertatem, 
bellm,  paeem,  Sec.  inter  eventa  poni 
haad  graviter  ferebant,  magnificen* 
tliu  de  tempore  sentiebant  Pjrtba- 
goras,  Heraclitns,  alii  (vide  Empiri- 
com  adv.  Pbys.  lib.  21.)  corpos  esse, 
Stoici  Tero  incorporeAm  aliqnid  esse 
docoerunt :  bis  omnibos  Epicnri  sen- 
tentiam  vss.  5.  opponit  Lucretias, 
qnam  accipe  lector  Oassendi  verbis 
locolentins  explicatam :  ^  Tempos  est 
eventnm  cogitatione  dontaxat  sen 
■lente  attribntom  rebas,  proot  con- 
cipiantur  in  eo,  in  qno  sont,  statn 
perseverare,  aut  desinere  et  longi- 
orem  ant  breviorem  existentiam  ta* 
eri ;  ac  ipsam  habere,  baboisse,  ant 
babitnrae  esse.'  Creech, 

461  CMM9m<iir]Colligit,cognoscit, 
percipit.  Gtf.etLamb, 

SenMu»]  Cogitatio:  nam  per  me- 
moriam  aroplectimar  prseterita,  de 
faturis  aotem  ratiocinamnr.  Itero 
memoria  tnblata  tempot  pr«teritom 


nibil  est;  fotunim  nondwn  est;  prro- 
sens  qooqoe,  nisi  de  eo  cogitM,  bm 
maiEis  est  qoam  ntramqoe.  Fmb. 

C0iuepiHmr]  XftXKBryiftTai,  colligil* 
Fab. 

463  Pmv]  Pmr$  edidit  Fajns,  eo* 
dem  judicio  qoo  vs.  476.  cUra  inter^ 
pretatos  est  ao<isstiiM.  Creech. 

465  Nec  per  «e  qmem^uaM]  Ideireo 
eodem  lib.  Aristoteles  ait  tempos  ene 
nomerom  enm,  qoi  nomerari  potest, 
aut  qai  nameratur,  non  qno  namera^ 
mos,  i.  e.  ifM^^  AfM0^iirr^,  |  t^a^ 
/itporf  abxfiipSfwSiur,  Lamb,  Seoam 
est:  Tolle  rootum,  toUe  qoieteM, 
Dulla  temporis  notio  est.  Istnd  an- 
tem  per  h  jungi  debet  non  com  fiirw 
giia»,  sed  cnro  tempm$.  Fab. 

466  T^ndaridem]  Helenam  Tjndari 
filiom.  Denique  (inqoit)  c«m  diont 
vulgo:  Heleoam  oliro  laptam  esst, 
et  Trojanos  devictos  esse :  videndMi 
est,  ne  forte  haec  cogant  nos  fateri 
tempas  esse  per  se,  qnod  est  faUmn. 
Lamb.  Helenam  Tyndari  filiam.  Ca» 
terom  taro  alio  exeroplo  ntl  poterat : 
nt  Pbilippl,  EpamiooodsBy  Xerzis, 
&c.  qoam  Helenae;  sed  boc  ilhutrias 
vlsamest,iMlvM9nici(r«^.  Fab. 

466  Cwn  dtciml  esse]  UH  vet.  qni- 
dam  libri.  Gif.  Secotos  snm  codi- 
cem  Bertioianom,  et  Meam.  »a« 
nnscr.  et  Florentinos,  et  qnosdaai 
alios  impressos.  Nam  ceteri  maaO' 
scripti  et  iropressi  babent,  wi  dumd 
esse,  plane,  mea  qnidem  aententia, 
mendose.  Sospicatos  som  aatoro  ^ 
qoando  ex  hac  codicom  varietate  ie- 
.gendam,  qai  dieaut  em:  qaod  at 
nonc  qoidem  displicet.  Xoai^  Haad 
scio  an  facile  explicare  possim,  qaid 
sentiam,  sed  ego,  ot  potero,  dicaa. 
Haec  objectio  Latine  fieri  posse  vi- 
detur,  Orsce  non  ita.  Nam  senao- 
nis  Latioi  inopia  cogit,  at  atanrar 
verbo  soro,  es,  est,  in  re  teroporis 
prsBteriti,  abii]aid  factnm  dieere  vo- 
lomas.  Itaque  si  qnis  dixerit,  Victam 
est  Ilinm,  extemplo  argotator  allqais 
respoaderit,  Victom  est?  ergo  est« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRBTII  OARI   DE  RBRUM   NAT.   LIB.  1. 


971 


qndi  fabiiin.  *  At  Orttce  hic  \n$w 
•aphinnaticot  in  nebnlam  abiret; 
nam  diceremnii  iputfj/^,  Kafr§^\4x^ 
neqae  opns  habererons  Terbo  4arl 
ad  ennnciationero  illam  formandam. 
Hnnc  locmn  sic  necessario  intelligen- 
dnm  arbitror.  Si  fallor,  hoc  habeo 
aolatiiy  me  aliomm  opioionero  non 
ignorare.  Certe  qn»  addit  Cncre- 
tias,  hnic  expHcationi  masime  iavere 
▼identnr.  Fd>.  H«c  Faber,  quo 
nemo  meKos :  vertn  igitnr  7.  captio- 
tnm  Sopliitma  solvit,  ex  commnni 
Bta  loqnendiy  qnodicimnt  res  prae- 
terltas  gettat  ette,  ductom :  et  hac 
tpectare  exittimo  omnia  illa,  qna»  de 
accommodandit  tempori  familiaribni 
termonis  formit  Epicnms  tcribit  in 
Bpist.  ad  Herodotom:  ofrc  haXU' 
T«w,  ^  fitkriovSf  iMraKiprr4€f¥y  iW' 
o^rBtf  Toif  hn^cfiatus  jmt^  ofrroO  xy^* 
9riw»  Qui  vero  dixerit  has  esse 
nngaa  dialectieas,  verissimnm  dix- 
erit.  Nec  nngaretar  Lncretins,  nisl 
Sfolciy  (inter  qnos  et  Epicoraeos  im- 
mortale  odiom,)  fatUissimi  hominom, 
hisee  argntiis  ineptire  coegissent. 
Cteeth.  Ego  laceram  Poetam  non 
existlmo,  (ot  Creechius  pntat  ad  vs. 
400.)  veram  ita  e^%t  explicandum : 
Dicnnt  Trojngenas  gentes  €tse  snb- 
aetas  bello,  et  Tyndaridem  este  rap- 
tam;  at  cave  ne,  dum  hsec  andias, 
interpreteris,  qnasi  illud  *  tM^ '  prae- 
sens  etiam  denotet  tempnt,  qnnm  (ex 
versa  461.  et  462.)  probe  inter  tres 
temporis  articnlos  sit  distingneudnm ; 
et  tempns  qoidem  stl,  sed  non  per  te 
(ver8o461.)neqae  ita  semperidem; 
nam  qnidquid  evenerit,  sive  actum 
erit,  poteHt  dici  EVENTUM,  sed 
alia  ratione  rebos,  alia  ratione  re- 
gionlbna.  id  est:  hoc  est  eventnm, 
Rapta  est  Tyndaris  et  sobacti  snnt 
TroJBgen^,  estqne  hoc  eventnm  rei, 
Idqne  adhoc  est  et  manet,  dicitnrqne 
in  prsesenti ;  at  eventnm  regioni  sea 
regionibns,  jam  est  eventnm  tempo- 
ri,  se«  temporibns ;  atqne  adeo  trans- 
tt  de  eo  debemns   dicere 


qnod  fnerit,  non  quod  sit.  Qnse 
concta  pTaniora,  atque  nnllo  modo 
obscura  erunt,  si  pro  rcgtom^at  legere 
licet  temporibut;  qnomodo  tempus 
opponitur  rebns,  supra  vs.  440.  Han. 

467  Ne  foTte  Juec  per  ee  cagant  noe^ 
esse/oi.]  Sic  habent  qnattnor  libri 
manuscr.  sine  nlla  varletate.  Excnsi 
antem  inter  se  dissentiunt:  in  aliis 
sic  est,  Ne  eontra  Iubc  per  se  cogaamt 
noeforte/ateri:  in  aliis  hoc  modo,  Ne 
eenira  hac  per  se  cogani  noe  eeaefateri, 
qnam  ego  scripturam  omnibus  ante^ 
pono,  cnm  praesertim  eam  confirmet 
cod.  Memmianns.  In  Paris.  et  Ve- 
netis  antiquiorib.  Ne/orte  hac  per  9$ 
eogmUnoeeunetafateri,  Lamb. 

468  Quando^  Quoniam.  LanA. 
SiBcla  JUmtmcM]  Genera  hominnm. 

Lamb. 

Quando  et  taela']  Qnasi  dicat,  Qoi 
tandem  haec  sint,  cum  illi  homines 
Qoo  sint  amplins,  qoorum  eveota 
foerant  illsB  sen  historisp,  sen  fabo- 
lae  f  At  eventorom  natora  nota  est ; 
ergo,  Scc.  Hi  vero  doo  versus  intro 
pareothesio  inclndendi.  Fab. 

469  Prateritaertas]  Posthoocyaf- 
som  hiatom  in  Interpretatione  rc-' 
liqoi,  oec  temere:  qois  eoim.noD 
videt  omoes  Istos  excidisse  versnsi 
qni  solutionem  Sophisroatis  contina- 
bant?  Lacernm  vero  poetam  esae 
testor  versns  qnosdam  a  veteriboa 
laudatos.  Nooios  io  voce  .Torpor, 
<  Taotns  conduxerat  omnia  torpor. 
Lncret.,  quas  tamen  voces  in  Lucre- 
tio  bodie  ne  quseras.  Creech.  At 
vide  sup.  ad  vs.  466.  Hav. 

470  NamqueaHud  rebue]  Sic  legen- 
dum,  non,  nt  vnlgo,  aUud  terrie.  hoe 
eniro  significat,  quidqnid  actnm  est, 
eventum  esse  vel  rebns,  id  est  perso- 
nis,  vel  regionibns.  neqne  vero  est 
qnod  qnemqnam  moveat  syllaba  bu$ 
brevis,  qnte  hlc  longa  fit.  Lamb. 

472  D€n^«eaiafm<i»4r<^.]Sophisma 
iterum  aggreditur,  et  vs.  19.  demoo^ 
strat  res  olim  gestas  non  per  se  con- 
stare^  sed  inanis  et.corporis  eveota 


Digiti 


zedbyGoOgle 


97« 


NOTiB  VARIORUM   IN 


•••«!  qimiaai  ti  Bnlliim  «orpns  et 
iaane  «lim  extitistet,  ittn  res  oum- 
qaem  fHissent  gest«.  Creeek, 

473  Re$  m  91»  qMopie  genmiur]  81 
Tnlgetam  scriptnram  teqnimnr,  at 
probtmnt,  inteUigendae  sunt  res  bel- 
Kots,  ItbortottB,  ac  prtDdartB,  qam 
geri  dlcuatnr  ab  imperatoribnt  et 
Mgibtts;  vel,  germUur  aeeipiendnm 
eat  pro  agnntnr,  nt  «it  tralatio  ab  im* 
peratore  et  priacipe  res  gerente. 
Sin  gemmthir  malnrout,  (qnod  ego 
qnidem  magis  probe,)  referendnm  ett 
ad  res  natnraieisy  qnsB  fortnlto  pri- 
mordiomm  concnrso  et  conflictn  In 
spatio  et  inani  gignnntnr.  Qnoniam 
antem  in  omnibns  libris  germthtr 
tcriptum  reperi,  et  ex  bac  tcriptnra 
probabilero  sententiam  eltci  potte  ar- 
bitror,  ita  excudendum  curavi.  Lan^. 

475  Ignis]  ^Estnt,  cupiditat,  li- 
btdo,  qutB  est  inttar  ignit  et  flammtB. 
tio  Horat.  Od.  14.  lib.  Epod.  IS. 
^  qnod  ti  non  pnlchrior  ignis  Acoeo- 
dit  obsestaro  Ilion/  Sce.  Limb. 

Alexmtdri]  Paridis,  qui  nomen  vapit 
rb  ixi^uf,  h.  e,  ab  expellendo  deflec^ 
tit,  quod  abacta  armenta  latronibus 
Interemptis  reenperavit:  propterea 
eecinit    Ovid.   in   Epist.   drca  fin. 

*  Pene  puer  victis  abducta  armenta 
recepi  Hostibns :  et  cansam  nominit 
Inde  tull.*  Piue.  Paridis,  qni  cur  ita 
dictnt  tit,  doecbit  Enstath.  et  Apol- 
lod.  in  8.  Fob. 

Gtieeeiuf}  Oliscens  snb  Phrygio  Pa- 
ridit  pectore.  gUeeerey  cretcere  cst, 
et  ita  Festns,  et  Nonins  Marcellns. 
Sailustins :  '  Oiiscente  vento.'  Plant. 

*  Gliscit  prcBlinm.'   Virg.  ^n.  12.  0. 

*  Hand  tecnt  accento  glitcit  TioleBtia 
Turno.'  Cic  in  Hortent.  *  Gliscunt 
▼oloputet.'  Lucr.  4.  I06S.  « Inqne 
dies  gliscit  furor,  atqne  femrona  gra- 
veadt.'  IdemS.  479.  «NantoculiP 
clamor,singultus,jnrgiagliscnnt?'  et 
6.  1060.  <  Cnm  metut,  ant  dolor 
ett,  ety  cnm  jam  gandia  gliscnnt.' 
iMmb, 

Pkrygw  eifb  peetere]  Sub  pectore 


Paridis,  qui  Phryx  Mt.  Ita :  *  Tfr- 
rhenam  hastam  Tibrabat,'  Vtrg.  !.«• 
ipse  Tyrrbenns  4y  hastam  vibrab^ 
Stc,  hac  figura  delectabatnr  Virgi- 
lina.  Fn6.  Crescent,  coaleaoeaa,  ted 
Bon  id  quod  Oalliee  tignificat,  labi» 
intinnare  te,  infinere :  alioqnl  grave 
in  oratioBe  ▼itinm  sit ;  ettameBlnnic 
errorem  erravit  vir  omBledmiratioiM 
major  in  physiologia,  cnm  acf^t: 

*  Videtnr  Epicnms  existlflBaaae  oor- 
pora  Ula  minora,  rotnnda,  ItBria,  glia- 
centia,  luitac/  Sce.  item,  pag.  07S. 

*  Horiaontem  quoqne  deflexnm  habe* 
rent,  ac  tnpra  enm  magia  magiaqne 
gliscerent,  donec  eoBtlttere  oomiii» 
Bon  pottent.'  Fmb, 

476ilrMNiNtt<<]*  Accendere  bellnm' 
Virg.  etiam  dtxit  JEn.  19.  8M.  aan- 
dian.  in  Roff.  1.  »00.  <  acoeDdit  prai- 
lia.'  iB  Rnff:  t.  171.  «  aeeeadit  roee 
cohortet.'  Preig. 

477  NeeOmn]  Qnod  ti  noBParidia 
amer  pelltxittet  Heleaam  PergaBrom 
ad  Trojanat  arces,  eqnns  ille  celeber, 
qni  alvum  armatit  plenam  gerebaty 
Boa  Trojanis  'irreptisset  fiualia  ma- 
chiBa  ronris.  Hanc  hittoriam  eieqni- 
tnr  Bfaro  libro  iEneidoa  tecuBdii:  de 
quo  Plantnt  In  BacchiditMW,  et  de 
Epeo  ejnt  artifice  qntidam :  de  qno 
Ovidtnt :  *  Sit  licet  antiquo  manfliina 
collatot  Epeo.'  Vitravins  eaptam 
Trojam  afilrmat  tormento  llgBee,  cnl 
nomen  eqnns:  nnde  Uomere  falm- 
landi  datnr  oocasio.  Ter  eb  eqBum 
periit  Troja :  cum  Hercoli  Laome- 
don  denegavit  equos ;  cnm  eat  eqmi 
epeio  capta  dolo.  Tertlo  cnm  Cinam 
ter  consuli  portas  clandere  ▼olnlsae^ 
eqnns  yalvis  interceptns  elandeadi 
facultatem  ademit  Serrint.  De  hoe 
equo  varla  in  hlstoriis  lecta  auBt!  nt 
Hyginns  dicit,  machinameatnm  hd* 
llcum  fuit :  nt  alii,  porta,  qaam  eit 
Antenor  aperait,  eqnnm  pictnm  ha- 
bnisse  memoratur:  vel  certe  domat 
Antenoris,  qntB  equnm  pictam  babnit, 
quo  potset  agnosci.  Ant  eqnettri 
prtBlio   victa  ett  Trcja,  aat 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  OAKl   DB  RBRUM    NAT.   LIB.  I. 


978 


HippiOy  post  qQeiB  le  abncMidtriuit 
Oneci.  Pwt. 

DmnUmis]  LignesB :  dictio  ex  One- 
cia  Mapta.  hic  eqaut  dictus  ett 
ti^prpt,  Imc  eet  ligneua:  unde  non- 
mtti  dtartnu  hic  legiant.  ted  ditrafeaif 
Mribendam  anctore  HonierOy  qni  in 
•ctavo  Odyssete  Zoupd/r^ow  vocat  non 
iMiel.  AristoplMnea  durion  lingna 
coamnBiore  dictitaWt:  nnde  »ant 
^  in  Flacci  Ar^nantiris  legant, 
^Maaet  immotis  nox  darica  fatit.' 
UvpArmos  twwot  xmi  9a»pdT90f  ait  8aidat, 
k,  ^  *  dnratftnt  ^t  duratent '  indis- 
cHminatnm.  SulKlit:  *  Dnrins  lig- 
mam  cqnns  Orscorum:  de  qno  Ari- 
stophanes :  puiyteos  Hoow  6  9o4pouts,  de 
qao  aic  inqoit  Lncillos  poeta  One- 
cne  :  O^rms  Mputf  Tnmr,  ^r  cl  fpSy^s 
dSgow  MmoBrros  ovp  AoMloif  'XtnaiiS  obit 
|p  ItffMe  w^Kas.*  Pius.  Duratens,  sen 
dnrina  eqnot,  i.  e.  lignens:  cojns 
•pifsK  firit  Bpins,  sen  Epens.  Lege 
H^Bi.  *09w<r.  $.  et  Virg.  JEn.  2.  401. 

*  Instar  montis  eqnnm/  Scc.  et  6. 516; 

*  Cnm  ftttalis  equns/  &e.     Festus, 

*  Epeas  nomen  fabri,  qni  eqnnn  du- 
nttam  fMt.'  EqnnmTrojannminter. 
dnm  appellant  scriptores :  et  ita  sem- 
por  M.  Tallias:  <  eqnum  Minerrn' 
HaratiBS :  '  qnasl  arte  fabricatnro,  et 
Bfnenm.'  Qno  nomine  eum  appellat 
Plantas  In  Bacchidibns.  sed  de  hoc 
mqmo  plnra  diximns  in  coromentar. 
Horatianis  ad  illnm  locum,  *  Ille  non 
iBclnens  eqno  Minervte/  6ce.  Od. 
4.  6.  Lamb.  Ligneus.  96pas,  9avpaSf 
9ifm  toSpv,  lignom.  Dnreus,  Durius, 
Ae.  Mfciof.  Enripid.  in  Troad.  rem 
expllcat.  F&b.  Aovpdnos  Hom.  Odyss. 
8»  ex  trabibns  ennipartns.  Mpttos 
Earipid.  Troad.  *O0tr  irp^r  itvtpS» 
90f9p9W  it\f)0^em  Aoiptios  Iwiros  Kpvr- 
rhw  ifurt^mw  96pv.  Creech,  Adde  Po* 
litian.  Obserr.  cap.  6.  Hm, 

IV^ai  Ptfrgafna]  Sic  reposni  recla- 
BMBtibns  qnidem  omnibus  exempla- 
ribnt  aBtiqui»,  sed  tamen  certissiroa 
eaBJectora  frrtus.  Nam  primnm  vox 
Tt^Mbm,  qate  ett  in  libris  talgatis, 


non  videtnr  halc  loco  convenire} 
deinde  Tn^ai,  1.  e.  TroJ»,  Pergama) 
olet  nescio  qnomodo  antiquitatem. 
Sic  enim  Stetichorns  oM*  U«o  n^ 
^o^  TpohfSt  i.e,*  Boqne  isti  ad  Per- 
gamaTrojsp.'  Laai6. 

Tngame]  Ita  onmes  libri,  Lambi- 
nns  TrojmL  etiam  recte :  sed  contra 
vet.  libros.  Gt/.  Trojanis  oniBea 
Codd.  prteter  B.  Creeeh.  Trtiai  Per- 
gama.  Ita  restitnit  Lartib.  nec  post 
flmges  glandibus  vesci  debuit  Oifan. 
pripferendo  TVo^oiria,  ut  enim  Stesi* 
cbon»  dixit  n^pYOfutTpohfs^  ita  etiam 
Enripides  nsurpavit  in  Helena  vs. 
990.  n4pyafM  Aapdawlas.  ''AAtirti»,  l^c- 
aow  Tt4pyattm  Aap9awias,  *  perdit,  per- 
dit  Pergaina  Dardani».'  Qnod  ita 
jnngitur,  qnnm  vox  Pergama  prtme 
loniis  arcem  significaret.  Imo  inter 
Ladnos,  ex  noKtri  Iraitatione,  '  Ur* 
bero  Patavl'  dixit  Virgil.  ALn,  1.  951. 
Hav, 

Partyti  Virg.  /Bn.  6.  5ie.  '  gravls 
attnlit  alvo.'  et  alibi.  Fab, 

479  Ri8  gestas]  Si  snpra  vs.  479. 
res  tn  quo  qiueque  gerantar  scripsisset, 
nonne  et  hoc  loco  rci  gcatlot  dlcere 
debnisfief?  Preig, 

481  Eadem']  JMivris  fit  in  €«,  dot»* 
qne  vocale»,  quarnni  altera  breris 
est,  altera  longa,  pro  ona  syilaba 
habentur.  Lamb, 

488  Corporum  atqae  loci]  Sic  siipra 
stepissime ;  et  ita  Vetert* s  nostri.  In 
aliis:  Corporis;  pessime.  Gif.  Cor- 
poris.  Sic  habent  quattnor  libri  ma- 
nnscripti :  qnibnscuni  coBgmunt  Pa- 
risienses,  et  Lngdnnenses.  Alii,  Cor- 
porum  atqae  looi,  Neqne  Vero  h«c 
scriptura  damnanda  est,  qnod  fit  a 
Thrasone  quodam  barbaro.  Con6rmat 
enim  eam  vd  ille  versns,  qui  non  Ita 
longe  abest  snpra,  '  Non  Ita  nti  cor- 
pns  per  s^/  Scc.  Et  item  is,  qni  est 
infra  nihilo  longius,  '  Stringere.  nam 
solido  vincunt  ea  corpore  demnm.' 
Lamb,  Sed  mox  corpora  dlcit  vs.  seq. 
JEfor. 

GeroNhcr]  Qoidam  libri  hic:  rogoH' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


974 


NOTiC   VARIORUM   IN 


iur.  Lambioat :  gentaUur.  mtle.  Gif, 
Rei  tfi  quo  qwque  gerantur]  Etiam  hoc 
leco  legi  fortasse  potest  genanhtr: 
verumtaraeu  oihil  moto.  Lamb»  Ge» 
rmimr :  Genentur  aln^  alii  Rogantur: 
utramqne  vitiose.  Creech, 

484  Ccrporaeuni  p&rro]  Corporom 
(inquit)  alia  tant  primordia  rerum, 
nempe  corpora  iodividua,  timplicissi- 
raa,  et solidissima,  i.  e.  irofwi:  alia, 
qoae8UDtexatomi8concreta,coDflata; 
nt  arl>or,saxam,aqaa,terra,et  timilia. 
Hac  de  re  tic  Laert.  in  Epic.  tmt  «rw- 
fidrvr  rii  fjUy  ivri  ovyKpifftis,  rhV  ^^ 
ai  ffvynpiffHS  T^wofriyrm,  Ijamb, 

Corpora]  Corporum  alia  tant  tim- 
plicia,  alia  concreta.  Fab,  Corpora 
eunt  porro,ife.']  Demonstratit  jam  dao- 
but  naturas  principiit,  corpore  vis, 
et  Inaniy  et  expHcata  etiam  inanit 
natora,  de  corpore  fatiut  ditputat : 
Corpora  autem  dividit  in  aimplicia  et 
compotita.  Sic  Epicarut  ad  Hero- 
dotum,  r«y  ottfjJrwf  t^  fUif  lori  irvy» 
upiffms^  r^L  f  ^  &v  ai  irvyKpicrw  «t- 
uotifrrau  Docet  insaper  vtt.  20.  cor- 
pora  itta  timplicia,  teu  compotitornm 
principia^  tolidittima  ette,  perfecte 
plena,  nollum  inane  continere,  ideo- 
qne  naUa  vi  dividi  aut  diffringi  poste : 
fitetor  interim  oput  ette  validitti- 
mit  argumentit,  qnibut  pertuaderi 
poisit,  corpora  aliqua  esse  perfecte 
tolida  et  plena,  cum  auram,  set, 
«axa,  reliqaaque  omnia,  qu»  tolidit- 
tlma  patamus,  perosa  esse,  et  aliis 
corporibus  pervia  tentimut.  Creech. 

487  Stringere;  vtiicim<  demum]  Ita 
malim  ex  quibnsdam  vet.  et  omnibnt 
vnlgatit;  i.  e.  avellere,  deminnere. 
nt  inf.  vt.  607.  In  quibntdam  vet. 
ttinguere  evincunt  daminum.  Ita  et 
inf.  variatnm  fuit  vt.  667.  et  apud 
Noninm :  Glubere,  deetringuere.  vnlg. 
dietinguere.  Gif.  Radere,  vulnerare. 
Lamb,  Virg.  JEn.  9. 677.  <  hunc  primo 
levit  hatta  Camillte  Strinxerat'  Cod. 
Vatican.  et  Bertin.  tamen  habent 
etinguerej  id  ett,  exttinguere.  de  qno 
verbo  infr.  lib.  3.  ad  illum  locnm. 


iting^dque  eolarem.  Lamb. 

Nam  eoUdo  vineunt  ea  eorpore  de* 
mnm]  Sic  habent  omnea  libri  volgati, 
et  tret  nunutcripti,  niti  qnod  qal* 
dam  babent  exineunt :  et  dajnmiJii,  boii 
demum:  in  quibut  ett  Memmiairaai 
Lamb. 

488  Credere  quiequam]  Ita  fere  Hbrl 
Vet.  et  vulgati.  In  aliit:  fors  itm. 
pro  /ortitan.  Gif.  Sic  habent  qnat- . 
tnor  lib.  manutcr.  Bertinian.  Faenu 
Tettian.  Memm.  et  vnlgati  Florenti* 
ni.  Vaticanut  antem  et  vnl|{ati  Ve- 
neti  ntrique  et  Paritiens.  et  Vicetin. 
et  ntrique  Lugdun.  Videtur  fare  ita 
quicquam.  quam  tcriptaram  si  qnit 
probabit, /ort  accipiendum  erit  pro 
foreitani  ut  particnla  ita  conjnngatar 
cnm  voce  eolido.  neqne  vero  aaaeBtior 
iit,  qni  foreita  positum  volont  pro 
fortitan,  Lamb.  Foreitan  Nard.  Et 
quidam  Codd.  Fors  ita  cxhibent; 
monetque  Lambiliat,  ti  itta  lectio 
admittatar  Ita  debere  attnboi  SoUde. 
Creech. 

480  In  rebua]  In  rerum  nuturm:  Fay- 
ns,  /n  rebue  ipsie  concretis:  et  idcra 
dixisset  Locretius,  ti  foistet  Fayut. 
Creeck. 

490  Fulmen  cetU,  ifc.]  Lectio  dob 
improbanda,  qoam  ipte  Locret.  eoe^ 
firmare  videtur  lib.  texto.  Baa.  tamen 
fubnen  ceeU  per  septa  domonm  Clamer 
ut  it  voeie,  Quare  etiam  scribo^ 
potsit :  IVaajti  enim  futmeu  ceeitem : 
per  septa  domorum  Ckmor  et  it  coctt: 
Praefero  taroen  vnlgatam.  Huv. 

Traneit  enim  Juimen]  Sic  6.  %I0. 
*  Transit  enim  valide  fnlmen  per 
tepta  domoruro.'  Cur  antem  hee 
fiat,  docebit  6.  611.  '  Perfadle  ett 
jam  animi  ratione,'  &c  L«iii6.  Par^ 
enthetit  est,  quae  novem  vertus  nm- 
plectitur.  Fab, 

491  Ciamor  uty  ac  voces]  Sic  legeor 
dum,  et  ita  habent  codicet  emendatL 
neque  tamen  rejicienda  ett  acriptnra 
alteronim  Venetornm,  Cltmeer  item, 
ae  vocee.  tic  6.  226.  '  Clamor  nt,  ac 
vocet;   trantit  per  taxa,  per  oenb' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   CARI   DB   RBRUM   NAT«   LIB.  I. 


075 


LtKih.  QiiiduB  Codd.  CkmmUtmt 
nu».  Nard.  vero,  CUoMr  ut  et  voeis, 
Creech.  Sic  tupra  vs.  156.  ^  Inter 
sepCa  meant  Toces  et  clansa  domo- 
nn  Trantvolitant/  Prtig, 

499  DiaiUkmiquefero/ervenH  Saxa 
Mpoftf]  Qnattoor  codices  mannscripti 
habeat,  DissiHuntque  fero,  fervenii 
mntapore:  qnas  scriptnra  si  proba- 
bitor,  dno  emnt  epitbeta  ^tffvMrms 
potita:  qood  est  ositatom  et  Ho- 
nero,  et  aliis  poetis.  Horat.  Sat.  1. 
I.  86.  '  babeare  insnavis,  acerbns.' 
Uem  Sat.  7. 7.  <  Confidens,  tumidns, 
■deo  sennonis  amari,'  &c.  Mem- 
■knns  autem,  DimiimUqne  fere  fer- 
mdm  S&xm,  vopore.  Unde  licet  le« 
gere,  Disstttafil^  fero  ferventia  scm 
vttpore.  Lamb. 

Feroferzenti]  Ita  vet.  Hbri  pleri- 
^ae.  Id  qaibnsdam :  fero  ferventiOf 
atiavalgatis.  Gif.  Dnplex  Epitbe- 
tam  est,  quod  nec  claristimi  poets 
reAifenint.  alii  tamen  lib.  ferveniia 
babeot.  Fofr.  Ferventia,  Alii  Ferventi^ 
Mibil  mnto,at  si  per  otinm  ridere  U- 
eeat|  Nardios  ridendi  aateriam  prae* 
beret :  ille  enim  sospicatnr  Poetam 
respicere  Anuibalem  Alpes  aceto 
nmipentam.  Creeck.  Fero.  Fortasse 
scfiboBdam :  fere,  Preig. 

4M  ComUJfrfaetaiuM]  8ic  optime  in 
▼et.  qnibttsdam.  In  qnibosdam :  cum 
kkrfaetatuM.  Qnidam  Tulgati:  Tum. 
Mtfullns,  nt  vulg.  Qata  labrfdelatue. 
nale.  Gif.  Rigor  auri,  id  est  duri- 
ties  auri,  eutu,  i.  e.  calore,  labefacta- 
tu»  soWitnr.  Sic  autem  legendnmy 
aoD,  nt  volgo,  Quin  labrfaetatue,  ^v. 
mukt^faetaiuM  antem,  i.  e.  victns,  nt 
4. 701«  '  Omnia  quod  contrita,  qnod 
igai  conlabeliM^ta.'  quamquam  hic 
qaidam  legunt  eoncalrfaeta.  Virg.  JEn. 
8.  SOO.  <  Intravit  caior,  et  labefacta 
peroasacnoorrit.'  Latnb. 

Bigor  amri]  Aurnm  solidum,  dumm ; 
fMts  «rts,  eadem  metapbora.  wxit^, 
lorte  et  allter,  aorum  frigidum,  sbs 
irigidom.  prius  malo.  Fab. 

494  Tum  giactes  «trtfj  Sic  restitni, 


secotos  qninqne  librorom  manoscrip- 
tornm  auctoritatem :  neque  vero  dn- 
biom  est,  qoin  haec  sit  recta  et  vera 
scriptora :  vnlgata  contra,  qnae  babet 
glacte  acri  Jtamma  devieta,  depravata 
et  mendosa.  Nani  qnid  ineptiusy 
qaam  proposito  exemplo  nno  de 
auro,  deinde  altero  de  argeoto,  in- 
colcare  tertio  loco  exemplom  de  gla- 
cie  ?  praesertim  com  glacies  non  modo 
sine  acriore  flamma,  verom  quavis 
flamma,  et  vel  frigore  remisso,  vel 
solis  tepore  liquescere  soleat?  Nnnc 
antem  quemadmodum  paullo  ante 
dixerat  rigor  ourt,  sic  boc  loco  gla- 
Ciem  aeris  per  translationem  sermonis 
posuit  qoa  de  re  lege  Adr.  Tnmeb, 
Advers.  6.  14.  Lafa6. 

JErii]  Sic  recte  Vet.  libri.  Maral- 
lus,  et  vnlg.  aeri.  Oif.  Glaeiee  aeri: 
Nard.  At,  nt  recte  Lambinus,  inter 
Aurom,  Argentum,  reliquaqne  Me- 
talla  Gloctet  quis  locns  ?■  Giaeieearigf 
dnrum  et  coropactnm  «s.  Creeeh. 

496  Penetraleque  frigut]  Virgil* 
Oeorg.  1.  9S. '  penetrabile  fHgns  ad- 
nrat.'  et  JEn.  10.  481.  *  Aspice  num 
mage  sit  nostram  penetrabile  telnm.' 
Lucret.  hoc  eod.  lib.  vs.  6S6.  *  Noc 
penetralem  ignenu'  XaiN6. 

406  Utrumque]  Calorem  et  frlgus* 
Hojos  loci  baec  sententia  est :  Calor 
et  frigus  per  argentum  permanant, 
quouiam  nos  pocnlum  argentenm 
manu  tenentes,  aqua  frigida,  aut 
calida  infusa,  statim  ntramque  seo- 
tire  solemus.  Adbibebant  autem  fri- 
gidam  veteres,  atque  adeo  nivem  ad 
refrigerandnm  viniun:  calidam,  ad 
tepefacicndnm.  Jam  utrumque  legi- 
tur  in  quattuor  codicibos  manuscrip- 
tis,  et  item  vulg.  Paris.  utrisque  Ve- 
netis,  Florent.  Lugdun.  in  aliia  Nirtat- 
que,  minua  recte.  sic  6. 948.  *  Frigoa 
item  transire  per  tes,  caiidumque  va- 
poremSentimus:  sentimus  itemtraaa- 
ire  per  auram,  Atque  per  argentnm, 
quom  pocula  plena  tenemus.'  Lamb. 
Quidam  Codd.  Utri$nquef  improbe. 
HicmulUde  calida  frigidaque  >qua 


Digiti 


zedbyGoOgle 


»76 


NOTiK    VAHlORUIi   IH 


jo  viDam  oUm  iofimdi  toUta  garrluat 
Joterpretes,  qa».  tolis  imperitui  pla- 
cebiint.  Cretch» 

497  Lympharwn  rore]  Aquia  cali- 
dis,  «ttt  frigidis,  miuutim  et  gottatim 
roris  instar  iufiuis:  vel  rorem  lym- 
pbarum  translate  dictum  intellige. 
iMimb,  Bos  pro  quavis  aqna;  res 
nota  est.  Sed  utinam  per  otium  ri- 
dere  possem ;  Gifanius  enim  ad  eam 
rem  choragu^  foret.  *  [iorat.'  inquit, 
'  maris  rorem  dixit  pro  aqna  mariiia.' 
Vernm  ubi  iUe  <  ros  maris'  apud 
Horat.  pro  aqua  marina?  d»cebit 
Pareus  ^o^»^i  Gifanii,  hom*  llg- 
oeus  lib.  3.  inq4Ut,  Od.  2S.  vs.  16. 
Videamns  itaque.  £n  tibi  ipsiaBima 
poetse  veiba.  *  Parvot  coronaiitem 
jnarino  Rore  Deos,  fragilique  myrto.' 
Bene !  aqua  mmrina  coroaantiir  Dil. 
O  me  bomioeni  nibiU,  qul  elim  pota- 
bam  rorem  marinnm  esse  froticem 
llium  seu  arbuscalam  Botisainuun, 
qose  GaU.  romarit^  Ital.  antem  Rrn^ 
MUarinOf  dicitnr.  Gr»c.  Xt$tafrrts.  Sed 
Jamen  in  boc  Ovid.  ex  S.  Artia,  aqnam 
etiam  marlnam  esse  dicent  ?  digmim 
faetis  snis  faccrent :  '  Sylva  DenNn 
noB  alta  facit :  tegit  arbutns  herbam, 
Ros  maris  et  lanros^  nigraque  myrtns 
oUnt.'  Fab. 

496  Utque  adm»]  Epiphonema,  seo 
acelamatio.  Ltonb. 

499  Rara]  Subi&tellige,  haec  narr»- 
tio,  et  explicatio^con  a  raris  sit  tac- 
la.    AUi  acribunt  «era.  Pios. 

Veraraiio]  'AAif%  x^t,  Lamb. 

Naiura^  rermn]  Siipp.  *  «t  jam 
•st  coBiposita. 'Fi^.  Imperite.  In 
aeqoeati  versu  qnidam  Codd.  Cogniia 
de  pamoio;  DMiloseiisu.  CrMcA. 
•  600  Adc]  Animo.  Sic  Cic.  pre  Hl- 
lone :  <  Adeste  animis,  jodioes,  et  ti- 
morem,  qnem  habetis,  deponite.'  I- 
dem  pro  SyUa  :  <  Adestote  aniBiis, 
qni  adestis  corporibns.'  AdaMHieo- 
dof  ett  autem  lector  minos  in  KtteHs 
«xercitatns,  mendose  legi  tn  qnibns- 
dam  libr.  vnlgatis,  ....  naimraqae 
rmm  Cogmta  de  paucit,  com  ait  le- 


.  gead«m  Ua,  ot  lMtbe»t  ouMMiterlpii, 
CogU^  adee,  poMoe,  ^«.  Lamb. 
.  De  paueio]  Lego  ex  aiuiquia  exem- 
plaribns  adee  paaasy  pro  adsia  et  f»- 
veas  cognita  a  mejrerum  oators^  dma 
paocis  versibns  expUco,  qiiod  ex  lec- 
tiouB  toa  percepi.  Adeo  prD  adeit 
usurpari  quis  nescit,  vel  ex  illo  Ma- 
rouis  exemplo  Georg.  8.  44.  '  Ades 
ct  primi  lege  littoris  oram/  Ovidia^e 
Sappho  15.  96.  « Hne  adea,  laqM 
ainos  formose  relabere  isostreo.' 
Ovid.  Trist.  5.  g.  4».  '  FHn;  adea,  et 
casiu  releva  pnldierrfnie  noatroa.' 
PiMf. 

604  Primeipio  pmmaMy  ^c.}  Jam  pe»- 
baverat  dno  ease  reram  prineipUdla- 
aimiUs  prorsua  natnr»,  oorpaa  yhe.  et 
inane ;  isu  vero  distimiKa  per  ae  vela 
ae  tnvUrem  separata  mntBo,et  diatlnc- 
ta  existere  qni»  neget?  Qnaciiiiqoe 
enim  inane  eet,ibi  qoi  dioit  eorpo»  eaae 
absordedixerit^et  vice  veran.  Unde 
infert  vss*  8.  pnmn  corpora  perleete 
aoUdaetplenaeaae;  ibi  enlBi  em» 
tnnt  obi  nnllom  etl  innae.  Crweft. 

606  JDisfMMtit  rerttm  kmget}  Loa^e 
diasimilis.  Ftdt, 

506  Ctrpenmt  aiqme  hci]  Ita  vet. 
libri.  ManHIos  et  LambiM:  Carp*- 
rie.  pessime.  Qtf,  Cerparia^  ^tJ]  Sic 
liabeiit  Ubri  maooacripti,  et  itemlm- 
pressi,  Paria.yeneti  antiqiil,F1orent. 
AUI  excnai,  Veneti  recentiofea,  L^g- 
dnn.  Vicetioi,  Carporum^  aiqua  Aks; 
qnm  leetio  nea  eat  rejiciendn,  nt 
snpra  ostendirona.  Lamb, 

Rmimqm  quttqaa  germtmf]  VMe- 
tnr  otiam  hoe  locogaHmHir  lege»- 
dum,  non  geruniur,  gnnmirHi  antem 
i.  e.  gignnntnr,  nt  snpra  dixlmnt. 
InA^  pancis  post  vaa.  '  PrKterte 
qoonUim  genltiB  in  rebns  l—e  eec,' 
'  &c.  Verumtanran  receptam  aeripM- 
ram,  gamaar,  nen  eenaeo  loeo  meveB- 
dam.  Lnnb,  * 

607  Eeee  «Iramifne,  ^.]  ileenta 
dnn  natnne  rep^ertie  snntiBiiltnai  !■- 
ter  se  dissimiles,  corpna  et  Inniie,  in 
qoo  Uiani  corpofa  pfimn  amt  et  nio- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  C.\RI    DR   fiQRUM   NAT.   LIB.   1. 


977 


Tentur,  ct  rea  qnirque  gi§iinDtur,  seu 
gernntur:  necesse  est,  hanc  utram- 
qoe  Daturam  esse  per  se  merani,  et 
pnraro :  i.  e.  et  corpora  prima,  qna*. 
(Ucimus  esse  principia  reruro,  esse 
inanis  expertia :  et  cootra  inatie  eae 
iDcorporeuro,  et  ab  omni  corpore  va- 
cnnui.  Sed  dicet  aliquisy  in  inani  fe- 
nMtur  et  moventnr  corpora  prima  ; 
ergo  noR  est  iillum  parnm  inane.  re- 
spondco,  ea  ratione  inane  sna  natnra, 
et  per  se  purum,  ac  merum  intelligi, 
qaod  sedem,  et  locum,  et  viam  prae- 
bet  corporibus.  Quod  si  aliter  esset, 
id  e«t,  si  nallum  esset  inane  per  se,  et 
a  corporea  natora  separatum  :  corpo- 
raprima  non  haberent  ubi  consiste- 
rent,  aut  qoa  moverentnr.  quod  au- 
tem  corpora  prima  in  inani,  seu  per 
ioane  moveantur,  non  iccirco  minus 
inane  pnrum  intelligitur.  Quin  to 
ipso,qaod  in  inani  corpora  prima  mo- 
ventur,  ipsins  inanis  natura  pura  de- 
claratur.  Hoc  enim  vacui  atque  in- 
inis  proprinm  est,  corporibus  locum 
et  viam  sappeditare,  et  corpora  in  se 
recipere,  et  corporibus  cedere :  con- 
tra  corporum  proprium  est  obstare, 
Dnllomque  aliud  corpus  in  se  reci- 
pere.  Lamb,  Observanda  Latinitas, 
*  Utraque  sibi  per  se  est :'  arbitror 
autem  istud  si^i  jungendum  essccum 
•e;  uti  dicebant  mens  mihi,  tuus  tibi, 
snns  sibiy  &c.  pro  eo  qui  maxime  pro- 
pius  Kcd  SitairaTos  esset.  Exempla  e 
Plaato  Terentioque  peti  possunt. 
Fab, 

608  Qua€umque  vacMt  tpatium  ;  etea 
Moiiim,  fycJ]  Hoc  ipso  lefelles  quod 
asserit  Gifauins  in  illo  suolndice  ad 
locum  qnemdam  Ovidii  in  voce  ut. 
Testimonia  multa  collegit  Ciofanus 
ad  Eleg.  1.  lib.  1.  Ponticorum.  Fab, 

509  Corput  ea  nojt  e9i}  Gorpus  ea 
qnidem  parte  non  est,  qua  parte  est 
inane :  sed  tamen  nihil  vetat,  quo 
minus  per  inane  ferantnr  corpora 
priroa.  H»c  igitur  verba,  *Corpus 
ea  Qon  est,'  sic  intellige :  ea  parte, 
qut  pnrte  est  inane,  non  est  corpus, 


nempe  spectata  ipsius  inanis  natiira 
per  se,  et  separatim,  ut  principio 
separato.  Pergit  autem,  et  conatur 
ostendere  hoc  argnmento  Lncretius, 
corpora  prima  esse  simplicissima,  et 
solidissima,  utpote  inani  carentia  : 
quemadmodum  ioane  alterum  princi- 
pium  molliHsimum  est :  ntpote  cor- 
poris  omnis  expers,  et  corporibus 
omnibus  cedens.  Lamb, 

510  Vacuum  Inane"]  Quod  otiosum 
alias  epithetum  addidisse  notatTur- 
nebus  Adv.  5.  24.  cum  alias  aer  quo- 
que  inane  vocetur.  Virgll.  JEn,  12. 
900.  *  Tum  lapis  ipse  viri  vacnum 
per  inane  voiutus.'  quae  nostri  est 
imitatio.  Uav. 

511  Sunt  igitur  soliday  tfc»']  Ergo 
(inquit)  corpora  priroa,  quae  sunt  pri- 
roordia  rerum,  ab  inani  separata,  ei- 
qne  planc  adversa,  ab  inani  sant  pla- 
ne  vacua.  Lamb» 

Sine  htant]  I.  e.  h^oxa  itww^  sea 
inanis  expertia.  Lam6. 

612  Prctterea]  Altera  ratio,  pe^ 
quam  probat,  corpora  prima  esse  in- 
anis  expertia.  Res  genitae  (inqnit) 
habent  in  se  inclnsum  inane :  alioqui 
uon  interirent,  neque  dissolverentnr. 
Qnod  si  ob  id  intereant,quia  in  eis  est 
inane  :  materiam  igitur  aliquam  soll< 
dam  et  inanis  expertem  constare  ne- 
cesse  est,  ne  res  omnes  ad  nihilum 
redjgantur.  Lamb,  Vss.7.  supponitin 
rebus  concretis,  qnas  genitas  vocat, 
varia  spatiola  inania  intermista;  et 
tum  adjicit  corpora  prima,  seu  sini- 
plicia,  esse  perfecte  solida :  conge- 
ries  enim  istornm  simplicium  corpo- 
rnm  ttiania  illa  continet,  et  quid  lo- 
ane  potest  continere  praeter  solidum, 
nisi  qnis  fingat  inane  posse  inaoia 
complecti?  £t  demnm  vss.  2.  mooet 
ista  solida  onlla  vi  diffringi  posse, 
ideoque  indissolubilia  esse,  et  teter- 
na.  Creech, 

Genitis  in  rebui  inane  est]  Alioqui 
nnnqnam  dissolverentur :  imo  nua- 
quam  creatas  fuissent.  Fab, 

514  Nec  re»  uUa  potest^  tfcJ]  I.  e. 


Delph,et  Var.Clas. 


Lucrtt, 


S  Q 


Digiti 


zedbyGoOgle 


978 


NOTiB   VARIORUM   IN 


t  ett,  ^nl  verm  ratione  probnre 
poMit,  ullam  rem  sno  corpore^nane 
contioere  et  celare,  nisi  id,  qaod  con- 
tinet  et  celat  ipswn  inane,  solidum 
este  fateatur.  At  boc  solidnm  eihil 
atiud  esse  potest,  qnam  primorura 
corpomm  congressus.  Lamb, 

516  Si  MMi]  Pro  nisL  quod  amat 
Lncretins.  Preig. 

Quod  cohibet]  Id  qnod  conttne t  ip- 
•nm  inane  in  se  inclusnm.  Lamb, 

618  Coiidltttm]  Coetos,  congressns, 
ffvfjotiKtiais.  Lamb, 

Quod  inane  queai  rerum  cokibere"]  Ita 
libri  vet.  tnaiie  rerum,  i.  e.  in  qno  res 
gernntur.  snpra  vers.  440.  £t  ita 
semper  loqnitur.  vnlg.  tectum.  pes- 
•ime.  Gif.  Secotus  eram  oUm  libros 
excnsos  Parisienseis,  Venet.  recentl- 
ores,  Florcnt.  Lugdunenseis,  in  qui- 
bns  scrlptum  est,  quod  inane  queat  teC' 
tum  coKib,  Nunc  manuscriptos  om- 
npis,  qoiboscum  consentinnt  Veneti 
antiq.  et  Vicet.  qnl  habent,  quod  in- 
ane  queat  rerum  cohiberef  seqoi  malui : 
cnjns  scriptnrae  rationem  exputare 
non  possom,  msi  forte  dicamns,  taaae 
rerttm  dici  a  Lucretio  alteram  nato- 
ram  rerum,  qua*  appellatur  tiiaae.  so- 
pra  enim  dixit,  dnas  esse  naturas 
duntaxat  in  rebns,  corpus  et  ioane  : 
et  qnae  iis  accidont.  inaite  rmim  igi- 
tnr,  i.  e.  id  principinm,  sen  eam  natn- 
ram,  qnse  est  in  nnmero  rerum  :  vel 
inanitatem  rerom,  qnomodo '  usnrpa- 
vit  Persius  Sat.  1. 1.  ^qnantum  est 
In  rebiis  inane  V  vel  potins  tiiaiie,qnod 
est  in  omnibus  genitis,  ut  snpra,  non 
longe :  <  quoniam  genitis  in  rebus  id- 
ane  est.'  Non  placet  autem  quod 
sycopfaanta  qnidam,  et  germanns  Zo- 
ilos,  tjiaiie  rmim  sic  explicat :  inane, 
In  qiio  res  gemntar.  I.  e.  fernntnr, 
sen  morentnr,  inquit  ille.  Lam6.  /«- 
«11«  queai  rerum.  Hic  vero  naviter 
ridiculns  est  Gifanins.  Sed  jam  a 
Laroblno  vapnlavit.  Fab,  Inane  re- 
nrm.  Id  inane  quod  in  rebus  genitis 
est,  ntvs.612.  Gifanitis,  lilnd  Inane 
In  qtto  reii  gerantnr  vel  moventor: 


absurde.  Qnidam  Codd.  pro  Rmmi 
habent  Tectum.  Creecb.  Ita  proba- 
tiores  Mss.  et  editiones  meJlores, 
qoomodo  et  ex  veteribos  membraiits 
restituit  Turaeb.  Adv.  19. 16.  ff«e. 

619  Materiesigiturf  9^.]  I.e.  eorpom 
Igitur  prima  artteraa  esse  possfint,cam 
cetera,  nempe  genitaomnia,intereaBt 
ant  dissolvantnr.  9ic  Diogen.  Laerf. 
raS>ra  8i  rk  eApand  ivrw  teroiM,  koI 
d/MT^BXirray  ^vcp  ^  puiKX^i  iRbra  f2f  t^ 
lAi  %¥  ^9Qf4ift€ff9tu.  id  est,  baec  aotem 
corpora  sont  individoa,  et  Immntabl- 
lia,  nlsl  velimns,  omnia  In  Id  qnod  doh 
estinterire.  Lmi6. 

620  E$u  tetema  poteH']  McWts.  valt 
enim  dicere,  debet.  Exempla  alibl. 
Fab, 

i>lssob(afUMr]Tertia  vocaHe  separa- 
tor  a  seqoente  metri  gratia,  ut  io  illo 
patet  Horatiano,  Od.  l.  21.  4.  <  Ao- 
raram  el  syltie  meto  :*  pro  *  sylvae.' 
Est  enim  trisyllabom  in  Horatio.  I  n 
hoc  licentlosos  est  qoam  maxime  Ti- 
bnllns,  Grapcos  poi^tas  Imitatns.  M(t« 
Vel  dicendimi  est  versum  cMe  spoii> 
diacnm,  vel  fieri  ZtaipHrm  hoc  modo, 
dit$oliiantur,  Lamb. 

621  7V»  porro^  tfc.]  Alio  vss.  8. 
argomento  soliditatem  princtploram 
confirmat.  Ut  enlm,  nlsl  Inane  Ibret, 
omne  (qnod  olim  absordom  esse  de- 
monstraverat)  esset  Plenom  :  sic  niai 
Plennm  aliqnod  foret,  ideoqae  perftc- 
te  solidum ;  totum  qoaciloqoe  patec 
oniversom  esset  spatiom  Inmne,  qnod 
non  minos  iocongroom  et  absnrdinB. 
Huc  spectant  Epicnri  verba  apod  Phi- 
tarcbom  de  Placifis  Phllos.  1.  8.  Sn 
94  hrri»  "Arofios,  (m^ff*  ical  yip  iari 
&roiX9M  A«l  trrdy  «ol  M  vo3  KtPoim 
9ioptf6/Atya.  ot  emendat  GaBsendaa. 
Creech. 

622  CeHa]  Ita  Vet.  Ilbri  fere  om- 
nes,  nt  et  mox.  Marollns :  ecsca.  et 
Ita  qoidam  llbri,  et  omnes  vnlgati 
fere.  Quod  tamen  Inrepsit  ex  alila 
locls.  Vide  Circiisln  Indice,  et  iaC 
vs.  627.  et  4. 86.  Gif,  SS  legemoa 
e&iyora  caca,  nt  habent  omnea  tJbri 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   CARI    DS    RBRfTM  #IAT,    LIB.   I. 


979 


fvlgttif  €mf  InterpreUbiiBtff,  anb 
•ifeelMB  Don  caileBtia,  et  ocnlorani 
•btstrai  efingieBtlfty  k6pvra,  Siii,  nt 
MeBBwripti^  Vaticanns,  et  Bertln.  et 
IfeBiBi.  CQ€f9ncerta  (qnani  lectionem 
Biine  magis  probo)  dlcemos,  corpora 
fioiCaBon  BBmero,  led  ratione.  Lamh. 
Cmea*    Certa  rectlnt :  at  et  vs.  627. 

plerent  spatia,  aeu  htmrHuwrii  a  te 
•ccttpata,  et  poMeMa.  LaM^. 

Qamtwmffu]  QaaciMB^g  veterea  qni- 
iau.  QV. 

5M  OfNii#  ^Botf  eK  apaHitiB,  eomm 
ftBfterii  jiMBf ]  HaBC-Terissimainter- 
JBBctio.  Vacnnn ,  iiiane  iemper  vo- 
cat.  Oif,  Parnm  admodnm  refert, 
Blro  niodo  distingnas,  hocne  modO| 
OiMe,  f«od  i$i,  cpQHmm  «ee.  ecntL 
mme.  an  iHo,  Oaiae,  fMd  eti  eptUium 
«amoB,  ff^,  eg 0  tamen  priore  modo 
flialo.  NaBB  peroMBesignificare  vide- 
tar,  wh  iraF,  i.  e.  oniversnm.  Omne 
IfitBr  fuod  eei^  inqnit,  i.  e.  universnm, 
esset  ipMitm  vaeaiim,  atqne  tBoiie : 
Be^ne  praeter  inane  qoicqoam  esset 
in  natnra  remm.  Httc  est  hnjns  loci 
lententia,  qnantBmvis  reclaroeBt  11« 
eetsiaiiolt.  Ln^ 

CS6  Alterttte]  Altematlm.  Ixnb6. 
Gorpoi  inaoi  dlstingnitnr,  inane  an- 
tem  corpore.  miscentnr,  temperan- 
tnr,  alteraatim  coaleKont,  si  ita  lice^ 
bitloqni.  Fab. 

SS6  Quemitm  nee  fiemtm  mniter] 
QBoniam  nec  pleBum  est  dontaxat  in 
Batora  remm,  nec  inane.  Ltmb, 

NwUer]  Prorsos,  iutptfiHe,  Sed  ne 
qnis  erret,  non  dicit  Lncretins,  id, 
qood  est  pleanm,  id  est  corpns  soli- 
^imnm,  et  Arooor,  non  esse  naviter 
plenam.  nam  contrasnpra  probatnm 
«iti  et  id,  qttod  est  corpns  sen  plennm. 
esse  sine  inani,  et  mentm  corpus :  et 
inane,  eaae  meram  inane,  ac  sine  cor« 
pore:  sed  docet,  lioc  nniversnm  ne- 
qoe  esse  prersBV  plennm,  et  corpus 
meram,  nec  vicissim  prorsns  inaoey 
sed  cerpore,  et  inani  distiDctum. 


Nam  et  in  inani  corpora  prima  assf- 
dne  nioventnr;  et  inane  corporlbus 
locum  praebet,  nbi  moveantnr.  Vel 
hoc  dicit,  nihil  esse  genitom,  quod  vel 
prorsns  plennm,  vel  prorsns  inane  sit. 
Lamb. 

Nee  plenmn  nwiter]  Nil  est  qnod 
ait  plenum  naviter,  neqne  quidqnam 
est  qnod  sit  plane  vacunm  slne  omni 
pleni  miatione.  Loqoitnr  antem  de 
rebos  genitis  sen  coneretls,  non  an- 
tem  de  prindpiis  reram.  Quamqnam 
principiadicinon  poisnBtplena,  sed 
solida.  Fo6. 

627  Cof*porac<aca]  Corrige  tetn.  hoc 
est,  corpora  sollda :  qua»  undecnnqne 
penitns  plena,  snnt  ^eatos  nnllosha- 
bentia.  Pibs. 

628  Pieiio]  Recte,  nt  liqnet  e  vs. 
626.  qnoniara  vero  in  Ms.  Cod.nescle 
qno  peena  legitnr,  allqnfs  legendum 
conjicit,  Qua  epaiium  pema  pottini 
dieiinguere  inanie:  i.  e.  eflSciendo  ne 
sitinane.  Creeek. 

Plene  poeeit  disiinguere  inane]  Cam 
in  Oottorp.  cod.  atque  alHs  noBnnllis 
libris  Mss.  reperiretor :  peena  poeeini 
diti.  Ijpe.  Vossios  legendnm  conjecit : 
Qum  tpatium  peena  pottini  dittinguere 
MNmis.  ut  poPB«  immie  q.  d.  damno  ina- 
Biff,  signiiicet :  efieiendo  ui  tii  Inane. 
£t  Vossii  aolero  Mss.  qnldam  liber 
pcBtiBs  habebat,  nnus  autem  pro  t««B«, 
tBoiits.  Preig. 

629  Hae  neque  dittoM^  ^e.']  Rea 
omnes  geoitm  dissolvnntnr  atqoe 
Intereunt  vel  Injnria  exteraa,  et  icti- 
bns  extrinsecns  inflictis,  vel  interno 
aliqno  vitio.  Corpora  prima  aotem 
(inquit  lAicretins)  nentro  modo  dis- 
solvi,  ant  labefactari,  aut  perfringi 
possont,  aeque  nllo  alio  modo.  Lamb, 
Postqoam  soliditatem  corporum  pri- 
moram  demomitraverat,  eornm  leter- 
nitatem  adstruU  vss.  12.  Solida  enim 
Buot  perfecte  plena,  nollnro  inane 
continent,  ideoque  dissolntloni  mi- 
nime  obnoxia ;  omne  enim  corpus 
qood  divisiblleexsoloblleqne  est,  tale 
est,  propter  Inane  interceptooi,  par- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


080 


NOTifi  VARIORUM   IN 


tes  dUsocianSy  et  ingrestain  pnebens 
virtutt  extern»,  ad  eas  sejungendas  : 
Id  vero  qnod  inexsolobile  indivisi- 
bileque  e»t,  tale  est,  quia  omnino 
plenuni  soiidumqne,  qnod  nuliura 
Inane  habeat  ex  quo  partium  sepa- 
rationem  timere  possit.  Epicurusad 
Herodot.  deiinit  Atomum  Tlk^fni  tu^ 
^^ty,  Kol  oinc  IxoMToy  5ini,  ^  Ihrw  Jm- 
Avd^erai.  Creech.  Neque  extrintecus, 
Quia  plagas  nil  possunt  sine  inani, 
qoa  sciiicet  penetrent.  Fab. 

530  Nec  penitue]  Quia,  cum  sint 
solida,  nnllns  locas  plagis  •  intemis 
esse  potest.*  Fab, 

Retexil  'Aya\vc<r0ai,  resolvi.  Lamb, 
Dissolvi,  ita  ut^xtnra  pereat.  No- 
tnm  est  rh  Re  habere  aliqnaDdo  vim 
itpwrKevaffruciiv,  ut  refixit,  revelare, 
&c.  Fab. 

531  Nee  ratiime  alia']  NuHa  enim 
esso  potest,  nisi  ex  utraqoe  snperios 
posifa  constaret.  Fab. 

Tentata]  Sic  dicimus  LatiDe,ffior6o 
tentari.  idem  6. 1114.  *  Atthide  ten- 
tantur  greasns,  oculiqne  in  Achaeis 
Finibus.'  Idem  hoc  eod.  lib.  vs.  632. 
*  Quae  nondum  clueant  nllo  tentata 
periclo.'  Horat.  Epist.  1.  6.  28.  <  Si 
latus  aut  renes  morbo  tentantur  acu- 
to/  Lamb. 

532  Id  quodjam  supera]  I.  e.  snpra. 
aic  autem  habent  qnattuor  libri  ma- 
nuscripti,  quibuscum  consentiunt  Pa- 
risienses.  Lamb. 

Capere]  A4x«(r0aif  recipere.  Lamb, 
.  535  Alanabiie  frigus]  Quod  Virgll. 
dixit  penetrabile  :  i.  e.  qnod  facile 
in  parteis  intimas  penetrat.  sed  mi- 
rnm  nomcn  *  manabile/  a  verbo  ma- 
nandi,  cum  sit  absolutnm.  tale  est 
interibile  al>  interire,  apnd  Arnobiom 
lib.  2.  '  Quod  et  illis  arguroenta  sunt 
prtpsto,  qtiibus  eas  passivas  atque  in- 
t^ibiieis  invenitur  ;  et  liiscontra  non 
desunt,  qnibus  esse  divinas  immor- 
taleisqne  monstratur.'  Lamb. 

536  Nec  penetr.  ign,]  I.  e.  qui  in  res 
»raueis,quibuscumque  adhseserit,  sese 
cito  insionat.  Lamb, 


Confleiuntur]  PeriSciuntvr,  < 
mantnr,  absolvnntor:  jnxta  ilhid 
Ovidianum  Met.  1. 432.  *  Cumqne  sit 
ignis  aqnae  pngnax,  vapor  haraidos 
omnes  Res  creat,  et  discors  roncor- 
dia  fobtibns  apta  est.'  In  alia  signi- 
ficatione  conficere  idem  est  qnod  ene- 
care  et  occidere :  unde  feramra  con- 
fectores  appellati,  qni  conficioiit 
bestias  :  hos  molti  bestiarios  appel- 
lant.  Piue. 

537  Et  quam  quaque  magia]  Sic  est 
legendum,  redamantibns  omnibas  ex- 
emplaribns,  et  libr.  vnlgatis.  Sic 
enim  loqoaBtur  Latini :  qno  nagis, 
hoc,  vel  eo  magis:  qaanto  magis, 
tanto  magis  vel  tam  magis :  quam  im- 
gis,  tam  magis,  seu  tanto  magis.  Ita- 
que  cum  hoc  loco  ita  scriptum  esset, 
Et  quo  quaque  magie^  et  csetera,  Tam 
magiay  Sce.  egoet  ab  aliis  locis  admo- 
nitns,  et  consaetadinis  LatiBoraai 
memor,  scriptnram  vnlgatam  emen* 
davi.  Lncretins  2.  197.  *  nam  qaam 
roagis  mersimus  (aL  arsimus)  ajtun 
Directa,  Sec.  Tam  cupide  sarsnm 
revomit  magis.'  Idem  4.  249.  *  et 
quanto  plus  aeris  ante  agitatnr,  £t 
nostros  oculos  perterget  longior  anra^ 
Tam  procol  esse  magis  res  qa«qae 
remota  videtnr.'  Licet  et  alia  ex  hoc 
scriptore  exempla  coUigere.  sic  Virg. 
^n.  7.  787. '  Tam  magis  illa  fremens 
et  tristibus  effera  fiammis,  Qaam  ma- 
gis  eflfuso  crndeftcunt  sangnine  png- 
nae.'  qnem  Virgilii  locnm  Quintilia- 
nus  ait  esse  ex  illo  versum,  'Qaam 
inagis  semmna  nrget,  tam  magis  ad 
malefaciendum  viget.'  Idem  Virg. 
Georg.  3. 809.  *  Quam  magis  exhansto 
sp^imaverit  ubere  malctra,  Laeta  ma- 
gis.'  qno  in  proximo  exemplo  sabia- 
telligitur  tam.  Terentins  Adelph,  4. 
5.  t>3.  *  nisi  quia  qnam  Misere  hoc 
cupio  esse  vemm,  tam  vereor  magia.* 
Plaut.  Bacch.  .6. 1.  5.  *  quam  magis 
id  repeto,  tam  magis  nror.'  Idem 
Poennlo  1.  2.  135.  ^  Quam  magis  as^ 
pecto,  tam  magis  est  ninibata,  et  nn* 
gae  mera?.^  Lamb.    Lambiiuis  qutm. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII  CAKI  DB   RBRUM   NAT.    LIB.   I. 


981 


contra  libros  oinnef.  Gif»  Qiuim»  Quo 
Ooines  Codd.  Lanibions  tamen  mnl- 
tisaliiresemplitmoDitos  Quam  edi- 
diU  Creeck* 

6S8  Hi9  r^tui]  Videtnr  legendnm, 
Tttm  wutgis  ictibns  baec  penihu  terUata 
lakueH,  Scio  qoidem  esse,  qni  per 
ista  Terl>a  (hit  rebiu)  ignem,  hnmo- 
rem,  Stc*  intelligant  |  sed  boc  loco 
agitur  de  flagis  in  nniversnm,  aestn, 
bomore,  frigore,  &c.  Tamen  vide 
EBendationes.  Fab.  IctUm»  hec  le- 
git  Faber,  et  addit,  se  qnidem  scire 
esse  qni  per  ista  verba  (hie  refms)  Ig- 
■em,humoremy  &c.  intelllgant  (Lam- 
bimim  notat)  sed  hoc  loco  agitor  de 
plagis  in  nniversnro.  Ingeniose  fa- 
teor,  at  qnis  non  videt  hie  rebue  ap- 
tissfme  respondere  istis  verbis  vs.  5S6. 
'  Qoibns  oninia  conficinntnr  ?'  Creech, 

541  Pneierea  wst,  ^r^.]  Prseterea 
(inqnit)  nisi  matcria  fnisset  aetema, 
res  omnes  genits  ad  nihilum  redac- 
tm  essent:  et  qnscimiqne  videmns, 
ex  nihilo  renata  essent.  Lamb»  Alio 
vss.  11.  pognat  argomento  e  coromn* 
ni  illo  Epicorseorum  effato,  De  nihilo 
nihil,  et  in  nihilnm  nihil,  dedncto.  Si 
eoim  prima  rernm  semina  interirent 
sen  dissolverentur,  in  nihilnra  recide- 
rent :  nnlla  enim  snnt  priora  prirois 
prlncipia  in  quse  resolvi  possint. 
Ideoqne  res  quotidie  nat»  e  nihiio 
orirentnr.  ^terna  igitnr  esse  semi- 
oa,  vel  rea  e  nihilo  oriri,  quo  nihil 
absurdins  dici  posse  pbilosophi  cre- 
didemnt,  concedator  necesse  est. 
Epicnms  ad  Herodotom,  rwra  ih  t& 
a^ipLord  iariv  JSnoiuL,  «ml  ^rifiKrfra^ 
ibrtf  ft^  fi^cc  wdrra  tls  rh  /i^  ^  <pea- 
pkrw9at,  Versn  autem  549.  et  dno« 
bos  seqnentibos  hanc  Principioram 
inunortalitatem  solidne  istorum  sim- 
pUeitatl  deberi  breviter  ostendit. 
Creeeh. 

S43  Denihiloquoquenata']  Itarecte 
qoidam  libri.  In  quibnsdam  vet.  qua 
nata,  qua  ianta^  qaa  rata*  saepe  gue 
pro  quoque  positoro  est  ob  notas :  ct 
r  pro  n.    Nec  mutanda  seriptura  est 


ex  loco  inf.  vs.  675.  Siroilia  vidc 
inf.  3.  710.  716.  Gi/,  Sic  restitni  a 
codicibus  mannscriptis  ad  hanc  scrip- 
turaro  quasi  manu  ductns :  in  quibns 
scriptum  est .  partim,  De  nihiioque 
rata:  ptiTtim,  qua  ranta :  partiro,9u<r 
nata*  ex  qua  postrema  scriptnra  alii 
fecerant,  De  nihilo  quasitay  ut  habent 
omnes  fere  volgati  codices :  alii,  De 
nihUo  quoque  nata :  qus  tamen  proba- 
bilis  lectio  est.  alius,  uescio  quis,  in 
cod.  Bertioiano  reposnerat,  De  ni^ 
hiloque  ereata.  Sunt  et  qni  legunt, 
De  nihitoque  parata  forent.  sed  ita  le- 
gendum  esse,  ut  excudendum  curavl, 
evincit  locus  similis  infra  eod.  lib.  vs. 
675.  ^De  nihiloqne  renata  virescat 
copia  rerum.'  Quod  autem  quidam 
sycophanta  negat  ex  illo  loco  hunc 
sic  esse  scribendnm,  ego  mendaci  et 
perjiiro  non  credo.  Lamb.  Quod  ne- 
cessario  seqnitur.  al.  de  mhiioque  re. 
nata.  Fab.  Quasita.  Nard.  vitiose 
Qnidam  Nihilo  quoque  nata.  Alii  Ai- 
hiloque  ereata.  Oassendus  reducta* 
Creecb. 

547  Dissolvi  quo"]  I.  e.  in  qnae  pri- 
mordia  res  qufcqne  genitae  sni  inte- 
ritns  tempore  dissolvi  qneant.  Lamb. 

547  i^iiprefno]  Ultimo.  Horat.  Epist. 
ad  Torqu.  1.  5.  3.  *Snpremo  te  sole 
domiTorqnate  manebo.'  Idem  ad  Alb. 
Tib.  1«  4.  13.  'Omnem  crede  diem 
tibi  dilnxlsse  supreroum.'  Lamb. 

548  Suppeditet]  Suppetat,  satis  sit, 
iirapKfhfif  vel  parata  sit.  Nam  suppC' 
ditety  lioc  loco  absolote  accipiendnm 
est,  nt  saape  alibi.  Lamb, 

549  8unt  igitur  solida]  Concludit 
hunc  locnm  hoc  modo :  Constant  igi- 
tur  corpora  prima  solida  simplicitate, 
i.  e.  snnt  solidissima  et  simplicissl- 
ma:  atqoe  ita  sunt  seterna.  quod  si 
non  essent  solidissima,  interirent  tan- 
dem,  neqne  aeteraa  essent.  Si  cor- 
pora  prima  interirent :  vel  non  ha« 
berent  res  natnrales,  semel  perem- 
tae,'unde  reficerentnr,  vel  ex  nihilo 
reficerentnr:  quod  fieri  non  posso 
probatum  est.  Lamb, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


982 


MOTjS  yariorum  in 


660  Nie  rtdumi  queunf\  Lego  quiaU, 
pottinf  y  possent.  Fab, 

669  Demque  n,  tfc,}  Perperani  Ma- 
riiUiu  hnnc  ordinem  contra  veteres 
Ubros  omnes  mutaverat ;  qnod  et  alii 
male  sunt  secuti.  Gtf,  Scio  bot  qnat- 
tuordecim  versos,  qui  deinceps  ab 
hoc  numerati  sequuntury  in  codicibns 
volgatis  ordine  converso  infra  ver- 
inmy  cujos  principiom  est,  lunumera" 
Mibui  pkgii,  tfc.  coUocari.  £go  ta- 
mcn,  quem  ordinem  in  qninque  codi- 
cibus  manuscriptis,  et  in  Venetis  an- 
tiquis,  in  Paris.  in  Vicetinis  reperiy 
servavi.  Lamb,  Sic  habent  libri  ma- 
nnscripti.  sententia  autem  hujns  loci 
hs^  est :  Si  non  essent  aliqua  corpo- 
ra  soUdissima,  quae  nomqnam  nlla  vi 
frangerentur ;  et  si  non  esset  tom  re- 
rnm  frangendarura  finis,  cum  ad  ea 
corpora  perventum  enset :  jam  cor« 
pora  prima,  i.  e.  primordta  rernm, 
ita  ad  nihilnm  essent  redacta,  nt  nibil 
ea  Ulis  conceptum  et  concretum  ad 
JQStam  magnitndinem  pervenire  pos- 
set,  Scc,  Lamb,  Nobilis  qnaestio. 
Sensns  est :  Nisi  finem  certnm  fran- 
gendis  se u  dissolvendis  rebns  natnra 
statuisset,  ita  jam  deminuta  corpora 
primordialia  easent,  nihil  nt  ex  iis 
posset  maturescere :  atnunc,  uti  sese 
res  habere  videmns,  finis  aUquis  re- 
bos  frangendis  est,  ultra  qnem  nul- 
lus  progressus  datnr.  Itaqne  soU- 
dom  aliquid  et  iBpmu&rmf  in  natnra  sit 
necesse  est,  unde  omnia  revirescant. 
Fab,  Iternm  vss.  14.  monet  rernm 
omnium  incremento  statotnm  esse 
certum  et  defioitum  tempus;  ideo- 
que  semiaa  e  quibus  ist»  res  angen- 
tnr  certsB  esse  molis,  indissolobilia 
etiam,  nec  frangl  posse :  aliter  enim 
per  infinitnm  illnd,  qnod  abiil,  tem- 
pns  fracta  et  dissipata  in  tam  exiles 
miantias  redacta  fuissent,  nt  nnUis 
iinquam,  ideoqne  non  paucis  annis 
reficerentur,  ct  in  molem  eoaleice- 
rent  £t  haec  omnia  agnoscet  l^ai 
ros  citins  dissolvi,  qnam  reflci  posse 
cogitat  Creech, 


666  Pimem']  Codiees  fideUores  reser* 
vant  Jhrem:  qnaa  lectionem  aax* 
ime  probo.  Fhrem  expoae  abaola-' 
tam  crescendi  perfectionem.  Plnf. 
Ita  omnes  fere.  veteres  qnidam  taaMi 
florem;  qnod  etiam  rectnm  eaty  sed 
ex  aliis  lodi  inrepaisae  videtnr.  Vid. 
iimiliainf.  S.TTI.  Gif.  Fimem  Q«i* 
dam  librl  maauscriptSy  et  nonnsUi  ty* 
pis  excusi  habent,  permdere  Jbiem: 
qnos  ego  seqnor.  fierem  tameo,  qiiod 
in  aliis  libris  reperitnr,  non  inspfobe. 
sic  enim  ssBpe  alibi,  «t  iofir.  itatim 
666.  '  qnibns  pessint  ssvi  centingera 
fiorem.'  et  8.  7T1.  *  capitem  «tatls 
tangere  florem.'  et  6. 646.  <  Nec  po- 
toere  cnpitnm  fetatis  tangere  Aoreoi.^ 
flerem  antem,  i.  e.  ^Ucyd^,  jnatnm  et 
perieotnm  vigorem.  Law^»  Flerem, 
Fimem  G.  Lamb.  aUiqae,  istamqee 
etiam  vocem  Fayos,  qoi  aUorom  er- 
rores  semper  approbat,  tnetnr.  At 
Finem  vel  prorsns  enervat  argmnen- 
tnm,  vel  ssltem  inflrmios  reddit,  ec 
obscurius.  Flos  sttatis,  An^,  juatna 
perfectnsqne  vigor.  Creeek, 

66f  Nam  quidme  cHime  dtst.]  Faci- 
lins  est  diruere,  quam  «Mlifieare.  sen- 
tentia  vulgata.  8ic  Isoe.  wpbe  •(Xis'- 
irtr  Eil^ffff,  Zrt  ovor^ei  fJ^  4rrnr  6- 
irorra  x"^^*^»  8M(Xu0tu  lc  ^^lMr.  i.  e. 
'Scientes  oomponere  quidem  in  re- 
bns  omnibns  esse  difficile,  diasolvcre 
vero,  et  diroere,  faclle.'  Plotareli. 
mpi  rov  iuco6ear  *flawffp  i  Awet^aifMAnoe 
iueod^asy  Srt  ^ikunros^OkvifOor  aer^wce- 
if«F,  &^\'  obu  imrr^ci  tc  vwa^nfr, 
<^,  ir^Xir  ImikM  fty  9vnl$eki,  1.  e. 
'  Qnemadmodum  LacedBNitonins  iUe, 
cnm  andisset,  PhlUppum  OlyothoM 
funditns  evertisse:  at  talem  wbeoi 
(Inquit)  de  integro  excitare  Qon  poa- 
sit  ille.'  Lttmb. 

668  Quapropter  hnga  diei  inflmim 
atas  anteacii  temporie  omnie  Quodfra'» 
giitei  adhue  dieiurbam  dimolteniquef 
Nunquam  relUquo  reparari  tempore  pao- 
iti.  Rem  vero  admirabllem,  sciUcet ! 
*JEtM  longa  diei  inflnitss  anteactl 
temporis!^  quid  hoc?    8i  serio  le- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  OA.RI   Dfi   RBRUM   NAT.   LIB.  I.        9M 


qiieii4iini,  etUbere,  dictoiy  Nngse  et 
■lera  iuppoliia,  LegeDdam  eoim,  qua- 
pnpUr  longa  dies,  el  Infinita  €gta$  an- 
tmeii  UatparU  otmiM,  ifc.  Notam  ii- 
lad:  jLoi^  dief  Aomtitt  docuU  panre 
U(me$.  £t  boc  Lacretii  io  4.  201. 
*hne  paooto  cernaotur  lapta  diei.' 
Le.  temporia.  Neqae  nnqnam  ali- 
ter  scr^Mere,  qoi  pnre  et  Romano 
ore  locnti  ftont.  Fab.  Faber  legit 
hmga  4ie$,  tt  I^fifUta  atasy  et  hanc 
cmeodatiooefl»  bnjas  libri  yt.  234. 
It^imta  mt^  coMumse^  anteacta  iee- 
fM«gvegie  coafirmat.  Crteck.  Ite- 
ram  bic  adjectiva  dnplicat.  Ha», 

659  I^fimta  <aiM]  Infinitnm  tem* 
p»t  prBteritnm.  31  U&»  infiidta, 
jaoge  com  diei.  Pttit, 

AMie$cH  UmporU  •mms]  Sic  ba* 
bent  libri  manascripti.  Lamb, 

MO  A^Sutc}  ^ihpw  m  boac  ntqne 
diem.  Fab, 

661  Nmmpum  reiUqwi]  Ita  veteres 
qnidam.  Fab,  In  aliis  qnibnadam: 
iuiiqii'9  ul  mtnqMom.  Volg.  Id  mm- 
f «ain  reHquQ.  Oif.  ftic  habebant  eti« 
aoi  ootlri  libri  reteret :  quod  com  in 
prinaeditaeoe  noa  obfervaatem,  ad- 
mooait  me  Adr.  Toroebot.  reUiqim 
porro  qoattnor  tyllabamm  ett.  Lamb, 
Ita  M«t.  «terqae  Logd.  Bat,  niti 
9«od  reliciio  tcribator  io  Sec.  et  qoom 
ita  qop^fie  qpaoo  prima  io  primo  ex* 
•tttitaet,  inotatom  deiode  atqoe  io* 
terpolatom  ett.  Ita  qooqoe  Xorne- 
but  Advert.  19. 15.  et  ipteX^retiot 
i.  976.  *  Reliquiit  tameo  ette  viat  in 
monte  pateotet.'  Hav, 

662  At  WMnc  «tmtriMi]  Conclodit, 
certnm  finem  esse  rerom  frangenda- 
rum,  ad  qaem  com  perveotom  foerit, 
tum  ret  frangi  desioant.  Es  qun 
efficitur,  ut  slot  quaedam  corpora 
minima  et  aoliditsima,  inanit  exper- 
tia»  quse  uumquam  fraogi  postiut :  ex 
qaibut  res  i|nmqne  et  re^cioator,  et 
ad  a&tatit  floremi  justamqoe  oMgoi- 
tudinem  pervenioot.  Lambf 

66i  GauraHm]  Itaqae  geaera  scn 


apeciet  non  minonntur^  M  i^^Xotow" 
Toi.  Fab. 

666  Coo^ere]  ConteqniiOdipiaci. 
LaiR^. 

666  Huc  accedit]  Alia  ratiooe  pro- 
bat,  primordia  rerum  soUdiaaima  ease 
oportere,  nempe  qnod»  qoamvia  %int 
talia,  poasint  tamen  io  ciMioiiio  et 
congresan,  id  ett,  in  rebot  gignendia, 
effici  moUia,  inanis  ioterveotu,  nt  ita 
ex  iis  fiat  aer,  aqna,  vaporea,  et  siioi- 
lia.  at  ai  esaent  sua  iiatora  meiUa» 
non  poasent  ex  iia  fieri  silicea,  fer- 
rum,  adamaa,  et  aimilia.  Immk.  Aiii 
Hoc.  quod  idem  est.  J^,  pro  boc» 
iiihoCf  pro  istbuc;  titifUiitia  gram- 
maticte.  Sententia  ett :  Sed  cnm  aoii- 
da  sint  prima  corpera,  uode  molliUea» 
iyp^Sf  et  liquidnm  ooncretnm>  4cc. 
£x  admistione  inanit.  Fab.  Bue 
accedituthifc.  Atomorum  toliditatem 
vt.  12.  confirmat.  Qnia  enim  maoi- 
festom  est  esse  in  rernm  natora  oor- 
pora  dora  ac  molliai  declarat,  si  pHn- 
cipia  quidem  astumantur  soUda,  poase 
ex  illis  fieri  non  modo  res  duraa,  ot 
perspicuum  est»  verum  etiam  moUes ; 
quoniam  quod  concrescit  ex  ipsia 
moUeacere  poterat  ex  intermistione 
inaois.  Sio  autem  mollia  aupponao^ 
tor  ;  tom  poteruot  qoidem  rea  effici 
mollea;  at  nuUa  ratio  auberit  cor 
poasint  diei  durae  effici ;  soUditate 
vis.  qnae  est  fnndamentum  duritieif 
nulla  extante.  Gassendus.  Creech. 

667  Cum  conjiaol]  Sic  iegendnm, 
et  ita  scriptnm  est  in  quattuor  Ubris 
manuscriptis :  quiboscum  facinnt  aU« 
qoot  typis  impressi,  ut  Parisiena. 
Veneti  antiq.  Vicetini.  quod  anoe- 
tavi,  oe  quis  aemidoctus  putet  repo- 
iicndum,  cimi  conttent.  illo  eoim  mode 
potius  loqoebantur  aiUiqni.  lamb, 
Pro,  ciim  coustent.  Ita  scUicet  ioqni 
mos  erat.  Istod  eaim  cum  eandem 
vim  babet  ac  rh  quamm;  aed  fimmQia 
apud  Horat.  Ovid.  Salhiat  cnm  pri- 
mo  modo  jnnctum  videaa.  exempla 
ei  iia  peti  posaoat.  Fab. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


984 


NOTifi   VARIORUM   IM 


568  Aer,  aquaf  terra,  vapore$]  Vapor, 
ignis  esL  Dices,  ergo  elementa  non 
sunt  prima  corpora ;  non  sunt,  neqne 
adeo  possunt.  qnid  ita^  quia  eoncre- 
ta,  quia  trwrHifurra,  &c.  Elementa 
enim  snnt  principia  secnndaria,  ut 
vnlgns  loquitnr.  Fab. 

609  Quo  pactofiant}  Scribe  interro- 
gative :  qnomodo  fiunt  moIiia,scilicet 
com  e  solidissimis  principiis  oriun- 
tur  f  £t  qna  vi  ?  Qua  potentia  ?  Qu^b- 
que  geraniur,  Lego  geruntur  7  per  in- 
terrogationem.  Mirom  esc,  inquit 
poeta^  ex  solido  corpore  genita,  fiert 
corpora  meatibus  plena.  Interrogat 
quomodo  haec,  que  contradictionem 
inferre  videntnr,  geruntur.  Piua. 
Tmesis,  qnocnnque  modofiant,etqna- 
cunqne  vi  gignantur  illa,  nempe  aer, 
aqoa,  terra,  vapores;  proinde  quasi 
dicat,  Non  est  enim  hojos  loci  docere, 
qoomodo  ex  primordiis  soHdissirois 
fiant  aer,aqna,  et  cetera  mollia.  yen- 
dose  in  aliis  libris  legitnr,  Qua  vi 
quaque  gerantur,  legendom  enim,  Qua 
vt  cunque  genantur.  qoantomvis  re- 
clament  qoidam  /SScAv^i  (rvtfo^dyrai. 
Lamb. 

Et  qua  vi  cumque  gerantur}  Qosb- 
que.  ot  et  snpr.  vers.  130.  Lambinus 
genantur,  male,  contra  libros  vet.  Gif, 
Isthuc  cumque  jungi  cum  pacto  debet, 
ut  et  cum  vi,  Genantur  autem,  opti- 
me  Lambinus.  At  Oifanius  qui  niale 
istud  ab  illo  introductnm  qnerltur, 
nimius  nugator  est,  Deinde  quid 
discriminis  inter  rh  genere  et  gerercy 
non  viderat.  Fab,  Quaque  geranlur 
Nardius.  Gerantur  Gif.  et  Parens 
amant.  Genaniur  tuetur  Lambinns. 
Totum  vero  bonc  versum  tanqnam 
importnnomy  et  malae  fidci  possesso- 
rem,  ex  hoc  loco  amovendnm  esse 
censeo :  at  siqnis  retineat,  cnm  Lam* 
bini  explicatione  abeat  contentus. 
Hiec  enim  ille:  Quocnnqne  modo 
fiant,  et  quacnnque  vi  gignantor  illa, 
nempe  aer,  aqna,  terra^  vapores  ; 
proinde  qoasi  dicaf,  &c.  Creeck.  Sic 


com  Gifanio  legtnins.  Qulcqnid  ati- 
ter  post  Lambinnm  statuant  viri 
docti.  Preig,  £x  consensn  optimo- 
rum  codicom  Mss.  genanlury  qnod 
mihi  satis  aptum  videtnr,  hoc  toco 
retinui.  Hav, 

570  Semef]  Ita  praeclare  legunt  Mss. 
qnum  etiam  £d.  Bas.  hanc  vocem  in 
marg.  ot  ex  Ms.  hanstam  agnoscat. 
Simul  enim,  qood  hactenus  locnm 
occnpavity  plane  hic  est  inconveniens. 
Veteres  vero  eleganter  hac  voce  semd 
sunt  usi.  Lucan.  S.  147.  de  Cesare : 
<  semel  omnia  victor  Josserat.'  et  de 
Pompeio  8. 705.  *  Pompeiosqne  foif, 
qui  nnnqnam  roixta  videret  Lvta 
malis  :  felix  nullo  tnrbante  Deorom, 
£t  nullo  parcente  roiser.  Semel  im- 
pnlit  illom  Dilata  Fortona  mano.  pol- 
sator  areois,'  Sce,  et  alibi.  Qood 
ipsom  verbom  Tertolliano  in  Apolo- 
getico,  et  aliis  aoctoribos  soo  tem- 
pore  restitoimiia.  Semel,  omnino, 
eenevoor  oL  Hav.  iSitmal.  Corjtmiil? 
Nonne  sofficitai/muiHmdixisse.  Lege 
com  Lib.  Mss.  semeL  qoo  senso  Lo- 
canos  etiam:  alibi,  et  lib.  6.  fioe: 
'  Neqoeont  animnm  sibi  reddere 
fata  Consompto  jam  jore  semel.' 
Preig, 

672  Unde  queant  vaUdt}  Honc  ver- 
som  prodncit  testeni  Nonius  Marcell. 
in  voce  $Uex,  Lamb.  Validi  mHce$» 
Hoc  respexit  Servlos  ad  Virg.  ^n. 
8.  283.  *  Stabat  acota  silex,'  ita  scri- 
bens :  '  Pene  omnes  honc  ailicem 
dixeront.  Nam  et  Varro  et  Laere- 
tios  ita  dikeront.  Tanta  tamen  est 
Virgilii  aoctoritas  nt  persoadeat  no- 
bis,  etiara  hanc  silicem  dici.'  Hav. 

578  Nam  fimdUui  omnu  Prvmpim 
fundamenta}  Fnndamentnm  cnjotqoe 
rei  debet  esse  firmissimom  ac  soli* 
dissiinom.  At  si  principia  rerom 
esseot  roollia,  fundamentnm  remai 
natoraliom^esset  infirmom,  imbectl- 
lom,  fragile,  et  cadocom.  Ergo  pri- 
mordia,  sen  princlpia  rerom  non  sont 
mollia,  sed  potios  solidisilma.  L»4. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   OARl    DB   RERUM    NAT.    LIB.   I. 


985 


Ownds,  Omni  O.  P.  recte.  Creech, 

Pcm  d  nuUa  est]  Qttod  est  fal- 
sain  Epieareorum  sententia :  sed 
Peripateticl  volant  esse  vernm.  Sci- 
endum  est  aatem,  h«e  dno,  nnllnm 
esse  finem  rebas  frangendis,  et  res  in 
niintraas  parteis  non  resolvi,  ratione, 
etsententia  unnmesseyVel  se  mutuo 
coDScqni,  atque  inter  se  congruere. 
Dtm  ti  res  non  resolvuntnr  in  minimas 
parteis ;  ergo  nibil  erit  mininiam : 
ergo  erit  allquid  minus :  ex  quo  con- 
seqnetur,  ut  res  omnes  in  parteis  infi- 
nitu  dividi  possint.  Lamb.  Vt  isti 
folQnt,  non  Epicnros.  Fab,  Ulti-- 
mam,  qoo  utitnr,  argamentum  vss.  7« 
jim  probatis  nititur.  Olim  demon- 
itraveraty  vel  semina  quapdam  ab  se- 
temo  indissolnta  et  inftncta  esse,  aut 
nallas  res  omnino  nasci,  vel  e  nihilo 
oriri  potuisse :  res  nasci  ipsi  sensns 
demonstrant,  et  nihil  e  nihilo  oriri  fa- 
tentar  omnes;  si  vero  nnllum  esset 
solidum  qnod  frangi  et  dissolvi  ne- 
qaeai,  ubl  inveniremns  corpora  illa  ab 
cterno  iiKlissolata  et  infracta  ?  Cnm 
eoim  fragiles  molecnlie  infinitis  oc- 
corsibns  ictibasqae  obnoxi*  sint,  fi« 
eri  non  potest,  nt  tam  dintumo  tem- 
pore  non  sint  exsolntse.  Creeeh, 

Potto  «I  nuUa  est^  ifc,]  Hi  7.  ver- 
sos  non  inveninntur  in  B.  v.  6S0. 
pro  7Vmpor«  Fayns  legit  Corpere;  et 
pro  qtuBdam  alil  Quaque*  utrumque 
hnperite.  Creech, 

679  Qutedam']  Sic  legendam,  non 
fUfque,  nec  qutequam :  qus  duae  scrip- 
tone  vitioste  natae  sunt  fortasse  ex 
illa  depravata  911091(0111,  qnm  reperi- 
tnrindaobusmanuscriptis:  deprava- 
ta  est  aatem  ez  recta  quadam^  cum  a 
librario  d  littera  esset  inversa.  Sed 
hnjus  loci  sententiam  explicemns. 
Demna  (inquit)  nailum  esse  reram 
firaagendaram  finem,  quod  tamen  est 
fabnm.  verum  tamen  demus.  certe 
nihilo  minus  necesse  est  aliqua  cor- 
pera  soperore,  i.  e.  superesse,  et  irc/M- 
7(rfo9airebasgignendis,  quae  corpora 
nnllo  perieulo-fueriot  tentata.alioqui 


consnmta  materia,  et  rebns  tetate 
confectis,  et  corruptis,  vel  nihil  re- 
nasceretnr,  vel  res  ex  nihilo  refice* 
rentur :  quod  est  &8^aTov.  Lamb. 

Tamen]  Pro  tandem.  Plaut.  Terent. 
Fab. 

681  Clueant]  Sint.  Fab,  An  ex 
Msfl.  ductu  scrtbendnm  i  Quw  nodum 
cieant  nuUo  t.  p,  i.  e.  qn»  densam  et 
stipatam  efiiciant  roateriam.  Non 
tamen  temere  mutandum,  sspe  enim 
duere  a  poeta  pro  eeee  dicitnr.  Hav, 

582  At  quoniam']  Argumentum  est 
a  repngnantibus.  Si  quis  dicat,  cor- 
poraprima  esse  fragili  natnra  prsr- 
dita,  negetqne  esse  solidissima,  hvc 
pugnant  inter  se,  et  illa  esse  fragilia, 
et  eadem  ab  aeterno  tempore  ad  hunc 
dlem  integra  et  salva  remanere  po- 
tuisse,  cum  assidnis  ictibns  fnerint 
verberata  ac  vexata.  atqui  salva  et 
incoluniia  reroanserunt:  alioqui  res 
ex  nihilo  reficerentnr.  ergo  corpora 
prima  sunt  solidissima,  neqne  fragili 
itatnra  prsedita.  Est  igitnr  in  rebns 
aliquid  minimnm :  et  frangendarum 
rerum  modus,  et  finis  est  aliquis. 
Lamb.  Et  quoniam.  Falsa  snppositio 
ex  assertione  Peripatetica.  Fab. 

685  Denique  Jam  quoniam]  In  dno- 
bus  cod.  manuscript.  et  in  aliqnot 
excnsis  etiam  hoc  loco,  ordine  mnta* 
to,  deinceps  sequebatnr  bie  versus, 
cnm  aliis  sex,  Porro  H  nuUa  est  fran' 
gend%redd,fin,  ego  secntos  snm  ple- 
rosqne  typis  excnsos,  neqne  tamen 
menm  esse  pnto  hunc  vel  illum  or- 
dinem  probare,  aut  improbare.  XofM^. 
His  vss.  15.  aliam  subjicit  ratlouem 
LocFetins  ductam  ex  ronltiplici  na- 
tnrae  constantia,  ut  in  provehendis 
semper  animantibus  ad  certas  nsqne 
virium,  incrementi,  ac  vitm  metas, 
in  imprimendis  semper  iisdeni  singn' 
lomm  generum  discriminibns  el  no- 
tis ;  qu8B  pneslitnra  sane  non  esset, 
nisi  principiis  uteretur  certis,  et  con- 
stantibns,  atque  adeo  dissolutioni, 
mutationique  non  obnoxiis.  Undo 
enim  seminibus  quotidie  mutatis  ista 


Digiti 


zedbyGoOgle 


986 


NOTiB  VARIORUM   IN 


tam  pertinax  constaiitit?  j^rofecta 
DOD  eadeoi  hominibiis,  fUiiiqae  «oi* 
Dudibut,  coBBtaret  forma:  quaedam 
immeDsit  Tiribaa  et  longaef  itate  fru- 
erentur,  dum  alia  ejuMlem  feDeris 
pusilla  oimis  essent,  et  brevissimai 
mtatis:  frequenter  albos  corTos,  et 
aliquando  nigros  cygDOs  ¥ideremua. 
Cree^ 

586  yUawique  tuendi]  QnidaDi  libri 
babeut  tenendif  mmu  recte:  qoam- 
vis  Don  me  fo^at»  Latine  dici  vUam 
retnure^  et  simplex  pro  composato 
interdum  usurpari  solere.  Lwb» 
Rebosetiam  inanimatis  vitam  boc  lo- 
co,  Dt  sopra  SBvi  aptatisqoe  finem  ae 
florem  coique  soooi  triboit.  vid.  vs. 
656.  66$.  Pre^. 

587  Fadera  Moiurat]  Seoec.  in  Me- 
dea  non  mioori  eiegantin  '  fcedera 
nmndi'  dixit.  Sic  enim  ille  vs.  835. 
'  Bene  dissepti  fcedera  mundi  Traxit 
in  unum  Tliessala  piaua  Jussitque  pa* 
ti  verbera  pootum.'  et  vs.  606. 
'  Vade  qoa  tutum  popolo  priori : 
Rumpe  nec  sacro,  violente,  mundi 
Fmdera  sancta.'  adde  Ciaod.  1.  in 
RMff.  io  princ.  Freiig^ 

589  Nec  evMmiM^ur  quicqfiwml  ^ 
qoaDdo  oulla  res  genita  suam  oaacen- 
di  CiOodicJonem  mat^ty  aot  a  soo  na- 
turali  ordioe  ditcedit,  immo  vero 
constantissime  legem  a  natura  de- 
scriptam»  raUimque  ordinem  servat, 
usque  adeoy  iit  corvi  pigri  ex  corvis 
Dascaotur,  et  e  cycois  cyeni  caodidi 
gtgn«Btor ;  uiroirum  diceodum  etiam 
est|  prima  corpora,  ex  quibos  cetera 
coDstaot,  et  qoidem  molto  magis,  esse 
imniuiabilia.  legeodum  anteiD  esr, 
fnaaemiua  eomatan^f  potiui  quam,  ut 
vulgo»  9«4fiidp  eMima  «oM^eii^  Lamb. 

Qoiii  cpfistoii/]  {me  coostaut.  iu  al. 
qwutdo.  male.  Fah,  et  Oruck,  Con- 
etant.  Suam  nateram,  auumque  ordi- 
nem  servant,  Usque  adeo,  ut  taria  vo- 
fycres^ifc,  JUinb. 

500  Varuf  vfilucres]  Varioa  colorea 
habeRtes,  Propertius:  ^Autvariam 
plum»  veisicolons  avem.'  Pius, 


Inprdiue]  Ex  ordiae,  vd  ordiAfv 
4^«fQt,  yel  if^^s,  Doa  serie,  p^petpo. 
Piaut  Tereot  Virgil.  Fak, 

591  OstendmUl  Sic  habeDt  UM 
maooscripti.  oam  vulgati  babe«t  ee* 
Ifndaiit»  naeodose.  Xiomi^. 

Macuias  genmdm]  3Jic  legeodnsi, 
Doo  genUaU»,  ct  ita  mox ;  fenereliak 
Qif.  I.  e.  sui  ectyoaqae  generia  pr*^ 
prias.  quidam  legi  voloot  gniUMot 
L  e.  a  oatora  iusitas,  atqoe  o  pnaatt 
statim  ortu  tribmase  OOP  preb«« 
Jdmb. 

Corpori  tnme]  Hn-  Cof|Mrc  Fer* 
tasse  etiam  esse,  m  sopr.  va.  9^.  «i 
Mif.  vs.  658.  Gif,  Aliaa  cerpers  «a- 
esse,  i.  e.  in  cerpore  e«se«  Idmk, 

599  MateriaJi  PmoerdioroBi.  Falk. 

594  Retnfita]  Ite  veteres.  Alii: 
revineta,  Qjf.  I.  e*  viciasimviela,«t 
«nperata.  sic  restitoi  secoliis  iibree 
manuscriptos,  et  dooqoUos  typis  ex^ 
eosos,  in  his  Paria^  Veget.  oatiq.  Vt^ 
cetin.  Lamb. 

597  UtqUM  aUe  Urmiwu0  Jk^rMC] 
Vide  anpra  vs.  78.  et  inf.  5,  01.  G^. 
l,  e.  ternuona  firmos»  ae  stftbilisy  eC 
qoi  ouUis  viriJHis  eoovelli  peteat.  hio 
versus,  et  •upcMrior,  aupra  peaifti  aoBi 
Don  louge  «  prioeipie.  Lmb,  Tend^ 
nu»  h^rsns.  Ita  Mai«  omoee;  qoo- 
nao4o  com  etiam  emoes  membraM 
quaa  Lamb.  iospexit  i^abeaot,  OHerite 
damoes  licet  Oifiioii,  utqne  ^f  («rw 
miiMM  Jusreat,  vel,  ^uod  Feber  9$, 
Creecb.  receperuot,  atque  ake  tenot- 
nusbareat,  somptum  o  termiQo  ^iii 
finem  agri  cigusque  sigoat.  Olysftp 
pius  Nemesianus  £cl.  1.  <  Sub  te  r»- 
rls  amor,  sub  te  reverentie  joati  Flo- 
ruit;  ambiguos  sigoavi^  tormiooa 
agros.'  Hor. 

598  Generatm  sacla]  I.  e.  geoot 
omoe  aoimantium  quodqoe  aoamoor 
turam,  ^.  referre  possent.  gMMno- 
tim-sacia^  bi^  et  pasfim  LucretiiM 
dixit ;  ut  *  semper-lenitas  '  apud  Ter. 
et  *  semper<4eus '  apud  Virg.  ei  simi* 
lia.  Preig. 

Sacla]  I.  e.  auimantium  geoero. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTIl  CARI  DB  BBRUM  MAT.   LIB.  I. 


997 


Pro  aiBgnlftribas  cnjit^e 
CenerU.  F«fr.  SimpUciter  boo-  looo 
pro  pinni  mhnaoiiM  fonere  posiiit* 
Stfttlus  Lucretiiiiii  imitatiM  1.  11.  p. 
Si.  497.  pro  homiDibiiSy  vel  potias  bo- 
■UDom,  Dt  apttd  Inferos,  •imolacrif : 
^  loterea  longom  ceMante  magistroy 
Oaacatopns,  totUqaeexspectentSK- 
c«|m  ripit.'  Preig. 

•09  Nttmr.  meiiif,  v.]  Qnod  fieri 
ttma  docety  et  itemm  Lucretias  4. 
mon  Umge  ab  extr.  Ltmb. 

MUus]  Gesticnlationes  referoat 
ttti  qufle  8imt  in  parentibns.  Gansa 
«9t  qaod  aicnti  avos  colorem  in  peo- 
oia  eandem  referont ;  similiter  morea 
parcBtnm  filii  reprmftentant.  qaoni^ 
am  natara  primi  principil  eat  immo- 
biMe.  com  idem  ait  ipaam  in  filio, 
qnod  fuit  in  patre,  neqne  motari 
qneat ;  necessariam  est  igitnr  eadem 
geaitiva  signa  inesse  filio,  qn»  ine- 
raiit  patri.  De  similitndine  Pliaius 
bsec  grapbice  conscribit  libro  septi- 
monataralisbistoriK.  Simiiitodiiimn 
qoidem  in  oMBte  repntatio  est :  et  in 
qoa  eredantor  mnlta  fortoite  poUere, 
Tisnsy  aaditnsy  memoriaque  banstm 
loMiglBes  snb  ipso  coocepto.  CogUa- 
tlo  etiam  ntriusUbet  aaimo  snbito 
traasTolans  eflingere  similitndloem 
aot  ■liseere  existimatar.  Ideoqae 
plares  in  boouae  qoam  in  4»Meris 
oanibos  anhnalibns  differeotiflB.  qao* 
nlam  Telodtas  eogitatiowim  anuni- 
qoeceleritas»  et  ingenii  Tarietas  mul- 
tilermes  notas  imprunit,  com  cfl^is 
animantibos  immobil^s  sint  animi :  et 
similes  ommbos  singolisqne  ia  sno 
cniqoe  genere.  Haic  Secnndos»  Ari- 
stoteks  Toro  Ubro  de  geaeratiooe 
animalinm  secnndo  de  simiUtodioi- 
bos  at  eamm  cansls  eoixissime  dis- 
potat  opioioaespfiseoram  confutaiM: 
qoi  boc  ascribebtBt  semiai  ex  toto 
corpore  defloeiiti.  Piu$. 

Vktum]  Sic  Codioes,  at  VtiUim 
Bon  incomroode  sokistitoator.  Crefeh. 

Tmm  porr9  f «oaMm^  ifc]  Hoo  dicit ; 
Quoniam  nsqne  ad  eara  apioam,  seu 


ad  id  paactom,  et  ctmuim,  qoodTia 
corpoe  nunui  potest^  nt  id  jam  oer- 
oere  aequeamns :  ntmimm  id  caco« 
meo,  qnod  jam  sub  aspeotom  non  ca« 
dit,  partibas  caret,  et  minimom  est, 
L  e.  oon  potest  e6§e  minns,  qoam  est» 
Veram  ot  totios  bnjos  loei  senteAti- 
am  osqoe  ad  Tersnm,  QwprvpUr  fos 
mtderiamt  ^.  faciliiis  coaseqaamor, 
Bciendnm  est,  Peripateticos  et  Epif 
eoreos  com  in  aliis  moltis,  qnm  ad 
banc  dispntationem  non  pertineot, 
t«m  ia  bis  maxime  inter  se  dissidere  s 
primom  qaod  iUi  voloot  omne  corpos 
in  parteis  mfinitas  seoari  posse,  ne- 
que  nllas  corporis  parteis  nsqne  adeo 
parvas  esse  posse,  ot  non  possiot  fi- 
eri  minores:  id  e§tf  infioltom  aibU 
esse  qnidem  re  et  usn,  seu  functione, 
et  (ut  TiUgo  loqntmar)  actu ;  sed  t^ 
Mifut^  i.  e.  potcstate :  qood  item  sen- 
sit  Empedodes :  Epicurei  autsm 
eootra,  ci^usqoe  corporisoeoaaot  mi- 
aimas  we  parteis,  id  est  ejosmodi, 
qnibos  nulUe  postiot  esse  sMoores,  ad 
qoas  oum  deTentom  sit,  divisiooi  anl- 
los  jam  ampUns  sit  reUotos  loens  : 
deiode  qood  ilU  negant  ioaae,  ot  «1 
£ii4>edofiles,  ei  tamen  motom  reclpi- 
oot :  Epioorns  antem  et  inane  penit, 
ac  nmrdicus  retinet,  et  sioe  iaani  mo- 
tum  esse  pon  posse  cootendU.  tfo- 
rom  duorum  Torsonm  scriptnram  tuI- 
gatam  paullum  iounataTi,  partim  Te- 
terum  codicom  aoctoritate  (retaSy 
partim  eooiectnra  ductus :  quam  ad- 
juTat  locos,  qui  seqoitur  iDfra  vs.  760. 
^Cum  Tideamus,  id  extremom  quo- 
jasque  cacumen  Esse,  qnod  ad  aea-^ 
sos  oostros  mioimum  esse  Tidetor.* 
Sflcpe  aatem  in  bac  toco,  et  fM^,et 
qm,  peccatum  t  UbmrUs  est,  cnm  m 
boc  scriptore,  tnm  in  aliis.  Veoit 
onne  unius  loci  in  meotem,  qui  est 
boc  eodem  iu  libro,  infra  noo  lonfc^ 
Ts*  617.  '  Qooi  quoniam  ratio  reda- 
nmt  Tcra,'  4cc.  pro  qno  Uhri  aliqaot 
Tolg.  babeat,  Qaipd  qtmiamftfc.  Lamb» 
Nooc  aget  de  Mipimo,  (Ep^  Ad- 
XfffTOp  Tocabaty)  uUra  qood  nalla  de- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


988 


NOTi£   VARIORUM   IN 


tar  fractio,  contra  PeripateticoR. 
Inde  probabit  atomos  saas.  Cacn* 
men  autem  vocat  Lucretius  panctom 
illod  corporis,  ad  quod  ubi  deventum 
est,  nulla  sectio  detur.  Fab.  Alio  tss. 
16.  ntitur  argumento,  snbtili  eqoi- 
dem,  et  qnod  panci  perceperint :  Se* 
mina  secundum  Epicurnm  sunt  aliqna 
quantitate  praedita,  quod  vero  qnan* 
tum  est  extremum  babet.  Id  antem 
extremum  minimom  est  qnod  potett 
concipi;  neqne  nnquam  existit  ab 
aliis  partibns  sejonctum  et  separa* 
tnmy  atqne  ex  istis  minimis  tota  cn- 
jnsque  seminis  moles  constmUnr. 
Cnm  vero  partes  constituentes  a  se 
invicem  separatae  existere  neqneant, 
a  se  invicem  divelli  non  possnnt : 
qnodcunque  enim  Corpns  ab  alio  dis- 
jnngi  potesr,  sine  ilHus  ope  et  auxi* 
lio  sunm  Esse  tueri  valet.  Ideoqne 
qnodlibet  semen  simplex  necesse  est, 
et  indissolubile :  quontam  constat 
partibns  conceptu  minimis,  et  qnas 
nnlla  vis  potest  disjongere,  qnoniam 
nnlla  est  vis  quae  in  nibilum  valeat 
redigere:  in  nihil  enim  nihil.  AKi 
legunt:  Quonunn  eit  extremmn  quod- 
que  caeumen  Corpcrii  iUiuSy  quod  nos- 
tri,  t^.  Creech.  Nescio  cnr  veternm 
lectionem  immntaverit  Lambin.  et 
qui  eum  postea  secuti  sunt  editores, 
Gum  illa  quae  in  Mss.  etiam  L.  B.  in- 
veniatur  etomnib.  fere  impressisyferri 
possit,  Tum  pwro  quoniam  est  extre» 
mum  quodque  caeumen  Citrporis  illiuif 
quod  noitrif  i^,  quomodoet  £d.  Bas. 
nisi  quod  ita  distingnat:  Corporie: 
ilUui,  quod,  ifc.  Hav. 

Qwijuique  eacumen']  Ex  qu^ueque  fe* 
cerant  quodque.  ut  ex  ^t,  quod. 
vs.  617.  \ide  et  inf.  S.  17.  S.  998. 
Gff. 

009  Nec  fuit  umquam  per  te  ieer.'] 
I.  e.  neque  id  corporis  cacumen,  quod 
jam  oculi  nostri  cemere  neqneuut, 
fttit  nmquam  a  sno  toto  secretnm)  aut 
per  se :  neqne  pottbac  esse  poterit : 
quoniam  ipsnm  alterins  pars  est. 
Lamb.  Sed  yf  et  9wdnu  tantom.  Fab, 


605  Alteriui  quoniam  eet  ipsmn]  In 
aliis  vett  libris:  AUeriui  quoniam 
iunt  ipium  primaque  et  ima.  In  qni- 
bnsdam :  Altemh,  Omnia,  nisi  fal* 
lor,  mendote.  Gif.  Secutus  sura  cod. 
Bertin.  et  Memm.  et  qnosdam  typit 
excnsos.  Lamb, 

Primaque  et  im^,  tfc.]  I.  e.  et  pri- 
ma,  atque  nltima,  deinde  ali«,  at- 
qne  aliae  partes  corpns  constitount. 
Lamb.  Non  contemnendnm,  qnod 
nnns  ex  Vossii  codd.  babet :  prima" 
que  et  una.  Preig. 

607  Agmine  comd.']  Qnidam  legi  vo- 
lonty  Augmine  eondemo,  i^.  Lamb. 
Alii  leg.  oiifmifi^,  mellos.  Intelligit 
antem  molecnlas,  qnas  alibi  glomera- 
minavocavit.  Fab. 

Naturam  corporii"]  Qoidam  veteret : 
eorpormn,  Gif.  Tandem  corpns  con- 
stituunt.  Fab. 

608  Neceae  eet  karere,  mt  nequemit 
uUa]  Sic  restitniy  primnm  Injectami- 
bi  mendl  snspicione  ex  veteram  ce- 
dicum  tcriptnra,  qose  esty  Unde  que^ 
ant  uUuy  com  vnlgati  habeant  Vnde 
queant  nuUa:  deinde  conjeetura  au- 
guratut  ita  esse  legendnm,  nt  ego 
excndendum  cnravi ;  cnm  pnesertim 
hanc  scripturam  ad  oram  codicis 
Memm.  annotatam  reperissem.  ten- 
tentia  antem  verborum  apertissiroa 
est.  necesse  est  (inquit)  ita  bserere, 
nt  nequeant,  &c.  Lamb.  Vet.  librl 
quidam  ;  unde  queant  ulla.  Forte : 
ut  nequeant  uUa.  et  ita  Lambimis.  Gif. 

611  Qu4B  minimii  itip.']  Atcfui  sta- 
tim  negabit,  prima  corpora  nllis  par- 
tibns  esse  praedita.  £t  certe  si  par- 
tibus  constant,  ergo  possunt  dividi. 
respondet  ipse  hnic  objectionl  versn 
proximo.  Lamb. 

Mimmiipartibui']  Qnod  tameniat- 
smn.  nnde  mox  addit  non  ex  ullorum 
condUatu,  Sed  magii  tetema  poUentia 
iimpUeitate,  Itaqoe  est  correctio  sen 
emoUitio  audacioris  dicti.  Magii 
antemsignificat  polttft;  idqneni  fo- 
ret,  sensnt  abtnrdut  esset.  Catnll. 
*  Id,  Manli,  non  est  tnrpe,  magis  Oii* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   GARI    DB    RBRUM    NAT.    LIB.   I. 


f«niin  eat/  Fab^ 

619  Non  ex  «Kmin]  Est  Su^fidaMrtf, 
«eu  hnB^pdvwaay  per  qnsm  declarat, 
qnod  snperiore  versn  dixerat,proinde 
ac  n  tta  dicat :  sed  ne  erres,  audi  qno 
pacto  sit  hoc  intelligendum,  qnod 
dixi,  prima  eorpora  miuimis  partibns 
stipata  arte  cohserere :  non  enim  hoc 
sendo,  prima  corpora  ex  ullamm  re- 
rnm  ceetn  atqne  congressn  esse  con- 
creta,  cnm  sint  BimpUcissima :  sed 
lioc  ufnificare  yolni,  ea  esse  solidis- 
sima/et  ira  compacta,  et  stipata,  nt 
■eqne  frangi,  neqne  dissolvi  nllo  mo* 
do  possint.  Lamb» 

Nou  ex  aUoncm]  Gottorp.  cod.  iUC' 
Twm,  Lego :  iUarumy  sc.  partium.  Id 
poto  sensns  postnlat«  Preig. 

6IS  Sed  HM^]  'AXXk  fui/iKov,  sed 
potins.  Lamb, 

614  Neque  deminui  jam']  Sic  cod. 
Bertinianus  et  Memmianns  et  Veneti 
antiq.  qnos  secntns  snm.  atqne  ita 
legendnm.  Lamb. 

615  Resertans  eemtM  rebwi]  Nam 
si  daretor  fractio  ad  infinitnm,  ne- 
ceaaario  species  deminnerentnr.  Fab, 

616  Minimum]  L  e.  aliquid,  qno 
aiiad  minus  esse  non  possit.  Ltunb. 
Modo  statnerat  semina  ex  partibns 
cenceptu  minhniscoroponi,  talia  vero 
miBlma  tMe  vss.  IS.  notissimo  illo, 
qno  omnes  fere  pbilosophi  ntnntnr, 
argnmento  confirmat.  In  his  versi- 
bns  explicandis  non  tam  interpretis 
qnam  patroni  partcs  agit  Gassendus, 
et  Lncretii  sententiam  corrigit  et 
emendaty  potios  qnam  expUcat.  Si- 
qna  eoim  sit  in  hoc  argnmento  vis, 
siqoid  ipsa  verba  valeant,  minima 
bieCy  e  quibnssna  principia  componit, 
Lncretins  plane  mathematica  esse 
volnit :  '  Qns  nnllis  jam  prsedita 
partibns  extent,'  vs.  619v  Semina 
entm  Epicnri  magnitndine,  et  fignra, 
ideoqne  partibns  prsedita  esse  qnis 
dnbitat  nisi  qni  in  illins  philosopliia 
boapes  sit,  neqne  Epicnrum  «rcpl  yv» 
ifias  'Ar6funf  scripsisse  noverit  P  Hoc 
igitiur  volnit  Lucretins  t  Semina  pri- 


nia  snnt  indissolubilia  et  aeterna,  non 
quia  partibus  carent»  sed  qnia  per- 
fecta  solidttate  pollentia  nnlla  vi  dif- 
fringi,  ant  divelli  possinf.  Si  vero 
quis  roget,  Quales  sunt  ist«  partes  e 
qtiibns  Semina  prima  tanqnamcom- 
positacoocipinntur?  Resp.  Eas  nul- 
las  habere  partesi  et  ene  raathema* 
ticas :  nisi  enim  talia  minima  daren« 
tnr^  nnlla  esset  inter  Rem  maximam 
et  minimam  inaeqnalitas,  qnoniam 
ntraqne  res  infinitas  partes  pariter 
contineret;  ideoque  utraqne  esset 
infinita.  Epicnrns  Epist  ad  Hero* 
dotom,oi>  8ct  yofUJ^ciy  ivr^  itpufyubnf  aili'- 
/uni  ianipovs  iynavs  whai'  olh-c  yhp  aa- 
^s,  ^vecS^  ivai  ris  clvp  Sr«  &vcipM  6yKoi 
iv  rvi  irtripxavaof,  ^\  vtnfiai  ir&s  &v 
$n  itmpaatijhoif  rovro  cKiy  t^  /Uy^St 
Creech. 

61T  JEa?  partibua  iwftmtis]  Qnod  ab- 
snrdnm;  nam  nbi  ad  ^x^^''^^*'*' 
devenerOy  tnm  iicebit  Peripateticis 
porro  pergere ;  nnde  fiet  ut  bis  m\U 
lesima  pars  in  totidero  partes  seque 
dividi  possit,  ac  nniversa  corporis 
moles.  Fab. 

618  Qaippe  vbt]  I.  e.  quippe  cnm, 
sen,  qnippe  qnia^  Lam6.  Qnando- 
qnidem.  Pab. 

Dimidia  partie  pari]  Suspecta  milti 
est  littera  postrema.  Nam  cnr  dimi^ 
dia  partis  partem  potins,  quam  ipsam 
illam  partem  dimidiam  dlxit?  deinde : 
^ra^aiii  difiiidu»  partis  partem  potissi- 
mnm  velit  inteUigi  non  addit.  Quid 
si  legamns :  dimidia  partie  par  pro 
quavis  parte  dimidia.  Dimidia  qua!- 
que  pars  babet  par  ntum  ;  par  aotem 
dimidia  cnjusqne  partie  nihil  aliud 
qnam  partem  dimidiam  efficit.  Preig* 

619  PerfttUet]  Ita  et  cnm  vet.  qui- 
bnsdam  malui.  In  aliis:  prafimet. 
Gif.  Perflniet  nilo.  Sic  habent  duo 
Ubri  manuscriptiy  qnos  seqnor :  aUi, 
pneftniet.  Lamb. 

620  Etcit]  Ita  ex  Vet.  Ubris  resti- 
tni.  Vide  Indicem.  Qnidam  Vet.  co- 
dex :  Qwd  escit.  Gif.  Secutus  eram 
initio  lectioneni  vulgatam,  quid  eMutl 


Digiti 


zedbyGoOgle 


990 


NOTiE    VARIORUM   IN 


eajoB  liaiK  Kntentitni  etse  scrip«€» 
raai,  Ergo  q«id  interesMt  inler  suuh- 
main  rermn,  et  minimem  i  nHiil  sclli- 
cet.  Sed  cnm  alii|not  in  lib.  nuinn* 
icriptis  scriptnm  reperissem,  mtiii* 
mmmque  qM  eieii?  «tqne  banc  serip* 
tnram  jndicio  lecloris  ingeniosi  per- 
misissem,  eam  non  longo  post  tem* 
pore  in  editione  seennda,  qnae  sine 
eommentariis  prodiit,  reprsiseataTiy 
et  seoatiis  snm.  csni  antem,  nt  docet 
Festttfl,  Tidet  erH»  qnemadmodmn  iii* 
fer$eUf  eodem  anctore  et  doetore,  in» 
pererk,  Ennius,  p.  00.  *  Dnm  qnidem 
et  nnns  homo  Romss  lotfl»  snperescit.' 
NonimiH  tamen  etU*  et  eupereeitf  SNi% 
et  sioe  e  scribendnm  existtmattt* 
Lemb,  Erit ;  e  veteri  Latio.  Higas 
loci  ettsendatio  Lambino,  tton  Gifanio, 
debetnr.  Arbitror  antem  corrnptos 
esse  ▼eteres  codioefl,  et  Fefltnm  ip. 
•nm;  neqne  enim  temporifl  fntnri  ter* 
minatio  dst  scrr,  sed  flovr,  nt  a  lego^ 
loget,  condo,  conckt,  ^.  Inde  est 
qnod  apnd  Festnm  aHbi  legas,  ob* 
MOET,  oberit.  Fit  aotem  a  Ors^ 
Iw  snm,  nnde  l7ic#,  et  Isvmk  toties 
apnd  poetas  pro  eram,  Ita  ex  eo,  esco, 
nt  a  floreo,  flovesco,  Sec,  Pro  erU 
antem  dicendnm  fuit  more  ▼etemm 
MeUf  Itffm:  nnde  in  19.  Tab.  nee  eeit  pro 
nee  erH,  Fest,  in  Nec.  At  tn  Aituro 
modi  subjunctiTl  dici  oportnit,  esse, 
is,  it,  ttt  a  prohil>eo  probibesso  (i.  e* 
proltibnero)  ab  expngno,  expngnasso 
(i.  e.  expngnavero.)  Fab,  Seu  Eeeetf 
Hl  Fefltns,  Obescet  pro  Oberit :  sen 
Eeiif  nt  veteres  pro  Erit;  et  hano 
leotionem  probat  sequens  versns : 
Alii  Eeeet.  Oeech.  Sic  habent  oi»* 
nes  Editiottes.  Rernm  Auminam  qnam 
dicat,  neqn«qnam  obscnrnm  est.  Ve- 
mm  qno  illnd  ai^ectivnm  mmtffMiif 
referendnm  sit,  non  patet  Scribe : 
ErfFo  rerum  intcr  Summam  Minimum' 
que  quid  eecit  ?  nnaquflsqne  res  sen 
corpns  habet  sifiiimam  suam,  ac  miiii- 
nMMi  flttiMi;  iSfMmiMm  Lncretiiis  rh^ 
^^ywftffuf,  minimmn  roMixtMrw  vocaf . 
Lambianfl  vocem  mtiiaMm  aeqne  ac 


«Mmmam  pro  snbstantivo  aeeepisee  n¥ 
detnr.  Sed  naUo  excmplo;  et  tpse 
Lncretittfl  oevtro  geaere  jam  Jtfia»* 
mum  diserte  dixerat,  id  qnod  in  qna* 
qne  re  mittinram  ease  com  EpioBrfl 
•tat«it,  in  lllo  vers.  6M.  *  Prmterca 
■bieritMlnimom.'/Vff%.  Satiahmfl 
snnt  flpeciofla,  sed  qmim  Poiitm  vena 
017.  dixerit  pnrlem  diwidiam,  bob  vi* 
deo  ^ur  hic  lawwni  et  miBiiami  fldk 
partem,  vttuperemns,  qnibna  videlicet 
trihttfl  tota  refl  abflolvitttr.  Poafliflita 
etiam  legere,  dncibna  Mm.  Ergn^  re- 
mm  inier  flaniamm  miatiMasfae  fmi 
eeeit,  NUeriiut  dietet,  i.  e.  nihil  difl* 
talHint,  omoia  enmt  flimilla.  Hen. 

621  iVon  eratf  ui  Hetent^  Ofo  IfTai 
Zmts  9tap4pmn,  i,  e.  non  poteftt  ficfi, 
ttt  flumma  et  miiiima  res  difltmit:  non 
distabunt,  nisi  (inqnit)  erit  aUqnid 
minimnm,  nihU  intererit  inter  fem 
snmmam)  et  miniflMmi.  Dam  mtioat 
eornm,  qui  quodvis  corpns  infiniie  di» 
vidi  posse  volunt,  etiam  refl  minima, 
SBqne  ut  res  maximi^  in  parfeis  infi- 
nita»  dividetor,  et  seqne  es  partllNis 
ittfinitb  constabit.  Iicai6.    Oix  ^  ^ 

6M  Qaet  9a«Nam  miieiy  lU  vet 
qnidam  libri  snpra  verfl.  69^  fuqjuaq^ 
In  quibofldam  librifl:  ^afld»  Gtf.  la 
irao  cod.  maira  eaarato  reperi  acrip* 
tnm  Qm  faflaiam,  non  sine  litsra.  ttam 
audaciritik  aliqols  ex  voce,  Qmmf  co> 
natui  crat  fscere  Qmiy  nt  eat  in  plet* 
Hsqne  libris  vnlgatis,  Ita  tamen  nt  ad» 
hnc  appareant  reetss  et  verm  scrip* 
tnne  impreflfla  vefltigia.  Laamk. 

Negttique  Credere  peme  nnimum  i 
rieiue,  ifcj]  Cum  io  qnattuor  codicibttfl 
calamo  exaralis  reperissem  seriptom 
negntque,  consentientibofl  q«iibafldaia 
excuflifl,  et  item  maBosoriptia  aatmafl^ 
BOD,  ut  in  vulgatis,  antmt;  ego  sic 
restitoi,  exittimans  haoe  esae  veiWi 
et  germansm  seriptnram.  Qnod  si 
quis,miitatadistiiictiosw,legi  asttllet: 
negatque  Credere  poaee:  animi  flsdns 
fcUeare  neceme  esi,  tft,  noo  repagnabe; 
atttait  Hetui  autem  ita  diotnin  iolefli- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTM    CARI    Dfi   RSRUM    NAT.    LIB.  I. 


»91 


getor,  Qt  <  fiilsQf  miml/ '  »ger  aoimi/ 
Vzeniciatds  animi/^sancias  animi/  et 
tbrilia.  Sententia  antem  hernm  ver- 
tBmn  liaec  est:  Cui  (inqnit)qttia  vera 
ratio  reclamat,  et  qnia  negat  se  cre- 
dere  posse,  necesse  eat,  nt  tn  animi, 
leu  aoimo  ▼ictnt,  fkteare  eise  cor- 
pora  qn«d>im,  qntt  nnins  partibns 
constent:  Tel  nt  noi  excndendnm  cn- 
ra?imnf :  Cni  qnia  Tera  ratio  recta- 
nat,  negatqne  animnm  credere  posse, 
necesie  est  nt  tn  Tictns,  Stc,  lamb. 

(tSS  Credere  posMt  Animum,  tictu^ 
ANqna  prisca  exemplaria  victum  ba- 
Iwot.  *  Animi  rictns  '  pro  *  Tictns 
attimo'  consneto  poetas  loqnendi 
toore.  victu$0  snperatns  argiimentis 
▼ertt  pbiiosopbise.  Phu.  Hsec  est  an- 
ttqoa  at  vera  scriptnra,  qnam  Marnl- 
bs  mntavit  temere.  Ita  et  inf.  aK- 
enbi  loqnitur.  Gf/,  Recte,  dnm  alii 
lef  snt  Credirepone:  Animi  viettu,  ifc. 
Creech. 

913»  DeniqMe  eic  tniNtmas,  ^v.]  Sic 
omnes  libri  recte.  I.  e.  Si  omnia  por- 
ro  sevper  secantnr,  nihil  regi^i  po- 
terit.  Onia  omnia  segmenta  semper 
Itabebont  aliqnas  partes,  cnm  remm 
prineipia  non  habeant,  nt  vs.  747. 
Qif.  Deniqne  nisi  (inqnit  Lncret) 
nstnra  res  omneis  creatss  in  parteis 
ninimas  (minimas  antem  parteis  ap- 
peHat  eas,  qiribus  aliae  non  possont 
etse  minores,  et  ad  quas  cum  perven- 
tom  est,  res  dividi  posse  desinnnt) 
dividi  ae  resolvi  cogeret,  nibil  ex  it- 
Kipartibns  reparare  posset ;  qnaelibet 
hamm  partium  mrsns  constaret  ex 
psrtibns  infinitis.  at  qns  mnltis,  ant 
omniiM  altqnibus  partibns  constant, 
Bon  possnnt  eas  res  babere,  quas  ma- 
teries  habere  del>et,  plagas,  pondera, 
coanexns,  Set.  ni  mimmai  antem  re- 
potoiy  hanc  scriptnram  sententia  ipsa 
postiriaiite,  cnm  libri  vnlg.  babeant  ti 
«naimaSy  phine  mendose.  qnam  scrip- 
toram  qoi  tnentnr,  caecntinnt.  Nam 
Epicnms,  et  eum  sccntns  Lucretius, 
Tolnnt  aliquid  esse  in  rebus  minimnm. 
Itaqne  in^a  pancis  post  paginis,  ve- 


teres  philosophos  reprebendit  Lncr^- 
tiui;  primnm  qnod  motnm  consiitn^ 
ant,  exemto  hianl,  delnde  quod  fa- 
ciant  non  esse  fiiiem  rebns  secandis, 
neqne  esse  quicquam  in  rebns  mini» 
mnm.  Lamb.  Explicafa  de  minimo 
raathematico  sententia,  ad  minimnm 
snnm  physicnm  redit  Poeta,  qnod 
propter  soliditatem,  non  vero  propter 
exiKtatem,  indissotnbile  fingit,  et  ae* 
termmi:  qnodvs.  7.  iternmconfirmat: 
Nisi  enim  ad  extremam  resolntionem 
natnra  perveniret,  nisi  omnes,  etiam 
minntlssimas,  molecnlas  explicaret; 
inepta  foret  remm  materies  innnme- 
ris  illis  qnibns  debet  subjici  mntationi- 
bus,  atqne  formis;  molecnlae  enim  ex 
variis  partibns  connexae,  et  inane  in- 
ter  se,  ex  sententia  £picnri,conthien- 
tes,  non  leqnabili  pondeTe,  non  nni- 
formi  motn  donarentur ;  aliomm  ic- 
tibus  maligne  obseqnerentnr,  Ideoqne 
minime  eonnecti  possent.  Creech.  De- 
niiiue  ni.  Ita  seutentia  ipsa  postulante 
edidit  Lambinns.  Denique  si,  Nar- 
dins,  Oifanlns,  Pareus.  Quos  omnes 
merito  negligimns;  reclkmat  enim  Vs. 
625.  Creech. 

Propterea  qmia  quce  nlHi  9unt  por- 
f i^iiS  ancta']  Nos  ita.  Lambinns :  multii. 
Inomnibns  libris:  iiicfhis.  Ex  hiatn 
inendnm.  Sic  et  variatnm  snp.  vs. 
002.  0\f.  Multits.p.  Sic  legendum 
est,  reciamantibns  omnibns  exempla- 
ribus,  in  qnihns  est  nwUts  tunt  partibut. 
boc  enim  significat  Lncretius  :  omnia 
in  minimas  parteis  resolvi  solent  na- 
tura,  non  infinitas.  hsB  antem  parte* 
minimae  snnt  corpora  prima,  et  pri- 
mordia  rerom,  qnae  in  nullas  jam  am- 
plius  parteis  secarl  pos^unt.  Hnjns- 
modi  antem  corpora  ad  res  gignen- 
das  snnt  aptissima.  qnod  contra  si 
essent  mnkis  partibus  aucta,  et  sl  in 
multas  parteis  secari  possent,  ea, 
qnae  materies  genf  talis  habere  debet, 
habere  nullo  modo  possent,  videlicet 
Tarios  connesns,  pondera,  plagas,  Ac. 
Licet  etiam  legere,  Prapterea  quia 
qna  tunt  ntHi  partibut  aueta,ifc.  vemm- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


m 


NOT/£   VARIQRUM    IN. 


Umen  ftiGiit  ediUi,  legi  malo.  Quod 
antciu  ^prue^aroi  qaidam  legi  vo- 
lant,  Propterea  quia  qua  ullU  8unt  par- 
tibui  auctOf  talets  versas  sibi  babeant : 
Lucretio  vero  politissimo  scriptori  ne 
afiingant.  himb,  MuUis.  Optime  a 
Lambino  restitutus  hic  locus  est,  in- 
▼itis  omnihus  Mss.  Fab,  Qiuv  muUis 
recte  Lambiniis  contra  omnes  libros. 
Codd.  Qua  nuUis :  vitiose.  Gif.  Par, 
Qua  uUis:  quos  qni  sequitnry  Lucre- 
tium  et  tensum  commanem  deseret. 
Creech, 

633  Non  poisunt  ea]  Siibaud.  habere, 
non  possunt  habere,  quia  concreu 
suntydeterminatay  afiecta,&c.  Itidem 
nt  metalla  se  babent  ad  lapidem  chy- 
micum,  ut  vocant ;  siint  enim  mortiia. 
Fab. 

635  Germtur]  I.  e.  a  natura  admi- 
Distrantur :  vel,  ut  videtur  bic  legen- 
dnm,  genuntur,  i.  e.  gignuntur,  ut  sae- 
pe  aiias.  Lamb,  Lambinus  :  genuntwTf 
contra  veteres  libros.  G(/'.  Gemiii- 
twr  Lambtnus,  Gassendus,  earoque 
lectionem  contra  Gifanii  et  Parei 
atrepitus  vs.  626.  probe  defendit,  et 
tuetnr.  Creech, 

636  Quii^ropter']  Cnm  tractatum 
sit  copiosissinie  principia  prima  es- 
se  flpterna,  indivisibiliai  immobilia; 
qnsp  tamen  corpora  cogunt  habentia 
varios  connexns,  pondera,  concur- 
sns,  motus;  per  quas  res  qusque 
gemntnr;  illi  maxime  falluntur  qui 
principium  rernm  omninm  ignem  esse 
pntarunt :  cujus  opinionis  et  prioceps 
et  auctor  habetnr  Heraclitus:  sed 
fallitnr:  qnod  evidentissimis  rationi- 
bus  demon»trabitnr.  Quod  antero 
Heraclitus  ignemcredideritesse  prin- 
cipium  rernm  docet  Macrobins  et 
onines  ernditi.  bic  est  ille  Heracli- 
tns,  qui  tenebris  qnibusdam  sensiis 
Buos  diligenter  involvit :  qui  propter 
obscuritatem  desertusest:  ob  quam 
caliginem  aic^rwosf  hoc  est  tenebrico- 
ius  est  dictns  a  Grscis :  de  quo  Hie- 
roiiymus  primo  contra  Joviniannm  : 
*  Heraclitum  quoque|Cognomento  oKi- 


TfiMy,sudantes  pbilosophi  vix  inteUi- 
gnnt.'  Extat  elegantissimnm  poema 
Grscum,quo  lector  admonettir  voln- 
mina  Heracliti  ne  temere  attrectet ; 
quoniam  primo  obtutn  ofi*nndent  se 
ei  caligo  et  tenebrs  ;  yerum  dein 
cum  sensnm  perceperit  inveniet  In- 
men  sole  splendidius.  Grapcanicos 
snbscripsi  versus :  M^  tox^'*  *Hpait\cI- 
rov  it^  ifipaKhv  ctXcc  filfiKov  Tob^lov. 
fidXa  TOi  ^^fiaros,  irpaMirSs,  *Op^H)  koI 
tneiros  i<rrlp  ixdpirerop.  V  '^  o^c  nvar^s 
EictTfdypf  ^a99pcv  Xafarp6r€p*  ^^cAiov. 
Hic  est  ille  Heraclitus,  qnem  Plato 
Cratylo  asserit  censuisse  cnncta  fin- 
ere  semperyUihilqne  consistere :  unde 
fortasse  manavit  illud  ejusdem  Plato- 
nis  sexto  de  republ.  '  Mnlto  magis 
quam  sol  Heraclitius  extingauntnr.' 
Adde  quod  ait  Symraachus  in  episto- 
lis :  *  Heraclitum  physicnm  aommaiB 
laudis  arbitratum  esse  uni  placere.' 
Innnitquoque  Cic.  1.  tert.  de  N.  Deor. 
ignem  esse  principinm,  sic :  'Sed  om* 
nia  vestriy  Balbe,  solent  ad  igneam 
vim  referre,  Heraclitum,  ut  opinor, 
sequentes:  quem  ipsnm  non  omnes 
interpretantnr  uno  modo:  qui  qno- 
niam  qnid  diceret  intelligi  nolait, 
enm  omittarous.'  Ptus.  Nunc  ali^ 
quot  snis  rationibns,  quie  prindpio* 
rnm  instar  snnt,  confirmatis,  ac  sta* 
bilitis,  incipit  aliornra,  eomraque  cla- 
riomm,  phiiosophornm  opiniones  re- 
fellere,  ac  labefactare :  atque  ab  He- 
raclito  initium  facit :  qui  dicebat  (at 
scribit  Laertiiu)  xdvra  ^  wvphs  avn- 
ordMOi,  KcJ  tls  rovro  iyaXdta^'  rh  «tbro, 
iLpau&<r€i,  Ka\  wvkv^^i  ytvS/mfa^  ptut  rk 
iroAXd  TTorafwv  ZlKtiv'  irvKPoifAtpov  rh  wtf 
i^tryp<dif«rBcu  koX  i.ipa  yiv^ai'  owurrJi- 
fjMfov  &^  yivHrBai  Ciofp'  vrrywifiGK»  rh 
08wp,  clf  yrjv  rpivtoBait  Koi  rcJfrrff  Obv 
iir\  rh  ic(£retf  clrcu*  ircUiy  tc  avrijv  tV 
yijv  xc^a^y  H  ^^  'v^  ^P  yfv9<F6ai'  ^  U 
roirov  rh,  Konrh  SftoiuSfifC,  aSrji  3*  ioriv 
fl  &VU  Ms,  i.  e. '  Oinnia  ex  igne  con- 
stare,  et  in  ignem  resolvi.  Cnm  au- 
teni  omnia  rarefactione,  et  conden- 
satione  fianr,  fluere  magna  cx  parte 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  CARI   DE  RBRUM   NAT.   LIB.  I.        993 


flominift  initar:  if(neni,  ciim  d«nsa- 
tur,  hnmeftcerey  et  ita  aerera  fieri : 
aerem^cnm  cogitnr  et  congregatnr, 
aqnam  fieri :  aqnam  concretam  in 
terram  Tcrti :  atqna  hano  esse  Tiam 
ad  locnm  infimnm.  contra  terram 
iptam  fnndi :  ex  qna  fieri  aqnam : 
ez  aqna  antera  reliqna  similiter,  ^o. 
h»c  antem  via  est  ad  «u)>remnm  lo« 
cym.'  De  eodem  gic  Vitrnv.  9.  9. 
<  Heraclitns  Ephe^ins,  qni  propter 
obscnritatem  scriptomm  a  OraBcii 
wiwwi^  est  appellatns,  ignem  prin- 
dpinm  rernm  posuit.'  Eadem  fere 
sant  apnd  Plntarch.  de  Heracl.  lib. 
I.  vf^  riM^  kptfXK,  qnem  locnra  raox 
testem  prodncemus.  Lamb.  QMprQjh' 
terqui,^,]  Ppsitis  et  stabilitis  Epi- 
cnri  principiis,  aliornm  sententias 
coovellit;  omnia  argnmenta  in  dno 
distribnensCapita,iropngnat  priroum 
eosy  qni  elementnm  nnicnm,  ac  dein- 
de  eo9  qni  plnra  assumnnt.  Inter  pri- 
ores  deligit  Heraciiinra,  vss.  70.  qui 
Ignem  constitnerit ;  repntat  nempe 
qnicquid  contra  illnm  argnmentatns 
fuerit,  contra  cvteros  valitnrum ; 
qnandoqnidem  nihil  opponi  adversns 
igoem  ▼aleat,  quod  non  pari  jnre  et 
de  aere,et  de  qnolibet  alio  conclu- 
datnr.  £t  certe  ad  rem  attendcnti 
illa  opinionnm  varietas  merns  ene 
Indns  videtnr ;  qnatenus  cnm  earum 
anthores  diversa.  snpponant,  circula- 
tlooe  tamen  ntuntnr,  qna  in  idem 
eadant  recidantqne  omnes.  Sortia- 
tnr  eaim  qnis  elementnm  qnodcon- 
qne  tandem  lubuerit,  is  nihil  ant 
mlnna  conseqnator,  aut  aroplios, 
qnam  qnivis  alins,  a  qno  alind  occu- 
patnmfoerit;  siqnidem  nno  habito, 
illod  ooodensans  ac  rarefacieni  sta- 
tlm  babebit  csptera:  adeo  ut  nibil 
plane  intersit,  sive  hoc  sive  illnd  pri- 
mnm  osorpetor.  GassendMi,  Creecfa. 
618  Lopd  nmi  a  vera  raiUme]  £r- 
raveront  a  via  militari :  per  calles  et 
semitas  Heracliti  fallaces  et  lacinio- 
sas.  Ppu, 
'   eao  HeraclHwi]  BlythonU,  vel  He- 


raciyontis  filhis,  Ephesi  natnS|  circa 
LXiz.  Olympiad.  flomit:-ttbCfy  air^ 
leitna  4k  irvf^s  avreardpai^  koI  <2f  rodro 
iya\^w$au  CreecK 

640  Clamt  ob  obBCurwm]  £x  qno  dlc- 
tns  est  tnunfoAsf  nt  testatnr  Vitm- 
vins,  et  Item  M.  Tull.  lib.  2.  de  Fini- 
bns,  his  verbis :  *  Epicums  ita  loqni- 
tnr,  ut  non  Intelligatnr:  quod  dnobns 
modis  sine  reprehensione  fieri  po- 
test:  si  ant  de  indnstria  facias,ut 
Heraditns  cognomento  trmrtipds :  ant 
cnm  rerom  obscnritas,  non  verborum, 
facit,  nt  non  intelligatnr  oratJo.' 
Idem  lib.  3.  *  Sed  omnia  vestri,  Bal- 
be,  solent  ad  igneam  vim  referre, 
Heraclitnm,  ut  opinor,  teqnentes: 
qnem  ipsnm  non  omnes  interpretan- 
tur  nno  modo.  Qui  qnoniam  qnid 
diceret,  intelligi  nolnit,  enm  omitta- 
mns.'  Lamb,  Notissimnm  illius  cog- 
nomentnm,  ffirorsii^t,  et  olriiCT^s,  de 
qno  Laertitts.  Fab,  *  De  industria, 
et  consulto  occulte  dixit  Heraclitns.' 
Cicero  de  Finibns  lib.  9.  et  in  S.  de 
N.  Deor.  *  Intelligi  Oolnit :'  Inde 
Sicorco^f,  Tenebricosns  dictns:  An- 
thor  Horaericarum  Allegoriaram :  4 
«your  'XKortarhs  'HpAitkfnos  iurai^  jcoi  8iA 
avfifiSkmp  (lir^fotfai  Zwdfiwa  9ooKoyurit 
^vaucky  &c.  Menagius  ad  Laertitim 
Vit.  Heracliti.  Natnram  vii.  imlta- 
batnr:  ^6ais  yhp  icatt 'HpdKXorrotf  xp^*- 
roadm  ^iAti.  Themistius  Orat.  12. 
CreecK  Inde  tenebrosns  appellatns 
a  Tertnlliano  de  Anima  c.  11.  '  Ut 
merito  Hemclitns  ille  tenebrosus 
vastiores  caligines  anlmadvertens 
apnd  examinatores  animae,  tiedio 
qnsestionnm  prdnnnciarit,  terminos 
aninis»  neqnaquam  invenisse  oranem 
viam  ingrediendo.'    Hov. 

Inaneti]  Obscnrus  enim  hic  Scrip^ 
tor,  et  qni  intelligi  noluit,  multos 
habuit  iuterpretes,  Sectatores  etiam 
plurimos  *Hf>aicX««r(£9Vf  dictos.  Laer- 
tios  Vit.  Hemcliti.  Creech. 

641  Quamde  Grqjit  quiinier  Gn^s] 
H»c  eradenda  sunt,  et  in  eomm  tI- 
cem  Uta  snbstitueiida  :  Qmm  gm- 


Delph.eiVar.CUu, 


Lacret, 


S  R 


Digiti 


zedbyGoOgle 


994 


NOTA   VARIORVM   IIT 


VMT  Gff^M  tiUiff  ^irf  vin  fffMiriuif* 
Seniot  est :  Hic  Heraelitiis^  qoi  ore* 
didit  se  aliqoid  ette  ddm  tenebris 
lacem  involveret,  Imc  et t^  pblloso- 
phitm  obicaritoti,  plos  aactoritaCis 
habet  io  cceta  illoramy  qoi  sant  iaa- 
net,  et  phUotophicie  fnifia  ignari, 
qaam  retnlerit  gratiam  noTitatis  in- 
ter  illos»  qaonim  finis  est  yeritattm 
inqoirere.  Ordo  talis  est ;  Heraeii* 
tus  f st  clarior  ioter  inancs,  qnam  sit 
grafiorintcr  illos,  qoi  aodam  veri- 
tatem  indigilant.  Ptns.  Qmamde  grm- 
tii,  Ita  ex  vet.  libris  et  Festo  restl* 
toi,  etiam  ita  restitoendo.  Qumi^^ 
I.  e.  qmamf  et  gravts  pro  gnui9*  Oif. 
Quamdi  groDeii  nUir  Qn!$M.  Secotos 
som  qnioqoe  librorom  manoscript 
iuctoritatem ;  qoiboscom  conseiitiont 
Bonnolli  typis  ezeosi.  Deniqaehane 
icriptoram  agnoscit  Pompeius  Fett 
his  verbis :  *  Qmmdi  pro  qtmm  osot 
esse  antiqoos  cnm  molti  yeteres  tea- 
bmoalo  sooty  tom  Liyios  in  primo : 
*  Jopiter  ot  moto  fretos  magi,  qoam- 
de  mano  stat:'  et  secondo,  *  Qoamde 
toas  omneis  legiones,  ac  popolareis :' 
Et  Locret.  1. 1.  640.  *  aams  ob  ob- 
•coram  lingoam  magis  ioter  inaneis^ 
Qoamde  grayeis  ioter  Orajoi/  &c 
8enteBtia  aotem  hssc  est :  Claros  ob 
obscnram  lingaam  inter  Orsecos  va- 
oos  atqne  inaneb»  magis,  qoam  inter 
graveiSy  eos  dico^  qoi  veri  stodio  do- 
contor.  Lmmk  Qummde,  qnam,  ot 
alii  probavero.  Addo  ego  et  olim 
dictom  fnisse,  fmMi^  a  Grseco  Jhri  M. 
(oam  quod  Latioomm  natnm  esC  ex 
^i.)  Versom  itaqne  Liiciiii  apod 
Noaiom  lego,  '  Qoodde  tnas  laodea 
colpas»  nil  proficis  hilom.*  Dicrbant 
etiam  piodi  pro  qui  movendi  adver- 
bio.  Plaot.  Most  *  qood'  ego  eam  an 
scis?'  Fak.  Nardios  vero  legit» 
Quum  di  Gr^pg  iutir,  ^.  imperite. 
Cne^h. 

Qui  vera  reqummi}  Virg.  JEn,  6. 
IM.  *  Obscnris  vera  involvens.' 
Freig. 

44S  Jmnnii  fim  mA  Mr6ts]  Vcrba 


invefta^  verba  fanmntata :  1.  e.  ab  ea 
re,  In  qaa  proprie  locam  habenr,  ad 
aliam  traoslata  t  et  ita  interdom  ob- 
scora.  nam  talls  Inverslo  parit  fere 
obscoritatem.  Cic.  Partit.  «Geaas 
loqaendi  aiteram  saa  spoote  fasosi, 
alterom  versom  atqiie  motatoai. 
Idem  in  Broto  hojusinodi  verborom 
immntatioaes  rpiwmn  ait  a  Onscss 
appellari.  Alii  per  imeermi  verba  sig* 
nificari  patanl^  verba  pr^postere 
pronootiata^  at  asla^  faeo.  Tereat. 
Heaot  9.  t.  Itl.  *  iaversa  verha  taa, 
cervices  eversas  tnas.'  qnem  locam 
declarans  TomebttSy  Mnversa  verba' 
(inqoit)  '  i.  e^  ioAexay  tropoqae  im- 
rootata^  qoibos  pleramqae  amatotes 
ali  solent,  verbi  gratia,  com  amicam 
•ppellant,  vitam,  animam^  cor,  mel 
merum,  deliciao,  et  similib.  nomioi- 
bos.'  Lmb.  Notaa  Terentii  locas. 
ex  eo  probat  Toroeb.  Inversa  verba 
esse  inflexa  et  tropo  mntata.  Qaod 
veram  eit.  Puk.  .  *  Inveraa  verba,' 
inflexa  et  tropo  imnratata.  *  Inversi 
BMres '  apod  Horatiom  moree  a  recta 
Virtotis  norma  deflectentea.  Xaaier* 
sis  Oassendoa.  Cniek. 

644  Belie]  Eloqaenter,  geaeraHter, 
amoene.  Hic  est  ordo.  Lerts  phi- 
losophi  exiatimaat  illa  verba  f)mta 
eae  vera,  qosi  possont  belie  tangece 
anres,  hoc  est»  eaptare  modolatloao 
saa  interiora  animi^  et  mentem  do- 
malcera:  jazta  lliad  Peralanom  U 
S6.  <  Tramolo  tcalpaatar  abi  fatima 
verso.'  Boltom  fiMtivam  et  elegaaa 
diciraos.  Varro.  ^GraNH  belliores 
qaam  Romani  oostri.'  Catollas.  '  Nee 
qoi  cnm  bella  paella  cobet.'  TRmll. 
1. 10.  71.  « Non  tibi  sed  joveni  coi- 
daro  volt  boUa  vlderi.'  BeUatala 
In  oodem  significata  dictam  a  Plaa- 
to.  Piaa. 

545  Ei  kfidi  pm  tuaiftu.  ssa.]  Virg> 
Georg.  S.  465.  ^AIba  aec  Amyrio 
Aicatar  lana  veoeno.'  Et '  Lana  nec 
Ass>rio  moUbit  vellera  foco.*  Fim. 
Traoslatio  ab  ocolorom  seora  ad  aa- 
ditaia^    fWate  eaim  ocalis 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTtl   QARl   DB  RBRUM   NAT.   LIB.  I.       005 


lir:*  tmii  andita  ttotiuotiir.  Virf. 
Georg.  4.  S34.  *  Milesi^i  vellera  Nym- 
fkm  Carpebant  byali  satnro  fncata 
colore.'  LsmA,  Pueatu}  Aodat  trans- 
latio :  ted  tam  egregiae  audacin  qnif 
aoa  indnlgeat?  Cr^ch, 
.  646  Nwm  cur  iam  vttrioy  4rc<}  Pri- 
mun  vtf.  10.  contra  Heraclitoni  pro- 
ponit  argnmentnm :  Coocipi  oon  po* 
tettqnomodo  taata  varietaa  rernm, 
uno  qnomodo  nnica  rca  varietate 
qnadam  partinm  praedita,  ex  nno 
qnodam  timplici  ac  nniformi  princi- 
^io  conttet.  Etto  ignit,  at  nisi  qnid- 
piam  aUnd  adnitoeat,  nihil  nnqnam 
liabebit  prtsler  ignem :  qnoniani  qoo- 
modocnnqne  tandem  partet  illint 
traoiunntafae  committsqne  inter  te 
faerint,  perinde  temper  futnrum  tit 
propter  eandem  omuinm  Datoram. 
JBt  ne  evadal  condrnsationis  rarefac- 
tioniaqoe  beneficio  {iipcuAvm  koI  irvc- 
p^m  im  rov  inp6s  ndm-m  Laertint  Vit. 
HeracUtl,)  monet :  intelUgi  qnldem 
poste  ex  condeniatione  partinm  cali- 
dnmm  ignit  evadere  qnidpiam  cali- 
^lut,  ez  rarefactione  quidpiam  minnt 
cnlidnm;  at  evadere  frigidnm,  imo  et 
frigidittlmnm,  qnalia  in  remm  na- 
tura  muita  ezperimnr,  qui  Intelligi 
pottit?  Creeck, 

647  Ex  m»  d  muW]  Sic  legendnm 
est  potint  qnara,  ut  vnlgo,  Ex  oer»  d 
m$Miy  4r««  a>o  antem,  id  ett,  tolo.  teqnl- 
t«r  deincept  pnrtfiM,  id  ett,  meroqne. 
Jjamk.  Ex  vero.  Lamb.  tma,  i.  e.  to- 
lo.  Fab*  Qnld  moverit  virot  doctot, 
eur  a  Lambini  lectlooe,  JEs  vsa  tt 
mmi  igni^  recetterint,  noa  video, 
Nial  forte  anctoritat  aUcujnt  Librl 
dcfecerit.  •  At  vero  jam  Cod.  Oot- 
torp.  (mottttrante  nuperrima  Ed. 
r^d.)  babet  «jnt  vettigia:  £x«ro 
at*  Qnod  idem  Oottorp.  Cod.  babet 
ln  Imc  vertn,  vereque  creata^  non  ett 
contemnendnm.  iVdig.  ImoetLogd. 
Bat.  Codd.  nt  ex  V.  L«  nottrit  patet, 
coBfirmant  editam  a  nobit  lectionem 
me  ttnt,  ted  cnm  iidem  coottanter  pm^ 
fifc  ntincftt,  ego  qnoqne  retfauii,  Hoo. 


648  NU  frodeeaei  enUn]  Uaae  ett 
li^int  argnmenti  vU.  dicit  Heracl. 
ignem  ette  principinm  remm :  hanc 
autem  varietatem  reram  ex  conden^ 
tatione  et  rarefactione  eaittere.  id 
jfieri  non  potett  (inqnit  Lncretint)  ; 
nam  ignlt  condenaatot  ae  rarefac- 
tnt  vel  detinit  ignit  ette,  vel  iguit 
natnram  retinet:  ai  tgnit  eate  de- 
tinit,  ignit  igitnr  non  ett  principi- 
nm.  tin  ignlt  natnram  retinet:  hoc 
tantnm  efficiet  condentatio  et  rare* 
factio,  qood  contractia  partib.  ignit 
erit  acrior:  diajectit  et  ditaipalit, 
reraiatior.  Itaqne  in  natura  reram 
nihil  erit  pneter  ignem.  Loiii^. 

DfRtcrur]  Sic  habent  lib.  manntor. 
et  aUquot  typit  impretsi.  Deneeri  au- 
tem  nsurpabant  veteret  pro  dcnaori, 
et  denmre  pro  deiuure:  quod  aupra 
jamindicavi.  Lamb, 

NU  jrrodemet  emim]  Qnaai  diceret, 
Quod  enim  ait  Heraclitna,  ut  ano 
dogmati  cooanlat,  ignem,  dom  ^en» 
aatnr,  hnmeacere,  &c.  nU  agit :  quan* 
to  enim  impenaioa  deutabitnr  ignit, 
tanto  et  ignia  ampliua  fuerit;  qnln 
rarefactio  nU  efficiet;  nam,  ignia 
quantnmvia  rarefnctna,  ignia  tamea 
eat.  Fab. 

656  Super  igme]  Corrige  ex  priacia 
exemplariboa,  tima  ignUy  b.  e.  in  ae 
coactoa  et  atipatna.  Snnt  qni  legnnt 
tcpor  pro  eeparaiue,  Syllabfla  mensna 
ne  annnam  facit.  Pfiit. 

Qwmi  ietue  habet  euper  ignie]  lU 
vet.  Ilbri,  mann  formiaque  deacripti ; 
aUi  mlg.  timt.  qnod  MarnUoa  ett 
commentna.  Vide  Indicem  euper, 
Oif.  Lib.  volgati  habent,  quam  tetue 
habei  euue  ignie :  mannacripti  aotem, 
qumm  ioiue  habei  euper  ignk :  qnam 
acriptnram  et  in  prima  editione  et 
in  aecnnda  aonotavi.  hanc  nune  ae- 
quor.  i^Kpar  antem  hic  pro  euperue 
alve  emperier  accipl  debef.  Ldinft. 
Lamblnoa  de  ignl  anpero  aen  aetherio 
intelllgit ;  (nam  et  ia^fer  et  euper  olim 
dicebanti  nti  ex  Catone  Centorlo 
cap.  149^  conttat.)     Badem  OilaaH 


Digiti 


zedbyGoOgle 


906 


NOTifi   VARIORUM   IM 


tnent  est.  Sed  istod  Totu$  ne  qoid 
tale  patem  efficit.  Qnare  exifttuno 
hoc  loco  Super  esse  adverbiaiit  for- 
nap,  ita  ut  totus  super  ^ta,  sit  reU" 
quu8  ignU,  seo  alii  ignes.  Exemplam 
cnperes.  £n  tibi,  nec  longe  abeo. 
Virg.  3.  489.  '  O  mihi  sola  mei  snper 
Astyanactis  imago.'  imago  qnse  reli- 
qua  es.  Fub.  Ita  Codicet,  Super  i.  e. 
Superior.  Lanibinus.  £t  hsc  inter- 
pretatio  forsan  admitti  potest  ex  vs. 
fS2.  At  Totus,  ne  quid  tale  putet 
Faher,  efficit  Hsc  ille :  *  Exintimo 
|aoc  loco  Super  esae  ad^erbialis  for- 
m»y  ita  ut  totus  tuper  iguis^  sit  reU- 
giiMt  igniSf  sen  alii  ignes.  £xemplnm 
«nperes,  En  tibi,  nec  longe  abeo. 
Virg.  JEo.  3.  489.  *  O  mibi  sola  mei 
toper  Astyanactit  imago  : '  imago 
qnie  reliqua  es.'  Servius  vero  ad 
Virg.  Super  valde,  ▼ehemeiiter.  Alii 
legnnt  Suus^  et  ista  vox  non  incom< 
mode respicit  Partesm ¥8.649.  Cretch. 
Superignit.  Caelestem  com  Lambino 
pntant  Turneb.  Adv.  19. 16.  et  Vots. 
,de  Analogia  2.  25.  quo  pacto  per  hy- 
phen  deberet  scribi ;  sed  recta  vide- 
tur  Fabri  explicatio,  bic  pro  illo  igni, 
qoi  est  reliquiis,  poni.  Hav. 

651  Conductis  partibus]  I.  e.  con- 
tractis  et  congregatis.  ffvprfyiUimw 
r&y  ^pwK,  ut  snpra.  Lamb.  Conden* 
tatis.  cwaBpour94vrmy.  Fab. 

Essei]  Scribendum  esse :  snbin- 
tellige  *  videmus :'  par  ett  credere 
com  videamus  miyorem  etse  partibut 
ardorem  ignit  concretit  qoam  sepa- 
.ratit :  imnio  neceste  ett  concedas 
qnod  peto.  Pius. 

652  Seque  paratis]  Que  coiyunctio 
jnterpotita  est  gratia  metri.  In  co- 
dicibot  manutcriptit  legitnr  disque 
sipaiis,  h.  e.  ditsipatit  et  divitit.  Ptiit. 

Disque  supatis]  l.  e,  et  dissupa- 
tiSf  teU  disstpoltt.  Tmesit.  Sic  re- 
posui  commotnt  scriptnra  primum 
trium  librorom  veterom  aliqnantum 
illa  qoidem  depravata,  sed  tamen 
germanae  et  recte  proxima.  Sic 
«nim  illi|  de^ectis^   disque  superatis: 


deiade  Bertiniani  et  Memmlini ;  io 
quomro  altero  scriptnm  eat  plane, 
disque  sttpatis ;  in  altero,  tfr^itc  supttis. 
Fuit  tamen  cnm  putarem  iegendam» 
disque  paraiis.  dttparare  autem  idem 
fere  valet  qnod  didncere,  et  divjaii- 
gere.  Ctes.  lib.  7.  de  Bello  Gallico  : 
*  Disparandos,  didocendosq^ie  ad  toot 
curaret.*  Vitrov.  2. 2.  *  Ex  his  crgo 
coogroentibnt  cnm  res  omnet  c^tre 
Datcique  videantnr,  et  eae  in6nitis  ge- 
neribut  remm,  natnra  estent  dispara- 
tte,' &c.  Lafii6.  £t  dissipatis.  Snpare, 
jacere  est.  nnde  insipare  pro  inji- 
cere,  obsipare  pro  objicere,  (nt '  ob- 
tipa  puelUs  escam,'  objice  Varr.)  i.  r. 
irapdfiaXXtf  Aristophani.  flxempla 
autem  hnjut  divisionis,  sectionift,  tuie- 
teot  in  verbii  et  nominibnt  afferam. 
apud  Lncil.  ett,  *  deqne  petigo,'  pro 
depetigoqne:  Noni.  ^deqne  totondit 
agrot.'  £nn.  at  vero  apud  eiiiidem 
plane  mirabile  ett,  *  Cere  comminoit 
bmm,'  pro  Cerebram  commionit: 
apud  Varr.  R.R.  2. 9.  'contoe  qooqoe 
faciont.'  at  l.  9.  ^perferve  ita  fit,'  pro 
ita  perfervefit.  3. 4.  *  Excande  me  fe- 
cernnt  cupiditate.'  Ita  in  qaibuMiam 
precationibns,  *  ob  vos  sacro,'  pro  ob- 
tecro  vot,  et  'tnb  vot  placo,'  pro  snp- 
plicio.  Fett.  Ita  Enn.  p.  77.  *  Annibal 
andaci  dum  pectore  de  me  hortaior,* 
pro  dehortatur  me.  £x  Calpnrnto. 
Exempla  bene  multa  apnd  Lncreti- 
nm  reperies,  quibns  emolliendis  hate 
erant.  Fab. 

654  Talibus  in  causis]  Si  tales  can- 
sas  ponot,  quales  et  Heraclitiis  etalii 
induxerant.  Notanda-Latinitas.  Fab. 

Nedum  variantia  reraM]  I.  e.  tan- 
tnm  abett,  nt  tanta  renim  variantia 
ette  potsit.  Nedum  negationem  con- 
tinet,  et  in  extremo  membro  periodi 
ant  tententite  ponitnr.  Fiiriimlta  ao- 
tem,  i.  e.  varietas,  nonien  est  ex  par- 
ticipio  factnm,  variant :  cnjus  gene- 
rit  snnt  illa  apod  eondem,  retinen- 
tia,  repetentia  ;  et  apud  M.  Toli.  de- 
centia,  negantia,  repugnantia,  cohae- 
rentia .-  et  h»c'  omnibnt  ntitata»  dit* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII-CARI   OE  RBRUM   NAT.   LIB.   I. 


m 


tintia,  afflaeotia,  aboDclaotia,  conve- 
Bieotia,  &c.  Lamb, 

666  Afque  hi  $i  faeiant']  Vulgati : 
Id  ^mo^e^  ifc.  Oif.  Seotentia  hornni 
▼erbornm  perspicna  enU  lioc  enim 
sigoificat  Lncret.  Atque  n  hifaeiajU^ 
i.  e.  ii  ponaot,  et  statuant,  ioane  re- 
bot  adniistam  esse :  procederet  eis 
CK  animi  sententia^  quod  volnnt :  et 
pOMent  igoes  nanc  dentari,  nnnc 
rarefierU  Nnnc  autem  cum  densa- 
tionera  et  rarefactionem  fingant  sine 
inani :  longe  aberrant  a  vero.  nam  ut 
nthil  ranim  esse  potest  sine  inani ; 
ita  nihil  densari,  qnod  careat  inani. 
Lamb.  FaeienL  Ponent,  sapponeot; 
fae  ita  eete.  rltfei.  Scc,  Fab,  Inatat  \w, 
10.  Physicos  Heraditi  fautores  ad 
condensationem  et  rarefactionem  ig- 
nis  confngere  non  posse,  prout  inane 
oon  admittont,  sine  quo  nihil  rarnm 
fiatant  densum,  nt  supra  deraonstra- 
verat  ts.  S96.  Aliqui  legunt  Id  quioque 
ei  fadamL  Creech. 

658  Ce/ultrariaeue]  Sic  ex  veteribns 
Bcripsi;  in  qnibo8,erat;  iMease^imee- 
Be^  matmai^  vMLuef  mu.  Vulg.  muUi. 
Jta  supr.  vs.  367.  '  corporum  esse/ 
yquidam,  corporum  ineese.  quidam  cor- 
periieau.  Oif. 

CouirariOf  mus»ani]  Secntus  snm  li- 
bros  mannscriptos,  aut  eorum  certe 
vestigia :  quoruin  alii  habent,  contra' 
ria  ineste:  alii,  Misie :  aiii,  mu:  alii, 
mutaaut :  quod  retineo,  muttoMt  antem, 
id  est,  tacent,  muti  sunt,  haerent,  ne- 
qne  habent  qnod  dicant  eodem  verbo 
osns  est  idem  scriptor  6.  1177. '  mus- 
aabat  tacito  medicina  timore.'  et 
Virg.  ll.JEn.  464.  ^Flent  moesti,mus- 
aantqne  patres.'  Idem  12.  667«  '  mus- 
sat  rex  ipse  Latinus/  Idem  valet 
apnd  Orsecos  ft^j^mr.  Homer.  lA.  9. 20. 
Ai  r  4w4tu^ar  'A^^ro^  rs  aai  "Hpth  Est 
enim  verbum  nainm  et  fiictum  ex  lit- 
tera  /aD,  mutomm  propria,  ntpote 
qnam  solum  proferre  possont  £x 
eadem  /i^./itMrt^pM,  mutio,  tis,  tit,  et 
proverbinm.  *  Ne  ftv  qnidem  facere 
^dere.'Xram&.  Itaomninolegendnm; 


sed  Tayy9\ol»s  fecit  Gifanius,  qni  le* 
gerit,  sed  quia  muUa  sibi  eemunt  con» 
traria  esse,  o  versum  admirabilem  I 
Verum  metrnm  oniitto.  Nonne  vi- 
dere  oportuit  loco  rou  esse,  debuisse 
ibi  verbnm  aliqnod  fuisse,  cum  id 
orationis  vinculnm  probet :  et  fugi- 
tant  ;  ergo  mutsuji/,  et  fugitanty  S^e. 
Fab.  Recte  Lambinus,  et  ibi  verbum 
aliquod  debere  esse  ad  vincnlum  ora- 
tionis,  Et,  probat.  Et  fugitant.  Neg- 
ligamos  autemillos  qui  amant  MuUi: 
Contraria  inesse.  \e\  Amusa.  Hfiovaot. 
Na^vins :  *  Odi  summussos,  proinde 
aperte  dice  quid  sit'  Terentiua 
Mussare  pro  Tacere  posnit;  Sile, 
coela,  occulta,  tege,  tace.  Mussa. 
Festus  in  voce  '  Summnssi.'  Cftech. 
Vossius  ex  Musa  quod  in  Cod.  quo- 
dam  suo  repererat,  fecit  amusa  i.  e. 
J^MWKroi,  quales  a  scriptis  snis  arcebat 
Hcraditus,  juxta  illud  epigramma, 
quod  apud  Diog.  Laert.  exstat :  'Hpd- 
Kkwos  iy^'  rt  /i€  iw  udrv  tKtcsr\ 
Aftowroi ;  O^x  ^fur  4w6yow,  iiWd  fC  ^i- 
erafUrots.  Efr  tiwX  Mfwros  rpurft.{ffnoi* 
oi  y  iirdfH9ftM  OMcls*  raSr*  ab9&  Koi 
iraph  Tltpa^s^^yif.  'Sum  Heraclitus  ego : 
quid  me  vexatis,  inepti  ?  Non  vos, 
sed  doctos  tam  grave  quaerit  opos. 
Unus  homo  est  nobis  id  quod  ter 
mille :  sed  unns  Vix  snnt  innnmeri : 
et  Manibus  haec  recito.'  Sic  in  ipsum 
qui  solebat  omnes  alios  iifto6aovs  vo- 
care,  retorqueret  boc  convicium  Lu- 
cretius,etex  vero,  siaudiamns  Diog. 
Laert.  MeyaX^ippcir  Ji  y^wc  irap*  tv* 
rumovff  aaibwfpAwrfis'  in  uai  ia  rovaiy' 
ypdftftaros  abrw  S^Aoy,  4p  f  ^pTnri' 
no\vfta0ifi  ¥6ov  oh  ^i.  <  Fuit  autem 
prse  ceteris  elato  animo,  omnesque 
aliofl  coptemnente,  nt  ex  ipso  ejnt 
opere  patet,  nbi  ait :  Multifaria  sci- 
entia  mentem  non  juvat.'  Rursns  : 
^Kowrd  rc  obdspbs,  axV  abrhp  l^  Zif^f 
o^affBatf  Kei  fia0ft!y  irdpra  wap*  iavrov, '  Ne- 
minem  audivit ;  verum  semet  invet- 
tigandse  veritati  dedisse,omniaque  ex 
temet  didicisse,  ait.'  Quod  dictum 
tamen  in   sensuni   longe   melioreip 


Digiti 


zedbyGoOgle 


998 


NOTiE  .VARIORUM   IN 


•ccipit  Casaaboiiaf,  et  pottea  Mraa- 
gioii.  Preig, 

650  Et  /ugittiU]  8ie  babeot  lib. 
naoascripti.  hoc  verbo  s«pe  utitur, 
«t  6.  18S7.  *fiigitabaDt  Titere  ad 
iegros.'  LatHb, 

660  Ardtta  dum  mit,  «m.  v. «.]  Sic 
fereM.Tull.  Acad.  lib.4.  «Alteroni 
eit,  qood  fallacibas  et  captioHis  io- 
terrogationibnfl  circnmscrlpti  atqae 
decepti  quidani,  com  eas  diMoWere 
lion  poflflont,  deflciflcont  a  veritate.' 
Talifl  fere  flententia  eflt  apnd  Aris- 
totel.  libr.  iy.  ^iBut,  Nuto^.  Xcx*  l^  non 
longe  admodom  ab  extr.  Lamb, 

Vert,  vtai]  Notavimofl  alibi  hoc 
loqoendi  genoB,  *  vera  viai/  *  promta 
CttH/  '  oltima  natorai/  et  cetera. 
Limb. 

66fi  Diiueri]  8ic  legendom,  et  ita 
habent  libri  veteres  omues.  Lamb, 

66S  Mittereraptim]  Libri  flcripti  ha- 
bent  partim  raptie,  partim  rapftm: 
com  qoibofl  concordant  Veneti  antiq. 
et  Pariflienfles :  ceteri  excosi  omnefl 
Mtain,  prseter  Vicetlnos,  in  qnibufl 
legltor  rapinm :  ego  ropHiii  puto  rec- 
tam  eflfle  scriptoram,  eamqoe  esse  de* 
pravatam  ab  imperitis  librariis,  qui 
flcripserant  ropltx.  per  z,  in  extr.  syN 
laba,  z  pro  m :  ex  qoo  factom  est  post- 
ea  fnplis.  sl  qois  tamen  malit  raptnmf 
tton  rejicio.  nahtm  pnto  esse  suppo- 
sltom  et  adolterinom :  raptim  aotem 
interpretor  celeriter:  quomodo  et 
alibi  usnrpatur.  Lamb.  Ita  veteres 
qnidam.  In  aliis  vett.  raptis,  non 
recte,  nt  oplnor.  Vnlgati  :  ni/;<ttm 
etnaeNm.  Oif.  Raplim.  Alli  Raptie  ; 
Ab  u  raptisy  Id  est,  Ab  se  constipa» 
tis.  Alii  Naium,  Alii  Raptum.  Sed 
Raptim  seqoenti  versni  manime  con- 
venit.  Creech, 

664  Lawunjaai  ai^  vap,"]  Lnmen 
jacit  et  calorem.  Sic  lib.  S.  de  sole 
vts.  140.  *  At  vapor  is,  qnem  sol  mit- 
tit,  Inmenqne  serenum.'  Lamb,  Ca- 
lorem,  jam  antea.  Varro.  *  nt  cico- 
nise  Qoarom  bipennis  fulminis  pla- 
mis  vapos  Perussit  alte.'  Ita  *vapore 


flammeo,*  Pacov.  apnd  enndera  tn  4k 
R.  R.  1.  3.  Ita  '  vtpore  selis,'  apn4 
Cortiom,  obi  de  Cjdno  et  Cillciss 
terrse  ingenio.  Ovidii  tocnn  ia  1. 
Aiaer.  Eleg.  S.  videor  emendare  po«- 
fle.  Ibi  Cupidinem  alloquens,  scribit, 
*  Non  potsunt,  Itcet  ipse  velis,  ce»- 
sare  sagittc  }  Fervida  vicino  flarama 
vapore  nocet.'  Legendum,  iMftee, 
Don  tieina ;  nam  propter  illod  hee% 
ipae  teli$y  debuit  dicere,  maliitmm  eat 
Jlamma,  ul  eemper  mrai  ;  hoc  ei  naio* 
rale  est.  Fab, 

666  Quod  $i  farte  nila  tredamt] 
Qnidam  libri  :  iiiia.  qnidam,  dtcenf. 
Oif.  Altera  pars:  iSi  tera  IgiH$iim 
etinguaimr  (al.  male  Mringatmr)  ift, 
Fab.  Porro  qoia  posset  qooddam 
patere  effogiaro,  Si  qois  dieeret  fg* 
nem  extingui,  et  converti  in  aliod 
corpns,  eapropter  urget  vis.  10. 
fieri  id  non  posse,  nisi  admittitiir 
abire  ignem  in  nihilum :  qnia  res 
simplex  et  inconcreta,  qoale  debet 
esse  illiid  Elementnm,  si  priiAa  quio 
dem  et  onica  rernm  materies  luerit, 
mntari  non  potest,  qnin  omnino  pe* 
reat.  Nam  res  qnidem  composita 
sic  mntari  potest,  ut  desiness  esse 
quod  erat,  relinqnat  partem  supersti* 
tem,  qua^,  veteri  statu  amlsso,  novura 
subeat  ;  venim  quod  incoropositum 
est,  natnrani  soam  deperdere,  qolh 
plane  intereat,  non  potest.  Creeek, 

Potesse]  Posse.  jMeetitf  autem  inte* 
grum  enty  et  eo  ntebantur  veteret,  ut 
Plautos,  et  Ennlns,  et  Lncilins,  etsi- 
miles.  unius  Lncilii  versus  in  prsseoli 
proferam,  ex  lib.  5.  '  Naro  si,  qood 
satis  est  liomini,  id  satis  esse  potes- 
set;  Hoc  xaterat:  nonc  cnm  hocnon 
est,  qni  credimns  porroDivitias  ollas 
animnni  mi  exple rc  potes^e  ?'  Lamb, 

667  ignis  in  ceeta  stingni,  mutart' 
que]  Sic  vet  libri  nnstri,  nisl  qood  pro 
musarey  feci  :  muture.  vnlgatl :  cmtut 
itringi  masmreque,  £t  snpra  verso 
582.  &c.  variatum.  Gif,  Secntns 
eram  inltio  libros  vnlgatos,  in  qnibos 
ita   impressom  est,  Igneit  in  eeetn» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  GARl   DE  RRRUM   NAT.  LIB.  h       VBd 


9^Hmgif  wuMire^  corjnt»:  qnn  nic 
declarabain,  igneU  Mhingi,  i.  e.  den* 
«eri,  et  contriAi,  et,  quod  subseqni- 
tMTy  matsaref  i,  e.  soUdare,  et  con* 
Btriogere  corpns,  Dicebataotem  He- 
ntclitufl,  nt  refert  Plntarcbot.  Hn 
rh  wax^P^/fp^^rrcm  tw  irvpbs  ctf  uM 
evffTtWSfuyw  yhrrui  7^-  hetiTa  hafm- 
Xa^»»pt^  7$  ^^  ToG  wvpbs  Ifittp  iirorc* 
huraf  ia^c^/u6fimf9W  t^  Htittp  i^p  yiyt' 
rmt,  Scc.  i.  e.  *  Id  ignis  qnod  sit  crat- 
•issimis  particnlis  prftditora,  cnm  In 
M  contraliitnr,  terram  fieri:  deinde 
terram,  cnm  ab  igni  lazatnr»  aquam : 
«xhalaDt«m  antem  aqnam  etextenn- 
ifam,  aerem/  In  secnnda  autem  edi- 
tione  sic  excodendum  cnravi,  Ignee 
t»  eeehieiimgui,  muiarequec^rpue,  qnam 
«cripturam  nonc  item  amplector,  et 
retineo.  Ejus  antem  sententia  non 
€st  obscnra : '  Igneis  in  coetustingni,' 
i.  e.  igneis  in  congressu  et  concre- 
tione  rei  genitss  exstingni,  et  corpns 
ignenm  mntare,  &c.  Lamb,  Alii  fHrin-' 
gri  .*  iniperite.  Jfitfarcfife,  Alii  fl/afsn- 
refui  i.  e  SkUdare  et  Canitringere :  at 
MwUire  probabit  qoi  vs!  671.  legit. 
Cnech, 

668  Feuere  id]  Igneis  mntare  cor- 
pns.  Lamb, 

.  Parareni]  In  exemplaribns  legitnr 
recefUl^  boc  est,  concedat.  ponit  in« 
cosvenientia  qusB  sequerentnr  si  cor- 
pns  ignis  in  massam  conflaretur.  Snnt 
qoi  legnnt  parcere  pcrceni,  Qnidam 
parte  reporceni,  Perceo  significat  pro- 
Ai^ :  de  qno  Marcellnm  lege  tn  dic- 
tione  porcet,  Pompeins.  *  Porcet  qno- 
qne  dictnm  ab  antiqnis  quasi  porro 
ercet :  et  pro  ec  qnod  est  continet 
^onit.  A  qno  porcn  in  agris  puWini 
et  areolte :  in  qnibns  snlcatim  grana 
cnjnsqne  generis  sernntnr :'  de  qni- 
bes  lege  Plininm,  Varronem,  et  Co» 
Inmellam  quoqne.  Pim$,  Repmrceni, 
Ita  ex  Tet.  omnibos  restitni.  qnidam 
repareeni  matnnt  teste  Pio.  Marnllns 
et  Vnlgati :  ncepieni,  Parmremt  qnl* 
dam.vnlgati,  male.  Oif*  Dabunti 
concedeaty  probabnnt.  codices  vete* 


les  hoc  loco  depravatos  esse  initie 
putabam,  in  quibns  lectori  signKca- 
ram  legir<parc€ii<:  non  etiam  proba» 
raro,  sed  fallebar.  Itaqne  et  in  se- 
cunda  edilione  reparcemi  edendnm  cn- 
ravi :  et  nnnc  item  hanc  scriptnram 
probo,  Tornebo  assentiens:  atqne 
hoc  verbo  utitur  et  Plantns  in  Trn- 
culento  a.  4.  S5.  <  Utinam  a  princi- 
pio  rei  item  pan>issem  mes!,  Ut  nunc 
reparcis  suaviis.'  Sic  antem  compo- 
sitnni  est  reparce,  nt  resero,  retego, 
reclndo,  revelo,  refigo,  et  similia.  rt- 
parce  enim  idem  valet  qnod  non  par- 
co,  Imrgior:  ut  resero,  aperio,  &c. 
Al.  repwrceni,  male.  Reparco  antem 
eandem  habet  vim  propter  ilhid  Anm 
Re,  qoam  rooltaalia  verba,  nt  relino, 
refigo.  Nam  relino  non  est  itemni 
lino,  sed  id  qnod  litnm  erat  detergo, 
picem  sen  ceramentnm  abrado,  6n, 
Ita  *repercutere  nnmmnm,'  TertnU 
lian.  At  Latine  *  parco  id  dicere/ 
significat, '  nolodicere,'  caveo  ne  di- 
eam.  '  Parce  pias  scelerare  manns.' 
Virgil.  Mn.  Z,  42.  Itaqne  rtparcoft* 
cerey  slgnificabit  libenter  fiicio,  ant 
qnid  tale.  Ceternm  rhfacerey  in  hbc 
vefsH  pro  TifUimj  accipio;  nt  cnm 
dicimns,  fac  Ita  esse;  pone  iilum 
esse  victnm,  &c  Feh,  Tnmebum 
cni  hlc  assentitnr  Lambinns,  vid^ 
Adv.  7.  S.  nbi  ad  versnm  etiam 
priecedentem  mooet  sfrtngi,  iiiossafe- 
que  eerpui  scripturam  depravatam  es<* 
se  ex  illa  antiqnornm  Codd.  iiingmi 
muuareqme,  tfc,  Maaan  verbum  in- 
fandum  Lncretio,  neqoe  ei  nnqoam 
eloqnendiim  dicit.  Clodio  Thnsco 
tamen,nt  et  Servioilfossare  facere  est. 
nt  monent  marginalia  nostra.  Preig, 
^671  Nam  quodeunque']  Hidnover* 
sus  iterantur  infra  eod.  libr.  et  lib.  t« 
lAin^. 

672  ilfofs  est]  I.  e.  resolotio,  disso- 
Intio.  Virg.  Georg.  4.  226.  <  Scilieet 
hnc  reddi  deinde,  ac  resoluta  refbrri 
Omniat  necmortiesselocom.'  Ubi 
Servios  honc  poet»  locnm  in  partea 
addttoit;    ciyus   Orammatici   vtHba' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1000 


NaTiB   VARIORUM   IN 


quootaiB  iritioM  ctrenniferantnr,  e- 
inenflata  reponere  placet :  *  Locum 
roorti:  i.  e.  perditioni.  Nihil  enim 
eit  quod  perire  fnnditns  possit,  cum 
sit  rh  iraf^,  i.  e.  omne  in  qaod  redeant 
universa  resolnta.  Res  autem  haec, 
qnae  mors  vocatur,  non  est  mors: 
qnippe  qnae  nibil  perire  facit,  sed  re- 
solotio;  nnde  mors  (ita  lege  cnm 
Maasvicii  Ed.  non  ot  vulgo  mire)  ple- 
risque  bene  interitns  dicta  est,  quasi 
interveniens^  et  mistarum  rerum  con- 
n^xipnem  resolvens.  Lncretius  : 
'  Con^inno  boc  mors  est  illins  quod 
fnit,  ante  Connexum.'  nt  nltimum 
illud  Servii  sit  explicatio,  non  princi- 
pium  novi  versus.  Hav. 

Hoc]  In  qnod  mntatum  est  scilicet. 
Fab. 

678  Pnnnde  aliquid  iuperure^  tfc."] 
Vss.  18.  concludit,  si  extincto  igne 
generari  qnidpiam  debeat,  necessari- 
um  esse  nt  snpersit  aliqnid,  qnod  de- 
perdita  ignis  forma  rei  istius  genera- 
tap  formam  indnat :  Perspicnum  est 
antem  boc  ease  commonem  materiam : 
quam  Lucretins  snpponit  esse  incor- 
rdpta  Corpuscnla,  qoae  adjectloue^ 
detractatione,  transposltione  sui  va- 
ria,  nunc  formam  ignjs,  nunc  alicn- 
jus  alins  rei  exhibere  valeat.  Qnod 
antem  illa  Ignea  ex  natnra  sua  non 
sint,  merito  arguit  ex  eo,  qood  addi- 
tio,  detractio,  transpositio  nibil  ope- 
raretur;  cnm  ex  ipsaignis  natnra  re- 
manente  Incolumi  nibil  fieri  praeter 
Ignem  posset:  Deinde  sententiam 
Epicnri  exponit :  Qnaedam  viz.  Cor- 
puscnla  nalla  forma,  quam  sensus 
percipere  valeant,  praedita,  rernm 
esse  principia,  et  ex  iis  diversimode 
Goeontibns  tam  ignes,  quam  reliqua 
omniaoriri.  Creeek. 

Superare']  Snperesse,  wepiyfpteiku, 
nt  snpra.  580.  Lamb. 
.  01U$]  lUis.  sic  loqnebaotnr  antiqni, 
ut,  '  oUa  centnria,'  et  «oUus  letbo  da- 
tns  e*t,'  ex  Varrone  de  L.  L.  $.  Vir- 
gil.  etiam  nsorpat  interdnm,  nt  Ub.  1. 
*  OlU.subridens  hominoni  sator  atqoo 


Deorum ;'  et  M.  TnU.  de  Leg.  Lvmk. 
lUis.  Virg.  ssBpe.  sed  iUe  locus  (*  OIU 
subridens  bominum  sator  atque  Deo- 
rum  Oscnla  libavit  gnatue ')  impros- 
pere  a  Dioiiysio  allatns  esl ;  Olli  enfan 
significat  Tunc,  lUiy  pro  ilUc  apod 
Terent.  et  Plaut  alioqni  Dunqnam 
dixissetVirg.  '  Uli  gnatae  snae.'  Fab. 
676  Corpora']  Primordialia.  Fab, 
681  Qiurdain  decedere,  aiwe]  Sic 
reposni  a  tribus  codicibus  maon- 
scriptis,  et  excusis  Parisiensibos  et 
Venetis  antiquis  admonitns  atqoe 
adjotus :  in  qoibus  scriptnm  reperi^ 
dtMemdere,  abire.  decedere,  abiret  autem 
dictum  est  iurw^^ws :  cui  opponitnr 
id  qnod  statim  seqoitnr,  aique  aUa  ai' 
iribui,  i.  e.  alia  accedere.  Ijtmb.  Dc- 
aeedere,  Ita  ex  veteribus  legendnm. 
In  quibus  omnibus  est:  de$eeudere» 
Hinc  Marullus:  diecedere,  Lambi- 
nns :  decedere.  vide  et  siniile.  infr.  S. 
76.  Gif.  Alii  legunt  Adire,  aique  atio, 
Creecb.  Quod  Ed.  Bas.  babet  adire, 
insnlsnm  non  videtor,  qunm  ipse  aoc- 
tor  snpra  vs.  678.  dicat :  Quonnii  dU- 
tu,  ant  tiditum,  o.  m.  Hav. 

68S  Si  tamen]  Quldam  libri  vete- 
res,  et  omnes  vnlgati,  taa<aiM.  Gif. 
Sic  emendavi  fretus  anctoritate  dno- 
mm  codicnm  mannscript.  aUis  tnvitis, 
in  qnibus  est,  iSi  tautum:  sententia 
quidem  banc  scriptnram  postnlat. 
Hoc  enim  senUt  Lucret.  NU  rrfer* 
ret,  i.  e.  nil  prodesset,  seu  Dibil  atli- 
neret,  quaedam  ex  igne  decedere,  et 
qnaedam  ad  eum  accedere»  et  qno- 
rundam  ordinem  mntari,  si  DibUoni- 
nns  omnia  natiiram  ignis  retinerent. 
Lamb.  Ita  Lambinos  ex  quibusdam 
Codd.  AIU  Codd.  Si  tauium :  unde 
alii  Si  tandem  libeiiter  legunt.  CrMcsfc. 
Nnperrinia  Lond.  £d.  in  variantib. 
lect.  notat :  si  tandem  quidam.  Taa- 
tum  aUi.  Prius  iUud  ex  Mss,  et  Mar- 
gioalia  nostra  referunt,  sed  pro  ardo* 
rii,  arbwrit.  Lege  igitnr :  Si  tauun 
ardori^  ij^.  niire  enim  id  genus  vod- 
buslodere  solet  Auctor;  idque  ssb- 
piuSy  lioet  non  nbique  notanuia*  Prtig^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRfiTll   CARI   DB   RfiRUM   NAT.  LIB.   I.      ItX)! 


•  884  Omtdmodui]-  Scribo  tmtJiidiiM. 

Hoc  eDim  ad  ODines  tfnef  se  baberet 

HM  iDodo :  eisef  iraicnni  pnnciplam 

ad  8iDgiil&,  ettam  si  cancta  crearet. 

Uamudiu  dicitur  siroplez :   Qmnimih 

dn,  omnifariat:  wmUimodiu,  multi- 

plez.    Si  legis  omatmodiu,  interpre- 

ttre  igaem  non  tantum  calidam  fu- 

toram :   sed  habitumm  omnem  pro- 

prietatem :  cnm  di? ersm  natur»  gig- 

Daotor  ab  eo  per  Heraclitom  :  aed 

com  igais  omnimodoa  esse  beqneat : 

•eqBttar  ut  principium  renim  esse 

Deqoeat   Pms.     Ita    ex    vetertbos 

seripsi.    In  qaibosdam  tamen :   om" 

alBMdai.  tmtmodKt  Oif.    Id  est,  om« 

■ibosmodis  ignis  essel.    Atqoe  ita 

legcbat  Tamebus  noster :  et  iu  ba- 

bent  libri  aliqoot   manuscripti  alii. 

nmmodtUf  manente  eadem  sententia. 

volgati   pleriqne    babent  ammodifa: 

qoiboacom    conaentit    MemmianuSy 

qat^  lectio  etiam  probabilis  est.  Iiam6. 

Crettrent']  Nempo  ignea  corpora : 

qoodcomqne  crearent  corpnscula,  et 

piiniordia  remm  if^nea,  id  esset  ig- 

Dis  oMatmodtM,  aen  «atmodao,  sen  om- 

atawrfto,  i.  e.  omnino,  et  omnib.  mo- 

dU.  iMb. 

668  Nnpu  nlUt]  Sic  babet  codex 
Vaticanos,  qnam  scripturam  secntns 
som.  ita  enim  loqnebantur  antiqui : 
Plaot.  ex  Varronis  libro  lexto  de 
ling.  Lat.  '  gannit  odiosoa  tot»  fami- 
lift.'  Terent.  Heant.  2.9.90.  <bsc 
ipsa  in  itioere,  altera»  Dum  narral, 
forte  andivi.'  M.  Tull.  de  DiTinat. 
lib.  2.  '  Sed  ai  eadem  hora  allaB  pe- 
cadis  jecor  nitidnm  atqne  plenum 
ett,  aliap  horridom  et  exile,  qood  de- 
clarari  poasit  iiabitu  extoram?'  sic 
idem  Lucret.  I.  S.  981.  *  Ant  aliae 
eojas  desideriam  inaideat  res.'  Idem 
6. 992.  '  Et  potins  nullse  sibi  tarpls 
coDsdn'  rei/  Scc,  Lamb.  UIUb  rei. 
Ita  dicebaot,  totse,  illap,  ipsa^,  alterae, 
&c.  in  daodi  casn.  Fob. 

669  Roi]  01im,ut  Priscianns  docet 
lib.  1.  seripsfrnnt  r^*t  et  <;t,  unde 
passim  pro^ucitur.  Htn.    Vid.  Tum* 


Ad?.  19.  cap.  12.  Preig. 

690  A^ftctu]  Jactn  ad  sensns :  ap- 
pulstt,  seu  coojectn,  qni  ad  nostroa 
tactas  perveniat :  nam  *  adjicere  te- 
Iiun,'  est  plus  qoam  jacere :  nempe 
ita  jacere,  ut  ad  eum  locnni,  quem 
jacniator  petit,  perveniat.  Caos.  lib. 
2.  de  Bello  Gall.  *  £t  qoia  non  lon- 
gios  hostes  aberant,  qnam  qno  telnm 
adjici  posset;  proelii  comroittendi 
aignnm  dedit.'  Idem  lib.  4.  *  Atque 
ita  montibus  angnstis  mare  contine* 
batur,  nt  ex  locis  snperioribus  telnm 
in  Ittus  adjtci  posset:'  sic  Lncret. 
dixit  *  adjectum  odoris:'  4.  677. 
'  Nunc  age,  quo  pacto  nareis  adjec- 
tus  odoris  Tangat,  agam.'  et  *  inmina 
adjicere,'  6.  566. '  Nam  qnibus  e  spa- 
tiis  cumque  ignes  lumina  poasvot 
A^jicere,'  &c.  et  M.  TuII.  '  adjectaa 
voces,'  lib.  2.  de  N.  Deor.  '  Exlra 
antem  eminent  qnae  appellantur  an- 
res,  et  tegendi  cansa  factse  tntanior 
senaua,  et  ne  adject»  voces  laberon? 
tnr  atqne  errarent,  priusqnam  ab  his 
pnlsns  esset.'  Lamb.  £2(r/3oX^,  jactn, 
ut  dicinius,  telnm  adjicere.  Fmb. 

Tangere  tachu]  I.  e.  ad  tactna  oos- 
troa  pervenire,  eosque  afficere.  Pnl- 
chre  dictum,  tangere  tactue.  Lamb. 
Bene.  Nam  oninis  sensus  neceaaario 
tactna  eat.  Fal. 

691  Dkere  porro,  ig.]  Porro  autem 
(inquit  Lncr.)  dicere  nnnm  esse  re- 
rum  principium,  ignem,  nihilqne  om- 
nino  in  natura  reram  esse  practer  ig- 
oem,  quod  idem  Heraclitos  facit, 
valde  delirom  esse  videtnr.  Lamb» 
'  Dicere  porro  ignem  res  omnes  esae, 
neqne  ullam  Rem  veram  in  Qumero 
rerum  constare,  nisi  ignem,'  &c.  In 
secundo  versn  lego,  non  rem  veram, 
sed  naiwram:  ne^  uUam  Naturam  im 
numero  rerum  conMtarey  i^c.  Quippe 
concoqoi  istnd  non  potest,  NuUa  res 
vera  tii  iiMm«ro  rerMm  eonotat.  Non 
enim  hic  de  iis  agitnr  qnte  aint  et  ex* 
istant  vere  et  trrms ;  quod  fusios  ex« 
plicare  non  est  neceste.  Ceterum 
apnd  Lncretinm  rh  natura  passim  po« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1002 


NOTA  VARIORUM   IN 


nitur  pro  re  creatt,  id  est,  prodncta, 
fenita,  al  ^iams  in  lib.  de  Mnndo. 
Fmb,  Hift  11.  V88.  Criteriiim  lensot 
•dvocat,  ut  non  conslare  omnia  ex 
ignea  natora  confirmet,  fatetnr  He* 
raclitus  ignem  sibi  ope  sensnnm  no- 
tnan  esae;  raonet  Locretint  sensus 
non  minns  percipere  plnra  alia  dj« 
▼ersie  omnino  ab  igne  natnrie,  qnam 
ipsom  ignero ;  eandera  autem  semper, 
not  BuHam  nnqnam  fidem  sensni  ad* 
iiibeBdam  este:  et  deinde  Epicori 
temtentiam  de  Criterio  breviter  ex* 
ponit  Cmtk, 

■  Aet ,  Rem]  Scribenduni|  ansam  dan« 
tibns  priscis  eaemplaribus,  ignem,  Si 
dicas  res  oqines  ignem  esse  falleris. 
liic  est  ordo:  perdelirum  esse  vi* 
detnr  dlcere  res  omnes  ignem  esse  t 
•t  est  perdelirnm  sentire  rem  nul* 
fnm  coinstare  veram  in  nnmero  re- 
mm  nisi  ignem.  Phu,  Rem  vertm* 
N4iiwitm,  Qnippe  istnd  concoqni  non 
potest*  NuUa  re§  vera  in  numero  Re- 
rumteuteit.  Faber:  Delicias  Stoma- 
obit  ^Reevera»  nos  jejnni  non  con- 
temnlmos.  Res  aliqnas  praeter  ignem 
Apparere  nunquam  negavit  Heracli- 
tnst  at  Esse  nnnquaro  concessit: 
Hanc  opinionem  convellit  Lucretius^ 
ideoqne  probare  debuit  Res  esse  ve- 
ras,  et  qoas  seusos  vere  cognoscant, 
V8.60T.  Creeck. 
69t  Hie  idem^  Heraclitns.  Fab, 
Perdelirum]  Valde  delirnm  et  fa- 
^tnom.  Delirare  significat  a  recta 
ratione  discedere.  Metapliora  de- 
dncta  est  a  liris,  h.  e.  solcis:  qoi 
annt  in  agro.  Unde  errores  et  exor- 
Iritantia  deliramenta  dicuntnr.  Ptaia. 
Qni  pro  delirum  scribi  volunt,de/fnaii 
q«a»i  a  Aiy^of,  fallnntor.  Nam  deUrue 
Tox  est  terr»  Italite,  Varr.  Fab,  De* 
sipere  est,  et  similia  in  prompto 
babet  Lucretius;  ut  funatdfw^v 
Epicnrns  apud  Diog.  Laert.  10.  67. 
qnales  loqnendi  modos  ante  oculos 
liaboisse  videtor  Sanetns  Apostolns 
tn  £p.  ad  Rom.  cap.  1.  verso  Sl. 
iHaroMi^air  h  raa  ZiaKeyuffmt  «^dr. 


Certe  Lnctaatins,  assidans  iHe  Locre- 
tii  persemtator,  Ub.  6.  de  Opiftci^ 
Dei :  <  Epicori  sont  onuiia  qnst  deii* 
rat  Lncretios.'  Prtig, 

604  Coutra  eemmui]  Contra  eoa  ien- 
808,  qni  alia  sentiunt  prster  ignem. 


per  qnea 


Ab  eeuMibuM]  Pro  senaib. 
ignein  cognovit.  Lumb, 

Nam  eouira  uenm»  ab 
repugnat]  Sic  locom  hunc  ezplicaa* 
dom  poto.  Pugnare,  aen  atare  ab 
aliqho)  est  pognare  pro  aliquo,  partea 
alici^na  toert,  Sce.  Heraelitna  «item 
qoi  seosns  esAe  certoa  dicebat,  pla- 
nissime  contra  sensns  agetiet,  cnai 
diceret  omnia  esse  ignem ;  wmm  id 
sl  verom  foret  sensns  noatri  igneM 
sentirent,  qnem  tamen  in  pono,  in 
aqna,  in  marmore,  ligno»  Stc.  non 
sentinnt.  Fii6. 

605  Unde  omuia  er,]  I.  e.  in  qnibns 
omnlnm  remm  6des  uititnr  ei  Ami* 
dator,  ut  snpra  dicUMn  est,  et  iofra 
plenins  dicelnr.  Lamb,  Undt:  ex  qni- 
bosseosibns.  Fab. 

606  Quem  nominal  ignem]  Slc  hnbent 
tres  libri  mannscripti,  Vaiic.  et  Ber^ 
tin.  et  Memm.  Lcai^. 

607  C^edt<]  Heraclitnacredit^aen- 
snm,  verbi  gratia,  tactnmy  igneM 
cognoacere:  et  In  lioc  Bon  foUitBr. 
quid  enim  me  docnlt  Igaem  ease  cali- 
dnm?  tactns.  Lamb, 

606  Cetera  non  erodU]  Non  credit, 
sensnro  cetera  cegnoacere,  qnss  ni- 
bilo  minns  perspicoa  sont,  qoam  ig- 
nis  f  verbi  gratia,  aerem,  %qoaniy  ter- 
ram :  qnse  etiam  sensibus  cognoscan- 
tnr.  Lamb,  Sensus  nostroa  cognes- 
cere,  aera,  aqnam.  Fab. 

700  Quo  r^eremu»  enim]  Legeadnai 
ex  pri&cis  exemplaribns,  Qntd.  £t 
faic  est  sensns :  Qnid  afferemos  cer- 
tios  et  verins  esse  qnam  snnt  iUa, 
qum  senan  corporeo  perdpimna^  R^ 
/eremue,  In  uiedinm  pro  exemplo 
addncemns.  Certiue,  Cognitint  et 
exploratiu8>  /jpetsseasifriis.  qnaasint 
illa  qusB  sensibns  noatris  percipiNins, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGHETII  CARl    DB  RBRUM   KAT.  LIB.  U     1003 


Qirf.  9crib«  fiiit  pro  qtrfbm ;  hoe  «Bt, 
smMbiis.  PiM»,  Qmo  rrfermui  emm} 
8ie  babent  qnattoor  Ubri  oumuscript* 
qQibascnm  congruant  Tolfati,  Veneti 
iniiq.  et  Vicet.  probabantqae  hanc 
sertptwam  Jovianut  Pootanas,  et 
Prancisc.  Pnccias.  qoo  reieremot 
tni«i,  niai  ad  sensna  scilicet,  tanqnam 
Orbitrot  et  jadletsf  sic  anpray  ▼•• 
4S9.  ^  Haad  erit  ooooltis  de  rebus  quo 
refereates  Omfirmare  animi  quic- 
qnam  ratione  qaeamna.'  lib.  volg. 
anten  sicy  Quid  rrfiremn»  enMt,  4r«« 
BMa  sententia  mious  recte.  iMmb. 

?•!  Qvd  foera]  Sic  ex  Vet.  libris 
naMm.  •  MtamXttu :  yoe.  et  ita  ▼ulga* 
U.  G^. 

•  fn  Pretkenm  giMre  fmsgnaiii,  ^rc  J 
\9%.  4.  Bopponit,  Si  aqoam,  si  alia, 
tam  mnlta  iospexorimns  tetigeri- 
masTe,  aliam  plane  nobis  nataram 
apparitmam,  quam  Ignem ;  nnde  do* 
eet  noa  esse  majorem  ratiooem,  cur 
osseraMias  oomia  ease  ignem,  qoam 
negoto  igM  qoidfiaaliad.  Gassoidai» 
Creech. 

'  7IM  tgtd$\  Hodie  ijgiies.  ut  sopra : 
^ktimt  %als.  nisi  repetas :  iMrtaraak 
Qtaod  non  puto.  Qif.  Qmm  meget 
estr  ignie»  Repete  M  Koum  natwrmn, 
NODnuHI  tamen  legi  volont  i^rtSy 
•0«  tgots,  in  accosandi  casa.  Lamb, 
Qmm  negei  me  ignee,  Satias  euim 
foority  cttera  ponere  et  ignem  tol- 
iere,  qoami  cootra;  Major  enim,  si 
«ihil  aliod,  Natorae  aaiplitodo  sit; 
i|iiam|aam  ex  illorom  positionibos 
nil  tale  ttare  pottit ;  oam  asanca  fo- 
ret  natora.  Fab* 

flmmaai  toaien]  Quidam  legunt 
aMam    imten:    a    quibos    dissentio. 


70§  jE^im  videhtr  mtm]  Par  demen- 
tia  ▼idetnr,  id  est,  seqne  delirom  ac 
ttiiUum  fidetor,  solom  ignem  ponere 
«t  concedere,  ceteris  omnibns  nega- 
tlt  ac  sublatis :  atqae  ignem  negare, 
ceteris  omnibus  rebos  positis  et  con- 
«ettit.  Lemb, 

706  Qwtpropier  ^  M^Ueriem,  ^«.] 
Beaiqa^  tss*  7.  tam  de  igoe,  qoam 


de  qoovis  alio  tingalarl  elemento,  de 
qoo  eadem  dici  proportiooe  Taleant, 
conoludit:  OoMies  tie.  delirant  qui 
Tel  ignem,  ut  Heraclitus,  Yel  aera, 
ut  Ana&imenes  Milesius,  Yel  aqnami 
nt  Thales  Milesius,  vel  terram,  ut 
Pherecjdes,  reroro  OBmiam  prtnci* 
piom  statuerant*  Creeek, 
,  707  CoNstftert  ptstf]  Supra  vs«  6S7* 
eeneietere  eeh.  Preig. 

708  £t  qm  ftrindimmgign.  oirra]  Ut 
Aoaximenet  Miletios:  de  qoo  sio 
liL  TolL  Ib  Lacailo:  Anaximeoet 
infinitam  aSra  dixit  etse,  ex  qno 
omnia  gignerentor.  et  Plntarchas 
w  wepi  itpm.  .  'Ai«|v*ir9S  6  MiXf* 
^tos  iifxhr  rme  hmm  iUpfi  bato^fkrmn. 
iit  fkp  ro^ov  rk  «drra  yiypeeBm,  mU 
fif  abr^  iank6ee$€u*  i.  e.  *  Anaxi- 
menes  Mileslos  priocipium  rernm 
oerem  pronontiavit.  £x  hoe  eaim 
orlri  omiiia,  et  in  enm  retolvi.'  Ar* 
ohelaat  item  Atheniensit  aera  infioi* 
tom  priocipiam  reram  dixlt,  ut  rofert 
Plotarehat  eodem  loeo :  'Apx^fye/m  i 
'AmAAoMptv  'Aih|ra2»f  iuipa  Aretporf  itol 
ripf  9ifli  aMy  wmeirffroj  mil  lUamme, 
Lemh.  Ei  qen  prineifimn*  Anaxime- 
nem  Miletiom  praster  ceterot  intelli- 
git.  Videndut  omoino  libellos  Plii- 
tarchi  de  plocitis  Pbilosophoram ;  ia 
qoo  hflBc  et  plora.  Fab, 

700  Ami  hmnerem  qmemnque']  Aut 
quicooqae  aquam  potaront  esse  prin- 
cipinm  rerom :  ut  Thales  Milesius,  de 
quo  Marcos  ToUius  libro  primode  na- 
tora  Deorom,  et  io  Lacollo :  et  Vitro- 
vins  libri  secondi  capite  secoodo,  et 
procemio  libri  octavi.  Lmnb,  Aui  Aa- 
tttrfot.  UtiaThaletefactomest.Fa6b 

710  TfrromMCffareoaiaia]  Aristote- 
Its  libro  primo  rmr  lurkrii  ^uck  scri- 
bit  nullum  ex  phjsicis  principinm  re- 
rnmterramposaitse.Laia^.  Tfrromof* 
Qnod  mirandum :  est  eniin  tellus  ele- 
mentum  iners  et  brotom,  quodqoe 
alienam  opem,  ande  excitetar,  expec- 
tat.  Neqoe  nllam  omnino  noroinatim 
repcrio  qoi  id  de  terra  dixerit ;  nam 
quod  Pherec  jden  aiunt  ejns  opinionis 
auctorem  fulsse,  haud  scio  an  de  uno 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1004 


NOTJS   VARIORUM   IN 


Pberetyde  intelttgi  debeat,  cam  ct 
alii  multi,  qui  Theogooiu  icripsenuit, 
a  terra  originem  reram  repetierint. 
Locum  Aristotelit  alii  notafcre ;  ita- 
qne  descnbendo  parcam.  Fab, 

712  Longeque  emuai]  Qaidam  co* 
dices :  lotige  deerraae.  Hand  icio  an 
YcriuB  bic.  Gt/.  Codicet  dno  manu- 
scripti  babent,2oa^ede0fTasieotd€ii/iir. 
Lamb.  Longe  deerraaae  quidam  Codd. 
et  an  hoc  tit  Yerius  adbuc  dubitat 
Qifanius.  Creech» 

71 S  Adde  etiam  qui  conduplkaMt,  ife,'] 
Inter  posteriores  Empedoclem  deli- 
git,  V8.  116.  adversns  quem  qnatuor 
elementaasierentem  quicquid  objicit, 
etiam  adverHUS  caeteros,  dno,  vel  tria 
asserentes  intelligi  objectnm  potest. 
Nimirum  si  ne  quatuor  quidem  snnt 
reputanda  snfficere,  longe  niious  pan- 
ctora  snfficient.  ^oo  sufficere  antem 
quatuor,  imo  et  loogo  piora  corpornm 
genera,  ad  tantam  rerum  varietatem* 
qnanto  in  mundo  cernitor,  ex  infra 
dicendis  cl^rius  percipietar.  Interea 
vero  concipere  potes,  uti  ex  uoa  litera 
noo  oisi  uoam  faciem  habes,  ut  A  ; 
ei.  duabns,  oisi  duos,  Am,  Ma ;  ex  in- 
bns  oisi  sex,  ot  Amo,  Aom,  Mao,  Moa, 
Oam,  Oma ;  ex  qnatuor,  oisi  vigioti 
quatnor,  nt  Amor,  Aniro,  Mora,  Scc, 
ita  ex  uno  corpore  simplici,  qoaotum- 
vi$  versetnr,  noo  posie  nnquam  fieri 
nisi  nnnm,  ex  duobus  commistis  nisi 
dao,  hoc  est,  nnhm  compositnm,  qnod 
pront  erit  rariot  aut  densins,  aut  ba- 
bebit  ampllus  ex  uno,  quam  ex  altero, 
ad  noius  magis,  qoam  ad  allerius  oa- 
toram  aocedat:  ex  tribus  pari  ra- 
tiooe,  nisi  sex :  ex  qnatuor,  nisi  vi- 
ginti  quatnor.  Et  commuta  sitos, 
commuta  grado»,  versa  ac  reversa 
quantuin  voles  omnia ;  semper  tamen 
erunt  eadem  genera ;  ac  omnino  de« 
aiqoe  ad  varietatem  remm  innnme- 
rabilem,  necessaria  esse  elementa  sen 
prindpla  varietate  innumerabilia. 
Gaaeendue,  Creecb.  Verfoi  gratia,  Ar- 
chelaus,  qui  aerem  et  eam,  qnse  cir- 
cumiVisa  est,  densitatem,  et  eam,  qnse 
circumdata  est^  raritalem,  i.  e.  ignem, 


el  aqnam  valt  esse  principia  rerinu 
ComdupUcmU.  Qnales  fuerunt,  Xene- 
ptianen,  qoi  terram  et  aquani  statnit ; 
Parmenides,  ignem  et  lerram ;  (£no- 
pides  Chios,  el  igoem  et  aerem; 
Hippo  Rbegiuus,  igoem  et  aqnam. 
Qnse  omoes  opioiooe»  stare  possoott 
oisi  argntari  libeai.  Sed  oon  aemper 
veteribns  aeqni  sumitf*  Fab, 

714  Aerajungentee  tgni]  CEoopidet 
Cbius :  Terramque  /i^aori,  Xenophaoes. 
Armenides  aiitem  IgoemTerrae  joox- 
it ;  Hippo  Rhegions,  atque  Arclkelaos 
Igoem  jnoxeraot  Aqos;  et  Onoma- 
critns  Ignem,  Aqnam,  et  Terram  si- 
mol  posuit  rerum  Priuiordia.  FayuM, 
Creech. 

Terramte  Uq.]  Ut  Parmenides. 
Lamb, 

716  Ex  igniy  terra^  i^.]  Apqd  Ser- 
vinm  ad  Ccl.  Virg.6. 11.  nt  et  ad  Kik, 
l.  127.  legas,  Ex  igni^  terrm^  atque 
anima  naeeuniur^  et  imbri,  pro  pre* 
ereecere,  Sed  iU  Granunalici  non- 
nnnquam  testimonia  vetemm  Poeta- 
rum  adducentes,  aliqnod  verbnm  pra 
instituto  sno  et  commodo  motant, 
su«que  orationis  filo  accommodant. 
Hnnc  locum  respicit  Lactant.  Inst. 
Div.  11.  c.  18.  *Erapedocles.  qoem 
nescias  utramne  inler  poetas  an  in- 
terphilotopbosnnmeres,  qui  in  reroni 
naiora  versibos  scripsit,  ot  apud  Ro- 
manos  Lncretios  et  Varro,  qoaloor 
elemeota  constiluit,  L  e.  ignem,  ae- 
rem,  aqnam,  et  terram :  fortasse  Tris* 
megistum  secntns,  qni  nostra  corpora 
ex  his  qoatnor  elementis  constitaU 
esse  dixit  a  Deo.'  Hav, 

Aiqueamima]  Atqne  ex  aere  Virg. 
in  Sileno,  11.  *  Namque  canebat  ad 
magiium  per  inane  coacta  Semioa 
terrarnmqne  animsBque  marisquefois- 
sent.'  Ldm6. 

Jmbri]  Post  hoc  verbom  octodecia| 
ver»oum  hjperbaloo  est,  osqoe  ad» 
^  Hic  tameo,'  Scc  Fab, 

717  AgrigenHmue]  Quidam  libri: 
AgragantitiuSf  quidaiu :  AgragenHnui, 
Gif.  Aeragantinus,  Dno  cod.  Manu- 
script.  hnbentyAgrigentimu:  Berlia. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII   OARI    DB   RBRUM   NAT.    LIB.   1.     1005 


et  M^m.  AgragoMHnMM:  Vatie.  Agra- 
gtntimu,  AcTogiu  6uvii  et  oppidi  no- 
men  eft.  dictom  antem  oppidnm  a 
invio  est.  Lamb»  Acitigas  in  meri- 
diana  SiciliaB  parte,  hodie  GrigenHf 
Gergeniiy  4>c.  Fab. 

EmpedoeUs]  Vixit  Olympiad.  80. 
Epicfaarmo  sqnalis.  Laert.  Ojraldus, 
et  nos  in  poetis  Or«cit,  qni  mox  OaU 
lico  lermone  prodibunt.  Fab.  Me- 
tonisfilins,  nt  aliis  placet,  Archlnomi, 
Qt  iliis,  Exeneti,  sed  omnes  fatentur 
Acragantinum  esse:  floruit  Olymp. 
84.  eleganti  carmine  de  remm  natura 
Kripsit,  docnitqne  omnia  e  qnatnor 
elementis  ignei  aqua,  aere,  et  terra 
componi,  et  in  ea  iterum  resoWi.  'E^- 
«cSocXiyf  MerMTDS  'AKpayurrTifOi  r^rrapa 
fihf  X^i  (rroiXM^  Hvp^  'A^pa,  ^TSoip^ 
Tipr  96o9h  itpxuchs  Svr^is,  ^tXior  rc 
ral  yffScos,  ir  ii  fih^  iara^  htorudiy  rh  ^k 
tMycrundr.  PlntarchusdePlacit.  Pbi- 
bi.  1.  8.  Creech. 

718  TriqueiriB]  Triquelra  Sicilia  ¥0- 
catnr  a  Latinis  qnoniam  babet  tria 
promontoria.  Dicitnr  enim  triqiutray 
Qt  placet  Quintiiiano,  qnasi  triqaadra. 
Trinacria  sea  Trinacris  quod  habeat 
tria  &(pa,  hoc  est,  promontoriat  voca- 
tnr  aOrscis:  et,nt  inqnit  Plinins,  'a 
triangnla  spede.'  0?id.  lib.  4.  Fast. 
clrca  medium :  *  Trinacris  a  positn 
Domen  adepta  loci.'  PtMf.  Siculis. 
Sicilia  enim  dicta  est  Triqnetra  a  tri- 
bns  promontoriis,  Peloro,  Pachyno, 
Lilybaeo.Triqnetramdictam  esse  qna- 
si  Triqnadram  a  tribns  sedibns  indi- 
cat  Qointilianns  1. 6.  dicitnr  et  epva- 
«^  a.Orsecis,  quasi  rpwoKpia ;  sen  a 
Tbrinaco  qnodam  Siciliap  tyranno. 
Horat.  Sat.  2.  6. 55.  *  militibns  pro- 
niissa,  Triquetra  Prfemia  Csesar,  an 
cst  Itahi  tellnre  datnms  V  Lamb,  No- 
tandnm  genus  dicendi,  Qnem  insula 
gessit  in  oris  triqnetris  terramm.  pro, 
insnla  triqnetra  gessit,  &c.  Sicilia 
antem  triquetra  dicitur  qnasi  rp^x^^pa; 
est  enim  ad  figuram  rov  A.  accedens, 
ettriaiiK^  habet,  Pelornm  ad  sep- 
tentrionem,  Pachynnm  orientem  yer. 


sns,  Lilybasnm  ad  meridiem  et  occi- 
dentem.  Fab.  His  vss.  18.  Siciliam, 
Empedoclis  patriam  describit,  illom- 
que  egregia  lande  oraat  Creeek,  Ad 
locosqnos  coUegit  Lamb.  addi  potest 
Jufttin.  4.  2.  *  Sicili»  primo  Tinacrias 
nomen  fnit'  Plin.  Nat.  Hist.  S.  8. 
*  Trinacria  plnribus,  ant  Triqoetra  a 
triangnla  specle.'  Isidoras  Orig.  14. 
6.  et  alii.  Hav. 

718  GessU]  Vide  Ind.  Oifanii : 
Gerere,    Sed  cave  credas.  Preig, 

719  Amfractibme]  Circnitionibna 
fractis.  Cicero,  *  Longo  amfractn 
circumscripta  oratio.'  idem,  '  Solis 
amfractu.'  Virg.  11.522.  'Est  longo 
arofractn  valles  ^accommoda  frandi.' 
am  enim  in  jnnctnra  significat  ple- 
mmqne  circum,  nt  anqnirere,  ambire, 
ambustns,  ancilia,  hostim  ambarvales. 
Lamb, 

720  lonuim  giaucii  a$pergit  UHuo  ab 
undis]  Ita  hnnc  locnm  interpungen- 
dnm  pntavi,  ex  quibnsdam  libris, 
Qnidam:  etnrs  ab  vndiM,  Qqidaro  : 
lonio,  Oif.  loninm  glaucii  atp,  rtmt 
ab  tt.  Hic  versns  varie  scriptns  est 
in  veteribnsexemplaribns,  et  vnlgatis 
codicibns.  Nam  libri  Faer.  et  Tett. 
et  Bertin.  habent,  JontitiR  giaucit  asper" 
git  viruM  ab  imdis,  ant  tn  toidts.  Vatic. 
et  Memm.  litus  ab  undis,  qnibnscnm 
consentinnt  Ald.  antiq.  Paris.  Vice* 
tini.  Veneti  antem  recentiores,  et 
ntriqne  Lugdunenses,  et  Florentini, 
lonio  et  lAbycis  aspergit  litus  ub  undis, 
ego  hanc  scriptnram  proximam  adnl* 
terinam  esse  puto :  illam  soperiorem, 
gerroanam,  eamqne  jaro  in  secunda 
editione  secutus  snm.  Ftmsautem 
siguificat  cnjnsque  rci  huroorem  et 
virtntem  naturaleni,  ut  docet  Nonins. 
Lamb,  Majorem  enim  Sicilite  partem 
mare  loninm  alluit.  aspergit  autem 
positum  pro  a^fundit,  Fab.  lonio, 
Magnam  enim  Siciliae  partem  Mare 
lonium  ailuit.  Qnidam  legnnt,  /oato, 
et  Lybuis  aspei^t  liitus  ab  undis,  Alii 
lon.  g.  a.  lAttus  ab  undis,  Optimi 
Codd.  Vinis. .  Kims  autem  non  Hu« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1006 


l^OTiB   VARIORUM   IM 


mores,  nt  Lambintis  et  Faber  seD« 
tinnt,  sed  Salem  denotat ;  sic  S.  475. 
tetrum  ▼iras,  *  linqnit  enim  sapera 
tetri  primordia  Viri  Aspera/  Creeeh. 
Sic  S.  476.  *  Ttftri  primordia  riri/  et 
i.  270.  *  Prrcolatur  enim  Tirns/  ^c, 
Lncanns  10. 194.  ^Tyrio  qnorum  pars 
maximasncoo  Cocta  din,  vims  non 
nno  daxit  alieno.'  Adde  Virg.  Qeorg. 
8. 281.  410.  Preig. 

Ffrvf]  Recte ;  adstipnlantibns  op- 
timis  membrants  ut  et  L.  B.  non  UttuM. 
slgnificare  Tero  salsedlnem  et  amaro- 
rem  maris  dndom  docuit  Tnmeb.  19. 
19.  Hav. 

721  F^etu]  PreU.  Fignra  loquendi 
prisconim.  qni  Utmuy  pro  l«Mra  dice- 
bant  et  mnlta  hojnsmodi.  hnnc  lo« 
cnra  citat  Prisclanns  in  Ms.  sict 
^  Mnlta  prvterea  Tetnstlssiml  ettam 
in  principalibns  mntabant  syllabb: 
fumgmm  pro  chongmm,  cbmn- 
cktm  pro  oomchim :  hnminem  pm 
homine»,  proferentes»  fnntes  pro 
fontesy  frandes  pro  frondes.  ande 
Lncretlas  in  primo  llbro :  Angnsto- 
qne  fretn  rapidnm  mare  diridit  nndis : 
pro  IVeto.'  OelUns  12.  20.  Noctinm 
Attlcamm.  *  Mareo  Ciceronl  molllns 
teretiosqne  Tlsnm  est  In  quinta  in 
Verrem»  fmtn  scrlbere  qnam  fmto : 
perangnsto,  Inqnit,  fretn  dirisa. 
Erat  enim  crassins  vastlnaqne  per* 
angnsto  fireto  dicere.  Itidem  in 
fecanda  simlli  tuns  modalamine» 
Manifesto  Inqnlt  peccatn :  sicati 
Ennlns  rectos  cupressos  dlxity  contra 
receptnm  Tocabnll  genns  p.  126.  hoe 
Tersn:  ^Capltibns  nntantes  plnos: 
rectosqne  cupressos.'  FinBioreicre* 
do  et  riridior  sonna  esse  tocIs  Tisns 
est  rectos  dicere  enpressos  qnam 
reetas.  Contra  Tero  Idem  Ennins 
stre  fnlTa  dizit.  et  Homenu  mipa  /to- 
Ofisr.  PtMS.  Prodnclt  hirac  Tersnm 
testem  Prisc  lib.  1.  altqne  freta  po- 
sitnm  tut  pro  freta:  nt  Achemnta 
pro  Aeherontn,  et  frmMles  pro  fron* 
des,  et  lu  M.  Tnll.  Ver.  S.  <  Sicilia 
perangnsto  fretn  diTlsa.'  Sieilia  an- 
tem  erat  ollm  Itali»  continens,  et 


agroBmtio  amiexa:  post  ti  nmrii^ 
qnod  nnnc  Sicnhim  dadtnr,  nbaciiaa, 
atqne  abrapta  est  ad  Hhegium :  qnod 
a  Terbo  Hrrnffu,  i.  e.  frangoi,  dielmB 
est.  Sed  tmaien  fretna,  ns,  in  nsn  nst. 
idem  Lucr.  6. 968.  <  Nam  frntnt  ipsn 
anni  permiicet  frlgns/  die.  Araob. 
lib.  1.  AdTors.  Oent.  *  £t  tamea,  ft 
istly  qni  pollntas  res  nostras  Tltiofims 
criminamini :  striblligtnes  et  tos  islaa 
libris  illis  In  maximiB  atqne  adaiirn* 
bilibns  non  habetis?  Nonn«  aUnd 
hee  ntria,  allud  dieitis  hoa  ntres? 
ccelns,  et  cmlnm?  non  item  fite 
et  filnm?  non  itero  crocns  et  erocnm^ 
non  item  fretns  et  fretnm?*  ftcw 
Lmdf,  Preim^  lu  hunc  locnm  le* 
gemnt  Teteres  magistri ;  qnos  intnr 
Prlscianns.  qnin  et  eaden  flexleae 
itsns  Cieero  est»  Fak.  Pro  fretOy  nt 
docet  Voss.  dn  Anal.  2.  17.  lasitn. 
tnshnnc  locnm  nol>ilis  Geographns 
Pomponios  Mela  lib.  2.  7.  *  Idan» 
gnstnm  et  anoeps  altemo  cnrsn  medo 
In  Tbuscnm,  modo  in  loninm  pelagos 
perflnit,  atroa,  sssTnm,  et  Scjllm 
Charybdisqne  ssbtIs  nominilnw  In- 
clntnm.'  ffeo* 

Mepidfm  metre']   Pratnm  SienhMn, 
ItaHam  ab  insnla  dispeseeaa.  Fn6. 

722  ItaUm  ternd  oras|  Sie  tegen- 
dnm,  non  /le/ur  fcnmrnm.  ttic  «nim 
loqnnntnr  Latinl,  ^ltalhs  tenray' 
'  Campania  terra,'  *  OalHa  terrm,'  Set^ 
Vemmtamen  alterem  seriptnram  non 
damno.  Lam^  itatkf  terrmrmm  erm»] 
ItaomoeslibriVet.Lambiims:  fsrrai, 
beneqoidem»  sed  libros  posco.  Gff. 
ItatUiterrm.  Terra  Italia,  terra  Oal^ 
Ua,  tem  Uoibria,  terra  Grmcin,  ter- 
raApnlia;  sic  fera  semper  Teteres. 
Exempla  passtm  apnd  Plnntnm  ei 
Varronero,  Lncratio  a4yxpmmf,  Ak 
Ita  LambinnSy  Italia  enim  Tersn, 
Campania  terra,  OalKaTerra,  apnd 
Veteres  oecnrrant ;  Tfrrarnm  Codd. 
Qnidam  e  Bfss.  legit  JE^im,  en  enhn» 
qnam  Jocastes  iEoll  filios  ad  fmtnm 
Sicnlnm  habitabat,  pare  olim  dicta 
est  ^ia.  Creeek.  HtMm.  HmHm  eC 
Gottorp.    codd,    refert    nnperrima 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTU  CARI    DH   BBRUM    NAT.   LIB.  I.     1007 


LMd.  Ed.  lo  Vtr.  Lecl.  jE^Hm  tx 
Uu.  Marg.  oMtra:  addiU  bac  nota- 
la :  '  Sic  et  in  iiadein  M««.  terrarom 
repperi ;'  nt  et  ed.  Olfaoii.  Additnr : 
^Ea,  qnafli  Jecastet  iEoli  filina  ad 
FretNa  Sicolnm  inliabitabat)  pan 
4ieta  JEoua.'  Nansii»  Vossli  an  al- 
terius  coJBadam  virl  docti  sit,  non  li- 
^aet.  Preif,  JE^Hm  UmaruM.  Ita  tcri- 
U  debert  docent  constanter  Mta. 
Lagd.  Bat.  ifnomm  anctoriute  iU  re- 
poeQimoa.  adde  Creechiom.  ifae. 

798  ^af]  Siclli»  Bempe,  qne  cir- 
ea  tempora  Joeoaey  nti  in  Epiitolb 
aeper  oetendimosy  tI  Soperi  maria  a 
rdiqoo  Itnlite  corpere  difolia  foit. 

78S  Hic  €8i  vttMta  Ckar^U}  In 
fretoSicolo  ad  oram  Sicalaro;  nam 
erravit  Ovldina  qoi  ad  oram  lulicam 
•tatait;  in  enm  errorem  a  Virgilio 
iadaetos  eety  qoem  non  tatie  attenU 
legefat,  immemor  descrtbi  a  Marene 
aafigationem  a  Ortscia  in  luliaro ; 
tanc  eoim  Cfaarybdif  ad  latnt  tinit- 
troffl  jacet.  Fofr.  VatUckanfbdii.  qnm 
fint  aqoanuB  Torago.  Homer.  OS.  ft, 
IM.  Ca  x4p»^  hfat^tttW:  lUha^ 
Uap*  Virg.  S.  '  ter  gnrgite  vastot 
Sorbet  In  abroptam  flactot.'  hamb. 

£Utfam<ii.]  De  £tna,  et  igoibot 
ac  mormoriboe  iEtn»,  lege  1. 6.  Lo- 
tiet.  ibi :  *  Nonc  ratlo  qom  tity'  Btt* 

724  ilfiM*mani>laaimaficm,4v.]  Unl- 
at  Tocaboli  jartam  ingraU  Ista  repe- 
titlOy  ac  pcr  iUrum  redprocatiOy  mi- 
sam  ti  nalliot  panlo  Elegantiorit  an- 
ret  ofienderit.  PriMertim  qnom  mnl- 
U  toppeditent  rariantet,  qoas  prm 
■Mmn  habemnsy  lectionet.  Teotemnt 
aliqoid.  Lego:  Et  hie  Mimaa  mimm'> 
iwr  Mwfwaora  fiawuaoffoa  Martata  tt  ten- 
Uim  trat»  FanMaa  erupie»  via  omm» 
«tftomal  igw^.Ad  fmhtmfoa  /eratd 
/aawm»  fylgwm  tnrta».  tnrsKNi-traty 
at  apnd  Terent.  '  Semper-lenitat.' 
yiaaafar  b.  e.  moneoty  neqoe  folgora 
i«  fel  od  Ctdofli  cartayi  iaam/err»  nii« 
•prl  eLefantiadicoBtttr»  qnam6. 986. 


*  Magnom  conamca  eondi  tnmere.' 
Preig. 

Rwr$um  u  coaZ.]  Nam  JEtna  aii- 
qoando  vicinas  orbeit  cioeribot  et  ft- 
yillis  obroitte  dtcitor :  aiiqoando  tan* 
tam  viro  cinerit  et  fa?iliarom  qieoit- 
te,  ot  vicini  bidnom  tenebrit  tepoltl 
videreninr.  M.  ToU.  de  N.  Deor. 
Ub.  1.  <  Not  aotem  tenebrat  cogite- 
mot  taotas,  qnantm  qoondam  erop- 
tione  JEUmorom  igniimi  finitimat  re- 
gionet  obtcnravitte  dicimUry  nt  per 
tridoom  nemo  bominem  bomo  agnoa- 
ceret:  com  aotem  tertio  die  tol  ilinx- 
ittety  tom»  nt  revixitse  tibi  videren- 
tnr.'  Idcirco  dixit  rarmm.  Alii  le- 
gnnt  jarMm:  qoiboscom  non  pogna- 
bo.  Lmb.  Propur  tot  exempla  an- 
tiqnarom  cladiom  qoat  JEtnse  ince&« 
diom  importaverat.  Fa6. 

735  FaMabu$\  Crateribos :  sic  enim 
•as  fanctis  appellaot  OrtBci.  idem 
Locr.  0.  7411.  ^  In  snmmosimt  venti<» 
geni  crateres,  ot  ipsiNominitant,nos 
qum    faufeis  periubemns,   et   o^a.^ 


JSnqiUt]  EmitsM.  Notandam 
participinm  <  eroptot/  ab  abtoloto 
verbo  crompo.  Lamb.  NoUndnm» 
inqoit  loterpret,  'eroptot'  ab-ab- 
toloto  Tcrbo.  Tamen  exempU  ali- 
bi  tnnt,  qnm  Tel  nnnt  Virgiliiit  miil<- 
ta  dabit.  '  Eropti  nobibiia  ignet/ 
*  Promptttt  corpore  tndor.'  Dein- 
de,  qnod  nec  Lambin.  nec  Oifan. 
cogitamnt»  emmpo  et  prommpo»  ab 
origine  prima  non  minot  activa  foe- 
ronty  quam  abmmpo  et  corrompo. 
Fab.  Sic  Virg.  JEo.  9.  190.  ct  7. 
459.  *  Erapti  nobibot  ignet.'  '  Pro- 
raptnt  corpore  todor.'  Creiok. 

iiUriMiett]  Ita  Tet.  libri  elegan- 
tittime.    Volgati :  ui  vi$.  Oif. 

786  Feraui]  Hoc  elegantins.  Et 
iU  qnidam  librL  In  aliit:  /tral. 
Oif. 

Fnilgiira]  Folgoret.  Nam  apnd  boQ^ 
poeUm  /ulgur^  et  /uigor  pro  eodena 
ponnntor.  Lamb.  SiBpe  alibi  pro  fnU 
forea.  Fab. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1008 


l40TiB   VARIORUM   IN 


'  Mngna  modU  muU.  minmdm]  Mag- 
na,  miranda,  duo  epitheta  iurtnf94Tws 
posita.  Lamb. 

Videtur]  Sic  legendniD,  non,  nt  in 
vulgatis,  vidtfiitar.  Lamb. 

Cum  vitUturf  eum/trtur]  Ita  loqae* 
bantar  pro,  cnm  feratnr,  Ttdeator, 
Stc,  88Ppe  alibi  Lncretins.  Fab, 

729  RebuBOfnma  bomUf  ^.]  MbI- 
tts  Codd.  hic  versus  detideratur. 
Fnyict.  Ille  viz,  yamms  indnstriaB 
et  perspicacitatis  vlr  maltot  evolvit 
Ilbros  qaos  neqne  Lambinus,  neqiie 
Oifanias,  neqne  alii  videriint.  Creech. 
Isidorua  Orig.  14.  9.  '  terris  frogi- 
fera,  auro  abnndan^.'  Hav, 

780  m  tamen  hoc  habuisee]  Vide 
apud  Diogk  Laert.  multa  de  Emped. 
qo»  boc  loco  referre  longnnMit.  Non 
possom  tamen  milil  temperare,  qnin 
▼ersns  ejus  gravissimos,  qnibos  poe- 
tas  insectator,  qui  niembra  homana 
Diis  afllnxernnt,  ponam,  a  me  apod 
Ammouiam  repertos,  commentario 
wfH  Ififii^af,  rfjn^fi,  9,  ubl  ostendit 
Deos  esse  meras  energias,  natora,  et 
essentla  soa,  non  ex  potestate  et  ha- 
bitn  proficlscenteis,  nt  homanas.  sic 
aatem  ille  tandem:  Ath  ravra  S^  6 
'AKpayavTOfos  <ro^s  hrtfpaxtJ^wv  ro2rf 
vcpl  6Miy,  £f  MpitiK09ihSi¥  tmwf,  «ra- 
f^  rots  voiffrais  KoyofUpovs  yMovs^  Mi* 
yayo  TpofrYoufx^w  ftJkw irtpt^KwiKXatvoSy 
mpi  ol  iv  ci^f  icpovtxSis  6  X&yoSy  Ko/rh 
d^  rbif  aMtf  rp6wow  Kal  «rcpi  rod  ^lov 
varrbf  kitXAs  dvo^au^mr  KHfrt  yitp 
MpoiAht  vf^oX^  icar&  Tvia  it^jraorai, 
06  itkv  iiral  v^m¥  yt  h6»  KXiZoi  kt&' 
^ovffiy,  Ob  mJJff ,  ob  Boit  yow\  ob  ftffita 
haxp^ttrra,  *AAXA  ipp^jw  Upii,  koI  iiBh- 
^arof  I^Xcro  itowov^  ^pomUri  K^fffiop 
Batayra  Kardto^aowra  0opo'i.  i.  e.  *  Prop- 
ter  has  cansas  Agrigentinus  sapiens 
insectans  et  exagttans  poetarum  fa- 
bnlasy  qaas  de  Diis  narrantur,  tan- 
qoam  humana  forma  praeditis,  subje- 
cit  prscipue  quidem  de  Apolline,de 
qiio  institutiis  ei  erat  sermo,  sed  eo- 
dem  modo  de  omni  essentia  divina 
iiinpliciter  et  absolote  pronuntiansy 


0$r€yhp,*  &c,  Quonim  vecsnam  bvc 
fere  srntentia  est :  Deos  neqae  eapot 
hnmanum  babere,  neque  bracbia  ex 
homeris  apta,  neqne  pede«,neqoe  ge- 
noa,  neqne  ingtiina  birsnta,  sed  men- 
tem  sacrani  et  divinam  dnntaxat,  et 
cogitationibus  celeribos  untversom 
mondnm  moventem.  Lautb, 

781  Carumque']  PluHsqne  facien- 
dnm:  rtfu/ArMpoif ;  repetendiim  eoim 
inh  Kotpov  magis.  Alii  libri  babenf, 
clarumque,  Lantl).  Al.  coriMi.  iderit 
Onec.  ripuor,  sed  malim  clarum,  Fab. 
Carumque,  Pluris  faciendnm,  r^U»- 
rcpoF.  Clarumque  alii  legunt,  et  pro. 
bat  Faber,  qoasi  Lucretios  dixtsset, 
Nibil  habnit  prsclarins,  et  magis  cla- 
ram.  Creech, 

Videniur]  Scribe  etdchcr ;  h.e.  Sl- 
cilia  ejas  carmine.  Piu$. 

782  Quinetiam]  'Oiaipmbs  *Ef»cSo- 
icX^f,  icai  Sciy^f  ircpi  fpdffm  T^yoMy 
iuraip6pucii  rc  ^,  ical  rots  &XAoif  rolf 

ircpl  ironrrucV  ^n^^TM^*  XP^M**^-  A* 
ristot.  Ik  rf  ir^  «roiin-iicdr.  Laertins, 
Creech, 

788  Vot^eraniur]  Ostendunt.  pro- 
bant.  Ita  Aristoph.  aHnh  xm^  fi^ 
quod  alii  imitati  sont  JRs6.  Qnia 
soblime  et  grandiloqnum  dicendl  ge- 
nus  iu  puesi  sua  secntns  est  Empe- 
docles.  Hujns  fragmenta  collegitin 
poesi  philosophica  Henricus  Stepha- 
niu.  Hav, 

Reperta]  Ebpfiftara»  Inventa,  aea 
inventiones.  Fab, 

784  Ut  vix  hum,]  Immortale  divini 
viri  testimoninm,  tanto  mafnificeD- 
tins,  qnod  ab  illo  profectnm,  qui  boe 
in  loco  contra  ejns  sententiam  ire 
parat.  Nec  absimile  apud  Jambli- 
chum  de  Pytbagora.  is  p.  120.  £d. 
Kiister.  Tavrd  rc  o2r  x^ouiri  ir^f  *{. 
o^tF,  iral  &AAa  roiavra.  &s  8i  ro^rwr  6po* 
Xoyovfi^pwr,  ical  iJivifdrrov  Srros  vopi  tfr- 
$pi¥iFOP  ha  raSra  <rvyi0^ai,  ff8if  Ooinm 
trai^s  thM,  Zri  &s  ircpl  i^frroyof  hro- 
UxoeBai  xph  rh  ircpl  Mpov  Acx^^i 
icai  obx\  MpAwov,  i.  e.  '  Hcc  igitar, 
aliaqne  id  genos  commemoraot,  fidel 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRETll  €ARI  Dfi  RfiRVM   NAT.  LIB.  I.     1009 


coociliaodfie :  cumqoe  ista  ia  c^n- 
feMo  sipt,  nee  fieri  potsit»  iit  in  oni- 
cnm  beBiioem  congroant ;  hiiic  jam 
lif i^ere  aotomant :  qood  Uicta  de  illo, 
■00  tanqnam  de  boniiney  sed  tan- 
qaam  de  Nomine  quodam  accipienda 
lint/  Uav. 

7SS  Hic  tamfm  et  tupra,  tfc,]  Vss.  8. 
£{regiam  fuisse  pbilosopbum  Eoipe- 
doclem  fatetnr,  Heraclito,  et  aliis 
qaos  sQpra  refutaverat,  niaximis  li- 
cet  Yiris,  et  quibus  tutius  quam  uUi 
Deorom  oracolo  credamns>  mi^orem  c 
booc  tamen  principia  remm  non  recte 
itataisseplurimis  argumentis  demon» 
itrare  aggreditnr.  Crmh. 

l^feriore$]  Empedocle.  Lamb,, 

736  Egregie  muUia}  Valde,  im- 
pense,  Stc.  Rbetor  ad  Hereniiinm 
lib.S.  ^Nec  egregie  magnam  esse 
ntilitatem  audacter  pronantiavemnt.' 
Paalo  post :  ^  At  si  quid  videmus  aut 
andimos  egregie  turpe  aut  bonestom.' 
Itaqae  '  egregie  torpe '  idem  ferme 
faerit,  qnod  poolo  post  *  onicam  tur- 
pttadinem'  vocavit  Notanda  baec 
faeraot  ab  interpretibus.  Fab. 

738  Ex  adiyto  taMqaam  cordisl  £x  ani- 
mi  recessn:  ex  animi  penetralibns. 
Ji^oy  Toz  Grsca,  compositaa  priva- 
tiva  particula  a,  et  8^,  quod  valet 
Mogredior.'  Suot  enim  SSvTa  ess 
tempU  parteSy  qoaEt  sont  abstrossBy 
ct  qou  intrare  profanis  non  licet. 
Dizit  autem,  *  tanquam  ex  adyto,'  ut 
sit  cik^.  LatMb,  Lucanos  Pbars.  0. 
565.  <nie  deo  plenns  tacita  qnem 
mente  gerebat,  Effudit  dignas  adytis 
c  pectore  voces.'  Preig. 

■Retpansa  dedere]  Sic  M.  ToU.  2. 
de  Fio.  loqoens  de  Epicoro:  *In 
aUo  Ubro,  ubi  breviter  comprehensis 
gravissimis  seutentiis  quasi  oracnla 
edidisse  sapieotis  dicitur.'  Lamb, 

740  £x  Phetbi]  Quidam  veteres: 
dio.  Gif.  Cod.  Memm.  babet,^rtpo4/e 
tx  dio.  de  tripode  Apoiiinis,  et  de 
laoro,  iege  interpretem  Aristopb.  ad 
iUom  locnm,  in  Ploto  vs.  80.  T(  8^ 
4  ^otfios  IXoicfy  iK  fStif  arfmuirviff    ubi 


ille,  Maiirum/  inquit,  'gerebat  Pjr« 
tbia,  et  tripodes  ipsi  corooati  eraot.' 
et  Diodorum  Sicolum  1. 16.  pag.  62S« 


741  Feeere  ruiMu]  Sic  Arist.  1. 1. 
^iwiK.  Zifrotfrrfffy^oliriir&^iAaro^iat^ 
wpuTM  rV  Miid€taify  aai  rV  ^^my  tmt 
&TW,  ifyrpdmjioatf.  i.  e.'  'Primi  illi 
pbilosopbi  veritatem.et  naturam  re- 
rum  quaerentes,  eversi  sunt,  seo  gra- 
viter  ceciderunt/  nam  versnm  prox* 
ime  seqqentem,  \  £t  graviter  magni 
magno  cecid,  ibi  caso,'  puto  esse 
declaratiooem,  seu  ipfjopftUvf  hujus 
▼ersus,  acol  ^vff|4Y¥^o'9  Sed  curnon 
dixit^magnnm  cecidere  ibi  casnm,' 
QtS.  S8Q.  '  Sensiferos  motos  movere  ?' 
iLam6.  Karttf^dAsioray.  corroerunt,  ce- 
ciderunt.  Fab. 

742  /6i]  Circa  illam  quaestionem, 
illud  argumentnra.  Fab. 

745  Prtmaim,  qwod  moiii5,.^c.]  Ag- 
greditur  refutationem  primo  vss.  4. 
Quod  tam  Empedocles,  qoam  csteri 
pluriom  elementomm  assertores  in- 
ane  perinde  ac  snperiores  rejiciant» 
et  motom  tamen,  raritatem^  moUitu- 
dioem,  qo»  sine  iuani  esse  neqoennt, 
admittnnt.  Creack, 

746  Admiacent  im  eorum  Corput] 
Admistum  rebat :  et  Admittam  in  rebut : 
SsBpe  Locretios :  Qoidni  igitur  lega* 
mos,  Ccrpore?  Creecb. 

747  Deimde  fo/od  omjimo  JUtemf  ifc.] 
Secundo  vss.  7.  quod  velint  omne  cor- 
pos  esse  infinite  dividnumy  secoa. 
qoam  Locretins  ante  ostenderit,  et 
noDC  eodem,  qoo  osas  est  Argomeoto 
vs.  593.  probat.  Alia  Plutarchns  de 
Placit.  Pbilos.  1.  IS.  'EftrcSoxX^  irp6 
rw  T^aaipv»  0to<xcW  Bpaibapnra  ixd-^ 
Xurra  oloiMtX  OTotxcta»  'fp^  aroixti^9 
dpotofuppy  itnp  Arrl  arpoyy^.  'Hpd^ 
KXffiTOf  ^pdrtd  ri¥a  Ikixurr^  ««^  ^' 
pvitladyuf  cap.  17.  *E^»«5oicX^s5i^/«* 
Kpvripow  HyKWf  rh  otocx«*«  ovyKplmtiwep 
4arty^  iXdxurTOf  KtA  oUuftl  aroixMh  Et 
4.  Empedoclem  cora  Epicoro  jongit: 
*EpjitSott\fis  8^,  Koi  'EwlKovpoSf  Koi  wdrrts 
iaot  piora  awd»potffiim  rw  k^inopMpmv 


Deipk.et  Var.CUu. 


Lucret. 


S  S 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1010 


NOTJB  VARIOROM  fN 


w^twrifoffyiovMo^  Creeck, 

T48  PmiMiii]  I.  e.  (tuietem,  fioem, 
wmifiw,  wmkrw.  IhiciU.  Sat.  1. 1.  *  H«c 
nbi  dicta  dedit,  paasam  facit  ore  lo- 
quendi.'  Emiins  a^^nd  Var.  1.  0.  de 
Ii.L.  *  pausam  fecere  fremendi.'  Lo- 
eret.  S.  879.  ^lnter  enim  jecU  ««t 
vltai  pansa.'  et4. 1109.  •Panra  fit 
ardorh  violenti  panaa  parumper/ 
Plaiit.  Rnden.  4.  6.  1.  *Aliqnando 
oscnlando  meli««  est  nxor  pansam  fi« 
eri.'  Arnob.  lib.  i.  AdTers.  Oent. 
*Sed  qnid  terrenl*  obvolflste  vos 
«ordlb.  Denm  loqnimnrmatrem,  cnm 
ab  JovU  Ipsins  maledlctit  oollam 
pantam  facere  vcl  «x4gni  temporit 
qniTeritls?'  A.  Oell.  0.  U.  ex  Q. 
Cland.  QoadHgario:  Ms  maxkne 
proelio  coromoto,  atqne  ntritqne  tnm- 
mo  stndio  pngnantlbns  dutoh  signi- 
ficare  cocpit,  ntriqoe  nt  qnieseerent 
pognare.  pngniB  panta  facta  ett.' 
Lcmh,  Finem;  A.  Oelllns  9.  18. 
•  Pansa  pngne  facta  est,'  Emiins  p. 
M».  <  Hnc  ttbi  dicta  dedity  Panstm 
facit  ore  loqoendi.'  Cr«edL 
Pm%0iiW\    Snpponant,  conititnant. 

Fragori]  I.  e.  frangendis  corporl- 
Imu.    Lamb. 

Neque  paumm  etwrefngvHk]  Itaqne 
fractionem  dari  ad  iDfinltnra:  qnam 
non  admiitebatEpicnrus.  Oetemm, 
non  est  finls  secandis  eorporibns, 
et,  pansa  fragori  non  stat,  idem  sig- 
iilficant.  Fragor  antem  a  fVago,  n»> 
de  fragetco  apnd  Accinm  dnobns  lo- 
cis,  pro  frangor,  nt  a  tago,  tagax,  at- 
tlgo,  &c.    Fc6. 

T49  Nee  ppermtm  im  rehue  mtiiimiaii] 
Aftiiimam  inicUife,  qno  BiliH  minns 
ette  potest,  et  ad  qood  cnm  perveii- 
tom  sit,tnm  fiat  eojnsUbet  corporis 
•ecandi  finis,  nt  snpra  diximns.  Ad 
faonc  locnm  pertineot  ea  qnm  a  Cleer. 
^ispntantor  snb  Varronls  persona,  1. 
1.  Acad.  Qnsst.  *  £x  materia  pn- 
tant  Peripatetici  omnia  exprtssa  at- 
qne  efficta ;  qnse  tota  omiiia  aeeipere 
pessit,  emnl^qne  modis  mutaKy  at- 


qne  es  onml  paHe:  eoqne  efiam 
interire  non  in  nibihim,  sed  In  snaa 
parteis,  qose  infinite  secari  ac  dtviiii 
possint,  cnm  sit  nihil  omnino  io  re- 
rnm  natnra  minimnm,  qnod  dwM 
nequeat.'  Idem  1. 1.  de  Fisib.  dlspiH 
tans  adversns  Epic.  ^Ne  Ulnd  qnl- 
dem  physiei  est,  credero  aUqnid  esse 
minimnro,'  «dec.  Vnlt  igitnr  Epie. 
aliqnid  este  in  rebns  minimnm,  aem- 
pe  corpora  prlma :  qnm  scilieet  ja» 
•eeari  aut  dividi  non  possnnt,  e»- 
mmqae  seBtentiam  muic  refeliit  La- 
eret.  qni  negant  qnicqoam  in  mlMm 
este  miiilmnm.  Lege,  si  tibi  cohs* 
modnm  est,  qme  hac  de  re  snpra  ^xi- 
mos.    Lmb, 

750  CiMi  «idecomis  id  extremMm] 
Confer  fannc  locnm  cnrn  illo  snpeii- 
ore  fi99.  'Tnm  Toro  qnoniam  ex- 
tremura   qnojusqne    cacnmen/   dte« 


759  Ce/^jicere  ut  jMstit]  Locns  ostali- 
qnantum  obscnms :  qnem  sic  declaro. 
Conjicere  nt  possis  ex  faoc  «xtremo 
raenmine,  qnod  jam  cernere  noo  po- 
tes,  et  qood  ad  sensns  noetroa  Tido- 
tnr  esse  mininram,  id  extremnm  eiao 
in  rebns  minimnm,  qnod  extremam 
ipsse  res  habent  Secotns  antem  som 
scripturam  dnomra  codicom  HM- 
nnscr.  com  qnibns  congmnnt  Pnri- 
«ienses,  et  Veneti  antiq.  Nam  cm- 
teri  codices  faabent  Cmiieere  «f  pot- 
ei$  tx  hoe^  fncr  eemere  nen  fms,  Ift. 
i}nam  scriptnram  si  qnis  probablt,  ita 
orit  explicaiida:  Co^jicere  ntpoatb 
ex  lioc  extremo,  qnod  extremnm  faa- 
bent  ea,  qnsB  cernere  mm  qnia,  esse 
oliqnid  minimttm  in  rebns.    Lmk. 

QMod]  Qmt  Oifanios.  £t  in  se- 
qnenti  versn  inter  miwiwMm  et  «tn- 
eialere  Lambinnt  legittn.  Qal  pm- 
bant  Qum  ita  explicaat :  Co^|icere 
nt  pottit  ex  faoc  extremoy  qnod  ex- 
tremnm  babent  ea  qnrn  ceraere  bob 
potet,  ctte  aliqoid  miiilmnm  in  relms. 
Creeeh, 

Qiw  eemere  nta  Tatt]  Ita  omnet 
feteres  lerey  qnod  omniiio  rectam 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTH   CARt.  DB  RBRUM  MAT.   LIB.  I.     lOlI 


M.    OntdaiD  Teteret,  Mimllns,  eC 
Vnlgati :  4fwcd.    Oif. 

76S  Extnmmm]  ExtremnBi  illnd  etse 
i^  MxunWy  de  qno  antea  tn  rebns 
trrm  eofisistere.    Fttb, 

MimmMm  m  emu,  r.]  I.  e.  roiDininn 
conaistere  in  rebns,  sen  miaimDni  esse 
in  reinis.  8ie  antem  saepe  loqnitnr 
LaeretinSy  iMn^  AMurrpo^.   Lamb, 

754  Hwe  moeedkt  iUm^  quadjam]  8ie 
mtltnendam  existimavi  certissimis 
coDJectnria  dnctns.  alii  Kbribal>eBt, 
^aoNMw  pfuiMrcf.    Lamb* 

QiMria»  frimerdia]  I.  e.  ^iiod.  Srt. 
Ltmbinns:  tgaedjim.    Otf. 

Jiif«  mecedk  Utm\  Tertio  tss.  t. 
qaod  raoUU^  ac  proindemntabiUa,et 
ia  nifailnm  abitura  elementa  faciont : 
prlna  enim  corpora,  si  mntarentor, 
ia  aihilom  reddont :  at  e  nihilo  nl- 
bfl,  et  in  nihilnm  nihil,  snpra  demon- 
stratom  est.    Creulu 

7Si  MMd]  Ignera,  aqnam,  ter* 
rara,  aera.  #«0^. 

NflHea]  £rgo  perennt ;  qnare  prin- 
dpia  esse  Beqnennt.    Ftf6. 

756  At^foS]  Gryphtl  Ed. ««  ^.  nt 
«t  HehuiaBa  coHatio  altera.  In 
MtfK.  antem  £d.  CkypbiansB,  nec 
«en  HciBa.  coilatiooe  prima,  cod. 
ils.  Bo^iano,  et  £d.  Pti:  itiqid. 
Feffsan  acnpsli  Lncretins:  «f^iie; 
et  vevs.  7ft4.  fllnd  fiiMtaM  retineri 
poterit,  qood  ez  Lambini  conjectnra 
ia  faodjiwi  matatom ;  Oifaaio  antem 
ile»  ralet,  qnod  <n,  apnd  'Grsscos, 
fled  seti  |>rocnl  dnblo.  Optimnm 
tihu  sensara  hi  tfet  tersns  fondeBt, 
«I  ita  distingnas:  Him  aooidit  iUm 
{fmmm  pri$Kmrdia  rerum  MotUa  eett" 
Mtamiy  qum  not  iiaiiM  cMami»)  £ss« 
it  Mortatt  aoR  eerpere  fmMu$f  tdqtie 
'Debeet  ed  tdkUim  Jmm  rermn  smmm 
neertij  De  iiMio^e,  i^.  Preig. 
'  7S8  Vigeseere]  Ita  hie  maloi  ex 
<|aib«sdam  in  Vet.  nara  frireecere  (qnod 
Hi  qnibnsdaro  llbris  est)  vldetor  in« 
tepsisse  ex  loco  snpr.  vs.  675.  Gf^. 
'Vhteeere.  sic  anpra,  ^de  niliiloqne 
vlrescat  copia  renm.'  non  dissimii^ 


laho  tamen,  in  qnlbnsdam  libris  le|ii 
vigeeeere.  Lamb.  Vtgeeeerey  Gif.  Nard. 
alii.  Qnibns  non  repngno.  Creeek. 

759  QiiitfaiMro,ia«^dtflcl,ftaMat] 
Ordo  eet :  qoornm  ntrmnqne,  nempe 
et  remm  snmmam  ad  nihihim  revertl, 
et  ex  nihllo  res  gigni  ant  reaasci, 
qnaBtBra  a  vero  distet,  jam  babebas, 
i.  e.  jara  cogBovisti,  vel  panllo  antc 
didicisti.  8lc  antem  restitni.  men* 
dose  enim  legitnr  in  vnlfatis  codici« 
bos,  et  Ib  ooiiBnllis  roannscriptis,  he» 
bebie.  £st  aotem  hic  sermo  impli* 
catns,  Qwnum  utrwmque  qmd  a  voro : 
jam  dietetf  habebae.  sic  enim  dictom 
oportnit,  si  versns  pateretor:  Qno- 
mm  mtrwmqae  qmd  a  vero  diatet^  jam 
habebtm:  nt  panllo  ante  dizimos.  qno- 
modo  iBtcrdiuB  etiam  loqaoBtor  Gna* 
ci,  et  vero  liberios,  et  smpins.  Soph. 
ia  CEd.  Tyr.  M^  rw  ^Mi^np'»  ^* 
bpMSy  ^ci  n  A4bpatf,  jAo(fti|r,  iw  ^oi- 
rdf  fu  9p^.  Nam  hoc  ordine  verbm 
collocari  debnemnt,  M)^  rw  braifniw^ 
iM!  iipatot  bkelfMiif.JBl  ir4  rt  Mpaita  Sr 
hramf  itammr.  8ic  itemm  Lncr.  9.  S5#. 
<  Sed  nihil  omnino  recta  regione  vlai 
Declinare,  qois  est,  qoi  possit  oer» 
nere,  sese?'  Idem  6.  175.  <Fecit» 
nt  ante,  cavam,  docai,spisseacere  bii- 
bem.'  Lamb. 

Habeba»]  Qoidam  vetcres,  et  noi- 
ter,  et  Lambini  qnidam  libri  kabebie. 
Et  ita  qnoqne  volgati.  Qif.  Didicistt. 
nt  apnd  Plant.  Ter. '  habes,'  i.e.  didl*- 
dsti.  Do,  pro  doeeo.  Accepi,  |m 
didlci.  Fab. 

760  Deimde  imiaeiea  mmdie  mmitie  e. 
atque  venema]  Deinde(inqnitLoci»t.) 
hcc»  qos  Empedocles,  et  qai  ejns 
aententiam  seqnoBtnr,  principia  r^ 
ram  esse  volontysnnt  iBter  se  iBimica, 
ct  qnasi  venena,  i.  e.  mortlfera,  ct 
letaJia.  aqoa  enim  cora  sit  hnraida  et 
frigldlssimay  cnm  igne  mazime  pnf- 
nat  sicco  et  calidissimo:  aer  cuib 
sit  hnmidissirans  et  caUdns,  cnm  tcr« 
ra  pngnat  aridlsslma  et  frlglda.  prss* 
lerea  Ignia  cnm  a^rect  terra  pngnat : 
aihrcBmaqna:  aqna  cnm  terra.   8lc 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1012 


NOTiB   VARIORUM  IN 


«atem  Catoll.  Rafom  qneiHlam  <  vi- 
taR  veneDam '  dixit.  iMnb,  Qaarto, 
vss.  4.  qood  elemeota  contrnria,  ac 
proinde  se  matoo  peremptara,  aot 
nonqaam  certe  inter  se  coalitnra  in« 
dacant.  Horam  eoim  elementoram 
fantores,  ? elnti  patres  lamiliat  linga- 
lifl  soas  qoalitates  attribnant,  calorem 
et  siccitatem  alteri,  alteri  ?ero  liami- 
ditatem  et  frigos,  liamiditatem  et  ca- 
lorem  tertio,  qoarto  deniqoe  siccita- 
tem  et  frigat.  Ita  hsc  elemenu  in 
mutoam  pemiciem  armant,  ab  iis  ta- 
men  nihil  prieter  pacem,  concordiam, 
et  ftedera  exspectant  Cre$eh, 

761  /j»sa  inter  $i  u  mmt  mimimi]  Alia 
aliis  adversa,  Varro  llb.  1.  R.  R. 
'  £jns  eniro  saliTam  froctois  esse  ye- 
nenom.'  Paoto  aotem  snperias,  plane 
nt  Lncretias :  *  Qavdam  eoim  peca- 
des  cultarsB  sant  Inimioe  ac  veneoo.' 
Alibi  item  c.  45.  ^  venenom  enim  ge- 
lam  radicibas  tenellis.'  Ut  alio  ne- 
scio  qao  loco,  '  talparom  venenam.' 
8ed  <  venena  formosaram  malieram' 
inadmirandifl  ilUs  Afranii  versibos, 
longe  aliad  dicas.  Fab, 

769  Ut  iempeti.  eoorW]  Sic  lefen- 
dom,  non.cooeta,  nam  slc  loqaantnr 
Latini  M.  Toll.  Verr.  S.  «Tantflt  sn- 
bito  tempestates  coortse  flant.'  Ln- 
cret.  9.  569.  '  Sed  qnasl  naafragiis 
magnis,  mnltiflqae  coortifl.'  et  4. 999. 
*  Uflqoe  adeo  tetra  nimk>oram  nocte 
coorta.'  CflBflar  lib.  4.  non  longe  ab 
extr.  '  Tanta  tempestaa  flnbito  coor- 
ta  est.'  idem  lib.  5.  non  longe  a  prin- 
cip«  *  Qai  nnntiarant,  snperiore  noc- 
te  maxima  coorta  tempestate  prope 
ornnes  naveis  affllctas.'  Idem  eod. 
lib.  ^Mazimo  coorto  vento.'  Lttmb. 
CpocUu  Sic  recte  omnes  libri.  Male 
ergo  Lambinofl:  eoorta,  Oif.  Male 
Oifiminfl,  coi  placeat  legi  coacla.  male, 
inqoam,  nam  etfli  dlxerit  Virgiiiofl, 
tii  nubem  cogUwr  eier;  non  continoo 
6LVCtmn%  tempeeUia  eoueta*  Fab.  Coac^ 
ta  Mss.  rectins  :  Coada  vero  noo  r^ 
Tempestate,  sed  r^  Fulmina  conjon* 
gas.  Creteh,  Coaeta  eUam  complares 


Libri  tam  Msfl.  qoam  exeoal  in  m- 
pera  Lond.  Ed.  indicati,  aed  et  Marg. 
nostra  habet  addita  notnla:  ^recte 
sic  Mss.  et  aiii  Libri.  male  Lnodk 
Coorta,*  Nos  tamea  Lambino  ae  Fa- 
bro  hic  facile  accedimas.  Preig, 

764  Dem/fue  quatuor  ex  rste,  4^] 
Qointo,  vflfl.  18.  qood  aat  dlcere  de- 
bent  elementa  amimfl  natnrismntarl 
in  res,  qos  deinde  mrflafl  in  ipsn  mo- 
tentur,  qno  casu,  non  ipsa  potiaa  re- 
rum,  qoam  res  ipsoram  principta 
sunt:  ant  naturis  servatia  acervos 
solnm  qoosdam  ex  iis  fieri,  qua  casa 
nulla  unins  speciei  unioflqae  nomnufl 
res  oriretur ;  fled  tantnm  ignis,  a&is, 
aquflB,  et  temp,  rudifl  qu«dam  et  in- 
digeflta  roolefl ;  nt  ex  anri,  argeaii, 
fltanni,  fleriflqne  ramentifl  niliU  on* 
qoam  prater  aari,  argentl,  fltanai, 
mrisqne  acervum  efficiefl.  Cooclodit 
denique  rerum  principia  sensibili  ali- 
qna  qualitate  prmdita  ad  renim  gene- 
rationem  prorsas  inepta  fore.  OvsdL 
■  766  Qni  mtigU  illa  qa.']  MuUt  ge« 
nofl ;  dixit  enim  qnattnor  ex  rebns^ 
deinde  in  eafl  refl ;  nunc :  '  Qoi  ma- 
gifl  ilia,'  I.  e.  ills  rea,  et  illa  eleroni* 
ta,  ex  quibufl  omaia  naaci,  et  in  qn» 
omnia  diflflolvi  volant  Empedoclofl, 
et  qui  enm  flequuntur.  Qaod  fli  quis 
vocem  tUa,  referet  ad  vocefl  aoMta, 
etmwwia,  videbitur  legendnm  Qae  «i- 
mff,  Scc,  Lamb, 

'  767  Retro]  Interpretare  mrsnm 
retrocedendo  et  viciflflim  flicceden- 
do:  ex  cadavere  fiet  rtiro,  hoc  eat, 
mrflufl  elementnm.  Quidam  corri* 
gunt,rdr«9i(epiaart.-  cui  ai  arridefl, 
expone  conventionefl^aut  decreta  ex 
illifl  principiifl.  Sdmns  enim  pacta 
et  conventionefl  Gr«cofl  retraa  appel- 
lare :  unde  Laconum  legea  iiiae  oo- 
tiflflimm.dictfle.  nunc  idoneo  verlM)  rofl 
ex  flucceflflione  elementomm  per  vi- 
cefl  genitae  vocantur  retra  tanquam 
legefl  decretflB  ex  primis  legibufl  ele- 
mentariifl ;  prior  expositio  flimplicior. 
Piafl.  Retroqae  patari,  Ita  ut  princi* 
pia  dici  queant,  fab^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII   CARI    DE   RERUM   NAT.  LIB.   I.     1013 


*  766  MtHimique  colorem]  Ita  89pe 
filan  pro  qaalitatibas  legas.  (est  an- 
ten  fox  pictoriae  artis  filain)  ita  et 
XpM^  Morpant  Ornci.  F<tb» 

771  lUrewtque  Uqumim]  Elemen- 
tQm  aqon  Kqoidnm.  Qoidam  legoot : 
nremfue  Uifuentem*  Pias.  Roremque 
tipurum,  Veteres  fere  libri:  Uquo" 
rk,  Oif.  lAquartM  habeot  trei  lib. 
manoscr.  alii,  Uquorum,  Lamb. 

779  NUim coneil, naturam ut]  I. e. 
it  Bihil  eorom  in  coogresso  oatoram 
immotet.  Lamb» 

•  Coueiliio]  Congressii,  cceto,  mix* 
tiooe.  pseoe  pecoliaris  Locretio  vox 
est  io  ea  ootione.  Fob, 

IHmniH]  Vossil  cod.  alter  ot  et 
Marg.  nostra:  et  nmtet,  F.  et  mu" 
M.  ot  constroctio  sit :  si  iia  /orte 
patety  et,  jnxta  illam  opinionem  tnam 
nUnatummnaaaiytfe.  Preig. 

774  Non  exan,  q.  corp,]  I.  e.  non 
qoicqoam  corpore  exanimo  constans, 
seo  000  qoicqoam  exanimom.  Lamb, 
Cm  eorpore.  Ita  libri.  Lambinos: 
inid.  Oif. 

775  In  cceiu]  Qoidam  teteres :  cet- 
tum,  Oif.  In  ceetu  var,  I.  e.  io  coo- 
cBlo  et  coogresso  varii  acervl.  ceHue 
idem  significat  qoodcoi/ais.*  immo  ve- 
^>  cmftiset  ccetus  idem  soot.  Laiii6. 

'  777  Atque  ardor  cum  rore  m.]  8ic 
reposoi  non  dobiis  coojectoris  doc* 
tu :  nam  libri  omnes  habent,  et  quo' 
dem  cum  rore  man.  plane  mendose. 
•ententia  antem  perspicoa  est:  81 
qBttnor  Ulse  res  (Inqoit)  ita  coogre- 
gabontor  et  coibonty  nt  natoram 
saam  oon  motent :  primom  nibll  ex 
illb  creari  poterit,  deinde  videbitor 
ser  com  terra  confosos,  et  ardory  i.  e. 
igoisy  cim  rore^  1.  e.  com  aqoa :  quod 
Datora  non  patitor.  8lc  sopra  ardo^ 
^  pro  ignl  posoit  vs.  669.  K)ccidet 
ad  i^hilam  nimirom  fonditns  ardor/ 
et  infra  eod.  lib.  901.  *  Venim  semi- 
na  sont  ardoris  molta/  See,  Lamb. 
Atque  ofdor,  Ita  Lambinos  non  do- 
biis  coojectoris   doctQs,    senteotia 


enim  ipsa  postolat  Ardor  pro  Igne 
VS.669.  Creech, 

•  TI9  Cacam]  I.  e.  latentem,  et  ob- 
scoram.  Idem  2.  196.  ^  Quod  tales 
tarbse  motus  qooqoe  materiai  Signi- 
ficant  clandestinos  caecosque  sob- 
esse.'  Lamb.  Noo  obscoram  et  la- 
tentem,  ut  aliiy  sed  sensibus  non  ap- 
parentem.  Creeeh, 

780  Denumero  nequid]  SobinteHi- 
gator  $it,  ne  ex  nnmero  illorum  prin- 
cipiorom  sit  aliquid  qood  lovicem 
repognet  et  generatlooem  impediat. 
Nam  elementa  nisi  essent  tenuissi- 
ma,  ignis  aqom  repogoaret,  et  alte- 
rom  soccomberet.  sed  cnm  sint  sim- 
plicia  valde,  non  possont  exercere 
vires  ob  tenoitatem  adversatrices. 
Quidam  codlces  non  de  numero  ha- 
bent :  sed  dunmtaauif  hoc  sensn.  Sint 
primordia  tenoissima,  ne  quid,  Id  est, 
aliqoa  virtos  iotrloseca  diminnat,  hoc 
est,  cormmpat  qnod  contra  pugnet, 
id  esty  elementum  contrarium  tollat, 
et  obstet  aqna,  verbi  gratia,  igni ;  ne 
possit  ad  generationem  coire,  altero 
naturali  vi  in  alterum  obruendom 
nltente.  Piiis.  Emineatnequidfquod. 
Vera  lectio  procol  dobio.  Pro  qoa 
Heiosiana  coUatio  prima,  ut  et  Marg. 
nostra  snppeditant  dendneat.  In  PU 
ac  Oryph.  Edd.  erat :  de  numero  ne- 
9iitd.  Qno  sensn  ?  nescio  :  nisiforte 
scribendom,  de  numero  ne  quidquamf 
contra,  tfc,  Preig. 

•  781  QMomtmcs  proprie]  Ita  nt  Ulnd 
coocretom  non  sit  aqua^  ignisy&c.  sed 
proprietatem  suam  specificam  ha- 
beat.  Fab. 

Proprie  quode.]  Forte :  |>roprt- 
nm,  i.  e.  snsB  propriaeqoe  natur» : 
non  mixtum  ex  omnibus  elementis. 
Gif. 

782  Qiitii  etiam  rep,  tfc.]  Sic  item 
Aristot.  ait  eoim  elementa  inter  se 
commntari,  et  altemm  ex  altero  gig- 
ni.  Sed  ea  (ot  dixi)  appellat  ele- 
menta  ■  non  principia.  Inter  priaoi- 
pia  autem  et  elementa  moltom  volt 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1014 


MOTiB   VARIORUM   IN 


iateresse.  rtpttmnt  MUrn^  i.  e*  iBiti- 
mn  ducnnt.  Lamb»  Agit  de  cirenla- 
ttone  sen  permutatione  elemento- 
rum;  qnamqnam  Peripatetici  recte 
dittiDgnunt  elementa  et  principia. 
Fab,  Sexto,  ? ss.  91.  qnod  admitten- 
tes  mntoam  Elementomm  traoamnu- 
tionemy  admittere  debent  commn- 
nem,  atqne  adeo  priorem  materiem, 
qoe  tariaa  eomm  formaa  snccestite 
indoat:  Empedocles  enim,  ejntqne 
aectatores  docnemnt  elementa  mn- 
tnat  praBdat  af  ere,  modo  ig nem  par- 
tem  aliqnam  aeria  atmperfy  modo 
aerem  qnaadam  ignit  particnlat  de- 
trahere,  et  idem  facere  alia  Elemen- 
ta.  IlMeM^yMvor  rh  mvp  i^irfptiiw§&(hUf 
«ol  iJpti  yinffBai*  irwunJkp/mwf  hipa 
yi¥w9ai  tfktp*  mirMiimm  rh  tHmp  «2t 
'Aif  rp4w99$ai'  jcal  ro^nir  M^  M  rh 
Kifrm  f&oi.  wAKm  S^  oMpf  r^  79^ 
icf2ir6aiy-l(  (9  rl  Himp  ybffO^  U  Zk 
ro^O¥  rh  kMwiL  4/ioW*  oMpf  d^  §tim 
rV  <i^  ^86r  dicebant:  Laertint  de 
Heraclito  :  et  eadem  de  Empedocle 
i4&nnari  poesnnt.  Urget  antem  Lo- 
oretiat,  mntentnr  prineipiay  et  in  ni- 
hilom  reddent,  ideoqne  enm  elenen- 
ta  mntari  omnet  fateatnr»  itta  noa 
innt  remm  primordia :  e  nihilo  enim 
sihil.  Qnaedam  igitnr  ett  materia 
immntabilit  e  qna  divertlmode  mota 
et  ditpotlta  modo  aer,  modo  aqoa,  mo- 
do  ifnitymodo  terra  eoaficitnr.  Cru€fu 
78S  Ignem  $e  verUrt]  Hetychint 
temen'A>Anrra:  rroixtSavc^^Mrtio- 
«Xfft  Qnod  ti  Don  fallitnr  Oramma^ 
ticut,  fmttra  ditpntat  Lncretint. 
Falli  aotem  non  patitnr  Plotarchnt, 
qni  totiet  affirmat  Empedoclem  agnot- 
cere  aroix^  ^fir  oroix^  Principia 
elementoram,  et  de  hlt  primis  prin- 
cipiis  intelligendus  est  Hesychins* 
Inter  Empedoclem  igltnr  et  Eplcn- 
rum  probe  convenit,  nisi  qnod  Em- 
pedoclis  sententia  sit  operosior,  sim- 
plicior  Epiciiri :  Empedocles  enhn  ez 
primis  sois  principiis  elementa  com- 
pooity  et  ez  iis  elementis  eenstitint 


ret  omnet ;  Epicnms  anten  e  prindt 
principiis  ret  cuBctatimmediatecott- 
ficit.  Crt&^ 

Aura$\  Spiritale  elemeotom  nerit. 
infra  vt.  801.  *  Ordine  mntato  et  mo- 
tu  facere  aeris  anram.'  Plnt. 

786  Cokrem]  I.e.  ignem^otsnpra 
«rder«M  diztt.  iMmh, 

787  dindore^meMre]  Prisei  eodicea: 
imilaiido  Mtarf.  h.  e.  ire  et  redire  per 
superiomm  corporam  transnMitatio- 
nem.  Ptats.  Sic  habejit  qoinqne  libri 
mannscripti,  quibnscnm  vnlgati  coo- 
sentiunty  Paris.  et  Vicet.  alii  habent, 
talcr  te  ma/ojido,  «tarfy  ^.  qnam 
scriptoram  tamen  ooh  improbo :  se4 
antiqnam  ei  antepooo.  marlare  iaUr  m 
antem  sic  dictum,  ut  amorf  tiiler  ee^ 
if€.  Lamb.  Marallus  flmtfaMfe,  con- 
tra  vet.  Ubros  omnes.  Gif,  jtfofarr, 
meare.  Ovid.  Met.  15. 244.  <  Omnia 
finnt  Ex  ipsis,  et  in  ipsa  cadant.  re- 
solntaqne  tellns  In  liqnidas  rorescit 
aqnas:  tennatns  in  anras  Aeraqne 
homor  habet,  dempto  qiu>qae  pon- 
dere  rursns  In  superos  aer  tenoiaaimns 
emicat  ignes:  Inde  ratro  redennt, 
idemqoe  retexltnr  ordo.'  flioo. 

788  A4  mdera  »wmK]  Qnidaoi  Khri 
habent  ad  eidera  ee^U:  et  iU  Virg. 
Oeorg.  4. 68.  *  Hinc  obi  jam  emis* 
tnm  caveis  ad  sidera  cseli  Nare  per 
asstatem  Uqnidam  snspezeria  agmen/ 
&c.  idem  JEn.  10. 176.  *  cseli  coi  si- 
deraparent.' Xia«6.  Cmli,  jam  allU. 
ita  Virgil.  Manil.  saeplssinie«  Fak. 
Ad  Skiera  Corlt,qnidam  Codicea :  m«- 
tatnr  vis.  hic  versnt  ab  iis  qni  Mnn- 
dem  pro  Csrfo  smplssiflse  peoi  ignora- 
mnt  Creeeh. 

700  Aiperare]  nepej/tywoadmty  aoper- 
•sse,  raUqna  esse.  Lemk.  Perpetoo 
remanere,  snperesse.  Fah. 

708  Hemy  qendeemqae  fieUy  ^]  Hic 
versns  cnm  eo  qni  deioeepa  aeqnitor, 
jam  snpra  posltua  est.  Ad  hnae  an* 
tem  locom,  alqne  ad  sententlam  per- 
tinent»  qnss  acribit  M.  Tnll.  S.  de  N. 
Deor.  his  verbb:  <Pr«tevea  omisa 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORBTII  OARl   PB  RBRUM  NAT.  LIB.  I.     1015 


luic  ta«  interewity  cimi  iii  natQraiii 
•liani  c4Mif  ertiiotiir :  quod  fit,  et  ciun 
ex  aqna  oritor  aer,  et  cym  ex  aera 
«ther,  et  ciun  eadem  vicissiiii  retro 


794  QuaptmiU  dix.]  Sic  habeiit 
tret  Hbri  maiiiMcripti,  ooo,  ot  alii, 
f«Mi  jMiitfa  dix.  SeU  qiMe  toot  iiia  ? 
igoit.  asr»  aqoa»  terra.  Lmb* 

705  MnctmmMlatum  teniMiU}  I.  e.  io 
eoaunotatiooeai.  Veoire  aotem  in 
coaunotatiooem,  niliii  alind  est,  qoam 
in  naturam  aliam  conterti  et  esse 
ooouDutalNlia.  Ltmb,  in  commiUa- 
tioiiem,&c.idest  commotantar.  Hn- 
jntmodi  Terbalia  in.  «f  amabaot  ve- 
toses.  Virg .  JEo.  12.  05.  *  o  ooo- 
qnamfmttrata  ▼ocatotyHasta,  meos.' 
Varso  alicubi  dixit,  *  agitatos/  Cato| 
fiM^toa,  (io  tiogolos  factns,  a  chaquM 
jfofmy  vel  |Miir  ckaqu$  fa$pn)  c  67. 
'  &ctoribus  det  io  siogulos  factos  olei 
sextariot,'  Ita  ^ccasas  pro  occasiooe, 
Eao*  *  occaso'  jovat  res.'  Ita  '  con» 
fiUatns'  io  hocce  libro.  £t  sane 
malto  melina  qnam  poateriorea  Latir 
iti ;  aliod  eaim  ettcommntatnt,  aliod 
eommoutio:  illod  patsioocm  aigoi* 
isare  debet,  boc  vero  vel  actionem, 
vol  agendi  modnm.  F«6. 

Cmtimrc  ummt  at  Ea  o/tts  €o,9iu»l 
.Ordo  est :  neceste  ut  aa,  nempe  ig- 
aom»  aerem,  aqoaoh  lerram,  coottace 
tx  oliit^  qose  iiooqoaro  comoHUari 
posonot.  Lmb. 

796  CmmerHtrl  I.  e.  cooverti.  Vivgi 
4r  49S.  '  Maficas  iovitam  accio|ter 
oreet.'  Piat. 

788  Quiopeitiit  iott,  4p«.]  Hot  qoa- 
toor  f  enot»  qoi  deiocept  seqooolnr, 
qoidam  legoat  cfun  inleffregationit 
aota»  boc  otdine,  et  seotn :  Cor  non 
potios  conttitaat  qiusdam  coipora 
loli  natnra  ptsBdita,  ot,  si  forte  i^Mm 
«Motint,  pettiot  eadampaociadetnc- 
tis,  paoclsqiie  additiR^  &c.  aerem  Uf 
«•re?  Sed  fortoMO  prsstat  sine  io- 
tert ofotione  prooanltare,  et  coi\io»- 
gafe  com  vewo  soporiere,  boc  modo : 
Ke  tibl  rea  eouiea  od  attiilam  rodi- 


gaotor,  immo  potius,  ot  qncdam  cor- 
pora  tali  oatnra  prsedita,  i.  e.  immo- 
tabilia,  et  qnsB  oeqoeaot  oUo  temporo 
converti,  constitnas :  i.  e.  statoas  et 
exittimct  potte,  si  forto  i^sem  crea- 
rint,  cadem  ptocis  demtis,  L  e.  de- 
tractis,  et  paocis  tributis,  i.  e.  addi- 
tis,  atqoe  attributis,  ordioe  et  inota 
motatofiMrere  aerem.  Loai^.  'AAA^ 
/mXAst,  sed  potios.  Fmb» 

801  Pacert  iicria  aiiru]  Sic  habeot 
libr,  maootcriptiy  oielios,  qoam  qal» 
dam  valgati,  alm$  aaroai.  sic  et  panllo 
post,  80^  *  At  inaoifiesta  palam  ret 
iodicat  (ioqoit)  in  aorat  Aerit,'  inu 


802  Sic  alia$  o/its  reba$  maUrier 
emuee]  Aliqnid  nlceris  hic  lateat  ne- 
cette  ett:  Latini  enim  sermonis  coo- 
tnetQdo  pottulabat,  nt'  scriberetar : 
Sic  aHa$  «Itts  rebue  re$  mniarier  cmue$% 
At,  inquies^  error  in  metro  foerit: 
scUicet;  glossema  enim  in  veras  ct 
germansB  iectionis  locom  invasit.  Ne» 
que  dubitandnm  potem  qnin  pro  mvfo- 
ritr  oiim  scripscrit  poeta  verUer :  Sie 
o/tcs  akie  reime  re$  teriier  owmee*  Fre- 
quentsr  enim  nsorpal  th  uertere  io 
ea  significatiooe.  ita  io  hoe  ipto  libro : 
711^  '  et  io  rerom  oatnra  vertier  om- 
oet.'  9. 807. '  Natoram  remro  mntare 
el  vertere  motnsb'  Itemm,  878.  *  Prss- 
tereaconctas  itidem  ret  vertere  te 
te,'  Ibid.  oai.  *  in  ignet  omaia  versoL' 
ol  O^  '  in  poUot  animalet  vertier 
o«a.'  8ic  4. 186.  *  £t  cajnsqne  modi 
temoffom  vertcre  io  oaa.'  Omitto 
ceteta  exeoipla  qoas  legeoH  occor- 
reet.  IDod  antem  rf6vs  re$f  ot  rsnoo 
rcs,  rsai  rts,  praiterqaam  qood  oeces- 
aatiom  ett  hoc  loce,  niti  LncretiiMty 
lectittlmss  et  teetitsinns  dictionit 
tcriptorem,  fiapthplfem  dicemnt,  tam 
Cffobiie.  nsuepatnm  ab  eo  est,  id  nt 
amaste  videotnr.  Ezompla  fidem  fi»> 
ceriot  ^Moltarom  rerom  ia  rebot 
ptimordian^ta.'  <  Ret  polet  imaiis*> 
toarebot  laftitafe*'  «ScireMeet  ooo 
etto  io  rebot  ret  ila  n^tat.'  <Mo|. 
tarom  lefon»  i»  teboa  coauooota  do^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1016 


HOTJR   VARIORUM    IW 


beot/  '  Postreino  ante  oculos  rem 
res  fioire  videtar/  Sed  hoc  satis: 
neque  alia  ezempla  hac  congessiftse 
attinet.  Fab,  Faber  legit,  nec  ab- 
gnrde,  Sic  aUoM  aUi»  rebu8  re»  vertier 
omnes,  Creecb. 

80S  Ai  manifeeta  paiamy  SfcJ]  Alla 
objectio.  At  rea  omnea  (dicit  ali- 
qnis)  e  terra  cresennt,  et  terra  ipsa 
nihil  fere  gignere  potest,  nisi  imbri- 
bos  irrigetnr,  et  solis  calpre  fo? eatar. 
Ergo  ignis»  aer,  aqoa,  terra,  snnt 
principia  rerom.  Lamb,  Objectio  est: 
Omnia  e  terra  crescnnt,  qnod  nemo 
neget ;  sed  tamen  nisi  benignos  aeris 
tepor,  lux  solis,  et  opportani  imbres 
accedant,  nihil  qnidqnam  terra  ex 
sese  progigoet;  ergo  fatendum  est, 
aquam,  ignem,  &c.  esse  principia. 
Ad  eam  objectionem  respondet,  ea 
non  magis  esse  principia  qoam  vi- 
num,  triticnm,  et  alia,  qneis  vitam 
snstentamns.  Fab,  Tandem  vss.  29. 
objectionem  proponit  et  solvit : 
Plantae,  caeteraque  animalia  nutri- 
tionem  et  incrementum  snnm  quatnor 
elementis  debent.  Omnia  enim  e 
terra  cresciint,  qnod  aemo  neget; 
sed  tamen  nisl  benignus  aeris  tepor, 
calor  solis,  et  opportuni  imbres  acce- 
dant,  nihil  quidqnam  terra  ex  sese 
progignet:  ergo  fatendum  estaqnam, 
ignem,  &c.  esse  principla.  Respon- 
det  vs.  809.  £a  non  magis  principia 
esse  quam  vinom,  triticnm,  et  alia 
quibus  vitam  sustentamns.  Qnae  enim 
nutrinnt  non  sunt  iUicoprincipia,  sed 
illa  pottos  ex  qnibus  ipsa  sic  contex- 
nntnr  ut  rebus  alimento  sint.   Creech, 

800  FociiUmt]  Recreant,  fovent, 
mnninnt  contra  aritudinem.  Dici- 
mus  focillo :  nnde  fociUare  passim : 
et  fociUor:  qoa  forma  deponentis 
usus  est  Varro  Hb.  2.  de  Viu  pa- 
tram.  Reperitar  et  focnlare  nnde  fo^ 
cula  pro  nntrimentis  foventibna  et 
instaurantibus  vires:  qna  dictione 
Plautns  nsns  est  in  Persa.  Legendnm 
tamen  est  hoo  pacto :  InUfrUm»  ei 
tabe  membrmm  arbuita  vaciUmU:  ut 


sic  hic  sensns:  oisi  tempestas  sit 
fausto  tempore  exoriens  arbmta  m- 
cilkmt:  natant  et  dimnntnr  tabe  meni- 
brornro:  mentibns  videlicet  eomm 
flagellis.  Sic  Priscianns  legit  lib^  vii. 
p.  708.  loquens.  *  Vetnstifsimi  ta- 
men  etiam  in  quibnadam  Latiiiis: 
qna»  nominativum  in  es  prodnctnra 
terminant,  pares  cum  genttivo  habent 
syllabas:  in  hac  decllnatioiie  sole- 
bant  prodncere  ablattvnm  iBore  qniih 
tSB  decUnationis  vel  snpra  dictomm 
Onecomm:  nt  a  mole,  fiune,  tal>e: 
quod  adhnc  etiam  profertnr.  Vlrg. 
VI.  421.  *  Offam  objicit :  iUe  fame.' 
Lucanns  in  10. 168.  *  Non  mandante 
fame  moltas  volucresqne  ferasqne 
JEgypti  posnete  deos.'  Jnven.  In 
15.  102.  *  Membra  aliena  fame  la- 
cerabant,  esse  parati  Et  saa/  Ln* 
cretins.  Imbribus  et  tabe  membrmvn 
twbusta  vacUUmt,  Pins.  Et  tmbe  umb, 
Ita  et  vet.  libri,  et  Priscianoalib.  vit. 
Sic  inf.  3.  50S.  Qnidam  Teteres, 
Marullns,  et  VnlgaU :  fwnUant,  male. 
Vid.  et  Inf.  0.  66S.  Gif.  Ei  iabe 
nimborum  arb,  vaciUani,  Hanc  acrip- 
toram  agnoscit  Priscian.  Ub.  7.  con- 
firmant  qnattnor  codices  manoseripti, 
Vatican.  Fa^us,  Tettiaima^  Berti- 
nlanus:  quibnscnm  cooaentiinit  Ve- 
neti  antiq.  et  Lngdaneosea  alteri. 
neqne  est  qnod  qnisquam  pntet  le- 
gendnm  iabi^  veritns,  ne  secaiida  syl« 
laba  tabct  brevis  sit:  nara  fortaase 
eadem  ratione  prodadtttr,  qna  se- 
cnnda  vocis  fame»  Virgil.  JEo.  0. 
420.  *  medicati^  fmgibos  offam  Ob- 
jicit;  iUe  fame  rabida  trin  gnttnra 
pandens  Corripit.'  iabe  nimberum  an- 
tem,  i.  e.  Uqnore  nimboram,  qood  to- 
tnm  valetimbribua.  Lamb.  ra6«iiiai- 
borum,  Hic  vero  tnrpUslnie,  si  aa- 
qnamaUas,  se  dedit  Gilhiiias;  qned 
a  Larabino  animadversnm  non  fnisaa 
miror.  '  Tabes  nimbormii,'  inqnit  In 
Indice,  *  i.  e.  nimbi  noxU  et  pcatl- 
ferl,  elegaote  metaphora.  Tabea  ve- 
teribns  nihU  aUnd  qnam  peatis  valet 
sea  penutlea.'Vide  Feataaiy''iaqnlC 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRKTII  CARI   DB   RERUM  KAT.  LIIJ.  I.     1017 


Eui  eerto  mrji  mi^iijc^  elepbanti  co- 
rio  dreiMBtectiiiii  esse  oporteat,  goi 
t^  seribAt.  Lucretins  ex  senBu  il- 
liot  qai  ooatra  ipsiiis  pnoeipiA  aK- 
qnid  ol^ciebat,  didt,  oi  tempestas 
ftnito  tempore  et  imbribas  iDdnl- 
Seat,  ni  arbor  qoaodoqoe  oberrimis 
ploYiis  iu  recreata  sit,  ot  folia  gra- 
fentiry  ni  sol  foveat,  oi  calorem  tri- 
boat,  &c.  Iroges,  arbosta,  animaBtes 
creicere  neqaibaot.  Ibi^  ot  vides, 
omia  faosta,  commoda,  opportona 
sdseribit  Loeretios :  ibi  aotem  home 
Boster  de  pestilentibus  et  noxiis  im- 
bribos  narratom  advenit.  Deinde 
falsam  illod  est  qood  apod  Festimi 
legitnr,  Tabem  nil  aliod  qoam  pestem 
spod  ?eteres  valere :  sed  ez  pluribos 
aignifieatlontbas  com  onam  modo  an- 
ootanet  Festos,  existimavit  Otfanios 
ouyamaliam  pneterea  esse ;  com  ta- 
aen  hic  Locretii  locos  (li  vel  tantil- 
lalam  modo  eom  iotellexisset,)  satis 
osteodere  potuerit  aliod  omoino  cogi- 
tandom  ftusse.  Tabes  enim  homorem, 
floorero,  seo  liqnefactionem  signifi- 
eat;  onde  in  6. 787.  «Ubificis  radiis 
m1  omoia  histnuis ; '  et  <  Ubida  nix' 
apod  Uviom,  qo»  Jam  fuipaircrm,  et 
TifnUbr  apod  Diodomm  tib.  1.  obi  de 
Nill  iocremento  agit,  Idem  est,  pag. 
S6«  edlt.  Rodomaonianse.  T^  9c  irXi$- 
0tf  T^  m^^tptv^Urns  x^pos  6^  tihs  Bo- 
HWff  ft4ptfft  inpi  iij^  r^f  rpemksfi^MV 
ffcwiry^,  h^  r^  94p9t  thdkvofUpwir  M 
r^9tppiasiasT6ww4efWPyinhXiitfriiiiMim 
y6tSatf  KvX  hk  rovroy  &c.  Ibi  voAX^ 
TiimMni  x<^»  significat,  moltam  ta- 
bem  nivis.  Inde  itaqoe  fiictum  ut 
trahere  et  tabescere  pro  diffloere» 
ninoi,  &c,  osorpent  veteres.  Unde 
et  itnnpoptK&s  in  Andromacfaa  Ennii, 
p.  M1.  ^Qoid  fit?  seditio  Ubetne, 
aonomerosaagificatsoos?'  Fab.  Si 
hvc,  qott  Faber  attolit,noo  placeant, 
Fayimi  lege,  et  egregiom  interpretem 
admirabere :  qmdam  legunt  FoaUaty 
qoae  vox  Locretli  sententis»  non  ab* 
sordei  convonit  Cruik.  Eleganter: 
vide  BDtas  F^ri,  qoi  •ddncit  Diodori 


locum,  qnem  plaoeexpressit  Locanas 
10.  225.  *  Adde  qnod  omoe  capot 
flovii  qoodconqne  solota  PrKcipitat 
glacies,  iogresso  vere  tamescit  Prima 
tabe  nivis.'  ubi  tabes  nivis  est  distil- 
latio  nivis.  Diodorus  similiter  de 
Nilo  agens,  vocat  Ti|«8dra  -xJMns, 
Hmt. 

806  VacUleiU]  Ita  recte  Mss.  Alii 
mioos  recte  /ocUUmt,  sigoificat  gra- 
vatos  Inflexosqoe  arborom  ramos  pr» 
pondere  gnttarom.  Vide  Var.  Lect. 
Ha». 

808  e  possMl  fniges']  lU  vet.  Ubrl. 
Ne  aotem  pro  iisii  qood  sententia 
postolat.  6tf.  iVoii.  UH  Fayos,  qui 
vim  et  argtunenu  poetsB  optime  in- 
tellexit.  Ne  pro  iVoii  e  Codd.  0- 
/tmiac.  Creech.  iVoii  possinL  Tor^ 
nebos  Adv.  19.  15.  probat,  qood  in 
ttntiqois  instromentis  se  invenisse  ait, 
noii  potsMitf ,  idqoe  nolla  addita  noU 
.receplt  Creeohios.  Atqoi  si  qoid 
motandam,  melius  ita  reponas  sopra 
vers.  805.  Ui  am  tempestaSy  &c.  po$- 
snUenim,  cniexoivatwr  mox  respon* 
det,  mntari  non  debet.  Vide  Var. 
Lect.  Hov.  Nonposemi.  SicAngLsed 
nallo  fundamento.  Ego  omnino  poe^ 
eini  retinendum  puto.  Sic  solet  Ui» 
creUos.  v:  gr.  1.  «T4.  *  Jam  tibi  res 
redeat  ad  nilom  funditos  omnis.' 
Mox  etiam :  *  exsolvatur,'  6tc.  &e. 
CaBterom  /iN6ri6«s  verso  pneced.  da- 
tiviu  casos  est :  et  indoigere  Imbri- 
bns  cleganter  Tempestas  dicitor,  et 
qaidem  tempore  fansto,  qoasi  dicat 
josto.  Nam  Tempestates  pro  vario 
rerom  procreandarom  osu  varise  sno 
qoseque  tempore  adesse  debeot,  ot 
loquitur  alibi  Lucretius.  Adeoque 
et  illa,  quae  imbres  afferre,  sive  im- 
bribus  locom  praebere  potestatemqoe 
facere  solet.  Qood  monendum  fnit, 
neqnis  Fabri  illa  Paraphrasi:  ^  nl 
tempestas  fansto  tempore  et  imbri- 
bos  indolgeat,'  a  vero  hnjos  locl 
senso  abducator.  Ciuus  editio  etiam 
male  post  vocem  /nisto  distingoit. 
Tajbe  autem»  non  tabi,  i^t  et  vadUami 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1918 


NOTiE  yARlORUM  IN 


pro  wtcUIentf  retiDendnm  ooinioo  pn* 
tamns.  Ibi  cssnra  sufficit.  Hic 
•ensns  niniift  t»t  manifefttuft.  Preig* 

810  A4iuo(U]  Poftt  alias  editiooes, 
etiam  Fabri  illa,  Salmnriensift,  od- 
JKoef.  praeferebaty  male.  quidni  enim 
l»ibi  constet  poeta?  prsecesftit  enim: 
fitsi  indulgetf  vaeiUantf  fotenty  ^c 
Preig. 

Amieso  twn  corpore]  Sic  loqnitur  M. 
Tnll.epist.  qnadam  ad  QaH.  lib.  7. 
*  Vireis  et  corpis  amisi/  iternm  Lucr. 
inf.  eod.  iib.  1030.  <  Nam  ? elnti  pri- 
Tataxibo  natnra  anim«nium  Diffluit 
amittens  corpus/  &c.  Lamb.  Amk' 
eQCorpifreM  Qnemadmodum  dicebant 
facere  corpns,  nti  apnd  Pb»dmm 
optimnmet  pnrissimum  acriptorem, 
ita  et  illnm  corpuft  amittere  dicebant, 
eni  ftttccus  corporis  defluit,  ^(Mvfroi, 
Tiftwrmu  Contrarinm  eftt  «'«|ii>r«iraiciv. 
de  qno  aliqnid  oUm  dixi.  Fafr.  Ftrei 
et  CvrpM  OMtft  Cicero.  Pro  Cerpere 
B.  exhibet  T€9npor«.  Creech. 

812  AiQMimmw}  Freqnenter  et  anttlr 
tipliciter  adjnfamnr.  SenftHS  eat: 
fsm  Boo  nno  alamiir  cibo  et  alimento^ 
lioceftt»me«opbafia:  sed  Yario  et  di- 
lerao^  hoc  eftt,  polyphagia :  hoc  indi« 
Gttt  eorpora  non  ab  nno  priocipMy 
aed  mnltipUci  eftfte  oompacta.  Ad- 
juU  est  ad|jnf  o.  Marcnft  Tnlliaa  ex 
|M>eU  prisco :  <  O  TUe,  si  qnid  ego 
adjnto  cnramqxie  lefasso/  OeUiQs 
Imc  verbo  ntitnr.  Ptiti. 

814  iVtOTtriiiii9iiMfii«tto»edUy4r«*l 
6ic  legendnm,  et  ita  scriptnm  ett  in 
dnobns  cod.  manoscriptift,  non,  nt  in 
▼olgatia,  fmitts  modtf .  Cnr  aliuft  aliift 
aDimantibnft  ait  cibuft,  copiofte  et  ftno 
loeo  dispntat  lib.  4.  6»7»  *  Nnnc 
aliift  aliuft  cnr  sit  cibns,'  &c 

815  Mi$tu]  Gottorp.  Cod. 
ot  et  Cod.  Mft.  Voss.  qood  noB  ab 
aUiftforftaD  proftcriptnm,  qwm  q«i« 
bnt  f  ersn  prsbced.  iUnd :  imitta  madjs 
nimis  placnit  pro  mtitti  mod»;  qnod 
OMes  fete  Ubri  habent.  Poetaav- 
tem  manifesto  capUt  boc  ioco  ornoi* 

i  toeit  hnjnt  moltiplicatioBeaiy 


et  valde  eaaggerat  qnod  dicit; 
rnm  quia  mnlu  mnllamm  rerom  pri- 
mordia  in  rduu  multis  molfiBmdit 
commnnia  snnt.  lUnd  «ssla  aoiem 
ex  vs.  822.  transtomere  in  ptoiopto 
fnit.  In  miditt  aotem  rebm»  ito  to 
rem  habere  dixity  qood  lanieo  eo 
ipsins  hjpotheei  in  reboa  qoibotvii, 
omnibut  et  ooivertis  se  iU  haliet; 
qnemadmodnm  paolo  ioferiot : '  Pao» 
tim  nostris  io  versibot  ipsit  MULTA 
elementa  videt  omltit  conuoooia 
verlMft/  diceve  cooUotnt  ett,  qoom 
vere  potuistet  diceie :  QUiEVIS  elo» 
menta;  nnUnm  oon  elementom.  No 
ollnm  qnidem  qnod  noo  nsoltit  vctbit 
commnne  sit  repertaa.  Preig» 

816  Jifidltmodts]  Sic  oomot  vet.  fe- 
re,  et  omoat  Vulgati ;  recto.  ot  iot 
vft.  894.  quidam  veteret 
mnKa  modtty  noD  male.  Gif, 

818   Coottiitaiitel    CoUotio 
Vott.  prima :  ototioiiiiilor.    Non  i 
le :  ted  oibil  moto.  Preig^ 

825  Qioo  ftifliw  posftim 
vireibu»  ipd»\  Utitor  eodco 
diooy  atqoe  adeo  iitdem  vertiboolib. 
8.  JLom^  £a,qootmpeotitor,ttmi- 
litodioe  vt.  7..  teoteotiam  toom  ogre* 
gte  iUottfot  Emim  Uttorm  voiio 
taotnm  ordioe  ditpotita 
componoot  vorba»  et  loroM  ot 
piorimom  diverto:  ^|oidi(p|av  4obi- 
leouia  eodem  somioo» 
piora  qoam  Utorm  too^  qom  div 
otiam  hobeot  figorat,  igoeos,  tonom» 
oqoom,  ooiBom  dooiqoo  ▼oriotoUm 
poftfto  cootliloere  i  OreeA, 

824  £iimio<o]  litoras,  diorootoroe, 
qo»  el  Or.  eT«oc«Sa.  JPafc. 

826  Ziilsr  te  MrtMtJ  lU  bie  voterot 
qoidain.  G^. 

806  S<mUu  iukari  ttoaltl  SmUm 
t«i4m«t  tic  dictom,  nt  Ub.  t.  *  tmaam 
aogor'  (oial  forto  ibi  iefeiwloBi  ctty 
ORflOttt  tfgrtr)  opod  Plootom  *  amm- 
nitat  omMo,'  Coptivit :  '  protio  pro» 
tioto/  Epidieo:  «oiloribiit  oitidit»' 
Carioa :  <  pnlohrom  poklurlbidiBem/ 
MUiteglor.'icre»acrim»iott/  tpod 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   CARIDB  RBRUM   NAT.  LIB.  l.     1019 


liHrviam  hiLyciirgo  «  Nonio.  Lamh, 
amdtm  mommH,  Ita '  cavas  cairenias' 
Vlrf.  EDnins  antem,  'cnpienter  cn« 
^tf  etaliaidgeDns.  Fab. 

SfT  T^tntmM  HemetUa  ^ifetat^]  'Eiru^* 
nnMMj  »em  acclamatio.  Lawdf, 

888  At  reram]  Marg.  E«  renm. 
qood  Bon  caret  elegantia.  Preig. 

8S»  (Tiulel  Ezqaibos.  Sensiiftest: 
PriiDorclialia  corpora  debent  anppe- 
ditare  plora,  ex  qnibns»  &c.  Fab.  Ali- 
qnaBdo  legi  Poesumiu:  scd  jam  nlhil 
BNito  admonitns  ? s.  778.  *  At  primor- 
dia  gigiiun<fit  in  rebot  oportet  Nato» 
rani  clandeitinaro,  coecamqne  adbi- 
bere.'  Creeek, 

8td    Moic  et  Anaxagorai]    Nnne 
coDtra  Anaxagoram  acciogitnr.  *  An- 
axagoras'  (nt  acribit  M.  Tull.  lib.  9. 
Acad.  Qn«st.)  '  materiam  infinitam 
dixit  esse,  e  qna  omnia  gignerentnr : 
eoMqne,  particnlas  simfleis  inter  se 
DitDntas,  primo  coofbsas,  postea  Id 
ordioem  addnctas  a  mente  dirina.' 
H|e  libmm  snnm  sic  orsiis  est :  V^ 
«drra  jcp^funa  Ijr  vws  8*  aifrk  lt^p«,  icol 
hmia/en^  i.e.  'Simttl  erant  res  om- 
nee :  mens  antem  ea  distinxit,  et  Id 
•idioem  redegit'  Qnse  Tidentnr  esse 
a  Mone  snmta.  Loni^.    Refotata  He- 
laeliti,  Eiiipedoclis,  et  aliomm  Pfai* 
KMopbomm  de  remm  principiis  sen* 
teDtia,  ADaxagoramTss.99.  impngnat: 
ADaxagorasantem  Clazomenius,  He- 
gestbnU  vel  EbnK  filins,  viginti  annos 
aste  Xerxls  trajectionem  natns,  teste 
I^tio.  Ille  docuit  materiam  iDfini- 
tam  esse,  t  qoa  omnia  gignerentnry 
emHine  particnlas  similes  inter   se 
miDntas,  primo  confiisas,  postea  in 
ordlDem  addnotas  a  mente  IHTina: 
Ckem  Acad.  Qnssst.  1.  4.    Libmm 
aoiim  de  Remm  Natnra  slc  orsns  est, 
iiam  «di>Ta  x^^FMH^  4*^,  MVf  8*    aMt 
S^,  KtH  8icfr^/in(rf.  Plotarcbns  1.  S. 
Ex  partibns  vero  Snter  se  similibns 
res  orones  componi  asserait,  ex  Ossi- 
oolis  Ossa,  Sangninero  ex  Sangulnis 

OBttnHs,  to.  IfXrf^  kpxks  rks  SfieutfU' 


yofttv  rbr  x^vcr^  ^uwrriiwtt,  •#T#f  ^ 
TMy  6ftciofMpS»  fUKpmf  <rmf»d/ncv  r^  iroi' 
(TuyKeKfMai',  Laertius :  Fnsins    Pln- 
tarcbns  C.  8.  de  Plaeit.  Phil.  l.  1« 
'Aptiiay6pas  6  KXetofUyios  kpxks  ntf  JJr- 
rm¥  rks  *hm  6ftoiofUpHas  kwe^ara'  M- 
KM  ykp  atn^kwop^aro»  thai,  inh  4k  rw 
fdf  irros  ^ivarai  n  yit^Bat,  4^  ^Mpof' 
acu  fflf  r^  /d^  J(r  rpo^  yow  wpoa^pA^ 
fteSa  &rA^,  ffol  ftoroMj''  olby  r^  As^ 
fMhrpeuw  Ikprov,  rh  fSdnp  wipoyrtr  koX  4k 
rainfs  r^  rpof^f  rp^erai  api|,  ^^, 
kprnpia^  Fwpo,  bara^  Kti  rk  Xonrk  ftipM. 
toira»  obif  yvpofdimify  dpbokoynriotf  Arrlf, 
8ti  hrg  rpo^  rfitpoa^tpofiihrp  -K^ana  Ar- 
rl  ri  «wa,  icollic  rdr  Urrwr  «tiKro  oftgrroi' 
Kt^  h  U^  r^  rpotpf  itrri  fUput  djwnrot 
ytppnruck,  jcol  pe6pttr,  icol  6<n4ttr,  md  <X- 
XttprSipkliw  X&yip  Btttprrrk  ftApiar  oh  ykp 
^tiwdpra  hr\  r^p  tMifaiP  kwdtymPf  8ti  V 
rof  icolr^08«proCTo  icoroo-Kfw^fijAXX*  ip 
roWois  hrXx^^Btttprrrkft^pia.  kvh  rov 
oSp  */*o«o  rk  fi4pn  ttpat  hf  rfi  rpo^  rots  yo* 
ptofidpots,  hfwtofjutpeias  dbrks  MXefft,  Kt^  ' 
a^x^'  "f^  ^^  kpopftParo'  KtA  rks  fi^ 
dftoiofteptlasy  0Xi|r,  rb  8^  «oiovy  tHrtap,  rht 
povp  rhp  rk  irdpra  dtara^dftepop,  Cree^, 
Anaamgera,     Ad  ea,   qns    collegit 
Creechlns,  addl  potest  locus  ex  com- 
mentario  Nicetae  ad  Oregorii  oratio- 
nem  In  landem  Basilil  p.  619.  edit. 
Lennclav.    In  quibnsdam  vero  codl- 
cibns  aliter  olim  fnijwe  scriptum,  dis- 
cimnt  ex  Servio,  qni  ad  vs.  625.  JEju 
4.  italegit:  Nune  ad  Anaxagora  »e- 
niamys  homoeomeriam,  docens  respec- 
tn  illius  doctrin»  dixisse  VirgiHnw 
«  Exoriare  aliqnis  nostris  ex  ossibns 
ultorl'    Deiisln  qnlbns  roagistmm 
Anaxagomro  secntus  est  Enripides 
videri  potest  Schottns  Nodor.  Clce- 
ron.  2. 15.  Hav, 

*Oftou>fttptapy  Hoc  nomen  scriptum 
est  littcris  Latlnis  in  allqnot  lib. 
mannscripti!!.  nos  vulgatos  secnti, 
Oraecis  excndendnm  cnravimns,  non 
pngnatori,  si  qnis  Latinis  scribat. 
*Ofu>iofttf^  antem  dicontur,  qnoram 
partes  appellantnr  noroine  totins :  «t 
09,sangui8,lapis.    Naro  qua»vis.h«« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1020 


NOTiE  VARIORUM  IN 


sifit  inter  se  dissiniilia,  comtant  ta- 
nif  n  singnla  partibns  similibus.  'OfUNo- 
fupieaf  igitur,  qoam  Anaxagoras  prin- 
cipium  rernm  esse  dixit,  licet  inter- 
pretari  vel  similium  partiom  natn* 
ram,  vel  partinm  similltndinem.  Lamb, 
'Oftotofiffituuf,  Oraecaexcndendumcn- 
ravimns,  contra  qnam  Anglics  Edd. 
saltero  noperrima ;  ut  sibi  constet 
Poeta,  qni  id  genns  plnra  coacervat 
circa  finem  libri  quarti :  Imprinis 
quonlam  rem  ipsam  patria  dicere 
lingua  nequit,  ut  ipse  fatetur^  adeo- 
que  nec  scribere,  ut  par  est,  Latine 
voluit.  Nec  video,  cnr  Locretio  po- 
tius  quam  ceteris  auctoribns  Latine 
scribentibns  Orecomm  vocom  Orte- 
cam  scripturam  denegemus.  Preig» 

832  Egettas]  Hoc  refer  ad  copu- 
landas  diversss  natorse  dictiones :  in 
qua  qnidem  re  belliores  snnt  OrsBci 
quam  Romani  nostri.    Livios,  cum 
de  Androgyno  loquitnr,  tradit  Ore- 
ciam  copolandis  dictionibus  aptissi- 
mam.    Nec  tamen  concedo  lingnam 
Latinam  esse  Orsca  panperiorem  in 
necessariis;  qood  non  sBquis  auribua 
admitteret  Cic^ro.  modes.tiores  fue- 
ront.  Latini:  Orasci  licentiores:  nt 
qui  entelecbian  dixerout  esse  aoi- 
mam  :  nostri  non  minns  perfecti  ha- 
bitiam  dizissent :  sed  peregrinis  fave- 
mus ;  et  in  nos  legem  sancimus  ini- 
quam.    Hemicjdon  quod  illi  dicuut, 
idem  munditer  Apulejns  semirotun- 
dnm.    Quod  iill  hivfwr^KWt  Ovidius 
concinnitts  gemelliparam :  nec  mtnus 
excultenoctilncam  Horatius :  et  enm 
magnns  Albertns  imitatus  libro  de 
animalibns  23.    Audi  quam  Ingrati 
in  nosmet  simus:  et  alienis  favea- 
mus :  idque  homine  Oraeco  Theodo- 
ro  Oaza  Latinissimo  a  nobis  stante. 
'Sed  enim  sufficit/  inquit  Theodo- 
rus,  '  lingua  Latina  singulis  Oraec» 
orationis  sive  vocabulis  sive  senten- 
tiis:   quamqnam  nonnnlli  quae  La- 
tine  exprimere  nequeunt :  haec  ino- 
pise  iingu»  tribuunt  Latioae :  suam* 
que  pauperiem  vitio  dare  liogus  lo- 


cnpletissimte  andent:  qnotsati»CMi- 
vinci  a  Marco  Tuliio  puto,  cnm  ille 
lingnam  Romanam  ne  copla  qttideai 
verbomm  a  Orseca  snperari  antnmet. 
Ekclamat  ille  aiiqnantulum  qntdcm 
importune,  O  inopem  interdnm  lin- 
gnam  Omcam :  sed  noa  sine  canaa : 
quoniam  nonnulU  ita  contendont,  ot 
Graeois  nihil  deesse,,  Lattnis  pepmnl- 
ta  desiderari  proauncient.'    H»c  ille 
OrsBCorum  omninm  doctisstmus :  qni, 
nt  maxima  veritaas  vis  est,  latiniaal- 
mus  latinitatem  tuetur  adverans  nos 
Oraeculos  ne  dicam  gracnlos  propng- 
nans:  qui  incednnt  snfiarcinati  cnm 
libris  cnm  sportnlis :  et  operto  eapi- 
tnlo  in  thermopolio  calidnm  bibont : 
merse  alandae :  ne  dicam  meropes : 
qoando  paucissiroi  sunt  illa   vetere 
Oraecia  digiii.    Hieronymns  qnoqoe 
magnornm  maximus  ad  Stuiniam  ot 
Fretelam :  <  Nec  quis,'  ait,  <  Latinam 
linguam  angustissimam  putet  qnod 
non  possit  verbum  de  verbo  traiw- 
ferre:   cum  etiam  Oraeci  pleraqne 
nostra  circnitu  transferant :  et  verba 
Hebraica  non  Interpretatlonis  fide, 
aed  lingnae  sn«  proprietatibos  nitan- 
tur  exprimere.'  Rofinns  tamen  lib.  1. 
contra  Hieronymom  :  *  I7nde  et  nos 
propter  panpertatem  lingu»  et  re* 
rum  novitatem :  et,  sicot  qnidam^ait, 
qood  Oraecoram  et  sermo  latior  et  lin- 
goa  felicior  siu'  Sed  cnidam  hoc  Rofi- 
nos  ascribit  ut  apnd  se  snapectnm. 
Seneca  Controverslaram  libro  sexto. 
'  Orascas  sententias  in  hoc  refero :  nt 
possltis  aestimare  primum  qoamft- 
ciiis  Graeoae  eioqnentiae  in  LatinDn 
transitus  sit:  et  quanlom  omne  qood 
bene  potest  dici  commune  onmibas 
gentibus  sit :  deinde  nt  ingenia  ia- 
geniis  conferatis :  et  cogitetis  Latl- 
nam  lingoam  facnltatis  non    minas 
hai>ere,  iicentiae  minus.'    Fronto  ta- 
men  apud    Oell.  9.  Noctium  Atti- 
caram  ait :  *  Non  inficias  imus  quia 
lingna  Oraeca  prolixior  fiisiorqno  sit 
qnam  nostra.'    Frontoni  Cicero  re- 
clamat  hia  Hiuscolananmi  qoaestio* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTK  GARI   DB  RERUM  NAT.  LIB.  I.      103^ 


Bam  seeindd :  '  Habc  doo  Oraeci  illi, 
qnortMn  copiosior  est  liBgna  qaam 
noatns  •bod  nomine  appeliant.  Ita- 
qae  indnstrioa  homines  ilH  stadiosot 
▼el  potins  amantes  doloris  appellant : 
noa  commodins  laboriotoa.  alind  est 
enim  laborarcy  alind  dolere/  O  Ter* 
bomm  inopt  interdom  qnibus  abnn- 
dare  te  putaa  Oraeciay  aliad  inqnam 
eat  dolere,  alind  laborare.  Teren- 
tianoa  tamen  alienis  roagis  favet  sic : 
*  Qno  probarem  planios  et  simol  qnam 
mnlta  Graecis  nostra  non  responde- 
ant :  qnaeqne  respondentab  ipsis  esse 
nobis  tradiu.'  Ptiis. 

SMPrincipiuM  rerum']  Sic  restitui, 
Gum  io  omnibas  libris  ynlgatis  lege- 
retur,  Principio^i^c.  atque  hoc  idcirco 
nnnc  annotavi,  qnod  lliraso  illey 
qnem  ssepe  describo^  meam  emenda- 
tionem  secatus,  tacitam  .  praeteriit. 
qnamqnam  quid  in  boc  qneror,  cum 
idem  fecerit  in  aliisinnnmerabilibas? 


834  Homtnmeritm]  Sic  libri  veteres 
litteris  Latinis  :  qood  novom  non  est. 
Sic  inf.  AariKoaMy  4. 1242.  Gif,  Ho- 
moiameriam,  Qoaenam  dicantnr  6^ 
o§atf^  mox  eiLplicabit;  ea  antem  suat^ 
qnomm  vel  minims  partes  noroen  to- 
tios  sni  habent,  nt  lapis,  nt  auram,  ut 
sangoiSy  &c.  Latine  similarUtUim  di- 
cere  possemns.  Fab, 

83«  OsM,  ifc,}  Servios  ^n.  4, 
625.  *  Exoriare  aliqais  nostris  ex 
ossibos  nltor.'  secaodum  Anaxago- 
ram  qoi  homiomeriam  dicit.  i.  omni- 
nm  membrorum  similitudinem  esse 
in  rebus  creandis.  £rgo  sicot  ex 
ossibus,  sic  ex  sangnine  et  meduliis. 
Nam  omnia  pro  parte  sni  transeunt 
in  prooreationem.  De  homiomeria 
Anaxagor»  lege  Aristotelem  lib.  1. 
de  generatione  animaliom.  Puis. 

836  Osfi^stc  et  de]  lU  veteres 
nostri.  Mamilos;  nt  Vulgati :  Oseibm 
etsi  de,  contra  veteres  libros  omnes. 
Gif.  Sic  habent  dao  cod.  manuscr. 
qos-scriptura  perspicoe  recta  est. 
Nam  volgati  vitiose  habent,  OisibuSf 


ei  $ic  dcy  4r«.  Lamb. 

PaiurtUis  oiquefmMM]  Pancissimis, 
et  parvissimis,  optimos  interpres  Fa« 
jns :  Os  viz.  maximnm  et  paucissi- 
mis  et  parvissimisossibnsconficitnr! 
3.  330.  *  Scire  licet  perqnam  paox- 
iliis  essecreatam  Seminibnsy  qnoniam 
fogiens  nii  ponderis  aofert.'  Creeck.^ 

837  Vieeus]  Vieceri»  facit  in  patrio 
casu.  Hoc  carmen  citat  Servius* 
Marcellos :  <  Viscos  positom  pro  vis- 
cere.  Locret.  Visceribos  viscas,et  re- 
iiqna.  Virg.  Oeorg.  lib.  1. 180.  Tom 
laqoeis  captare  feras  et  faliere  visco 
Inventom.  -  i.  e.  tractis  visceribos. 
Lucii.  Ao  qood  pane  et  viscere 
privor'  lidem  carnem  inter  coriom 
et  ossa  vieeuM  appellabant  Viscerari 
prisci  dicebant  viscus  popnlo  divi- 
dere  :  qnare  visceratio,  carnis  distri- 
botio.  Romani  prope  solenniter  La- 
tinis  in  Albano  viscerationem  dabant: 
de  qoa  Oeliius,  Livios,  Servios  me- 
minerunt.  Seneca  :  '  Visceratio  sine 
amico  leonis  ac  lupi  vita  est.  Visce- 
ratim,  per  viscera.  Pius.  Vir  indus- 
triosysed  qoem,  propter  ordinem  flo- 
rentissimom,  non  appellabo,  in  eo 
iibro,qaem  homini  Oermano  sorripo- 
eraty  negat  viscus  onquam  pro  omni 
carae  suroi  qoae  sub  cute  sit :  atqne 
in  eo  ceteros  imperitissimos  esse  et 
nngacissimos  dicit:  vellem  probas- 
set  Id  certe,  qui  illi  favent,  si  pro- 
bare  volent,  Lucretium,  Virgilium^ 
Ovidiom,  atqoe  adeo  omnes  bonos 
scriptores  adversatores,  faxo,  habe- 
bont.  Fab, 

Sanguen]  Sangois.  antiqni  pro  san- 
guine,  voce  notissima,  hoc  oanguen 
dicebant.  Anthor  Priscianus  lib.6. 
advocat  superhac  re  testimooia  pris- 
coram.  lege  commeotaria  nostra  in 
Plautam.  Est  et  sangoen  arbor: 
qoae  virga  sangainea  vulgo.  A  Coln- 
mella  sanguinaria  herba  dicitur  a 
sanguine  sistendo :  qoam  polygonon 
Oraci  dicont.  Oell.  lib.  3.  *  Eumqoe 
iuter  mortoos  defatigatum  vulneribus, 
atque  spirantem,  quod  sanguen  de- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


lOfitt 


NOTIB  VARIORUM  IN 


floxeraty  cogno^ere.'  Sent  tameii  noa 
Oellii  Terba,  sed  Catonis.  Piu:  Sm^ 
gutnqwe  tremri,  Profert  honc  Ter* 
Bnni  Non.  Maroell.  In  roce  taogaen, 
et  in  voce  vincas.  profert  et  Fl.  So* 
tipater  Charitim  lib.  1.  bit  verbit, 

*  Sangnlt  matcoHno  genere  dicitnr : 
^  facit,  hnnc  tanguinem.  8ed  Cato 
de  habitn  ait,  tangnen  demittatnr, 
et  Lncr.  *  Vitceribns  vltcnt  glgnl» 
aangnenqne  creari.'  Utitar  eodem 
nomine  et  Ennint  I.  9.  Annalium : 

*  O  pater,  p  genitor,  o  tangnen*  Diit 
erinndnm.'  Et  tdem  Enniut  apnd 
M.  Tatl.  1.  5.  de  flnib.  *  Non  reAi- 
giat  timido  tangnen,  atqne  exalbet- 
cat  metn?'  tettatar  et  Pritcianat 
Kb.  7.  Deniqne  A.  Oelliat  lib.  8. 
cap.  7.  htec  Catonit  verba  profert  t 

*  Eumqne  inter  mortoot  defitigaturo 
vnfaieribat,  egreqoe  tpirantem,  qnod 
tangnen  deflnxerat,  cognovere.'  Pro« 
bnt  qnoqne  grammaticnt  in  Calholicit 
hanclocnm  tpectavit,  cmn  tcriptlt, 
<  Lncretiaro  potaitte  hoc  tangnen, 
Dovo  more,  cnm  tit  hic  tangnit.'  Ite* 
rom  Lncret.  panllo  infra,  *  tangnen 
anotta?'  Lamb.  Smiguen,  Ita  om* 
nino  priml  Latlni  loqnebantnr.  Nam 
aoiigtcit  natu  Jonint  ett;  itaqae  a 
tanguen  tangainit,  nt  aflnmen  flnmi- 
nit,  See.  Pab,  Sanguewini.  Servint 
dtat  ad  Virg.  £n.  1.315.  adjident: 
'  Sangnen  autem  ideo  dlzlt,  quia  tan- 
gainit  facit,  nt  carmen  carminit.  81 
enim  tangnit  dlceret,  par  ettet  noml* 
natlvnt  genitiTO,at  angnlt,  plngnlt.' 
Exttat  apnd  enndem  ad  Oeorg.  1.  It9. 
itbi  qan  prtecednnt  legat,  itfem  ipte, 
non,  ut  est  vulgatum,  Uem  ipte.  Hav. 

8S9  Ex  awriquefmtaimieii]  Sic  hac 
de  re  LaSrt.  Ka0dwtp  ix  rinf  i^ftdrm^ 
XrfOfUptiP  rby  XP^^  frvP9Tri;im^  e^us 
4k  rfir  dfioiofMpiif  lupSnf  fwcpS^  ih  «ar 
vvymeuphjBoiy  uat  roSr  iipj^  iciHifrcwf, 
&c.  i.e.  *  Qaemadmodom  ex  auri  mi- 
dt,  qutB  appe1lantnr,anmm  conttare : 
ita  e%  mnltit  partibnt  tlmillbat  par- 
▼it  nnlvertnm  concretnm  ette:  et 
mentem,  motioait  principlnm  ette/ 


idimb,  Oranlt,  particiUto,  Jkc  «t  mf^ 
ca  thiirit,  x^po9,  ut  miea  taHt.  «iil 
micat  Hitpani  pifUm  voeant,  i.  e. 
grana,  tf^yyMHv  xp**'^»  ^^  nnMNta 
oicH,  qnati  rasimeiUa,  Fab. 

841  Igmbut  ex  igmem']  Ita  ex  vet. 
Ubrit  tcripti.  Qni  tamen  habelMint: 
e»  ^gii€f ,  ten  Ignei.  J|rMm  ego  malnl, 
Vt.  *  Sic  ignem  Inter  te,'  drc  qnia 
ab  Ilbrit  veteribnt  aberar,  circnm* 
tcripti.  In  qnibntdam  Kbrit  ▼et.hn- 
«9fem  ibMiori6iit.  Oif.  Adnwueraat 
In  prima  edltlone,  vertnm  hiuic,  ^ 
reperitnr  In  omnibnt  librit  Tnlgatit, 
Sie  ignem  iuier  ee  panie  eaimUSbu» 
uaeei.  al>ette  ab  aliqnot  Itb.  rna&n* 
teript.  enm  antem,  qni  delBeept  te* 
qaltur,  tic  legi  in  nonnnlllt  vnlgntit, 
/gN€me»i|giit6iit,ikicjntrem  ear  fcMmtri- 
6tci  tite ;  In  mannacriptit  aotem  tlt, 
JgntoKi  cflp  ^gntf  ,  hMii.  ex  mcm.  eeee* 
Unde  ortam  mttii  totpidonem,  ver> 
tnm  Sie  ignem^  ffe.  non  ette  Imcretln- 
nnm :  prozimnm  autem  tlc  eate  le* 
gendum,  Ignibu»  es  ignem^  toneran 
ex  humoribut  eeee,  Itaqne  in  tecnnda 
editione  vertn  illo  deieto,  tic  eden» 
dnm  cnraveram,  Ignibu»  ex  ignem^ 
kamorem  ex  kumeribue  eeae,  ntqne 
hanc  tcrlptnram  tjcophanta  omni* 
nm  hominnm  impndentittiront  tlhl 
arrogavit,  nt  et  aliat  innnmerabl- 
leii.  eam  igitnr  ego  nnnc,  nt  meam, 
vindico.  Sententia  antem  ita  nper- 
ta  ett,  nt  declarationem  non  reqni- 
rat.  Jam  vero  ^gnifriii  er,  hrmrpo^ 
ett,  pro  ex  ignUms,  Qnod  ti  qnit 
malet  legi,  nt  In  vulgatlt,  JJjpMm  tat 
ignibu»,  kum,  ife.  eqnidem  non  png* 
nabo.  ted  antlqaamtcriptnram  malo. 
Lamb,  Quidam  tcribunt  Su  ignem 
inier  $e  parvie  eeeuniibue  naeei  Ignikatf 
exiguit  Humorem  Humeribut  ette,  Hie 
de  Larobino,  Oifanio,  et  Pareo,  qne* 
mro  oec  Scripta  nec  Nomina  proiee- 
to  nnqnam  vldit,  mnlta  commentnt 
ett  et  nugatur  Fayut.  Ocecfc.  Amat 
Lncretiut  prtepotltionam  pottpoilti* 
onem.  nt  jam  tnperiut  notavimnt. 
Quod  OnecomminpriaMtPoStniM 


Digitized  by. 


Google 


T.  LUCRBTII  CARl  DB  RBRUH  KAT.  LIB.  l.      1023 


I  rtdolet.  Q«(Ml4|«e  non  8a|St 
aniaiadverterairt,  qui  liic  tarbM  ex« 
eitaruHt,  «t  qoesi  iiUiily  igmbm$  «r, 
pro  Ex  igtiibm$f  ferri  aon  posseti  in 
alie  omnia  «i>ienmt.  Prtig, 

64S  PMoffiieJHoeloco  positnm  pro 
Xaytttnu^  lude  '  mtiones  pntare/ 
M. 

845  iVce<«N€iietfeiia«,4pe.l  Qnod 
Bpienro  no»  plaeiiit  AnazagorK  opl* 
aif,  Ideo  Lacretiat  ipsani  stndiose 
lieetatnr,  et  initinni  fiicit  vss.  4*  a 
doobns  Argnmentis  adf  ersos  soperi« 
ores,  UeraeKtmny  Empedocleniy  et 
alios  allatis :  Uno,  qood  inane  in  na- 
tira  detnr  :  Altero  qnod  nailnni 
CantiiMi«n    infinite    dividoom    sit^ 

UUpmie  idm]  Marg.  nostra  nUa 
tfmjMfif.  etiamrocte.  Preig. 

846  Qnarr  ni  iitra^tie  mUd  porUer] 
In  atraqne  ratione,  nempe  et  in  eo, 
qaod  tolttt  iaane,  et  in  eo,  qaod  vult 
esrpora  in  pnrteis  Infinitas  secari  pos- 
se :  poriter  algve  iUiy  i.  e.  sqne  at- 
qeeiill,  sen  iU  nt  1111,  videtor  errare. 

«47  Adde  f  Mod  imbecaia]  Cnm  pri- 
«ordia  remm  deheaDt  esse  validissi- 
na,atqae  ab  omni  injnria  tuta.  Lamb. 
Q«B  tamen  solida  esse  deberent.  M. 
TertiOy  vss.  12.  argnit,  qnod  cnm  A- 
naiagonis  y^let  eonstare  slmilia  ex 
simUibos,  et  principia  esse  ejnsdem 
plane  enm  conpositis  natar«,  seqne- 
retar,nt  composlta,«icetiam  prlncl- 
piainterire  posse :  et  nnlla  certe  ra- 
tioeet,  cnr,  si  major  qomdam  camis 
pertlo  corraptioai  obnoxia  sit,  non 
•it  qooqne  obnoxia  niinor,  cnm  eti- 
om,  tametsl  eonsiatas  in  aliqua  mini- 
aa,Bon  appareat,  qnamobrem  1110^ 
4am  caro  slt,  pati  aliqnid,  destraique 
non  possit :  at  si  prlncipia  cerranH 
paatttr,iD  Btbihim  recident,  quod  ab- 
•ardnm  et  impossibile  esse  olim  de- 
moBstratnnB  est.  Creeck, 

848  8i  jprimerdia  emH]  *E,9ar6p9mfftt 
sen  M^wm.  £aiii6.  Si  Correctio  : 
^m4f9matt,  81  tamen  vocare  principin 


debemns,  &c.  Pob» 

SimiU  atqiu]  Itaque  wsn  prlncipla 
noB  possunt.  Alioqni  crearant  alind 
principium,  qnod  ridicnlum.  Fab. 

860  Neque  ree  nUar^amd]  Soban- 
di,  llla  principia.  Fab. 

851  /n  oppreatu  vaHdo]  In  acri  op-^ 
presslone.  Lamb. 

86S  CtBtUme]  In  congressn  perni* 
ciei.    Tale  apnd  Plautum  Amph.  S. 
2.26.  «Primo  csetu  vicimos.'  Pris- 
cnm  tamen  exemplar  deniibue  habet : 
per  dentet  corraptionis  assidnas  mn- 
tatlones  intellige:    qn»  res  genitas 
prementes  cognnt  esse  obnoxias  per- 
niciei:  unde  vetnstasab  Oridio  dici- 
taredax.Plicf.  Denlibut,  Sicreteret 
Hbri.  Optime.  Quidam  reteres :  rem-' 
Hbuey  caHbus  male.  G(f.    Sic  habent 
Ubri  manuscripti.  qnm  scriptnra  sl 
emendttta  est,  tralatio  dncta  est  n 
feris  :  qnm  qnidquid  Invadunt,  den* 
tibaft  dilacerant,  et  diseerpnnt.    In 
plerisque  libris  rulgatis  legitar,  Leii 
eubcetiibue  ipsie:  in  nonnnllis,  LeM 
SM6eiciat6iis  iptie:  plane  mendose.BS« 
sensns  «am  aliqnando  viro  cnidam 
doctissimo,  qni  pntabat  hoc  loeo  le« 
gendnm  esse,  LeH  tub  moHbut  ipeit, 
enjns  conjectnram  possom  confirmam 
exemplo  ex  2. 967.    *  £t  qnasi  jam 
leti  dominantem  in  corpore  motnm.' 
Ego  tamoB  a  retere  scriptnra  disce- 
dem  Don  som  ansns.     Confirmam 
eam  potest  Araobins  lib.  2.  Adrer« 
sns  Ornteis :    '  Hsbc  cnm  itn  se  ba- 
beant,  et  enm  ab  snrnmo  tradltnm 
teneamas  anetom,  non  eue  animae 
loBge  ab  hiatibns  mortis  et  faocibna 
censtitutae,'  &e.  tale  est  illnd  dce- 
ronis,  *  Urbs  ex  faucibns  Fati  empta.' 
et  illnd  Crassi,  <  Eripite  nos  ex  fan- 
cibns  eoram.'  et  iteram  illud  AraobB 
eodem  libro,  <  Ab  Orci  faneibas  Tin^ 
dieari.'  Lamb.  Mors  omnia  absnmit, 
r^t^yci,  devorat,  Catall.  inde  et  Can- 
eros  et  fances  Orci  legas ;   ita  hie 
denteslethi.  F«6.    Subdenfibut.    A- 
lii  Sub  eatibut :  Qnidam  libri  Subeun' 
li6Mf:Mnretosleg'itiSa6Afe<i6«ft  at 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1034 


NOTJE   VARlORUtt.lN 


Deniilm  aptint  comrenit  OpprfSM  m* 
itfo  in  Yerto  praecedentl.  Creeck, 

858  StmguimumiiMi]  Corrigendmn, 
9QMg*i$d8  tmne  0$:  sentn  tnli:  Qnid 
eornm  dnrabit  cum  venerit  hora  dis- 
•olntionifl  et  exitii  ?  ignis:  an  aqna: 
an  anima,  hoc  ett,  aer:  an  ossa  qii« 
membromm  Ugamenta  snnt  in  b^mi- 
ne:  qns  tentB  repraesentant  elemen- 
tnm?  nihil  ex  lus  certe  cormpUonl 
poteritobftare.  Per  igoem  InteUigit 
elementum,  qnod  in  komine  est;  per 
hnmorem  aquam,  per  anram  aerem^ 
per  08  terram.  Reperio  i&  codice  viri 
docti  Codri  Bononiensis  grammatici : 
cnjus-mihi  legendi  copiam  fecit  Bar- 
tboiomeus  Blanchinns,  facundns  et 
eruditos  municeps  meus,  Mnsarum 
sacerdos  intimns:  $tmgui$  tfiom:  qna 
dictione  significatur  timiU$,  posset 
qnoqne  legi  ^/io^wf  pro  nmiUUr.  Pins. 
Mire  cormpti  sunt  boc  loco  codices, 
tnm  mannscrlpti  tum  typis  excusi: 
eommqoe  omnium  varietatem  longnm 
sit  proponere.  alii  enim  habent,  son- 
gnints  ad  noi  7  alii,  «oi^tfits,  aHmot? 
alii,  ionguii,  amot  7  alii  soviiit  dfAoUtsf 
alii  aliter.  Ego  eam  scripturam  se- 
cntus  snm,  et  quae  proxime  accedit 
ad  veterem,  et  qnam  reperi  ascrip* 
tam  ad  oram  cujusdam  libri  manu- 
scripti.  M.  Anton.  Moretos  potabat 
esse  legeodom,  Qmd  htnmm?  $anguii, 
«lotfiim?  Qsficm  aotem  ab  antiqnis 
nsnrpatnm  est  pro  osse,  teste  Sosipa- 
tro  Charisio  Ub.  1.  0$$o.  Varro  ad 
Cicer.  n.  Olwo  et  0$$o.  Idem :  Osss 
scribebaoty  non  Osso,  qnamvis  Oell. 
lib.  M.  dixerit,  '  Calvariseque  ^us 
ipsnm  ossum  expurgamnt,  inanra- 
mntqoe.'  idem  Mnretns  existimat 
apnd  Terent  hi  Ennucho  S.  2.  M.  le- 
gendnm,  Viden\  o$$umy  €t  cibn$  quid 
fmeiai  aU€nu$?  sed  non  est  ita.  nam 
ex  Ubromm  mannscript.  vestigiis  le- 
gendum,  nt  conjecit  Langins,  Viden' 
0$  iuum,  et  cUm$  quidfaciai  aUcmuf  o$ 
$uum  autem,  ci^its  aUenue,  irrtewis  est. 
Jam  quod  quidam  boc  loco  legi  vo- 
biit,  «Nlgiiistie.  an  ne  o$f  tct^^oi. 


Lunb.  SanguU  aunc  0$.  Sic  realtloi 
ex  vestigUs  vet.  libmmm»  quss  snnte 
$angui$  ano$f  sangnts  on  os,  saiigiiittsotf 
»0«.  Vulgati:  smificis  on^  amue  o$^ 
Lambinus:sai^Meiiaiiossa.  Noomale, 
nt  inf.  sed  a  Ubris  noUm  discedere. 
Gif.  Sangui$  am  osso.  SanguiMy  amm 
os?Gif.  iSSsagiiis  «n?  amM  Os?  Nard. 
Codd.  Sauguimi$  ad  nos;  Samgnimu 
omo$:  Sangui$  6fioUts.  Aliqui  legont  Sam" 
gui$,  am  0$$um?  Ossom  enim  Veteies 
agnoscnnt  His  adderem  Samgui$  am? 
0$am?  Creech.  Qoi  receptam  lec- 
tionem  saogiiis  o»  ossa  hic  soUicitare 
in  animum  induxerunt  soom,  dsb  iUi 
ad  vs.  869.  plane  csecntiisse  videntor. 
Preig.  Non;  in  soandendo  #a^giiis  di- 
velli  debet ;  et  hic  Poeta  in  sliig.  nu- 
mero  loqnitor,  ibi,  qnantom  potest, 
in  plurali.  Hav* 

856  AHqna  vi  victa  perhre']  W  victa: 
complosio,  nt  apnd  Virg.  Oeorg.  L 
74.  *  SiUqua  qnassante  legomen.'  et 
JEn.  9. 260.  <  ruit  oceano  nox.'  et  iEo. 
4.  880.  '  neque  te  teneo,  neqoe  dicta 
refello.'  vel  dic  esse  vafiixi$eriw.  Lmb. 
4pov8a  cltx**rBai,  iupatni  ybf^aiku.  Fhb. 

857  Recidere]  Dilabi,  cadere  ror- 
sns :  qoidam  decidere  legoot,  offeosi 
meosora  syllabica.  ego  oihii  immolo : 
qoooiam  sciUcet  exemplo  Homeri  et 
Maronis  potoit  addere  aiterum  con- 
sonantem,  nt  pro  nutu  syllabas  utere- 
tur  ambigua  quantitate.  Ptirs.  Rec» 
cidere.  Sic  legendum,  non  recideref 
nnt  recedere.  reccidere  autem  dictoB 
eadem  ratione,  qua  reppuUt  (Virg.  4. 
314.  <  coooubia  nostra  reppulit')  ret- 
tnlit,  redducere,  repperit,  aabbigit, 
et  simU«  Cic.  in  Mario :  '  Sobbigit 
ipse  feris  traosfigens  nngiiibus  an^ 
gnem.'  refferreapudHor.  pro  referre, 
in  epist.  ad  Pison.  vs.  135.  *  Unde 
pedem  refferro  pudor  vetat,  aut  ope- 
ris  lex:'  ubi  volgo  legitor  pr^ferre. 
Utebantur  enim  hac  machina  veterss 
ad  prodoctionem  breviom  syliaba^ 
rum,  in  verhis  compoeitis,  nt  primam 
Utleram  verbi  simpUcis  gemioareot. 
Recidere  aotem  ad  oihiium,  i.  e.  ot 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTU  CARI  DB  RERUM  NAT.  LIB.  L   1026 


allbi  loqliihirf  reterti  ad  Dihilom.  Sic 
locBtas  est  et  M.  Tull.  Pliil.  7.  in 
eztr.  *  Hiinc  tnum  tantnm  appara* 
tnm»  tamqQe  prseclarumyDead  nihilum 
recidere  patiare/  Lamb. 

Neque  tmtem]  Elegantia  LncretiaDa: 
sic  inf.  V8.  1076.  '  Nec  qnod  inane 
antem  est/  &c.  et  passim.  sic  1009. 
'  £t  quod  inane  antem  est.'  Pre^. 

858  Teitor  ret]  Ad  fidem  et  proba- 
tiooem  argumenti  satia  ea  fuerint, 
qns  ante  aliata  snnt  Fa6. 

869  Praterea  qu^niam  Cibus,  ^c.] 
Talis  est  vis  hujus  argnmenU :  Cor- 
pns  cibo  angetur,  et  alitur:  cibns  an- 
tem,  quo  alimnr,  non  est  unuSy  neque 
nnius  generis.  alimnr  enim,  Terbi  gra- 
tia,  pane,  caruibnsy  piscibns,  radici* 
bns,  caseo,  fructibns,  et  baccis  arbo- 
ram,  aqiia,  et  vlno,  et  similibus.  atqni 
hsec  snnt  alienigena  et  dissimilia  in- 
ter  se.  ergo  neqne  vensp,  neqne  san- 
gnis,  neque  cetera  siiignla  constant 
partibns  siroilibus :  cum  omnia  hftc, 
atque  adeoslngula,  cibis  illis  omnibus 
alantur,  et  crescant.  Qnod  si  dicant 
cibos  omneis  constare  corpore  misto: 
ergo  alienigenis  partibus  constabunt. 
Lamb.  Vene,  sanguis,  et  ossa  variis 
dbisalnntor;  atcibi  ejnsdem  generis 
esse  Don  possnnt:  ergo  neque  san- 
gnis,  neque  venas,  &c.  similaria  snnt. 
Itaqoe  Anaxagorae  bomoiomeria  ca- 
rere  possnmns.  Fab.  Qnarto,  vss.  9. 
prsclare  dispotat :  £x  variis  allmen- 
tb  qnae  dissimilibus  prorsus  constant 
partibus  corpora  nostra  nntrinntur, 
aode  partes  nostri  corporis  dissimili- 
bns  constare  sequitur,  singnlae  enim 
partes,  ossa,  nervi,  venae,  &c.  diver- 
sis  et  dissimilibus  alimentis  nntriun- 
tor.  Sl  antem  dicant  ista  alimenta 
coDtinere  particnlas  nervornm,  ossi- 
nrn,  &c.  fateantnr  necesse  est  ood 
ease  io  istis  corporibus  eam,  qnam 
finxit  Anaxagoras,  Homoeomeriam. 
Diversas  et  dissimiles  partes  alieni- 
geoas  onocupat  Lucretius,  quas  re- 
tenta  voce  Graeca  vulgo  Heteroge- 


neas,  utl  similes  Homogeneas  voca- 
mns.  Creeck, 

860  Scire  Ucetnobis  venae]  Ita  rec- 
tissime  in  vet.  libris,  ot  et  mox  vs. 
89S.  <  scire  licet  non  esse,'  &c.  Gif» 
Huoc  iocum  oimis  audaciter  corro- 
perant  arrogaotes  quidam  homines, 
et,  qnod  gravius  est,  verstim  proxi- 
mnm,  nescio  quibus  cansis  addocti, 
snstulerant.  Alii  nuper  exorti,  sce- 
leratissimi  et  immanissimi  barbari, 
hanc  meam  emendationem  sibi  arro- 
garant,  nt  alias  fere  omneis.  Lamb. 

Sanguen  et  otaa]  Marg.  nostra :  sofi- 
gnin  et  oasa :  vitiose.  sic  forsan  reman- 
sit  ex  integra  voce,  «ofrgiitiim ;  qnam 
hic  restituere  omnioo  debnissent,  qut 
snpra  vs.  863.  praetnlernnt :  sangui»? 
anoeea?  ve\  sangui»  (trisyllabum)  an* 
ne  08?  nel  similia.  Imo  eanguenque 
quodjam  vs.  837.  praecessit,  qnasi 
contractom  ex  sangoinemqiie  oeces- 
sario  accepissent.  Sed  jam  ex  £nnio 
veteres  etiam  saogneo  dixisse  con- 
stat,  a  qno,  nt  multa,  hoc  vocabnlum 
etiam  transsnmpsit  Lncretius.  Utitor 
eo  etiam  Cato  de  habitn.  Preig, 

861  EtnervoeaUenigeniaexpartibuM 
esee]  Qnia  constant  ex  iis  rebns  qui- 
bns  aluntur  et  augescoot.  At  ea, 
qoibns  alimur  et  angemnr,  ooo  soot 
ejosdem  generis,  neqoe  similibos  io- 
ter  se  partibos  coostant.  Lamb.  Honc 
versom  molti  Codd.  noo  agooscnot, 
qood  librariornm  negUgeotisB  impu- 
tandnm  est,  illnm  enim  sibi  vendi- 
cat  Locret.  Creeck.  Deesse  huoc 
versom  io  omoibos  Mss.  mooeot  hic 
etiam  marginalia  oostra:  qonm  ta- 
meo  omnino  hic  requirator ;  nec  oon 
elegaotiam  ac  morem  Locretii  refe- 
rat.  qoom  dicit  nobis  veoas  ex  alieoi- 
geois  partibus  esse.  Id  geoos  vo^- 
Korra  amat  Locret.  vid.  vs.  917.  et  sic 
passim.  Preig, 

862  J^ne]  Nota,  ot  apod  Plaotom 
et  Tereotiom,  pro  <  si  aotem,'  vel, 
'  sique :'  quod  ob  senteDtiam  ootao- 
dum  fuit.  Fab. 


Delpk,  tt  Var.  Ctas. 


Jjucret. 


3  T 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1036 


VOTM  VARIORUM   IN 


86ft  Emi^tfe.']  Marg.  nMtn:  £»- 
Hif  confbiiioDe  seu  conflfttione  diw 
mm  litteranim  in  bwud  non  iasolitft. 
Prtig. 

807  Vemaqm]  Qoidaoi  Teteres : 
mUfme,  Hinc  Mamllos:  mmii^. 
Portaste  non  male.  Gjf.  8te  legen* 
dnm,  noD,  nt  habent  qnidam  VBlsatl, 
nertfU  itmieqfu:  qaamTia  Tnmebns 
alitertentiat.  8icenim«cipra,*8rire 
licet,  nobis  venas,  et  tangnen,  et  et- 
ta,'  dec.  lamb.  AHi  legnnt  mmeque : 
at  qnit  non  Tidet  ex  ts.  860.  vfida^M 
retinendnm?  Cree^  Tnm.  Adv.  19. 
15*  emiUque.  Preig. 

WSPrttt€retiqiiammfm€Urra,ifc'] 
Bit  VB».  6.  eostra  AMxagoram  aez- 
tumproponitnrargnmentnm:  Siom- 
Bia  qnsB  e  tem  orinntvr  in  terra  la- 
tnerivty  necette  est  nt  terra  conetet 
e  rebns  dltttmilibns,  qnoniam  corpe- 
r»  distimllin  e  territ  orinntnr.  Urget- 
qne  intnper,  Si  flamma,  fnmnt^  et  d- 
ait,  qnm  tmt  ret  inter  se  dlttlmilety 
in  lignit  tint,  tnm  Ugna  e  rebm  dittl- 
mUibat  compeni;  ideoqne  nnllam 
ctte  hommemeriam.  Cre^ 

860  SitmtmUrm]  I.e.Siinter- 
rm  latehant  prinaqnam  crescereDt, 
eigo  terra  ipta  ex  alienigenit  coo- 
ttabity  qwe  (alieaigena)  e  territ  ex- 
orinatar.  F«6. 

Neeeem  eei]  Ea  eoim  omnia,  si  cnm 
UgBO  cemparentBri  alienigena  emni- 
BosBHt.  Fek^ 

870  QMKi  Itrnt  saMrhmlBr]  Qb« 
Blienigena  ex  terris  orinntnr.  Lamh. 

871  TrwufirUem]  TraBsier  timi- 
Uter  ad  alia.  Letmb. 

87t  Em  eiUmgeme  «DRtitfBB*} 
Nempe  flaBMsa,  fBmo>  ctnere.  £mB&» 
Post  hBBe  venom  ex  Glostemate  k- 
repteraBt  dao  vertnt^  Bt  et  tupra^ 
qni  absBDt  a  Tet.  Ubria.  G^»  Qnid 
tibi  cnm  isto  vertn :  ^  Ex  alienigeBia 
qBts  Ugnit  esorinntBr:'  volneritLam- 
biBBt,  tatia  mirari  neqneo.  ReUqni 
dBB :  *  PrstereB  tellnt  qBt»  corpora 
cnmqae  aUt  anget  £x  aUenigeDit  qnm 
Ugnit  exoriontor.'  qoot  repnesentat 


irapera  Ed.  Lond.  ia  var.  lect  'tm 
marg.nostris  etiam  comparent,  ted, 
pro  i^gBM,  ieme  habent :  qiiod  procnl 
dubioad  mcBtem  flibricat»riB  eat,  et 
illnd  qnod  Lncretins  dtxit  dBre  re- 
petlt.  Preig. 

074  Ejc  eli«^gf«Btt  fiue  ligme]  Que 
<  aUeBigena/  nempe  flamma,  fumns, 
cinisy  exoriuatar  e  Ugnis :  qBts  UgBB 
aUo  snnt  genere,  qoam  flamma,  fi* 
mnty  cinis.  Vertnm  qni  ia  Ubrit  vnU 
gatit  deincept  teqaebatBr,  «Prmter- 
ea  teUut,  qutt  eerp-  cemqne  al. 
aog.'  temere  iacBleatnm,  snttafi. 
Hmic  quoqne  vertnm,  *  Ex  aUenig»- 
nitqntB  lignit  exor.'  Thraao  dele»- 
dom  ceatety  hf9s  rfh  Xijpar.  Lmmk, 
Pott  hiinc  versam  iBserit  LamblnBay 
ExeUenigeme  qum  UgwU  exerum^: 
£t  eastigat  Oifaninm  qni  deleBdnm 
esse  censuit  At  dom  deleatur  Ute 
versus  Irascatur  Lambinus.  Cr0ec&. 

87;i  linqhihtr  kic  temne  fa<ttaBdi] 
Habet  (Inquit)  hoc  loco  latebram  A- 
oaxagoras,  In  quo  delitescat,  aempe 
id,  quod  dicit^res  omaeis  ia  omaibnt 
rebus  esse  misus  et  confaaaa:  aetf 
iUnd  unnm  apparere,  cnjas  plurB  stet 
mista,  et  in  prima  fronte  poaita* 
Lamh.  Propoi^  Anaxagorc  scate^ 
tiam,  eamqne  vtt.  22.  pretiDaa  iava- 
dit  Htec  vero  ABaxagorm  seateatlB 
io  hanc  modnm  ab  Aristotele  ex- 
prettaest:  •  Ret  et  apparere,  et  de- 
nominari  invicem  differeates  aiaBt^ 
ab  eo,  quod  ia  infiBitormB  nsistarB 
BMxime  aboadat :  dod  colm  eme  to- 
tum  pure  aut  album,  ant  Bigrum,ait 
dulce,  aut  caraem,  aut  ot ;  cn|Ba  an- 
tem  ampliiis  uimmqaodqne  babet,. 
eam  talit  rei  aaturam  videri.'  Sea- 
sus  est:  Camitaomine  ▼.  g.  naa  ette 
inteligeadam  nataram  timpUeeasy  se 
uniusnHxli,  sed  congeriem  plurium» 
imo  iaaumerabUlBm»  diversBnaa  par- 
ticukmm^  qute  hanc  corporia  speci- 
em,  qnam  dicfaaus  caraem,  tnm  faol* 
unt^  cum  major  qutedam  est  copia  U- 
laram  parUcnlarum^  qasR  ad  takaa 
speciem  exbUMadam  idooem  tunt^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LIJGRBTII   OARl    OR   RBRUM    NAT.   LIB.   I.      1Q27 


^awm  cttteratiiiii  qMnuneanqae  qac 
tob  UIU  delitesccnte»  ipsis  conce- 
tfantfomam  et  noaen:  feeta  antem 
exfolBtioiie  translationeqne  eanm- 
dem  partlmn  in  aliaoi  eongerleniy 
tn»  particnla?  cameo  enm  cttteria 
defitesceiites  et  nomen  et  formam  si- 
nilHer  concedant  alHs,  qnamm  oopia 
major  fberit,  et  species  yisibilior: 
Aihrersnfl  vs.  8M.  olgicit  Laeretias, 
qaod  sl  b»e  Tera  easet  sententia,  tnm 
in  detritione  frngom,  berbamm,  et 
sbQiMnm,  oporteret  aliqaaiido  appa- 
rerespedem  sangninis,  lactis,  alia- 
ronive  id  ^enns  remm,  ttt,  Oassen- 
das.  Cretek. 

Pwgme&pid]  Id  qnod  seqnitnr,  ot 
OBtnilMts  rebns  res  omnes  ImmixtK 
sint.  Fei. 

876  SiU  SMintt]  Sapponit,  nee  satis 
jirobat.  Fab, 

878  PktrU]  Sic  leg endnm :  sie  enlm 
loqoebantiir  Teteres.  Ter.  Adelpb.l. 
S.  44.  '  Te  plnria  In  bac  re  peccare 
estendam.'  Idem  Phorm.  4.  8.  6. 
^malta  advenlenti,  ut  fit,  nova  bie 
eomplnrla.'  Cato  Orifin.  lib.  2.  *  Fa- 
na  boc  loco  complnria.'  M.  Tall. 
Frotag.  *  €!onfirmMidi  genera  com- 
plaria.'  Qaln  A.  OeHins  testimonio 
vetemm  conirmat,  pluria  et  comphi* 
ria  potins  eaee  dicendum,  qnam  pln- 
ra  et  eomplnra.  JLcmfr.  SicVeteres, 
nt  *  complnria  '  apnd  Terentinm. 
Valeant  B.  et  Nard.  cnm  sao  pfortimi. 
Greeeh. 

VmmiH  Series  Terbomm,  Cajns 
mfaLta  sint  plura,  olhwaf  n^dfmf 
9ktim  ryyx^»  nnnm,  pm  nnicnm.  £- 
meiida  locnm  OYidll  lib.  a.  Trist. 
*  Cormit  bmc  igitnr  Mnsis  accopta  snb 
nno,  Sed  non  exigno,  crimine  lapsa 
donras.'  Legendom  est,  Si  ntm  «sri- 
gU9,  Sentns  enim  hic  esse  debet :  8i 
graTe  peccatnm  menm  est,  qoo  ftmi- 
ManostraMnsis  accepta  corrait,  11- 
Ind  saltem  nnieam  est ;  si  qnid  gm- 
Titer  deKqni,  id  semel  fecl  non  pln- 
riea .  Fod. 

881  Jlfiimlns]  Qnidam  Hbri  manwcr. 


habent  mlnndt.  rMinads' anten  (nt 
eohaereat  cum  ▼oee  'saxi')  inter- 
pretor,  dori,  rigidL  tralatio  est  in 
ono  cod.  mannscr.  legitnr  minact,  nt 
eonjnngatnr  enm  Toee  ^robom:'  in 
quo  inest  etiam  tralatlo.  In  qnibns- 
dam  impressis,  Pntgesquoque  empe  mi- 
natas:  atqne  ita  habet  codez  Memm. 
eamqoe  pnto  esse  rectam  scriptumm. 
Umb.  Minari  B.  Nard.  Mhuune, 
Creecb.  Totum  locum  ez  optimis 
Mss.  itn  pnto  esse  legendnm  :  fnofne 
mpe  mtnact  Robore  quem  in  etudjr.ffe, 
hic  enlm  Mn '  et  <  franguntnr '  debet 
jnngi,  pro  infringnntnr,  qnalia  multa 
in  poeta  hoc  He»,  Marg.  nostra 
mimid,  astipnlantibas  Tariis  lecttoni*- 
bus  ed.  nnperm :  ut  sit  epitheton  ro- 
boris,  slm  saxi  molaris.  Qnod  qni- 
dem  non  ita  cootemnendnm  mlhi  ▼!- 
detnr.  Snpra  etiam  dizit:  ^minnci 
mnrmnm '  de  mnto.  SimiUa  forsan 
alihi  de  rebna  aUis ;  qnse  Jam  non 
snccnrmnt.  Certe  *  frages  arinutas' 
fmmentum  appellare  debult.  At 
qno  exemplo  potuit  ?  Cnr  *  mlnutas  ^ 
Qnia  frangnntnr?  At  tum  potina 
dixisset:  dnm  m<nann<ar.  An  qnia 
ex  gmnis,  qn»  panra  snnt,  conatant  ^ 
AtTeroid  nlmls  otiosnm  atqne  super- 
vacanenm  est^  imo  prmter  nllam  m* 
tionem.  Transsnmptnm  procol  dn- 
bio  hoc  adjectiram  est,  at  in  promp- 
tnemt,  sed  inconsidemte  factnra  est^ 
ex  Tss.  889.  et  891.  Pari  faclnom  ac 
•npra  vs.  816.  ad  Tocem  ^  mlsta'  roo- 
nitnm  a  me  est.  Preig. 

888  fVwi^milKf]  Marg.  nostm  im 
frtmgMMtitr.  Qnid  sl  ergo  isu  con- 
jnngamus;  nt  fint  Terbnm  ^infran- 
gnntnr'  pro  infringnntnr.  Vldeqn» 
ex  Vossii  ad  Catnll.  obs.  snp.  ad  vs. 
71.  notavimns.  Preig. 

888  SmgithtU]  Qnia  ex  fragibns 
gignitnr  sangnis  in  eorpom  hnmano. 
Lamh, 

Aut  tiHqM  mtira]  Noo  dnbito, 
qnin  hsec  verlssima  scriptum,  etsi  in 
Hbris  sit :  noetro  qus  e&rpere,  Mendo 
caof am  dedit  nesfm.  AUqmdK.prm- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1028 


NQTiE   VARIORUM    IN 


terfraget.  Gif.  Auialkm.  Aat  alio- 
rum,  signaiD  subintellig.  qnm  in  nos- 
tro  corpore  aluntur,  verbi  gratia,  ve- 
narum,  nervonim,  ossium,  altatm,  i.  e. 
aliorum.  Sic  eitse  legendam  ratio  et 
Teritas  advincunt.  Hoc  enim  seatit 
Lacretius :  Si  verum  esset  qaod  Anax- 
agoras  sibi  siirait :  conveniebati  fru- 
ges  quoque  minutas,  cum  moluntur, 
signum  sanguinis  raittere,  aut  alla* 
rum  remm,  qu»  in  nostro  corpore 
aluntur,  verbi  gratia,  nervorum,  ve- 
oarumy  ossiom,  &c.  Quod  autem 
quidam  legentes  aut  aHquidf  ut  est 
in  libris  vulgatis^  et  nonnullis  roanu- 
•criptis,  subjiciunt,  Nottra  quo  cct» 
pora  aluntw,  modis  omnibns  ineptum 
est.  Conveniebat,  inquiunt  illi,  fru- 
ges  minutas,  aut  aliquid  praster  fra- 
ges,  quo  nostra  corpora  aluntar^  sig- 
oum  mltterc  sanguinis.  Falsum  pos- 
sent  enim  signnm  roittere  ossium,  aat 
oervorumy  ant  venanim^  et  cetera. 
Praeterea  illud  *  frnges  minutas/ 
Dlmis  longe  distat  ab  hoc  *  aut  ali- 
quid.'  Deinde  quod  in  'aliquid'  sal>- 
intelligunt,  prieter  frages,  fictam  ad 
libidinem  contra  usum  Latini  sermo- 
nis.  Postremo  versus  inconcinnus 
esty  *  nostra  quo  corpora  aluntur.' 
Quid  molta?  omnia  ipso  anctoredig- 
na,  Lucretio  indigna,  ratione  caren- 
tia,  atque  absurda.  Lamb,  Ceterarum 
rerum  quv,  Scc.  locum  bunc  optime 
restituit  Lambinus.  Fab.  Ita  optime 
restitnit  Lambinus :  et  solus  Nardius, 
ejusque  similes  amant  AUquid  nottra 
quo  corpora  aluntur:  Nec  alii  magis 
sapiunt,  qui  legunt  Aut  aUquid,  noo- 
iro  in  qua  corpore  abintw.  Creech. 
Marg.  nostra :  oUquidf  quod  et  Var. 
Lect.  AoglicaB  ed.  referunt.  Unde 
vere,  et  recte  viri  docti  restitaerunt, 
aUquidynoBtra  quo  corpora  aUtntur:  quod 
procul  dabio  immutatum  fuit  ab  iis, 
qui  ncscirent  posteriorem  syllabam 
in  '  nostra'  prodnci  hic  posse.  Quid 
autem  tam  durum,  qnam  :  '  sangui- 
uit,  aut  aJium  ?'  pro  aut  aliarum  re- 
rum.    Deinde,  qnaenam  illa  tandem 


snnt,  *  nostro  qase  corpore  alontor  ^ 
Preig. 

884  Quom  ioptdt  Utpidem  ter.]  H»c 
seriptora  probabilis  est^  sive '  iapidi' 
sit  dandi  casas,  sive  septimi  pro  ia- 
pide»  ot  '  colii '  pro  coile,  '  cootagi' 
pro  contagCi  et  simil.  apud  hooc 
scriptorem.  Lamb.  Lapidi  hpidem. 
Quidam  libri :  kpidem  in  hpidenu  Gif. 
Cum  iopc^t  kpidem,  ifc.  Primos  ego, 
oi  fallor,  oioneOy  versom  booc  adal- 
terioum  essey  atque  adeo  hioc  eji- 
cieodum.  Nihii  eoira  aliod  io  eo  ett 
quam  qood  io  versu  superiore  iectum 
fuit :  *  Robore  cum  saxi  fraogaotory 
mittere  sigonm  Saoguinis.'  liiud  au- 
tem  *  maoare  cruorem/  ooooe  idera 
est  cam  rf  *  mittere  sigoum  saogui- 
ois  V  Sed  oode  oatam  putem,  si  ro- 
gety  dicam,  ex  glosseroate  sciiicef, 
aut  aliquo  coosiuiili  ioco,  qai  ad  oram 
iibri  adscriptus  a  studioso  lectore 
fuerat  ad  illa  verba  [*  Rot>ore  cora 
sazi  fraoguotur/]  poterat  quidem 
baoc  Virgiiii  imitatiooem  significaste, 
Mn.  1. 189.  '  £t  torrere  paraot  flam- 
mis  et  FRAHGEKB  SAXo/  qoi  locos 
luud  dubie  ex  hoc  Lucretiaoo  expres- 
sus  est:  sed  maluit  addere  iliom 
Plauti  ex  Asiuaria  1. 1.  IG.  '  Nom 
me  iliuc  ducis  ubi  lapis  i.apidxm 
TERIT  i*  I.  e.  in  pittriouiu.  Fab.  Cum 
Uipidem  lapidi  terimuM.  Hunc  versum 
ejicieodum  esse  mooet  Fak>er,  quo- 
oiam  oihil  in  eo  est,  qaod  in  priori 
vertu  <  Robore  cum  saxi  fraiiguotnr, 
mittere  signum  Sanguinis'  ooo  legi- 
tur.  Turoebus  tuetur,  et  docetio- 
telligeodum  esse  de  qoodam  oioiendi 
genere,  in  quo  '  iapis  iapidem  terit,' 
ot  est  apod  Plautumy  Asio.  1. 1. 16. 
'  Num  me  illuc  ducis  ubi  lapis  lapi- 
dem  terit?'  Aliquaodo  putavit  Lam- 
bious  ferri  ooo  posse  lectionem  voi* 
gatam  Manare  eruarem  (quamobrem 
eoim  cooveoiebat  ex  lapidibas  collisis 
et  contritis  crnorem  maoare)  iegeo- 
dumque  este  Manare  calorem^  i.  e.- 
iguem  seu  fiammam,  ut  sit  bic  Lucte- 
tii  teosus,  Conveuiebat,si  Aoaxagone 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARI   DB  RBRUM   NAT.   LIB. 


1029 


siententift  wertt.  esset,  ex  lapidibns  in- 
ter  se  contritis  calorem,  i.  e.  ignem 
maBare.  H«c  ille.  Quasi  ex  lapi- 
dibas  contritis  scintillse  non  exiliant: 
cjiciator  igitur  hic  versns  tam  impor- 
tanns  et  inntilis,  ne  forsan  aliqni, 
qnod  jam  Fayns  fedt,  cx  co  concln- 
derent  Lncretinm  docuisse,  corporft 
nostra  saxis  et  lapidibns  nntriri. 
Interpres  tali  fercnlo  dignissimns. 
Creeeh,  Cum  lapidi,  Vide  Var.  Lect. 
Exterminavit  (et  qnidemrecte)  Fa- 
ber,  defendit  Tnrneb.  Adv.  5.  24. 
Vossius  pater  testatnr  in  snis  mem- 
branis  scriptam  Cum  Upidi  in  lapidem 
L  m,  e,  in  addendis  ad  c.  12.  lib.  2. 
de  Anal.  Hac,  Cwn  lapidiy  tfc,  De- 
lendiim  hnnc  versum  monet  margina- 
li.^  noster  annotator.  Recte,  ut  opi* 
nor :  est  enim  krpo<rZi6ywTos'  nec  fa- 
rit  ad  Rhombum.  glossema  tantnro  et 
mareinalis  annotatio  partim  ad  id, 
qnod  dixit  poeta,  «Mittere  signum 
ffaogiiinis ;'  partim  ad  id  qiiod  de 
'frngibns  robore  saxi  frangendis' 
dixit  Caeternm  pro  terimtu  corrupte 
qnidam  liber  Ms.  Voss.  teneimu.  Pro 
eruorem^eivarum  vocem  nihili  habebat. 
Preig, 

Cruorem']  Pntabam  ferri  non  posse 
haoc  lectionem  vulgatam,  manarecm» 
orem:  (quam  ob  rem  enim  convenie- 
bat  ex  lapidibns  inter  se  collisis  et 
rontritis  crnorem  manare  ?)  Legen- 
dnmque  esiie,  manttre  eaiorem ;  i.  e. 
ignero,  sen  flammam :  nt  sit  hic  Ln- 
cretii  sensns ;  Conveniebat,  si  Anax- 
agors  sententiaveraesset,  ex  lapidi- 
bus  inter  se  contritis  calorem,  i.  e. 
ignem,  manare :  sed  Tumeb.  cni  aa- 
scntior,  reeeptam  iectionem  retinet, 
et  ait,  verba  illa,  *  Cnm  lapidi  lapi- 
dem  terimns.'  intelligenda  esse  de 
quodara  molendi  genere,  in  qno  '  la- 
pis  lapidem  terit;'  ut  est  apnd  Plant. 
Asiaar.  *  Num  me  illiic  ducis,  nbi  la- 
pisiapidem  terit  ?*  ut  sit  hapc  sen- 
tentia :  eonveniebat,  ex  frugibns, 
cam  eae  hipidibus  duobns  et  molis 
eontritis  moluntur,  crnorera   effnse 


efflnere.  Cnm  antera  ita  semper  edi^ 
derim,  qnidam  barbams  calumniatur 
me  edidisse,  '  manare  calorem,'  ez 
eo,  qnod  in  erratorum  emendationi- 
bus  scriptnm  fuerat,  manare  ealorem : 
qnod  errore  librarii  factum  est,  qni 
initio  ediderat  manare  ealorem,  pro 
manare  emorem,  meo  injussn :  statim 
autem  suo  errore  cognito,  in  omnibns 
exemplis  manare  entorem  restitnerat, 
qnod  nescieos  jasseram  in  erratornra 
numemm  hoc  referri:  quod  fecit : 
idque  perverse.  Nam  cum  esset  in 
contextn  numare  eruorem,  recte  :  ille 
inter  erratomm  emeDdationes  posnit, 
manare  eaUrem,  Lamb.  Cmorem,  Ita 
omnes  libri.  Male  ergo  Lambinns : 
caiorem,  Oif. 

886  Laticee]  Aquas.  obiter  aperia- 
mos  locum  apnd  Paplninm  Sylv.  4. 
7. 17.  nondnm  satis  obvium :  ubi  Do- 
mitins  culpa  tamen  niendosi  codicit, 
foedissime  eat  lapsus.  *  Ecce,'  in- 
qnit,  '  me  natum  propiore  terra  Non 
tamen  portv  retinent  amcEDo  Desidea 
Bais,  laticenve  netns  Hectoris  aro» 
nis.'  Scribendnm  ex  priscis  exempla^ 
ribus,  Uticenve  notue  Hectoris  amdt: 
et  intelligit  se  nnlla  nec  Baianim 
aec  Miseni  teneri  volnptiiica  amceni* 
tate.  Scimusetiam  Misennm  in  Cam- 
paniavooatnm  a  Miseno  illo  Maro- 
Diano  illic  sepnlto  :  qni  fuit  Hectorii 
liticen,boc  est,  litunm,retortam  vide- 
licet  tubam,  inflabat ;  de  quo  Maro 
sexto  Mxk,  (nnde  haec  Statium  de« 
scripsisse  aut  colorasse  contenderim) 
vs.  167.  '  £t  litno  pngnas  insignia 
obibat  et  basta.'  PnM.  Laliceedvleie, 
Latici»  duiciSy  male.  G^.  Et  latieee. 
Sic  legendum  :  et  ita  babent  tres  li- 
bri  mannscripti :  quibuscum  consen- 
tiunt  lib.  Paris.  Veneti  antiq.  Vice- 
tioi,  *  eonsimili  ratione'(ioqnit)  <  con- 
veniebat,  herbas,'  qnibns  pascontnr 
pecndes  :  ct  latices,  i.  e.  aqua»,  quaa 
potant,  gnttas  dulceis,  et  lactei  sapo- 
ris,  mittere.  Lamb,  Et  laiieis.  La» 
tieea  ex  Codd.  Lambinus,  convenie- 
bat  enimlatice»,  i.  e.  aqnas  qnat  po- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1030 


NOTA   VABIORiJM  IN 


tant  gnttas  dutces,  et  lactei  taporia 
■littere.  Haec  ilie.  Aiii  LaiieiB 
<UUce$  gtdtaa  legant :  nec  repagna. 
Citech, 

887  Lamgtrm]  Corrige  kmigtrQ^  et 
jonge  cnni  *  al>ere/  sentn  fenne  tali : 
8i  in  corporibes  OBinia  snnt  confuaa, 
timol  decetMt  herbat  imttere  gnttat 
kcteaty  non  dittimiles  iliity  qaat  ex 
abere  tnot  iaoigero.  Fin$,  QuaU 
mnt  ubera  lMeti$*  Qaidam  iibri :  qm^ 
lef.  In  qaibnsdaro :  ubere,  Oif.  8i- 
■lili  tapore  qnali  sepore  est  lac  ovile* 
mbera  U€tie,  ue*  lac :  lamgera,  i.  e. 
orlt,  tea  ovi.  Hanc  locam  rettitai « 
tribat  codicibat  manascr.  adjatas, 
qaoram  in  doobas  scriptaa  reperiy 
quaUtmUubere:  io  tertiOy^ltft  emU 
mbera.  idem  Locret.  2.  870.  '  Ad  sna 
qaisqoe  fere  decarront  nbera  lactis.' 
sic  Varro  Tithono  v^  tV*^»  ^*^^^ 

*  mammam  lactit.'  Lamb.  Ovit  lac 
iptam.  Nam  t^  ober  copiam  tignifi- 
caty  *  divitit  aber  agri/  et  'abere  gle- 
bas,'  Virgil.  Notam  ett,  eieapdLpQ^fiie. 
Ita  Enniat,  p.  16.  *  Doldfer»  fici 
lactantet  abere  toto.'  Ubi  legendnm 
eatf  loctailtf.  Varro  etiam,  nti  apod 
Noidom  legitury  dtxit '  mammam  lac- 
tit.'  *  Ac  mammam  laetit  tugentem 
paacere  papam/  at>i  in  qoibatdam 
eodidbot  ■mle  legitur  eargenUm, 
Fab.  Qoidam :  MHUre^  hmigera  qtm- 
U  amd  mbere  laetii,  quibat  tatit  tim- 
plex  ridetar  otte  interpretatio,  Her- 
bat  ktk  debere  mittere  baniorem  ai- 
mllem  iiii,  qoem  lanigene  pecudea 
al>ere  lactla  cootinent,  id  ett,  lacti, 
qiUMl  es  aberibot  toit  illae  emittunt. 
Vernm  longe  prasttat  altera  lectio» 
'  Lanigerum '  qooqae,  tubhitellecto 
arietis  vocabolo,  diiit  Ov.  Met.  7. 
81S»  '  Protinot  innumeris  effoetns 
laniger  annit  Attrabitur.'  Hao,  Var- 
ro  *mammat  lactis'  disit  i.  e.  hw. 
Noster  lib.  9.  870.  eadem  vertaa 
claiwala,  aed  absque  tali  metonjrmia 
ntitur.    Preig^ 

888  SdUeet  d]  Ut  tnpra  vt.  889. 

*  aciHcet  et  niti  jiot.'  hif.  vt.  900.  *  tci- 


licct  et  Ijgnis  non  ett  taiiNB/  A€* 
Preig, 

Friatie]  Tritit,  communitit.  <  Frt- 
are '  tigoificat  digitit  terere  et  di»- 
pulverare :  verbom  ett  Plinlo  toga- 
torum  eradltltsimo  peenliare.  Com- 
posita  affrio,  et  hifrio,  et  friabile: 
qua  dictione  Plmins  qaoqne  otitor 
lib.  88.  Ptm. 

890  /a  terrie  UUiiare']  Margtnalis 
apnd  nos  annotatio  Bls.  habet:  ta 
terravi,  quod  et  VomIo  Ed.  nopera 
Lond.  acceptom  refert.  Fortasse 
scripsit  Lucretius :  Diepertita  ta  ter» 
rievi  UgUtare  mimite,  «dispertiu  vi/ 
i.  e.  copia. '  minute '  antera  *  disper- 
tita/  i.  e.  pauxilUt  atque  minntisher- 
bit,  fmgibns,  frondibut.  Legi  etiam 
potest:  diipertita  ti  im  terris^  9fe, 
Preig. 

Mhmte]  Repete  iath  «Nyovy '  dece- 
bat.'    Fab. 

892  Pnrfraeta}  In  prima  fronte, 
et  in  summo  quasi  cortice  fracta. 
£x  quo  praefracti  dicuntnr  per  trana- 
lationem  duri,  contumacesy  pervtca- 
ces.  Cic.  Offic.  8.  '  Cato  nimis  prte- 
fracte  videbatnr  mihi  terariam  defen- 
dere.'  Lamb.  Cum  prctfracta fmtai, 
Leviter  et  in  snmmo  cortice  Iraeta, 
stricta.    Fab, 

Mi«atmi]  Decebat  scUicet,  qnod 
sezto  snperiori  versn  occnrrii.  Fab, 

896  Multi  modts]  I.  e.  maltis  modis: 
vel  multimodit  una  vox  est,  et  coh»- 
ret  cnm  voce  *  rebnt,'  Tersu  proxi- 
mo/ multiroodis  in  rebus.'  *Mn1ti' 
modis '  autem  pro  multis  modis  osni^ 
patnro  esse  a  veteribns  tettatnr  M. 
Tull.  in  Perf.  Orat.  *  Sed  qnid  ego 
vocaleis  ?  sine  vocalibot  saepe  brevi- 
tatis  causa  cootrahebanty  ut  dicereat 
mnlti*  modis,  vas'  argenteis,  passi' 
crinibus,  tecti'  fractis.'  I411116.  Dnos 
hosce  versus  aliunde  hnc  tnsnalatos 
arbitror,(namaIibi  plns  semel  legno- 
tur,)  atque  adeo  toUendoa.  Alioqai 
diccndum  fuerat  non  debent,  sed  df- 
bere,  Fab.  Verum  Semma  wmiti  m^ 
Hs,  4>c.]  Duos  hosce  vertns  aUiiada 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  CARI   DB   RBRUM    NAT.    LIB.   I.       1031 


kme  tranakilot  «rbitfor,  dm  alibi 
phu  seinel  lefontar)  atqae  ideo  tol- 
leadot.  Alioqaiiioo  diceodam  fae- 
rat  tfeftmi  sed  dtUrt:  Faber.  8«pe 
legoatur :  ntiaam  indicasset  I  £t  ista 
de  debere  et  debeni  seoteDtia  atroz 
prolecto  et  trucnienta  est,  et  qne 
plurinios  Locretii  versai  jugnlaret. 
Creeek. 

897  Ai  «cpe  in  magni»]  Occupatio 
ctty  per  quam  adTertarinm  ita  facit 
ditpalantem  atqoe  argnmentantem : 
Qnm  ex   rebiu  ezprinMmtnr^  atqne 
eliciantary  ea  in  iliis  insunt.    Igois 
tx  arboribuft  ioter  ae  colliaiB  et  con- 
ftclii  elicitur :  ergo  ignis  in  arbori- 
hn  inclosiis   latet.    Etiam   fatetur 
Thncydides  lib.  2.  incendtnm  oriri  in 
iU?it,  ftoa  sponte  arboribas  ioflam- 
natls  ex  conflictn,  his  verbis :  'HSf 
yiif  h  ipew  I^Af  rpt^ewra  W  h»i^ 
m^  eMff^  kri^  rmvrofJrtv  irv/>  KtA  ^hl- 
7«  ktf  eirw  AyfRi.  i.  e. '  Jaoi  eniro  io 
Aoatibas  siWa  a  ventis  in  sese  coo- 
triiiy  sponte  aaa  ex  se  ignem  et  flam- 
Bem  sarsnm  ealulit.'  Lajii6.   At  i«pe 
^mgm  fU  wmMM».    Objectio  est: 
At  snpe  fit  nt  ojl  crebro  attritn  caoo* 
^na  arbomm  anbito  ineeodio  con- 
flagreot ;  ergo  ignis  io  ligno  esl.  Pe- 
tiUim  ex  Thncydide  exemplnm  no- 
tissimam  est,  cui  addam  et  illos  ver- 
iot  qoi  apnd  Maoilinm  legantnrt  lib. 
^*  P*C*  27.  qnamqaaro  ab  opioiooe 
fpicari  diversns  abit :  *  8not  aatem 
<«nctis  pemsixti  partibos  igaesy  Qai 
giafidas  babitaot  fabricantes  fnlmi- 
aa  nabes,  £t  peoetraot  lerras,  i£t- 
aamqae  imitaotnr  Olympo,  Etcali- 
^  reddant  ipsis  io  footibtts  oodasy 
Ac  sUiee  io  dara,  viridique  in  cortice 
•edem  Inveniuoty  com  silva  sibi  col- 
^  cremator.'    Sed  io  tertio  legi 
'■>*U«n,  €Um9¥4imitemtmr0^mptm; 
^t^  ex  VirgUio  adumbralina  sdmna. 
^oft.  Atmpe  m  wmgfdi^i^.    Propo- 
•itf  solvttqiie  vss.  10.  quod  Aoaxago- 
^  nrgebat  ad  probaodum  omoia  io 
^■niibas  esse,  alqne  ndeo  omnia  ge- 
fnA  ex  omaibas.    ExetnpfaMO,  viz. 


ignis,  qoi  latere  debeat  in  arboribos 
collisione  vehementi  ignesceottbos. 
Respoodet  Locretius,  Noo  igoem 
qoidem  esse  io  arbore  ipsa,  sed  tameo 
semina  ignis  seo  molecolas  atomomm, 
qosB  certa  ac  oova  ratiooe  dispositm 
speciem  igois  exhibeaot :  oam  alio- 
quin  si  igois  acto  et  revera  io  sylvis 
forety  is  hand  dobie  soas  vires  passim 
o^teotaret.  Creeek»  Arberibmf  ift, 
Ita  et  vs.  1005.  *  Et  raaMsa  tamen 
cum  veotis  polsa  vaciUaos  ^stoat  io 
ramos  iflciunbeiis  arboris  ariM>r.  £x- 
primitur  validis  extritos  viribas  Ig- 
ois.*  Soeton.  io  Tib.  c  6.  de  ipso : 
'  Digredieos  iode  itinere  ooctoroo, 
discrimea  vitsp  adul :  flammarepeote 
e  syWis  uodique  exorta,  adeoqne  om« 
neni  comitatum  circumplexa,  ot  Li- 
via^  pars  vestis  et  capilli  amburaren- 
tur.'    Hm8. 

000  Flmmma  ftdiermut  Jt0re  eeartt] 
Ita  ex  vet.  libris  scrlpM«  In  aliis: 
fiUeenmt  JUmmue  fidgm^  ossrfa.  In 
qoibosdam:  fmxvnmt^  male.  yWsi- 
noi^,  sc  arbores.  Gif.  Dmme  JwUe-' 
nmt  Jtmmmi  JUtre^  Hooe  locam  fa- 
teor  a  me  esse  pnetermissom,  qoi  in 
libris  voigatis  sic  legitnr:  Dtmee  /M- 
eenmtflmmmmjMlgere  oserlo»  qoem  ta- 
nien  in  codice  Bertiniano  et  Vati- 
cano  ita  ptane  scriptnm  TideraoL 
Sed  nescio  qoo  modo  fl^^  me  ratlo, 
com  praesertim  eoodem  oiihi  indica*- 
•et  Adr.  Toroebns  pancis  ante  qoam 
excedaret  e  vita  dlebus.  Sic  igitor 
legeodum,  nt  Ule  admoouit  ex  libris 
veleribos.  Flammai  flore  aotcM  tra- 
latio  est,  sic  Horatios  £p.  17.  U. 
dixit,  *Vireos  io  iEloa  flamma.'  et 
Homer.  cootra  U.  1. 212.  «A^  ¥^ 
pMfHf  i.  e.  ^  flaoima  exaroit.*  Uoa  de 
repluraiocommeotariisHorat.  Non 
dissimile  est  illod  ejosdem  Loeretii 
4.  452.  *  Bfasa  loceroarom  florentia 
lomioa  flammia.'  Immb>  FlanHnai 
flore.  "^Apdes  inqp^  ot  aiaotyHoflae- 
ricom  esty  profertorqoe  a  moltis  hic 
versos  ex  priocipe  poeta :  A^r^  ^irsl 
wvfhs  Mot  kwhrwT9f  wuAffwro  tk  fA^, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1032 


NOTiB  VARIORUM   IN 


^Sed  postqiuuii  ignit  iiofi  avolaTit, 
cemvit  antem  flarama/    Venim  id 
legere  me  apnd  Homernm  liaud  saoe 
meroioi ;  qnin  et  illam  vocero,  &t^- 
T«ro,    Homericam    esse    non    pnto. 
Acroteleutium  autem  iliud,  m^aro 
<i^\^,occurritIliad.Y.2a5.  Tamen 
hujus  metaptione  seraen  ett  in  alio 
Homeri  loco,  ut  notare  poteramus, 
ni  occupasset  Interpres;   idque  in 
voce  ifiapdt^ ;  qui  locus  le^tur,  Non 
11.  T.  ut  aiunt,  sed  II.  L  vers.  212. 
Ahrhp  Mi  Kwrk  vvp  iitdfi,  iroi  ^\^  ifM» 
pMfi,    Cui  et  locum  alium  addere 
possum,  Iliad.  Y.  228.    T^/uof  wvpieBX^ 
ifMpoiafwrOf  wudiraro  M  ^^.    Itaque 
qui  magis  roemoriosi  erunt,  versum 
illum,  ubi  Mos  wvp6s  visitur,  quaeri- 
tabunt ;  aliorum  enim  scrinia  compi- 
lare  meura  non  est ;  hoc  addam  tan- 
tum,  Scio  ego  illustrem  esse  et  lucu- 
lentam    metaphoram,    irvpl6s    MoSf 
'  flammai  flos/  Ste.  tamen  meminisse 
non  abs  re  fuerat  in  vulgatis  codici- 
bus  legi,  Dofuc  /MltmuU  flamnuB  fuh 
gorecooTio,  Addoamplius,&«<fofquan« 
doque  nil  esse  aliud  praster  colorem 
vividiusculum.    Solon  apud   Dioge- 
nem  Laertium,  ^aarX  U  ri»ts  9n  ttoviult 
^as  kurrhf  6  Kpourot  «orroSanrws,  ical 
KofHcas  cif  T^  Bpdi^oVf  liprro  airrhv  cf  ri 
04aiM  itdJJao¥  r^iaraif  6  ^  aXorrpv^rof 
•htf  ^atrum^ty  irol  ratAs'  ^uc^  yiip 
if9H  Kotdtrfntirrai,  ircd  fwpt^  KaXXioH. 
*  Aiunt  quidaro,  CnBsuro,  quum  se 
exquisltissimo   oroninro   ornamento- 
rum  genere  composnisset,  sublimique 
in  solio  sederet,  interrogasse  enm, 
an  pulcbrius  unquam  spectaculum  vi- 
disset,  illumque  dixisse,  gallos  galli- 
naceosy  pbasianos,  atque  pavones ;  na- 
turali  eos  nitore  et  incredibili  specio- 
sitate   vestiri.'    Tale    aliquid   apud 
Platonem  et  Plutarcbum  legisse  vi- 
deor.    F(s6.   FtOsentni  flatamosfalgore 
eoorio.    Alii  Flammai  f^doeruni  igne 
coorio :  Alii  e  veteribus  Codd.  longe 
roelius,  Fuhenmi  flammaiflore  eoorio, 
Creech.    Sic  fere  edendnra  curavi- 
oius.    Mss.  Lamb.  aliosque  secuti,  et 


Creediiuro,  a  qno  tamen  mipera  Lon- 
dinensis  editiorecedit,et  ex  Pii  cod^. 
antiq.  volgatam  olim  lectionem  rev»- 
cavit:>lafiiiiueyk(gortf.    Vid.  Tumeb. 
lib.  6.  Adv.  cap.  14.  cs»terum  remip- 
sam  5.  1005.  exponit  Lncretiua  hia 
versibus :  '  £t  ramosa  tamen  qoara 
ventis  pulsa  vaciilans  ^toat  in  ra- 
mos  tncumbens  arboris  arbor ;  Expri- 
mitur  validis  extritns  viribns  ignis: 
£t  micat  interdom  flammai  fervidot 
ardor,  Mutua  dum  inter  se  rani  stir- 
pesque  terontnr.'    Com.  Sererus  ta 
JEinh  pag.  m.  42.    *  Hand  aliier, 
quam  cum  prono  jacuere  snb  anstro, 
Aut  Aquilone  freraunt  sylvse,  snot 
brachia  nodo  Implicttae,  baec  serpont 
junrtis  incendia  ramis.*  ubi  vid.  Sca- 
lig.  Qnibus  adde  Senec  Nat.  QuaesC 
2.  22.  Plin.  16.  40.    Vitruvins  qM- 
que :    *  Interea,  inqnit,  qoodam  in 
loco  ab  tempestatibus  et  Tentis  deo- 
ss  crebritatibus  arbores  agitats  et 
inter  se  terentes  raroos,  ignem  exei- 
tavemnt.'  Virg.2.  Oeorg.  ftlO.  idea 
innuere  videtur,  his  verbis:  *  Prseter- 
tin  si  tempestas  a  vertice  aylvis  In- 
cubuit,  gleroeratque  ferens  inoendia 
ventus.'  denique  et  Statins  6.  Theb. 
pag.  m.  262.    *  Non  grassaate  Bote 
citins  nocturna  peredit  FlamoMi  ne- 
mus.'    Pr<tg. 

001  Seilieei]  Respondens  Locretios 
concedit  adversario,  verom  esae,  ex 
arboribus  inter  se  collisis  flammaw 
excitari:  non  tamen  iocirco  in  arfoorl- 
bns  ignem  insitnm  esse :  sed  qoeMlam 
ignis  semina  inesse :  quse  nbi  teren- 
do  concurrerunt,  etcongregataaont, 
silvas  incendunt,  SciUcet  hoc  loco 
affirmat,  aut  coniprobat,  prohsde  ac 
si  ita  loquatur,  verum  esl  Hlud,  qood 
dicis,  neque  tamen,  ^c.  in  qnibos* 
dam  libris  legitnr,  SeUieet:  ai  osn 
eti,  Lamb.    Quidem  libri :  <tf.  Olf. 

002  Teremdo]  Junge  cnm  inferiori- 
bus:  et  expone  per  ramoram  attrl- 
tnm :  et  dum  terantur :  ot  ost  UM 
Maronianum  in  Bucolico  ludicro  vol- 
gatissimom,  £cl.  8.  71.    ^Frigidos 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  CARl    DB   RBRUM   NAT.   LIB.  I.       1038 


in  pratis  euituido  rninpitiir  angiiis.' 
Pha. 

905  Qmt  cum  cwfimxere]  Quidam 
lilnri  typis  impresdi  liabeot,  Qua  twn 
eum  Jbtxere:  qnidam,  Qum  cum  con- 
JUatere,  Lamb. 

904  Fadai  Iliod  /acta  cnm  Lond. 
Var.  Lect.  tom  et  nostra  margi- 
nalia  soppeditaot.  Optime,  ot  opi« 
nor.  Nam  factam  flammam  et  se- 
nina  ardoris  seo  flammse  sic  dis- 
tingnere  debuit ;  semina  flamiiiae 
flont,  nnde  flamma  creari  debet,  non- 
dmn  BanMna  ipsa,  h.  e.  flamma  jam 
facta  ejns  ignis  naturam  indnernnt. 
Preig. 

906  Confteereni]  Depopnlarentnr, 
prosternerent.  Similiter  Lactantius 
Hb.  2.  Div.  Inst.  '  Ignis  quidem  per- 
mbceri  cum  aqua  non  potest :  quia 
sniit  ntraqne  inimica:  etsi  comminns 
venerit  alterutrum  quod  superavit 
conficiat  altenm  necesse  est.'  Unde 
'  confectores  ferarnm  *  vocati :  quos 
bestiarios  appellaot.  Pius. 

Vulgo]  Passim,  indiscriminatim.  5. 
9S0.  ^Volgivago  vitam  dncebant  more 
feramm/  Pius, 

907  Jamne  videe  t^ur,  ^c.]  Hsec 
hnjns  loci  sententia  est :  Jamne  igi. 
tnr  perspicnnro  est  id,  qnod  paullo 
ante  dixi,  mnlta  in  rebns  commnnia 
rernm  primordia,  qns  alio  atqne  allo 
ordine  locata,  et  aliter  atque  aliter 
mola,  res  dissimileis  ex  se  creant? 
Id  ostendit  a  similitudine  litterarum, 
qnam  et  saepe  alibi  usurpat.  Utitnr 
item  hoc  eodem  versus  principio,  aliis 
locis,  nt  2.  277.  '  Jamne  vides  igitnr, 
qnaroqnam  vis  extima  multos/  &c, 
et  eodem  lib.  vs.  882.  hanc  eandem 
senteutiam  iterat,  iisdem  paene  versi- 
bus :  *  Jamne  vides  igitnr  magni  pri- 
mordia  rerom  Referre  in  quaii  sint 
ordine  quaBque  locata?'  et  6.  562. 
'  Jamne  vides  igitor/  Scc,  Lamb,  Se- 
mina  mnlta  ignis  in  lignis  latere  sn- 
pra  aflirmaveraty  illa  antem  ligna  ista 
fion  consnmerei  qiiia  aliit  diverse 
fignren  seDiinibts  impedita  speciem 


formamqne  ignis  indnere  non  potne- 
mnt ;  et  inde  vss.  8.  snpra  positara 
Epicnri  tentejitlam  egregie  confir- 
mat :  Commonia  viz.  esse  multarnm 
reram  in  multis  rebnt  semina,  eadem 
principia  ccelnm,  terras,  mare,  omnla 
deniqne  constituere ;  ideo  autem  res 
diversas  esse  qnia  alla  semina  aliit 
diversR  flgurie  diverso  ordine  Jungnn- 
tur,  et  diversimode  moventnr,  nt  in 
vocibos  IJONA  et  ignis  communea 
sont  liters,  at  voces  ipse  snnt  diver- 
sae.  Creech, 

909  Coniineantur]  Alii  Coi^jungan" 
tur:  Contingantur  B.  Contignaniur, 
Creech.  Contineantur,  Marg.  nosti^ 
cot^ngantur,  quod  et  Variae  Lectionefl 
Edit.  Lond.  tanquam  ex  Fabri  Emen- 
dationibus  referont:  sed  in  iis  nns- 
piam  apparet.  Vnlgata  lectio  omni- 
no  vera  est  et  jam  snp.  vs,  718.  sic 
expressa.  Preig, 

911  Atque  eadem  pauUo  inter  $e  mu- 
tata]  Non  CRt  hoc  ita  accipiendnro, 
qiiasi  primordia  rerom  mutentury  sed 
ad  ordinis,  positur»,  motionis  mnta- 
tionem  referendnm:  quod  satit  de» 
claratur  ipso  loquendi  genere  ^  inter 
se  mutata:'  vel  intellige  primordia 
rerum  aliquantnm  inter  se  dissirailim 
ac  diversa:  nempe  aliis  in  alioram 
locnm  substitntis,  vel  aliis  adjectis. 
Lamb,  Non  respicit  snbstantiam  ip- 
sam ;  sed  ordinem,  situm,  &c.  Fab, 
Mutata,  Recte  Lambin.  ad  motora 
refert,  quod  mnltis  etiam  ezemplia 
deroonstrat  J.  Frc^.  Oronovins  Obs. 
lib.S.  c.  l.  Hav. 

912  Quo  pacto]  Qneroadmoduro:  sie 
8»pe  alihi :  ut  2. 800.  *  Pluma  colnm- 
baruni  quo  pacto  in  sole  videtur  :*  et 
snp.  vs.  85.  *  Aulide  qno  pacto  Trlo 
viai  virgiois  aram,'  &c.  Laiii6. 

Verba  quoque  ipta]  Arguroentatnr  a 
pari.  Mntatio  ant  diversa  positlo 
literaruro  res  plane  diversas  efficiunt 
iisdem  literis  manentibns,  nt,  amor, 
MORA,  ROMA.  vel  demptis  aut  additii, 
AX02,  4olor,  AK02,  reroedium,  KOI- 
N02,  commonis,  KAIN02,  novos,  Kfi- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1084 


NOTJS   VARIORUM  IN 


NOa,  iBuit,  KUN02,  ille,  XHN02, 
•iifleri«,  et  alift  Bexceota.  Fah, 

91^  Cum  Ugna  atque  igneu]  Qaem« 
Admodum  (inqnit)  cam  rei  disiimileSy 
nempe  lignam,  et  ignemy  pauUam 
motatit  literaram  elementis,  aliiB 
additis,  aliis  detractis,  diatiocta  voce 
notamas.  Lamb.  Sooita  ooa  valde 
distanti ;  atqoe  adeo  pauUolom  taa- 
tom  motatis  elementis.  PrHg, 

915  Demfue  jam  quacimpu^  4«.] 
Ultimom  argomentom  contra  Anax- 
•goram  sobjicit  ez  absordo  tss.  0. 
Seqoeretor  enim  lfjumi»Mptiea  ridentes, 
fleotesqne,  et  aUas  id  genos  coostitoi, 
nt  omoia  ez  simUibos  fieri  probare- 
tor.  CreeeL 

017  ComimiU  iialiira]  I.  e.  Homieo- 
meria  consinulibns  partibos,  seo  cob- 
aimiUum  partiam  priocipiis.  Lamb, 
Jlespicit  Anaxagor»  bomoiomeriam. 
Fab. 

918  Rerum]  AUquid  deesse  aot  in- 
Terti  snspicatar  Oassendus,  aot  certe 
particttlam  €i  interserendam  esse  post 
*  remm.*  AUa  Lambinos ;  et  Hi  dis- 
potent:  sitc  interponas  ei^  live  re- 
jidas,  eadem  est  argomenti  vis,  et 
^oi  nuUos  in  Locretio  hiatas  pati- 
t»Tf  Ule  est  nimis  eiegans,  et  moro- 
•os.  Creeck, 

919  Fiei  uH  rim  tremtdo]  Qoidam 
potaot,  inter  haac  versom  et  sope- 
riorem,  aliquot  versus  decsse:  ego 
AOB  poto.  Itaqae  hunc  locum  sic 
cxpUco:  Si  quis  existimabit,  nUiU 
eorom  que  ceinuntor  octtlis,  aUunde 
qoam  ex  principiis  consimiUbos  nasci 
posse,  hac  ratione  primordia  rerom 
peribont,  neqoe  jam  eront  primor- 
dia,  sed  res  concretSB,  et  genitaB,  at- 
qne  etiaro  aaimatsK,  et  rationis  parti- 
cipes.  Nam  cum  homines  nascuntnr 
ex  aUquibos  principiisy  et  cum  Udem 
interdum  cnchinnefltiir,  interdom  la- 
crymentor ;  fict,  ut  ea  priocipia,  ex 
quibus  bomines  constant,  cacbinnari 
qnoqne  et  lacrymari  possint.  quod 
erit  absurdiKMmam.  Lmb.  Ita  ab- 
ropte  sop.  1S3.  et  aUbi  sepe.  Gif. 


Redactio  ad  abtordam.  NihU  esihi 
rebos  creatis,  ex  Aoaxagorm  effiu», 
qood  ex  consimUi  aatnra  non  sit; 
itaqoe  cum  bomines  rideant,  iUod 
a  principiis  ridentibos  habeant  ne- 
cesse  est.  Id  aatem  ridicolnm :  Er- 
go.  Fab, 

Caehhmeni]  Cachinnos  toUaat*  Uti- 
tor  hoc  verbo  etiam  4.  1169.  *  Qoan 
famulse  looge  fogitaoty  fartiinqne 
cacliinnant.'  Lmnb, 

920  Genaeque]  Gense  ocnU  soot, 
aot  saltem  ea  pars  voltas  qum  snb 
ocolis  est  Ennins  p.  14S.  '  Pandite 
salti  geoas  et  corde  reUnqnite  som- 
num.'  Ovid.  lib.2.A.  A.OI.  <  Nec 
patrisB  lacrymas  contiiraere  gea«.' 
Fab. 

921  iVt«c  age  fuod  evpereetf  i^,] 
Fatigatum  longa  de  remm  principUs 
dispntatione  Memmium  ad  majofa 
et  sobUmiora  dodt,  de  soo  carmiiK' 
vs.  931.  magnifice  loqaotos:  Horri- 
dam  9BBt  Epicari  philosophiam,  nec 
ad  volgi  gustum  fatetur;  promitUt 
vero  se  versibns  suis  suavibos  et  de- 
coris  ita  illam  perfosarum  et  omt- 
toram  esse,  ot  speciosissima  tanden 
et  dolcissima  Tideator:  saltem  id 
effectorum  quod  medici  ^iont,  qoi 
ingratam  potionem  poeris  dantes  po- 
cuU  oras  melle  contingnnt ;  cafas  ss- 
pore  decepti  pueri  amara  etiam  phar- 
maca  absorbent.  Improbus  qnideB 
hic  labor,  sed  fotor»  gloric  spes 
incitat,  et  ot  Ifemmio  soo  totam  na- 
toram  rerom  expUcet,  aggreditor 
opos  diffidle,  ardoom,  et  a  nnUo 
hactenns  Latino  carmioe  teotatnm. 
Creech. 

922  Nec  me  animi  /alMi^  tfc]  H»c 
repetivit  initio  lib.  6.  Gif.  Nec  me 
animi/aUii,  Hunc  locum  Imitatos  est 
Virg.  Oeorg.  S.  289.  *  Nec  saro  aniiDi 
dobios,  verbis  ea  vincere  magiMun 
Qoara  sit,  et  angnstis  hooc  addere 
rebus  honorem :  Sed  me  Pamassi  de- 
serta  per  ardua  dalci«  Raptat  anior : 
jiivat  ire  jugis,  qna  nuUa  priornm 
CastaUam  moUi  divertitof  orbita  cU. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  CARI   DE   RBl^UM   NAT.  LIB.  I.      lOfift 


Y^^  Jalii  Imm;  geniu  loqBeiidi, '  anifni 
InHft/  iiroila  iUis  est, '  fictns  animi/ 
'matnrat  ttfi/  'ftucias  animi,'  &c» 
iic  et  5^  98.  « Nec  me  animi  iaUit, 
qnam  ree  no?a  miraqiie  menti  Acd- 
^ty'  Sec.  Sic  snp.  ys.  187.  *  Nec  me 
aniad  fallity  Graiomm  obscnra  re* 
perta.'  e(  cetera.  Lamb.  Afnm/oUii, 
Hos  vertiM  cnm  Virgiliana  iroitatioiie 
coofert  Macrob.  Sat.  6.  S.  Plaatns 
ita  dizit  <  falU  serroonis/  £pid.  Act 
S.  2.  65.  *  Nec  satisezaadiebam,  nec 
aermonis  fiiUebar  tamen,  Qnss  loqne- 
rentnr.'  iUn. 

Sed  ticri  PercmuU  f %rso]  Ov^^ 
vA^irir»  i.  e.  'tfayrso  percnssi/  ap- 
peHantnr  ollr  toSi  fiaicxfUis  MUl^it*** 
iw,  L  e.  ^  qni  in  sacris  Bacchi  farore 
divino  concitantar  :*  et  Bacchi  sacer- 
dote^  tbyrsos  gestabant  in  Orgiis. 
Bnat  antem  tbyrsi,  hastss  pampinis 
InTolatSB  atqae  implicatse.  Horat. 
Od.  S.  19.  8.  'Eaoe:  parce  Liber, 
Parce  gravi  metnende  tbyrso.'  Lmb, 
Tkgrm,  Veloti  farore  qaodam ;  notam 
qoid  tbyrsas,  $vp(ro^>6pos,  BypwwXSiy^Sf 
qoeis  oronia  pleoa.  Fab, 

923  Percumt  Myrso]  Snmme  ele- 
fans !  qoodqoe  pnlcberriaie  Ulastra| 
Ulod  Of  idU  in  epist.  Laodamise  ad 
ProtesUaam  :  *  Ut  qoas  parapinea  te* 
tlfisse  bicomigerbasta  Creditiir,hac 
Hlac  qna  faror  egit,  eo.'  Exempla  ta« 
lia  apad  N  onnuoi  passim^nnt  obria. 
Qoare  Musa  nostri  Sutio  notata,  nt 
^Docti  f^ror  ardaas  Locretl.'  9. 
Sylv.  7.  7«.  Hae. 

994  /actwstt  amoTfm]  *  Incotere  a- 
norem'  dixit,  ot  *  incntere  roetnm,' 
*beUiim,'  et  simU.  sic  snp.  princip. 
TS.  20.  '  Onnibos  incutiens  blandnm 
per  pectora  amorera.'  Lawdf*  Ait  in 
Procemio :  *  Omnibos  incatiens,'  iec, 
Prtig. 

925  QuommeimttinctWB]  Qnonanc 
inciutns,  ac  stimalatas.  Instingno 
compositom  est  a  verbo  stingao,  nt 
prsstingno,  restingao,  existinguo, 
dbtingno.  Idimb* 


926  Avia  Pieridum,  ^.]   ProdocU 
tonqnam  testem  bnnc  locom  QaintU. 
8. 6.  de  tropis,  et  ait  tMt  allegoriam, 
Et  certe  hanc  eandem  sententiam 
Ub.  5.  videtnr  Lncretias  propriis  wtr* 
bls,  et  sine  tropo  ezpressisse  ts.  U7« 
'  Deniqne  natnra  bspc  remm,  ratlo* 
qoe  reperta  est  Noper :  et  hane  pri- 
mns  cam  primis  ipse  repertaa  NnBo 
ego  sum,  in  patrias  qni  possim  Ter- 
tere  tocos.'  sic  et  Hor.  Epist.  1. 19. 
21.  *  Libera  per  Tacnnm  posni  Testi* 
gia  princeps :  Non  aliena  meo  pressi 
pede :  qni  sibi  fidet  Box,  reget  exn* 
men.'  et  Virg.  Oeorg.  S.  19. '  Primns 
ego  in  patriam  mecom,  modo  riU  sa- 
persit,  Aooio  rediens  dedocam  Tortice 
Masas,  Et  ▼iridi  in  caropo  teroplnm 
de  marmore  ponam.'  idem  ibidero, 
Ts.  291 .  'Sed  me  Pamassi  deserta  per 
ardna  dolcis  RapUt  amor,'  Sec,  Nam 
paollo  ante  retalimos.  et  Oppiamis 
M,  a.  Kwnyerm.  YS.  20.  "Kypro,  «al 
Tffiix^M»  hrwr^fittitm  hrupmy^  TJ^  ^ 
ftfvwr  eltmm  ns  kjs  Mtnifeif  botMtus,  i. 
e.  *  Eia  age,  flectamas  deseru  per 
aspera  curmm,  Qna  nondom  pro- 
prio  callero  quis  carmine  trifit.'  sic 
Ensebios  non  longe  a  prlncipio  his- 
tori»  EcdesiasticsB  dicit,  se  primnm 
ingressnm    tale    argamentom,    tan- 
qnam  desertam  qnandam  Tiam,  et  a 
Demine   tritam,   inire   aasnm  esse, 
&c.  Verba  ejos  hsBC  sant :  *Cv<l  «U 
vpSroi  9W  rtjs  bwo$Uets    #ri/Mrr(f, 
oUnr'4y4^ffal  brptmt^  S^ 4y^ 
Xsifm^,  &c.    Iterantnr  hi  aliqoot 
versos  initio  lib.  4.  Lmab.    Tam  il- 
lostris  hic  locas,  at  passim  sint  imi- 
tati,  qni  Pamassnm  calcarint.    Vir- 
giUus  prseterqnam  in  notissimis  istis 
versibos,  ubi  totam  locom  ab  Locre- 
tio  trenslatnro  Senrins  noUt,  etiatt 
Georg.  S.  8.  '  Tentanda  vhi  est,  qna 
roe  qnoqne  possunToUere  homo,  ric* 
feorque  vimm  Tolitare  per  ora.    Pri- 
roas  ego  in  patriam  raecnm  (modo 
Tita  sapersit)  Aonio  rediens  dedo- 
cam  Tcrtiee  Mnsas:  Primns  Idamc* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1096 


NOTA   VARIORUM   IN 


as/  &c.  Phttdrns.  Propcrt.  Ausonl- 
ns.    Nemesianas.    Plinins.    aliique. 

Hav, 

Avia  Pieridumy  ^r.]  Vide  qaae  ad 
vers.  419.  Preig,  Pieridim,  Mnsa- 
ram.  Pieria  Boeoti»  monit,  in  qno 
Mnse  geoite  dicuntur.  Lamb, 

027    SoUi]   Solea,   pede.      Itaqne 
recte  apud  Varr.  4.  de  L.  L.  legit 
Scaliger  F.  qua  $olo  teri  po$nnU  eoU 
terra.  Lamb.    Planta  pedis.     Varr. 
de  R.  R.  1.  47.  '  Solnm  enim  hominis 
exitinm  herb»,  et  semitie  fundamen- 
tnm/  i.  e.  vestiginm  inipressum.  Fab, 
Loea.    Suspicio  olim  nobis  oriebatur 
legendnm  so(a,  nt  ita  poifta  Inserit 
in  '  solo'  et  '  sola.'    Contra  tamen 
faciebat  repetitio  horum  versnnm  ali- 
l>i  apud  poetam  nostrum,  ut  et  infra 
2.  144.  '  Et  variae  volncres  nemora 
avia  pervolitantes  Aera  per  tenenim 
liquidis  ioca  vocibns  opplent.'    Sed 
tamen  nihii  non  est,  qnod  confirrtia* 
tom  invenimns  apud  Vossium  patrero 
lib^l.  de  Anal.  qoi  c.  41.  manifeste 
ita  citat,  ut  appareat  ita  eum  vel  in 
Ms.  quodam  invenisse,  vel  eam  lec- 
tionem  probare.  Noster  qnoque  *  So« 
la  terrafe'  lib.  2.  nsnrpavit  vt.  602. 
Deniqne  par  fere  Insus  in  his  voca- 
bnlis  est  apud  Flaviura  Vopiscuni, 
qni  narrat  in  vita  Probi,  imperato* 
rem  devictis  OalHs,   iisque  coactis 
Romanis  ex  agris  snis  frnmentnm, 
equos,  jnmenta  snppeditare,  ita  inter 
alia  seripsisse  ad  Seuatum:  '  Quid 
plura?  illis  sola  relinquimns  sola^nos 
eorum  omnia  possidemas.'  Han, 

Integroe]  Nondum  a  qaoqnam  llba* 
tos,  sen  degustatos:  vcl  sineeros,  i.  e. 
limos,  et  poros,  ^lKucpams,  Lamb,  lif 
tegroi,  Hinc  Horatius  ad  Mnsam,  l. 
26.  6.  '  o  qnas  fontibus  integris  gau- 
des,'  Sce,  Fab,  Integros,  Sic  elegan- 
ter  JCti  terram  vocant  inii;^!}},  in 
quam  nondnm  pecus  injicitur,  et  quae 
depasta  non  est  a  grege,  in  L.  Sylva 
Cfedua  de  verb.  appell.  nt  notat  Sca* 
lig.  in  Epist.  p.  416.  Hav, 


928  Atque  1umrire'\  E  fbntibns  inte- 
gris.  intellige  antem,  bos  essc  Mn- 
sarum  fonteis.  Sic  Lncill.  Satyra 
tricesima  ex  Nonio;  *  Qnantnm  han- 
rire  animns  Mnsarnm  e  fontibus  ges- 
tit.'  Quidam  tamen  snbintelligi  vo- 
Innt  illa  eadem  duo,  integroe  /enlcif. 
nt  sit,  atqne  haurire  integros  fonteis: 
Idque  hyperbolicSs  dictnm  intelligap 
tnr.  Quomm  sententiam  adjnvat 
versns  ille,  qui  est  snpra,  nt  In  qui- 
bnsdam  libris  legitnr :  Uoque  adeo  kr- 
goMkattititefomtibuaamMeiSytfc.  Nam 
hauttos  legi  malo:  nt  habent  libri 
emendatiores.  Lamb, 

929  Ifuiguemque  meo  capiH  petere] 
I.  e.  et  ex  ea  re  meo  capiti  coronam 
expetcre,  ex  qna  re  Mnsae  n^nineni 
corona  donarint.  Lamb. 

Inde]  Junge  cum  versn  seqnenti, 

<  unde  prins.'  £x  eo  loco  scilicet, 
nnde  poeUrnm  flores  dcccrpserit. 
Fab. 

9S0  Velarint]  Omaverint.  Velare, 
anctore  Servio,  est  redimire  et  exor- 
nare.  Maro  ^n.  11.  100.  ^  Jamqoe 
oratores  aderant  ex  urbe  Latina  Ve- 
lati  ramis  ole».'  Piux. 
.  9ftl  Doceo  de  rebua]  Cicero  Orat. 
pro  domo,  '  Docere  Pontificnm  Col- 
leginm  de  Rebns  divinis.'  Creech. 

932   Relligionum']   Snperstitionnm. 

<  Diximus  nomen  religtonis  a  vincnlo 
pietatis  esse  dednctnm :  qnod  bomi* 
nero  Dens  sibi  religaverit  et  pietate 
constrinxerit :  quia  nos  servlre  el  nt 
domino  et  obseqni  nt  patri  necesse 
est.  Eo  melins  ergo  id  nomen  Ln- 
cretius  interpretatns  est,  qni  ait:  re- 
ligionnm  se  nodos  iolvere.'  Haec 
Div.  Inst.  lib.  4.  Lactantins.  Piu». 
Videlur  signiticare  •  religioncm*  dtd 
a  religando :  qnamqnam  M.  Tnll.  dn- 
cit  a  relegendo ;  a  quo  dissentit  Lao* 
tantins  libro  quarto  de  vera  sapientia, 
capite  vigesimo  octavo,  probans  a 
religando  dici.  Idem  Lactantins  lib. 
1.  de  falsa  sap.  •  Magnnm  hoc  opns, 
et  homine  dignom :  Relligionum  ani- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  CARI   Dh  RERUM   NAT.   LIB.   I.      1037 


iDOi  oodU  ezaolvere  pergo,  (ut  ait 
LocretiiM,)  qui  qaidem  boc  efficere 
non  poterat,quia  niliil  veri  afferebat. 
NMtnun  est  hoc  officium,  qui  et  ve- 
nun  Deom  asterimosy  et  faltos  refu- 


Animei]  Marg.  noatra:  aatiiiiMi. 
Qnod  etiam  ex  tribus  editit  libriateu 
editiooibut  snppeditaut  Var.  Lect. 
Loodinentea;  valgata  lectio  unde 
■anarit  nibil  moramur.  tnffidty  qnod 
etinPrioc.  lib.  4.  compareat.  Preig. 

Pirgo]  Ita  ex  vet.  quibotdam  ma- 
lai.  In  aliity  ut  et  vulgatit:  pergo, 
Fortatte :  ex  toltere  pwrgo.  Quid  tit, 
^P^i^Pf  vide  Indicem.  Gif,  Pergo, 
Codex  Beriin.  porgo:  et  item  Mem- 
mianot,  mendoae,  opinor.  Lamb,  In 
qoibusdam  Mts.  porgo;  quo  utut  ett 
et  Eoniut,  ut  ex  Servii  excerptit  in 
L£n.  conttat.  Fab, 

m  Pmgo]  Ut  tnpra,  26.  <  verti- 
bos  esse,  Quot  ego  de  rerum  natura 
paogere  conor/  Loiii^. 

9S4  Cont%»gemi\  Tingent,  noo  a 
verbo  tingo  teu  tingoo,  ted  a  tango. 
Idem  inf.  947.  *  £t  qnatiMotafeo  dul- 
ci  contiogere  melle.'  Itaque  paullo 
post  malim  legi,  Tois  taehi  recreata 
^Bokeeat,  qnam,  ut  scriptum  est  in  li- 
brit  omoibuty  taU/acto,  Lamb. 

Upore]  Duo  lib.  manntcr.  habent 
Ufmre,  Lamb. 

935  No»  ab  tmUa  ratione]  Hoc  loco 
'  tb'  non  tollit,  aut  privat :  ted  ad- 
jongit,  atque  adjuvat,  ut  *  locot  a 
frumento  copiotut/  et  '  a  vero  tentu 
jodicat.  *  non  ab  nnlU  ralione '  igi- 
tor,  i.  e.  ab  aliqua  ratione,  quod  va- 
let  tliXiyttSf  merito,  cum  aliqua  ra- 
tiooe,  non  temere.  Lamb, 

016  Sed  veluti  puertt,  ^c.]  Contimi- 
liter  Uieronymut  in  Rufinum  '  Iccir- 
co,'  inquit,  *  te  veneni  calicem  cir- 
cnmlinere  melle  voluitte  ut  timulata 
dulcedo  virut  pettimimi  tegeret.' 
Huic  Lucretianue  tententiae  tic  in 
episioUs  Symmacbus  allusit.  *  Ubi 
vero  cUartulam  pono :  et  meraetipsum 


interrogo:  cam  abtinthtnm  menm  re- 
tpicio:  et  circnmlita  melle  tuo  po- 
cnla  deprehendo.'  Quintiliani  lib.  t. 
Intt  verbatunthsc:  'Sed  nt  hoc  ipto 
alliceremut  magis  jnventntem  ad  cog- 
nitionem  eorum  qnae  necettaria  ttn- 
diit  arbitrabamur  :  ti  dncti  jucnndi- 
tate  aiiqna  lectionit  libentiut  ditce- 
rent  ea :  quorum  ne  jejima  atqne  ari- 
da  traditio  averteret  animos,  et  anret 
prtetertim  tam  dedicatat  raderet,  ve- 
rebamur.  Qua  ratione  te  Lucretint 
dicit  precepta  phiiosophise  carmine 
complexum.  Namque  hac  ut  est  no« 
tum  timilitudine  utitur :  *  Ac  velnti :' 
et  reliqaa :  tic  nunc  nos  veremnr 
ne  parum  hic  liber  mellit,  et  absinthii 
multum  habere  videatur:  titque  talu- 
brior  ttudiit  quam  dulcior.'  Ptat.  8ed 
veltiti,  Teatem  producit  hunc  vertum 
Nonius  in  voce  ^  abtinthium,'  et  in 
voce  *  tstra.'  Quuitilianut  porro  lib. 
3.  in  princip.  hanc  locum  retpieient 
ita  tcribit :  '  In  cetent  enim  admit- 
cere  tentavimut  aliqaid  nitorit,  non 
jactandi  ingenii  gratia,  &c.  ted  ut  hoo 
ipto  magit  aliiceremut  juventutem  ad 
•cogniliooem  eoruro,  qutB  necettaria 
ttudiit  arbitrarour,  icc,  qua  ratione 
te  Lucretiut  dicit  prtecepta  philoto- 
phite  carmine  esse  complexum.  Nam- 
que  hac  (nt  ett  notum)  similitndioe 
utitur :  Ac  veluti  pueris,'  &c.  Utitur 
eadem  timilitudine  et  Themistius  in 
oratione  quadamad  Nicodementeit, 
Viifjarr4ov  4ifWf  robs  aotpuT^povs  r&p  ki- 
Tp&fy  ot  T&  vucp6rtpa  r&»  ^appdina»  /jJKtri 
r^  Kikuia  w^piXP^ameSf  wliwtf  Sid^i. 
Quem  locum  Themistii  protnlitMnre- 
tot  Var.  lect.  lib.  6.  %,  *•  Imitandi '  (in- 
quit  Themist.)  '  nobis  tunt  sapientio- 
res  medici :  qul  medicamenta  amariora 
tpgris  dant  ebibenda,  oris  poculi  mel- 
le  circumlitis.'  <  Taetra'  i.  e.  amaniy 
nt  Non.  Marcellut  interpretatnr. '  Me- 
dentes'  i.  e.  medici.  Lamb,  Hot  ver- 
tus  ita  convertit  admirabilit  poeta 
TorquatutTatins,  Cosi  d  V  egrofanciul 
porgiamo  aepersi  Di  eoavi  Uquor  gli  orli 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1088 


nOTM  VARIORUM  IN 


tmUo  ci  betey  E  da  l*  higanMO  n»  wta 
rieiui,  Fab. 

M€demtei]'AKD6fianot,Mtdkiu  Fab. 
L  6.  medici.  OWd.  McC  15.  689. 
*  Nihil  artef  potseniedeDlaiii.'  etipee 
Lacret.  lib.  0. '  «ditaeote»,'  pro  tMlU 
loii :  27ft.  Hm. 

997  Cotumtur]  CogitAnt,  libi  propo- 
nant.    jMnantea.  Fab, 

9%B  CenimginU]  Quidem  libri  Ai- 
pergwU,  quidam:  AipuwU.  Gif.  In 
qaiboMUm  lib»  lefitar  AefergtaU :  im 
•enniittlfly  Aifinmi,  et  ita  apad  Qain- 
tilianam,  sed  sine  dabio  mendoee. 
Mtm  'aspirant'  factom  ex  atper- 
ipnit :  aspergunt  aatem  credibile  est 
fotsse  Interpretatiooem  Terbi '  con* 
linfont,'  ab  aliqao  litteraram  ttndio- 
10  ad  oram  libri  adseriptam :  delBde 
pottea  incontextam  trantlatam.  <  Coo- 
tingont'  enim  compositam  Yerbnn 
eat  a  verbo  timplici  Ungo,  non  a  tin* 
gno.  ex  contacta  antem  reram,  maxi- 
me  liqaidamm,  et  colorataromy  et  ti- 
miliom,  contrahltar  timiiit  liqoor,  et 
color,  aUave  talit  qaalitat.  Lamb. 
Varro  R.  R.  *  Lcvi  tectorio  contac-^ 
tnt  pariet.'  Non  potoit  meliot.  Fob^ 
Moxy  <  Motfeo  contingent  concta  le- 
pore/  imitator  Vlrgil.  Oeorg.  i.  40a« 
*  £t  parco  tale  contingnnt'  Hav. 

MelUi  Mci]  Ut  Sibylia  apod  Virg. 
4.486.  <Spargen«  homida  mella  so- 
poriferontqoe  papaver.'  I.  e.  offam 
melle  illitam.  Facit  et  hoc  locot 
Oellil  11.30.  <.£topot,  iUe  e  Pbry- 
gia  fobulator,  haod  Immerito  tapient 
exittinuitot  ett ;  qoom  qo»  olilia  mo- 
nito  toatoqoe  eraot,  non  imperiote 
pnecepit  et  centoit,  ot  philotophit 
mot  ett,  ted  festivot  delectabUetqne 
apologot  commentnt,  ret  talobriter 
ac  perspioienter  animadvenat,  in 
ntentet  aalmoiqoe  hominom  com  ao- 
diendi  qoadam  Uleccbra  indoiC.'  JHav. 
JhdH  /Uanqui]  EpithetU  nsot  etl 
Talde  accommodatU.  mel  enim  dolce 
et  flavom  ett.  Lamb. 


9S9  Pueronmi  miat]  Pro  pnerU  ip- 
sit.  Ita,  *  vie  tetati  loar/  I.  e.  tiki. 
Plant  Ter.  Fab. 

040  Interea  perpaiet,  ifc.^  OfM  di- 
eerent:  Ua  TOfomkBdp  t»v  #i£^ii«f, 
KaTawUfp  M,  ^c.  Preig. 

Ml  Decepiafae  noa  eafUdwr]  'O^ 
impor.  qoale  est  iUod :  *  com  tocenlydi- 
conL^  Qnomodo  enim  qol  deeeplnt 
est,  non  capiator  ?  Niti  dieaaBOs^  de- 
ceptam  qnidem  este  poerorom  «la* 
tem  labrorom  leoos:  sed  ieciroo  nso 
eapi,  qoia  sbsinthH  socee  perpetata 
convalescit.  iMmb.  ^Oiipmpow^  Tye 
Ulad  TerentU :  ^  Al  enim  ceve  ne, 
prinsqoam  acoeperU,  amittaa.'  Iia 
ingeniose  ab  Eooio  de  PergooiU  Trs- 
jtp,  p.  04.  <  QosB  neqne  Daiiimiii 
csmpU  potoere  perire,  Nec,  eom  cap- 
Uty  capiy  necy  cnm  comboslay  eremari.' 
Quod  in  Aneidem  soam  troiistaUtf 
more  sno,  VirgUios.  Fab,  Donalns 
ad  Ter.  Eonoch.  Act.  ft.  Sc .  S.  pag. 
146.  '  Qaia  est  et  benns  doloa,  qae  a 
medentibos  falU  »grot,  Bon  lamea 
decipi  peeta  Locretias  tealatar.^ 
Tomeb.  Adv.  6. 14.  a  ferU  traclam 
patal  qose  snperstratis  frondibos  de- 
ceptsB,  in  pemlciosas  fbveas  eadeaty 
non  vero  ita  poeri  qoi  amato  pecaU 
ted  melHto  epoto,  «^Hivalescont. 
Hav. 

012  TaH  iaciu  recr.  vaL]  Sic  malo 
legi,  iaU  iactu  inqoam,  i.  e.  lali  oon- 
tacto,  qnam,  ot  volgo  legitor,  idUfm' 
io  recr,  toL  qaia  Ubro  qoinlOy  nbihi 
versns  iterantar,  ita  scriplnm  est» 
non,  nt  hoc  loco,  ioli  /aaia.  taliSMf, 
antem  i.  e.  convalescal,  valida  fial. 
Lmab.  TaU  fado.  AL  iaOiL  mioas 
placeat.  Fab,  TaU  iasiu  Laml»nos. 
ex  voce  ConiiMgaiaJi  in  vs.  0S8»  Nen 
placet.  Creeck.  Ita  sa^.  vs.  780.  Mss* 
/wfopropodo.  Hav. 

04S  HiBc  raU»]  Hsee  phUosopUa: 
ita  ssepe  Cicero  et  noster  aUbl  pas- 
slm.  Fab. 

044  Reiroque']  Its  vet.  lib.  volg.  • 
que.  Oif.  Sic  habeiH  oames  UM  i 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTIl  GAHl   DK  RBRUM   NAT.   LIB.  I.       1099 


BWertptf:  mqpe  TMeo 
btne  •eripmraM  rejleert  debeamu. 
Nun  retrv  aMtffrere  ■ihil  allad  etse 
peto,  qttam  horrendo  retro  eedere, 
refbgere,  et  reronnidere.  ut  JEn.  S. 
tT8.  'ObetQpoit,  retroqoe  pedem  cma 
▼oee  reproMit;  Improvisam  aspris 
tefaiti  q«l  emitibiit  aogoem  Pressit 
beni  nitensy  trepidoeqee  repente  re- 
fiigity^dec.  Hom.  IX.  y.  Si.  «ttXdwpo^o» 
Mfftir.  et  pftollo  poet,  85. ^A^hf^x^ 
p^,  Vbrl  fere  onmes  typit  ezcnti 
babent,  ideopu  Vetgus,  d^.  Lamb. 
Bectint  qnam  Ideoqm^  quod  Codd. 
■onflQlli  exbibent.  Crte^, 

MitemHbribabent««fi<i^^iMr0.  Ego 
«mlAgm  mngit  probo,  n  f  erbo  tan« 

949  Drnm  penpkh  emnm  Nnhtnm 
fiut  Jlgmra  $ii  ceinpte]  Hellenitmnt 
Pltvto  et  TereotiOy  Lncilioqne  fami- 
liarit;  '  nescio  illnm  qni  tit/  pro 
aeteio  qnit  ille  tlt.  Sed  boe  exem- 
phun  In  FoeBnlo  arbitror  ette  tingn- 
hrt^  eerte  extnperat  eetera :  5.8. 
H0.  'Patrem  atqne  matrem  vi¥e- 
rent  ▼ellem  tibi.'  Pro,  pater  atqne 
■ater  vivereat.  Compfe  antem,  prae- 
^oniata^enlta,^.  Pttb.  Lib.  4. 
b)  qoibatdam  Edd  pereipu;  ted  male, 
Btopbor.  Preig, 

MO  QtMcmuieteemiaJlgwra']  €k>m- 
ta,  I,  e.  prtsdita  atqne  omata*  Atqne 
ita  tcriptnm  eat  in  qnattuor  librit 
Biaaatcriptlty  et  in  Paritient.  Vene- 
tii  antiqait,  Vieetinit,  et  qnibntdam 
*aljit  impretait.  In  noo  tcripto,  et 
aofloallit  excatit,  Qaa  emutei  euncia 
M^era,  Hoc  aatem  *  conttet  comta/ 
tale  ett^  qnale  iHud  tnpra»  S44.  *  Pri- 
Wa  carerent'  Lmb.  Ub.  4.  96. 
^  hemittiefaiam  Imitatar  in :  '  ac 
pmentit  utilitatem.'  Prdjf . 

M  8ed  fotttiam  ddod,  i^c,']  Corpora 
<me,  eaqne  peifecte  tolida  et  inditto- 
iabiUa,  inane  etiam  mnltit  argumentit 
sAraiaverat ;  ex  iit  vero  univertnm 
wntttre,  nec  tertinm  este  reram  ge- 
iM  docuerat  Lacrefiut.  Jam  vst.  7. 
Bobilem  qofleftionem  proponit,  *  An 


nnivertmn  boe  infinitum  tit,an  ter- 
miniB  aliqaibat  inclatum  ^  variitqno 
argumentit  evtncere  conatur  omne 
ex  nnlla  parte  terminatnm  etse,  ted 
tam  ninllitndine  oorporom,  quam 
Inanit  nngnitndine  prortut  ii^nitnm, 
Creeeh. 

958  Nuae  age  mtmmai  eequMmnn  eii 
flme  ecrmm,  neene  eii^  eeole.  Uem^  qieod 
iiMiie,  4rc.]  Hnnc  locum  in  omnibna 
Ubrit  vulgatit  depravatum,  in  qnibut 
ett,  Nanc  age^  eumma  audi,  qum  uam 
Jil,  4^.  restitui  germana  tcriptnrm 
vettigia  tecntnt,  in  vetnttit  exempla- 
ribnt  non  leviter  impretta.  Sie  enim 
habet  codex  Vatic.  Nee  d  ie  vokMh- 
mme:  Tettianut,  Faern.  Nec  ei  teto^ 
hmume.  Bert.  et  Memm.  Nuue  agt 
ma  eiiftnie  eorum.  Nee  «H 
r.  Ex  hitigitnr  vitioalt  tcrip- 
tnrit  ad  rectam  et  veram  quati  mann 
dnctut  tnm :  cujut  haecaententiaett: 
Nnnc,  explicemnt,  *  ecqnae,'  ten  *  ec* 
qua,'  i.  e.  ntrnm  aliqua  alt  finit  tum- 
ms  corporum  primornm,  necne  tit# 
Lamb.  Nec  eU  evohamue,  Sic  libri 
veferet.  Forte:  Necne,  vel  Neceiet* 
Gif.  Qnaettionem  ponit,  an  snmma 
primordialiom  corporum  inflnita  sit 
an  finita ;  dein,  utrnm  inane  tit  im- 
meotnm  et  interminatnm,  an  contra. 
Pab.  Summaieequanameiiftnieeorumf 
Necne  nt  evolvamue  B.  Nard.  Summa 
audi,  Summai  queenam  Fayut.  Nec  H 
tevolvamue.  Heec  eic  volvamue  Nar- 
diut.  Creeeh,  Summai  ecqumnam,  Ifa 
ediditLamb.  ex  conjectnra:  recen- 
tent  ittdem  variat  codicnm  scriptu- 
rat.  Secutique  hunc  Faber  et  Cree- 
chint.  Oifanius  repotuit^rammaifiur' 
nam,  qnomodo  in  antiqnit  librit  inve* 
nitse  te  tettatur  Turneb.  Adv.  19. 
15.  Sed  omnino  hic  ett  prsferenda 
lectio  Membr.  L.  B.  qnae  jM>he  veram 
Lncretii  mannm  tervarnnt,  nempe 
«MmiRai  (nam  calami  vitiom  etttmmRa) 
qmedam,  Jam  eoim  incipit  dispntare 
boc  ne  totum  an  sit  finitnm  an  vero 
infiDitnm.  Hav,  Ecqueenam,  Marg. 
nottra:  ex  Voss,  Emendd.  QvodaM 
on.  Tutn.  adv.  19. 15.  quanam,  Preig. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1040 


NOTi£   VARlOftUM   IN 


964  R£pfrimne$t]  Antea  probafi- 
nins.  Fab, 

955  Re8  tn  quo  quaipu  gertmtur]  Sic 
omiies  qnidein  habent  libri  vnlgati; 
sed  Yidetur  legendum  genantvry  non 
gerantur,  Vernmtamen  oihil  mn- 
tandum  censco.  Similiter  (inqnit) 
pervideamns,  ntrum  inane,  sive  1o- 
cu«  ac  spatimiiy  io  quo  res  qu»- 
qne  geruotnr  seu  gignnntur,  sit 
proniis  6nitum,  an  infinitum.  Lam6. 
Gerantur.  Italegeodum.  supra.  G^. 
Sic  edendum  curavimus,  contra  qnam 
est  factnm  in  Ed.  nnperrima,  qiue 
feiiaiiftirhahet;  cnm  aliis  rationibus, 
tnm  Mss.  omninm  auctoritate  fre- 
ti  ;  quibus  et  Oottorpiensis,  et  tot 
alii  ut  et  Codd.  Vossii  accednnt. 
Preig. 

957  An  immentum  pateat  vaiteque 
frqf,']  Duo  lib.  manuscripti  habent, 
vel  ad  utque  prqf,  ut  et  vulgati.  Vatic. 
pateat  ad  usque  Bertin.  et  Memm.  pa- 
ieat,  wuteque  qnam  scriptnram  sequor, 
Dftm  vulgata  pateat  vel  ad  ueque  prof, 
snpposititia  est :  qnamvis  eam  non- 
noUi  veteres  confirmare  videantiir. 
Nam  ratio,  prseter  alios  codices  anti- 
quos  meliores,  eam  refellit.  Quod 
enim  patet  usque  ad  profondumyfiui- 
tum  est.  Nonc  antcm  evolvere  et 
explicare  parat,  utrum  summa  rerum 
•it  finita,  <  an  pateat  immensnm,  et 
Taste  profnndum/  i.  e.  an  sit  infiuita. 
nam  quod  vaste  est  profundnm  non 
habet  fuudum.  Lamb,  Vastequepro' 
fundum,  Ita  veteres  qnidam,  recte. 
In  aliis  vet.  pateat  ad  usque  prof,  Non 
male  Lambious :  vel  ad  ueque,  Gif. 
Paiefiat  ad  usque  Nardius.  Sed 
reetius  legendum;  pateat  vatteque, 
Creech.  Sic  retinendum  putavi- 
mus.  Licet  nnperrima  Lond,  £d. 
vulgatam  olim  lectionem,  pateat  vel 
ad  ueque  pro/undumf  revocet.  Turn. 
etiam  Adv.  19.  15.  vatteque,  Preig. 
Ita  Mss.  L.  B.  ita  Vossius  Pater  ex 
suis  restituit  2.  de  Arte  Gram,  c.  29. 
Ita  Turneb.  Adv.  19.  15.  ita  in  se- 
cunda  £d.  Gifan.  itaolimCariisscrip- 
sit«   Pro  eo  quod  in  nonnullis^est  pa- 


teai  ad  umfue,  Petrus  Caa4ifka  in  FIih 
rentin.  £d.  reposuit  patefiai  ad  aisftir, 
quod  sequitur  Ed.  Bas.  floo. 

958  Oimu  qmod  eet  igitur]  *  Omne 
qnod  est '  (inquit)  i.  e.  rh  vay^  aen  rh 
i^,  ipsum  nniversuni  eat  infinitom, 
sive  spectes  magnitudinero  alque  ia- 
fioitatem  vacui,  sive  primornm  cor- 
porura  multitudioem  infinitam.  Ca- 
jus  rei  hanc  ratiooem  afferebat  Epi- 
corus.  Nam  si  inane  quidera  essct 
infinitum,  corpora  autem  fiDita,  nnm- 
quam  copulari  aut  cohau-escere  pes- 
sent ;  sed  perpetuo  in  infiuito  inaai 
dispersa  ac  disjecta  ferrentory  cura, 
ubi  niterentur,  autquibusfnlcirentsr, 
ant  unde  coiircerentur,  pUgis,  et 
verberibus  iteratisy  non  haberenL  sin 
corpora  quidem  esseot  infinita,  inane 
autem  finitum,  noo  haberent  corpora 
infinita,  ubi  continerentnr.  Ad  hoDC 
locnm  pertinent  quae  scribit  M.  TolL 
lib.  2.  de  Divinatione :  *  Videsne  £pi- 
cnrum,  quera  heb^tera  et  radem  di- 
cere  solent  Stoicii  quemadniodaB 
quod  in  natura  rerum  omne  esse  di- 
cimuB,  id  iufinitum  esse  concluseritf 
Quod  finitum  est»  inquit,  habetex- 
tremum.  Quis  hoc  non  dederit  ^  Qood 
habet  extremum,  id  cemitur  ex  alio 
extrinsecusyhocquoque  est  concedeo- 
dnm.  At  qnod  omne  est,  id  non  cemi- 
tur  exalioextrinsecus.nehoc  quidem 
negari  potest.  Nihil  igitur  cnmhabeat 
extreroum,  infinitum  sit  necesse  est.' 
Verba  Epicnri  hsec  snnt  ex  Laertio ; 
'AXXik  fiV  Kol  rb  «ay  &imp^  4aru  T^ 
yhp  Tew€paffp4ifO¥f  tKpovtx*^  ^^  ^  ^Upor 
wap*  trtp6p  Ti  OcctfpctTac.  wapk  rh  tw  8* 
oht4u  iffrtv,  "CUrrt  oitK  iKpou  fx^'*  "^ 
tk  oOk  ix'*^  tucpov,  w4pas  obK  Ixci.  w4pv 
8*  oiHc  ^xovy  iwfipoy  ttv  cfi|.  i.  e. ' At  etiam 
omne  infinitum  est.  Nam  quod  fiui- 
tum  est,  extremum  habet,  extremaB 
antem  ex  alio  quodam,  aeu  prster 
aliud  ceroitur,  at  praeter  omne  nibil 
est.  Quare  extremom  non  habet. 
At  qnod  non  habet  extremnm,  finem 
non  habet,  qnod  autem  fioem  noo  lia- 
bet,  infinitum  sit  oportet'  JUjr^. 
Omtif  quod  e$t  igitw,    Hsc  est  et  es- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTIt   CARI    DR   RERirM    NAT.   LJB.   I.     1041 


ileii  et  «enttetiA  \oti  hnjiii :  Chiecr 
eet  eniiiey  teit,  qaod  est  amver- 
8«Bii  rh  m,  kl  nnllo  nuHio  finilnm 
est :  oam  si  finitum  sity  tim  non 
erit  T^  omne,  enm  necesse  sit  dan 
nUqHid  e  qno  fintitnr.  Fmb.  Pri- 
mitm  arfnmentou^  qoo  nniversi  In- 
fiattlonem  vta.  10.  probat,  explicat 
Cteero  de  DiVb  9. 164.  Qnedfinitnm 
ett  habet  emtremnm.  Qais  boc  non 
dederit.  Qood  antem  babet  eztre- 
mun  id  cemitnr  ex  alio  eztrinsecas, 
Hee  qnoqoe  est  concedeudam.  At 
qnod  omne  est  id  non  cernitur  ex  alio 
extrinsecos*  No  hoc  qnidem  negari 
potest.  Ifitnr  omne  qood  est  non 
babet  extremom.  Epicnros  ad  Ue- 
rodotnm:  ^AMjkfikwKtAi^wAmtpSt^ 
ItfTt,  rh  yhp  irtwtpn9fihfw  $Kpo¥  ^x*H 
T^  tk  lkKpo9  wm^  krr%p6p  ti  tfstiptfTat,  tbaro 
r^  o^ic  Ixor  (bcp0r  leipca  ohtt  Kx^h  «^mv 
tt  oJvrlxot' &r«por  &y  cl^,  iccd  o^  imrcfatf'- 
liSfim,  Crۤeh, 

•58  NuUa  rtf^e  vtanMi]  Nullo 
limile.  *  Regio  visp/  est  recta  via; 
qnod  firmari  potest  sex  septem  ex- 
emplifl  apnd  Virgiliam.  Fab, 

950  Namqut  txtremum  debebat  A«6.] 
Cod.  Bertin.  habet  noii^tiam.  ex  qna 
scriptnra  qnidam  vir  doctus  legen* 
dum  pntat  nam  qua,  *  qna '  auteni,  i. 
e.  aliqna  in  parte.  Lamb,  Namque 
extremmm,  Nam  fua  alii  legunt  quos 
oegligo.  Creeeh.  Debebat  habere,  Le- 
go,  debebU  habere^  i.  e.  habeat  necesre 
est.  Mox  lego  qnoque  et  videatur^ 
pro  ut  videatur,  Fab.  Namqui  extre* 
mum  debebat  habere,  Ita  huc  usque 
lectum  fnit  et  editum,  pntide  pror- 
sosy  com  ita  diceret  Locretins,  qood- 
cnnqne  igitnr  est,  nasquam  est  fini- 
tnra,  nam  si  finitnm  esset,  deberet 
esse  finitoro,  quomodo  sanns  nemo 
loqoatnrr  Vernro  itaqne  et  sioce- 
rum  seitsnm  ex  optimis  Membr. 
Logd.  Bat.  agnosce,  emenda  et  lege 
cnm  interrogationis  nota,  Nam  qua  ex» 
tnmmm  debebat  haberel  ubi  tamen  de- 
bebai  mntari  debet  in  debebit,  Si  enim 
fioitairo  est,  nbi  illnd,  quo  finitur,  in- 


venies?  Hao. 

960  £a^mifM  parre^  ifc.]  Dnos 
hos  versos  obscaros  esse  omnes  que- 
mntor,  nonnnUi  corruptos :  Faber 
delet,  neqne  ego  retinerem,  si  sine 
Hlis  integrnm  esset,  qnod  nobls  exi 
hibet  Lacretiiis,  Epicuri  argnmen- 
turo.  Id  faett  nt  retineam,  et,  nisi 
fallor,  non  eront  amplins  obscori. 
Qnidam  legunt  Qtiead  aoii.  i.  e.  nltr» 
qnod.  Creech, 

061  Niii  uUra  mt  quodfluiat]  I.  e.  ni- 
si  id  qnod  finiat,  sit  ultraid,decnjas 
fine  aut  infinitate  quseritnr.  Quidam 
legendnm  pntant  extra  pro  ultra :  quas 
srriptora  magis  con^entanea  esset 
com  verhis  Epicnri,  et  M.  Tullii. 
Lamb,  UUrarii,  Repone  Exira  eU 
ex  vs.  962.  Cteech, 

062  Qtto  nom  longiut]  Ita  vet.  li- 
bri.  Vulgati:  quod,  Fortasse  le- 
gendura :  quoad^  ut  siepe  alias.  G^, 
Locufl  obscnrns,  atqne  adeo  cormp- 
tns.  secutus  suni  tanien  scripturte  ve- 
teris  auctoritatem  :  qnam  sic  inter- 
prctor:  *  ot  videatur:'  nempe  id  ez- 
tremum,  qnod  finiat:  *  Quo  longitts,' 
Stc.  i,  e.  ultra  qnod,  <  hsec  natura  sen- 
sns,'  i.  e.  visus,  sen  aspectns,  '  non 
sequatur,'  i.  e.  non  possitvlm  soam 
expUcare  atqne  expromerlp. :  seo  non 
poffoit  pervenire,  '  haec  sensus  natn- 
ra'  autem  8cucriie6f.  Quidam  virl 
docti  legendnm  putant,  Qtcoad  nen 
loitgiuMhoc:  i.  e.  usqne  ad  quod  ex- 
tremum,  et  non  loogias  hoc,  senaus 
natnra,  nempe  visns,  perveniat.  Co- 
dice»  vnlgati  habent,  Qicod  non  /oa- 
fttcs  Atfc.  quas  scrlptura  sine  dubio  de« 
pravata  et  corrnpta  est.  Cum  hsec 
scripsissem  anno  1663.  barbarns  qni* 
dam  Zoilns  tribns  annis  post  haec 
sibi  vitadicavit,  ut  alia  sezcenta  at- 
qae  a<leo  omnia  mea,  pancnlis  excep- 
tis.  Lamb,  Ui  videatur  Quo  non  lon- 
giuSf  9fc.  Locum  huoe  obscurum  at- 
qne  adeo  corrnptnm  esse  interpres 
existimat;  additque  doctis  quibus- 
dam  visnm  fnisse,  legendum,  Qvoad 
non  iongiuM  hoc  ttnsuonatwra  oequatur. 


Ddph.  et  Var.  CUu. 


Lucret, 


3  U 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1042 


^OTifi  VARIORUM   IN 


£go  antem  existiroo  lios  dnos  Tersos, 
« Extremum  porro '  et  *  Esse  nisi/ 
Sic,  spnrios  esse.  Nam  illud  '  posse 
▼idetur'  in  acrotelentio  prioris,  et, 

*  vt  videator'  in  fioe  secundi,  non  pla- 
oet,  cum  nulla  ex  sirailitndine  fignra 
existat  Si  autem  uterqne  versns 
deletus  fuerit,  tnm  vere  absolntissi- 
mns  sensns  fuerit,  et  plane  perspi- 
cnns,  legendo  et  connectendo,  Nom- 
que  extremum  dehebit  haberey  Quo  non 
hmgiut  hae  seneus  natura  sequtttur,  I. 
e.  «debebit  babere  aliqnod  extre- 
mnm,  qoo  longins '  (i.  e.  ultra  quod) 

*  haec  sensus  natnra'  (i.  e.  sensns  vi- 
dendi,  ut  exempla  ante  allata  snase- 
nmt)  *  non  sequatur,'  non  pervadat. 
Sl  quis  autcm  retineri  illos  velit,  res 
jam  facilis  est  ad  expltcandnm.  Fab, 

963  Nunc  extra  sumrnam  quoniam'] 
Nimc  boc  loco  vim  habet  adversandi, 
ut  ssepe  alias.  £x  hoc  loco,  extra 
Mummam:  probabilis  est  eorum  con- 
jectura,qui  putant  paullo  antelegen- 
dnm,  ntti  extra  rit  quod  finiat,  Jam 
vero  mendose  habent  quidam  libri, 
extra  nimmum,  Lamb.  Nune,  A  utera. 
nt  alibi  jam  in  eadem  significatione. 
Fab,  Extrasummam^  Nam  extra  to- 
tomquid  sit?  Fa^. 

964  Non  habet  extremum:  caret  ergo, 
tfc,]  £x  £picuro  sunt  haec  cxpressa  : 
ohK  &Kpov  lx**>  ^^  ^  i^^p^  ^X«' 
iMmb, 

966  Auiatas']  Fay ns  absistas,  Creech. 

966  Possidit]  Ita  conjectnra  ductns 
scripsi.  Vide  Indicem.  I.  e.  tenet. 
In  libris:  possedit,  Oif.  Possidit, 
Possidet.  Omnia  ferme  verba  se- 
cundse  et  tertiae  commnnia  erant. 
Ita  CatuU.  Virg.  alii,  'obsidit'  pro 
obsidet :  <  fervo '  pro  ferveo, « strido,' 
strideo:  sensns  autem  est:  In  quo- 
cumque  loco  totiut,  sen  snmmfle  re- 
rnm  consistat  aliquis,  tantumdem  in- 
iinitnm  relinqnet  in  omnes  partes. 
qnod  vero  de  telo  jacto  seqoitur,  rem 
illnstrabit.  Fab. 

968  Praterea  si  jam]  Liber  unns 
seriptus  habet,  Pntlerea  rie  tam,  ego 


tamen  nihil  mnto.  Laai^.  Pr^erm 
sijam,  f^e.  Pro  infinitate  nniverBi  ite^ 
mm  vss.  16.  telo  sno  egregie  pog- 
nat  Lncretins.  £sto  omne  finitnai, 
in  extrema  illins  nniversl  ora  colloce- 
tur  aliquis,  et  telnm,  aut  ab  aliqno 
sistetur:  si  evolet,  ultra  eztremam 
oram  patet  spatiom ;  si  sistmtnr,  ali- 
qnid  extra  extremnm  est.  Ubicnii- 
qne  extremn  universi  orse  statnnntnr 
hoc  modo  instabit  Lncretins,  et  teto 
suo  minabitnr.  Creeek.  Si  jam,  Ms. 
L.  B.  sic  jam,  qnomodo  se  io  bbo 
etiam  invenisse  Lambinns  teatatnr; 
dicit  posito,  non  concesso,  nt  lo- 
qunntnrlogici.  Hao.  Sijam,  £gregie 
nnns  ille  quem  Lambiovs  vidit,  Ltber 
scriptns:  Sic  jam.  concessio  est :  et 
hapc  distinctio  poteritfieri :  Praterea, 
siejamfinUumeQnstiiuaiur  Omne  quod 
est  spatimm :  si  quis  ffroemrrai  od  Mnat 
Ultimus  extremas  jaeiatquef  4^.  Vol- 
gata  lectio  dnmm  nescio  qnid  sonat : 
st  eonstituaiurf  ri  quis  jwacwr«t,  ipe, 
Preig. 

969  Oonie  quod  est  spatium]  Univer- 
snm.  Qui  inane  interpretantur,  ia* 
eptiunt ;  ut  patet  ex  vs.  972.  Oeeck, 

Procurrat]  Qnidam  libri  Vet.  et 
vulgati :  percwrrat,  Fortc,  rectiu». 
Gif,  Sic  habeot  omnes  fere  libri 
typis  impressi.  Dno  mannscrlpti,  et 
Aldini  antiqt  cnm  Paris.  percumi. 
Lamb.  Procurrai,  Ita  Codd.  optimi. 
Alli  percurrai.  Creecb. 

970  Jaciaique  fxMiie']  Virgil.  ^n. 
4.  71.  '  liqoitque  volatile  ferram  Ne- 
scius,'  &c.  Idem  8.  694.  <  Stuppea 
flamma  mann,  telisqne  volatile  fierram 
Spargitur.'  *  Jaciat  telum '  anten,  ab 
orls  extremis,  aut  certe  ab  eo  loco, 
in  quo  tinem  constituerit.  Lamif. 

971  Invttlidis]  Utmm  dicis  id  jacn- 
lum  ab  oris  extremis  non  ad  oras 
extremas  pervenire,  qnooiam  vires 
invalidaejacnlatoris  obfnerant?  Qni- 
dani  interpretantor  tnvaHdis  snmroo- 
pere  validis.  sensu  tali:  vel  sagitta 
lacertosis  brachiis  excossa  longe  vo- 
labit ;  qoo  colligemns  vacnom  non 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRETIi   OARI   DE  RBRUM   NAT.   LIB.   I.     1013 


istH.  in  aliqiiando  waget :  qnod 
patet  iD  inelyto,  incano,  et  id  geniis 
HNiltis :  qao  pacto  locatum  Maronem 
qvidam  ▼olont  in  Georg.  1.  S78. 
'  Nanqnam  Improdentibns  imber  Ob- 
Imt  :*  et  Ckorg.  4.  564.  <  Jgnobilis 
oct/  Pinf.  Id  validii  utritm,  8fc,]  Sic 
rostltai,  hanc  scriptnram  efflagitante 
aententia,  et  ipsa  veritate.  Id  telnm 
(inqoit)  ntntm  vis  longe  volare,  mag- 
nia  Yiribnsy  Talidisqne  lacertis  con- 
tortom,  an  aliqoid  obstare  posse  cen- 
acs  i  yirg.  2.  62.  '  validis  ingentem 
▼iribns  bastam  Contorsit.'  Qui  ta- 
eeiidif  retioent,  qnod  est  in  lib.  vnl- 
gatis,  et  valde  ▼alidis  interpretantnr, 
rtr4fX«rrai,  iccU  rtr^^mirrm,  Lamb, 
hnaUdh  • . .  Quo  fuerU,  I.  e.  Talde 
validis.  Itavet.  Lambinns: /dvoit- 
dii.  et  mox  Quod  fuerit,  Etiam  non 
HMde.  Gif,  Id  «oltdtf.  Recte  Gas- 
sendns  et  alli  imaUdii  pro  valde  Tali- 
dis.  Creeck, 

972  Quofaerii  mtMim]  Eo  Yolare  et 
per?enire,  qno  fuerit  missnm.  sic  an- 
tem  legendnm  videtnr,  non  quodfue' 
rUf  nt  est  in  aliis :  qoamqoam  etiam 
hec  lectlo  ferri  paiest.  Sed  enim 
ita  nt  edendum  curavi,  loqaitor  s«p- 
tlmo  abhinc  versu,  infra,  ibi,  *Qoo 
minosquo  missnm  est,  veniat,'  &c. 
volare  antem  translate  positnm  est. 
Virg.  9.  G98.  *  voUt  Itala  cornns 
Aera  per  tenemm.'  Homer.  lA.  y, 
S87.  i.irh  8*  Hmoero  wuephs  iHarSs.  Lamb, 
Qicf .  Quod  Nard.  Hunc  versnm  non 
agnoscit  B.  Creeek, 

976  QuoruM  utrumque  tibi  eff,]  I.  e. 
atmncnmqne  snmseris,  effngifndi 
▼iam  interclndit :  ntrumcnmque  dix- 
evis,  elabi  non  potes,  ita  nt  cogaris 
concedere  et  Aiteri  omne  esse  infini- 
tmn,  sen  sine  fine  in  omneis  parteis 
patere.  Lamb, 

977  Prokibeat']  Jacnlnm  tendere  ad 
seopon.  Notandnm  <  prohibeo '  pri- 
ma  intenta  a  Lncretio  proferri  pro 
dietionis  observante :  qnse  modo  pro- 
dadtnr,  modocorripitor :  ut  patet  ex- 
emplo  JoT.  Sat  6.  48ff.  'Profectora 
domo  Sicnla  non  mitior  ara.'  H.  vero 


aspirationis  in  hoc  loco  nedum  vim 
babet,  sed  consonantis  :  nt  apud 
Horat.  Od.  1.  2.  31.  *Nube  candentl 
bumeros  amictns  Augur  Apollo.'  licet 
nonnollt  eandentie  malint.  Quantam 
vim  habeat  afflatns  docet  Is  Martini- 
ani  versiculus  in  geometria.  *  Tellus, 
quae  rapidum  consistens  suscipit  or- 
bem,  Puncti  instar  medio  haeserat 
nna  loco.'  Hic  tamen  apud  Lncre- 
tinm  potest  multarum  vocalium  fieri 
coUisio  etpribeat  servari  nt  extritis 
cseteris  in  scansione  renianeat  t,  longa 
qoie  brevis  erat.  Tutius  est  tamen 
in  hac  dicticne  excludere  vocalem 
antepenultimam  et  scandendo  dicere 
prohibai :  ut  deinde,  in  duas  metien- 
do  carmen  dedncamus  syllabas.  Piui, 
Prohibeat,  Synaeresis  esse  potest,  ot 
sit  trisyllabnm.  nt  in  '  proilium,' 
*  proelinm,'  et  Festus^  proibiam.'  Gif, 
Quad  prohibeai,  officiatque,  i^c,  Sic 
legeodnm.|»ro/it6fa<  antem  procelens* 
maticns  est,  iit,  '  Oenna  labent :'  et 
alibi, '  Arietat  in  portas.*  Licet  etiam 
legere,  proibeatj  seu  prcebeat,  rpurvk' 
Kifieas,  officiat  I.  e.  obstet.  Lamb.  Pro* 
kibeat,  Trisyllaburo  ;  qnod  non  magis 
mirabile  haberi  debet,  qnam  *  prae- 
bet '  a  prcehibet,  quo  ssDpe  utitnr 
Plantus.  Fab.  Prohibeat,  Tnrnebns 
ex  Mss.  legit  probeat  per  crasin  pro 
prohibeat,  Adv.  19. 15.  Sed  non  est 
opus.  Lamb.  et  Oifaninm  secntns 
Bas.  prokibeat :  faeiatque,  et  in  marg. 
officiatque,  Hav.  Quod  prokibeat  effi^ 
ciatque.  Turneb.  Adv.  19.  15.  quod 
probeat.  et '  probeat,'  inqnit,  'hic  pro- 
hibeat  conflatis  in  nnnro  litteris  valet.' 
Preig,  Offidatque,  Efficiatque  vet. 
qnidain ;  male,  nt  puto.  Vnlgati :  /a- 
eiatque  ;  pessinie.  Gif. 

979  Non  est  ea  finii  profecto]  ^ic 
restitui,  Jo.  Aurato  approbatore,  at- 
qne  adeo  aactore.  sententia  antem 
perspicna  est.  Sive  (inqoit)  obstat 
aliqnid  telo,  quo  minus  eo,  qno  mis*- 
snm  est,  perveniat,  nerope  ad  fi- 
uem  ;  sive  foras  fertur :  profecto  non 
erat  is  finis,  qnem  csse  fTosneras. 
Nam  si  quid  obttat,  corpns  est.    At 


Digitized  by  ^ 


ioogle 


1044 


HOTM  VARIORUM   IN 


eorpns  eit  in  oniveMO,  et  e«t  res  ge- 

nita.    Si  nihil  obstat,  non  est  finis. 

Nam  fti  finiB  essety  telam  ultra  non 

Tolaret.  natnm  anteni  mendam  est  ez 

nomine  *  finiV  in  quo  »  elisuro  est, 

ut  integmm  ait  *  finis,*  et  ex  voc« 

<profecto:'  qna    depravata   factnm 

est  ab  iroperiti»  et  indoctis,  *  profec- 

tum/  ct  ex  « ea/  « a.*    SoJet  autem 

Lucret.  libettter  hoc  adTerbinm  *  pro- 

fecto '  u«nrpare,  et  in  extremo  verwi 

ponere,  ut  anp.  242.  •Tactus  enim 

lett  omnlbuB  esaet  causa  profecto.' 

et  inf.  eod.  Ub.    1022.   '  Nec  quos 

quaeqne  darent  motus,  pepigere  pro- 

fecto.'  et  8.  99S.    *  Nec,  quod  snb 

nagno  scrntentur  pectore,  qnicqnam 

Perpetnam  ntatem  poterunt  reperire 

profecto.'  ibidem  1026.  '  Hsc  neqne 

sunt  nsqnam,  neque  possnnt  esse  pro- 

feeto.'  Lamb.    Ita  quidem  Jo.  Aura- 

tns,  vir  doctissimiis,  et  recte,  at  puttf. 

In  libris  tamen  est :  aftne  frtfeetnm. 

Oif.    No»  €9i  ea  finii  profecto,    Ita 

optime  Lambinns.    Alii  a  fine  pro^ 

jictum,  quod  Fayus,  ut  solet,  appro- 

bat ;  quasi  telum  quod  prohitMretnr 

vs.  977.  dici  possit  non  a  flne  profee* 

t«w.  Creech.    Ita  egregic  restituit 

Lambinus  probante  Aurato,  cni  to- 

tnm  tribuit  Oifiin.  ne  Lambino  qui4 

concedere  videatur.  Mss.  L.  B.  nt 

omnes,  non  ett  afine  profechtm.   Men- 

dose.  Sensns  enim  est,  quodcunqne 

eligis  adversatnr  tibi,  neque  est  pro- 

fecto  finis  ille  universi,  quem  tibi 

proposueras.    Hav,      Elegantissiroe 

hoc  advcrbio  uti  solet,   qnoties  ali- 

qoid  rejicere  aut  exagitare  et  salse 

ridere  ipsi  est  animns.    9ic  nrrsns 

vs.  1022.    '  Nec  quos  qus?qae  darent 

motus,  pepigerc  profecto.'  et  8.  998. 

'  Nec,  qnod  sub  magno  scrutentur 

pectore  quicquam  Perpetuam  »t»> 

tem  possent  reperire  profecto.'  et 

eodem  lib.  vs.  1226. '  Hspc  neqne  snnt 

ntquam,  neque  possont  esse  profec- 

to.'  Virg.  lEn,  8. 532.  '  ne  vero,  hoe» 

pes,  ne  qosre  profecto.'    Ad  quem 

locnm  iS^rvins:  *  Hic '  profecto'  vetus- 

te  pro  expletiva  conjunctione  posi- 


tnm.  smb»  particnls  ad  omaiMil 
pertinent  tsntmn.'  Amb»  puia  •  ver» ' 
et  *  profecto.'  Freig. 

981  Telo]  B.  Calo  mntAftnto  errore^ 
CreecK 

988  Ej^MmqwefageiirroUdet']l.e. 
et  fiet,  nt  fhgs  copia,  i.  e.  spatii  lofl^ 
nitas  perpetunm  tfelo  eiiiglendt  Atqne 
evolandi  locum  prssbeat.  prolmtare 
est  ampllfieare,  et  porrotenaa  Isctins 
facere.  Lamb. 

984  PreBternif  sp««tai  Ammmr]  A* 
lind  nrghmentnm,  qno  probat,  spa- 
ttnmesse  immensiun,  ininitinn,  et,  «t 
snpra  leciftas  est,  vaste  profnndnm. 
81  spatinm  totins  somma  finltma 
easet,  et  Amde  allqoo  termiiiaretiir : 
corpora  prima  sno  pondere  ad  imm 
confioxissent  quofacto,  nlhil  anipllns 
snb  ccelo  gigni  posset.  At  videnrat 
qnotidie  res  gigni,  Stc.  iMmb. 
ierea.  Nova  ratio.  Bene  antem 
gumentatnr.  Id  enim  si  foret,  i 
Jam  pridem  ad  imnm  derenitsefit, 
propter  motnm  rngenitnm  prlnciplis; 
qnae  cum  corpora  slnt  et  qnldem  soK- 
dissima,  jam  ad  Imnm  deflnxisscnt: 
neqne  qnidqnam  flgni  poaset,  ita 
onviia  obstipata,  vervKMvfKlpa  forent. 
Fab.  Praterea  spaiimny  i^c.  Urget 
ophs  poSta,  et  vss.  14.  snbjicit  in- 
commodum,  qtiod  eveniret  si  finrtonr, 
et  nliqnibus  terminis  indnsnm  esset 
troiversnm.  In  Isto  eniro  fiuito  iBBOi 
aliqnis  esset  locos,  ad  qnera  mat^-rie^ 
ab  f»temo  snbsidens  iimatn  sibi  gnr- 
vitate  contendisset,  efirectiHnqnejma 
pridem  fiiisset,  nt  depreflM  in  eaa 
locom  universamateria  Bihil  generan 
dcinceps  posset :  ex  semifitbas  eniai 
quiescentibus  nihil  oritur  :  Csm  a«- 
tem  noB  sit  irons  locns,  jngiier  ■•- 
ventur  principia,  nndiqne  nascnntar 
res,  et  ex  infinito  iimverso  neva  se- 
mina  singnlia  mnndls  perpetno  h^ 
rnntur.  Creech. 

985  Si  inclusum  ceriie  comkier^] 
Conclnsio.  ceHisfi  iiiais^^.  Oaasen- 
dtis.  Creech. 

987  CoiijIiiJCfl}  Cenfloxisaet.  enjns- 
modi  siini  illa  apud  Virgll.  *  viMt' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRETII   CABI    DB    RERUM    NAT.    LIB.   I.     J045 


pro  vbfcisftet, '  exitiDxem  *  pro  extiox» 
Usen :  apad  Horat. '  erep«einus '  pro 
•repsiMeiniis, '  diviMe'  pro  divisisse, 
'  evMti'  pro  evMisti :  apud  Imiic  eon* 
diny  'consanise'  pro  consomsiste  s 
et  alia  sexcenta.  Lamb.  Ut  '  nanse ' 
pro  mansiMe,  'invasse'  pro  inva» 
SkMe,  Locil.  'Cesse/  infra  vs.  1104. 
pro  cetsisse,  ^jusse'  pro  jnssisse. 
*vixety'  et,  atneo^seario  legendnm 
ett  apnd  Virgilinm  in  v.  'dejexet' 
f ro  dejecisset :  locns  est,  vs.  54S. 
*  Nec  bonns  Eorytion  pr^lato  invidit 
booori,  Chiamvis  solns  avem  rselo 
dejeeit  ab  alte.'  Ibl,  inqmam,  lefen- 
damy  corlo  ifjexH  a6  nUo.  Quod  om- 
ttfiyos  probatnm  iri  confidimos,  qni 
lAtinitatls  vim  sentiant.  Fub. 

088  N§e  res  ulla  gert}  Lej^eadom 
bic  videtar  gem^  reclamantlbas  qni- 
dem  omnibos  codicibns :  sed  pervin* 
eente  veritatis  vooe.  Gem  autem 
valet  gigniy  nt  s«pe  jam  admonol. 
Veromtamen  si  qois  pervlcax  geri 
retioeat,  'geri '  (qood  saepe  jam  ante 
dixi)  tractnm  erit  a  re  militari,  et  a 
mnnere  imperatoris,  qoi  res  gerit 
Nam  boe  loco  profecto  non  potest 
Tbraso  interpretari,  ^res  geri/  res 
ferriy  niti  secnm  ipse  impudentia  cer- 
tore  Tolet.  Lamb.  Lambinns:  geni^ 
osale.  Gif*  Geri  omnes  Cod.  vet.  ot 
et  Oerantnr  ys.  024.  eamqoe  lectlo* 
Dem  Oif.  Par.  Nard.  Omnes  prster 
Larobiaoro  tuentor :  at  contra  omnet 
libroe  admittenda  est  ea  vox  qn»  Ln- 
cretiom  tapit,  et  ad  argumentum  ap- 
prime  facit.  Creech.  Geri  edendom 
eoravimos,  a  nnperis  editlonibus  re* 
cedentes,  ob  rationes  ssipins  jam  al- 
laUs.  Preig. 

Sub  eefU  ttgmiiu]  Snbccelo.  M.  TuH. 
ift  Arato,  *  Inde  est  ales  avis  Uto  snb 
tegmine  c«li.'  Lamb,  Snb  ooelo:  sub 
ittoa.  Fab,  Sopra  in  prooemio  :  '  coeli 
sobter  labentia  signa.'  b.  e.  qna  pa- 
letorbia.  Preig, 

989  Nee  /orei  ommMo  corlaia]   Id 
enim  conseqoens  est.  Fab, 
.    fiOaQa^a6t]Qnippequia.I«m6. 
Com  videlioet  Fab, 


002  Ai]  Marg.  nostra :  Aut.  male. 
Preig, 

005  Gfridtiiir]  I.  e.  adfflioistrantnr 
a  natnra  rerum.  vel  lege  gemmiurf  u 
e.  gignontor:  vel  potios,  eieniury  i.  e. 
meventor.  £go  tamen  genmtur  reti- 
neo.  Lmb,  Lambinns:  genuntur, 
contra  ret.  libros.  G^,  Idem  bic 
qood  ad  vs.  087.  notamus.  Preig, 

006  JEtema^ue^  I^femo/que  B.  et 
alii  Codices,  nnllo  sensn.  Creeck,  JE- 
iermaque,  £t  Mm.  Lugd.  Bat.  If^fer- 
naque,  sed  male.  Preig, 

SuppedUantur^nof^fermi  soggeron- 
tnr  et  snfficinntur  ad  res  gignendas. 
Lamb, 

OOr  Corpora  maUriai]  Primordia, 
atomi.  Fab, 

996  Poeiremo']  Argnmentum  a  dis* 
simili,  noto,  et  confesso.  aer  quidem 
monteis  terminat,  et  montes  aera,  et 
ita  de  ceteris:  sed  omne  nulla  re 
extrinsecns  terminari  potest,  cnm 
extra  omne  nibil  sit.  Vel  dic  esse 
argumentnm  a  simili,  hoc  modo :  81 
omne  esset  fiaitum,  necesse  esset,  Id 
ab  aliqua  re  externa  terminari,  qoem- 
admodom,  qns»  io  promtu  simt,  aer 
monteis  termioat,  mootes  aerafini- 
unt,  terra  mare,  et  mare  terram: 
sed  nihil  est  extra,  qood  omne  ter- 
minet:  ergo  omne  est  infinitom. 
JLaiR^.  Aliohis  vss.  10.  ntltnrargo- 
mento:  Qoicqoid  eoim  terminatnr 
ab  aliqno  qood  extra  se  est  finitnr, 
sic  aer  terminat  montes,  et  montet 
aerem,  mare  terrat,  et  terriB  mare. 
At  qnis  dixerit  aliqnid  esse  extra 
nniversnm,  quod  illius  terminns  esse 
poMit,  cnm  id  ipsnm  qnod  extra  est, 
sit  oniversi  pars ;  ont  versnm  enim  con- 
tinet  omne  qood  est  i  Conclodit  igi- 
tnr  nnivertnm  etse  immensum,  eam- 
qne  immensitatem  prseclara  peripbra- 
ti  detcribit.  Creeek, 

Ante  octdos]  Quidquid  videmns,  fi- 
nitnm  est;  at  rhfSv  non  ita.  Fab, 
Anteoeuht,  nt  snpra :  vs.  61.  Nam  et 
hic  wapi^nmf  ts.  866.  Ex  ocuUe,  Preig. 

000  Dits^]  'Opit^  Fab. 

1002  Naturaloei]  Locot  ipte.  Fab. 


Digitized  by  ^ 


ioogle 


1046 


NOTA  VARIORUM   IN 


.  lOOS  Clara  9M  perewrrere  JUtmina 
eumiy  Perpetuot  poBsint,  avi  labeniia 
frodir]  InqmbasdamlegituryMimtJitf; 
quod  Umen  neutri  interpreti  pUcuit ; 
an  qaia  Utbentia  lentins  et  remissias 
▼isnm  est  ?  at  ita  alibi  locutos  est 
Lncretius ;  dein  et  Virgilius  accedit, 
^n.  1.  S08.  ttbi  de  aqaila  insectante 
cycnos :  '  stheria  qaos  lapsa  plaga 
Jovis  ales  aperto  Torbabat  cceto/ 
Atquisolemne  celeritatis  exemplum 
est  fulmen :  '  et  fulroinis  ocior  alis/ 
Dein  '  clara '  an  bene  cnm  natora 
fluminam  congruet?  Itaqne  legrn- 
dnm  existimo  fulmina,  non  flumina, 
Fab.  Flumina,  Aliqoi  libri,  ut  et 
Naryl.  Fulmina  ;  bapc  vox  et  Larobino 
et  Oifanio  displicnit;  eam  Faber 
amplectitur,  an  merito,  judicent  alii. 
CreecK 

1004  Perpeluo  poieint  <ni  labentia 
tractu"]  Tractu  <m,  i.  e.  prodactione 
et  coutinnatione  statis.  sic  '  longos 
flamraarum  tractus '  dixit  2.  207.  sic 
6.  117.  'corporis  tractnm.'  Lamb. 
Posrint.  PoMsunt  vet.  libri ;  et  rectius 
fortasse.  G\f. 

1005  Ut  rettet  minut  ire  meando} 
Nec  possunt  facere  flumina  meando, 
i.  e.  floendo,  et  labendo,  nt  minns 
vie  restet.  in  quibasd.  cod.  legitnr, 
Percurrere  /uimina  cureu,  qnam  scrip- 
tnram  non  probo.  Lamb, 

1008  Ip$a  modum  porro']  Natnra  (in- 
qnit)  impedit,  qao  minns  summa  re- 
rum  sibi  modnm,  seu  fioem  compa- 
rare  possit,  propterea  qnod  inane 
corpore,  leu  pleno,  terminator :  cor- 
pos,  seu  plenum,  inani.  Nam  (nt 
dicebat  Epicurus)  t^  vay  Ihrcip^y  iori 
rf  Tc  wX^ffin  T&p  ottfAdrWf  Kot  r^  /ac- 
y4$u  Tov  Kwov.  i.  e.  <  Omne  sen  nni- 
▼ersum  infinitum  est  et  multitndine 
<!orpornm,  et  magnitndine  inanis/ 
Lamb,  Iternm  vss.  IS.  Universum 
esse  infinitnm  probat  Lncretius; 
quia  corpus  et  inane  sese  mutno  ter- 
minant»  ex  ista  autem  mutua  terml- 
natione  necesse  est  nt  immensitas 
Ofiatur,  qnoniam  neutrnm,  neque 
corpus,  neque  inane  potest  esse  ulti- 


mom.  Cnjos  vero  nnlla  para  potest 
esse  nltima  id  profecto  infimtnm.  8i 
antem  alterutmm  (corpns  vis.)  non 
finiret  altemm,  (inane,)  inane  mntem 
esset  infinitnm,qnod  oUm  probaTerat, 
corpora  vero  finita,  nt  Stoicis  pia- 
cnity  dissolverentur  omnia;  mpta 
enim  snbito  compage  finita  semina 
per  immensom  inane  dissiparentnr, 
imo  nnnquam  coalnissenty  cum  finita 
stmina  in  inania  infinito  aemel  dis- 
persa  perpetno  vagarentnr.  Hse 
omnia  Epicnras  ipse  ad  Herodotnm : 
«Irc  yhp  ^  rh  KieAv  iitmpoif,  rk  S^  a^- 
furra  ioptffpuhoy  Mapaiu  &r  ffwpc  r^ 
a^funay  AXX*  ^prro  «rr^  rh  ivnfm 
Kfph¥  iuaitappiha,  obK  Ixorra  rk  Avip- 
c/Wra,  Kfld  oriKXorra  Kmrk  rdts  &m- 
Kowds,  Creeck, 

1009  Natnra  tenet]  Simplex  est  pro 
composito,  nt  tendit  pro  contendity 
fert  pro  offert,  &c.  Virgii.  Ita  *  tenet* 
pro  retinety  vetat,  obstat,  impedit: 
Cicero  saepins,  Virgil.  Plinins  Secnn- 
dus.  sed  locos  afierre  piget.  Fab, 
Et  qwd  inane  autem  eet,  nt  ts.  8S7. 
Preig. 

1011  UtricaUemi$]  Utqne  $U  M- 
rius  B.  frustra.  Creeek, 

1012  Aui  etiam  aUerutrwm,  md  ter- 
minet  alterum  eorum,  Simpl.  natura  et 
paieat  tantum  tfRfRod.]  Si  qnis  locns 
est  in  hoc  libro  diflScilis  et  obacoms, 
hio  est :  neqne  fortasse  mendo  vacat 
Joannes  Anratus,  homoacerrimijn- 
diciiy  idemqne  amicns  et  collega  me- 
uSy  pntabat  priorem  qoidem  versnm 
sic  esse  legendum,  at  legitar  in  vnl- 
gatis  :  Aut  etiam  dUerutrum,  ntss  ter» 
minet  dUerum  eorum :  posteriorem  sie, 
SimpUce  naturapateat  totumimmodera' 
tum:  (namin  vulg.  legiturfaii<Kiii.*)nt 
per  *  totnm'  intelligamns  r^  rar,q«od 
alias  appellat  omne  : '  immodrratnm' 
antem  *  simplice  natnm/  i.  e.  infini- 
tum  nna  natnray  videlicet  inani.  Sed 
libri  omnes  manuscripti  habent,  fa- 
teat  tamen :  neqne  babent  copnlati»- 
neni  e/,  post  vocem  'natnra:'  etita 
vulgati  Parisiens.  Veneti,  Vicetint 
enjos  scriptar»  rationem  expHcara 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRETII   GARl    DB   RI£RUM   NAT.  LIB.  I.      1047 


non  possiUD,  nisi  quU  dicat  ita  legen- 
dani  in  priore  versn,  Aut  st,  etiam  oi- 
teruirum  si  termnut  nitenm  eorum 
SimplUi  wtura  patetd  tamen  immode- 
raium :  hac  sententia,  *  Ant  si,  etiam 
si  altemtrom  tenninet  alteruro  eo- 
nim,  pateat  tanen  immoderatnm  sim- 
plice  natnra/  i.  e.  inane  taroen  sit 
infinitom  unica  natura,  h.  e.  corpora 
prima  non  sint  infinita,  sed  inane 
duntazat  sit  infinitum,  &c.  Sed  qno- 
nsodo  si  altemtrum  ab  altero  usque 
ad  infinitum  terminatur,  potest  esse 
alteratmm  dontaxat  iofinitnm  ?  Om- 
Bino  locas  est  mihi  qnidem  inesplica- 
biliSy  neqne  habeo,quod  afferam,  quic* 
qnam  melius.  scriptnram  igitur,  qu» 
rcperitnr  in  omnibus  libris  vulgatis, 
qnod  ad  priorem  versnm  attinet  vi- 
deamns,  eamqne  sic  interpretemnr: 
Ant  etiam  nisi  alterntram  alterum 
eoram  terminet,  et  si  immoderatnm 
simplice  natnra,  i.  e.  spatium  immen- 
anm  nnica  natnra  tantummodo  pa- 
teat,  quod  est  dicere,  si  inane  duntax- 
at  sit  infinitnm,  corpora  autem  prima 
sint  fintta :  *  nec  mare,  nec,'  &c.  At- 
qne  baoc  hnjus  implicatissimi  loci 
explicationem  probabat  Mnretns : 
cni  hac  tertia  editione  assensns  sum. 
Sed  Telim  copulationem  et  poni  in 
fioe  Yersns  prioris,  hoc  modo,  Aut 
etiam,  alterutrum  nisi  terminet  alterum 
evrum^  et  SimpHee  naturapateat  tantum 
•  immoderatum,  Prseterea  posterior  ver- 
sns  videtnr  mihi  sic  esse  explicandus : 
'£t  immoderatam  simplice  natura 
tantnm  pateat :'  i.  e.  si  vel  infinitum 
Snane  sit  tantnm  sine  corporibns  infi- 
niiis:  vel  infinita  corpora  slnt  tan* 
tnm  sine  inani  infinito :  si  hoc  ita  slt : 
Nee  «lart,  nee  teUut^  S^e,  H«c  mihi 
nnnc  tandem  hnjus  obscorissimi  loci 
videtnr,  esse  sententia.  Sic  autem 
«snrpavit  vocem  <  immoderatum'  M. 
TolL  lib.  2.  de  N.  Deor.  <  Vides  sub- 
lime  fnsam  immoderatum  ntliera, 
Qui  teaeram  terram  circnmvectu 
amplectitur.'  LaaUf.  Aut  etiam  alter- 
mtrum,  tfc,]  Ita  nt  vnlgo  legitur,  et 
ve  eres  qnidan  comprobant,  scripsi. 


Sententia  est :  Corpns  terminatnr 
inani,  et  inane  corpore.  Nam  si  hoc 
non  fieret,  et  immoderatom  seu  inane 
simplice  natnra  et  impermixta  sen 
corpore  routuo  ierminata  tantummo- 
do  pateret;  hinc  efficeretur,  qnod 
nec  mare,  &c.  Qua  de  re  infra  la- 
tius.  G\f,  Hsc  ille ;  sed  nihil  dicit, 
qnod  non  viderit  Lambinus,  et  acn- 
tius  inulto  et  xolertins.  Sunt  qui 
existiment  versum  iilum,  *  Simplice 
natnra,'  Stc,  prorsus  esse  delendnm  : 
sic  enim,  nt  aiunt,  nihil  in  hac  ra- 
tiocinatione  difficnltatis  snperesset: 
Quod  mihi  aliter  longe  videtor.  £x- 
istf  mo  enim  versus  aliquot  hinc  exci- 
disse :  ita  nt  cnm  de  incomroodis  ab 
inani  irorooderato,  sine  adroistione 
corporis  infiniti,  et  alternis  roisti  pro- 
ficiscentibus  dixerit,altera  pars  orois« 
sa  sit,  aut  non  satis  perspicne  a  Ln- 
cretio  explicata :  eadem  enim  hnplm 
remaneat  necesse  est.  Deinde  dooe 
ille  voces  '  alteram'  et  ^  alteratram,' 
satis  id  probant  qnod  dico.  Fab.  De 
his  dnobus  versibus  varia  Critici :  in 
priori  ffi  pro  nist  legit  P.  nec  agnoscit 
copulam  et  In  posteriori  versu.  In 
posteriori  pro  laniiuR,  tamen  B.  P. 
Oif.  Par.  Omnesque  Mss.  nt  fatetnr 
Larobinus,  nec  agnoscnnt  Copolamfff. 
Posteriorero  versuro  adnlterinnmesse 
existiroant  Oifanius  et  Parens,  ideo- 
qne  rejicinnt :  Anratus  legitilKl€^M 
aUerutrumj  ntst  terminet  aUerumeorum: 
SimpUee  natura  pateat  totum  immode- 
ratum,  Per  •  totnm'  intelligit  t*  »fir : 
qnod  alias  appelUtur  <omne.'  /m- 
moderatum  autem  iimplice  naturoy  est 
infinitnm  nna  natura  vii.  inani.  £t 
hanc  lectionem  aroplectitur  Oassen- 
dns.  Lambinns  haeret,  aliquando  au- 
tem  legit  Aut  st,  etiam  alterutrum  »i 
terminet  alterum  eorum  Simplice  naium 
pateat  tamen  immoderatum*  Hac  sen- 
tentia :  Aut  si,  etiamsi  alteratram 
terroinet  alteram  eorom,  pateat  U- 
men  immoderatnro,  siroplice  natura 
i.  e.  inane  tantom  sit  infinitnm  unica 
natnra,  h.  e.  corpora  prima  non  sint 
infinita,  sed  inane  dnntaxat  sit  infini- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1048 


NOTJB   VARIORUM    IN 


twn:  aeflliaiic senteutiain «bsnrdam 
etie  ipse  vidit  et  confe«aiia  est;  et 
tandem  legH:  Aui  etiam  aUerutrum 
«ut  termiMit  aUerum  eormny  et  Sim' 
fUee  uatwra  pateai  tauium  imm^dero' 
tum^  Exiatimet  Feber  vnlfataro  lec- 
ttonem  retinendam  eMie,  et  aliqnot 
▼erana  bic  ezcidiaae,  ita  nt  cum  de 
incoronodia  ab  'inaiii  Immoderato' 
aine  admistione  corporis  infiiiiti,  et 
alternia  miati,  proficiscentibna,  dize- 
rit ;  altcra  para  omiaaa  ait^  aut  non  aatia 
perapicue  aLucretioexplicata:  ean- 
dem  enim  imyiai'  remeare  neceaae  es- 
ae:  deinde  duaa  illas  voces  ^alteruro' 
et  'alterutrum'  probaase  quod  dicit. 
Displiceut  omnia.  Integereat  poeta, 
nuUique  exciderunt  versus :  rejectia 
AuratiyOasseodi^aliornmque  conjec- 
turis,  admittatnr  Cod.  Maa.  lectio,  et 
aana  protiaua  ernnt  omnla  et  integra. 
Legantur  iuqne,  Aut  etiam  aUerutrum 
niaitermiHat  aUerum  eorumf  Siatpiiee 
nmtura  pateat  tamen  immoderatum»  In- 
ane  viz.  ut  seqnentes  versua  et  vox 
ipia  *  patoat*  denionstrant.  Hapc 
igitnr  hornm  verauum  «ententia : 
Nisi  <  alterutrnm/  corpua  viz. '  alte- 
rom  eornm/  viz.  inane,  terminet,  in- 
ane  vero  solam  concedatur  h^/butum, 
ot  olim  probavi,  et  Stoici,  contra 
qnoa  dispnto,  fatentnr :  Nec  mare 
nec  tellos,  &c«  Epicurus  ipse,  fa- 
teor,  alteram  hujua  argomenti  partem 
proponit  in  £p.  ad  Herodot.  EXrc  rh 
4tfr^  ^  itpurfjJm»,  t^  tk  a^fAora  ttrci- 
pa,  oinc  &y  cfx*  r^  &vci/Mt  of^/Mcra  Iheau 
Iky  lcmy.  Sed  eam  neglexit  Lucre- 
tins,  qooniam  inane  esse  infinitum 
aliis  argumentb  jam  probaverat. 
Creeek, 

Niei  terauMat]  Stc  Vet.  libri :  recte, 
Vulgati :  terminet,  versnm  prozimum 
eimpUcey  i^c.  omnino  adnlterinnm  et 
inducendora  puto.  Minime  necessa- 
rius  est,  et  corrumpit  cum  elegimtia 
aententiaro.  Gif. 

1013  Pateat  tamen]  Ita  Vet  Ubri. 
Vnlgati:  et  pateat  Umtum,  Gif. 

1014  NeecatiUieidatempla]  Eoniua 
apnd  M.  Tnll.  Ub.  2,  de  Piv. '  Quam- 


qnam  mnlia  manu8  ad  cttti.  csEirttk 
templa  Tendebam  lacrymans.'  Ijamk, 

1015  Diaum  earpara  soacte]  Deos 
aanctos;  aic  eaim  ex  formola  loqui 
solebant.  Ovid.  Amor.  3.  7.  *  A  te- 
nera  qiiiMiuam  aic  aurgit  mane  pnella, 
Protinus  nt  aanctos  posait  adkc 
Deos.'  Quoaegoversus  potius  qnam 
nllos  alios  protnU,  qnod  eos  n  nemloe 
iisque  adboc  emendatos  viderim. 
Certe  nuperrima  editio  boe  aphal- 
mate,  ot  infinitis  aliia,  qnm  ingeaio, 
ut  aperiantnr,  opus  habenty  inqni- 
aau  est.  legendam :  A  tenara  fuii» 
quit  tie  eurgit  tmme  pneUn,  Pr»<uma  as 
eanctoi  poeeU  ndtra  Deot.  MoUun  enia 
est  poat  rem  Veneream  lirMr  fniaae, 
ne  quis  ad  saora  accederet,  nisi  ante 
purgatna  esset ;  '  diacedite  ab  aria,' 
inqnit  8.  1.  11.  amnbilia  acriptnr 
(TibuUna  eat)  *qaeia  tnlit  heatema 
gaodia  nocte  Venna.'  Jnvenalia  in 
6.  636.  *  lUe  petit  veniam,  <}noties 
non  abstinet  nxor  Cencnbitn  aacris 
observandiaque  diebus.'  Qnod  et  ea- 
pitaliua  erat  Iiocum  antem  Ovidii, 
quia  hilarior  paulo  est,  et  paraphraa- 
titfds  explicari  non  eget,  xi^^^^em 
hominiunjudicioreiinquam.  Fak. 

1017  i>iitp«iae]  DiieipaJta,  C  De 
eettum,  Deteetum;  B.  Unde  aliqnis 
conficiat  d^eetu,  aed  4a  eerim  vel  ooitM 
placet.  Creeeh* 

Ceitu]  Qoidem  Vet.  Ubri:  eoUu. 
Gif.  AL  coitu,  nt  proiUum^  preeUnm, 
cmtei,  omU,  poima^  pmna.  Fath 

1019  iSW  mieo  potiue]  AUpemais. 
quid  dixi,  futurum  fiiiase,  nt  copia 
materiai  de  auo  cmtu  et  coRciUo  d«- 
pulaa  per  inane  immenanm  differrt- 
tnr  ?  immo  vero  BnBquam  quioqnam 
congrediendo  genuiaset*  Ratio  est 
in  promtn :  qneniam  si  iiMme  dnn- 
taxat  esset  infinitum,  prim»  natem 
corpora  finita ;  nnnqiinm  fUn  coi^ 
gredi,  nnnqnam  cobserere  potnlsaciit, 
aed  per  infinitnm  inane  «Uspersa  va- 
gareotor.  tale  eat  iUud  sopra,  343. 
*  qnsB,  ai  noo  esaet  inane,  Non  tam 
aoUicito  noto  privatn  earercflt,  Qnaai 
genita  onmino  anlU  nlioiie  fnisaent.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUORBTII  CARI    DK   RfiRUM    NAT.    LlJi.   I. 


104» 


Jjm^'  ImOy  ioquity  ail  omiiUio  ge« 
wtm  fuUseC.  F«^. 

qseniani  cnm  nateria  eMet  diwiipaie 
et  diftiract«9  in  mnm  cooveoire  et 
ceaciliari«eiipotaisset.  Xm4.  C«ft. 
Cencretcere,  0wa0|po<{^<rO«i.  ivii6. 

IMl  C«n«]  Occnpatio.  Dioeret 
eain  aliqiiis:  At  meut,  aot  Deiis 
peetet  mateffiam  disaipatam  celligere, 
et  f oDgregarev  et  ita  res  creare.  boe 
negat,  et  refeliit  Lncretios  ex  Cpi- 
eori  8«Bteiitia.  Lom^.  Stoicos  irri- 
deos  joeose  propositnm  argnmeutwm 
proseqoitor  vss.  14.  Finita  enim  se- 
miaa  in  iofinito  spatio  dispersa  nan- 
quam  ooBTonissent,  nisi,  qaod  Stoi- 
cis  pUcoit,  mondos  esset  graode 
animal,  et  plane  Deos:  ejosque  se- 
mioa  somma  arte  et  consilio  a  spirito, 
per  omnia  m^robra  infuso^  disposita 
foissent.  Prudentia  baec,  et  medi- 
tantia  Stoioornm  principia  deridet, 
et  ez  placitis  Epicuri  docet,  res  om- 
nes  fortttito  infinitorom  eorporom  in 
iofinito  inani  Tolitaotium  conciirsn 
tandem  procreatas  foissei  et  quotidie 
reparariez  istis  seminibns,  qnsB  io- 
finita  corpomm  primomm  copia  ju- 
giter  soppeditat.  Cretek, 

IQ^  Se  wdUe  fum^  sas,  affue 
MlfactJ  Haac  scriptnram  traxi  ex 
qnattuor  auuiascriptis  codicibos,  levi 
immutatione  facta  longe  (opinor) 
Tolgata  meliorem,  et»  nisi  fallor,  ve- 
rang  et  rectam.  Ocdo  autero  verbo- 
rom,  et  sententia  hssc  est:  Nam 
certe  aeque  censilio  atqoe  sagaoi 
menle  (<  cousilio'  antemy  i.  e.  con- 
solto)  primordia  rerom  se  qnseque 
ordiae  soo  locarant,  aeque  pepigere, 
4cc.  Sio  aotem  habent  iib.  manoscript. 
OnHme  ee  sao  qiuBque^  «ttque  eagaei  lam- 
ie  Uearunt.  Itaque  in  boc  loco  resti- 
tnendo  ordinem  verboruro  tantum 
motavi:  niliil  de  meo  addidi,  nibil 
detraxi.  Sed  non  dissimnlabo  lec- 
tori,  mibi  aliqoando  visum  esse  sic 
esse  legendum,  iSr  wrdme  $o  q^teque 
olfas  eegaei  metUe  loc,  cnm  putarem 
*  sno'  oatum  esse  ex  initerpretatione 


vocis  *  so,'  ad  oram  Ubrl  adseripfa, 
deiode*so'  versnm  in  'se,'  et  ita 
factum  *  se  sno :'  *  $e '  autem,  quod 
erat  in  principio  vertus,  quesi  snper^ 
vacaneum  deletum.  Lajn6.  Ordmeet 
quaquef  atque,  ifc,  Lambinus.  Vot. 
qoidam :  ee  euo  i^aque,  qoidaB]  ve- 
teres :  m  sao  alque  eagacL  Maralkns  : 
Ordmtquaqne  euo  utque  oagacu  For- 
tasse :  Ordine  ee  tuo  aique  tagaci,  Y ide 
Indioem.  et  inf.  vs.  421.  Gi/,  Qui- 
dam  libri  Ordine  u  tuoqua^,  Marnl. 
OrdiMe  quoque  tuo:  Gifanins,  Ordine 
u  euo.  Aliquando  etiam  Lfambinns 
legit  8e  ordiue  euo  queBque :  Ordine  te^ 
quetuoB,  Alii  Se  ordim  quteque  euo : 
proxironro  ▼ersnm  non  agnoscit  B. 
CreeirA.  Margo  Nostra  id  ipsum  ba- 
huit,  qood  et  Gottorpiensis  Cod.  et 
Vossins  io  Var.  Lect  Ed.  Lond.  nem- 
pe :  Ordin^  te  euo  qweque  eagaci  mente 
loeatwti.  Preig.  Levissiroa  mntati- 
one  tua  feci,  et  post  *  se '  distlnctio- 
aem  posoi ;  saa,  i.  e.  et  sua.  Hav, 

1025  Prqfeoto']  Vid*  ad  vs.  978. 
Preig. 

10S4  Muiaia']  Qnidam  motoio  le- 
gnnt  pro  valde  moia,  Plantos  Amph. 
1. 5. 119.  '  Nec  se  jngula  qnoqne  in 
cselo  motat.'  Poeta  in  Priapseis: 
*  Extis  altins  aptinsqne  motat.'  Piue. 

1026  VexmUur']  Snblnde  moventnr. 
A  veko  derivatum.  Maro  in  bncolico 
Indicro :  '  Dolicbias  vexasse  rates :' 
pro  agitasse  inter  elidendnm  et  tra- 
beadnm.  lege  Oellinmtf  Ptus. 

Yeaaaiur  pereita  plagie]  Democri- 
tus  dioebat,  uuMMrBm  rk  ff^ftmct  icar' 
axxjf^srvffior  h  r^  Mp^^  i.  e.  *  mo- 
▼eri  corpora  prima  in  infioito  pla- 
gis  mntuis  ac  reciprocis.'  Sic  M. 
Tnll.  de  Epicnro  lib.  l.  de  Fin.  *  Cen- 
set  in  infinito  inani,  In  qno  aec  sem- 
mora,  nec  infimnm,  nec  medinm,  nec 
nltimum,  nec  extremnm  sit,  corpora 
individna  ita  ferri,  nt  concorsionibns 
inter  se  cobserescant.'  Quem  locnm 
supra  protuli.  Sed  nen  disslmulabo, 
in  codicibus  doobns  manuscriptis, 
Faernl,  Tettii,  scriptum  esse,  ver- 
eoMur  pere,  pl,  Lamb.      Fcmilaf. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


lOfiO 


NOT^   VARIORUM  IN 


Vir$mhWf  vetereB  qiiidain.  Gif,  PeV' 
eita  plagi$,  Intellige  iXXtiXorvwlnf 
TJiy  hrSfunf  ip  r^  &irc/py.  de  qua  docti 
in  pliilosophia  Democritea  seu  Epi- 
curea,  quse  peniti«8tine  eadem  est. 
Fab. 

1037  Tatidim  dewtmmi  in  talea  du* 
posUuras,  QuaUbmB  luec  rebua  consistit 
summa  ereata']  Qnamvis  ita  scriptnm 
sit  in  optimis  et  luculentifsimit  edi- 
tionibus,  constat  tamen  bic  errorem 
esse:  neqne  enim  dnbtnm  est  qoin 
legendum  sit,  idque  plane  necessario, 
Qualibus  hmc  rerum  consMtit  summa 
ereata.  ut  et  alicubi  legi  scio.  Sensus 
autem  est :  *  doTeniant  in  tales  dis- 
positoras,  qnalibns  snmma  rernm 
creata  est.'  Illnd  eniiti  quaUbue  ad 
dispositnras  refertnr ;  qnod  ftcile  vi- 
derit  qui  vel  levissime  sapiat.  Remm 
antem  somma  est  rh  irwy  nt  allbi, 

*  Nec  snmmam  remm  commutare 
nlla  potest  vis.'  Et,  *  Debeat  ad  nihi- 
Inm  jam  rerum  summa  reverti.'  Sed 
neqne  aliter  in  toto  opere  locntus  est 
Lncretios.  Itaqne  exemplorum  satis 
est.  Konc  ad  secnndnm  libmm  ve- 
niamns;  ibi  enim  occorret,  opinor, 
aliqoid  quod  manu  medica  opus  ha- 
beat.  Pab. 

1028  Rebus]  Rerum:  Faber:  nec 
contemnenda  ista  emendatio.  Sensus 
antem  est,  '  Deveniant  in  tales  dis- 
posiluras,  qualibns  remm  snroma 
creata  est/  Illnd  enim  <  qualibns' 
ad  '  dispositnras'  refertnr.  Creeck, 

1029  Magnosannoi]  Fort.  intelligit 
magnnm  illnm  annnm  Platonis,  seu, 
melius,  Cbaldaeornm  :  res  notissima 
est  Fab,  Magnos,  Forsan  intelligit 
magnum  ilhim  Platonis  annnra,  sen 
potius  Chaldaeorum.  Fab»  Isto  vero 
acnmine  non  opus  est,  cnm,  ut  obser- 
vat  Gassendus  5.  643.  qnorumlibet 
astrorum   circnitns    inagnos    vocet. 

*  Servata'  mox,  idem  est,  qnod  for- 
roata.  Creech,  Otiosnm  Epitheton, 
nisi  annoa  pro  qnibnsvis  tempomm 
periodis  accipias.  Vide  quae  ad  vs. 
S12.  notavimus.  Preig, 

1031  Avidum  mare]  Horat.  avanim 


appellat.  Lamb,  Ttdegrent  mare.  Ex- 
hanstnm  reficiant,  renovent,  Sn,  flo- 
nen  aotem,  nt  apnd  Virgil.  paysln, 
pro  aqoa,  hnmore.  Homo  Tero  ridt- 
cnlns  existimavit  rb  *  integrnFe '  boe 
loco  signlficare,  integrum  nuuiere. 
Hnic  inaiMles  si  qnid  recte  cnratwn 
velis :  Parenm  dieo,  ne  iiescias.  M. 

10S2  Integrent  amnee]  Sic  leges* 
dnm :  et  Ita  scriptnm  est  in  quinqnt 
lib.  mannscript  nam  vnlgati  qnidam 
habent  integerent :  meiidoie.  AccIqs 
apud  Nonium :  *  Nam  hnc  reniOy  nt 
mea  ope  opes  Trojae  integrem/  Ar« 
nobins  llb.  2.  adversns  genteis :  *  Vlr- 
tntnm  omninm  servamns  atqoe  iote- 
gramns  tenorem.'  Idem  ibidem  infra: 
'  Colnmba  roann  roissa  revolam  di- 
dicit  ad  dominicas  sedeis :  cani s,  cnm 
invenerit  prsdam,  cofaibere  et  con- 
tinere  latratum:  verba  psfttacns  et 
integrare,  et  nomina  prorsos  expro- 
raere.'  Lamb,  Integrent  anno$.  Ita 
et  veteres  libri  nostri.  Gif. 

Vapore]  I.  e.  calore,  nt  sspe  aliai : 
et  ita  Virg.  et  Horat.  non  aemel. 
Lamb, 

10S4  Vivant]  Tralatio  est  ab  ani- 
matis  ad  ignem,  admodnm  nsitata 
scriptoribus  omuibus  Graecis  ac  La- 
tinis.  Horat  Od.  8.  21.  23.  <  Yivs- 
qne  prodncent  Incerns,  Dnm  rediens 
fugat  astra  Phcebns.'  Sic  Graeci  sclfl- 
tillam,  l^^iwvpov,  I.  e.  *  ignem  ▼ivnm,' 
seu  '  ignis  vltam'  dicnnt,  et  ('wvpoSp 
apnd  illos  *  ignem  excitare.'  Lmnb. 

Labentea]  Snpra  princip.  vt.  2. 
*  Caell  subter  labentia  signa.'  Ltmb. 
Ut  In  procemio '  coeli  labentia  slgna' 
dixit  Preig. 

1036  Ex  inftnko]  Infinito  temper 
snbjungit '  Inanl :'  Fayns  et  alli:  cam 
tamen  nihil  evidentins,  qnam  qnod 
infinitnm  non  inanis  magnitndinem, 
sed  corporum  mnititudtnem,  sen  po- 
tius  nniversnm  denotet.  Creeelk, 

Suboriri]  In  locum  decedentinm  aat 
perenntinm  oriri,  et  qnasi  subvenlre, 
atqne  In  snbsidinm  oriri.  Lamb, 

1037  Unde  nmiisa  ooient  repartri  in 
tempore  fuofue]  Hujus  scriptnrae  sea- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   CARI    DB   RBRUM   NAT.   LIB.   I.     IGSl 


tflnttft  «oa  ent  obscnra.  hoc  enin] 
per  eam  «iipiificatnr,  roaterin  copia 
hi  locara  ejnsy  qnae  deflait  exeorpo- 
nbut  compoiitif,  et  rebBi  genitifl, 
snborieDte,  io  qnoqne  tempore  ea, 
qM  sant  amissa,  reparari,  ac  resar- 
eiri.  Proxime  antem  accessi  veterem. 
•Kftm  in  libris  mannscriptis  fere  omoi- 
bos  legitnr  partira, /n  ttmpore  qwaque: 
pftrtim,  In  iempore  quoque :  in  pleris- 
q«e  ftntem  irapressis,  In  cerpore  qua^ 
f«f  .*  ex  qnft  lectione  qnidam  legi  ro- 
Innt,  Im  evrpete  quoque,  i.  e.  in  qnaqne 
te  genitft  corporeft.  Quod  si  qnis 
nullet  legi,  Repearori  corpora  quaque^ 
ot  qnidam  vir  doctos,  non  repngnabo. 
ego  tajnen  vel  eam,  quam  secntns 
som,  et  ftntiquam,  tutiorera  esse 
piito;  vel  banc,  In  eorpere  quoque. 
Larab.  Qu/oque^  Veteres  qnidan: 
quteqme,  Gif. 

•  10S8  NtfmeeM,  4r«.]  Proposttora 
modo  ftrgomentnra  his  f  ss.  4.  illns- 
traty  docetqne  res  cuBctas  resolutora 
iri,  oisi  mfttertes  ex  iBfioita  oopia 
fttoraomm  jugtter  suppeditaretor, 
qofle  damnom  qood  corpora  pation- 
tnr  resarciret,  nt  aniraalia  brevi  pe* 
rirent,  nisi  alimento  iodies  repara- 
renlnr.  Oeech,  . 

.  10S9  AmUtem  eorpue']  Sic  loquitnr 
Mftrcns  Tnllius  £pist. .  7.  26.  ad 
OftUom :  *  £go  bic  cogito  coumiorari, 
qooftd  me  reficiam.  Nam  et  vireis, 
et  corpns  aoiisi.'  Idera  Lucretius 
sopra,  810.  *  ftOkisso  Jam  corpore,  vita 
qooqne  oroois  Omoibus  e  oervis  atqoe 
osstbos  exsoliiator.'  Lamb, 

1041  Drfecii'\  Desiit.  Lamb. 

Reeta  regume  tfverea  oMri]  •  Sic  resti- 
toi,  ftiiorQra  loeorora  sinulinm  testi- 
raooio  Qsos.  2.  240.  '  Sed  oiliil  ora- 
oino  recta  regiooe  viai  Declinare, 
qois  est,  qui  possit  cemere,  sese?' 
idera  4.  266.  '  Eicit  enira  sulci  recto 
regione,  viaque  Voraerera,  atqne  locis 
avertit  steiuis  ictom.'  sic  Virg.  JEo. 
2. 7S7. '  notftexcedo  regione  viamm.' 
Idem  7.  216.  ^  Nec  sidos  regione 
viie,  Utosqoe  fefeUit.'  sic  M.  ToU. 
lib.  6<  aMU.  '  NostrsB  accosfttioois 


regio  et  via.'  ibid.  '  Si  qnis  tantolnm 
de  recta  regione  defiexerit.'  Lamb, 
AUqua  regione  averea  viai,  Sic  orones 
Ubri.  Larobinns  tamen:  Recta,  Re^ 
gionem  autem  viai  etiam  sopra  dixit, 
et  infra  lib.  2.  Gif,  Recia  regione, 
AUqua  ratione,  B.  Nard.  Aliqua  re* 
gione  Gif.  Pa.  e  vet.  libris.  Creeck, 

1042  Neeptngteposseni']  Sicbabeol 
aUquot  Ubri  typis  excnsi,  et  duo  roa- 
nnscr.  alii  poseuni :  ego  poseuni  non  im- 
probo:  et  ita  hi  duo  versns  pende- 
bnot  ex  snperioribns  hoc  roodo :  Nec 
simol  ac  materia  defecit»  plagae  pos- 
sunt  extrinsecns  snmmam  conserva- 
re.  poeeent  etiam  legere  Ucet:  erit- 
qne  sententia  aperta  hoc  modo :  Nee 
plagae  possent,  &c.  nisi  materi»  co- 
pia  suboriri'  posset,  i.  e.  si  materia 
deficeret.  Lamb,  Nec  piaga,  i^c,  ex- 
trinaeeuB,  Ita  omnino  legendom :  im- 
perite  igitnr  Gifanins,  qui  in  ntraqoe 
editione  faabet  intrinsecue,  Fab.  Nee 
Plaga,ifc,  Neqnis  vero  forsan  obji-« 
ciat  atomos  occorsantes  officiose  se 
(etiam  fatente  Lncretio)  mhtno  per- 
cutere,  et  ex  eo  cooflictn  fieri,  ot 
morantes  et  tardatfls  coalescaot,  et 
compiogantur  in  corporo  ;  ideoqne 
cnm,  firtitfle  Ucet,  sese  routuo  percn- 
tiant ;  sane  tantum  abesse  ut  rebus 
jaro  concretis  aliquid  detrahatnr,  nt 
etiam  novis  seroper  advenientibos 
atomis  magis  ac  magis  angerentnr: 
monet,  atomos  finitas  se  invicem  per- 
petuo  oronique  pnncto  temporis  fe- 
rire  oon  potse,  imo  interdnm  debere 
resilire,  ideoqne  tempus  spatinmqne 
concedere  principiis  compositormo 
(ro4S  awexj»9  mrovju^Mf  Epicoros  ftd 
Herodotum,)  quae  semper  moturo  af- 
fectant,  qno  rnpta  compage  a  se  in- 
vicero  avolareut.  Imo  nnllos  omnino 
fnturos  esse  ictns,  nt  olun  vs.  1019. 
observaverat,  nisi  atoml  essent  infi- 
oit9.  Creech, 

Posseni]  Pssfimt,  recle.  Gif. 

Extrinsecus}  Intrinseeus  Gif.  et  V. 
imperite,  ot  potet  ex  vs.  1054. 
Creech, 

1042  Coneiliaia}  I.  e.  coogregata, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1062 


HOTM   VARIOEUM    IN 


eoActa,  congressa.  Lcflifr.  Snlniudi» 
et  adde,  iiiti  materies  soppetat,  snp- 
peditet,  sufficiatur;  id  eoim  ratio 
4postolat.  Fa6. 

1044  Cudere]  Percutere :  iUae  pla» 
gse :  unde  vecatur  *  iocus : '  sensuB : 
Motus  atomorom  agitat  illa  prioci- 
pia;  quare  dum  materi»  pars  per 
Aotum  dinjicitur,  alia  movetur  usqne 
dum  novae  plagae  et  atomorom  im- 
petus  illam  Texant  *  Cudere : '  per- 
cntere,  procudere.  Virg.  in  Oeorg. 
1. 361.  *  Durnm  procudit  arator  Vo* 
nieris  obtusi  dentem.'  Piut. 

Partemque  taorort]  Quidam  libri  ba* 
beut,  Partimque  morut^i»  Lamb.  Jun- 
ge  4k  wapaXkffiiMu  com  rf  '  interdum' 
versu  abhinc  secundo.  Fab,  Pmiemr 
que,  Partimque  Oif.  quapi  vocem  et 
Faber  approbatjangitqtte  iKwapaMik* 
Xov  cum  r^  <  interdum'  versu  abbiiie 
secnndo  i  at  Partem  raelius  respoo* 
det  T^  <  alisB,'  et  rf  *summa.'  Creeeh. 
.  1045  Suppleri  suuum  ^a^itr]  Slc 
loquebaDtor  Yeter#s»  PUiutns  3aty« 
rione  :  '  retrabi  neqnitnr,  quoqno 
progressa  est  semeU'  Cato  iib.  1« 
Orig.  <  Fana  in  eo  lece  cooplnvi» 
fuere :  ea  exauguravit^  prttterqoan» 
qnod  Termino  fanum  fuit,  id  neqvU 
tnm  ezaagnrari.'  Pacuv,  *  Si  qna 
potestur  inTestigarl  via.'  M.  TuU, 
£pist.  lib.  9.  ad  Papir«  *  Qoi  primos 
Papisius  est  vocad  deeitns*'  Idem 
alibi:  <Nono  de  ref*  eonsoli  ccepti 
snmoa.'  Virg.  JEn.  8.  409.  '  Qnod 
£eri  fierro,  liqnidove  potettnr  elec* 
tro.'  Idem  Lner.  S.  JOat.  ^Quod 
tamen  expieri  nulUi  ratiooe  potea* 
tur.'  'soppleri'  antem,  i.  e.  aliiscor- 
posoolis  snccedeotitMis  redintegrarl, 
atque  expLeri :  ex  qno  verbo  'snpple* 
nientnm/  natnm  est.  Lamb.  Quaatm'* 
Ut  poteratnr,  possetor,  poesitttr^  po* 
testnr,  neqnitar,  qnitom  est,  Scc  Ita 
loquuti  sunt  Ennins,  Scipio,  Plantns, 
Sallnatios,  aUi.  Fak.  Prseter  Lam- 
binnm,^.  vide  etiam  Vossinm  de 
Anal.  lib.  a.  S8.  Hm>. 

1046    CogmUwr]   PlagsB  scilicet 
lamk.  et  Fo^. 


1048  Vt  pamni]  Princi^  reram, 
et  corpora  prtma.  Nim  enim  oninia 
corpara  prima  cnm  ommliBt  colue* 
rere  ct  copnlarl  posanat  ea  iginK, 
qose  eom  atiqnibns  eob«vere  non  pos» 
annt,  a  ocetn  eC  concilio  libera  Cma» 
tur,  et  vagaBtnr,  donee  oam  aliis 
eepnlentnr.  Prseterea  ex  rthm  gn- 
nitis.qoetidie,  atqne  adeo  aingnlis 
■korarom  momentia,  eofpara  prlma 
4eceduikt,  neqne  perpetno  cnai  iis, 
qnibnscum  semel  coiverint,  cobsBreao 
cnnt,  Lamh, 

A  ceetu]  A  congressn.  LMmk. 

lOM  Ei  tmmmi  ni]  Nan  iilai  eor» 
|>ora  prima  sint  loiMita,  perpetoss 
plagSB  «oppetero  neqoeant.  Lamb.  Et 
immen.  Nisi  enim  liifinita  ait  asaleriai 
copia,  pcrpetnai  esae  neqnieant  pla^ 
V^.  Fak. 

1061  Ji^tmiaopmMettiaayi^.^Opm 
os(  ois,  genns  loqneadi  bonia  acripto- 
«bns  nsitatom;  aie  S.  060.  «Matep 
riea  opna  eat,'ftc.  et  S.  SO.  *  Erge 
eorpoream  ad  natnram  panca  vid«» 
pana  Eaae  ofnaomnino;'  eo4.  liii.  814. 
<  Sdre  Heet  ail  prlaoipiia  opos  easo 
colores.^  Laanh. 

lOiS  lHmi  tn  hk  ratea}  Penipa* 
teticomm,  et  vetemm  AcadDmiie 
rnm  (qoamqnam  Plato  fortaaaa  ex- 
eipiendos  est,  da  qno  moz  dice- 
moa)  et  Steloomm,  et  omainni  de- 
aiqne  qni  nnnm  ainadamy  cnmqnt 
finitom  esse  vdont,  baec  aesitenlia 
est,  omnia  gravia  in  medlnm  fens 
leria  a  meAie  ad  eKtreama.  Epien* 
rns  antem,  et  ceterl,  qnl  aiaad« 
sent  ease  lonnmerabliela,  et 
inftnitam:  neqne  extreamai,  aaqoe 
medinm  esae  ooneednnt  Iln  ««• 
mm  ratiene  neqne  gravia  la  mtM* 
am,  neqne  levla  ad  extrenBnai  mo* 
veatv.  M.  TnU.  lib.  t.  do  N.  Daar. 
^  Omnea  enim  partea  mnndi  nadiqaa 
mediom  locom  cnpeaaentea  nttaaiv 
sBqnaliter;  maxime  aoteaa  eorpora 
inter  ae  jnncta  pennaaeat,  onm  qaO' 
dam  qnaai  viacnlo  circamdata  cai^ 
gantnr :  qned  fiidt  ea  anlma,  qav 
per  oneffl  BMmdnai  onuiin  nMate  «t 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII    CARI    DE  RERUM    NAT.    LIB.   L       tOdS 


rotifiae  ■aaidew  ftyiAter,  et  OMili- . 
ui  r^pit  et  ooBveriit  eatreaia»'  Sed 
Pi«t»  q«oq«e  in  TkMeo  videtar  ne* 
gmt%  eeee  MNwwn  ee  deoriMB,  liif 
▼etbie :  B^  M  cot  «Dv^Mr  fitr^  T^r 
Kivmf^nm  (ba»  re  Arya^iyi  i|«r«fi* 
^MMp' V  oi|Atf0tnf  #n^Mrrora*  ^Mfffioa 
TtPu  Wirovf  9^  4iMu^  StciAiif^rat  t^^i^ 
Tv  inufy  vwftsvff  Vvf^  M^  iraWy  wpot  mt 
fdftrm  wdi^  Ira  tivjI  girfyinro»  lyieor 

Tw  «fiiry  oiic  ^f06r  Mtnif  pfiStm,  Tov 
TJkp  vorr^  o^p99od  ofaipovMtm  lp»vof , 
tfftt  /i^  lir«r  &^f0TdmTov  fi^tfev  T^yeyer 
IfXwrn, 4fio(Mf  o^^  x^  lirxnrnirv^- 
«6w  t^  S4  M^or,  ri  oM  /i^pn  r«r  4r- 
Xdinir  jb^vanjK^,  ir  r^  «nr*  ^irriic^  vo* 
piio»  toi  mijmm  ^i»ouu  rfo  ^  nAepm 
rmirff  wo^vKSroSf  rm  ta  ^ipmipuhmf  tim 
Tif  i^  jn(m  ritf^Mrff  oin  ^  l^  M{vi  r^ 
fa0^w  vpovj^vr  Irf^e  X^yiir.  6  pAif  yiip 

'  fiif«f  ^«^r^rof,  ol^ndhwirvfi«e^> 
otfw  «Mi  AiyM^  Ikaiof»  AXX'  o^  Iv 
^y.  'O  li  «r^l,  otro  H  M^^»*»  <»^« 
fxnr  M^opoif  o^Tov  /u^vuf  Irtpor  Inr^ 
^  linXXor  «^  T^  M^>  ^*  'r«r  itnr' 
kormpi'  i.«.  ^Ornve  aotem  etlevo 
•I  cam  ea  natiira,  qa»  deorsam  et 
snnom  dieitar,  perpeodatur,  plania- 
aiaM  deelarari  poaait.  Esbo  igitur  doo 
qnaedaai  loea  natnra  inter  ae  diversa^ 
et  cootraria,  qo«  nDiversn»  bifariam 
dipemerint,  nnom  deorsnm,  ad  quem 
omnia  qnse  molem  aliqnam  aut  pon* 
dns  aUqnod  habent,  femntnr ;  aite- 
mm  vero  anrsum,  ad  qnem  omnia  vi 
snbigeiite  mpkmtnr ;  nnllo  modo  ex* 
Istimare  oportet.  Nam  cnm  totum 
c*lnm  rotnndnm  sit,  quecnnque  a 
medio  mqualiter  distantia  extrema 
faota  snnt,  ea  simiMter  extrema  opor- 

"tet  ease  onta.  Medium  autem,  cnm 
pnribns  intervallis  ab  eztremis  dis- 
jnoetnm  sit,  cnm  ex  adverso  cnm  ex> 
tffomUoompnratnr,existimandnm  est 
omiiinm  osse.  Cnm  igitnr  mundns 
ita  nalnrn  factas  slt,  si  quis  eomm, 
qnss  dicta  srnit,  snrsnm  ant  deorsnm 
ponnt,  injnria  videbltnr  nomen  eis 
noa  conTOnions  imponere.  Nam  me- 
dins  qnidom  qni  in  eo  locns  est,  ae* 


qne  deorsnm,  Deqoe  sursum  dici  de* 
l>et,  ned  hoc  ipso  nontine  medlos  est 
appellaodns.  Qnl  nntem  ambit,  ne- 
qne  medins  est,  neqne  babet  xai  par- 
teis  idteram  ab  aHera  differentem 
magls,  qnam  aheram,  qnod  ad  me- 
dinm  attinet,  ant  nllnm,  qtt«  sit  e 
regione,'  dtc.  Lamh,  Qood  extre- 
mnm  non  habet,  kl  habere  medinm 
noB  potest:  at  snmma  snmmarum 
extremnm  non  habet ;  ergo  nec  me- 
dinnk  Cetemm  In  his  versibns  dis- 
ponendfs  Lambinlanam  editionem  se- 
qnor.  Fab,  Deniqne  ne  Memmios 
dlveriom  sententiam  amplexns  cen- 
tmm  esse  aliqnod  nniversi  crederet, 
in  qnod  omnia  tenderent  innata  sna 
gmvitate,  ideoqne  non  opos  Infinita 
atomoram  mnltitndine,  qnse,  concnr- 
santes,  ictlbos  extemis  hanc  muddi 
ooaapagem  sartam  tectam  conservs- 
mnt ;  totnm  iUmn  de  eentro  opimo<' 
nem  convellit  pariter  et  derldet. 
Snpponit  antem,  nt  illi  ipsi  Stoicf, 
qni  amant  centram,  snpponunt,  elim 
liitsse  confnsam  partienlaram  copi- 
am,  in  immenso  spatio  nndiqne  dis- 
persam ;  has  vero  omnes  particnlas 
in  nnmn  punctnm,  medinm  vis.  uni«> 
versi,niti,inde  terram  fleri  rotnndam, 
in  medto  nniversi  snspensam,  omnes- 
qne,  etlam  adversas  htjos  globi  par- 
tesy  animalibus  habilatas  esse,  qnte 
noo  decidnnt  in  partes  cceH  stbi  snb- 
jectas,  qnia  gmvHate  soa  in  medium 
tendmit:  inde  etiam  circnmvoivi  te- 
thera,  et  solem  cfleli  foraicem  perpe- 
tno  motn  percurrentem  diem  opposi- 
tis  terrse  partibns  alternatim  fscere : 
nec  nnquam  tlmendnm  imas  sum- 
niasqne  compagis  partes  a  se  invi- 
cem  disjnnctas  fore,  cnm  In  annm' 
idemqne  medium  nitantnr.  H«c  om- 
nia  vss.  16.  qnsB  tamen  vs.  1M6.  et 
tribns  seqnentibns  obiier  deridet. 
Absurdnm  enim  grave  allqnod  seip- 
snm  sistere  et  snstinera  posse,  aut 
In  adversaro  terr»  partem  (eum  vol* 
go  enlm  sapnernnt  EplcnraM)  sursom 
tendere.  Creech. 

1053  Fuge  quarere]  Sic  Hor.  9. 1. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1054 


NOTJi   VARIOEUM  IN 


Od.  18.  *  Qnid  ttt  fatarnm  crat,  fnge 
qaaerere.'  Preig, 

1053  In  medkim\  Strabo  lib.  1.  non 
loDge  a  prtocipio,  abi  de  Indb  et 
Hispaois  agit,  illos  prooaocians  Tp6» 
ir«r  8^  rtya  icaL  ^(voSof,  ^  qaodammo« 
do  aotipoda^/  itt^  iPn  r^i  4w\  rh  fi^aov 
^•pof,  ico^ffwf  T^r  lipx*}^  hcovy  *  nec 
noB  motam  verBns  ceotram  ycI  roe- 
diam  sammap,  principii  loco  habeot.' 
ffov.  In  mediimf  S^c,]  Hioc  apud 
Stat.  6.  Theb.  p.  ra.  278.  Apollo 
inter  alia  canit:  *  Imaoe  tellos  An 
niedia/&c.  Preig, 

Omnia]  QraTia.  Nam  sic  definit 
Arist.  <  graYe'  lib.  1.  de  c»lo,  <  qnod 
soapte  natnra  ad  medinm  fertar :  le* 
▼e,  qnod  a  medio  ad  extrema.'  LatiUi, 

*NU%]  Incambere,  vergere.  Laind. 

1054  Naturam']  OMay,  Lamb, 
Atque  ideo  $ine  ulUa]    Qnod  tom 

fsset,  si  vera  dicerent.  Fab, 

1057  Ipsum  sif  ^c.]  Hos  qaatoor 
veraas  parenthesi  incladendos  Tion 
taro  explicare,(quicqnid  alii  sentiant,) 
qnam  convellere  istam  de  centro  opi- 
nionem  contendo.  Creeek,  .     . 

1058  Sab  terri»]  Sub  medio  terra- 
roro  pnncto,  qaod  '  centrom '  appel-. 
lant.  Laai6.  Apod  aotichtliooasySeo 
antipodas.  Fab, 

J^eum]  Ad  pnnctnm  medium: 
qnod  tameo  Aristoteli  est  deorsum 
ferri.  Lamb,  Respectn  scriptoris  sci- 
licet;  antipodibns  deorsnm.  Anti- 
podas  antem  esse  oec  molti  e  veteri- 
bus  credideraot,  neqne  sane  e  pri- 
mis  Cbr^stianis  multi.  Sed  in  eam 
rem  plura  a  doctis  congesta,  et  res 
hodie  notissima  cst.  Fab, 

1059  In  terramque]  Sic  veteres  qni- 
dam.  Aliis :  terra,  Gif.  Sic  habent 
qninque  lib.  manoscr.  et  ita  legen- 
dnm,  Don,  nt  in  vnlgatis,  /n  terraqiu 
retro  requieese  repaeta,  Lamb. 

Reiro]  nd\t¥,  contra.  Lamb. 

Retro  posta]  Prsepostero  situ,  ut 
per  aquae^  ifc,  qnse  enim  simulacra 
animantnm  in  aquis  videmns,  conim 
pedes  versus  ccelum  nostrura  teo» 
dnot  Fab, 


1061  Animdim  emuta]  Habent  priKi 
codices  oiitiiMiia  euapte,  SfgDHicablt 
hoc  animalla  sponte  sna  se  movemia. 
qnse  aorigante  natora  vergnot  ia  ceo- 
trom.  Pjiit.  AnimaUm  subtu*  va^ri] 
Magoa  est  hoc  loco  seriptane  varie- 
tas.  in  aliis  enim  codicibos  acriptom 
est,  siqmi  vagan,  io  aiiiscaiu^  v<V^ 
io  alMs  saapte,  in  aliis  emttpU,  Ego 
sif^'  reposoi :  qose  leetio  perspicoe 
recta  et  vera  est:  eubtm  antem,  i.  e. 
sub  pedibns  nostris,  et  sob  medio 
terra»  puncto,  in  regfone  JbrixOrfwip, 
et  hrrvMw,  Lamb,  Lambinns  Ita 
egregie,  nt  opinor.  Nam  In  Kbris: 
SMopta,  suaptey  emutaj  supra,  Itaqne 
omoes  volgati.  G^,  Subtu,  lo  Mss. 
plerisqne  siipra,  cunetaf  suapte,  istam- 
qoe  vocem  maltae  editiooes  appro- 
baot,  sed  optime  reposoit  Larabions 
subtus:  nisi  forsan  andiendos  sitSal- 
masins,  qui  Epist.  59.  haec  habet. 
Pro  illis  Subtu'  vagari,  qn»  ex  ioge- 
nio  sno  reposnit  Lambinas,  nota  in 
veteribns  libris  esse  partim  snpra^ 
partim  suaptey  partim  suapta  ;  ez  qai- 
bns  vestigiis  olim  fsciebam  snppa^ 
i.  e.  sopina,  antiqua  voce.  Nam  illl 
qni  pedes  nobis  adversos  habeot, 
ianlxOowts  nobis  snnt  snpini,  et  oos 
illis.  Suppum  porro  notat  Festos  ao- 
tiquos  dixisse  qnod  noa  snpioomdl- 
cimns.  Liber  Vossit  oostri  plane 
praefert  suppa.  Creech.  SMn*  vagari, 
Egregia  lectio  Mss.  L.  B.  suppm  «■• 
gari,  i.  e.  snpina.  cum  enun  iraaginet 
ambnlantium  eorum  in  aqnis  viden- 
tnr,  qnasi  snpina  ibi  vagantor.  Et 
sic  qnoque  cmendavit  Salmas.  ep.  59. 
probavitqne  hoc  Creechins.  Spectat 
huc  Luciani  locns  in  Deroonacte,  obi 
ista  de  Philosopho  illo  inter  alia  nar- 
rat :  ^vave^  rtva,  irep)  rih  'AFTivSbm 
9taXey6fitvov,  ittfaarfyraSf  aai  M  ^piap 
iifYayit¥y  koI  8c({as  a^  r^  ^  np  98an 
amiufy  ffpero*  wolnoos  2pa  re^  'Arrfara- 
8ar  fZrai  xiytis ;  i.  e.  *  Ph^Fsicon  qoe- 
qne,  super  Aotipodibas  diasereotem, 
snrgens  dediixit  ad  pateum,  illiqoe 
nmbra  io  aqna  coromonstrata,  q««e- 
sivit:  Nonqaid  talet  confirmai  eise 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   CARI   DB  RBRUM    NAT.   LIB.  I.      105S 


AatipodM?'  I.  e.  «nibrM  homtirainy 
mdlMque  io  rebns  hdmanU.  Hav. 

IMI  Rgceidere]  Slc  habent  Hbri 
ParisieQ.  et  Veoeti  antiquiores,  a  qnt. 
Ima  Doo  discrepant  maaascriptL  licet 
tanea  etiam  legere,  Deeidere^  nt  re- 
leramiM  ad  aotipodat,  qni  videantor 
este  sDperiores  ea  cspli  parte,  sab 
qaa  habitaaty  si  pars  illa  cseli  ad  nos 
releratDr,  tamqoam  illis  antipodas. 
iMmk.  Reddere.  Alii  Decidere:  qnara 
▼ocem  etiam  Lambions  admittit.  Im* 
merito.  Non  eaim  observavit  Lncre* 
tiom  Dti  vocibos  opinioni  istv  qnam 
exagitat,  snisqae  pr%jndiciis  accom- 
modatis,  nt  enim  Centripetae  gravia 
a  drenmferentia  ad  centrnm  olim  de- 
cidisae  existlmamnt,  stc  Lncretins 
eadera  gravia  a  centro  in  inferiores 
circamferentifle  partes  recasnra  esse 
prooontiavit.  Creech, 

Imferi^ru]  I.  e.  qnae  loca  sont  nobis 
loleriora :  sed  animalibns  iilis  antich- 
tlMnibas  atque  antipodibns  snperi- 
ora.  contendnnt  (Inqnit)  ea  animalia, 
qoae  sab  pedibns  Dostrifi  vivont»  nihilo 
magis  recidere  posse  in  caelnm,  qnod 
est  oobis  inferins,  qnam  nos  posti- 
mvs  sponte  nostra  in  ca^lum  nostri 
hemitphaerii  volare.  Lamb,  Nobis  tci^ 
licet,  at  antipodibns  tnperiora.  Fab. 

1064  Cffft  templa']  Sic  tupra,  '  nec 
caeli  Inrida  templa.'  Lamb. 

1065  lUi  cum  tideani  eolem']  Qnat- 
toor  Kbri  manntrripti  habent  iUi,  ilU 
antem,  ti  hsc  scriptnra  placet,  poti- 
tnm  pnto,  pro  tUiV,  nt  apnd  Ter. 
Pborm.  1.  9.  41.  '  Interea  dum  tede- 
flsas  illi,  intervenit  Adoletcent  qni- 
dam.'  ego  tamen  olim  in  priraa  edi- 
tione  vnlgatam  tcripturam  tecntus 
eram,  tnspicatns  c  litteram  vocit  an- 
teeedentit  postremam  a  librario  etse 
omitsam  propter  timitem  primam 
vocis  snbseqnentis.  quod  sappe  repe- 
rimns  factnm  in  libris  mannscriptis ; 
cnjnsmodi  est  tllnd  apud  Horat.  Sat. 
3.  S.  208.  *  Qui  ftpecies  alias  veri,  sce* 
lerlsque  tnmultu  Permivtas  capiet' 
obi  ego,  verissima  et  certissima  con- 


jectora  doctns,  restitni,  Qtd  epedu 
aUa$  veri»,  i.  e.  differenteis  verit. 
Nnoc  iiU  magis  placet,  tive  accipi- 
atur  pro  pronomine,  stve  pro  adver* 
bio.  Nec  qnemquam  vox  *  anima- 
lia,'qnae  antecedit,  qnasi  ea  non  poatit 
cohaerere  cnm  provocabnlo  iiU,  mo- 
veat.  Saepe  enim  tcriptoret  mntant 
genus.  licet  igitnr  ita  hunc  locnm  de- 
clarare :  Cum  iHi,  nempe  antipodet, 
vel  cnm  illa  animalia,  qoae  snb  pedi- 
bns  Dostris  habitant,  videant,  &c.  Hoc 
igitor  sentit  Lncretins :  Contendnnt 
iii  de  quibns  loqnimnr,  cnm  homines, 
qoi  snb  pedibus  nostris  vivnnt,  *  so- 
lem  vident'  i.  e.  cnm  eis  dies  est, 
'  oos  sidera  cernere.'  i.  e.  nobis  esse 
noctem.  Lamb,  Illi  cum  videant,  Ita 
in  veteribus  libris,  antiqne  pro  illic. 
Gf/.  liU,  Jam  tnperins,  pro  illic, 
oilt,  ifc,  Fab.  lUi.  Idem  qnod  illic.  Sie 
Ter.  ItU  etiam  pronomen  admitti  po- 
test  quamvis  animalia  praecedat ;  mn* 
tare  enim  genut  aeqne  licet  placetqoe 
Locretio,  ac  aliis  vetenim.  Creeck, 

1067  Et  nocteisparUeieagitare,  dtes- 
gue']  Sic  omnes  fere  vnlgati,  et  non- 
nnlli  mannscripti  habent,  plnres  ta- 
men  item  mannscripti,  Parileis  agi- 
iare  dte6as.qaibnscnm  congmnnt  Pa- 
risienses,  ego  tamen  alteram  scriptn- 
ram  potius  secntns  sum,  quia  videtnr 
hoc  dicere  Lncr.  eos  homines,  qnl  snb 
pedibut  nostrit  babitant,  dieis  et  noc- 
teis  Dobis,  seo  nostris  diebus  ac  noe* 
tibos,  pareis  atqne  fequaleisagere.  Si 
quls  tameo  alteram  scriptnram  magis 
probabit,cumeonon  pugnabo.  Lamb, 
Diebus,  Ita  fere  veteres  llbri,  mann 
formisque  detcripti.  In  quibnsdam 
vet.  diesque ;  ut  et  in  vulgatis  fere,  et 
Blarnllns.  Gif,  Pariles,  ParibwB, 
Diesque,  Diebus  Glf.  Pa.  alii  fere 
omnes  :  ted  ittit  omnibnt  tapieotior 
Lambinut,  qui  legit  diesque,  Creecb. 

1068  Sed  vanue  ttolidis  hac  omnia 
fnxerU  error]   Sic  habent  trct  librl 

manutcripti ;  vulgati  autem  fere  om- 
nct,  partHril  error,  quae  lectio  conficta 
et  tupposita  ett.  a  duobnt  aliis  mann- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1006 


NOTiE   VARIORUM    IN 


ftcripiis  «iMUDt  sex  vertn»,  qui  dein^ 
ceps  seqoiiotor.  fiMxtrU  aatnn  inter- 
pretor,  fingendi  «nsam  et  cansam 
pr«baerit,etpreboisse  credibile  est 
hnmb.  SedvmMMfi^c,  Eiplicatam  de 
centro  opinionem  his  ▼ss.  S5.  aggre- 
ditur.  Primoqne  docet  nullam  posse 
tue  mediom  cnm  inane  sit  iofinitom* 
Sic  Plntarchns,  miiTersum  infinitnm 
est,  infinito  autcm,  curo  neque  prin- 
cipiom  neqne  finem  habeat,  medinm 
habere  non  cenvenit :  nam  et  iptnm 
medium  est  quidpiam  extremumy  et 
ipsa  infinitio  extremornm  privatio 
est;  etChrysippnm  wanifest»  con- 
tradictionis  arguit,  quod  mediom  in 
infioito  locum  statuit :  I>e  Stoic.  Re- 
pug.  Deinde  concesso  mediO|  nnlla 
suadet  ratio  fore,  nt  rcs  grares  in 
illa  media  inanis  parte  potins  quaro 
in  nlla  alia  consisterei^t  et  quiesce- 
rent :  qnoniam  est  natura  totiiu  ina- 
nis  cedere  ponderibns,  neqne  poteat 
ulla  illius  ioanis  pars  suMtinere  res 
graves,  quia  inane  soiidom  minune 
est,  ac  firmum,  tov  itwov  ^^is  rV 
^ipMw ohx  oUirt  oZaa  %omirOm,  Fin»» 
trit,  Nard.  et  Vulg.  PtaiuriL  Creecb. 
Finxerit,  Bene.  Expressitformulam: 
clstt^i^afTavravcuSflu.  PrHg. 

H>G9  AmpUxi  ^uad  habint]  I.  e. 
qnia  amplexi  sunt :  et  tenent  perverse 
prima  elementa,  et  primas  vias  natu- 
rse  investigandsB :  quia  statim  ab  ini- 
tio  nou  sunt  ingressi  veram  naturss 
cognoscendse  viam,  sed  looKe  diver- 
sam.  Jam  vero  amplexi  kt^t  sic 
dictum,  nt  a  Virg.  JEn.  2.  617.  *  et 
Divnm  amplexae  simulacra  tcocbant:' 
et  ab  ipso  Lncret  6.  899.  '  Semina 
habent  ignis  ted«,  stuppsqne  tenen- 
tes  :'  et  a  M.  Tullio  pro  Sylla,  <  lUiid 
erat  genus  liomiouro  horribile  et  per- 
timescendum,  qui  tanto  amore  soas 
possessioues  amplexi  tenebant,  ut  ab 
his  niembra  divelli  citius  ac  distrahi 
diceres.  Idem  lib.  2.  de  N.  D.  '  Quo- 
circasapientem  esse  mundom  necesse 
est,  naturamque  earo,  qnse  res  om- 
neis  complexa  teneat.'    Neque  enim 


probo  lectionem  vnlgaUas; 
qWfdktUnH^  ifc*  '  prima  viai'  MitM 
fic  dictnm,  nt  '  nltima  natnffai,'  '  ab- 
dita  templi/  '  acnta  belli/  <  abdict 
terraiy'  '  cs»rnia  csBli,' .  et  aitniiia. 
Xiaai6.  Hallea^mns  nctiosumu^  wpi- 
(ar  lx«s  Pi'^^  ^fA^i  ^  ^^  id  0emi« 
•spe  apud  Atticos,  fluripidam  m  pri- 
mis.  Fab,  Notisaimna  HeikmaiMM, 
tpdias  l^ci  pro  irpa^  et  aiia  id  gettM 
ssppe  mpnd  Atticoa.  Ampktd  fwH  Ac- 
6<ii<  VnXf;.  noo  probow  Crocdk. 

1070  Nam  msdiiaw  nikU\  mhm  (i^ 
qoit  Arist  lib.  4.  de  caslo)  4«rrW  ff 
l^iCry,  i.  e.  *  Medinm  coDirarimmnl- 
timo  est.'  itaqna  si  non  ett  extieiMi^ 
nec  medinm  est.  Laai6. 

1071  Inpiita\  Fortasae:  /i|^mfis. 
simile  inf.  8. 10.  Gf^. 

1078  Qaam  qnmB  aiim  kmgt  r^gitm] 
Nec  si  demns  esse  meditim,  (inqnii) 
propter  haoc  cansam  in  medio  po- 
tius,  qnam  in  qnovis  alio  loeo  qole- 
qparo  consistere  qneat.  Corrvpte  ho- 
bent  libri  qnidam  typis  excnoi)  afia 
(Mg«raiioa«.  Lamb. 
.  1075  Concedat  oportet  mfme\  Caoc»> 
dot^  I.  e.  cedat.  mqne^  i.  e.  abqaaliter* 
male  antem  in  vulgatis  libria  legitor, 
MquiM  ponderU/ut,  Nam  prmter  aoc- 
toritatem  veterom  eodicnmj  ex  i|lo 
loco,  qoi  est  2.  288.  ioteliigere  Ucet, 
hic  quoque  legendom,  JEqne^  noo  iE- 
ftiis:  *  Omnia  quaprepter  debeot  per 
inane  quietum  ^ue  ponderibos  non 
8?quis  concita  ferri.'  Lamb,  I.  e,  jb- 
qiialiter  cedant  ponderibos,  quacom- 
que  rootuH  ferontor»  Qoidam  leguntf 
ctqne  ponderibui  motie,  At  Gifao.  in 
edit.  2.  legit^  mata  qnacimqne  fmat' 
tur,    Elegantiam  hominis  1  Fab, 

1076  Mque  ponderibui]  Sic  veteres 
iibri.  vulgati  et  quidam  veteres  :  JE" 
quu$f  non  tam  recte.  Scri{>ti :  aMU, 
etsi  Libri  fere :  motus,  Vide  Indicem. 
Cif.  Mque  Gottorp.  Gif.  Par.  Lamb. 
ftectius.  T^  Kcy^  r^  ^uf  ^fi/oiaif  wapi* 
X«  T$  Kov^oTdh^  lod  Tp  fiapmtdtrp  Mp;f 
Ws  T^r  ai&ifaf  Epicnrus  ad  Herodotmn. 
Pro  motut,  alii  lcgunt  matie,  Alii  ai*- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORBTIl  CAin  DIH  iRBKVir  NAT.  LIB.  I.     1057 


m  W.  «Mtf }  ellgAt  teetor.  Fmd9* 
pikwf,  9wpp\e  *pr».'  i.  e.  propter 
pMidM  et  gvavitiiteiB.  Pmpu.  Qnid 
hmc  fibi  f«liat  «iii  eonjeeteot,  certe 
FafiMi  Mpiiint.  Cneek, 

M9lm$  qmac.  ftr,'\  Qnidant  vir  doe» 
tM  pvmt  legendte,  PtmdmbmwMlU 
^mtmm^fenmtwr,  *  fermitar '  antem, 
ikMim  ponaefa.  Qnidndiy  Jlfe«ii 
fM£inifii«/€r««liir.  Lemb. 
*  l#77  N$e  ^mUqtum']  I.  e.  nec  qnis- 
^MBloenrinealsesty  ad  qneoi  enm 
corpora  penrenevont,  poMlnt  in  eo 
isaBi  atare,  tanqoam  pondero  spolt- 
•tn:  oee  vero  Inane  corporR>iM  tab« 
iiotoro  nllo  modo  potest.  Lamh, 
'  im  Nora««#m}Ut9mpinajamM- 
pra.  Pnig. 

MMere]  I.  e.  findamenti  loco 
easOy  lyndanieatl  vicem  pnebere, 
Iftfrrotfiw.  flc  1.  2t6.  *  At  eontra 
Mlliyde  nnIlaparte,iieqoe  niloTem- 
poroy  inane  potest  ▼acnnra  snbaistere 
roH.'  ImI.  Et  ex  adducto  hoc  poli- 
tmloeo  patet,  nos  recte  repoioisse 
•z  Mta.  M  seil.  rei  Tel  corpori  pro 
Dleit  poeta  contra  aatnram 
I  immis  motiii  nllias  corporis  re- 
abtere,  IHnmqae  siistittere,  tardare, 
H  enhn  sl  fliciat,  ipsnm  inane  flt  cor- 
fm».  Pd^,  Ela  Mormtai  prsbere,  sns- 
Innre.  Hmo. 

leee  QaiRtnaf8adN««.pffiO  ^e- 
qnln  potins  semper  concedat,  i.  e. 
cedat^  et  riam  ac  locmn  det  corpori- 
\m :  qnod  Ipsins  natura  petlt  ac  pos- 
tnlat.  vel  dic,  Qain  saa  qnod  na^.  ^v. 
1.  e.  ot  non  pergai  «oocedere,  et  dare 
leenmcorporibos,  id  quod  sua  oatnra 
petit,  et  postnlat.  Lasmb. 

1081  Hoifd  i^ar}  Non  possont 
ifHnr  res  In  conciKo  at  ccetu  con- 
stnre  et  permanere  taH  ratione, 
*empe  qnod  medii  copiditate  affec- 
Haaint.  LmA, 

108S  €<mem(f]  Qoidam  libri :  eoncu 
Knm.  Oif.    InconeiHo,  I.  e.  in  con- 
freaso,  in  cieta.  Lamb, 
'  Cnppedmi]   Hermolans  in  Pliniom 
malitr  <;fl|ipiJlae,ntl  pnto.  Gjf,   I.e. 


enpidbie,  enjrfdltate.  Lmnb.  8ic  ve« 
teres  pro  ^cnpidine'  vel  amore. 
Qnid  sl  dehi  legatnr  vUietet  proow(«  t 
Creech. 

108S  Praierea  quogite  jamy  tfe.]  Si 
qnia  hnnc  locnm  nsquead  extremnm 
attente  leg eret,  nt  etat  Initio  aerip- 
tns,  et  nt  hn  Ubrla  Tolgatia  legitor, 
■on  esset  ei  fortasso  faeiloy  qoo  re- 
firratnr,  et  qnam  qnasi  iofrait4Moer»hm* 
besrt,  ridere.  Nnnc  antem,  la  erdi- 
aem  Tersibna  restitntis,  at  mendo  ex 
hoc  versn  anblato,  nt  legamna,  Pree* 
terea  quoquejam,  non,  nt  mlgo,  Pnt- 
ierea  quoniemiy  9fe.  onmia  eront  satia 
plana,  ezpeditai  et  facilia.  Lomh* 
Quln  etiam,  inqnit  Lncretina,  sRii  oon 
eoDstant ;  aam  ignis,  qnl  corpns  est, 
tecnadnm  llloa  natnraliter  Airtnr  a 
medio,  oon  in  medinm*  Epicama  aa- 
tem  existimat  Ignem  Ibrrl  in  altnm 
per  Thn,  per  expresatonem,  licCXii^. 
Fah,  Pertnrbatos  fnisse  seqnentes 
versna  qneritnr  Larabinns.  In.all- 
qoemsaltem  ordinem  redegit ;  aed  in 
meliorem  Oifanlns,  qnem  seqnar:  se- 
cundnm  igitnr  vss.  24.  argnmentnm 
contra  fantores  centri,  ipsomm  viz. 
sententiam  recitat:  qni  enim  ab- 
sorda  memorat  eadem  refntat.  Do- 
eeot  antem,  terrt»  tantnm  ct  aqnss 
particnlas  ad  centrum,  ignis  vero  ct 
aeris  a  centm  niti,  ez  ignibns  etiam  a 
medio  snrgentibns  astra  stellasqoe 
fieri,  et  nntriri.  (nt  rlgent  animalia, 
et  arbores  Tlrescnnt,  tellnre  snccos 
et  deblta  alimenta  prsebente.)  Cir- 
enm  vero  omnia  solidos  aliqnos  cir- 
cumvolvi  ccbIos,  qni  leves  has  et  « 
medio  snrgentes  particotas  sbtant, 
et  contineant ;  nisi  enim  sisterentnr 
istte  particnlsB,  per  immensnm  inane 
snbito  diflbgereot,  ccelnm  raeret, 
tem  se  pedHras  noa|ris  subdoceret, 
et  dissolveretnr  totins  machin»  com- 
pages.  Qnandocunqoe  enim  aliqna 
hnjns  mnndi  pars  secessnm  facit,  to- 
tias  interltns  sequetnr.  Creeeh.  Pree* 
Hrea,  S^e,  Locom  pertarbatom  qneri- 
tnr  Lamblont,  et  lo  ordinear  redigit, 


De^  et  Var,  Clae, 


Lacret, 


t  X 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1058 


NOTJB  VARIORUM   IN 


faatore  Fabro  et  Mts.  L.  B.  Digerit 
aliter  Oifaniu»,  cni  Creecliiat  favet, 
qaem  vide,  lis  not  attentqm  damot. 
Plane  vero  ita  exttat  in  Edit.  Bat. 

Qudque  jam]  Omnet  prftter  Lam- 
binam  QiioiiMin,  nnllo  plane  ten- 
to:  fortan  QMoiiaiii:  et  wox  itta  tit 
otiota,  qaalet  apad  Poetat  ttepittime 
occarrant.  Creich,  Ita  recte  Lamb. 
qaem  tecnti  Faber  et  Creechint.  Oi« 
faniut  inepte  retinet  ^aoiiiajiiy  omni- 
bnt  licet  Mtt.  adtentientibat,  nallo 
certe  tentn.  Creecfaint  conjicit  etlam 
fmoMM»  Vide  de  varia  iectione  qats 
ad  vt.  756.  Hav.  et  Preig. 

1084  Sed  ierrarwn  aique  Uqumm] 
Tret  llbri  manutcripti  habenty  Sed 
ierraruMy  aique  UqMorit^  ut  legendom 
fortatte  tit,  Sed  ierraif  atque  Hquorie, 
Lamb.  Sed  ierrarum  aique  Uquorit] 
Ita  ex  vet.  libHt  rettitui.  Valgati : 
ierrarum  aique  liquonm.  Pottetetiam 
legi:  ierrajL  Oif.  Tiprranim  ae^iie  li- 
^NOfiuN]  lAqume  Mtt.  unde  Oif.  pott 
Lambinum  conjiclt  legendnm  ierrai 
atque  Uquorie,  Creech. 

lAquorum]  Lamb.  in  tribat  Mtt.  in- 
venit  Uquorief  quomodo  etiam  in  L.  B. 
et  ferri  potett.  Hav.  et  Preig. 

1086  HancvertumnoiiagiiotcitB* 
Creeek. 

Ei  quati  ierreno']  In  veteribtat  qui- 
biitdam  vertut  ille :  Ei  qumeifife.  erat 
ante:  Humoremftfc.  Oif. 

1067  £xp0iiim<]  Dicunt.  Lamb. 

1088  Differrier]  Dittipari,  ditper- 
gi,  nt  lib.  9.  *  ScintiUat  agere,  et  late 
differre  favlUam/  Lamb. 

1089  Ctrctiiiar«iii€i:<|  Propter  tcin- 
tillantem,  palpitantemy  ac  nictantem 
•iderum  micaotinm  ignem.  Fab. 

Cireumiremere  aihera]  Com  potiui 
ipta  tigna  in  ccelo  tremere  videantnr, 
Sed  ita  tnpra  quoque  267.  '  Frnndi- 
feratqne  novit  avibut  canere  nndiqne 
tiivat.'  quie  ipta  novitate  delectant. 
Hav. 

JEthera]  Hic  pro  aere :  nam  omnia 
in  «there  pune  locit  plenatant.  iinde 


aigidfi*. 


^Cd. 


Lnean.  2.  S7S.  <  Pieem 
nent.'  qnare  Papiniiis  c 
care  vellet  animam  tapientia  m 
6ari  pertarbatioBUwt,  inqiiit: 
ta  tu  mentit  ab  arce  Detpicia 
tet.'  Pi««. 

1090  CeeU  eeeruU]  LH>.  6. 
ponti/  et  ibidem,  *  cttmla  miiadi.' 
Lamb.  Ex  Bnnio:  *  CoUei  cflefola.' 
Fab. 

Paeei]  Sap.  2S2.  <  nnde  mtfaer  aide- 
ra  patdt  f  et  lib.  5. 626.  *  Qno  qooi- 
utqne  dbut  vocat|atqne  inWUt  eon* 
teit.'  Lamb. 

1091  Ibi  eottigai  ignei»]  Marg.  noe- 
tra,  non  hieleganter:  Sibi  ntByirf 
oamtt.  Onmit  calor  nempe  tibi  cm- 
Inm  colligit.  Preig. 

1092  Qaippe  etimm]  Quidam  pntant 
ette  Locretii  verba,  ottendenUa>jhi» 
btophot  illot  etiam  in  eo  ernure»  qnod 
non  omnia  corporafingant  in  niediam 
niti»  ted  corpora  terranim  atqne 
aquaram  duntaxat:  nam  etiam  cor- 
pora  graria  (inqnit  Lncret.)  videmnt 
qupdammodo  aurtnm  ferri»  qnando 
animalia  mortalia  e  terra  veaGnntnr, 
Scc  Sed  videtar  potint  eoram  plu- 
lotophorom  ette  ratiOy  per  qnam  di- 
cnnt  levia  corporOy  nt  Baminna  et  va* 
porety  turtum  ferri,  iitque  tol^  et 
tidera  patcU  Omnino  bic  locna  ett 
aUquantnm  difficUit,  atqne  obaenmt. 
Lamb. 

1094  Ntft  a  ierrte  jmmU.  quioqutd' 
beiur]  Sic  vitot  ett  mUii  tandem  hic 
locat  rettituendnt,  idqoe  ex  vettigiit 
tcripturtB  veterit:  quam  in  prima 
editlone  non  tatit  contideraraau 
Quitque  autem,  videUcet  arboria  ra- 
muty  cibetur  porro,  i.  e.  alatar. 
Lamb.  Quodque  cibaiur]  lu  ex  Vet. 
Ubrit  tcrlpti.  Vertut  proximnt: 
*  Terra,'  &c.  wapeiaM^Vf  ob  non 
inteUectom  bwipfiarow  longittimnm* 
Nam  ittnd  :  *  Ne  volucniin,'  &e. 
conjungi  debet  cnm :  *  lllod  in  hia 
rebut/  &c.  topra.  et  alioqni,  qait 
dixit  nonquam :  terra  dat  cibatum  a 
terrif?  Aberat  etiam  a  quodam  Vet 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARl   DB  RBRUM   NAT.  LIB.   I.     IMQ 


Ca^fee  notlro.  VM.  et  Mp.  Yt.  8S9. 
<Sj^  Cnifw  OMiMi]  QiiiM9ii«  cibe» 
htr  huMnnBf  et  «eqQenteni  fersam 
rejicit;  Qiudfuecikeha^Oif.^xVtU 
Cod,  noBetqne  vertnm  proximnm 
^Terrmdet,'  &c.  insertnm  fniiiee  ob 
BMi  iBtellectmB  M^jBoror  longisei- 
mnn:  n&m  istnd  *  Ne  volncram/ 
&e.  coiynoga  debet  cnrn  *  Illnd  in  liit 
rebiis/  lcc.  et  alioqoi  qois  nnqunm 
dizit  ^Terra  dat  eibatnm  •  terris?' 
abent  edam  a  ^nodam  veC.  Cod. 
nottro.  SedaUi  Codicet  admittnnt, 
et  recipiendnt  est  nt  aliquit  laltem 
iit  hojns  lo<;i  sensnt,  cni  per  te  satis 
olMento  ittnd  Mffimw  mijoret  tene- 
brat  offandit.  CreecK 

1096  Ne  MbiaKM  rt/»]  Totnt  hic, 
qni  deineept  teqnitnry  locnt  mitera- 
bilem  in  BUMlnm  perturbatnt  et  con- 
Intns  erat ;  ez  qna  ordinit  pertur- 
batione  ita  obtcnmt  erat,  nt  nulla  ez 
ea  probabilit  teatentia  elici  pottet. 
E^  antem  vertibns  in  tnnm  ordinero 
rettitotity  eadem  opera  eorum  tea« 
tentiam   declaravi  atqne  ezplicavi. 


Jtfaniaa  mmit]  I.  e.  ambitut  mnndi. 
Hetapbora.  Lmh^  Menia  wnmdi, 
Ita  eleganter  appellat  ccelum,  qnod 
aadiqne  mnndnm  ambit  etcoercet. 
5. 465.  ^  Lunamque  efflcerent  etmag- 
ni  BMenia  Bmndi.'  Jfoe. 

1098  CMfimai  reHone  «e^iiaianr] 
SecQtnt  toro  fidem.  qnatnor  librornm 
maBiitcriptomin,  quibntcnro  facinnt 
cod.  VoBeti  antiqnioret»  et  Parisien- 
tea.  aam  ceteri  vnlgati  habent/eron- 
twr,  Lamb. 

1199  TonUralia}  Sic  babent  qua- 
toor  libri  roanutcripti :  qnot  tecutut 
tnm.  nam  vnlgati  habent  |»fii«<raiia. 
^Tonitralia'  antem  interpretor  loca, 
in  qoibot  fit  tonitru :  Bpom7a  Orteci 
nontinant :  vel  in  qnibus  habitat  is^ 
qni  tonaty  Dent :  vel  qu»  obtervan- 
tnr  ab  Etrntcit,  et  hamtpicibot. 
LtMh.  Totdimlia]  Ita  Veteret  libri. 
Pcnelraiia,  Volg.  Gif.  Recte  Lambi- 
WM$,  dnm  B.  Nard.  aliique  retioent 


fmetraHa.  Creech. 

1100  RapHm]  I.  e.  rapientinm  in 
modom,  ten  celeritery  ot  tnpra,  662. 
'  Nil  ab  te  qnod  potsit  mittere  rap- 
tlm.'  Horatius  Epist.  3. 9. 198.  <  £zi- 
gno  gratoqne  Iraatnr  tempore  rap- 
tim.'  Lamb. 

Subdacia]  Subtrahat.  Virg.  Ecl.  S. 
6.  <  £t  succns  pecori,  et  lac  snbdu- 
citur  agnis.'  idero  ^n.  S.  664.  *  Tolli- 
mnr  in  cslnm  curvato  gurgite,  et 
iidem  Subdncta  ad  roaneis  imos  de- 
scendirons  unda.'  Lamb, 

Et  omne»  Inier  permiei,  ierra^  eee» 
/t^]  Hnnc  locnm  restitni  conjec- 
tura  doctiis,  ab  nno  taroen  codice 
vetere  adjutuR^  in  qno  voz  rerum  erat 
aliena  manu  8cripta,et  tota  in  litora 
mersa.  sententia  autem  rerbomm 
htec  inihi  videtur  ette:  £t  ne  omnet 
horoinet  telvenlet  inter  cteli  et  terrtt 
rainaty  'corpora  prima/  ex  qnibnt 
conttant,  i.  e.  tna  principia  retolotiy 
abeant  per  inane  profnndum.  Qvd» 
dam  taroen  «oioeii/m  legnnt  cata 
qnartOy  utconjnngttnr  cnm  voce  '  m- 
inat;'  vnlgata  autem  tcriptura,r€naiiy 
eaUquey  mihi  nnllo  modo  probator: 
nam  '  reram'  appellatione  etiain  cn- 
luro  continetnr.  Lamb, 

1101  Rerum^  eeelique  ndua»]  Ita  om- 
net  libri.  Lambinnt :  ierree  cefHque* 
£go  ti  qnid  mutem,  ita  legam :  /iil€r 
inuelat  ffrroniin.  Stppe  jnngit  illa  dno, 
Merrarum  coeliqne/  poeta.  6.  S26. 
S45.  Gif. 

1106  De  parii  ccrpora  ceeee']  Slc  re- 
ttitoi  ab  nno  codlce  manuscripto  ad- 
mooitnt :  in  quo  tcriptum  erat,  «er- 
pora  adceeeCf  non  tine  lltura :  tuspl- 
eatus  primum  tcriptorem  librarinm 
peccasse,  quod  voealem  a  bis  scrip- 
terit,  hoc  modo,  corpora  a  ceeee^  delnde 
tu^ra  litteram  c  ab  horoine,  qni  ve- 
oem  aoeeee  Latinam  non  tM%  videret, 
ted  mendam  tollere  nequiret,  d  poti- 
tum  etse :  nt  legeretnr  atfette:  deinde 
ez  verbo  illo  corrapto,  aceeeey  tea 
adetee^  seo  adeeeee,  factoro  deeue,  com 
esset  potios  ceeee  reponendom :  qnod 


Digiti 


zedbyGoOgle 


lOflO 


I^OTJS  YARIORUM   IV 


suo  fecimQB.  Jtaa  hoc  ^  cem  *  con-. 
jnngo  cnm  prepoaitiaiio  de,  qtt»  an- 
tecedit,  ut  sit  '  decetse/  pro  decei-^ 
titse.  sie  iafra  9.  71.  '  Propterea 
qiiiay  qaae  deceduot  corpora,  quoi- 
qocy  Unde  abennt  mimHmt.'  et  S. 
224.  '  Aut  aliqno  cnm  jam  auccus  de 
corpore  cesiit.*  Lamb, 

Cette]  lU  in  noatrif.  Vnlgati :  de- 
em.  Gif. 

NoM  quaeuufue  priu$  de  parti  cer» 
pwra  ee»H\  Ita  Lambinut,  qai  de  Lu- 
cretio  optime  meritnt  ett.  B.  Qtus- 
euMque  corpore  deeeee,  Creech* 

Cettt]  L  e.  cestitte,  decettiste.  et 
ita  recte  emeodaf  it  Lamb.  quod  non 
(ut  pleraque)  debuit  tublegere  Gifa- 
Bittt,  qnati  ex  codicibut  qnot  toiiit 
iAtpexerat  baiistum.  Mtt.  L.  B.  nt 
plurimi  Tulgati,  doeeee,  ^  Parti '  vero 
pro  parte  paMim  ntitnr  anctor,  uC 
patet  ex  Ub.  d.  et  6.  Plantut  etiam» 
Cicero  in  poetiiCt  alii  uturpamnt, 
Hon. 

1106  JaNua  leti]  L  e.  eanta  interl- 
tut.  Metapliora  est:  tic  S.  829. 
*  Haud  igitur  ieti  pnecliita  ett  jaona 
mnti.'  et  6.  S74.  *  Hand  igitar  loti 
prticlntaettjaniia  ctslo.'  Virg.  iEn. 
2.  661.  <  Patet  itti  janaa  leto.'  tic 
Amobttit  advertot  genteit :  2.  ^Om- 
nit  enim  patiio,  leti  atque  iBteritut 
janna  est»'  &c.  lamk,  Interitnt  can- 
ta,  exitinm ;  exprimit  iUat  Homeri 
^ASov  vl^Xaf,  qood  in  tacrit  quoque  U- 
brit  legitar,  pro  morte,  fine,  exitio. 
Earipidet  ia  Heeuba  voca?it  ow^ou 
T^Xof.  Tale  etiam  aUqnid  apnd  Cal« 
limachnm  in  Epigrammatity  oplnor. 
Fab. 

Jfmua  Utki]  Sio  2.  820.  <  Haud  igi« 
tnr  lethi  praecluta  ett  janna  menti.' 
et  2.  958.  6.  ilS6.  1207«  <  Umeii 
lethi'dixit.  Preig. 

1107  Hae  ee  turba  dabit]  Hac  i« 
ejiciety  vel  bac  erumpet.  Lamb, 

1108  H0C  ft  pemoeeee  parta  petf. 
tpeHai^v.]  HtH:  ti  pt rtpecta  et  per- 


cepta,  Bon  magoa  opera  la 
qne  magBO  adaMMhim  labore  satcep* 
to,  &c.  Cum  in  omnilma  Ubrit  at 
vulg.  et  manntcript.  legatnr,  Pnroa 
jMfdiiclvt  epdiaf  ego  certa  coi^ectBfa 
doctiit,  sic  repoai  jutri,  Porea  pcr- 
fmuhm  tpdlo.  atqne  kme  ett  tine  da- 
bio  Tera  et  germaaa  tcrtptara,  a  nm 
rettltota.  ita  enim  Latiai  lo^a«BtBr« 

*  perfungi  opera/  <  labore,'  ^  pericalo.' 
Jam  vox  opetto,  ab  apera  deminatBil 
eet.  Horat.  Epiat.  ad  Mccob.  1.  2. 8. 

*  £t  opella  forentit  Addacit  febreit.' 


jSi  pemeecee']  Qaidam  Tetereo:  ek. 
eat  conveairet :  mec  tibi  cmem,  rta- 
teq.  G\f. 

Perimtue']  Sic  omaeo  Ubri  Lam- 
binut:  perfundMM.  Gtf.  Perfmmtae. 
Meiiut  quam  PerduetuM.  Creedu 

PerfunciueopeUa]  la  lib.  Bft.  pcr. 
dudue.  male.  DionysiBa  itaqiie  ep- 
tlme,  perfuuctue  apeUa^  i.  e.  labore. 
Nam,  ductttt  ant  perdoctat  tuni  la- 
bore,  «vnSoi^  4oTi,  ae  dabiteik  Fab. 

1109  Alid]  l.  e.  Aliad,  nt  sapra. 
Lamb. 

Nam  tibi  ceeat  Naa  Uer  eripiH]  Noa 
tibi  ignoratio  caotanim  eripiet  adi- 
tnm  ad  nltioam  eogaitloiieai  totiat 
natnnB  rernau  Lamb.  Noa  tibi  c«ca] 
Nm  ia  Vet  quibutdam,  pro  aoii,  aatl- 
qoe.  Gif.  Effieacior  Mte.  L.  B.  lec- 
tio,  oae  <t^  cmea.  i.  e.  oec  ipta,  4cc. 
Jfov. 

1110  UUima  Baforoi]  UUmmm  n^ 
rot,  ut  *  prima  Tiai,'  tnpra :  altimaaa» 
tem  natnrsB  mtellige  nitimat  tea  pri- 
mat  natnrte  cautat.  Lamb. 

1111  Accendeut]  Male  Gifoa.  ia 
Btraqne  editioae,  acceuduni:  ad  ea 
eaim  tendit  qnte  ia  librit  teqaeatibiii, 
pnetertim  antem  tecaiido,  acriptnrat 
ett:  exquo  nbi  emerseris,  tnm  obh 
aia  jam  tibi  prooa  et  tecnnda  eraaC: 
pott  Ula  jam  ot  lubet  Indas  licet 
Fmb. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETIl   CARI   DK  RRttUM   NAT.    LIB.   I.      1061 


loterprelaHoiieiii  primi  libri,  et 
ia  iliiiM  Botas  abtolvi :  Ubore  mee 
frMtor  lector,  et  erroribos  ignoscat 
Sed  qnid  ego  eaadidot  jndlces  expos- 
eerem,  cam  acrem  et  iniqium  for« 
■tn  in  ipsom  Locretinm  censnram  in 
aoiao  institoam?  Inqoiram  enim 
qnid  recte,  quid  perperam  conmen- 
tns  est  poeta,  et  nt  non  omnia  reji- 
dim,  sic  Bon  omnia  probabo.  Qni 
laidem  ingenii  Lucretio  denegavity 
arten  concetfH:  et  qois  invidebit 
iHi  ittnm  hooorem  quem  somma  ma- 
Mfnitas  agnoTit?  Opns  igitnr  optime 
dttpositnm  assertmos;  nbiqoe  nitet 
ordo,  etitase  invicem  adjuvadt  ar- 
gniBents,  ot  nisi  In  Epicuri  opioio- 
■ibos  qoaedaitf  foisset  deformitasy 
qttsi  nnila  ▼ennstate  cohonestari, 
qesedam  infirmitas,  qoae  nollis  ingo- 
Jiii  viribns  sostentari  possit ;  polcber- 
rimam  simnl  et  firmissimam  philoso^ 
pbiam  poeta  exbibnisset.  Fcelicita- 
tis  non  minimam  partem  existimat 
£picants  sine  roeto  vivere,  et  hanc 
Aelicitatem  sola  natnrv  cognitione 
acqniri  posse :  '  Terrores  aniroi  te- 
nebrasqne  necesse  est  Non  radii  so- 
Hi,  non  Incida  tela  diei  Biscotiant, 
sed  natorse  species,  ratioqne :'  Lucr. 
Wi  iiXX6  n  r4\09  ix  Ti?f  mpt  iten^ 
pm  yp^mtf  •%n  itmrk  ervraipipf  Af- 
TiyiAw,  4r§  tdmT€7<Bst  M^ciy  8m  d- 
Ntt,  ilvffp  &rfl^pa9ar,  lud  fUnv  ^fiamw^ 
nidnp  a^  acai  Tfir  Ximrwr.  Epicoms 
sd  Pythoclem.  Omniuro  natura  cog- 
nita  levanrar  snperstitione,  iii^eramur 
oieta,  Bon  contnrbamnr  ignoratione 
rerom,  e  qna  ipsa  existont  horribiles 
»ftpe  formidines.  Cicero  1. 1.  de  Fm. 
Omnem  istam  formidinem,  qnse  ho- 
niines  molestia  affidt,  Epicurns  ez- 
istimat  oriri  ez  opinione  de  provt- 
dentia,  et  de  poenis,  qnss  alteram  ne- 
cessario  oonseqnitur,  post  mortem 
fotoris.  Qnis  eoim  potest,  com  exis- 
timet  a  Deo  se  cnrari,  non  et  dies  et 
■oetes  diviniim  Numen  horren  ?  Vide 


Ciceronem  in  Lucuilo.  Ita  iste  insa^ 
nientis  sapientiae  consnltos  erro: 
contra  qoem  si  quis  dispotet,  rem 
profecto  ageret  ridicnlam.  Commoai 
enim  sensu  caret  istins  sententis» 
fantor,  et  est  medico  committendns. 
Cora  benevoli  principis  aot  parentis 
metuettristitia  liberat,  nec  benignos 
iMrremus.  Unde  igitur  iste  horror 
cnm  nos  a  beneficentisrimo  et  poten* 
tissimo  Numine  curari  existimemos  i 
Absurdam  hanc  opinionem  in  primo 
libro  proponit  Lucretins,  et  post 
prseparatom  artificioso  exordio  Lec- 
torem,  argnmentum,  qood  infceliciter 
elegerat»  exomat.  Vs.  160.  Nihil  e 
nihiio  fieri,  et  nihil  in  nihilnm  revertt) 
decem  argumeatis  probare  nititnr; 
ingeniose  fateor  invenit,  copiose  ex» 
plicat,  at  rem  ipsam  mininie  attingit. 
Coneedamns  enim  qoodlibet  e  qnoli- 
bet  oriri  non  posse,  certis  tempori- 
bus  res  nasci,  opnS  esse  tempere  qno 
crescant,  et  materia  qna  augeantnr ; 
denique  certos  esse  aetatis  virinmque 
terminos,  et  agros  indotttria  et  colta- 
ra  horoinum  fertiliores  reddi:  snp- 
ponamus  insuper  nihil  interire  nisi 
vi  aliqua  dissolvatnr,  animalia  qoo* 
tidie  nasci  non  posse  nisi  ex  cer- 
tis  seminibos  reficerentnr ;  snppona- 
mus  unam  eaademqne  vim  res  con^- 
tas  dissolvere  non  Talere,  nec  natu- 
ram  aliquid  producere,  nisi  morte 
aliena  adjovetnr:  quid  efliciet  Lu- 
cretius  ?  Semioa  ipsa  non  fuisse  e  ni- 
hiio  prodocta?  Ant  nihil  Nnminis 
nutn  et  providentia  ficri  ?  Neatnim 
concJodet,  ideoqoe  decem  argumettta 
periemnt,  licet  non  tam  ingenii  sul, 
qoam  canssB  vitio.  ys.  266.  Semina 
soa  exilia  et  minnta  contra  illos,  qui 
solis  oculis  credunt,  egregie  tuetur ; 
ot  vs.  SM.  inane  eue  argnmentis  qoa- 
toor,  qoibos  iiemo  nnqnam  melioffa 
protulit,  evindt:  qnoruro  primo  et 
qnarto  (secundnm  enim  ac  tertinm 
non  sunt  ejosdemfirmitatis)  ■oBqBan 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1062 


VOTM  VARIORUII   Ilf 


▼idi  qaod  reponi  possit.  Vs.  420. 
Niliil  este  praeter  corpat  et  ioaoe 
doobas  argamentit  coDOrmat,  reli« 
qoaqae  omnia,  qa«  alii  inter  res  na* 
merant,  detmdit  in  clastero  acciden- 
tiam,  quae  sola  opioione  a  corpore  et 
inani  distingaantnr,  et  snlMistant. 
Hic  vero  caliide  sapponit  qaod  pro« 
bare  debait,  solam  corpas  agere  et 
patiy  tangere  et  tangi  posse.  Hanc 
enim  de6nitionem  hamanas  animse 
omnesqae  immateriales  sabstantin 
aversantnr.  Vs.  484.  Seminibas  sois 
perfectam  soliditatem  attribait  mnl- 
tis  argamentis,  nec  repngno.  At  ve- 
ro  ideo  ilia  dissolvi  non  posse  nolla 
snadetratio.  Soliditas  enim  seminam 
oritar  ez  partinm,  qvm  concipi  pos- 
sonty  contacta;  at  in  omnibos  con- 
cretls  corporibns  datar  partiam  coo- 
tactas  aeqaalis  saltem  isti,  qai  est  in- 
ter  partes  seminnm,  contactni :  ideo> 
qae  corpora  coocreta  essent  seqne  in- 
dissolubilia  ac  ipsa  semina.  Reliqut 
«rgomenta  qaiims  sois  seminibns  as- 


temitatem  adstmit  vitiosa  sapposl- 
tiooe  inoitantary  assamit  qaod  pro- 
bare  debolt :  et  cam  demam  aid  mi- 
nimom  qaod  vocant  raatlieaMticam 
fagit,  vs.  609.  roagnis  dificnltntibasy 
fateor,  adversarios  premit,  ted  }pea 
Don  minoribus  tenetor.  Va.  €ttO^ 
De  Heraclito»  Enpedocle,  Anaxa- 
gora,  aliisy  triamphos  agit,  et  drmom 
vs.  060.  universOy  quod  ex  eorpore 
et  inani  constat,  infinitioaiem  longa 
disputatione  attribuit,  ubl  malta  coi^ 
tra  Stoicos  in  oniverso  iofiiilto  me- 
diom  statoentes  copiose,  ■nilta  so- 
candnm  Epicnri  placita  omate ;  scd 
illa  labis  suppositioQibas  aobBixa 
cormant  Deinde  antipodas  eztorres 
agity  quos  in  vetei^s  sodes  olim  rt- 
stitoit  sanior  pbHosophia  et  eiperi> 
entia.  Utcuoqae  taraeo  sols  arg»> 
mentis  adblaoditor  homiiMiBi  inagi- 
nationi,  qoae  in  infiiiitom  deferrl  amat^ 
nec  nnquam  spatio  fixit  tenBiiioa»  nee 
figere  aodebit  CrescA. 


DE  RERUM  NATURA  LIB.  II. 


1  Smve,  nimri  wttgnOftft,]  Viden- 
-  tur  baec  ex  illis  Menandri  sumta,  *Cks 

MiHp»  Arri,  i^  vKdorra  fujiafu^s :  i.  e. 
*  Quam  soave  est  mater,  procol  e  ter- 
ra  mare  cernere  non  navigantem.' 
Non  dissimile  est  illdd  Oppiani /9i/3X. 
c.  &Aiffifr.  'AXXk  B^iXeunra  Xaip4  fuu  4tc 
yal^tf  Uaikw  94  lun  Ijfwtos  €%.  i.  e.  '  At 
mare  salve  Ez  terra  roihi,  longe  ao- 
tem  mibi  propitium  sis.'  Eodera  per- 
tinent  illa  M.  TolL  lib.  3.  Epist  ad 
Attic.  '  Nanc  vero,  cum  cogar  exire 
de  naviy  non  abjectis,  sed  ereptis  ga- 
bemacolis  copio  istorom  oaufragia  ex 
terra  iotoeri :  copiOy  at  ait  toos  ami- 
cas  Sophocles.'  Kai  M  er4yp  mm^ 
Umam»  4jto9^  ^ettlSar  o^Mop  ^pM. 


qoera  Sophoclis  locom  profert  Stff- 
baeus  ex  Tympanist.  panlo  integrio- 
rem,  Ti  roiro»  x^Pfia  p^or  ht  a4^w 
worh  Tov  T^f  4md^aAfr999  M  9r4yp  v«»- 
if  Tivtcpot  hnmrai  i^oxdXhs  o4Mirf  fp«r(; 
i.  e.  '  Quam  majorem  animo  laetitiaa 
percipere  qoeas,  qoam  tem  potie»- 
tem  sub  denso  tecto  imbrera  erebram 
aadire,  mente  qnieta  et  tranqaiHa  f 
Lamh.  Propter  hos  versos,  qoibos 
Memmiam  saum  ad  Philosopbiae  sto- 
diom,  sepositisaliiSyhortatar^qoidora 
Lacretiom  diritatis  accusant ;  raorosi 
nimis  et  improbi.  Id  asserit  poeti 
quod  omnes  sentinnt :  qoi  delore, 
morbOyAcc.  laborantem  videt,  pretl- 
nus  <0  me  felicem  I'  Crw«4.  Stat  C 
Theb,  pag.  ra.  S79.  <  Ibi  eorpofferalx- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  CARI   DB   RBRUM  NAT.  LIB.   II.     1068 


to,  Bffttiri  tntmenm^  vultQsqve  habi- 
tosqae  •oomni  Dolee  Virit.'  Prdg. 

Jtferi  wmgmi]  Tamido,  agiUto.  Ce- 
talL  et  Virgil.  'magiiaque  torgaat 
Sqoora,'  et  sepe  alibi.  Fab.  et  Tum. 
Adv.  2S.  S*  atque  Sirv.  ad  Virg.  JEn. 
«.628. 

5  E  terrm  wugmm  ell.]  Honc  Ter- 
•ofli  testem  prododt  Nooiot  MarcelL 
Ltmb. 

t  Quemqiumett;']  Qoidamlibri :  quem' 
pmm  ett,    Fortatse  Tere.  Gt/. 

6  Per  emnpee  Mf<nwta,  tfc.]  Detl- 
^rabator  falc  Tertos  io  Mts.  Vossiiy 
qnibosdam,  ot  opinor,  non  omnibos ; 
in  aliisy  oti  soperios  notator  in  Var. 
Lect.  coBfoso  legebator  ordine.  Sed 
Bale.  «ensos  plenissimos  est.  Sicoti 
noo  nisi  a  terra  illom  alterios  labo- 
rem ;  ifa  non  nisi '  toa  sine  parte  pe- 
licoli'  liSBC  certamina  videre  soa?e 
eat.  Preig, 

Tm  eme  pmrie  peridi]  Secotos  som 
acriptoram  qoatoor  libr.  manoscrip- 
toromy  qoiboscom  consentiont  libri 
Parisienses,  Aldini,  et  Vicetini:  atqoe 
faonc  lectionem  longe  anteponont  voU 
gatsB  ▼iri  doctiuimi,  in  his  M.  Anto» 
nios  Moretos:  Tnlgati  aotem  habenty 
Ttd  eme  pmie  perkU*  Lamb.  Sic  om- 
ses  Vett.  optime ;  ?id.  Indkem :  Tmu 
Vnlgati :  Tm.  Oif.  Ita  Scipio  apod 
Appianom  Alexandrinom  de  Bell. 
Pon.  pag.  SO.  prteliom  gravitsimom 
inter  Masinissam  et  Asdrobalem  Pas- 
aerem  cognomeoto,secorotcom  maxi- 
«Mispectavkvoloptate: '  Id  pneliom^ 
(inqoit)  '  Scipio  spectavit  e  toblimi, 
tasqoam  in  theatro ;  aiebatqoe  pott* 
eoy  sstpe  se  interfoisse  variis  certa- 
Binllwsy  sed  oonqoam  taata  com  vo- 
Inptate:  non  aliod  enim  secore  se 
apeotasse,  decem  tom  sopra  centom 
Billlbas  ioter  se  dimicaodbos.'  Hov. 

7  MhUchui]  Smmu»  Oattendot,  et 
forsan  mclios.  Creeeh. 

Bene  qnam']  Ordo  verborom  est: 
qnam  tenere  edita  templay  bene  mo- 
•ita,  &c.  L  e.  altas  arceis  bene  mo- 
aitas  saploBtom  doctrina.  tralatioest 


perpetna.  Lmnb. 

8  EiUa  docirma  eapienimn  tewtpUi  s«- 
r»fia]  Veluti  arcem  et  specolam  phl- 
losophite,  onde  homana  despicere  II- 
ceat.  Honc  locnm  ante  ocolos  habe- 
bat  Virgilios  io  Ciri.  Sed  versns  non 
transcribam.  Fab.  Qose  Locretitfs 
Memmio  soo,  olim  Epicoros  Meoteceo 
propotoit.  M^  w4os  rls  Ur  /uKXhw 
^iXoao^off  pi^re  y4posr  Mipxmf  Kowtdrh 
^tkoffo^mr  offrc  y^  tmpos  o^ts  4<rrtw^ 
oirewdptfposwfi^STbKaTiLrlfux^tytaipwv. 
6  ik  X^yiMr,  l^  pifrwm  rov  ^ikoerop€Uf  Mip" 
XWf  ^harf  1i  waptKrikiAhm  rV  ^kpea^f 
Z/Aot6s  #crrt  r^  X^yoyri,  wpbs  e(i9aiftov(ap 
1i  pdi  wapuifai  t^  ^kpOTf  l^  faiK^Tt  dna. 
Creech. 

9  Deepicere  mnde]  Ex  qnibos  tem- 
plis,  seo  arcibos,  postis  deorsom  aspi- 
cere,&c.  hoc  eoim  proprie  valet  ver- 
bum  *  despicere.'   Virg.  iEo.  1.  288. 

*  Detpicieot  mare  velivolom,  terrat- 
qoejacenteit.'  Et^despectare/idem 
Virg.  10.  400.  'lUe  sedent  victor 
flammat  detpectat  ovanteit.'  tic  et 

*  despectns '  est  e  loco  tnperiore 
atpectut.  CsBt.  lib.  2.  de  Bello  Ohll. 
'  Qnod  oppidnm  cnm  ex  omnibnt  in 
circnitn  partibnt  altittimat  mpeit, 
detpectntqoe  haberet/  6ce,  Lemb» 
Virgiliot  Ciri  hnnc  locoro  exprettit, 
nbi  maie  ett :  deepicere.  Oif.  Pheter 
Vhrgiliom,  In  Ciri,  vs.  14. '  Si  me  jam 
snmma  sapientia  pangeret  arce/Qna- 
tnor  antiqnis  qote  hteredibot  est  data 
consors,  Unde  hominnm  errores  lon- 
ge  lateqne  per  orbem  Despicere,  at- 
qne  hnroileis  possem  contemnere  cu- 
ras,  Non  ego  te  talem  venerarer  mo* 
nere  tali.'  Ovidins  qooqne  15.  Mef. 
vs.  147.  'Jnvatire  per  alta  Astra: 
jovat,  terris,  et  inerti  sede  relicta,  No- 
be  vehi,  Validique  homeris  inslstere 
Atiantis,  Palantesqoe  homines  pas- 
sim  ac  rationis  egentes  Despectare 
procnl.*^  £t  Statins  2.  Theb.  prope 
finem :  '  Mediis  orbis  tibi  templa  dU 
cabo  Collibusy  lonias  qna  despectare 
procellasDulcesit.'  £t  2.  Sjlv.  in 
Surrentino  PoUii :  <  Celsa  to  mentis 


Digiti 


zedbyGoOgle 


MK4 


HrOTJt  VARIORUM   IM 


ab  arce  Detpicis  citmIm;  hn— iqiic 

10  jP«M0if]  Vftguiteis, '  |Mlaiiti»' 
ioiai  noB  palrii  casns  eal,  ted  acca- 
•Mdiy  DaoMri  nnltitMdiBit*  iMmh* 

11  C€f<«ff9«imtaMiere,iitli,4r«0  Ho- 
mM  cootrarium  in  Epicnro  imtmias, 
titnlo  venit  apod  Leiirtiuin,  ^ny^fe^j 
yjif  JsMiof Uf 9  Mh  «lAiTf^  IkH"^* 
*  Noai  pr«  •oiDBa  modettia  ne  acoca- 
•it  ^oideni  ad  Remp/  Quod  tameo 
oUtor  longe  interpretatur  Cic.  7.  FaaiL 
op.   Vid.  et  inf. ».  69.  Prtig. 

15  Rcrwnfae  ftiri]  Reipnblicc 
•ommatem  omc;  qoo  ntl  infelicioo 
bomini  Epicoreo,  et  ei  qui  ex  naturs 
norma  vivat.  qnorsum  enim  bellu» 
tnmoltnanti  vacet^  tibi  vive>  tibi  vale; 
rkvoknmkfoUkpwfhsrhfi.  Si  recte 
fodefy  male  tibl  a  corpore  erit :  nom 
joxcenta  negotia  per  capot  inqne  la* 
tn^  •alient:  si  inaley  tnm  metnef; 
nno  verboy  vile  roancipiom  fuerit ;  ai 
^nid  aotem  in  nsus  privatot  derivabis^ 
Id  omne  forte  cnm  fenore  rtddeftdnmy 
«toinniavitmpr»miaamitteiida«  Ita^ 
qno  ^fiige  magna,'  ait  ille:  Molxdflf 
0t40m.  Fwb.  Qnibos  n4nngas  illa 
Epicnrit  "Mo^  imX mpifiknr^ ram 
4ft9itMfiif/ftm  ^ci^fCMiif  rifif  •(  wj^piftntif 

■O^pOAOUV  OVTW  W9fU^mfrm  99pnt9ttf990^ 

#01*  ioTf  d  lAw  kr^^oJ^  6  rfir  rm^irm 
m$$,iwikafitmrhr^tip6irmmirr'^  «2 

iinA^  «af^  T^r^  f^fwt  oliMifr  iifix' 
wfffmt.  Cinffcn. 

14  O  miffrai  Aom.]  Lntatiui,  ten 
Lactantint  Firm.  profert  boe  vertn^ 
1. 1.  InMit.  sod  legit,  O  shiJlM  iM- 
nnmy  4«.  Oif.  et  Lomb. 

16  D^gHwr  hmi  m\  Apnd  Nooinm 
•lo  legitnr  bic  vereus :  Dfgiaini 
kn  mvi,  ifc.  Lamb.  et  Olf.  Retpex» 
is»o  videtnr  ~locnm  EnripidiOy  In 
quo  dnbiUt  poeU,  ea  ne  viu  eit 
nn  mors y  qoam  viUm  voeamnf.  No- 
ain^legeratydcfimni;  arridet-magie. 

F9h. 

Nmme  fBidir$,  ^v.]  Omnee  lib.  vnlg. 
Iiabent,nonneoi(/clii.  Voteroiantemy 
ot  mannscr.  fere  omnes,  nawie  oidfrf : 


«NOM 

orolio  eft  prmciMi  ot  4ccnttotnc 
(adde  Tom.  Adv.  6. 27.)  qnnll  ntl  so- 
lent  in  pertnrbatiooiboo  et  Indignn* 
UonltMMy  proiode  nc  ei  dixi^set :  Itnae 
•unt  cmciy  nt  non  vidennt»  ^nibil 
aUnd  naturam  latrare/  i.  e.  po^cerc^ 
«niii  ot,'  ^c.  iMk  Fidfr»]  ftieex 
Vet.  noctri^  •cripti,  i.  e.  *  Vi4ere  oel^' 
recte.  In  ViUgatis :  mdflii,  nt  ot 
Mamll.  Oif.  Nmmt  oMftv]  licet. 
lU  ^  ^Mrofun-weiir  tolent.  Pitk.  V^ 
4€re\  VidHi$  B.  FtUfrv  Bfto.  Opt. 
Cui  ett  frnstra  aqnibnsdom  adtfnngt 
tar.  Creeck. 

17  Irolmne]  T.  e.  poMrere.  Feotne : 
^Latrare'  Ennios  pro  pooeere  po- 
•oit.  Umh.  et  TWn.  Adv.  S.  S.  Cln> 
marcy  fio^  Aristopb.  Ftk. 

Apprime  hnc  fiicit  Senoe.  Ep.  tlii 
*  Nec  iUod  prtpcipio,  nt  oiiqnid  nn- 
tnrsB  neges :  contumax  ett,  non  p*. 
tett  vlnci,  tnnm  potcil.'  lofrn  6. 
(M.  Votrii  Mtt.  babent :  Tvrofnt 
mimfummu  hmmerem  tda  rffalmf .  Non 
malefbrtan.  Voti 
pm  vnlgoto  mMol  ibi 
«eoaet.  Cmtomm  *  latmm '  pm  poo- 
cem  Ennin^,  tetto  Fetto,  poonit,  tod 
ollo  band  dobie  loco,  qnnm  4|iil  ex 
Varronii  6.  de  L.L.  pmdocitnr.  Joi- 
nwi  cnm  peelMne  /olml,  ijfe.  Hlc  eaUi 
ex  Homerico  illo  exprettn^  e»t  Odjrte. 
Y.veH.  IS.  KpaSAiS^flMfl^lA^Urfk 
Et  Petronio  placuit,  in  Gnrm.  do 
Bsll.  avlH :  « Sed  velnti  tnbeo,  toci. 
tit,  conceptamedolli^,  Intm  mrmfcri 
farom  corlt  latrantibQt  errat.'  Ut 
et  BUtio,  9.  Tbeb.  « Qnotieo  hmc 
om  naUm  Fletibn*,  et  mngna^  ln> 
trantia  pontom  eorao  Admoto  do- 
prendo  maoo  I'  £t  8.  Syiv.  Corm.  1. 
*  Stnt  pectom  demeno  Lnetnt,  ot 
admoto  Utrant  prmoordio  tactn.' 
Preig. 

Niei  m  9Mii  Cir|Mm  «onMlni»  Ifi 
Vnlgatl :  nlfni.  Veteros :  nlfnm.  nl* 
fMii.«l€tti.  Ego:fnol,velfirf»voiini. 
Orteco  mom  onuftMmi  est  antecedene: 
llle.  lu  fem  oopra  1. 68.  OiT.  NW 
Mif  onn  Cor^Mrf  s^fnncfni,  ^c.    Hsm 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUORBTll  €AftI  0S  RBAUM  NAT.    LtB.  II.     106S 


m  nt^m^  ftnMUM  mflptmmy  i|«mi 
IMurtiiB  ««^tara,  {Nirlim  ul  aatlo* 
ritftl«  triwB  UbrorMB  roMotcripto* 
nm  rMtitai.  Ordo  Mittiii  et  seatei^ 
tia  horMB  ▼erbomm  ett,  dob  ▼idert 
bomiaefi  Id  eet,  itooe  cttcot  oportet 
eeee  bominety  nt  oon  Tideanty  nota* 
raro  Bihil  aliod  sibi  latrare,  boc  est 
poeceroy  aiti  at,  cnm  dolor  absit  a 
eorpore,  etiam  meote  firoatorjacaB* 
do  aeDtBy  id  eat  volnptate,  aeoiota 
(ipaa  natnra  videlieet)  ab  omni  eara 
etBMtD^  Omnea  igitur,  libri  mana* 
acripti  habent  miafr,  liBe  nlla  varie^ 
tate :  fnibntcnm  coBgranat  Bonnnlli 
^ls  excnsi,  nt  Parisieasesy  VeBeti 
aatiq.  Vioetini.  ia  eo  aatem  disaen* 
UnBt  et  hi  ab  iliisy  et  iUi  inter  se, 
qnod  alli  (Confer  Tnm.  Adv.  5.  S7.) 
haboBt  alss  «I  f«i  .*  alii,  nisi  a<  cat;  alM 
Bisi  mtqMt:  ego  ez  «ai  feci  cam.  Jam 
.participiam  *  semota'  reiero  ad  voeem 
'  aatara.'  Qnod  ai  qnis  contendet  lo- 
giindBm  esse  aisi  ut  etd,  qnemadmo- 
^aai  haboBt  noBBBlli  typis  impretsiy  e  t 
Bf  et  Memmianna,  bob  pof- 
aed  partldpiam  *  aeaMta'  qao 
oit  rcfereadaas,  bob  video.  Nam 
eam  voee  ^aatnra'  noa  facile  po- 
tarit  eohmrere^  ptopter  rolatlvnm 
'oai/  et  propter  ejas  anteeedensy 
qBod  aBbintelligitBry  hoc  BMdo :  aisi 
Bt  ky  cbI  absit  dolor,  a  corpore  at- 
JBBctnsfmatnryte.  ItaqneqnihaBC 
ecriptnram  probabity  secesse  etlam 
JMMiit  ea  participio  <  aeoM^tay'  fimere 
aamotBs,  aat  semotn',  qaod  qnibaa- 
dam  viria  doctia  bob  displieet  Jam 
qai  aa  hane  lectioBem  eoBjectara 
4aetos  prohaase  dicaat,  triennio  poat- 
i  bsse  a  me  scripta  saBty  iiapB- 
et  coafideBtisrime  oieB- 
iiaBtar.  refieUit  eaim  eos  ipsa  prima 
Bditso.  Sed  infinitnm  slt  toties  leo- 
teeem  admoaere,  qaotlea  laclaot. 
Nam  abi  non  loeiant?  Docet  autem 
Ime  looo  Lncretlos,  flnem  bonoinm 
Bsao  fml  voluptate,  et  dolore  carere. 
fBod  probebat  Epioaras,  at  apparet 
B3Lli.Tall.llb.  1.  de  FId.  bM  Tor- 


qBBlBs-oatmidity  Epicareos  dob  eam 
soUm  aeqni  volaptatem,  qaaB  saavi* 
tate  aliqaa  teataram  ipsam  BMvet,  et 
eam  jnennditate  qoadam  percipilw 
aensibna,  sed  amxiBMm  illam  eia  vi* 
deri  voloptatcro,  qnas  pereipitar  om- 
ni  dolore  detracto:  iisdem  plaenissey 
nihil  ease  medinm  inter  dolerem  et 
volnpfeatem :  eamqaey  qal  dolore  ca- 
■eatysamma  volopUte  perfrol :  denl* 
qoe  omnis  doloris  privatione  aammam 
volnptatem  tenBiBari.  Lam6.  AL  at 
euif  qn»  lectio  si  admittatnr,  tnm  In 

versn  tertio  cara  tmotu sin 

aecaa,  simato,  leges,  et  ad  vocem  <  na- 
tnra'  referetary  non  antem  ad  'ik 
atnif  nt  vellet  Oifanias.  Dii  boni 
«•Sir.Tov  Hpwie  fmMnkfl  wed,  iBqait, 
^  Antibacchiaa  erit.'  Eag e,  nanc  om- 
Boa  beBO  mirm  eritis  res,  qnia  Anti* 
bacchinm  nominaviL  Fe^.  Ntsi  al- 
fos,  et  aoqBenti  TorsBy  Jfsasfat  lo- 
git  Fayns  contra  omnes  Cod(L  AIU 
approbant  wt  fai,  aUi  at  ad^  et  pro 
SemtU  legnnt  8emt*u*:  forsaa  reo- 
tiaa.  eit^iaraf  tyttia  nol  iffnA»  Arap*- 
|<a  nS  lumufims  i^  igri  dXsr  Tv^raa 

iXy&fm  fdfn  roifimpm.  £t  rBrsas» 
^jMpf  \4yofimf  iip^  acol  riKos  rm 
fxmwmflm  tfr;  Epicoma  ad  Mea«* 
cenm.  Ctuik* 

fiim  %i  cai]  Gifimii  co^}ectaiam 
probat  Vossiaa,  Bt  legeBdnm  sits 
,Nisial,saiCer|iorf  aoaactas  dslsra6* 
«i<,  mmd9  fnmiwr  Jmmido  ssasBy  ora 
«cmola'y  msfafae.  Qnid  ni  anUmita 
aeripaerit  poiita?  qonm  et  soBSBa 
mnlto  elegantlor,  nec  metro  qnio- 
qaammetneadomsit.  £aproasitam> 
tom  Lneretios  id  ipsnm,  qnod  Epl- 
cnri  discipnlas  Metrodoros  ImpK^  si- 
0ro0k  KwUgtmtm  dizit,  ^  Firflumi.af- 
foctioBem  corporis '  Cieero.  Prmg* 

18  Mcalc]  Mamllns  et  Vnlgati, 
mcasfae,  pesslme.  G^.  Mniefnm' 
iurjmmtdo  scasa]  Vera  et  sincera  vo- 
laptas,  Epicnreo  homiDO  lUgBa,  cor- 
pns  tarblda  rea,  fUUx,  M^  #iaih»K 
oMrhUo.   Seddolor  absit  i 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1006 


NOTiB  VARIORUM  IH 


6tt;  abtqae  e»  re  sU,  eetera  qneii- 
toiHTifl  megnificay  iniiaros  fmtdfnm^ 
9KuSLf  Opofftmfffioi  iMpofiornCffifi  99^om» 
wSm.  Fab.  Eptcorei  non  eem  selam 
•eqaebantar  Teluptatem,  qa«  saaTi- 
tate  aliqoa  naturam  ipMro  moTet, 
ted  maxima  illa  iis  tidebatar  volup- 
tasy  qu»  percipitur  omni  dolore  de- 
tracto:  Tull.  1.  de  Fin.  £t  curo  ali- 
quando  dixit  Epicnrns  ^  &y«9^ir  jra^ 
jcoiebr  Ir  cJoiHifrffi,  Epist.  ad  Blenss- 
cenm,  tox  ista  vMnm  latius  sumen- 
da,  et  opponitur  morti,  qusB  est  ar4f 
fr^  T^f  aJMia^m»  Epicnrus  enim  de 
voloptate  a  Cyrenaicis  dissentit,  ol 
/i^  T^  tV  wraum^utrw^v  oOk  f/irpdvv- 
#^  fi^miP  9k  tV  ^  Mo^ffty  6  9k  hiupcri- 
P^t^hodi'  "^  ovifuiTOf,  Leert*  vit.  Epi- 
cnri.  £t  £picurns  ipse  In  iibro  W9pi 
atp4fftmf,  'H  fUr  yiip  krapa^  xai  iaca» 
tHa  KaraaniiuKrucaC  dffuf  ^Soraly  ii  9k 
XapitiuAt^fpoffiiniiKafrkitUniiffmkftpy^ 
fiKhorrai.     CfHtk, 

19  StmUM»^  mtiwfme]  Ita  oonjectn* 
ra  dnctus  scripsi.  Nam  libri  babeot : 
•fmofa,  etiam  non  male;  nt  sit  anti- 
bacchins*  Sed  ez  prsscedentinm 
versnum  mendis  pnto  et  bunc  depra- 
vatnm.  ^einotasa  oiris  .dicit.  vide  et 
supra  1. 45«  et  inf.    G(^. 

90  PoMoa  Mmm  tatt  opus]  Panca 
videmns  esse  ntilia  ac  necessaria.  nt 
•np.  1. 1040.  et  1060.  <  Inanita  opns 
ett  vis  nndique  materiai.'  Lamb» 

•  Ergo']  Notandnm  pro  itaque  adeo. 
Sensus  est;  bomini  tnro  bene  esse, 
€um  dolore  caret ;  nam  volnptas  qni- 
dem  corporea,  si  panlo  vebementior 
erity  sui  sensum  amittet;  dein  ani- 
■Nis  hominis  liber  non  est;  nnde  igi- 
tnr  T^  tS  fflnii  ?  unde  illa  ff^coT^  boni 
Democriti  ?    Fab, 

91  Qoit  dMMml  9Mom^  dolorm] 
Vnlgatos  codices  secntus  snm.  nam 
manuscripti,  et  Parisiensesy  et  Vene- 
ti  antiquiores  habeaty  qaa  demant 
«wnfao  dsiort».  Quam  lectionem  si 
qnis  probabity  cum^,  interpretan- 
dnm  erity  qaandocnnque,  et  qnovis 
tempore:  vel  dicemos  eiie  TMvo^ty, 


fumdemaai  emqu^  pro  %amtmM%mt  dt» 
moal.  Ergo  sic,  nt  edidi,  legi  mak>. 
IiaM6*  Qmt  dMMml  wmfiie  doiorm] 
Ita  ez  lilMris  vett*  scripsi»  Volfati: 
pttmqat.  In  hao  re  railliea  Tariatnm 
est.  GV.  Blagis  mnlto  pUoefet, 
twm^.  Fab.  et  Creech. 

99  i>eiiosasf«09aoM<smi(las]  Sicle- 
gendom,  non,  ot  in  nonnnllis  libris 
est,  multai;  nequey  nt  in  aliis^Aaiid 
mmUat;  neqne,  nt  haliebat  Pontani 
codez,Mo/iris.  Sententia  anlem  Imsc 
est:  Quamvis  etiam  nnllaa  delicias, 
nullasqne  voluptates  snpervacaneM 
adhibere  possint,  et  qnasi  aobster- 
nere ;  tamen  ne  natura  qnidem  qnic- 
qnam  gratius  desiderat.  Lom^.  Aol- 
(of.  Ita  legeadnm  videtnr.  In  li- 
bris :  mMUat.  sic  sup.  iib.  1*  vs.  69(. 
Gif.  LambinnSy  Gifanins»  Parens, 
alily  et  hanc  lectiooem  ipse  Fabcr 
amplectitur:  MuUat  alii,qaod  reti- 
nendum  judicOy  et  vs.  Sl.  '  Nen 
magnis  opibns  jncnnde  corpora  cn- 
rant.'  Admonitns  conteado.  Oesdk. 
MaUat  omnino  legendum  cnra  Vomio 
arbitramnryUtsensnasit:  pancailiay 
qnse  corporeamad  natnram  opns  esse 
videmuii,  multas  tamen  deliciaa  con- 
tinere,  et  substemer/s  posse.  Prtig. 
,  DtUtht}  Post  T^  dolorera  mintaM 
distinctione  seu  tfwoarrfpf  opna  eat, 
non  TffXfftf ;  qnippe  consecutio  ora- 
tionis  bsec  sit  necesse  est :  £tiam  si 
nolias  voluptates  congeraa  (ez  iia  in- 
tellige  qnaa  natnra  pravia  cormpla 
opinionibua  poatnlat)  satia  bene  na« 
Xjum  noatrae  foerit,  si  nnlinra  dolo- 
rem  sentiat.  Sed  in  lAtinttate  no> 
taodnm  raazlmey  qnod  noa  fortasse 
primi  annotamnsy '  Interdnra  neqoe/ 
|)Ositnra  esse  pro  nnnqnara.  Alioqni 
nil  fere  certi  diceret  Lacretina,  qni 
tamen  certi  aliquid  afierre  volnit. 
Peinde  rraJiapMiis  sententia  forel. 
Sed  satis  est  monnisse.    Fab, 

94  Si  non  oarca  soaf ]  Hnac  locnm 
imitatns  est  Virg.  in  Cnlice  va*  61. 
*  Si  non  Assyrio  foerint  bia  lantaco- 
lore  Attalicis  opibua  data  veilera:  si 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   CARI   DB  RBRUM  NAT.   LIB.  II.     1007 


ttttor  ftnrl  8ob  Uqneare  domoi  ani- 
miim  DOB  tangit  avarom,  Pictarsqne 
decoSy  lapidam  nec  fnlgor  in  nlla  Cog- 
nltaa  otilitate  raanef ,  nec  pocnla  gra- 
tnra  Aleonii  refenmt,  Bstiqnetoren- 
ma,  nec  Indi  Conchea  baca  maris 
pretio  ett :  at  pectore  pnroSspe  so- 
per  tenero  prottemit  gramine  corpnSy 
Fiorida  cnm  tellns  gemmanteis  picta 
per  herbas  Vere  notat  dnlci  distincta 
coloribus  arva/  Sic.  £t  Oeorg.  S. 
461.  *  Si  non  ingentem  foribus  do- 
nns  alta  snperbis  Mane  salntantnm 
totis  vomit  sedibus  UDdaroy  Neeva- 
lios  inliiant  pnlchra  testndine  posteis, 
Illnsasqne  aoro  vesteis,  Ephyreiaqne 
sera,  Alba  nec  Assyrio  fncatur  lana 
▼eaeno,  Nec  ^ia  liqoidi  cormmpi- 
tnr  nsns  olivi:  At  secnra  qnies,  et 
nescia  fallere  vita,  Dives  opnm  va- 
riamm :  at  latis  otia  fondis,  Spelon- 
csCy  viviqne  lacns :  at  frigida  Tempe/ 
Sce.  Notavit  Macrob.  0.  c.  2.  apnd 
qaem  admonendns  est  leetor,  legi 
muvtuque  teeta,  pro  mnUque  tmpla, 
X«amb.  Ut  in  anlis  regom,  princi- 
pnni.  Lychnncbos  Inteiligit:  hodie 
iotegra  simnlacra  non  snnt,  sed  bra- 
diia  argentea,  inanrata,  Sic.  Virgi- 
llnsmerns  Epicnrens,  nisi  in  £neide, 
hos  versus  SBqnare  conatns  est ;  sed 
tanto  conatu,  tanto  moliroine,  ut  dum 
magistmm  superare  vnlt,  cadat. 
Versns  in  Ocorg.  et  Culice  cnilibet 
obvii  snnty  neque  hnc  transferendi. 
Fah. 

25  Lampadas  ignifenu  aNmt^Ks]  Hn- 
josmodi  simnlacra  anreay  in  sedihns 
divitum,  candelabrornm  locnm  et 
▼icem  obtinent.  Lamb.  Insignis  Ho- 
merl  est  locns  de  Pbseacibns  Odyss. 
-7«  160*  Xp^amoi  V  ipa  latvpot  Hs^piffrm 
M  fiwpS»  '^lSaraffoiff  otBo/Uiw  tttttof  /m- 
rk  X*p9\M  ^kxfnnesy  Mporrtf  v^ktos  icarrh 
idfMOTa  ZaerviaiAi^ffC  qoss  ad  verbnm  a 
Locretio  nostro  expressa  esse  pnlcre 
doeoitCasanb.ad  Athen.  Lib.4.  Cap. 
11.  Hae. 

96  Immiaa  noctumii]  Snmtnosiores 
•t  apparatiores  cense  apnd  veteres 


nocta  factitabantary  et  totam  noctem 
prodttcebantnr.  Horat.  Od.  21.  lib. 
S.  ad  Amphoram,  39.  '  Te,  Liber,  et 
sl  Iseta  aderit  Venns,  Segnesqne  no- 
dnm  solvere  Oratise,  Vi?aeqne  pro- 
dncent  lucerase,  Dom  redieOs  fugat ' 
astra  Phoebus.'  ad  qnem  locom  plnra. 
Lamb* 

STT  Nic  domas  argetUo /ulget]  Secn- 
tns  snm  qoinque  libros  manoscriptos, 
qoibnscnmoonsentinntVicetini.  Ne- 
qne  vero  est  qnod  qnemquam  mo- 
veat  syllaba  postrema  brevis  in  ver- 
bo  'fulget.'  Hanc  enim  licentiam 
sibi  interdum  permittunt  poetfe,  ut 
lambum  pro  spondeo  ponant:  nt 
Virg.  5. 691.  *  Ostentans  artem  pa- 
riter,  arcnmqne  sonantem.'  idem  19. 
IS.  *  Congredior.  fer  sacra  pater,  et 
concipe  foedns.'  HoratSat  9.S.959. 
'  Amator  Ezclnsns  qni  distat,  agit 
ubi  secnm,  eat  an  non  ?'  Sce.  Lncret. 
4.  S40.  ^  Ater  init  ocnlos.'  Lamb. 

FalgH^  Ita  in  Vet  libris.  VnlgaU : 
/ulgenef  remdene.  Qnod  Marnllns  in- 
duxit.  Gif. 

■  Argento]  Lancibns,  canthariSy  po- 
enliSy  &c.  '  Ingcns  argentum  mensis,' 
Virg.  *Ridet  argento  domos.*  Hor. 
Fab. 

Aarofne  renidet]  Fortasse :  oetrofoe 
remdet  Lncretins  scripsit ;  nam  versn 
seq.  auri  satis  soperqne  meminit,  imo 
jam '  aurea  juveoum  simolacra'  prse- 
cesserunt  Conjecturam  suggerit  Pe- 
trooiosy  in  Carm.  de  Bell.  Civ.  <  Ecce 
Afris  enita  territ  Citrea  mensa,  gre- 
ges  servornm»  ostrnniqne  renidens  Po- 
nitury  ac  macnlis  imitatur  vilibus 
aurom.*  <  Ostro'  aotem  seqoe  ac '  ar- 
gento'  folgere  ac  renidere  domnm 
apposite  dixit,  inter  epnlas  nempe 
noctornas,  dnm '  in  ostro  jactaotor/ 
nt  vs.  S5.  loquitur^  qui  mensis  accum- 
bnnt  Jam  vide,  quam  apte  hnic  os- 
tro  *  graroen  moUe/  argento  *  aqose 
rivum/  laqaeatis  anratisque  tectis, 
'altarnm  arboram  ramos'  mox  op- 
ponat.  Apnd  Macrob.  hic  locos,  et 
vnlgatfle  iectioni  convenienter  awroqae 


Digiti 


zedbyGoOgle 


tm 


NOTJB   VARIORUM   IN 


renUH  ettam  legitar,  sed  et  plnrm  ibi 

•  Tera  scriptara  reeedont.  Preig. 

28  CtlAortf} '  Cithmi/  *  atbarsni/ 
in  Macrob.  et  *  athara/  Gif. 

RebomU]  Resonant.  Virg.  Oe^rg. 
t.  923.  *  ret>eant  tUveqne,  et  magBna 
Olympof/  Lamb, 

Templa]  Tecia,  Macr.  Gtf,  Longa 
miht,  nt  det>et,  potior  est  altera  lec- 
tio,  aNra^efne  tecUf  et  ita  legitae 
Macrobinm  constat ;  neque  aliter  le* 
giaie  Virgiliom  dejerare  poMom,  nti 
ex  Colice  jadico.  Qain  ita  etlam 
legerat  Horatius,  uti  infra  ad  il* 
lad  <  cnrcqne  seqoaces '  ▼idebimoa. 
Fab. 

Awtoiaque  teniplM]  Macrob.  ^  anra- 
taqoe  Tempe.'  Sed  *  templa '  yox 
Locretiaiia  ett,  nec  teroere  soliici- 
tanda.  Preig.  Imitatum  qnoqoe  oon- 
•tat  Locanam,  qnl  non  modo  *  cmll 
templa'  diait  1.  155.  ted  qoasi  Lo- 
eretiannm  bnnc  locnm  respiciens,  ita 
epnlas  Cleopatrae  descHpsit  10.  111. 

*  Ipte  loms  tempU»  qood  ?ix  cormp- 
tior  aetas  Extmaty  inttar  erat:  la* 
qneataqoe  tecta  ferebant  Difitias, 
crassomqoe  trabes  abseonderat  au^ 
rnm.'  Haa. 

29  Aitmnen  inier  §e]  Hanc  icrip- 
tnram  reperi  adtcriptam  ad  oram 
libri  typis  iropretsl,  qaem  roilii  com- 
modaverat  Vincentios  Laoreos  Cala- 
ber:  eamqoe  secntos  snm,  rejecta 
Yolgata,  Cum  tmnen :  ex  qoa  proba- 
bilis  sententia  elid  non  potest.  qni- 
dam  docti  legi  volont  2Vmi  tmneny 
propins  aecedentes  ad  volgatam. 
Ad  hone  locom  pertinet  illodVar- 
ronis 'Ai^ptMroi^.  <  Non  fit  thesaoris^ 
Don  aoro  pecfo'  selatom:  Non  de- 
mnnt  animis  cnras,  neo  religiones 
Persamm  roontes,  non  atria  divitr 
Crassi.'  Lmnb, 

Qmn  tmnen  inter  ee,  t^,]  Ita  omnes 
libri  et  Macrob.  Lambinos :  At,  vol- 
fati :  ctim.  Gif.  istad  *  Qqib'  bie  ean- 
dem  vim  habet  ac  enm  dicimns, 
*Qnin  omitte*me.'  Terent*  et  aate 
illnm  Plantns.  Fa^.    Tnmtmnem:  Cmn 


Qmn  temea,  Alii. 
a  Macrobio  probatnr.  CrMcA. 
tl  N«fiiiMfntff«|pi6ics,i)v.]Kal^« 

Epicnms  ad  Menaecenni.  Et  inter 
jnf(«ff M^illinslegas:  ^rjiefSmmte 
«Aomr  ffol  tkpvmt  aal  ^wipt^rie  inm, 
Creeeh. 

S2  Arridef]  Idonea  et  epportooa 
est  translatio.  Lam6. 

54  Nec  cnUda  eitimi]  Sie  Horat; 
Epist.  ad  LolL  1.  2.  47.  <  Non  do- 
mns,  ant  liindos,  nen  ims  aoervoa  et 
aori  iEgroto  domini  dedoxtt  coff|i«ie 
febreisy  Non  animo  coras,'  te.  LnmAk 

55  TeMiiUlme  pietnrii]  Beoe.  Intel- 
ligit  belluata  tapetia,  atqne  adee 
omaia  peristromata^  ip  qnibos  omnl- 
color  lana  ooMia  fanitatnr;  naos  imn^ 
Xp«m  viliomaont*  Fnb. 

Oeiroqne  mbenH]  Vcstibaa  stmgnBi 
pnrpnreis. 

56  Jncterie]  Voloteris»  deeuibea^ 
intelllgit  mttem  ttragnlam.  FnK 

Piiheia  m  tfeete]  Petron.  de  BeOt 
Cir.  princ.  ^Non  nsn  ptebelo  tritm 
voluptai.'  Csteram  traetat  hnae 
locnm  haud  ineleganter  etimai  Cto- 
dian.  in  Rufin.  1. 107.  etaeqq.  Pmig. 

57  Gmue]  Ingentet  diWtim,  et  Peiv 
sicte.  La«6. 

SO  Qiiod  sNpirMf]  Nil  proannt  ist- 
h»€  corpori ;  animo  antemy  qnid# 
tantomdem,  inqntt,  fortatse  etinm  mi- 
■ns :  nam  moliities  qoidem  veatla  et 
ff^Muriacolommfortasscjnmat  «et- 
pus:  animnm  antem  snmptn  etenra 
lacerant.  Fefr.  Hnie  tres  eptimss 
Varronis  Epieursei  fersoa  snbjiciap 
mns:  *Non  fit  tbesanris,  noo 
pecto*  solotnm,  Noo  dcmniiti 
eoras,  nec  religiones  Persamm  mon- 
tesy  non  divitis  atria  Cnesi.'  Creeek, 

40  jStnon/Mis  tees  fafisiMs]  Bl^ 
vtk.  nisi  fbrte  (inqnit)  cort»,  et  rell- 
giooes,  et  mortis  formidaies  pertaff- 
rittt  legioaibnsy  et  tnrmis  eqttitmn^ 
effagiunt  ex  animo :  quod  i 
Intnrom  est.  Lmnk 
tnr.  FeJu 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  GARI   DB  BBRUN   NAT.  LIB.  II.     1009 


.  41  Ftrveri cwm videoM ;  aMamUde* 
fMe  Mfttrt,  Omaiawt^  urmii  belU  n* 
wmlaera  cieaif»]  Ita  ex  Vet.  librU  et 
NeaiOy  Fervete^  scripfti.  AlioniBi 
scriptiirain  piget  recitare.  Gif,  Fer* 
«fr«  €Mm  wtdeoM,  NoniiM  MarcelL  tet- 
Um  prodncit  versom  ex  boc  libro» 
hqjiiAmodi,  Fervere  evm  videae  eUueewi^ 
Imteqwe  vagwri:  qnem  com  ego  nat- 
qiiam  reperisseaiy  ei  hic  locnm  eise 
uittimavi.  Perierat  antem  in  ezem- 
plaribut  mamiscript.  errore  librario- 
ram,  propterea  qiiod  dnomm  fero 
•aiim  idem  principiam  esset.  Habet 
yero  li«c  /itvdXsyfif  veBostatem  nen 
ijgucnndam.  Quod  aatem  simins  qni* 
dam  impodentissimas  triennio  posl 
qoam  bsec  scripseraniy  ita  se  ex  Noaia 
aeripsisse  dixit :  Fervere  cum  videwe 
clweeem^laieqwe  vwgari^  OmwUmque  wr^ 
miw^  beUi  chmdaera  ciewlem^  deieto 
▼crtn,  Fervere  cwm  videae  6#/ii  siauik- 
cni  ciewieie :  in  eo  declarat,  se  esse 
et  furem  impodentissimomy  et  barba* 
nun.  Fer?ere  aotem  a  verbo  fervo^ 
qoo  ssBpe  utitor  efVirg.  ot  Oeorg.  1. 
466.  *  Omnia  tonc  pariter  vento,  mm* 
hisqoe  videbia  Fervere.'  Idem  JEn. 
4.  400.  'eam  litora  fervere  late  Pro- 
spiceres/  LncilUns  etiara  iodicativo 
*  fervit :'  *  Fervit  aqna,  et  fervet : 
fervit  nunc  :    fervet    ad   annum.' 


Fervere  ewm  videaey  tfc.}  Perperam 
haic  loco  ex  Nonio  intmseroot  viri 
4locti  alteroro  iliom  versicolom :  Fer» 
vere  ewm  videae  ckueewty  kdequevagwri. 
cum  Nonias  potios  ex  Mss.  Lucretii 
oorrigciidos  sit.  Ingeniose  aotem 
luiic  Nooii  apposoit  Oifanias :  Orw^ 
Umpte  arnne,  beUi  eimwlacra  ciewtem. 
8ed  prior  parsconfiata  ex  doobos  illis 
verslcolis,  qoi  qoo  fato  buic  loco  ad- 
hsserint,  milii  oondom  liqoet,  certe 
haod  parom  torlMot.  Fervere  aotem 
^egie  hoc  loco  dicontor  legiones 
per  loca  campi, '  Com  circomvolitant 
«quites,  mediosqoe  repente  Traoa- 
mittaoty  valido  qoatieates  iopete 
campos :  Folgor  ibi  ad  coelom  se  tol« 


lit/  &c.  ot  infra  vs.  S25.  h)qaltar  s 
qoemadmodoro  '  formicarom  iste  dis- 
corsos'  appeliator  apod  Senec.  Nat. 
QosBst.  lib.  1.  princ:  *  Com  te  in  iila 
vere  magna  sostoleris ;  qooties  vide- 
his  exercitos  sobrectis  ire  vexillisy 
et  qoasi  magoom  aliqoid  agatnr,eqiii- 
tem  modo  olteriora  explorantem, 
modo  a  lateribos  affosom,  libebit  di- 
eere :  It  nigrom  campis  agmen.'  De 
vermibos  eoiro  osorpat  Noster  ver- 
boro  '  effervere'  infra,  vs.  026.  <  Qiia« 
tenus  io  pallos  aaimaleis  vertier  ova 
Cemimas  alitnom,  vermeisqoe  effer- 
vere  terram.'  Preig, 

Belli  eimwiacra  dewteie']  Sic  et  inf. 
vs.  124.  Virg.  qnoqoe  JEn.  5.  686. 
*  Pognseqne  cient  simolacra  sob  ar- 
mU.'  et  SiL  Ital.  7.  119.  '  Pertor 
ovans,  pognseqoe  agitat  simolacra  fo* 
torsB.'  Preig, 

4S  Bie  Hbi  eam  rebwe']  Veteres : 
huR.     Sic  supra   lib*  !•   vers.  660. 

Tiwufactai]  Sic  omnes  veteres.  Ma« 
rollos  et  Volgati,  liHMfacle,  male. 
G^.  Sic  legendom,  oon,  ot  in  vnl« 
gatis  qoibosdam,  iwnt^factam  oam  ot 
omittam,  qood  libri  manoscripti  ha* 
bent  tiw^fiadar^  sententia  ipsa  hanc 
leetlonem  6agitat.  hoc  enim  sentit 
Locretios,  divitias,  Bobilitatem,  im* 
peria,  potcntiam,  uihil  neqiie  corporl 
neatro  prodesse,  neqoe  animo :  nisi 
forte  timores,  religioiies,  cars»,  et  ce* 
tene  animonim  pestes,perterritB  ar- 
morom  sonito,  et  telomm  horrore,  eit 
animb  effbgionC  quod  looge  aUter 
est,  asosest  eodem  verboM.  Toll.  de 
0£  2.  *  Qoamvis  enim  sint  demers» 
leges  aiicojns  epibos,  quaoivis  time- 
facta  libertas,'  &c.  Sic  enim  habeot 
libri  veteres,  obi  vnlgati  trewiefacta, 
Lamb.  Male  Oifan.  in  edit.  2.  cam. 
Fab. 

Hi$  tibi  twm  r^m  timefaetm  rdi^ 
emee  Ejfhgiwnt  atmwe  pavtdeif  moriieqwe 
iiwmee]  Non  possoro  ob  anfano  meo 
impetrare,  isthoc  ot  adprobero,  rf/; 
ftfienes   tiwHfacitB  pavidcB;   com  ri 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1070 

<  pavidut/  et  rh  <  timefactaB*  Idem 
tint,  nnnc  qnidem.  quamobrero  Inbens 
legerim,  His  iibi  tum  rebvu  pavefacia 
rtUigiones  Effugiunt  aiitmo,  payidi  mor- 
tiique  timoree  7  '  Solet  eniiii  noster 
conjunctionei  aut  transponerey  ant 
longins  paulo  trahere,  idqne  more 
▼eternm  poetarnm.  Qnin  et  Ovidinm 
ipsnm,  qni  tamen  arti  obsequitnr 
roazime,  idem  factitasse  satis  ei  con- 
•tat,  cui  notior  ille  panlo  est.  Qnod 
antem  pavido$  timores  dizi  legi  velle, 
nihil  me  novi  lecisae  arbitror.  Ita 
enim  optlmns  qnltque  vetemm  loqui- 
tnr.  sic  Qvidins  '  pavidos  metus'  ali- 
cnbi  vocavit,  in  Fastis  opinor ;    alibi 

<  pavidam  formidinem/  in  Met.  nt  et 
*■  pavidnm  timorem/  nescio  qno  loco ; 
nam  hcc  a  memoria  snnt.  Qui  otio 
abnndabnnt,  plnra  his  addent.  Fab, 
Emend,  Voce  '  Timefactae'  ntitur 
Tullius  lib.  2.  de  Off.  nec  rejicimus, 
etsi  '  pavidas'  seqnatur.  Alii  legnnt 
tumefacto*  Quid  ni  '  tnroefactae  re- 
ligiones*  i.e.  superbse;  nt  'Dominus 
metus'  apud  Lucretium,  AtfrwSris 
llfMpfUrfi  apud  Epicumm?  Laertins 
in  vita  Epicnri.  Faber  non  potest  ab 
animo  suo  impetrare  nt  approbet  Re' 
ligionee  timefaetigf  pavida,  cnm  '  pa* 
vidns'  et  'timefactns'  idem  sonent, 
quamobrem  Inbens  legit,  Bie  iiH  tum 
rebut  pavefaeta  religiones  Effugiunt 
animo,  pavidi  nmtisque  timores  Tum 
vacuum  peciue  Unquunt,  ^v.  Creech. 
£t  cnr  Don  panda  mortiique  tiwtoree 
scribas  ?  sola  distinctione  mntata,  pro 
morte  pavidnm  reddente,  nt  multa 
talia.  Hav. 

44  ^ffugiuni']  Vide  Emendationes. 
Ceternm  ita  eiistimoy  toUi  debere 
distinctionem,  et  hnnc  versum  cnm 
seqnenti  connectenduim  Fab,  Not, 

45  Tum  vaeuum  peciMs]  Libri  qui- 
dem  veteres  habent,  vaeuMm  tempua: 
quod  si  probemnsy  'tempns'  accipien- 
dnm  pro  capite,  ntapnd  Comificium, 
qni  lib.  4.  ad  Herenninm  eadem  voce 
utitur,  adeitr.  ibi/ Percutit  tero- 
pus :'  et  apud  Virgil.  9. 418.  *  it  hasta 


NOTJB  yARIORUM  IN 


Tago  per  tempns  ntmmque.'  sed  U- 
bris  omnibns  reclamantibns,  pedus 
legendum  arbitror.  Nam  etiarosi 
temput  scriptum  esset  a  Lncretio  pro 
capite,  tamen  ne  hoc  qoidem  ferrt 
posset.  Pectus  euim,  non  capnt,  ex 
omninm  phiiosophomm  sententia  per- 
tnrbationnm  sedes  est.  Quin  ratio- 
nem  ipsam  Epicnrns  in  pectore,  non 
in  capite  collocat.  Sic  enim  Lncret 
hoc  eodem  libro  infra :  280.  *  Tamen 
essein  pectore  nostro  Qniddam,qnod 
contra  pngnare,  obstareqne  possit.' 
et  S.  140.  *  Consilinm,  quod  nos  ani- 
mnm  mentemqne  vocarans  :  Idqoe 
sitnm  media  regione  in  pectorts  hw" 
ret.  Hic  exsultat  enim  pavor,  et 
metns,'  &c.  et  eod.  lib.  616.  *  I>eiit- 
qne  cnr  animi  nnmqnam  mensy  con- 
silinmqne  Gignitnr  in  capite?*  Lamb» 
Tum  vaeunm  tempu$.  Antiqne  pro 
tempora  seu  capot.  Larobinut :  pfc- 
tuSf  contra  omnes  libros.  Gif,  Im- 
guunt,  Quidam  vetns  meus  :  tinquit, 
Idem  :  Tumvaeuum  pectus,  Haec  lec- 
tio  Lambini  est,  cura  libri  omnes  con- 
stanter  habeant  tempuSf  quod  Gifa- 
nins  et  Lambinus  ipse  pro  capite, 
(nam  tempus  in  singotari  leporufe^ 
significaty  nti  ex  Virgilio,  Catnllo  et 
aliis  certnro  est,)  somi  existimant : 
mea  sententia  pessime.  'Tempns' 
enim  hoc  loco  vita  cst,  qnod  ftcile 
animadvertere  poterant :  res  enim 
plana  est.  Fab,  Tempa  Codd.  Ca- 
put,  si  Lambinnro,  ant  Gifknimn  an- 
diamns,  yitam  si  Fabram.  Creeek. 

46  Quod  st  ru^euki  hac']  Quod  si  hsc 
omnia,  nempe  gazas,  gtoriam  regnl, 
legiones,  ridicnla  esse  viderous,  et  si 
revera  roetns  et  curae  non  metnnnt 
armomm  sonitns,  &c.  Lamb,  Cum 
reges,  nobiles,  ditissimi  et  potentis- 
simi  bominum  metn,  cnra,  solicltn- 
dine  tnrbentur,necl>eatiorem,qnam 
alii,  vitam  agant ;  honomro,  divltia- 
ram,  &c.  cnpiditatem  ex  Ignorantia 
verae  faplicitatis  nasci  vss.  15.  pro- 
nuntiat :  nec  mirnm  tam  crassam  eso» 
ignorantiam,cnm  orones  velnti  in  tene* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCEBTII   OARI   DB  BBRUM   NAT.  LIB.  II.     1071 


htU  oMlmlemas,  vitaiaqiie  afuniu  E- 
picaree»  philesophis  lace  nondom  il* 
Inatratam.  lo  tenebris  vero  not  omnes 
Yivere,  ex  vano  hominam  metay  et 
ridicolis  timoribas  demonstrat^ot  pa- 
eri  enim  in  tenebris  metnant  omniayCt 
ridicola  aibi  iptln  eflSngnnt  pericnla, 
tic  omnes  opinione  de  providentia,  et 
fotpris  pott  mortem  pcenis  (aegri,  nt 
tentit  Eptcaras,  soronio)  terrentnr. 
Ut  haa  tenebraa  fnget,  et  Memmiam 
sunm  omni  metn  et  solicitodine  libe- 
ret  LacretiuSy  opns  proaeqaitor,  et 
reram  natoram  copiose  et  omate 
expllcat.  Creuh* 

47  lUvtnique]  Sic  Horat.  Od.  S.  1. 
S7.  ^Sed  timor  et  minae  Scandnnt 
eodem,  qno  dominos :  neqae  Decedit 
aerata  triremi,  et  Poat  eqoitem  sedet 
atra  cora.'  Idem  Od.  3.  16.  21. 
'  Scandit  aeraUs  vitiosa  naveis  Cora, 
nec  tormas  eqaitom  relioqoit/  &c. 


MeluM  ikoiRtiiMm]  Virg.  Georg.  2. 
490.  '  Felix,  qoi  potoit  rerom  cog* 
Doscerecausas:  Atqne  metos  omnesy 
et  inexorabile  fatom  Sobjecit  pedi* 
bosy  strepitomqoe  Acherontis  Aver* 
nL'  Preig.     - 

CvriBque  uquacee]  Horatins  honc 
locum  in  animo  habebat  com  scrip- 
sity'  Scanditaeratas  vitiosa  naves  Ca« 
ra,  nec  tormas  eqnitom  relinqnit,' 
i  e.  ^woKifwerM ;  ergo  facile  seqoaces 
sont  cnrae :  nnde  et  alibi  *  alatas' 
facit :  *•  Coras  laqoeatacircom  Tecta 
volantes ;'  vides  *  laqueata  tecta'  La-* 
cretii  et  *  coras'  ipsas,  qood  ex  hoc 
loco  haoserat,  ot  innuimus.  Sed  }S4ay 
rQ¥*  volantes'  ex  Theognide,  qood  pri- 
mi,  nt  videtor,  monemos,  aumpserat. 
Oraeci  scriptoris  versos  sunt :  ^poP' 
rtHu  iofBpAKMf  l\axoy  vrtpit  wouctx' 
^ovaau  Vldes  *  curas  alatas ;'  sed 
haec  raptim ;  tameoy  ot  recta  sint  et 
proba.  Fab, 

40  Renmque  poientes]  Qoi  potion- 
tor  reromy  qoi  cam  imperio  sunty  &c. 

F9h. 

50  Fulgerem  db  awni]  Hellenismasy 


ab  anro  efflaeDtem',  provenientem. 
Fab. 

51  Quim  omne  eU  koc  rut.  eg.]  Cod. 
Bertin.  habet  911111  owmi  nt  hae  raiio' 
nii  egeeiaM.  Lamb.  Onme  eit  hoe']  Qoi- 
damlibri  veteres:  immiesithae:  eti- 
am  recte.  Gif,  Alii :  Quin  omnie  atl 
hae :  non  prolM),  et  mnlto  roinos  po- 
teitaM  pro  egestas :  quod  qoidam  Codd. 
agnoscont.  Creech.  Jam  pridem  vi- 
ris  doctis  arrisit  oaiiitf  eit  hme  ;  tan- 
qoam  lectio  haod  improbanda.  U* 
trum  vero  haec  ralionie  egeetae  potiusy 
an  potestae  dieenda  sit,  non  minos  ex« 
pendi  meretnr,  postqoam  ex  tantaa 
fidei  Codd.  prodiit  et  haec  scriptnra : 
Qicid  dtUritaSf  quin  omftis  eit  hae  nUta- 
nkpoteetoMt  £t :  Omiita  heee  ratumio 
egeetae  e$t,  pro :  haec  omnia  a  rationis 
egestate  sen  inopia  profidscnntnr 
slve  impotanda  soot,  nollo  forsan 
exemplo  dictum  faerit ;  quum:  Omatf 
heeerationie  poteetaBest,  pro:  haecom- 
nia  potest  ratio,  vel  haac  sola  potest 
ratio ;  nempe  timefiicere  et  fugare 
relligiones  timoresqne  mortis^  metus- 
qne  illos  audaces,  &c.  stylom  Lucre- 
tianum  oleat.  Nam  et  infrai  vs.  280. 
non  aliter:  'Qnare  in  seminibus  quo« 
qoe  idem  fateare  necesse  est,  Esse 
aiiam  praeter  plagas,  et  pondera  caa- 
sam  Motibaa,  nnde  haec  est  nobis  in- 
nata  potestas.'  Nec  non,  qnod  saa- 
pios  usorpat :  *  Hiscendi  est  nulla 
potestas.'  Preig.  . 

63  Nam  teluti  pttfn*]  Iterantnr  hi 
quinque  vss.  qui  daincepa  sequnntnry 
et  S.  90.  et  princ.  sexti.  Sed  quod 
bic  dicity  pneros  in  tenebris  tim^re, 
idem  fere  accidit  omnibus :  neqne  id 
temere.  Nam  cum  videndi  sensna 
omninm  sensunmsit  praestantissimns, 
oculasqae  tanqnam  corporis  doz  in 
capite  sit  oollocatos ;  in  tenebrb  aa- 
tem  800  monere  fongi  non  possit ; 
fit  nt  in  tenebris  qoasi  eo,  qoo  maxi- 
me  nitimnr  et  confidimna,  praesidio 
nodatiy  et  ab  omni  ope  derelicti,  pa- 
veamos.  Hoc  pertinent  illa  Senecas 
epist.  S.  lib.  10.    <  Itaqne  rts  falsa 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1072 


KOTJB  VARIORUH  fN 


et  inanis  hibet  adlnc  fidem,  quia  noa 
coargnitnr.  Tanti  pntemos  ocniot 
intendere:jam  apparebit,  qnam  tnta 
timeautor,  TaltB  est  animornm  nos- 
tromm  coniniio,  qnalia  Lncretlo  .▼!- 
sa  est :  *  Nam  Telnti  pneri  trepi* 
danty  atqne  omnia  CKcit  In  tenelMrit 
metnnnt,  ita  ndt  in  1.  tim.'.  Qnid  ergo? 
Non  omni  pnero  stnltioret  snmns,  qnl 
inlnce  timemni  i  Sed  faknm  ett,  Ln* 
ereti;  non  timeoMis  in  Ince:  omnia 
nobis  fedmnt  tenrbras,  nibil  Tide- 
mnt,  nec  qnid  noceat,  nec  qnld  ox- 
pediat.  tota  vita  incnrtitamnt :  nec 
ob  id  rcsisclmnt»  aut  circnmtpectinf 
pedem  ponimnt.  Yidet  antem  qnam 
•it  fnriota  ret  In  tenebrit  impetni, 
At  me  Hefcole  id  agimnt,  nt  longlns 
rcTocandi  tirant :  et  cnm  ignoremiM 
qoo  feramnry  Telociter  tamen  lllo 
qno  intendimnty  ire  perteTeramnt. 
Sed  luoetcere,  ti  velimnt,  polett. 
Uno  antem  modo  potest»  ti/  Jec. 


68  Hwmi  igitur  imronmf  ifc]  Hi 
tret  venns,  qni  deincept  teqnnntnr^ 
petiti  tirot  top.  1. 147,  Lamb, 
.    Hv»e  igitmr  temrtm]  Jam  snperi- 
ttt  leeti  tnnt  hi  Tertnt.  Fiib, 

61  Ntme€g9]  Nunc  aggreditnrad 
ditpnitatlooem  de  motn.  Ettantem 
motnt  apud  Epicnmm  triplez :  mo- 
tnt  deortum,  omninm  corpomm  et 
pondemm  propriot,  ad  lineam,  sen 
ad  perpendiculnm :  motnt  per  pla- 
gam  :  metnt  ptr  declinationem :  de 
qnibnt  mox  plnra  dicemnt.  iMb, 
Triplex  ti>cnndnm  Epicummmdtne 
ett,  deoffsnm,  per  plagam,  per  declio 
imtionem,  ten  per  clinamen*  Fe^. 
Argomentnm  tecmdi  libri  vst*  6.  con- 
tinetnr :  primo  premfttit  te  explica- 
tnmm  teminum  motnt,  qnibns  res 
generantnr  et  dittolvnntnr :  tecnndo 
cansam  ittomm  motnnm,  et  tertio 
metnnm  seminnm  celeritatem.  Hsbc 
cnm  perfecerit,  pamta  erant  omnhiy 
qnibnt  generationet  et  retolntiones 
reramexplicaripossint.  Oreeeh, 

6»  Cegmhtr}   Propter  ingenhmn 


motnm :  qnt  ti  allter  sit,  atti  q» 
renda  principia  sint,  et  ad  Deot  eoa- 
Ingiendom.  Fab.  QteeveeUtlllii,  Qal' 
dam  vetns  mens ;  90090«,  nt  soprt 
l.St.  G{f.  OiHe,  ilUsy  nt  tnpn,et 
ssepealibi.  Loai^. 

64  Reddita']  Attribnta.  8ie  svpt 
alibi.  Lamb.  JUddUa]  Tribots,  its 
nt  natnraliter  IHam  habeant  Feb. 

66  Nm  eerte,  Ife.']  De  diversii  le* 
miniun  motibns,  et  eonrai  canm  dis- 
pntatnras,  viam  sibi  pispmnnit,  bs- 
tnmqne  aliqnem  esse  contra  IgntfM 
qnosdam  et  inertes  philotopbot  ex  ia- 
cremento  et  decreraento  reram  v«. 
IS.  demonttrat :  ideo  enfan  angeatsr 
ret,  qnod  qnsedam  materise  particols 
adrolent,  et  adhseraant;  ideo  ■inn- 
nntnr,  qnod  moleculse  qusedam  aexs 
sdnttB  avolent:  istas  vero  partieii- 
las  accedere  vel  recedere  sine  moti 
qni  dixerlt,  absnrda  ^xit.  Creeek. 

Stipeia]  Id  ni  forety  res  in  stata  nt- 
nerent.  Feb* 

67  Qaoiilam  mlmit  rem]  ikukrtk 
ekukoyUtt.  Vt  probet  esse  mOtiair, 
snmit,  qnod  sopra  probatnm  est,  mt- 
teriam  non  esse  inter  se  tHpatts^ 
sed  rebns  admistnm  etse  intne.  mt- 
teriam  antem  non  cohterere  inter  le 
stipatam,ex  eo  IntelligeralicetqBtd 
ret  augentur,  et  minnnntnr.  dK^ 
antem  et  ^9Unt  snnt  motns  xsr&  «•- 
erdr.  *  Usqne  adeo  omnilms  ab  rebai 
res  qnteqne  finenter  Fertor,  et  fai 
cnnctas  dimittitnr  nndfqne  ptrteis.' 
et  6.  OSS.  *  Nec  mora,  nec  reqolef 
inter  datur  nlla  flnendi.'  Laatb,  Oc- 
cnlte  dilabi,  et  sensim  roinoi.  Htc 
voce  elegantissimi  antorrs  ntoottr, 
at  non  Manilint  in  lib.  4.  *Tuoe 
et  opes,  et  regna  flnnnt.'  qnod  seafH 
Pareus.  Consnle  locum,  et  apnd  Mi- 
niliom  Fhure  alind  significare  tg^ 
nosces.  Cre^eh,      Imere]  Sic  4.  tSS. 

70  Videatur]  Non  Soxp,  sed  pttoe 
videamnt. 

71  Qua  deeedmii  eerpera  fattfSf] 
Sic  legendnm  putabam,  non  cerfere 
emtfoe:  qnamvit  qnidam  docti,  ialui 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRBTII   CARI    DB   RBRUM    NAT.   LIB.   II.     T073 


TiirDcbns,  ct  Mnrctns,  et  PaAScra- 
tins,  probent,  ut  sit  tiuesis,  pro  quae- 
cuDqne.  Lamb,  Alii  cunque:  non  tan- 
ti.  Creech. 

72  Unde  abeunt,  minuunfi  Id,  un- 
de  abennt,  minnunt.  Lamb,  Quo  ve^ 
nere,  8fc,  id,  qno  accesserunt,  augent. 
Lamb.  Agmine  alii :  qnos  uon  8C- 
qnor.  Creech. 

'  74  Sic  rerum  $umma  novatur  Sem- 
per]  Qnia  qnod  ex  wno  decedit,  alteri 
accedit,  et  ortus  unius,  alterius  est 
iotcritus ;  ita  qusdam  9Bternita8,qno- 
ad  ejns  fieri  potest,  per  snccessioncm 
rerum  conscrvatur.    Itaque  Home- 
ros  lA.  {*.  hominnm  statem  com  folio- 
rnm  orto  et  natura  comparat,  vs. 
146.  0*17  v€p  ^^Woffv ytpt^yToiifif  koI  dy- 
fy&y:  i.  e.  '  Non  alinsmulto  est  homi- 
nnm  ortos,  quam  foliorum.'    Idem 
U.  ^.  464.  de  hominibus  :  Ot  ^vWot- 
aty  ioiK^rts  JUAotc   pJvroi   Za^Ary^cs 
TcX«0oMrty,  iipo6fnis  Kopirhy  tSorrts,  "AA.- 
AoTC  8*  ad  ^w{i6own9  htciipioi'  i.  e.  *  Qui 
foliis  similes,  interdum  mooere  terrae 
Vcscentes,  fiorent ;  interdum  lumine 
casM  Interennt.'  Sic  et  Mimnermns  : 
'H/iCi5  8*  oU  Tc  ^^AAa  ^^ci  iroXvc(i^c/iOf 
fipij  ^Hpoj,  5t*  dl^  air^  a^erat  1i€\iov. 
i.  e.  '  No8  antem,  quaieis  frondeis 
fert  florifcrom  ver,  Soli8  fuJgor  ea8 
qoando  alit,  atqne  fovet.'    Cum  his 
congrunnt  et  illa  Lucretiana  5.1275. 
*  Sic  volvenda  aetas  commutat  teropo- 
ra  rerum.    Quod  fuit  in  pretio,  fit 
Dollo  deniqoe  honore:  Porro  aliud 
snccedit,  et  e  contemtibu;  exit.'  Idem 
S.  977.  *  Cedit  enim  rerum  novitate 
eztrnsa  vetustas.'    Idem  hoc  eodem 
libro  infra,  575.   *  Nunc  hic,  nunc 
iUic  superant  vitalia  rerum,  Et  supc- 
rantur  item  :  niiscetur  funere  vagor, 
Qncm  pueri  tollunt  visentes  lumini» 
©ras  :  Nec  nox  uUa  diem,  neqne  noc- 
tem  aorora  secota  est,  Quse  non  au- 
dierit  mistos  vagitibus  apgris  Plora- 
tos»  raortis  comites,  et  fnneris  atri.* 
76  Mutua']  I.  e.  mutuo.  et  ita  saepe 
alias.   Lamb.     Mutuo.  Hellenismus : 
fuccessive,  Mwa^.  Fab, 


Ddph.  et  Var.  CUu. 


78  Et  quasi  cur$.'\  Sumtuni  a  Indis, 
quoft  faciebant  Athenienses,  quosque' 
ky&uas  KofjLirdSoixovs  appeilabant:  in 
quibus  is  qni  correbat,  lampada  te- 
nebat,  et,cur8o  coufe9to,  ei  qui  post- 
ea  cursurus  erat  lampada  tradebat» 
significabatur  antem  per  hanc  lampa- 
dem,  et  cursum,  vitas  humaniB  brevi- 
tas.  qua  de  re  vide  Aristophanis  scho- 
liasten.    Usurpat  hoc  et  Plato  lib.  6. 
de  iegib.    TtytwvTfs    ical  iKTp44>oPT€s 
TeuSas,  KoBdvep  KofxrdBa  rhv  ffUv  wapa- 
9iB6pt9s  dWois  i^  &Wo»y.  i.  *  Oigneotes 
et  alentes    liheros^  vitam  tanqoam 
lampada    aliis    ex    aliis    tradentes.' 
Pers.  Sat.  6.  61.  '  Qui  prior  es,  cur 
me  in  decursu  lampada  poscis?'  Huc 
pertinet   illud  Cornif.    I.  4.    Rliet. 
*  Non  enim,  quemadmodum  in  palse- 
stra  qni  taedas  ardenteis  accipit,  ce- 
lerior  est  in  cursn  continuo,  quam 
iile  qui  tradit ;  ita  melior  imperator 
novus,  qui  accipit  exercitum,  qoam 
ille  qui  decedit :  propterea  quod  de- 
fatigatus  cursor  integro  facem,  hic 
peritus  imperito    exercitum  tradit.' 
Et  illud  Varronis  lib.  3.  de  R.R.  *  Sed, 
0  Merula,  Axius  noster  ne,  dum  haec 
audit^  physicam  addiscat,  qnod  de 
fructu  nihil  dixi,  cursu  lampada  tibi 
trado.'  Commemorat  hos  ludos  Har- 
pocratio  in  voce  \afATd6tov,h\s  verbis  : 
rptis  (ai,  rpls)  dyowrtv  *A0rivatot  iofndt 
XofiTdSos'     UavaBrjvcdots,    'HipaurrttotSf 
Upofirfitlots,  Uo\4fMv  ^trjalv  iv  r^  irtpi 
rSev  iv  rois  itpovv\aiots  irivdKuv.  ''larpos 
8*  iv  wpdfra  T&v  •Att/Swv  c7ircy,  &sivTp 
rSav  'Axarovpiw  ioprf  ^AOrivaluv  ol  JcoX- 
A^ffTaj  otoX^  itMvK&rfSt  XxifiSvrts  V- 
fiivas  \aft!rd^as  itnh  Tijs  iarias,  hfxvown 
rhv  'Hfpaurrov,  06ovt€S,   (nr6fiyi\fM  rdv 
Koravo^aavTa  r^  XP^iay  rov  wvplhs  Bt» 
id^at  Tovs  iWovs.  i.  e.  *  Treis  (al.  ter) 
dies  festos  Lauipadis  agitant  Athe- 
uienses  :  Panatlienseis,  hoc  est  qnin- 
quatribns,  Hephxstiis,  i.  e.  die  festo 
Vulcani,  Promptheis,  ut  ait  Polemo 
libro  de  tabulis  quae   in  templornm 
vestibulis  positae  sunt.    Ister  vero  in 
prioio  Atticarum  tradidit,  di^  fe&ta 


Lmret. 


8  Y 

Digitized  by  VjOOQIC 


1074 


NOTiE   VAKIORUM   IN 


Apatnriornm,  eos  ex  Atheniensibns, 
qni  pnlcherrimts  veslibns  ornati  sont, 
sumtis  lampadibas  accensis  ex  nrbis 
foco,  Vnlcannm  landare,  eique  sacrl- 
ficare,  ad  mem^iam  illius  in  morta- 
leis  beneficii  prodendam,  qnod  ignis 
usum  intellectum  alio»  docuit/  Com- 
memorat  et  IsaBus  hunc  ludnm  ^  rf 
ir*pl  rov  ♦iXo/fT.  KX^fjpoVy  sub  extr.  ibi, 
ttyvfufeuridpxnff*  ^^  XofiTdBi,    Eodem 
pertinet  illud  hf  r^  Mp  rov  'AtoAA. 
Kkfip,    rr/vfjLveunipxnKa  clj  ITpo/i^cia. 
nbi  vnlgo  legitur   irpofiiiBfiafi,  men- 
dose.     Nam    npo/x^cia,    Promethei 
dies  festi  iiunt :  quibus  etiam  lii  ludi 
Lampadnchi  fiebant,  ut  diximns.  Ad- 
monet  me  hujus  loci   apnd   Isacnm 
emendatio,  nt  significem  lectori  Or»- 
carum  litterarumstodioso,  me  prope- 
diem  decem  rhetores  editurnm  plus 
decies  mille  locis  emendatos,  et  scho- 
liis  utilissimis  illustratos.  Lamb,    De- 
bet  hic  versus  alio  migrare;  neqoe 
enim  sedem  suam  occupat.    Sic  igi- 
tnr  eum  cum  snperioribus  connectes, 
si  me  andiveris :  Nec  remoratur  ibi: 
dcrerum  summa  nocatur  Semper,  et 
inter  se  mortales  nmtua  vivunt:   Et^ 
quasi  cursores,  vitai  lampada  tradunt, 
Qui  non  indiligenter  legerit,  is  ita 
fieri  debere  satis  ipse  per  sese  jndi- 
caverit.  Fab,  Emend,    Vide  emenda- 
fiones.  de  his  ludis  abnnde  multa 
Meursius  in  lib.  de  Grscia  feriata  : 
multa  ex  Aristoph.  Philostrato,  anc- 
tore  ad  Hercnnium,  Varrone,  conge- 
ri  posseut:  sed  id  alii  prap.stiterunt. 
Fab.    Ex  Pausania,  Uarpocratione, 
Aristophanis     Scholiaste,    Varrone, 
Scriptore  ad  Herennium,  &c.  multa 
corradunt  Interprctes.    Breviter:  A- 
thenis   in    quibusdam    festis  curre- 
bant  homines  accensam  lanipada  te- 
nentes ;  qni  cursnm  perfecerat  alteri 
cnrsuro  lampada  tradebat ;  inde  Xa/i- 
waZt^Ocu  *  tradi  snccessive,'  ut  apud 
Philonem,  rh  rris  hperrjs  ^^yyosXofi' 
waZfvSfieyoy  ^  &AX4Xois  ZiaioxoiS  M- 
Xpoyov  ytrfyrrru  K^fffup,     Et  apposite 
Plato  1.  6.  de  Leg.  yemnTcf  koI  U' 


rp^^wrn  weuBas,  Kolbimtp  X^ranSa  t^ 
filov  wapaHiZSrr^s  AXkots  i^  6xXmw,  HoDC 
versnm  loco  sno  movet  Faber,  et  vs. 
76.  subjangit.  Inter  se  wMrluleM  naahuL 
vivunt,  Et  quoii  eurmiresy  i^c,  Creech. 
Adde  Herodotom,  qni  lib.  8.  Hlsto- 
riarum,  refert  cursores  Persamm 
pemicissimos  primnra  secundo,  se- 
cnndnm  tertio,  et  ita  deincepa  ali- 
nm  alii  mandata  tradere  aolitos; 
'  qoemadmodnm/  inqnit,  ^  apnd  Grc- 
cos  fax  traditnr,  qiiam  Vnlcano  per 
vices  ferre  corsores  perseverant.'  ci- 
tat  inter  alia  Beroaldns,  in  Annot. 
App.  cap.  18.  Tom.  1.  Pac  Crit. 
pag.  S08.  Planins  ritns  hic  ex  Pan- 
sania  diicilur,  qni  Prometbei  aram 
in  Academia  commemorat,  a  qna  ad 
nrbem  cum  accensis  facibus  cnrre- 
rent.  Certamen  antem  in  eo  positara 
fuisse,  in  corsn  tsdam  tervare  ac- 
censam,  &c.  Idem  in  Cerealibns  fie- 
ri  solebat,  uti  auctor  est  lliemistiaB  : 
nnde  Cereri  forte  a  Prometheo  arara 
illam  dicatam  intellexerit  Pausanias. 
Vide  Beroald.  Ano.  App.  c.  18.  et 
Pii  Annot.  post.  cap.  114.  Tom.  1. 
Fac.  Crit.  pag.  519.  Preig, 

79  Si  ceuare  pttfas]  Sabandiendom, 
enim.  Fab,  Qoicnnqoe  crednni  no- 
vos  rernm  motns,  incrementnm  viz. 
et  decrementnm  a  qniescenlibns  ato- 
mis  produci  posse,  eos  insanos,  nee 
refutatione  dignos  existimat:  insa- 
per  vss.  9.  docet  semina,  qa«  per 
inane  vagari  probaverat,  motnm  vel 
sno  ponderi  debere,  vel  aliorafi)  ictoi. 
Qnodconque  enim  soUdnm  (et  soli- 
ditas  est  principalis  seminom  afi^- 
tio)  id  grave  est :  gravia  antem  de- 
orsom  tendnnt,  ita  seminnm  niotiis 
deorsnm  stabilitur.  Cum  vero  soUda 
hsec  semina  deorsnm  tendeotia  ineer- 
pora  vel  qniescentia,  vel  tardins  pro- 
cedentia  impingunt,  resiliant  necetse 
est :  corpus  enim  solidnm  in  altemm 
corpus  solidnm  impactnm  non  em- 
nem  snnm  motnm  alteri  im|»erti^ 
ideoqne  istis  gradibus  motns,  qaos 
retinet,  alio  feretur:  lic  motof  lar- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   CARI    DB   RBRUM    NAT.    LIB.   II.      1075 


mm  CMfinnaUr.  Alter  homm  mo- 
tnimi  6»!  nataralM,  violentQfl  alter, 
Qterqne  geoeratioDi  et  resolutioni  re- 
iwm  oeeeMarint.     Epicnrns  docnit 

«T^M^Mir,  ivri  Si  imriLirap^yKkuror  rik  li 
JKm»  laimifMfa  nmfk  wkirA^  '^'^  iroA/i^. 
Laertiea.  Creeeh, 

89  Necem  e$t  Aui  gnviUU,  ifeJ] 
Loqnitur  hie  de  motibus  duntaxat : 
qnonu»  altet  omniom  pondernm  est 
ptoprlot,  Toeatnrqne  motns  deer- 
snm,ftd  perpend&cnlnm,  et  ad  lineam : 
alter  fit  per  ictnniy  aen  pUgan,  voca- 
tnrqne  motns  snrtnm.  £st  et  tertins 
anotne  Kwr*  iykkietp,  U  e.  '  per  decli- 
Battenem/  qnem  Infra  commeroora- 
▼it  Lncretins:  qni  qnamobrem  A 
Epienre  slt  ezeogitatns,  doceat  M. 
Tull.  et  Plotarchns  mnltis  locis.  M. 
TqII.  deFato:  *Sed  Epicnrns  decli- 
natione  atomi  ▼itari  fati  necessitatem 
pntat.  Itaqne  tertius  qnidam  motus 
oritnr  extra  pondns  et  plagam,  cum 
4eciinat  atomns  intenrallo  minimo : 
id  appellat  ixdxwroif :  qnam  declina- 
tiaaem  sine  eansa  lieri,  si  minns  ver- 
bls,  re  cogitnr  confiteri.'  Sed  de  bac 
«leclinatione  dicemns  sno  loeo.  de 
me<n  antem,  qnt  fit  deorsnm,  sic 
idem  M.  Tnllies  lib.  1.  de  finib.  *  Cen« 
tet  eolm,  eadem  illa  individnaet  soli- 
4n  corpora  ferri  sno  deorsum  pen- 
dere  ad  Kneam :  hnnc  natnralem  esse 
•mninm  corpornm  motom:  deinde 
ibidem  bomo  acntns,  curo  illnd  oc- 
enrreret,  si  omnla  deorsnm  e  regione 
ferrentnr,  et,  nt  dixi,  ad  lineam, 
Munqnam  fore,  nt  atonins  altera  alte- 
ram  posset  attingere,  ita  attnlit  rem 
commentitiam :  declinare  dixit  ato- 
■Mim  perpaalinm:  quo  nibil  posset 
fieri  mtnns  i  ita  effici  complexiones, 
•t  eopnlationes,  et  adbsesiones  ato- 
nMmm  iater  se :  cx  qno  effieeretnr 
aMindos,  omnesqne  partes  mundi, 
qnseqne  in  eo  essent.'  Plutarcbus 
Hem  lib.  1«  irc^  rfiy  hptffK^m,  dnos 
motns  dnntaxat  ab  Epicnro  positos 
etee  refert,  motnm  ad  lineam,  sen 


motnm  deorsnm  e  regtonei  et  roo- 
tom  per  declinationem.  Sed  dieen- 
dom  est,  Plntarcham,  et  M.  Tnll.  in 
illo  1.  llbri  de  finibus  loco,  praeter- 
iisse  motum,  qni  fit  sursom  per  ic- 
tnm,  seu  plagam,  ntpote  violentum, 
minimeqne  naturalem.  Diogenesau- 
tem  Laertitts  tripUcem  atomerom 
inotnm  ab  Epicuro  positum  esse  oon 
obscore  tradit  bis  verbis :  juMloto 
tkrh,  ArofM  Kiiirw,  ror\  /li^  Koerik  oY^^ijv, 
rvrk  tk  Ko/rik  Tap^yKXtauf'  rh  8*  Avt»  jci- 
po6fU¥af  lurrk  irXijT^  >^^  iraX^.  i.  e. 
'  moveri  antem  corpora  individna 
nnne  ad  lineam,  nunc  per  dcdinatio- 
nem  ;  ea  autem,  qnae  sursQm  moven- 
tur,  ictu  qoodani,  et  palpitatione,  sen 
concessione  qnadam  moveri.'  Lamb. 

83  GraviMe  sua]  Motus  dr  rk  Jdi- 
Tw,  deorsnm.  Fab. 

64  Aut  ictu  atiferri  akeriue]  Sic  ha* 
bent  veteres  aliqnot  codiees.  AIU. 
et  naxime  valgati,  aut  ioiu  forte  aiU- 
rias.  Ego  illos  seqnor.  Vulgatam 
lectionem  tamen,  Aut  ictu  forte  aUe- 
rtas,  non  damno,  sed  alteram  lectio- 
nemeiantepono.Lajn6.  AuticUiforte 
ottertiif]  Ita  vnlgati  libri  et  veteres 
qnidam.  Sed  in  quibnsdam  veteri- 
bos  libris  :  Aut  iciu  mtferri  alt,  £t 
mox :  Nam  coneita  $ape  Obmaf  confiix* 
ere  iia  uH  diveraa.  Gif.  Aut  ieiu] 
Motns  €45  Tik  (bw,  snrsom.  Fab.  Aut 
ictu  auferri:  Lambinns.  £t  in  qui- 
bnsdam  Codd.  Nam  condla  aeee  06- 
rta  conJUxereita  uti  diveria  repente: 
quam  lectionem  tanquam  probabilem 
amplectitur :  at  istam  interpretis  fa- 
cilitatem  damnat  poeta,  et  lectionem 
rejicit ;  nam  gravia  semina  deorsum 
tendnnt,  ideoqne  consideranda  sunt 
taoqnam  '  supeme  obvia.'  Creeeh, 

Nam  cUa  eupeme  Obvia  cum  JiiX' 
ereyJU  ut  di,]  Hujus  scripturse  senten- 
tia  perspicua  est.  flixere  aiitem,  i.  e. 
per  concorsnm  se  mutno  contige- 
rnnt,  et  concnsseront.  Utitnr  eodem 
verbo,  ant  certe  ejnsdem  verbi  su* 
pino  6,  1051.  « PnUareque  flictu  Fer^ 
rea  texta  suo,'  &c.    SIc  enim  ibi  le- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


107G 


NOTiK   VARIORUM   iK 


geodam  consco,  non,  ut  luXgOy  fluctn, 
Virg.  9.  667.  *Dant  «onitum  flictu 
galc»  :  pugna  aspera  surgit/  in  qui- 
busdam  libris  manuscr.  reperi  scrip- 
tum,  Nam  caneita  uepe  Obvia  con/ltx- 
ere  itOj  ut  diversa  repente  Distiliant, 
tfc,  quae  scriptara  etiam  probabilis 
C8t.  Lamb,  Vide  Fayum,  et  admira- 
bere  arumen  hominis,  qni  sententiam 
Epicuri  tot  sapculis  ignotam  tandem 
invenit:  Ea  via.  *  sursnm '  regio  di- 
catur  atomis,  ex  quaconqne  advenf- 
rent,  sive  desnper,  sive  infra,  sive  ab 
ortn,  sive  ab  occasu,  sive  a  dextra, 
sive  a  sinistra,  &c.  Ea  vero  deor- 
sum  regio  dicatur  iisdem  atorois,  in 
qnamcunqne  ferantur,  sive  snrsnm, 
sive  deorsnm,  sive  ab  ortu,  sive  ab 
occasu,  slve  a  dcxtra,  sive  a  sinistra, 
^c.  £t  banc  sententiam  Cicero  in 
1.  lib.  de  Finibus  rite  assecutus  est. 
Ita  res  omnes  in  tuto  snnt :  Epicu- 
mm  explicat  Fayns,  et  Ciceronis  so- 
lertiam  suo  teitimonio  confirmat. 
Qnasi  Epicorns  nonexistimasset  ont- 
nia  seroina  ferri  deorsum  pondere  ad 
lineam,  aut  paululum  decJinare  semi- 
na  dixisset,  si  gravitate  sua  ab  orto, 
ab  occasu,  a  dextra,  a  sini^itra  ferri 
potuissent:  aut  hspc  scripsisset  Ci- 
cero  1. 1.  de  I-in.  ^Reqniro  quonam 
pacto  semina  sese  asseqnentur  vicis- 
sim,  atquc  comprehendent,  aut  quo- 
modo  ad  insertom  complexumqne 
mutuum  accedent,  nt  subinde  res 
alias,  veluti  ipse  prsedicat,  concursu 
progenerent!'  Alia  enim  semina  ab 
ortu,  alia  ab  occasu,  alia  a  sinis^ra, 
alia  a  dextra,  ad  insertum  complex- 
umqoe  mutuum  accederent.  '  £st>e 
supra,'  et  *esse  iofra'  attribui  posse 
nniverso  agnoscit  Epicurus,  licet  non 
ut  sit  quicqoam  snpremum,  quicqoam 
io6mam :  kaH  fiJkv  Koerit  rov  iirt(pov  oO 
8c7  Kwniyofmu  rh  Kn»,  ^  ic^«,  inhM  ^ 
r\  ii\v  &Mrr^r«,  r\  S^  KortcrrdrUf  ifc.  Epi- 
curos  ad  Herodotom.  Creech, 

Si  Flixere]  Sic  6. 1051.  '  Pulsare- 
que  flictu  Ferrea  texta  suo :'  et 
Virg.  9.  667.  *Dant  sonitom  flictu 


galese.'  Confluxere  B.  et  Fhuers 
Nardios.  Creech.  et  Voss.  de  Aoal. 
p.  112. 

DiterMa  repenie  dtssi/.]  Honc  motom 
Korh  rXrryV  et  Korik  waXfi)»  appelto- 
bat  Epicuros :  i.  e.  motom  qui  fit 
per  plagam  et  palpitatiooem.  Lamb,  '• 

86  Duriuima]  Qoae.  pridcipaiis,  ot 
ita  dicam,  proprletas  atomi  est,  do- 
rities,  soliditas.  Fab, 

Qua  sint]  Legendom  omnioo  qwm 
tint,  Qood  Iiabeot  editionei  noo- 
nuiiv.  Prei^,  At  qna  oecetaitate? 
qucB  eint,  i.  e.  ot  que  sint,  Stc  Hoo. 

87  Neque  qmdquam']  Nam  inane  non 
remorator.  Fab,  Neque  qmicquam  a 
tergia obst, ]S\c  legcndom,  nonleiigt- 
0ls.  Est  enim  versos  spQndaicos, 
habens  non  solom  in  qninta  sede 
spondeum,  vernm  etiam  in  quarta,  ot 
hi  Virgiliani:  7.  6S4.  '  Ant  Iffveis 
ocreas  lento  ducnnt  argento :'  et 
Oeorg.  S.  276. '  Saxa  per,  et  scopo- 
los,  et  depressa»convalleis.'  et  Hon. 
U.  a.  $39.  np6s  T6  0€&v  /tuudfWf,  irp6s 
r€  Bpirr&y  Mp^onf :  et  in  ratalogo  9. 
668i  by  r4K€y  *Aarv6xfut^  'BpoKXsi^ip, 
Lncr.  siip.  1.209.  *et  incnltis  pre- 
stare  videmus  Colta  loca,  et  manibos 
roeliores  reddi  faetos.'  Lamb.  Lan- 
binianum  hoc  facinns  est  simile  pror> 
sus  isti,  qnod  l.  210.  comroiait,  illis 
verbis :  *  £t  roanibus  meliores  reddi 
foetus.'  Vide  locura.  Neque  Gifiinias, 
qnod  nullo  ibi  soccesso  fecit,  hocloco 
quicquam  habet  quod  reponat.  Ve- 
ram  lectionem,  ex  '  tergibns,'  <  te r- 
goribus,'  *tergoibus'  Vossioa,  opi- 
nor,  eruit,  licet  neque  Creechios,  ne- 
qiie  Londinenses  id  animadverterint 
Scribe :  Neque  quicquam  c  tergo  ibus 
olisUt.  '  Ibus '  antique  pro  iis.  Oc- 
cnrrit  apud  Plautnm  1. 1.  74.  tn  Mil. 
Glor.  item  In  ProU  Rud.  et,  nbi  ex- 
tra  omnem  controvcrsiam  itaacripsit, 
in  Trucul.  1.  11.  14.  <Ibi  est  ibos 
pngnse  et  virtuti,  de  pr&donibns  prc- 
dam  capere.'  More  enim  solito  par- 
onomasiis  ludit.  Similiter  dibvs  pro 
diis    in  Inscriptionibus   Omteriams 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRETII    CARI    DE   RERUM   NAT.    LIB.    II.    1077 


reperias,  pag.  xlvi.  Num.  9.  ct  pag. 
xcviii.  Num.  6.  nec  non  filibus,  pro 
filiis.  pag.  DUT.  Num.  4.  Preig. 

SS  Ei  quo  actari,  ^rc]  Ut  melins 
banc  jactattonem  et  agitationem  se- 
rainnm  percipiat  Memmins,  ad  pri- 
mnm  snum  Uhmm  redncit,  et  vss. 
6,  monet  se  olim  docuisse  nullum  esse 
in  infioitospatio  centrnm  aut  mediom, 
ant  imnm  locnro,  qno  semina  tendant. 
et  nbi,  cnro  semel  attigerint,  qnies- 
cant :  tdeoqne  cnm  pondere  suo  de- 
orsom  ferantnr;  et  in  alia  impacta 
aliqnando  resiliant,  qnis  neget  illa 
plernmqne  perpetno  motn  jactariP 
Creeeh, 

Jaet0rt\  Agitari,  volvi,  ferri.  Fab. 

89  Remunicere  ioHtui]  Repete  (in- 
quit)  memoria,  nihil  esse  imum  in 
snmma  totins,  id  est,  in  omni,  sen  in 
nniverso,  A»  ry  itarrL  Snpra  enim 
lib.  1.  docuit,  nihil  esse  extremum, 
nibil  medinm,  nihil  primnm,  ibi,  957. 
*  Omne,  qnod  est  igitar,  nolla  regione 
viamm  Finitum  est,'  &c.  Lamb, 

Totiue]    Tov  irarrhs,  Summae.  Fab, 

9S  Ostendi]  Lib.  1.  snb  (inem.  Fa6. 

94  Quod  quoniam  conetatf  ^c.]  Igi- 
tnrcmn  seniina  assidno  motu  exerce- 
antnr,  cnm  percntiant,  ac  resiliant, 
docet  vss.  14.  semina  ista  resili- 
entia  ad  insqualcs  distantias  reflecti ; 
varietatem  ictnnm  varietas  reflectio- 
nnm  seqnitnr :  ex  iis  autem  qnse  ad 
brevem  distantiam  reflectuntur,  et 
arctiori  spatio  jactantur,  ferrum,  la- 
pides,  et  reliqua  dnra  et  solida  cor- 
pora  componnntur:  ex  iis  quae  ad 
longam  distantiam  resiliunt,  et  laxius 
vagantur,  aer,  ignis,  et  moUia  ejus- 
modi  et  rara  corpora  constitunntnr. 
Creech, 

.  Ntmtmm  nuUa  quies  eet"]  Mss.  om- 
nes,  qnos  annotator  noster  consnluit, 
habent:  muUa.  Unde  facieodum  cen- 
set :  invita.  Nimirnm,  quasi  sensus 
foret :  raro,  nec  facile,  neqne  etiam 
Inbenter  aut  sua  sponte  quiescere 
corpora  prima:  qni  quidem  an  inde 
elici  possir,  alii  viderint.    Vulgatas 


lecttoni :  nuUa  quies  est^  ifc,  male  re- 
spondet,  qnod  sequitur  :  '  Sed  magis 
assiduo,'  &c.  cur  enim  *  magis'  dixit? 
ac  non  potios  :  '  prorsns  assiduo  }* 
vel  simile  quid  ?  Melius  forsan  erit 
restituere  ipsam  Mss.  lectionem ;  nt 
sit  sensus ;  nimirnm  multa  qnideui 
quiete  gandent  corpora  prima,  sed 
pluribus  tamen  motibus  magisque  as- 
siduis  ac  variis  exercentur.  Preig, 

Con^af]  I.  e.  sine  controversia  est. 
Lamb, 

95  Reddita]  AttriboU,  nt  ssepe 
alias.  Lamb. 

96  Mttgis]  Imo  potins.  Fab. 

97  ConsuUa  resuUant]  Sic  antiqui 
libri.  In  Vnlgatis  quibusdam :  con^ 
/uHa.  Marullns  et  Lambinus  :  con- 
fiicta.  Ego  libros  sequor,  licet  vix 
intelligam ;  nisi  '  consilire'  a  salio ; 
et  hioc  *■  consulta,'  avyarnfii^ayra  prin- 
cipia,  i.  e.  coacta ;  eleganti  tralatione 
et  allusione  ad  verbum,  reeuUant, 
G\f.  Contusa  resuUant]  Sic  reposul, 
partim  conjectura  ductus,  partim 
veteris  scripturae  vestigia  secntns, 
cum  libri  mannscripti  habeant,  par- 
tiro  coneuttaf  partim  conftictOj  partim 
cot^fidta:  licet  et  legere  conflieta^  ut 
olim  edidi.  Fuit  et  cum  pntarero 
legi  posse  contuta,  ut  respondeat  illi 
quod  statim  sequitur,  connexa  reeut- 
tant,  <  Consulta'  autem  a  verbo  con- 
silio,  qnod  barbams  quidam  probat, 
ineptnm  est,  et  sno  anctore  dignum. 
Nam  neque  consilio,  is,  it,  in  tota 
lingna  L^itina  reperitur,  neque  si 
reperiretnr,  consultns  participium 
ab  eo  fingi  posset.  Omnino  «on- 
fticia,  aut  contuea  legendum  videtur. 
Nam  corpora  prima  ex  conflictu  aut 
contusione  resultare  probabile  est. 
JntervaUis  magnis  contusa  resuUant, 
MoKpiuf  idtrraifrai.  Sic  enim  Epicoras 
(ut  refert  Laert.)  at  fikv  cts  fuucfii»  iar' 
&AX4a«i'  Zdfframat,  ai  54  airrhw  t^  ra\- 
fii»  Xaxovaof,  tra»  rit-j^of  «^  ^^  «p»- 
vAoK^^y  ircicAeurfUiMu,  ^  (rrr/oi^^/icrai  fntb 
r&y  ir\€ieruc&y.  i.  e.  *  Alias  atomt 
magnis  intervallis  Inter  se  distant, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1078 


NOTiE   VARIORUM    IN 


Aliae  palpitatioDem  cohibent,  cam 
CMUS  ita  talerit,  in  conrilium  et 
copulationem  conclnsap,  aut  ab  ato- 
mift  perplexis  ct  bamatis  retcnta/ 
Lamb. 

Conflicta]  Ita  Lambinns:  Oifa- 
nius  aotem  e^nmtUaf  quod  se  intel- 
ligere  negat:  Us*»  contuUa,  qnod 
probo.  Notum  est  quid  *  confulcio,' 
TvifwJ»,  »w«£f«,  &c.  ita  pro  certo 
legeBdaro.  Exempla  afferrem  ex 
Plauto  et  aliis,  hi  operae  urgercnt, 
et  ratio  stndiornm.  Fab,  Contusa, 
Lambinus:  ConsuUa,  Gifanins:  qnam 
▼ocem  vix  intelligit,  nisi  *  consilire' 
a  salio,  et  inde  consnlta :  Mss.  Con^ 
faUa:  quod  probat  Faber,  notnm  est 
qnid  Confakio^  icvkv^,  mtK^oo,  &c. 
ita  pro  certo  (inqutt)  legcndum.  Sed 
festinantem  Fabrum  operae  urgebant, 
ideoqoe  non  vidit  istam  lectionem 
V8. 105.  repugnare.  Conflicta  itaqne 
ampiecton  Creech. 

gs  Nexantur  ab  icht}  I.  e.  copu- 
lantur,  et  coberescunt  per  plagam 
et  ictum.  quidam  libri  manuscripti 
tamen  habent  vexantur:  quos  non 
fom  -secntus.  ne  illud  quidem  dissi- 
Mnlabo,  in  uno  scriptnm  esse  vexan- 
tur  a  victu:  quod  idcirco  adscripsi, 
nt  meminerint  studiosi  litteramm 
liomineii,  librarios  illos  scriptores  ssb- 
pe  u  pro  b  posuisse,  et  contra  b  pro 
n.  Qnis  enim  non  videt,  a  victu  pro 
ab  ictu  esse  mendose  scriptom  ?  Atque 
hic  locus  me  admonet  mendornm  il- 
lomm  apud  Non.  in  nominibus  *  pro- 
lavium*  et  *  proluvidinem,*  ubi  legen- 
dnm  fnrolubium  et  ftrolubidinem,  Lamb. 
Vexantur  qnidam  codices.  Ut  snpra 
bis  terve.  Gif.  Connectuntur  per 
plagam.  Fab.  Quidam  Codd.  Vex- 
antur;  retineo  Nexantur;  vs.  100.  ad- 
monitus.  Haec  Epicnrus  apiid  Laer- 
tium  :  Al  /i^v  f?$  ficucpiuf  &»*  &AA^Afl»v 
9d<rravfai,  ai  8^  ainhv  rhv  iraXfibv  fx^^ 
<riv,  Srav  tIjx"^^  «^*  '^v  TtpiirKoi^ 
K«Kkttfffi4yaif  ^  areya^Sfievai  bwh  rwv 
it\riKriK&v»  Creech. 


99  Et  quacunqui  magi$  C9nden»\  8ic 
babent  duo  libri  manuscripti,  Vat*- 
canus  et  Berlinianns,  ct  imprcssi  om- 
nes.    Sed  Faeroi  et  impressl  FloreB- 
tiui,  contenso,  quam    scripturam  ig- 
noscit  Priscianus  Mb.  10.  eo  loco,  obi 
docet,  a  verbo  tendo  fieri  teosam  et 
tentum.    Ego  condento  ooo  improbo. 
Sic  et  1.  667.   *  Quorum  coBdenao 
magis  omnia  coocillata  Arctari  poo- 
sunt.'  Lamb.     Magi»  comitnto.     8tc 
veteres  quidam  et  Prisciaons.     In 
quibusdam  veteribus  et  vnlg.  emtdenr 
•a,  ut  supra  1.  676.   Sed  vide  menda 
similia  inf.  Gif. 

100  Exiguis  intervallis  connexm\  Sic 
legendum  potlus,  quam  con^ecte,  aut 
convecta.  Nam  ex  connexa,  ver a  scrip- 
tura,  factnra  comnecsa:  ex  qao  c»o- 
vecta.  Connecta  antem  nullo  mo^ 
ferri  poteyt.  Lamh.  Comeda  rem^- 
tant.  Ex  quibusdam  vet.  libris  It» 
scripsi.  Quidam  libri :  conjecia.  Com- 
vecta  Marullus,  connexa  Lamblnas» 
male.  Vide  Indicem,  et  iof.  111.  66S. 

101  EndopedUa]  ImpediU,  atquc 
implicata.  Lamb. 

Perplexi»]  I.  e.  inter  se  connexis 
et  coUigatis.  Festus :  *  Plexa,  coBI- 
gata  significat  ex  Graero:  cni  no§ 
etiam  prsepoiitionem  adjicimns,  cam 
dicimna  perplexa.'  Ter.  Ean.  5. 1. 
1.  *  Pergin*  scelesta  perplexc  loqoi  ?* 
Virg.  ^n.  9.  191.  •  perplexam  itcr 
omne  revolvens  Fallacis  silv».'  vcr- 
bum  •  perplexabile  *  apud  Plaut.  Aai- 
nar.  Et  in  vocabulario  Latino.graECo, 
manuscripto,  quod  mihl  commodavit 
Cl.  Puteanns,  ita  scriplnm  cat :  per^ 
plexutf  ir«rX€7/<6<os.  lAimb.  Perpiexh. 
wtpiirtTK^fi^vois  oxfil^affi,  &c.  Fab. 

Ipsa]  Cum  ipsa  pcr  se  naturaliter 
talcm  ifx^oip  habeant.  Fab. 

108  Et  cetera  de  genere  kerum  P«a- 
cuta]  Sic  distinguendum  et  tnterpnn- 
gendum,  ut  sit  hic  Lucretii  sensuf : 
Ea  corpora  individua,  qu«  cxignis 
intervallis  connexa,  et  saia  perplexii 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII  CARl   DE  RERUM  NAT.   UB.  If.     1079 


fiforU  impedita  resnltMit,  saxa,  el 
femiiD,  et  cetera  hnjas  generis  pan» 
cola  conatitount.  Lmmb, 

104  Qua  porr»  wmgmmf  ifc,]  I.  e. 
ea  porroy  qnae  magonm  per  inaae 
moveatar,  et  Tagantnr,  et  cita  diMi- 
linnt  longe,  iongeque  reailinnt;  ea 
creant  aera,  et   tolero,   et  similia. 


Pmuemla]  Nam  mnlto  panciorann- 
mero  annt  tolida  qoam  rara.  Fab. 

\0S  Et  tUa  dimiHunt]  8ic  legen* 
dmny  non,  nt  vnlgo  legitar,  Ceiera 
4i9$ilimU:  qaod  roeodnm  natnm  est 
«X  indoctomm  bominnm  arrogaatia» 
mmt  certe  inacitia,  ae  ttnltitia,  qni 
fciNic  locam  Don  inteUlgentes,  cor^ 
nipernat.  Qoidam  vir  doctus  pnta- 
bat  legi  etiam  potae,  Ct<a^  qnod 
aoD  dispKcet.  Cnm  b«c  scripftitsem 
trieoBio  pott,Thraao  iUe,  banc  emen- 
dationem  libi  arrogans,  icriptit,  ita 
eate  legendnm  nt  edidi,  et  in  vnlga- 
tis  mendote  legi  Ceteta,  Quid  flagi- 
Hosins?  Qnld  impadentios?  Lamb, 
Vnlgati :  Ctetera^  male.  snpra  lib.  !• 
Gif,  Volg.  Lib.  C^eiera:  inepte  qni- 
^m  CUaqaa,  Creech.  Omaes  libri 
Biss.  Ceetera  dietUimUy  inqnit  anctor 
iBargiaaliom ;  adeoqne  in  hnnc  mo- 
4nm  distlBgaendos  istos  ▼ersicnlos 
censnit,  opinor,  Et  catera  4e  geaere 
kamm,  PauealafqnaporrQmagnumfer 
inamcvagaiUwry  Ceetera  iUtHimt  longty 
9f€,  Sed  contra  Anctoris  meatem, 
qaimtnm  Tideo.  Preig, 

107  8e^ficvakt]  SnppediUnt.  Lamb. 

1#8  MaStaqm  prmtereay  4*«*]  £t  prse- 
ter  illa  corpora,  qase  yel  magnis  in- 
terYallis,  vel  exignis  frmntur,  ita 
tamen  nt  connectantnr,  et  copolen- 
tnr,  snnt  alia,  qass  aondam  coagredi, 
«eqoe  connecti  potnemnt.  Lamb, 

/l/ailnfife  fratereay  tfc,]  Prvter  illa 
«emina,  qute  brefibus  spatiis  resul- 
tantla  in  dnra  et  soltda  corpora  con- 
nectantnr,  et  illa  qn»  magnis  vagaB- 
tia,  et  ionge  recorsanlia  mollla  et 
rara  corpora  oonstltBunt;  aliasnnt 


ab  omni  nexn  el  concretlone  libera 
et  Irreqnieta,  quse  aliis  incnrsant,  et 
perpetno  vexant :  porro  ut  ostende- 
ret  qoasi  similitndine  qaadam  peren- 
nem  iUain  agitationem,  qaa  atomi 
extra  concretiones  per  inane  qaasi 
exercentnr  fss.  10.  imitatus  Deme- 
critum  Lencippumqae  est,  dum  Ari»- 
totele  referente  compararant  atomos 
cum  vocatis  illis  ramentis  corpnscn*^ 
iisTO  per  a^ro,  k  fahferoi  kf  rab  %tk 
riipOupiSw  IjcrSny,  QnsB  sunt  in  soUs 
radiis  per  jannas  fenestrasve  trajec- 
tis  conspicna.  Creech» 

Magnwm  per  imtme]  Virg.  in  Sileno 
£cl.  6.  33,  ^  Namqne  canebat  att 
magnum  per  inane  coactaSemina  ter- 
raramqne,  animseqne,  marisqae  fnls- 
sent.'  Lamb, 

109  CanciHit  rerum  qute  mmi  r^eeta] 
I.  e.  qn»  cohaerere,  et  conciKari,  et 
consociari  non  potoerunt.  Lamb,  I. 
e.  quae  nondum  inhBsnm,  sen  adbae- 
sum  snum  reperire  potuerant.  Fab, 

111  Vti  memofp]  Veteres  qnidam : 
memarab;  Hoc  natnm  ad  lUnd: 
«  reii.'  G^. 

113  Contemplattr  enim]  Sic  idem 
6.  188.  *  Contemplator  enim,  cnm 
montibns  adsimilata  Nnbila  porta- 
bont,'  &%.  mntoatus  est  et  Virg. 
Oeorg.  1. 187.  '  Coatemplator  item, 
cnm  se  nux  phirima  silvis  Indnet  in 
6orem.'  idem  4.  61.  *  Contemplator : 
aqoas  dulceis,  et  frondea  semper 
Tecta  petnnt.'  Lamb,  Vide,  Inqnit, 
&c.  Polvisculom  antem  illnm  ato- 
mos  vnlgos  vocat :  imperite  nt  cete- 
ra:  atomos  enim  videri  neqoit,  non 
magis  qoam  ventns,  qni  tamen  cras- 
sissimns  est,  i>t  itp^  ^roftor,  Fab, 

Cum  tolit  Inmina  cumquty  Ifc,]  l,  e. 
qnandoconque  solis  Inmina,  Scc,  Sic 
Aristot  lib.  2.  de  Anima:  <^mfrk  ua- 
Xo^litra  iy  r^  iUpi  |^/Mrr«,  k  (pahrrai 
h^ra2tbArii9f09pShrriuenrw,  i.e.'Ut 
qose  appeUantar  in  ai^e  ramenta, 
qnsB  cerauatar  in  Us  qoi  per  feses- 
tras  transennt  radiis.'  Lamb,    Cum 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1080 


NOTJB   YARIORIIM    IN 


cmii^ite.  Notandnm  in  prirois,  pro, 
qootiescQinqne.  nou  temere  alibi, 
Fab. 

114  Iniertimftmdunty  ife.]  Sic  om- 
nes  Vulgati  et  Veteres  pleriqne  ac 
Servios,  ibi:  Namqve  etmeb&t,  ifc, 
Ecl.  6.  Qnidam  tamen  vetus  meus 
et  Lambini :  JnMerti,  forte  radti.  Gif, 
Hnnc  locnm  babebat  in  animo  Virg. 
•cum  scribebat,  *  Clara  per  insertui 
fnndebat  luna  lenestras.*  De  qoo 
tot  longae  ^m,  et  queis  carere  po- 
-teramns,  in  scholiis  feternm.  Fab, 
Quidam  Codd.  Jnurii  radii:  quae 
lectio  yidetur  posse  aliqoo  modo  e 
Serfio  conflrmari,  qui  ad  6.  Ecl.  Virg. 
scribit  e  Lncretio  haec  corpnscula 
Mnfusis '  per  fenestram  *  radiis'  solis 
fideri.  Creech,  Imo  non  allter  pn- 
to  fuisse  lectnm  tempore  Virg.  qui 
ideo  '  insertas '  dixtt  *•  fenestras.' 
Hav. 

'  Per  opaca  domorum}  Per  partets  do- 
mns  opaca».  Quidam  legendum  cen- 
stniperaperta  domorum:  sed  errant, 
meo  quidem  jndicio.  Illnd  adnionen- 
dns  est  lector,  In  nno  cod.  manu- 
scrlpto  ita  legi,  Ineerti  fnndnnt  radii: 
qnam  scriptnram  tamen  minus  probo. 
Hnnc  locnm  spectafit  Servins  cnm 
adscripsitad  illnm  locnm  Virgil.  inSi- 
leno,*Namqfiecanebat  uti/&c.  Omne 
enim  qnod  est,  ant  continet,  aot  con- 
tinetur.  et  corpus  v  olunt  esse  &t^/aov5,  i. 
e.  qnasdam  minutissimas  parteis,  quae 
rofi^y  i.  e.  sectionem,  non  recipinnt. 
unde  et  ftroftoi  dictae  snnt.  qnas  Ln- 
cretins  minntioret  dixit  illis  corpns- 
cnlis,  qnae  infusit  per  fenestram  ra- 
dils  solis  f idemns.  Lamb,  Ita  lege, 
nec  illos  andi,  qni  Peraperta  domonm 
amant    Creech, 

118  Nec  dare  poiifam]  Nec  ipsa  ces- 
sare,  nec  aliis  cessandi  facultatem 
dare.  Pansa  nomeo  est  a  Oraeco 
f  erbo  wa^fAcu  dednctnm :  qnod  quie- 
tem  et  cessationem  significat.  ntitor 
eodem  et  S.  872.  *  Inter  enim  jeeta 
est  fitai  pausa,  fageqne  Deerrant 
passim  motns  ab  sensibns  omnes/ 


Ibidem:  048.  'Frigtda  qnem  seai^l 
est  vitai  pansa  secuta :'  etitcm  alifoK 
et  Lucill.  '  Haecubi  dictadedit,  paa- 
sam  facit  ore  loquendi.'  Ennius  p. 
146.  *  Pausam  facit  ore  fremeiMli«' 
snpra  1.  748.  *  Neqne  pansam  at*re 
fragorl.'  Lamb, 

119  Conci/ttf,  et  discidiit]  Sic  le- 
geiidum  ex  auctoritale  trium  libromai 
manuscr.  et  nonnollomm  impreaso- 
rum.  Discidinm  autera  qnid  sit,  sn- 
pra  diximus.  Praeter  ea  porro  qnae 
ibi  diximns,  non  pigebit  me  lectoKem 
admonere,  sic  esse  scriptam  baoc  vo- 
cem  in  f  ocabnlario  illo  Claod.  Pa- 
teani,  eique  banc  continno  interpre- 
tationem  sobjungi :  *  discidiaro/  xf^ 
purfi6s,  '  Discidium'  inqnit,  i.  c. 
separatio,  et  difortiom.  Nam  'dia- 
cidinm'  etiam  pro  difortio  inter  fi- 
rnm  et  nxorem  nsnrpatnr.  Lamk, 

Exercita']  Fatigata,  agitata.  sic 
Nonius  in  foce  exercUum.  Tereot. 
Adelph.  4.  2.  48.  '  Ego  te  hodle  ex- 
ercebo,  silicernlum.'  Virg.  Mm,  S. 
182.  *  Nate,  Iliacis  exercite  fatia.' 
Suetonins  de  Tiberio :  *  PneritiaB 
habuit  laboriosam,  et  exercitaai,  (•!. 
exercitaiam.y  Lamb. 

120  Cm^icero  ut  poma  €X  Aar]  Ut 
possis  ex  hoc  parf orom  corpuscolo- 
rum  concursu  et  conflictn,  qa«  per 
opacas  domornm  parteis  solis  radiis 
illustratas,  iufitsis  per  fenestras,  jac- 
tantnr,  conjicere,  quo  pacto  primor- 
dia  rerum  per  inane  jactentur.  £iifc. 

121  Quale  mt]  Sensns,  Ut  fadle  iis- 
telligas  qnale  ilind  sit  qnod  dico» 
scilicet,  Prima  corpora  in  magM 
inani  agitari.  Fab, 

122  Duntaxat]  Quaere,  iicet,  in  to- 
to  Latio  exemplom  non  reperiet  ko- 
jus  signi6cationis :  naro  t^  *  duDtax- 
at '  boc  loco  non  significat  /Wpbt,  ant 
ydwf^  nt  fulgOy  neque,  nt  Gifanioa, 
scilicet :  sed,  nsque  adeo :  EpiphoBe- 
ma  est.  Latini  sermoois  amatorea 
Dotabnnt.  Fab, 

12S  ExempUBte]  Exemplari  speci- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRRTII    CARI    DE   RBRUM    NAT.    LIB.   II.      1081 


Exmafiart]  Exeinplar.  Qnflenancno- 
jnina  injut  exeoBf,  omniDO  decurtata 
amt ;  naai  oUm  in  are  exibant.  Fab, 
El  Mftifia  iMditai]  Et  vestigia, 
4|iuImis  ad  eorNm,  qnaB  de  primordiif 
remra  dieimna,  inteltigentiam  et  cog- 
nitionem  pervenire  possis.    Latnb, 

124  Hae  ^km  magis  kac]  Sic  le- 
gendnm,  et  ita  scriptnm  eat  in  tribat 
-libria  calamo  exaratis:  neque  vero 
eaty^iaod  qnisqnam  hoc  loquendi  ge- 
nns  improbety  nt  insolens,  advertere 
tfwiimiai  luee^  pro  advertere  animwn  ad 
keee,  aie  enim  loquebantnr  antiqoi : 
Gnjaamodi  illa  sunt,  'adigere  arbi- 
tmn/  et  *  adigere  jas|nrandam/  pro 
*  adigere  ad  arbitrom/  et  '  adigere 
•d  jnsjarandaro.'  Tale  est  illnd  Ho- 
railanum  Epist.  18.  lib.  1.  *  Propng- 
nat  nngis/  i.  e.  <  pagnat  pro  nngis.' 

•ad  qoiem  locom,  si  tibi  commodum  est, 
lege  qoas  annotafimns.  Lamb,    Ma- 

.raltas  contra  veteres  libros  scripse- 
rat:  Aitf.  Gif. 

m  Turbare]  I.  e.  tnrbas  excitare, 
tnmnltnari.    Nam  turbare  hoc  loco 

^baolatnm  est.  sic  Virg.  6.  800.  '  £t 
septem  gemini  tnrbant  trepida  ostia 
MUi.'  EtTerent.  Hec.4.4. 12.  'dum 
ae  redaeam,  tnrbent  perro  qnam  ve- 

Jlnt.'  torbent  (inqoit  Donatns)  i.  e. 
errent,  et  tnmnltaentar.  Lacret.  eod. 
Ub.  infr.  2S8.  '  Ant  ex  offensn  cum 
torbant  corpore  in  ipso  Semina.'  ex 
qno  ilind  impersonale   apud   Virg. 

/ntjro,  12.  '  ondique  totis  Usque 
adeo  tnrbatur  agris.'  nbi  alii  male 

.scribont  <iir6amar.  Lamb.  Trepidare, 
motari.  Fab, 

126  Quod  talee  iwrba]  Hujnsmodi 
agltatio  tamaltnaria  nnllam  habere 
potest  cansam,  nisimotum  impressum 
a  prinetpiis  :  quid  igitnr  de  Princi- 
piis  ipsls  dixeris?  Quae  seqnuntnr, 
rem  in  aperto  statoent:  sont  enim 
clarlssima»  perspicnitatis.  Fab, 

127  Ctfcos]  Obscuros  et  latenteis. 
Virg.  JEn.  6. 30.  <  Caeca  regens  filo 
vestigia.*  M.  Tnll.  lib.  2.  de  Orat. 
ad  Qnint.  fratr*  *  Res  caecas  et  ab 


aspectuA  judicio  reuiotas.'  Idf.m  Lu- 
cret.  infra  proximo  versu,  *  Plagis 
ibi  percira  c«cis.'  et  ita  8»pe.  Lamb. 

130  Ineunciagdfniqueparteis]  Qul- 
dam  libri  scripti  manu  babent,  Im 
camctas  undique  partiis,  Lanib. 

Itl  SciUcet  hie  a  prindpUe]  I.  e. 
scilicet  boc  motu Jactantnr  et  errant 
cetera  omnia,  ducto  a  principiis,  sen 
a  corporibas  primis,  motionis  initio. 
vel  sic :  bic  vagns  moto^  corpusculo- 
rum  omnium,  quas  snb  sensus  nos- 
tros  cadunt,  a  primordiis  et  corpori- 
bns  primis  nascitor,  baec  mihi  vi<|etur 
hojus  vulgataa  scripturae,  quae  etiam 
incodicib.  antiqnis  reperitur,  senten- 
tia.  Quidam  antem  sic  legi  volunt, 
SciUcet  hie  et  prindp.  eet  omnibue  error, 
nt  sit  barc  sententia :  Quippe  etiam 
.*  principia,'  i.  e.  corpora  prima,  hoc 
modo  jactantnr  et  vagantnr,  quo  mo- 
do  minuta  illa  corpuscula,  quae  in  so- 
lis  radiis  inter  se  certare  et  deproe- 
liari  videntor.  Lamb, 

133  Porvo  sunt  concUiatu]  I.  e.  par- 
va  mole  constanty  paucorum  primor- 
diorum  congressu  concreta  snnt. 
Lamb,  In  quodam  Vet.  Cod.  nostro : 
corpore  eonciUata,  Gif.  Vis  ratioci- 
nationis :  Quanto  minora  corpora  et 
simpliciora  concreta  sont,  tanto  et, 
ceteris  paribus,  agilior  motusest,&c. 
atomus  per  se  ipsa  movetur,  et  ab 
illius  motu  concreta  roinora,  &c  Fab, 

134  Et  quasi]  Libri:  Ecqute.  Oif. 
Et  quasi  proxima  eunt]  Qoo  enim  pro- 
pius  ad  simplicitatem  principiorum 
accedunt  concreta,  tanto  fttcilius  mo- 
ventur.  Fab. 

136  Ipeaque,  qua  porro]  I.  e.  et 
haec  ipsa,  ea  dico,  quae  sunt  ab  aliis 
icta  et  impnlsa,  lacessuqt  ea  qufe 
deinceps  paullo  snnt  majora.  in  duo- 
bus  libris  manuscriptis  reperi  scrip- 
tum,  Ictaquef  quee,  tfc,  quam  scriptu- 
ram  non  sum  secutus,  interpretatio- 
nem  verborum  Lucretianorum  esse 
sospicatus,  ab  aliquo  studioso  lectore 
asoriptam:  deindeab  imperito  libra- 
rio  in  locum  rectae  suppositam.  Nam 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1082 


NOTJB  VARIORUU   IN 


*  ipsa '  inteHigetidB  sant  ea  eorpora, 
qnn  icUbns  aUornm  impnlsa  cieirtnr, 
sen  (ut  tribns  verbis  dieam)  corpora 
ab  illis  icta.  Lamb. 

1S7  A  i^fineipiU  taeetM  mohui]  Er- 
go  rootns  impressos  et  natnralia  ato* 
mo:  sed  idjam  snperins.  F&b, 

Aieendit]  Marg.  nostra:  «dmedH, 
hand  male.  Preig» 

Ei  exU  pwU,  nosfr.]  Ut  motnm  il- 
Inm  ocnlls  cemamns,  aliore  sensa 
perclpiamos.  Laa^. 

140  Ne^  qMilmeidfaeiantpUgii]  Ita 
ex  veteribns  Kbris  scripsi.  Nepro 
non.  Vnlgati :  Nee,  Oif.  Nee,  fvt- 
fm$  td  fteumt  pl.]  Sic  habent  nostri 
libri  veteres.  qnod  sl  allter  haberenty 
taraen  sic  legendnm  esset  Hoc  eo 
adscripsiy  qnod  Thraso  dicat  scrip- 
tnm  esse  in  snis  lib.  ? eteribns,  Ne : 
Idqne  approbans  alt  positnm  pro  non, 
Qno  nihil  ad  hnnc  locnm  ineptins  esse 
potest.  Lamb,  Adde,  nom  ratioci- 
nationi  aliqnid  deest,  adde,  inqnam, 

*  Nisi  a  motn  prlncipiornro/  Fab, 

141  Nunc  qua  niobOita»]  Nnnc  do- 
cere  parat,qnanta  mobilitate  pradita 
sint  prima  corpora :  idqne  argnmm- 
to,  sen  conipnratlone  a  niinoH.  Lamb, 

Reddita]  I.  e.  attribnta  :  ut  snpra 
hoc  eodero  lib.  95.  *  Niminiro  nnlla 
quies  est  Reddita  corporibns/  ibl- 
dcm,  non  longe'a  principio,64.  *  Qnae- 
ve  sit  ollls  Reddlta  niobilitas.'  et  in- 
fra  eodeni  lib.  757.  «Praeterea  si 
nnlla  coloris  principiis  est  Reddita 
natnra.'  et  1. 204.  *  Si  non,  roateries 
qnlH  rebus  reddita  certa  est  Gignun- 
dls.'  ibidem,  578.  'Denlqnejamqno- 
niam  generatim  reddita  finis  Cres- 
cendi  rebus  constat,*^c.  ibidem,  629. 

*  Porro  si  nnlla  est  fVangendis  reddl- 
ta  6ni8  Corporibus.'  et  S.  618.  <Si 
non  certa  loca  ad  nascendum  reddlta 
cuiqne  Snnt.*  et  5.  610.  *  Non  (in- 
qnam)  simplex  his  rebus  reddlta  cau- 
sa  est.'  Latnb.  Nnnc  ostendet  quanta 
raotus  celeritas  In  principiis  sit.  Sunt 
autem  versns  plane  admlrabiles.  Fab, 
Ad  declarandam  celeritatem  atomo- 


mm  iolaris  Incis  traJectfaMB  pec 
tanta  haec  spaCia  adeo  celeraai  tan- 
qnam  argumentnm  a  roioori  vss.  M. 
indndt.  Lncem  e  molecnlis  qnihis« 
dam  ex  sole,  ipeo  foBle  Ittclf,  proile- 
entibns  constire  sentiebaiit  Epicn* 
rai,  has  tnsnper  molecnlas  censtart 
e  principiis  dlvertls  metibns  agitstii, 
nnde  commnnis  molecolamm  netis 
tardiorfit  et  remissiory  ^kaiqoeper 
aSrem  non  invenire  vianiy  sed  f^eere ; 
et  aerearmn  particnlanm  oecnrsnic- 
tardari :  semina  vero  ainplieit  esie 
corpora,  non  privatia  pnrtim  saa- 
mm  motibns  impedita,  et  perHberaii 
inane  deferri:  et  hiiic  coBcladat 
radioi  solis  cnm  suiit  teoniaiiai»  tfmt» 
4am  atomoram  contextme,  qns  ia 
onam  motnm  «en  omnes  conaentiaBt, 
neqne  per  spatiom  ptane  Kberaa 
tendant,  eoncedere  deibetm  eeleiitaCs 
ipsis  atonis,  cnns  et  aokitn,  et  spatio 
peoitns  lihero  fKrantnr.  K«l  ^iiriii 
il  9ik  rov  icffFOv  ^pit  icflrr^  pLtf^idm  Mf» 
^ntvaf  r&w  knmti^imw  ymofUmt  tm 
p^Kos  mpiXffWTow  m  dwt^MViffy  Xf^^ 
ovt^tKttt  Scc,  Epicnrua  nd  Hersdo- 
tnm.  Cretek, 

143  PrtmiMianrtrniioco,^]  Haac 
locum  mntnatns  est  Virgil.  JEn.  4. 
584.  '  £t  jam  prima  novo  spargehat 
Inmtne  terras  TitiHmi  crocenm  lin- 
qnens  anrora  cubile.'  Lmmk.  In  Ma- 
crob.  lib.  6.  cnp.  1.  Ono  prtauBB 
aarora  retpergit,  M ale,  nt  poto,  CM- 
tra  onmes  libros.  Gif,  Argnoieiti- 
tnr  a  minoH  ad  majns  $  si  ttdm  taafs 
mobilitas  per  plennm,  certe  per  spa- 
tinm  minus  libernm,  nti  a^  est,  kt, 
qnantaigitnr  per  inaoe?  Fmb,  Ms- 
crobins  oliffl,  Cimi  primmm  AumarO' 
epergit,  Creeoh. 

144  Nemera  atia  perrotit,]  Etiaai 
hnnc  locnm  mntuatus  ett  JEn,  8.  M. 
in  prittcip.  *  Omnia  pervolitat  late 
loca,  Jamqne  snh  anraa  Ertgitar.' 
Iternm  Lncret.  inf.  846.  *  Et  qas 
pervolgant  iiemora  avia  pervoHtaa- 
tes.'  Lmnb, 

146  Aera  fffifniifi]  Ut  snprm,  '  If- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRRTll   OARl   DB  RBRUM   NAT.    LIB.   II.       1068 


i;  ItqHidam,  ccdeB- 
tem^'  pmKmMhy,  &c.  Fak, 

JLifandts  00^6110]  Horatint  btnc, 
C«rai.  1.  34.  S.  '  Cni  liquidam  pa- 
ter  Vocem  ciuii  cithani  dedit/  Fmb^ 
£t  Virg.  Oeorir- 1.  410.  <  Tnm  liqttU 
4m  corvi  presio  ter  gattare  voces 
Ant  qitter  iogeninaBt.'  Creech, 

147  Catwutire}  Traoslatio.  sic 
poiita  ^«idmm  fetua  apnd  M.  TalL 
Twcal.  8.  '  Herbis  prata  convestl» 
ntr.'  Lamb,  Virg iliat  JEn,  6.  04^ 
^Largiorliiccarapos  aether  et  lamioe 
vettit.'  Creedi, 

148  Ommilme  in  promptu]  Ante  ocn- 
kM  emoioin  positam,  omniboi  aper* 
taa:  hwok^iarh^,  Lamb, 

149  At  9€p9r]  Vapor,  i.  e»  calor,  ot 
s«pe  aiiaa.  argomeBtom  eat,  ut  dice- 
baa^  a  miBori,  boc  modo :  Si  calor 
et  Ibbm  aolis,  quoB  ipsa  constaot  ex 
corporibi»  primis,  tam  cito  meaot 
per  spatitim,  quod  non  est  inane^ 
qoanto  oltios  credibile  est  corpor* 
prima  per  inane  deorsnm  moferi?  ad 
baoe  auteas  senteBtiam  pertinent  illa, 
%nm  sBnt  6.  968.  '  £t  tempestates 
terra  c«loqBe  coortap,  £  cselo  emo» 
l»y  terraqBOy  repente  facessunt.' 
Pr«terea  quod  dicit  hic  Lucretins 
i^aperem  et  lumen  a  sole  mitti,  idem 
fere  dioitiiT  iBfra,  210.  aliis  verbis: 
'  Sel  etiam  SBmmo  de  vertice  disso- 
pat  OBuieis  Ardorem  in  parteis,  et 
hunine  cooserit  arva/  idemque  de 
ifBe  supra  1. 884.  *  iCstifer  ignls  nti 
Ibbmo  jaoit»  atque  v aporem.'  Lamb^ 

169  Qmi]  Qaamobrem.  Feb, 
161  Aeriae  qwm  dmn  dieerb,]  Tres 
Jibri  maiiBscriptiy  et  aliquo^  tjrpis  im- 
fKssi:  ntriqae  Aldini,  Parisieiises, 
BtriqBe  Lugduaenses,  ba^nt»  fod 
ml  Heerb»  Mndae,  Pontanus  legebat, 
«inrias  ^iMMi  dmn,  atque  ba;c  scriptura 
^tperitur  in  cod.  Bertin.  et  Memm. 
ex  qua,  si  coBJecturam  facere  liceret, 
H^  existimarem  legeBdum,  ^erMs 
fM«  tem  dieerberH  muim,  Vemm- 
tamen  eam,  qaam  secotus  sumyscrip- 
tBram  rectam  et  veram  mt  puto: 


cuJBs  seutentia  non  est  obscnra.  hoe 
enim  significat:  vapor,  id  est^  calor 
quem  sol  nittit,  non  transit  per 
inane  vacuum.  idcirco  tardios  ire  co- 
gitar,  interea  dom  nndas-  aerias,  i.  e» 
bamidum  et  catiginosum  aerem,  per* 
meando,  qnasi  diverberat.  Lttwib,  l,  e. 
aerem,  liquidum.  Gif*  I,  e.  aerem 
liqnidnm,  inquit  Gifaoius  :  pessime: 
nc qne  enim  argumentationls  vim  ani- 
madvertit.  Deinde  deterrimam  lec* 
tionem  secntus  est,  banc  scilicet^ 
eeriae  qved  eol  dkeetberet  mtdae,  Sed 
hic  morari  nolim :  illnd  *  qnasi'  plane 
necessarium  est,  debetque  jungi  cum 
'  nndas/  lioc  sensn,  qnem  tibi,  leo- 
tor,  probatum  iri  confido:  Atcalor 
ille  solis,  qoantamvis  celer  sit,  tamen 
cogitnr  meBre  pcr  aerem  turbidnmy 
et  quasi  undosum,  propter  ventos,  et 
accessnm  decessumqBe  exbalationom, 
qnm  perpetuo  in  ilium  recipinntnr. 
Prsterea  corpora  primordialia  sin- 
gillaiim,  divuisa  alia  ab  aliis  jactan- 
tur;  at  corpora  lacis  et  caloris  ex 
globo  solis  manantia  meaat  com- 
piexa,  ffufotktxfi^^  inter  se  se,  ac 
congiobata,  inde  itaqoe  fit,  nt  tar- 
diuseant  Fmb,  Oassendus,  et  Codd. 
^sjdian:  Alii  ^iiod  Sol:  qnam  tan- 
qnam  pessimam  lectionem  Faber  re- 
jicit,  et  ex  voce  illa  *  ondas '  mira  ex- 
torquet;  calor  ille  solis  qnantumvia 
celer  sit,  tamen  cogitor  meare  per 
aerem  turbidum,  et  qnasi  undosom, 
propter  ventos  et  accessnm  deces- 
sumque  exbalalionum,  quai  in  illnm 
perpetno  recipiuntur.  Creeek, 

162  Corpveeula  qMque  vaporis]  Sic 
legendnm,  noo  topores,  ut  babent 
omnes  fere  codices  vulgati,  et  non- 
BulU  veteres.  sed  veritas  et  ratio  oa- 
ports  efllagitaBt.  Lamb,  Ita  in  vete» 
ribos  nostris.  In  aiiis  et  Vulgatis : 
vaporee,  mendose.  Gif, 

163  Complexa']  Compositnra  nomeu 
est  a  con  et  piexa^  nt  perplexa,  im» 
plexa :  non  participium  a  verbo  con- 
plector.  Lamb, 

164  Simul  iiUer  ee  retrahmUur]  Sic 


Digiti 


zedbyGoOgle 


3084 


NOTifi   VARIORUM    IN 


legendnm  eit,  si  aactoritatem  qtuu 
taor  Itbroram  manuscriptonim,  qui- 
buscum  consentiunt  impres&i  Paris. 
•Veneti  antiquiores,  sequimar.  deni* 
que  lianc  scripturam  agnoscit  Pri- 
seianos  lib.  8.  Sed  ego,  et  iibris  om« 
oibus  repugoantibus,  et  Prisciano,  si 
bic  mendo  caret,  reclamante,  tardoM» 
iur  legendum  pnto,  sententia  longe. 
planiore  et  concinniore.  Quin  Pri- 
acianuro  et  libros  Lucretianos  cor- 
ruptos  esse  arbitror :  et  a  Lacretio 
ac  Prisciano  tardantur  scriptam  esse 
existiroo.  Vernmtomen  j  udicent  bac 
dere  ernditi.  Lamb,.  Legendam  pu- 
>tat  Lambinos  tardantur,  '  vel  libris 
omnibos/  inquity  ^  reclamantibas:' 
jniror;  neqne  enim  onqnam  melius 
Lucretius  locutns  est.  Qni  in  an- 
gnsto  adita,  cnm  magna  horoinam 
moltitudo  est,  <rvM09/<r^ay,  ii  facile 
.videnty  nnllam  dubitandi  locam 
fuisse.  Fab,  Reclamantibns  omnibus 
4ibriB,  Lambinus  legit  tardaniur :  Fa- 
ber  iibros  seqnitnr,  et  addit,  nnn- 
qnam  melius  Lucretios  locutos  est. 
Qui  in  angusto  aditu,  curo  roagna  bo- 
minnm  moltitndo  est,  otwoieierOiKray, 
flli  facile  vident  nullum  dabitandi 
locnm  foisse.  Hsc  ille,  scd  rem  ip- 
sam  non  attigit:  semina  quae  cor- 
pora  rara,  qnalia  sont  radii  soliit, 
constitnuBt,  cita  dissilire,  et  longe 
recursare  asserit  Lucretius,  horum 
vero  dissiiieDtinm  longeqne  recorsao- 
tiom  commnnem  motum  tardiorero 
fore  quis  non  percipit,  ideoque  se- 
mina  inter  se  retrahi?  Crceeh, 

Et  extra]  Dom  enim  effunduntur 
ex  globo  solis,  undiqaaqoe  ab  am- 
biente  aere  officiantur.  Fab, 

155  CfficiuntHr}  Mire  ex  verbo  ab- 
soluto  officio,  patiens  fecit  offieior, 
Id  quod  notat  Priscianus  eo  qaera 
dixi  libro.  Hinc  participiuro  offectui : 
Lucret.  lib.  5.  774,  <  Quove  modo 
•oleant  o0*ecto  lumine  obire.'  o^tvii- 
tur  antem  valet  obstando  et  officiendo 
impediontur.  Sic  M.  Tull.  a  verbo 
'  obstrepo/  fecit  *  obstrepor.'  i  ic  eniffl 


ille  orat.  pro  M.  Marcello:  '  A*t 
dum  leguntor,  obstrepi  claraora  nili- 
tum  videntur.'  Lont^.  Miror,  iBqnit 
interpres,  ex  verbo  absolnto,  patieaa 
iieri.  '  Sed  nonne  dicebant,  '  Ille  ast 
ille  nocetur  P'  qnod  idem  ett.  Fab, 
-  157  Res  remomtwr]  Cresoere  morm 
B.  vitiose,  ut  etaercmorfliir.  Creech. 

158  Suis  e  partibue  unum]  I.  e. 
effecta  ununi  >  corpus,  atque  anum 
totom  e  suis  partibos.  hoc  diciff,  oob 
quod  significare  vclit,  corpora  priroa 
partibus  constare,  sed  nt  ostendmt 
esse  infracta,  ac  solidissiraa.  sic  saprm 
1.  836.  *  QusB  minimis  atipata  co* 
hserent  partibns  arcte:  Non  ex  ol- 
lorum  conventu  conciliata,  Sed  ma^ 
aeterna  pollentia  siropUcitate.'  Lumk 

159  Coniitjra]  Sic  legeodum,  noa 
connexa :  qnanqnam  reclamantiiias 
omnibus  libr.  mannacript.  et  Imprea- 
ais,  praeter  Venetos  receiilioref. 
Lamlf»  Cannixa  in  veteribus  qoibos- 
dam.  Volgati:  connexa,  ot  et  Ma- 
roll.  Gif»  Hic  locus  valgo  raale  ex- 
plicatury  qui  scilicet  male  legator. 
Sic  enim  emendari  oportoit,  At,  ptm 
mmt  aotida  prvmrdia  rimpUcUaUf  Cum 
per  inane  meant  vaeuumjnec  rea  raifra- 
tur  UUaforie,  quin  ipsa  auis  e  pmriHm 
«nam,  C7iik«i,  ta  quem  empert  Ucmn  «•»- 
nixaferasdwr.  Natai  aotera  error  est 
iic  r^s  wapop€uias  scriptoris  Ubrarii, 
qui  ante  ocolos  babebat  ▼eraam  il- 
lum,  '  At  quas' ....  Docti-videriat, 
docti,  inquam.  Pab,  Emend^  Recte: 
et  frustra  Comexa  legitur.  Creeck, 
Sui»  e  pariibuM  unum,  Unmm  ta  qmem 
connixa  tocumy  ^rc.]  Satis  Ib  emeoda- 
tionibos,  obi  de  Palillogia,  Ac.  oateo- 
dimus,  qoa  ratione  hic  locoa  iofeHI- 
gendos  esset:  sed  qnia  deprebendi 
aliter  sentire  Lambioom,  ejos  veite 
proferam,  *  L  e.  effecta  ooom  -cor- 
pos,  atqoe  oonm  totom  e  sob  par- 
.tibus :  hoc  dicit,  ooo  qood  ai]^ficare 

velit,  corpora  priraa  partibas  coo- 
atare,  sed  ut  osteodat  ease  iofraeta, 
ac  solidissima.'  Fallitori  hoc  tantan: 
gatis  enim  esse  debet  qood  errorem 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETU   CARI    DE    RERUM    NAT.    LIC.  II.      1085 


ladica? i :  est  qnippe  mera  Palillogia. 
Vide  Emendatiooes.  Ejos  figurae  oc- 
casione  fiet  nt  ioci  cujusdam  apud 
Oridiom  in  Amor.  lib.  8.  Eleg.  14. 
meodation<^m  proponam.  Poematis 
argoDieDtnni  est,  nt  si  peccatora  sit 
poella,  occnlte  peccet.  *  Mens  abit 
et  mprior,  qooties  peccasse  faterii*, 
Perqoemeos  artus  frigida  guttafluit.'- 
Mox  addit,  *  Tnnc  amo,  tnnc  odi 
fmstra  qnod  amare  necetse  est,  Tunc 
ego,  sed  teciim,  mortnus  esse  velim.' 
lo  tertio  ▼ersu  illud  '  amo,'  iocum 
habere,  si  qois  jndicinm  consnlat, 
Don  potabit:  id  enim  res  ipsa  indi- 
cat;  legendom  crediderim,  Tunc  ah! 
hme  9di  fntstra  quod  amare  necesse 
mt.  Fab. 

162  MulHplexque  loci  spatium]  Cod. 
Vaticanos  habet  MuUiplicesque:  ex 
qaa  scriptora  sospicari  possit  aliquis, 
legendom  mHltlpUcUque  loci  spatium : 
ego  tamen  Tolgatam  lectionem  reti- 
oeo.  Lamb.  Multiplicisque  loci,  Ita 
ex  qoibosdam  veteribus  scripsi.  Ut 
et  iof.  4. 208.  In  aliis  :  MuUiplexque. 
Oif.  Arridet  magis  altera  lectio, 
"NAtpitcu^e  loci  spaHum,  l^c.  ex  Mss. 
Codd.  Fak.  Legat  qoi  velit  Aftt2<fj)/t- 
eitque,    Creech. 

163  PervolgoHl:']  Celebrant,  com- 
pleot  lAanh,  Planeot '  concelebrant' 
io  1.  replent,  convestinnt,  perfun- 
daot,  &c  Lamk.  ct  Fab,  Ita  vete- 
rem  poetam  apud  Varr.  dixisse  *  litus 
pervolgans/  docet  Tnrneb.  Adv.  23. 
16.    Hav. 

Sotit  fidgura']  Soiis  fulgores,  ten 
lomii^a.  nam  fnlgor  et  folgor  idem 
▼aieot,  prnsertim  apod  Lucr.  Lamb, 
Lox,  splendor,  nitor,  &c.  Fab, 

164  CoMt/io]  T$  wpompiiTu,  men- 
dose  in  quibnedara  libris  iegitur  Coii- 
f^.  significat  enim,  non  esse  irpoal» 
f^»f  i.  e.  consilium,  in  corporibus 
primis,  neqoe  iUa  consnlto  aut  roove- 
n,  aot  tardari.  Sic  supra  1.  1021. 
*  Nam  certe  neqne  consilio  primordia 
renun  Se  ordine  qoaeque  suo,  atque 
sagaci  meute  locaront'    Lamb.  Hic 


vs.  deest  in  qoodam  Tctere  nostro. 
Gif,  Neqne  enim  dixerit  qnispiam, 
principia  dum  inter  sese  deliberant 
quaB  prima,  qus  sccunda  ferantur, 
cessare,  morari.  Fab,  Hunc  versum 
quidam  Codd.  non  agnoscnnt,  et  in 
seqnenti  versn  pro  perscrutari  exhi* 
bent  pertectari,  Qni  retinet,  Fabri 
explicatione  fruatur:  Neqne  enim 
dixerit  qnispiam,  principia  dum  in- 
ter  se  deliberent  quaB  prima,  quae  se- 
cnnda  ferantur,  cessare,raorari.  Qui 
rejicit,  eo  modo  qno  potest,  explicet. 
Creech,  Nam  neque  coneUio,  Margo 
ooster.  Abest  bic  versos  merito  ab 
omnibns  Mss.  Vernm  qoflB  ista  erit 
connexio  ?  qnis  sensus :  '  I^rimordia, 
quae  solida  snnt  simpUcitate,'  vs.  157. 
'  debent  praecellere  mobilitate '  vs. 
160.  *  nec  perscrntari  primordia,'  &c, 
rectone?  an  accosandi  casn  posita 
postrema  haec  voxP  Male  igttur  reji- 
citnr  bic  versos,  qni  ad  sannm  sen- 
snm  constitoendnm  reqoiritur.  At- 
que  is  demum  hic  est :  Nam  primor- 
dia,  neqiie  concUio  (qnas  lectio  mihi 
magis  placet)  morari,  hoc  est,  instar 
senatns  alicujus  consessnm  aliquem 
agere,  neque '  res  singnlas  perscruta- 
ri '  cognntur,  ut  deliberent,  dispici- 
ant,  ac  *  videant,  qna  ratione  quaeque 
gerantur.'    Preig, 

165  Nec  perscrut,  prim,']  I.  e.  nec 
primordia  debent  singiila  qusque 
perscrutari,  ot  videant,  &c.  In  non- 
nullis  iibris  vulgatis  et  antiquis  legi- 
tnr,  Nee  per$ectari,    Lamb. 

160  Geratur]  Administretnr  a  na- 
tura :  vel  lege  g^enalar,  i.  e.  gignatur. 
Qnod  antem  Thraso  hoc  loco  *  gera- 
tur/  interpretatur  gignatur,  procu- 
datnr,  seu  prodncatur,  primum  veri- 
tate  victus  fatetnr  tacite  legendiim 
essegenatur:  deinde  facit  intelligen- 
do,  nt  nihil  intelligat:  postreroo 
snam  linguae  Latinae  inscientiam  in- 
dicat  ac  declarat.  Lamb,  Lambi- 
nus :  gentUur,  male.  Vide  Indicem  : 
*Geri.'    G\f, 

167  At  quidam]  Haec  dispnUntnr 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1086 


KOTiG   VARIORUif    IN 


ki  Platoneniy  et  in  Stoicos  :  qni  mun- 
dnm  a  Deo  creatnm  esse,  et  ejas  pro- 
fidentia  gubernari  volunt,  non  ut 
EpicnrnSy  qoi  ex  atomorum  concur- 
sione  fortnita  iiunc  mondi  pulcherri- 
mom  ornatom  esse  perfecturo,  et  sine 
ulla  divina  providentia  ant  opera 
aeqoabilem,  et  ratom,  et  imrautabi- 
lem  rernm  omnium  ordinem  conser- 
vari  exiMimat.  qnam  Epicnri  tenten- 
tiam  sic  insectatnr  et  refellit  M.  Tuli. 
lib.  2.  de  N.  D.  '  An  cnm  machina- 
Hpne  quadam  nioveri  aliquid  vide- 
mn«,  ut  sphfleramy  nt  boras,  ut  alia 
permulta;  non  dubitamus,  quin  illa 
opera  sint  rationis :  cum  autem  im- 
petum  capti  admirabili  cnm  celeritate 
rooveri  vertiqne  videamns,  constan- 
tiasime  conficientem  vicissitndines 
anniversarlas  cum  summa  salnte  et 
conservatione  rerum  omnium  ;  dubi- 
tamus,  qnin  ea  non  solum  ratione 
fiant,  sed  etiam  excellenli  qoadani 
divinaqne  ratione?'  Idem  eod.  lib. 
paullo  superius  :  '  Isti  autem  qnem- 
admodnm  asseveranr,  ex  corpusculls 
non  colore,  non  qualitate  aliqua, 
qnam  iroi^ra  Orffci  vocauty  non 
aensn  praeditis,  sed  concurrentibus 
temere,  et  casu,  mundnm  esse  per- 
fectum,  vel  innumerabiltis  potius  in 
omni  puncto  temporis  alios  nasci, 
aiios  interire?  Quod  si  niundum  effi- 
cere  potest  concursus  atoraornm : 
cnr  porticum,  cur  tcmplum,  cnr  do- 
mnm,  rur  nrbem  non  potestp  qnas 
sunt  minus  operosa,  e1  mnito  quidem 
fticiiiora.'  Hcn^clitus  autem,  K6ffftow 
(inqnit)  oCt€  ris  ^&y,  oikt  ns  iyBpdirap 
iToliiff€P :  i.  e. '  muiidum  neqne  quis- 
quam  Deorum,  ncque  quisquam  ho- 
niinnm  effecit.'  '  Quasi  metucret'  (in- 
quit  Plutarchus)  '  ne  a  Deo  re  abjiidi- 
cata,  i.  e.  hoc  jndicato,  Deum  non 
esse  mnndi  opificem,  suspicari  posset 
aliquit,  bominem  esse  ejus  effectorem. 
Sed  prsstat  nos  (inquit  iile)  Platoni 
fidem  habenteis  et  prtedicare,  et  ca- 
nere,  hunc  munduni  a  Deo  esse  con- 
ditnm.    Mnodus  enim  omniom  qn« 


sont,  pnlcherrlmnm  qniddam  est: 
Deus  omnium  cansanim  efficientium, 
causa  est  optima.'  Lamh.  Contra 
Stoicoi,  Academicos  et  aHertores 
providentis.  Materia  Nalunm:  i. 
e.  materiam  ipsam.  Fab,  Provideti- 
tic  impotentisaimns  impognator  La- 
cretins  scommata  qosdam  vsi.  16. 
effnndit  eootra  eos  qni  materiam  jo- 
ertem  dicont,  et  non  vi  sna  Mt  ne- 
cessitate  naturfe,  sed  raente  Divina 
motam  esse  et  dispositam  •  mdem  de- 
inde  materiam  sine  nlla  arte  aot  con- 
silio  hnnc  mnndum  posse  consUtiicfe, 
eaque  perficere  opera^  qnae  vnl^ 
hominum  rationi  et  providenttc  at- 
tribuit;  volnptatem  esie  docem  vitae 
hominum,  illius  nntu  omoes  regi  et 
gubernari ;  nec  hominnm  cansa  mun- 
dum  hunr,  aut  qnidvis  aliud  a  Deo 
fieri,  audacter  et  impie  affirmat.  De- 
nique  promittit  se  olim  ostensnmm 
compagem  mundi  tam  ineptam,  rn- 
concinnam,  et  vitiosam  esse,  nt  Di- 
vina  sapientia  sit  prorsns  indigna. 
Quid  fecerit  hrc  promissor  tasto  hia- 
tu  dignnm,  lib.S.videbimus.  Interim 
quanio  sapientior  ille  qui '  Coclos  Dei 
gloriam  enarrare '  dixit !  Cretck. 

168  Reddi]  Haec  consUns  Mas. 
Lngd.Bat.  est  scriptnra,  unde  palet, 
neque  rentur  hic  ferri  posse,  neqne 
aliter  quam  admoderate  legi  in  versn 
seqnenti  debere.  Quidain,  inqnit, 
ignari,  stnlti,  objiciunt  natnram  tam 
adnioderate  reddi  non  posse  rebns 
liumanis  sine  Deum  numine  &c.  fin- 
gnnt  Deos  h»c  oniniaque  constitnisse. 
Uav, 

109  Tantopere  hunumis]  Tam  com- 
positis,  qusqne  hiimanae  prndentlc 
rationibus  similes  stnt.  Fab,  Cnm 
Salmasio  tanien  e  Mss.  rectins  foraan 
legatur  pro  Ac  moderatis,  Admoderdte 
human%$  raiionibut:  i.  e.  ut  hnmanc 
raliones  postulant :  et  h»c  Interpre- 
tatiooptiwe  respondet  vs.  174. '  Quo* 
rum  oinnia  causa  Constituisse  Deos 
fiognnt.*  Creech, 

Ac  moderatis]  Ordo  verbomm  est : 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTIt   CARI  M  RBRVM   MAT.    I.IB.   II 


1087 


reotnr  materi»  Daturam  non  poaee 
anooram  teropora  oiatare,  fruKesqne 
creare,  sine  Deorura  oumine,  rationi« 
bos  tnntopere  Iramania.  i.  e.  tam  hu- 
mania,  tamqne  prope  ad  rationem 
hamanam  accedentibusy  et  tam  mode- 
ratia,  id  est,  tam  temperatis,  constan- 
tibnsy  ratli,  et  certis.  sic  antem  iinnc 
locnm  restitui,  cnm  vnlgo  legatur  ac 
fmoderute^  veterum  codicom  auctori* 
tate  fretns,  et  tamen  nonnihii  etiam 
conjectnra  dnctus.  Lamb,  Sic  editum 
de  coBJectnra  Lambini,  cum  antea 
esset :  ac  wtoderate.  Ms.  maximi  pa- 
tria  et  nobilistimi  filii  Vossiorum: 
hMmaxu  rationibut  atmoderate.  Nimi- 
rnm  scribenduro  est :  Tantopere  An- 
nuam  ratumibaa  admoderate.  i.  e.  ac- 
commodate,  attemperate,  voce  Te- 
rentiana,  opportune,  sic  nt  rationes 
necessitatesqiie  humanae  exignnt. 
Ynlgatae  qutdem  ne  sensus  constat. 
Oron.  Obs.  3.  6.  £x  scripto  codice 
plane  legendnm  opinor :  admodende. 
Pntant,  inquit,  qui  rV  irp^ou»  asse- 
rnnt,  sine  divino  numine  tempora 
annornm  mutari  non  posse  admode- 
rate  homanis  rationibus,  i.  e.  prout 
hnmanae  rationes  postulant.  '  Adroo- 
derate/ ut  'adtemperate'  apud  Co- 
micnm:  Andr.  6.  4. 13.  'Adterope- 
rate  venit  in  ipsis  nuptiis.'  Tanto- 
pere  admoderate,  adeo  consentanee 
humanis  rationibns.  Necadmodmirfy 
nec  admoderari  satis  placet  Salmas. 
Epist.  XLViii.  Haud  dissimili  lo- 
quendi  forma  Horatins  dixit :  '  Na- 
turae  convenienter  vivere/  &c,  Preig. 
171  Et  jam  cetera  mortaleia,  ifc.] 
I.e.  jam  etiam  cetera,  ad  qnae  diva 
Tolnptas  homines  quasi  mann  ducit, 
nempe  ut  per  res  Venereas  genns 
snnm  propagent,  ne  genus  bnmanum 
fnnditus  intereat,  repete  itnh  kowov^ 
rentur  illi  materiam  cfficere  autcon- 
seqoi  non  posse  siue  Deorom  nutu, 
voiuntatc,  ac  providentia.  Quidam 
legcndum  putant,  Nec  tam  cetera^ 
subintelligentes  rcntnr  naturam  ma- 
teriae  posse,  &c«   Quse  scriptora  eo- 


dem  recidit.  Lamb, 

172  Dux  vita  d,  toi.]  Volnptas, 
qnam  homlnes,  atque  adeo  omnes 
animantes  ducem  sequuntur,  antcer- 
te  seqni  debent.  Volnnt  eniro  £pi- 
curei  omnia  in  hac  vita  ad  voluptateray 
tanquam  ad  finem,  esse  referenda. 
Lamb, 

178  Re$per  Veneri$]  Percomplex- 
nm  Venereum.  sic  loquitnr  infra  eod. 
lib.  473. '  Aot  juvat  egrediens  genita- 
leis  per  Veneris  res.'  ibid.  922. '  Inter 
sese  uliam  rem  gignere  conveniendo 
Per  Veneris  res,'  &c.  et  6. 922.  *  Nec 
reperire  cibum,  nec  jungi  per  Vene- 
ris  res.'  Lamh.  Th  *AtppM(na :  nt  '  res 
sacras'  rh  Sua  dixit  Severns  in  JEt' 
na  vs.  463.  teste  Scaligero.  Hav. 

Blanditim]  I.  e.  Blandiendo.  blaU' 
ditim  dictum,  nt  exsuUim,  insertiiu, 
cursim,  raptim.  blanditim  antem  esse 
legendnm  conjeci  ex  scriptara,  quae 
reperitur  in  uno  vetustiss.  codice, 
blanditir,  'Blaaditir'  cnim  faetum 
ex  blanditiz,  qnod  valet  blandttim : 
nt  supra  raptis  ex  raptim.  reperi  et 
in  alio  bkmditum,  Lamb.  Blnnditim, 
Ita  Lambinns,  rectissime.  Vnlgo  et 
in  aliis  veteribns :  blattdilum.  Gif. 

174  Quorum'}  In  nomine  possessivo 
'  humanum,'  primitivnm  inclusum  est 
*  hominnm,'  ut  sit '  genns  humanum ' 
pro '  geuns  hominum : '  et  ita  conve- 
niet  provocabulnm  relativum  *quo- 
rum.'  Lamb.  Hominum.  Antea  ta- 
men  humannm  genus  dixerat ;  sed 
numernm  mutavit.  jaro  snpra.  Fab. 

176  CumftnfutU]  Sic  nnnc  edea- 
dnm  cnravi,  codicem  Bertiniannm  et 
Memmian.  et  Vatic.  sccutus,  in  qui- 
bua  scriptum  est  conflngunt.  Senten- 
tia  antem  et  ordo  verbornm  est: 
quorum  (liominnni)cansa  cnro  fingunt 
Deos  omnia  constitnisse,  omnibus  in 
reb.  magnopere  videntnr  a  vcra  ra- 
tione  aberrare.  Lamb.  Confingunt] 
Ila  veteres  libri.  Marnllos :  fingunt^ 
eedinommbut.  Videbatnr  illi  nimis 
abrnptnmillud :  Omnibua,  £goIibros 
sequor.     Nam  et  iu  ss^pe.    Forte 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1088 


NOTifi   VARlORaM    IN 


etiamlegeDdam:  ctini^^it^  Oif. 

17T  Nam  qnamvia  rerum]  Etiain  li- 
bro  qninto,  bi  qui  deinceps  sequnn- 
tnr,  sex  venus  ponantar.l>ufi6.  Quasi 
diceret:  Si  etiam  principia  rernm 
physicarum  ignorarero,  tamen  ex  con- 
sideratione  c<sU  ipsius,  in  quo  isti  cu- 
riosos  Deos  statunnt  quasi  in  specula ; 
ei.  universa  meteorologia,  et  ii\^niti8 
aiiis  ostendere  possem,  &c.  Fab. 

178  £x  ipsiM  eali  rationibus]  Sic  lo- 
qnitur  1. 50.  <  Nam  tibi  de  summa 
cceli  ratione,  Deumque  Disserere  in- 
cipiam.'  Lamb.  '^ 

179  Reddere]  'AiroSi^o,  ostendere, 
ob  oculos  ponere,  colHgere.  Lamb, 
Ostendere,  probare,  docere.  alibi. 
Fab. 

180  Nequaquam  nob.  divinit,  ^c.] 
Sic  S.  14.  '  Nam  simul  ac  ratio  tua 
ccepit  Yociferari,  Natnram  remm 
haud  divinitus  esse  coortam,'  &c,  al. 
ereatam.  Lamb. 

181  Qn<?  ^mta  esf]  Qwmque  hac 
eint  B.  Creech. 

18S  Nwnc  id  quod  $."]  Hic  ▼ersns 
videtur  supervacaneus,  minimeque 
Lncretianus.  Lamb.  Hunc  versum 
bfitXi^ci  Dionys.  recte  opinor.  Fab. 
Hnnc  versnm  rejicit  Lambinus,  an 
merito  alii  judicent,  certenec  super- 
▼acanens  est,  nec  Lucretio  indignus. 
Olim  affirmaverat  semina  omnia  de- 
orsnm  tendere,  et  omnem  motum  sur- 
snm  esse  violentnm,  idem  urget  vss. 
tS.  et  docet  nultnm  corpus,  ne  ignem 
quidem  Ipsum,  natnraliter  snrsnm 
ferri,  sed  vi  aliornm  corporum  extru- 
di,  eodem  modo  quo  succns  in  arbo- 
ribns,  sangnis  e  venis  exiliens  et  trabs 
aqois  immersa ;  quis  enim  dnbitat 
et  succum  i8tnm,et  sanguinem,et  tra- 
bem  istam  in  inani  deorsom  tendere, 
licet  alter  per  trnncnm  ascendat,  al- 
ter  e  vefais  emicet,  et  altera  ex  undis 
emergat:  observat  deniqne  radios 
•olis  ad  terram  deorsnm  tendere, 
•tellas  etiam,  meteora  ignita,  et  ful- 
mina  in  terras  cadere,  et  concludit 
flammam  bod  vi  sua,  sed  corporum 


extrudcntinm  impntsd  snHum  ferri: 
ffal  rk  wpura  fily  airAA,  ical  r^  ^  ^kcC- 
Mm^  ovyKpifUtra  fidpos  ITx^  •  Plutarchnt 
1.  Plac.  Phil.  Cap.  1«.  Et  Stmpli- 
cins  docet  Epicuri  fuisse  sententiam 
Awav  a&tiM  fidpoi  fx"^>  '^V  ^^  '^  3«^ 
T«pa  d0i{^iy,  r^  frroy  jSop^a  tr^  Mi- 
vMf  ^ic0Aii3co^ai  i-Ki  rb  tam.  Creech. 

184  Nune  hcus  esf]  Nnnc  cooatar 
docere,  omnia  corpora,  sua  vi,  et  na- 
tura  deorsnm  ferri :  qnod  si  qua  snr- 
sum  interdum  ferantur,  enm  motnm 
esse  violentum,  atque  ab  ipsomm  na- 
tura  alienum.  Sed  videtnr  hic  legen- 
dum,  iVinicoptwefi,  &c.  Veramtamen 
nihil  ansim  mutare.  Lamb. 

185  Sua  vi]  Natnraliter.  Nam  nec 
ignis  quidem  sine  vi,  sine  expressione 
seu  extrnsione  alta  petit.  nuUnm  enhn 
corpus  sursum  ferturnataraliter.  Fab. 
Ciceronis  de  Epicnrihac  opinionelo- 
cum  illnstrat  Turneb.  in  Operib.  pag. 
229.  Hav. 

187  Nec  tiln  dent  in  eof.]  I.  e.  nec 
te  in  eo  indncant,  nec  tibi  sint  frandi, 
et  cogant  te  credere,  non  omoia  cor- 
pora  sua  sponte  deorsnm  ferri.  Lamb. 
In  eo]  Ita  ex  veteribns  nostris  scrip- 
fi.  Vulgati :  timeo.  Gif.  Sic  legen- 
dum  est,  non,  ut  vulgo,  timeo:  qnam 
scripturam  in  secnnda  editione  re- 
presentavimus  a  Tumebo  admoniti, 
cnm  eam  in  libris  noatris  veterib.  re- 
pertam,  in  prima  per  imprudentianiy 
et  alind  agentes  pnetermisissemQt. 
Lamb.  Nec  alii,  vitiose :  et  impe- 
ritc.  Timeo  pro  tn  eo  legit  Nardius. 
Creech, 

188  Augmina  sum.]  Angescanl. 
Lamb. 

Sursueenim  vorsusgignuntur]  In  vet. 
quibusdam:  Gignunt.  Gif.  £st  ta- 
cita  MvKo4>ofky  Snrsum  enim,  in- 
quies,  fertur  ignis;  ad  quam  versa 
sequenti  respondet,Sed  frnges  etar- 
bores  in  altum  fernntur,  propter  vim 
snbigentem  qn»  e  terra  prorurapens 
in  altnm  crescere  cogit,  cnm  tamfn 
omnia  pondera  naturaliter  (quautoio 
in  se  est)  ferantur  deorsum.  Fab, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


t.  LUCRBTIi  CAftl  M   RBRUM  NAT.  LIB.  II.     IO8II 


tpMi^t  avteM  hoc  mo^ :  qM  timi 
IHiitiea,  sa  flMMngi  •nmim  movestor? 
Etiam  frnges  et  arborei  aonQm  erea« 
omtf  cam  tamea  omnia  eorpora, 
qoantBm  in  ipais  ett,  deortum  mote^ 
aatvr.  Lmnb. 

midiefr.]  Sep.  1.  858.  «AtaiUdai 
mrguit  frngea,'  Sce,  Lamb, 

191  SubiUUaU]  Surtnm  aaUnnt 
Ita^  malim  legl  mmUkmt.  ^Snt- 
tam'  eiilm  dioelMiit  antiqei  pro  anr- 
wtMf  et  ^deoaaum'  pro  deortum. 
Laaifr.  Bene  Lambinut :  Tidendnm 
aatem  an  ia  tota  lingna  Lalina  yfWm 
bnm '  tebailire*  locmn  babeat.  'Snt- 
tUlra'  procnl  omni  dubio  son  a  prtt- 
petitione  tnb,  ted  aoae  totnmy  qood 
tartam  valet,  toam  tignlficationem 
Boihiatar.  Freig. 

19%  IkgntUmt']  Traoalatio  ett ;  de« 
pateontar,  abtaoHpnt,  lamboot,  ot 
loqiitor  Horat.  8at.  1.  f.  Tt.  ^  Nam 
ngaper  Teterem  dilapto  flamma  co- 
lioaiD  Volcano,  tommom  properabat 
kmbcre  tectom.'  Im&.  Haoc  me- 
ttpboram  ad  telnm  tranttolit  Virgil. 
iEo.  12.  S7t5.  ^  et  tnmmnm  degnttat 
foloere  corpna.'  Alio  antem  loco  bi- 
bcie  ditir,  de  tagitta  Ao.11.804. 
*  rlrgiiienmqoe  alte  bibK  acta  croo- 
raau'  Fab. 

W  Sme  et  tulifeef  pvUmdmn  eef] 
Ita  etiam  in  iibrit  noatrit,  et  aliit  eti- 
aoi  volgatit.  Laoibinut  ex  ono  co- 
diee:  euMgetUe,  Est  pro  dactyio. 
Vidalndicem:  '  Vertut.'  Gif.  Sine 
nmJttgtnie']  Sic  rettitui  ab  000  cod. 
OMiuitcr.  adyatoty  com  in  aHit  omni* 
bm  librit  legeretor,  ekne  vi  eukjeeiay 
plane  owndoae ;  qood  hoino  barbaroa 
pcobat,  com  tyllaba  pottrema  Tocit 
ta4M<>  longa  tit.  Qoid  ett  aotem 
tam  perrertom,  ant  intcKum,  quod 
Boo  probet  ac  recipiat  ttupor  cum 
bapodeotia  et  arrogaotiaeonjooctut? 
I<aai6.  Ita  Lambinnt  ono  M t.  adjo- 
tot.    Alti  omnet  euijeeta.  Creeeh. 

194  Qiiod  genue]  I.  e.  qnale  ett,  seu 
t^|os  generit  ett.  tic  sspe  alibi  lo- 


quitor,ejcempli  gralio,8.m.  *  Quod 
genot,  ootBaccbicum  floseraooit, 
aot  com/  dEC.  ib.  878.  *  Qood  geoot, 
io  Doatrit  membrit,  et  eorpore  toto 
M bta  lalent  aoimi  Tlt  est,  animteqoe 
poteatat.'  Ib.  488.  *  Qood  geoot,  in 
tomnia  topiti  obi  cemlmot  alta  Ex- 
balare   Tapore    altaria.'    Ibid.   598; 

*  Qood  geoot  ett,  aoimo  molefactom 
eom  perhibetor.'  iv.  878.  <  Qaod  ge^ 
not  iila,  iKia  qote  Tere  traotplcion- 
tor,  Janoa  com  per  te  trootpectom 
prtebet  apertnm.'  et  6.  478.  *  Qood 
genoa,  in  nobit  qtnedam  lleet  tn  tta* 
tione  Membra  manere  tamen,  cora 
tint  eo  qott  oMveantor.'  et  Mareoa 
Tollioa  de  loveot.  3.  '  Id  faciet,  ti 
otteodet  oliqoa  ejot  nota  et  commo- 
nia  officia :  -qood  genoe  in  parenteit, 
oognatot,  amicot,'  dcc.    Idem  ibid. 

*  Nam  eat  qoiddam,  qnod  toa  tI  not 
alllciat  ad  tete,  non  emolomento  cap- 
tana  aliqno,  ted  tralient  toa  iMgoi* 
tote:  quod  genot,  yirtot,  teientia.' 
LocilU.Sat.llb. 6.  *  Crebrtt  ot  tcln- 
tilltB  in  ttrietnrlt :  qood  geout  olim 
Ferrenti  fe rro,'  &c.  Xoai^.  Qued  g«*> 
me]  Velotl,  qnemadmodom.  Fab, 

196  Cmertm]  Notandom,  tangoit 
mittit  cruorem.  alind  enim  tanguis, 
aUod  croor,  aliod  Inqnam,  non  quod 
ad  tubttantiam,  ted  wp^s  Axxoioi^nr,  et 
fHgefiiotionem.  Proprle  enim,  obi  ex 
venit  effbaut  ett,  ttmgult  dici  ampHut 
tangoia  non  debet,  aed  cmor.   Fab. 

196  Nmme  ddet  «H«m,  ^.]  Delec» 
tatna  ▼idetur  Lucretias  boc  ▼ertoum 
principio:  ot  inf.  vt.  987.  <  Nonne 
videt  longot  flanmarom  dncere  trac- 
tos  ?'  et  4. 1897.  *  Nonne  vldea  etiam 
gottaa  in  toxa  cadenteit  ?'  et  5.  601. 

*  Nonne  videt  etiam  qoam  late  par- 
vut  aquai  Prata  riget  font  interdiftn, 
campitqne   redundet  V    ibid.   648. 

*  Nonne  yidet,  etiam  diversit  nubila 
▼entia,  Divertat  ire  in  parteit,  infbr- 
na  tuperoit  ?'  et  6.  886.  *  Nonne  vi- 
det  etiam  terra  quoque  tnlfur  in  ipta 
Oignier  f  &e.  £0016. 

197  Nam  quam  megi'  meremme  aUum} 


Delph.ei  For.  Clae, 


iMcre^, 


8  Z 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1090 


NOTJB  VARiORUM   IR 


Sie  restitui  ez  aoctotltata  ▼etenun 
codicom,  pBrtim  e%  coojectora^  fnain 
magisy  tam  magi»,  Sic  loquebaotor 
politi  iUiscriptores,  ot  top.  admoooi- 
mos.  jam  hoc  ^  mersimos  altom/  seo 
*  alte/  •jgnificaoter  et  proprie  dic- 
tom.  Itaqne  que  *  mersa'  hic  di- 
cnotor,  mox  dicootur  'emergere/ 
Atqne  iioc  totnm  barbarns  homo  se- 
quitnr,  et  probat,  qnasi  snnm.  Vnl- 
gata  antem  scriptnra  wrgui$im$f  inep- 
ta  est.  Alii  wrtiwuu  reponnnt,  quod, 
sicubi  reperitur,  natum  est  ex  *  mer- 
simns.'  Ijamb,  Nam  quam  magis  w- 
mmut  dlU']  Ita  Teteres  omoes  et  volg. 
Xiambiouft  tamen :  mersimu$f  noo  rec- 
te. .  Gi/,  Quam  magit  urgimut  B.  et 
alii  Codd. '  orgere '  eoim  apod  Vete- 
jres  nt  fervere :  alii  urti$Hut,  Creech. 
JElgo  uraimut  pr^fero,  mox  enim  pre»* 
Hmutf  non  premimut,  Dein.opponitnr 
prius  hoc  rf  'revomit/  efficacint 
qnam  si  legas  nurtimut  /  est  enim  me* 
t^phora  a.  cil>o  desnmpta,  qnem  qni 
•nmere  vnlt  invito  ttomacho,  nrget 
per  fauces,  nnde  postea  s«pius  revo- 
mitnr.  Hap, 

199  Revomit']  Alibi  scriptnm  est 
removet ;  minus  recte.  Jjatnb.  Gif^  et 
Creech, 

200  Plut  parte]  Dimidia  parte 
amplius.  Fab, 

20»  Sic  igitwr  debent,  4v.]  Qnemad- 
modum  (inquit)  ligna  sponte  qnidem 
sua  deorsnm  fenuitnr,  sed  per  ex- 
pressionem  qnaodam,  et  vi  sobigente, 
sorsom  moveotor,  et  io  aqoam  mer- 
sa,  revomontor,  ac  rejioinotur:  ita 
diceodom  est  flammas  noo  soapte 
natnra,  sed  vi  aliqua  expressas,  per 
anras  snbvplare.  debent  tmcederty  u  e. 
credibile  est  snccedere:  quod  est 
sufsnm  moveri.  Lamb, 

204   ExpTett<t\  'EictfXi^urai,    per 
expicssionem  emissse.  Lamb. 
.    Succeder£]  EisriiiM»  ^^Oou,  snr- 
sum  ferri.  Fab, 

Quamquam']  Quamvis  pondera  flam- 
ms  contendant  natnraliter  deducere 
flaromam,    deprimere,    tcarafidww, 


Scc.  sed  vls  ambientia  iiiaai  expilHU, 
MxfiSci.  itaqne  graviori  et  demieri 
elemeoto  cedit,  dob  aoten  spoate 
soa  sorsom  fertor.  Fab. 
.  206  Quatttum  im  te  ett']    Soa  vL 


Deducere]   Deprimere  et  dderre 
flammas.  Lamb. 
Pugnent]  Cootendaot.    Traoilatio 

-  206  SubUme  voUaUeit]  Sic  babeot 
omoes  libri  tom  maonscripti,  two 
typis  excosi.  qood  eo  dico,  oe  qois 
pntet  legeodum  tublima:  qnodaeio, 
qnoAdam  cooatos  esse,  verenteiiae 
syllaba  nltima  looga  sit.  qood  longe 
aiiter  est.  sic  enim  idem  4.  134. 
'  Quae  multis  formata  modis  soblime 
feruntnr.'  et  6.  96.  *  Propterea  qaia 
concnrruot  snblime  volantes  JEtheric 
Dubes.'  et  item  Virg.  Oeorg.  3. 10& 
^  Jamqne  humiles,  jamque  elati  lab- 
lime.  videntnr.'  Idem  ^n.  10.  661 
'.  Sed  snblime  voians  nnbi  se  immii- 
cnit  atne.'  Lamb. 

Noeturnatface»]lnte\{igtZiirrm9t 
iurripas,  Trt^eetionet  Latine  dicantar. 
Fab, 

'  209  Non  cadsre,  i^e.]  Virg.  JEn.  S. 
9.  ^  Snadentqne  cadentia  sidera  soo- 
nos.'  atqni  steUae  in  terram  noo  de- 
cidunt,  sed  sicci  quidam  halitus,  m- 
lis  et  astheris  ignibns  accensi.  Lmtk. 
Fallitnr,  inqnies,  Epicnms,  et  cai 
illo  nna  Lucretins,  neqne  enimstella 
cadnnt  Ita  est:  sed  mnta  noaMD, 
pro  stellls,  pingnem,  snlfurosam,  et 
oleaginosam  exlialationem  ponito ; 
qnod  dicit  vemm  erit  tameii.  Ftk 
Lambinns  et  Pareos  e  Virgilio  ez- 
piicant  Locretiom,  'Soadentqoeca- 
dentia  sidera  somnnm.'  locnm  inspi- 
ce,  eosque  viros  niliil  agere,  depre- 
hendes.  Creech, 

210  DittupaJt]  I.  e.  dissipat,  et  dis- 
pergit.  UtitnretM.  Tnll.  in  L«lio: 
<  Ea,contrahere  aroicitumi,  dissapare 
discordiam.'  Talia  snnt  illa,  'fian* 
lare,'  simnlare :  '  recnperare,'  reci- 
perare :  '  exsulinro/  exiilinm,  qaam« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTIl   CARI   DB   RBRUM   NAT.   LIB.  11.     1091 


qnm  *  exflQUam/  non  etiam  *  exiUi- 
«m*  dici  posse  arbitror.  Lmmb» 

tU  Ei  Immine  wmerit  area]  Traasw 
iHlift:  *  coMcntf  oiiim  poMtam  trans- 
IM»  fvo  c  ■myii  r  et  ceiinatmt*  I^mi^. 
•  21S  Fcr^iir]  Propendet,  profun- 
ditar.  Vtrf.  JEn.  6.  244.  '  invergit 
▼ine  sacerdos/  «d  qaem  locam  notat 
Serrius,  '  veterea  imacritinferoram 
^inam  ita  libare  solilea,  at  palera  in 
partemlsvam  conTerteretar :  qood 
▼ergere  dicebant. '  Plaat.  CoreuL  1. 
S.  12.  '  ipsom  expeto  tangere,  inver- 
ISere  in  me  Hqoeres  toos  Siao  dac* 
tina.'  qoidam  tamen  leguat,  tpttrgitmr 
mrdar»  Lamb.  Servios  ad  Xn,  12. 
727.  . '  qoo  vergat  pondere  letham.' 
Bene  *  vergat,'.  nam  morientes  Infe- 
roa  petunt  £t  Iraec  melias  Lncreti- 
om  explicant  qaam  illa  qoae  alii  In* 
terpretes  ex  Servio  ad  Mn,  6.  244. 
proferant :  '  Frontiqae  invergit  vina 
•acerdos.'  ^  Vergere'  est  conversa 
in  sinistram  partem  mann  ita  fun- 
dere,  nt  patina  convertatnr,  quod  in 
infernis  sacris  fit.  Alii  legont  spargi" 
Im*.  Creech. 

-  2122Vaiiso0fso0g«eveIm,4r«.]Quem- 
admodam  globi  ferrei  exprimontor 
ex  fistotis  sBoeis.  LajN6. 

214  AbrupH  nMbuB  ignes]  Sic  Virg. 
2«£n.  199.  ^  ingeminant  abropti  oo- 
bibos  Ignes.'  Sic  Orseci  «tf  kmfpctyhs 
dicanty  i.  ^.  ignem  abscissom,  et  qoi 
jBobibas  sdssis  eropit.  qood  notat 
Tameb..  Adv.  6. 27.  Ne  qois  aotera 
hoc  loco  legendam  pntet  abrupH$^ 
testificor,  in  qaatoor  libris  maao- 
«criptls,  et  in  plerisqoe  excosis  legi 
mbniptif  non  mbruptU.  £t  qood  volgo 
in  eodicibos  Virgilianis  legitnr  eo, 
quem  sopra  testem  prodaxi,  loco, 
^bruptiSf  antlqna  exemplaria  docent 
legendun:  obruptL  Lamb.  Virg.  ^n. 
8.  19.  et  6.  459.  <£ropti  nubibus 
ignes:'  ^  Proroptos  corpore  sodor :'  et 
iEn.  S.  199.  melios  ex  Codd.  vet.  le- 
gator  '  Abropti  nobibas  ignes'  qnam 
ubruptu,  Creecb. 


216  lUud  tn  Ats  fiwfae]  None  incipit 
dispotare  de  moto  tertio,  qui  fit  per 
declioatioDem,  sea  mrr'  ^tynijffafi  qoam 
excogitavit  £picQras  daas.ob  caosas : 
Primom,  qood  si  corpora  prima  so- 
apte  natura  ad  perpendicolam  mo- 
verentor  duntaxat,  neqae  panllum 
declinarent;  numqoam  intersecopn- 
larentur,  numqnam  cohaererent,  num- 
qnaro  confligerent ;  et  ita  nnmquam 
qoicqoam  gigoereot :  deiode,  ot  fati 
necessitatem  vitaret.  qoa  de  re  sicM. 
TulU  libr.  1.  de  N.D.  <  Com  videret 
£picuras,si  atomi  ferrentnr  in  locnm 
Inferiorem  snopte  poodere,nihil  fore 
in  nostra  potestate,  qnod  esset  earom 
motos  certos  et  necessarius,  invenit 
qoo  modo  necessitatem  fati  efiuge- 
ret :  quod  videlicet  Democritnm  fo« 
gerat.  ait,  atomom,  cum  pondere  et 
gravitate  directodeorsnm  feratar,de> 
clinare  paallolom.  Hoc  dicere  tor- 
pios  est,  qoam  illod  qaod  volt,  non 
posse  defendere.'  Sed  proprins  hn- 
JQs  dispatationis  locus  est  infra  vs. 
261.  *  Deniqne  si  semper  motnscon» 
nectitnr  omnis,  £t  vetere  exoritnr 
semper  novus  ordine  certo:  Nec  de- 
clinando  faciunt  primordia  motns 
Prineipium  quoddam,  quod  fati  foe- 
dera  rumpat,'  &c.  ad  quem  locnm 
plnra  dicemus.  Lcmb,  Nnnc  actnrus 
est  de  motu  tertio,  qni  est  icar*  ^yicXi- 
«'ly,  qoem  £picaros  exeogitarat  ad 
fati  necessitatem  avertendam.  Sed 
de  eo  Inferins.  Fab.  De  seminom 
motn  natnrali  deorsam,  et  violento 
snrsum  fuse  poeta  disputavit :  nnde 
antem  motns  ille  violentos  nisi  ex 
lcto  ?  at  gravia  seqoali  velocitate  ad 
lioeam  per  inane  descendentia  nnn- 
quam  concnrrerent,  alia  nnnquam 
assequerentnr  alia,  proinde  nolla  fo* 
ret  omnino  generatio,  nihilqoe  exls* 
teret  ^  Desertum  prseter  spatium  et 
primordiacseca:'  Hoo  vitio  labora- 
bat  Democriti  sententia,  qni  nnicom 
tantnm  motnm  uarrk  jtKrn/^  (ita  enim 
legendum, non  uq^kirTJrf^iw^  nt  ex  Ct* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


L09e 


NOTJE   VARIORUM   IN 


«erooe  manifeftiuii  tst,  qiii  lib.  de 
Fato,  'Qaandam  vim  moCai/  iDqoit, 
*  liabelMmt  a  Democrito  impultio* 
nifl,  qoam  pla|^m  lUe  appellat,  a 
«e,  Epiciire,  graTitatis  et  pooderis :') 
«goovit:  Plntarch.  de  Plac  Pliil. 
1.  2S.  Epicnrnt  Igitnr  dnas  spe- 
ciea  motiii  natnralii  cooititnit,  al^ 
am  ad  perpendienlnm,  aliam  ad  d»- 
cliBationem,  'EnriKwpot  96o  48i|  rfiff 
Mo^o-ffws,  rh  ««rr^  ardBftitpff  kuL  wh  «o- 
f^  irap^yKXinr.  Plotarchoi  de  Plao. 
Phil.  1.  9t.  Motui  bic  declimitio- 
D»  idcirco  neeesiarini  est^iios,  quo- 
niam  alioqotn  nollns  ioler  atomo»  lc- 
tus  fatoms  foisset,  nidlaqne  proinde 
eztitisset  oiiqaam  allins  rei  geoera^ 
tio.  Cicero  ie  lib.  1.  de  Fin.  <  CeBset 
£picnras  eodem  iUo  individua  et  so» 
Uda  corpora  ferri  soo  deorsom  p(m«- 
4ere  ad  lineam,  faanc  natnralem  esse 
omniam  oerpornm  motom.  Deiode 
U>idem  iiomo  aoutns,  cnm  iUnd  oe- 
curreret,  si  omoia  deorsum  e  regiooe 
ferreotor,  et,  ot  dizi,  ad  lioeam,  non- 
qaam  fore  nt  atomns  altera  alteram 
poaait  attiogere,  itaqoe  attolit  rem 
commeotitiam.  DecliDore  dixit  ato- 
mom  perpaoUnm  qno  nihU  possitfieri 
minns,  ita  effici  complexioiies,  et  co- 
palationes,  et  adhasioDes  atomorom 
inter  se,  ex  quo  efficeretur  mondns 
omnesqoe  partes  mondi  qun  in  eo 
aunt.'  Hanc  sententiam  vss.  16.  oxf- 
pUcat  Locretias.  Cneeh. 

S16  CognMcere  moemuB]  Noo  oelabo 
leetorem,  qood  leve  ac  Dogatorium 
fortasse  cnipiom  videator,  sed  ei  ta* 
men,  qui  veraatar  in  lectione  Ubro- 
rom  calamo  ezaratorom,  magni  sit 
momenti:  io  qnatiier  Uhris  inaDu« 
scriptis  legi  c^gimBere  Aakmtis,  per- 
spicoe  mendose.  qood  eo  coosillo  oo- 
tavi,  ut  sciat  loctor  mious  trilos  in 
faujusmodi  librisy  primom  io  eis  aspif> 
rationio  notam  siepe  esse  saperva- 
oaneam ;  et  contra  saepe  desiderari : 
deinde  s»pe  6  pro  «,  et  u  pro  b 
scriptum  reperiri :  quemadmodum  et 


siipra  broviter  admomi,  Dolki  mum 
plo  proposito.  Itaque  oiibc  doo  oiip' 
emfia  bojos  rei  hMifaio  afferao. 
Uaom  est  io  oratioae  Cloeotion^ 
qosB  volgo  ioscribHar^  pro  A.  CIm»> 
tio  Habito:  «d  qoaqoe  pisainiy  *  A. 
ClaeDtios  Habitas'  cognomeDto  ap^ 
peUator,  oom  e«  pro  A,  Ctaoatio 
Avlto  legeadom  sit,  et  A.  CloeDtios 
cogooroeDto  ^AvilDs'  sit  «ppoUai^ 
dos.  Altetum  est  io  Catoee  »0)01% 
Dbi  vnlgo  legitar :  <  Aodire  te  orbi- 
tror,  Scipio,  hotpes  toat  habitos 
Massanissa,  qo»  faciat  hodie,'  Soe, 
com  iegeBdom  sit,  ftatpss  #imt  ouiiBBL 
De  qoibos  lecis  me  admoooit  Petiw 
Faber  Tolosannii,  vir  doeliss.  oom 
ooa  Rom»  esseoios :  tdqoe  se  o  Ci^ 
jaeio,  joriscoiisnlto  «tatis  Boati» 
darissiroo,  aeoepissa  addidit.  ftc 
infra  io  priooipio  Ub.  S.  €od.  Va^ 
caoos  faabet :  *  Qood  te  imitari  ha^ 
beo.  Quid  eoim  cooteDdot  blroBdo 
Cycois?'  eom  perspieunm  ait,  legeB- 
dnm  esse  ooie.  Sic  4Mmtra  *  oviie' 
pro  obiroy  et  mnlta  similia  ia  eiadem 
libris  s»pe  reperimus.  Lamb»  Cog* 
mmtte  wemm]  Vetefos  Ubri :  ^  habe- 
mui,'  anUque  pro  avemns.  Gff. 

817  Reetum  per  moBs]  Le.  anta 
perpeodtcaiari.  Ita  aotem  dieitar 
rectum  iBane,  nt  ^  reeto  regioBe 
viai.'  Neqne  eBim  Docesse  eat  iegeot 
ooifaBipef  tiMms,  qBodooipiam  videa* 
tnr.  Fab,  Alii  iilaBi,  quam  apposoiy 
InterpretatioDem  seqoontw.  GrmdL 

916  Ptmderilme  feefrim]  lonata 
gravilate.  Ftmie]  fiic  habest  Uhii 
veteresy  de  qua  seriptora  jDdicet 
lector  iDgeDiosoa.  Nam  ea  valfatii 
ftlU  habeDt/€fmi:  alii, /bti.  Lamh 
Ftnoe]  Ita  veteres  Ubri.  Volgatit 
fermeetferri.  Oif. 

JPerrt  huerUf  tem^e  imeeviiegmt  h* 
m]  Ridicnlum  plane  videri  qoest 
qood  hoc  loco  icribit  Locreliiii, 
prima  corpora  moveri  ineerto  tem» 
pore,  inceitiiqoe  locii ;  dices  id  ad 
vitandam  fati  Doceasitatem.  valere. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRETII  CARI    DK  RBRUM   NAT.  LIB.  II.      1003 


ItotelKgo;  Md  mi  Mtini  ridicqlm  m» 
•eitio  lbff«t ;  ciim  omMkt  corpora  io 
Mooi  eqniveloeia  siot:  de  qoo  dii^ 
Inlefi  Boo  poteet,  eem  poodoe  fiHrri 
90«  librarora  com  alio  poadere  ejui* 
6em  materi»,  lyaod  lifara  unint  tit, 
si  Tolety  DOB  citios  temm  ottiogmty 
•t  aao  eedeiiu|ne  momenlo  cedere  ia* 
dpiaot.  Sed  mio  verbo  diceadom 
•tt,  agi  lioc  loco  BOB  de  mota  primo, 
•ed  tertio^  eea  de  oUnamine.  Fcb» 
Imerto  iemport^  nen  mm»  deSaito,  ted 
ae4o  hoc  BMdo  Hlo  tempore :  *  in- 
certii  locisy'  aliit  atqae  aliift :  ita  mo* 
▼•■Ulr  seodmi  tanqaam  animalia  qnm 
▼a.  S6«.  *  Dedinaat  motut  nee  tem- 
fm€  certo  Nec  regkme  loci  certa, 
•ed  «M  tpsa  talit  meae:'  ita  La* 
cietlaa  maligaas  proridenti»  Imetla 
•tapida  saa  et  iNrQta  aemiaa  taa- 
tam  noa  •njmp  et  rolantate  doaat. 

919  SpoH»  u  ptU0r§  foMml  Ita 
▼eteres  Ubri.  In  qaibnsdam  vai^ 
aatlqne :  depdkre.  MaraUas,  nt  Val. 
gati  liBre :  4eeeiere:  male,  eoatra  ve« 
Ubroa.  <Hf»  Sp^i»  aeeeden 
»}  Omnes»  qoo»  ▼idi,  Ubri  ma- 
aascripti  babeat;  jpari»  ee  peUeret 
ParlsieBseSy  et  Veaeti  aatiqniores» 
•t  Vicetinl  depeUere:  q,aos  non  som 
•acatns.  deeedere  noa  r^iecissem,  eam 
prmsartim  qaidam  lesteatnr  scrip« 
tam  reperiri  etiam  in  eiemplaribaa 
aatiqaiMirais,  qneraadmedam  legitoi 
ia  Pldreatinis  et  Venetis  recentiori- 
bns,  nisi  plnris  f^issem  cajaedam 
docti  riri  eei^clarara,  qai  eaistbaat 
lcgeadam  eeeederef  eiTaBtiqna  scrip- 
tara  ee  peUtre.  qaam  taaMB  ipsaas 
Yecbb  Ckeroois  ooafirmare  pessim 
ex  Hb.  1.  de  N.  I>.  '  Oraaia  anten 
iita  rerara  effiiies  qaomodo  ex  indi. 
ridnls  corperibaB  oritnr?  qam  etiaoi 
si  easenty  qam  naUa  snal»  peUere 
se  Ipea  taaften,  et  agitari  inter  sa 
cencarsa  fortaise  posseat :  formara, 
ignfave,  6ee.  non  possent.'  Qoaie 
H  peUere  scriptat a  sit  fortassia  oni- 


niam  optima  et  reotfs«ima|  cam  prv* 
sertim  in  omntbos  Uiiris  aatiqais  re« 
periatar  exprewa,  at*io  prima  jara 
editiooe  imUeavi.  Lom^. 

226  Tamtum  fMod  wwmen  mutaiMm 
iie.  peee,^  Sic  reposai,  secatas  antt- 
qom  scriptar»  vestigia.  Nam  tres 
qaidem  manascripti  codices  babent, 
3Vmliim  faodoMiaeR  aiaterr  dtoere  pee- 
sis.  Berliniaoaa  aatem,  et  Memm« 
siae  aUa  litara,  aat  dissensione,  ita 
at  excadeodam  caravi,  TaHtum  qmd 
wmee^  mtdahm  dieere  peeeie*  qoibas- 
eum  congroaot  Floreiitini  ▼olgati. 
Tamebas  antem  legi  Tolebat,  Tmt» 
tmm  feied  memtM  mataltw  dieere  peeeii» 
St  *  roatatns'  iaterpreubatar  raata- 
tioniSy  nt  sit  bstc  sententia :  yfbi  dl» 
cete  poMis  leTom  raatationem  eMO 
iactam.  Jam  Tero  *  momen'  idem 
valet  qaed  atMaeateat,  k  e.  exigaos 
motas^  powH*  Qnidam  doeti  ptitaat 
lefendam,  Tmtlma  que  ad  memen^  ffe* 
iOu  qoidam,  ToalMm  faod  attiitmtim 
moatfltCam  dkere  poeeie*  AppeUabal 
eaim  miniBuim  iUtid  spatiom  Mxiiv^ 
1WV,  Bt  testator  M.  ToU.  de  Fato. 
'  Taatam  qnod '  aatera  locatio  rele- 
vibus  ositata»  Plauto,  Terentio,  M» 
TuUio,  ceteris :  qom  idem  fere  valel 
qaod  *  nisi  qae4,'  *  boe  taatons'  ^  noit 
ampttas  quam  qaod.'  De  quo  satia 
multa  in  commentar.  ad  JEm^  Prob. 
Leat^  ilfoatca.  Ita  Teteres  Ubri, 
rectissinie.  Vulgati :  ■itatwiawt  wmtth 
lam.  In  qoibasdam  veteribas:  am- 
Imv.  Forte^  tmUalmf  mi  Tornelms, 
pro  mutatioaisi.  G^. 

Tmthoa  faod  moatm  medaUm  dieere 
possii]  IntelUgit  cUnamen  sea  ^yicX*- 
€m'f  qjood  ot  expUcet,  ait  iatelUgi 
Ucere,  si,  quam  miBimam  decliaa- 
tionem  cogiUre  potes^eaas  priacipUs 
IribnM.  Fab.  IMma  faod.  Eaeaf 
pla  aboode  coBgestit  LambiBus,  pro 
tantura,  Tel  fovissiroe^  Su.  Fab,  Jfe* 
atai]  Usos  est  aliqooties  etMaailins. 
Ftdf.  lU  veL  Lib.  Tnraeba»  legit 
Mmm  meMm^  i.  e»  Bmtationis  (ul 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1094 


NOTifi  VARIORUM   IN 


ipse  Lncret.  *  lo  cominiitatBm  tc- 
niant :')  ut  sit  haec  •ententia,  Tiz  di« 
cere  possis  le?em  mntationem  esse 
factam.  Alii,  TtaUwm  quoad  momen : 
aliiy  Quod  mtiiiiiiMm  mutatum:  Ci- 
cero  lib.  de  Fato,  *  Cur  declinet 
atorous  nno  minimo,  non  decli- 
net  dnobos  aot  tribot?'  et  Lucret. 
inira  vt.  249.  *  Panlnm  clinare  ne- 
cease  est  Corpora,  nec  plns  qoam 
minimum.'  Oassendos:  Mtaliiiidn  ino- 
menlNni.  Creech. 

221  Qaiod  nisi  decUnm^e,  ^e.]  Brevl- 
ter  vts.  4.  hunc  motum  declinationis 
admittendum  docet,  alioqnin  dis- 
juncta  semper  et  discreta  ferrentnr 
semina,  tanquam  imbris  guttae ;  nQllae 
forent  adhaesiones  et  complexiones 
atomorum,  et  proinde  nulla  compo- 
sita.  Creeck. 

225  Nec  forei  offenmu  natMM]  I.  e. 
nec  corpora  prima  nroqnam  inter  se 
offendissenty  et  confliaissent :  non 
esset  nata  occnrsatio,  ant  offensio 
atomomro.  offeneuMy  i.  e.  nt  Grsci 
appellanty  Mi<n^rif.  Utitnr  eodem 
▼ocabnlo  infra  eod.  lib.  483.  *  Ant  ex 
offensn  cnm  tnrbant  corpore  in  ipso.' 
et  lib.  4.  806.  <  Cogit  hebescere  enm 
crebris  offenslbns  aet.'  et  6.  2S2. 
*  Non  igitnr  mnltls  offensibos  In  re* 
morando  Hasitat.'  Lainfr.  0^«iisiif] 
Occnrsatio.  Fab. 

226  Qaodsi/orif]  Occnpatio  est. 
Si  qnis  (inquit)  forte  existimat,  gra- 
Tiora  corpnscnla,  qno  citins  directo 
per  inane  femntur,  eo  magis  incidere 
posse  io  ea  quae  sunt  leviora,  et  ita 
plagas  qnasdam  glgnere,  qns  motns 
genitaleis  reddere  qneant,  errat. 
Nam  si  non  esset  inane,  per  qnod 
moyerentur  corpora  prima,  sed  omne 
esset  plennm,  et  in  eo  pleno  move- 
rentnr  prlncipia  remm  ;  valeret  hsec 
ratio,  et  diceret  aliqnid  qni  ea  nite- 
retur,  cnm  perspicnum  sit,  aquam  et 
aerem  facilius  cedere  corporibns  gra- 
vioribns,  quam  levioribus.  nunc  ao- 
tem  cum  probaverimns,  corpora  pri- 


ma  per  inane  moveri ;  dieendnm  esf^ 
«qne  celeriter  moverieorpom  pnma 
levissima  atqne  ea  qn»  snnt  gravis- 
sima.  Lmnb.  Vide  notam  ad  lUnm 
tocnm,  *  ferri  incerto  tempore.'  Fnb» 
Motnm  hnnc  ad  declinatloBem,a£ii|0«r 
icarii  wa^^rfKktrWf  ita  deperit  Lacre- 
tius,  nt  ilinm  nnllo  modo  sibi  extor- 
qoeri  patiatnr ;  iddreo  vsa.  1&  acri- 
ter  insurgit  ia  eos,  qoi  existimant 
graviora  semina  per  inane  desceoden- 
tia  potse  asseqni  leviora,  et  illa  per- 
cutere ;  ita  nt  non  opns  sit  ista, 
qnam  fiogit,  seminnm  decliaatione: 
asserit  omnia  semina  «qnivelocia  es- 
se,  et  pari  peroicitateper  Inane  lerri, 
ideoque  illa  qn»  pone  snbennt  nan- 
quam  poue  asseqni  pnecedentia : 
medinm  quidem  i^eere  aliqaid  ad 
motus  accelerationem  et  retardatio- 
nem,  et  corpora  ejnsdem  matertss 
pondere  inaeqnalia,  cum  per  aqoam 
aut  aerem  supeme  deorsnm  cadant, 
non  seqnivelocia  esse,  qnod  falsnm 
est,  concedit :  Tult  antem  aiotnm  eo 
velociorem  semper  fieri  qoo  spatinm 
llberins  sen  iBanlns  est,  nt^  abi  spati- 
um  denique  liberrimnm  inanisaiaRun- 
que  est,  motns  sit  veloeissimns,  et 
qul  plures  in  eo  snnt  metns  ii  sint 
seqne  veloces.  Creeek» 

226  Potem"]  Antiqttom,  et  tamea 
integram,  pro  posse,  a  verlto  potis- 
snm,  quod  valet  possnm,  at  sa|Ma 
dlximns.  Lamb, 

226  Reehan]  Margo  nostra  reeHm* 
qnod  notandum.  Preig. 
'  227  huidere  e  rntpero  leeisrttas]  I.e. 
incidere  in  cor|K>ra  leviora,  et  prop- 
ter  levitatem  tardlora;Sicloqaitar  ia- 
fra  pancis  post  versibns,  240.  ^Haad 
igitnr  poterant  levioribns  lacidere 
nmquam  Ex  snpero  graviora,  oeqaa 
lctus  gignere  per  se.'  Lmb. 

Atqme  ita  ph^  g^g^^^l  Sic  re- 
stltui,  reclamantibns  codicibiis  ooi- 
nibns,  in  qnibns  legitnr  jdagia  gig" 
nere^  veritate  ipsa  banc  scriptaram 
flagitante.  hoc  enim  significat,  i 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   GARI  D£   RERUM  NAT,  LIB.  II.     1095 


diini  esse,  sS  omnia  eorpora  prima 
sfqoe  coleriter  per  iDane  ferantor, 
ne  miiiiM|«M[i  alia  aliis  incidaDt :  at- 
fjfm  Ita  plagas,  seo  ietat  non  gignant, 
cx  qnibus  ictibns  aiotns  genitales  ori- 
atttar.  Meam  conjectnram  adjnvat 
shniHsiUe  locnf,  qoem  panilo  ante 
teitem  produxi  S.  241.  *  Neqne  ictns 
gignere  per  se,  Qni  varient  motns, 
per  qnos  oatnra  gerat  res.'  Lamb'. 
Plagui]  Ita  lAmbinot:  nt  ^gignere 
ictns/  inf.  va.  841 .  In  librit :  pUtgis. 
Oif.  et  Creech. 

.  928  GemitJesreddert  motus]  lU  nt 
res  creentar.  Fab. 

250  Di#rtMai]  Alii  Retrum:  qnse 
vox  respoodet  vs.  2S2.  ^  Nainraqne 
teDois  Aeris.'  CreecK 

251  Pre  ponderUm']  Pro  ratione 
pondemm,  i.  e.  proot  gravioraant 
leviora  snnt.  Lamb. 

'  Cosas  eeleritre']  Casns  snos  celerio- 
res  habere,  eitius  cadere.  Fab. 

222  Naimrofae  iemitit]  In  voce  <e- 
iwis  dnse  sjilabc  breves  bal>entor 
pro  nna  kmga:  vel  u  fit  consonans: 
qnod  item  fit  locis  innnmerabilibns; 


2S8  Heird  peeemU  eeque  rem  qwam" 
9<k]  Hand  oqne,  i.  e.  non  spqualiter, 
non  similiter.  nam  aqnamagis  snb- 
sistit  corporibus,  qnam  aer.  hinc  for- 
taue  fit,  ot  homines  natare  possint, 
qd  didieerint :  volare  nnnquam  : 
quod  aves  possont:  lignnm  in  aqna 
exstet,  oeqne  mergatnr ;  in  aere  non 
exstet,  neqoe  qoiescat,  sed  deorsum 
feratur  in  terram.  Lamb.  Haee  Lam- 
iHnas,  sed  longe  aiia  est,  eaqoe  ipsa, 
qnam  apposni,  Locretii  sententia. 
Creeeh. 

224  Eeuuperaim]  Convenit  cnm  ri- 
eioiore  Domine :  ^natura.'  Gif. 

2S7  Qain  eua  qued  natura  petU,  ife.] 
USnrpavit  Imnc  versnm  supra  in  ex- 
treme  primi  libri.  <  Qnin '  antem,  i.  e. 
ut  non.  Lamb.    Qum]  Ut  non.  Fab. 

288  Ijume  fuietum]  Quod  nnlii  rei 
resbtit,  nam  qno  liberios  est  spatinm^ 


eo  velodor  secnndumEpieorseos  mo- 
tos:  ico2  /uV  Kol  IffvraxM  iuteyKotov 
ria  Mfuvs  <7rai,  troM  9iii  rov  lupod  <«r- 
^dpomai,  /JoiMs  iurracAwrowrof  oHre 
tV  al  fiapus  9ctrrov  oUr^iroifrai  Tfir 
ito6^m¥f  ZroM  ye  8j^  pniShf  hrwnq  abrcus, 
oifr*  al  /UKpai  r&¥  fieydkWf  its  'rdirra 
it6po^  e^murpoy  ^xoooaiy  Zray  firfikv 
ixffie  iitobms  irruc6irrp,  M  4  f 2s  rh  vXa- 
yim  hk  rBi»  Kpo6am  ipopii,  M  ^  Kdrm 
Ztii  rAr  tHwr  0ap&¥  tJ  raxinrn  Sco^- 
pn.  Epicurus  ad  Herodotum.  Creeck. 
289  JEquepouderibuenonttquie]  Ex 
hoc  versn  emendavi  illum,  qui  est  lib. 
1.  eo,  quem  modo  commemoravi,  lo- 
co.  Liunb.  Series  et  sententia  est ; 
seque  femntnr  etiamsi  aeqna  pondera 
Don  sint.  Fab.  Atque  Ponderibue  e 
suis  forsan,  quos  alibi  jactat,  Mss. 
Codd.  edidit  Fayns  :  tales  Codd.  tam 
eieganti  virb  non  invideo.  Creech. 

241  Per  ee]  I.  e.  solo  motu  ad  li- 
neam,  sine  nlla  declinatione.  Creeeh. 

242  Per9Nosiia<Hraf«falr<»]  I.  e. 
administret  res.  Sed  videtur  hoc 
etiam  loco  legendum  genai,  non  gerai. 
nam  quos  paulio  ante  motus  genita- 
ieis  dixit,  per  eos  motns  nuoc  ait  oa- 
turam  res  gigncre:  quse  idem  valent: 
vemmtamen  nibil  muto.  Lamb.  Ita 
omnes  libri.  Lambinus,  genat^  male. 
Gtf,  Genat.  Oifiinius  et  Pareus  hnic 
vod,  qoam  deperit  Lambinus,  nimi- 
um  quantum  infensi,  legmit  gerai, 
quasi  genai  non  melins  respondeat : 
vs.  228.  *  QuflB  possint  genitales  red- 
dere  motus.'  Creech. 

248  Qmareetiamatqueetiam]  Refu- 
tata,  qnam  modo  exposnerat,  opini- 
one,  conclndit  vss.  8.  semina  declinare 
perpaollum,  et  qoo  nihil  potest  mi* 
Dus  esse,  ita  etiam  nt  non  obliqoe 
moven  dicantur:  sensus  enim  ipsi 
docent  gravia  deorsom  tendentia  noo 
obliquo  motn  ferri ;  at  iidem  seBsns 
noo  negant  gravia  minimnm  dcdi- 
Dare ;  declinatio  enim  minor  est 
quam  ut  perdpi  possit ;  ideoqoe  cum 
Don  refragentur  sensus,  et  postnlet 


Digiti 


zedbyGoOgle 


100« 


NOTJE  VARIORUM  IN 


reruiD  $%9ettctio,  i^as  siae  Ulo  mota 
naiM)ii«]B  prorftUA  foret,  admilteiuto 
eit  semiiiani  decliMtio.  CreedL 

PanUuM  c^tMT»]  Librl  valgali,  et 
Donnulli  BMnascript.  habent  indiiMre^ 
in  uno  lib*  maiioicr.  legitiir  plane 
cMnttre :  quan  seriptoram  probo : 
eamque  pato  eme  corruptam  ab  eo 
qoi  pataret  Terbam  cliaaiidi  noa  cme 
Latinomy  cum  ab  eo  nascatar  voz 
'  clinamen^'  qua  infra  ntitur»  vs.  202. 
'Id  facit  exigoom  dinamen  princt» 
pioram.'  Lamb,  Ita  veteres  qoidam. 
la  aliis :  iMcUnare,  Gif.  Alii  nuUmare  ; 
«ed  qui«  '  clinare'  rejiceret,  qui  *  cli- 
namen'  vt.  292.  admittit?  Creedu 

244  Nec  pius  fiMWiiiitatimim]  Id  mp* 
pellabat  Epicurus  ixdxurror,  ut  tee* 
tantor  Laertios,  et  M.  TolL  lib.  de 
Fato.  verba  M.  Tollii  tant  hmc: 
'  Tertios  motos,  com  dectinat  atomoa 
intervallo  minimo:  id  appetlat  iKd' 
Xiorcr.'  iMmb.  Nec  pUeipmM  wtkn* 
piMM.  Qaod  antea  dixerat,  *  Tantom 
quod  momen  motatom  dieere  poa* 
nit.'  iKixforw  Epicuro.  Fo^ 

Ne  Jingere  motuM]  Hoc  pertlnest 
illa  M.  Toliii  Ub.  I.  de  Finib.  '  Nam 
et  ip»a  declinatio  ad  Ubidinem  fiogl* 
tnr,  (ait  enim  declinare  atomot  line 
caosa:  qoo  nihil  turpioi  pbyslcOy)  el 
Ulam  motom  natoralem  omniom  pon- 
derom  e  regione  inferlorem  loenm 
petentinpy  tine  caota  eripoit  atemU. 
Nee  tamen  idy  cojiii  caosa  haec  finxe- 
rat»  assecotos  est.  Nam  sive  omnes 
atomi  declinabonty  nollsi  omqaam 
coluareieent ;  sive  allss  dedinabonty 
aliSB  sno  Boto  recte  ferentar:  pri« 
mom  erit  hoc  qoasi  provincias  atomis 
dare,  qam  recte»  qom  obUqoe  feran* 
tor:  deinde  eadem  Ula  atomomm^ 
in  qoaetiam  Democritns  h«rety  tor« 
bolenta  concnrsio  honc  mnadi  oma* 
tnm  effieere  nea  poterit.'  Lmub, 

945  Ne  JiMgere  wmtMi  obHqiitm  viisa* 
mar]  Neqae  enim  natursB  corporis 
congroeret;  at  cliaamen  iUod  soum 
haad  eqoidem  scio  an  vel  levicola  aU« 


qna  probabiUtate  defo^deta  paesJI 
Epicoms ;  Cicerooi  eecte  aea  vidaba 
tar.  *  8td/  ait, '  qitis  estqni  passto 
ceritere  prindpia  nihil  oamino  reeta 
regjooe  viai  decUnare  sese?'  Slc  selet 
Epicoros  scilicet ;  non  vides  iUa  nea 
decUnare,  ergo  ita  fit  at  dieo.  AfffBp 
mentatio  faliax  est»  etsi  alias  wan 
esse  possit.  Fe6.  Modeste,  et  metas 
vel  maxime  obUqaos  seqoias  postalaa- 
set:  si  sensoom  jodiciom  tiateatyab» 
eant  isti  molesti  sensos,  et  hoc  nno  sa 
falli  patiantor.  Non  iniqaior  eat  p» 
talttio :  <  Nam  et  ipsa  deoHnatio  (Gice» 
ro  de  Fin.  1.)  ad  Ubidinem  fingitari 
ait  enim  Epicnms  atomos  decUBare 
sine  cansa,  quo  nlfaU  tnrplus  eal  physt 
coy  et  iilnm  motnm  naturaiens  omaiam 
ponderum  e  regloae  iaferiorem  locam 
petentinm,  sine  causa.eripiMtatemis  i 
nec  tamen  id,  ciyns  cansa  luee  fiai» 
ertt,  assequutns  ett.  Nam  sive  om* 
nes  atomi  decUnabont,  nallm  BiM|aam 
cobteresceaty  sive  alim  decUDabaBty 
alitB  SBO  nutu  recte  ferentnr ;  priniBm 
erit  hoc  qoasi  provinclas  alemis  darey 
qosB  re(:te,  qote  obliqae  feraatBr ;  de» 
inde  esdem  Ula  atomorom,  Id  §iw 
etiam  Demoeritus  hserety  tBrbaleBta 
eoncursio  buBc  mondi  omatBm  efip 
cere  dob  poterit.'  CreeA. 

249  Sed  aiiUI Mmtae,4r«*]  Ordoertx 
sed  qois  est,  qoi  possit  cerDerey  eeffi» 
pora  priflM  DthU  omnino  se  de  recta 
regione  deeUaare  i  implitfata  oratio : 
qoalis  UU  esty  1. 7M.  <  QBefam  iitiBBi* 
qne  qnid  a  vero  jam,  distet,  habebas»' 
Verbnm  decUMare  hoc  loeo  jongitaf 
com  qoarto  caso,  et  est  it^^tmhi 
ot  apud  Virg.  JEn.  4. 186.  <  Nec  dald 
decUnat  lumina  somno.'  et  ap«d  IL 
Tnll.  de  Fato :  ^  Qnm  ergo  aeva  caasa 
in  natara  est,  qam  deciiBat  atosBam?' 

261  Dratgae  sl  sesipcr]  81  BMtte 
onicns  esset,  neque  aUa  decliBatie 
daretnr^  nnde  libertas  hoatini?  Fek 
ProdeeUnatiooeseiuBam  itemm  p^ 
nat  LocretioSyVss.4S*  Qoosdamam* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  CAKI   DE  RKRUM  KAT.  LIB.  II.     1007 


iT«laatarlo8  onnies  seatimity 
iii  86  ipso  4|ailH>et  pf  rd- 
pit,  et  fliniilesi  esse  in  aliis  animaiibiis 
MB  inepte  coii|{eit;  iKtt  eniiii  ridet 
■Mt»  ff»08  non  eerto  tempore  eer- 
toqtie  ordine  peragere,  sed  pro  Itbita 
▼ariare,  et  nnta  sao  TiTere.  Imo  cnm 
earcerea  snbito  patefiant,  tantnm  non 
videmns  ipsam  Tolnntatem  eqni  pr»> 
rampeatem  et  longe  pnecnrrentem 
anteqnam  nMKentnr  artns :  primo 
plaosn  erigitnr,  intemns  animi  motns 
prvcepf  f^nr^  dnm  spiritns,  qni  per 
nenros  in  singola  membra  dirigendi 
SQiity  tardiof  eonteniant  Animiqne 
motni  morosina  obseqnantor.  Deinde 
com  ezterna  ▼{  tinpellimar,  aliqaid 
iatna  hite€  qnod  tI  isti  obsistat  et  re- 
pagnet;  et  alind  plane  nos  ag ere  sen- 
tlnmsy  cnm  nostro  nntn»  quam  cmn 
aliomm  impnlsn  moreemar.  ITode 
vofo  tee  libertas  ?  Excate  semina 
ip«a,BlhiI  tale  in  iis  latet,  ez  motn 
^ieeta  et  ad  Hneam  ftti  et  necessi- 
tatis  eateM  neetitnr,  ex  ietn  (si  po- 
test  esse  ktns  shie  declinatione)  ea- 
demseqnltnrnecessitas*  ReSnqnitor 
ifitnr  sohi  declinatle  cni  se  debeat 
Hbertas.  Motnm  hnnc  dedinationis 
Plotarclins  De  An.  solert.  docet  ab 
Epicnro  induct,  Svwf  df  rV  t^  4 

k^au  *  Hcnc  Epicnms  ratioiiem  in« 
telt  ob  eam  rem  qnod  ▼eritns  est 
aty  sl  semper  atomns  gravTtate  ferre* 
tnrnatnrali  et  neeessaria,  nibil  Ube- 
romnobis  esset,  cam  itamoveretnr 
aafaMs^  nt  atonMvnm  motn  cogere- 
tar.'  Et  aHM :  Epicnms  ab  atomis 
pellt  prKsidlnm,  easqne  de  yia  deda- 
dt,  et  nno  tempore  saselptt  res  dnas 
ineno^biles :  nnam,  nt  sine  cansa  fiat 
aliqnidy  ez  qno  ^istet  nt  de  nlhilo 
qidppiam  fiat,  qnod  nec  ipsi,  nec  cui- 
qnam  physieo  placet:  alteram,  nt 
enm  dno  indlTldna  per  Inanitatem  fe- 
rantnr,  altemm  e  regione  moreatnry 
altenrai  dedinet:  Gicero  de  Fato. 
Cmch. 


9M  Qwd/9Hfmd.nmp.^  L  qood 
toUat  fatam.  sea  £sti  neccssttatem« 
Hae  da  re  sic  M.  TaU.  Itb.  do  Fato  t 
'  Sed  Epiemms  decUnatione  atomi  ▼!• 
lari  fiiti  necessttatem  pntet.  Itaqne 
terttns  qnidam  motns  orHnr  extm 
pondns  et  plagan^  cnm  daclinat  ato- 
mns  intenpallo  nrinimo:  id  appeUat 
4A4x«rror.  Qnam  declinationem  stno 
cansa  fieri  si  minas  verbis,  meogitnr 
eonfiteri.  non  enim  atomns  ab  atomo 
pnlsa  decBnat :  namqni  potestpeUi 
aUa  ab  atta,  si  graTitate  ferantnr  ad 
perpendicalam  corpora  iadivldua  ree« 
tis  Uneby  nt  Epicnro  placet?  Seqni- 
tnr  enim  nt  si  alia  ab  aHa  nnmqnam 
depellatnr,  ne  coatingat  qoidem  alia 
aUam.  £x  qno  efficitnr,  etlamsi  sit 
atoaniSyeaqnedecUnet,  decUnaresina 
cansa:  hanc  rationem  Epicnras  in* 
dnxit  ob  eam  rem,  qaodTeritns  est, 
BOy  si  semper  atomns  graritate  ferre>- 
tnr  natnraU  ae  Decessaria,  nihil  llbe- 
mm  Dobu  esset,  enm  ita  moTeretnr 
aniamsy  ut  atomoram  motn  cogere- 
tnr.'  LegilOy  si  vacas,  cetera  qnm  se« 
qanntnr.  Hnceodem  pertinet  locos 
ille  ex  Ub.  1.  de  N.  Deor.  qnem  pmA* 
lo  ante  testem  prodoidmns :  *  Velnt 
Epicmms  ctMS  vidaret,  si  atomi  fer» 
rentiur  in  locnm  Inferiofem  snopte 
poDdeffe,  nibU  lore  in  nostra  potea^ 
tatOy  qned  esset  earam  motns  eertns 
et  neeesaarinsy  Inrcnit  qnomodone- 
cessltatem  fati  efingeret/  ice.  Ea» 
dem  de  ro  sic  Plntar.  1.  ir^rwpa  tA^ 

'BvHM^  Mtfotfv  Mp  rmf  fuyimf^ 
^fUKfl^  sAw  irpSeYfM  ical  fovAor,  imfMMf 
impryMm  fdmy  M  Tohxdxurrw^  8fNif 
ttsTpa,  leol  f fiiH  Mil  r^  irepfurMlr,  «iil 
T^«^'4^^ain(X9rrai.  L  e.  <  Neqne 
eoim  ipsi  (Stolci)  daat  Eplcnro  re« 
ram  maximaram  cansa,  rem  tam  par» 
▼am  et  lerem,  atomnm  onam,  dedi* 
nare  minlmo  iotervaUo,  nt  astra,  et 
animalia,  et  fbrtnna  redpiantnr,  et 
nt  ne  Ubera  volantas  ac  potestas  n^ 
bls  pereat.'  Lea^. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1008 


NOTiE   VARIORUM   !N 


955  Ex  wftmio  m  eaiuam]  Atqne  ita 
sit  fatam.  oam  fatam  nibil  aliad  est, 
quam  tlpfibsf  sea  irv/AirXoid^cJruivrrrcy» 
fUmi :  i.  e.  'seriet,  seo  conoexio  caota- 
ram  ordinata,  nea  cansarnm  inter  te 
Dexarom  aBternitas.'  Jam  qai  introda- 
cant  caataram  seriem  ordioatam  ac 
sempiternam,  ii  mentem  hominis  libe- 
raTolontate  Apoliatam,£[iti  necessitate 
devinciont,  ot  scribit  M.  Toll.  de  Fa- 
to.  Loai6. 

S67  FtHs  awoUa  voUmtOB]  I.  e.  fatis 
non  aUigata.Sicaotem  legendom  hoc 
locoy  non,  otin  ▼nlgatis,  avolmvolup' 
tas:  ot  conf ra  proximi  vertos  scripto- 
ra  recta  est,  Per  quam  progndimury 
qao  dueit  qmemque  volaptaM.  tale  enim 
est  ilJod  Virgiliaoom  in  Alex.  £cl. 
8.  65.  'trahit  soa  qoemqoe  volop* 
tas.'  Lamb. 

.  258  Per  quam  progredimur]  Ita  ex 
▼eteribos  librit  descripsi,  rectissime. 
Verfoom:  tiifiMiii,  id  postolat  volmp' 
ta»f  legendom.  MaroUos :  votuntaM^ 
male.    Ita  et  6.  S88.  et  1. 141.  Gif. 

259  Declhuunuo]  loclinamns,  varia- 
■los,  dirigimos,  et  absorde  Fayos  Vu 
tmmu.  Creech. 

Tempore  eerto']  Hor«  momento^ 
puncto  temporis,  Ir  hcofm,  Fab, 

261  ATaiii  dmhio  proe,  kb  r.  $,  qwd' 
^neool.]  Volootas  estpriocipiom  mo- 
tos  in  nobis.  sic  Aristot,  Phys.  Lamb. 

262  Et  kme  metuo  per  membra  ge- 
nmiur]  Sic  conjectora  dnctos  scripsi ; 
cnm  in  veteribos  libris  qoibosdam  in- 
venissem:  regmUur,  Qoa  in  re  va- 
riatom  etiam  apod  Sallust.  et  sopra 
1.48S.  Volgati:  rii^^.  Becteqoo- 
qoe  qoidam  veteres :  vagaMimr.  Oif. 
Et  kiMc  moims  per  mmbra  vageaUmr] 
Omnes  libri  typis  excosi,  qoos  qoi- 
dem  viderim,  habent,  ptr  membra  ri- 
gamimr.  qoam  scriptoram  si  probabi- 
mos,  erit  translatio ;  et  hooc  locom 
sic  explicabo :  hinc,  i.  e.  a  TolonUte, 
motos  rigantor,  L  e.  complentor,  a- 
lontor,amplificantar,et  propagantar. 
5. 594.  *  Qood  maria,  ac  terras  om- 


nes,  caelnmqoe  rigando  Covplett' 
In  doobos  lib.  manutcript.  tcriploB 
est,  Per  membra vaganiur :  cojns  terip- 
tora  sententia  plana  ett :  eaflM|ae,  ae 
qoid  distimolem,  ceterit  aatepoot. 
qoidam  legeodom  ceoaeot,  Per  tim- 
bra  regmnimr:  atqoe  iU  legitar  io  cod. 
Memmiano,  et  Tettiano.  £x  qit 
tcriptora,  ti  eonjectorae  locot  ett,  h- 
benter  facerem  genmiimr^  i.  e.  gignaa* 
tor.  Qaati  diceret  Locretiot,  ia  ae- 
bit  a  volunUte  motnt  profidtci,  tt> 
qne  oriri.  qood  qoidem  idem  valet, 
atqoe  id  qood  et  paoUo  ante  dictui 
a  nobis  est,  et  Aristoteles  item  tradi- 
dit,  volontatem  eMe  principiooi  et 
originem  motos  in  nobis.  Fait  aatea 
laptnt  prodivit,  ot  ex  gvmuiter,-  fieiet 
geruntmr:  deinde  ex  geruniurf  modo 
reguntUTy  modo  rigamim'.  Sic  aotea 
loqaitur  alibi,  ot  tupra  eod.  Ub.  80. 
*  Cettandoqoe  novos  rerom  progig- 
nere  motas.'  Qoi  aotem  ^  geri  no- 
tns '  pro  ereari  Lathse  dici  potK  pe- 
tant,  in  lingoa  Latina  tont  hospitei, 
ne  qoid  graviot  dicam.  Gerere  dtd» 
tnr  proprie  et  nutrix,  «ot  mater  ahB- 
nuro,  aut  fiUom,  et  bajBlot  onoi,  et 
qoi  vettitot  ett,  Tettem,  et  coloratM 
colorem,  et  timiUa :  trantlate,  iape- 
rator  bellnm,et  magittratiit  pertoota 
pobUcam,  et  negotiomm  gettor,  fta 
procorator,  negotia,  et  tiimlia.  G«- 
rere  motet  vero  pro  creare  aot  gignm 
motot,  tcio  Latine  dici  noUo  mode 
potte,  qoicqoid  blaterent  Thfaieoet. 


Riganiur]  Gattendus 
alU  li^giiiihir.  De  anima  noBfi 
ManUiot,  *  Com  tpiritot  uros  Per 
conctas  habitet  partes,  atqne  irriget 
orbem  Omoia  pervoUuos,  corposqee 
animale  figoret.'    CreedL 

26$  Noune  videt  etiam  pai^.  teuif* 
p.]  Virg.  Oeorg.  1.  512.  «  Ut  cm 
caroeribos  sese  efiTodere  qoadriftty' 
&e.  Lamb.  TeMtpore  jNoida]  Sie  v«- 
teres  libri.    Gi/. 

965  Vis  empida  Eqmrmm]  Ut  apa^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  CARI   DB  RBRCJM   NAT.  LlB.  II.     1009 


Ti^iM  /En.  4.  m.  *  Odora  ea^ 
BMijrls/   Crteek. 

%km  liemlrifo]  Idero  8.  64t.  <  Sae- 
pc  iU  desobito  permista  ctede  ea- 
leiiteii.'  Emiiifs :  p.  296.  *  Cum  de« 
tttbito  me  orat  muHer,  lacrymant- 
qoe  ad  genoa  accldit.'  Plaotos 
Bacch.  1.  1.  46.  '  Qnid  si  apnd  te 
▼enlat  desnbito  prandinm,  ant  pota- 
tlo/&e.    Lamb. 

Qimm  mem  emet  iped]  Profert 
bnac  locmn  .Nonins,  sed  cormpte. 
Seriptnm  eit  enira  in  exemplis  Nonii, 
fMRMfM  hahet  ipmy  b  pro  «,  cora  as- 
piratione  snperTacanea :  qn»  dno 
MBpe  peccantnr  in  codicib.  mann- 
•eript.  nt  snpra  diximns.  Lamb, 
Qmmi  inaM  Met  tpta]  Qnidam  vete- 
ret,  et  id  Nonio:  k&bet.  vlde  Indi- 
oea.    Qif. 

266  OBmUenimt^iMmfi^c.]  Vss.  6. 
■otat  ▼olnntariofl  aBimalinm  obiter, 
nec  inepte  esplicat:  volt  Ipte  ani- 
iDot,  deinde  colUgit  spiritos,  qni  sibi 
obtequantnr,  per  nervos  in  membra 
firigit,  lan|n>i<lM  fovet,  novos  et  vi- 
gentes  snbmioistraty  ita  movetnr  ani- 
■lal,  et  cootinuatnr  illins  motns. 
CrecdL 

'  967  CMtfntri  dibet]  In  qnibnsd. 
lib.  manntcr.  scriptnm  est  conciri 
qood  non  temere  adaMmeo,  sed  nt 
tdant  stndiosi  lectores,  saepe  a  libra- 
tiis  illis  positom  reperiri  e  pro  911: 
«t  <  aca'  pro  aqna,  <  delica '  pro  deli- 
qoa,  et  siinilia.  nisi  qnis  dicat,  ameiri 
esse  rectura  et  integmm.  de  qno  Jn- 
dicent  emditi.  Omnlno  cotiqmn  ma- 
gis  probo.    Lamb. 

'  Cemqmri  Met]  In  qnibnsdaro  vete- 
fibos  ooetrb,  et  Lambini:  coiidri; 
•t  fortasse  ita  legendnm  sit :  cemari 
iebety  ccmdta  per  artiu  Omm$f  wt,  tfc. 
Gtf. 

-  968  CoancM  uqmitwr]  Sie  habent 
oames  llbri  vnlgati :  qnidam  scripti, 
eemmxa.  Lamb,  Cemwixa  Meqaatwr» 
Sic  ex  veteribns  qnibosdam  malnl. 
In  aliis :  tonncxa.  Variatnm  est  et 
sapra  vs.  159.    Gjf.    Cnm  aliis  con- 


nuM  libentins  legerem.    Creeck. 

960  Utvid€a$imtmmmttm^iFc,]Sie 
habent  codd.  Aldini  recentiores,  et 
Paris.  et  Logd.  ntriqne,  et  mann- 
script.  Bertin.  Memm.  Tettian.  *  ini- 
tnm'  antem  intcrpretor  ingressom, 
sen  introltom :  ot  libr.  1. 19,  <  Sig- 
ni6cant  Initnm  percnlsse  corda  tna 
vi.'  alii  habent  ndtiam,  nt  mannscript. 
Vaticanns,  et  eacnsi  Vicetini  ac  Flo- 
rentini:  qnam  posteriorem  scriptn* 
ram  si  recipimos,  in  voce  *  initinm,'  t 
et  N  coennt  in  nnam  syllabam.  sic 
idem  8. 279.  *  et  mobilis  illa  Vis,  ini- 
tinm  motns  ab  se  qnss  dividit  oUis.' 

271  Dari  p^frrei]  Dari  porro,  i.  e. 
ampUficari,  ac  dilatari,  sen  permana- 
re,  distribiii,  didi.  sic  fere  snpra  dixit, 
*  dare  se  forat ,'  ad  extr.  lib.  1.  Lamb. 

279  Nec  gimik  eety  ifc.]  Qnia  hoc 
fit  ab  iovitis :  Ulnd  spoote,  et  volnn* 
tate  nostra.  Vide  Aristot.  Ubr.  8. 
^Mc.  Vucofi.  obi  dispntat  «cpllmvoiov 
Kol&jBovdov.  Lamb.  I.  e.  longe  aUter 
fit,  cnm  invitl  trndimnr;  est  enim 
aliqnid  in  nobis  qood  repngnet.  Fab. 
ExpUcatum  modo  volnntarinm  mo- 
tum  vss.  19.  Ulnstrat,  comparatione 
facta  inter  enm  et  motnm  violentnm  ; 
nam  moto  violento  acti  vim  exter- 
nam  sentimns,  cnm  nntn  nostro  pro* 
cedamns,  nihU  tale :  deinde  vi  exter* 
nas  repngnat  voluntas  nostra,  aUqoan- 
do  etiam  vinoit ;  nnde  patet  ette  ali- 
quod  princlpinm  interanm  niotnt,  li- 
bemra  plane,  nec  nlla  Decessitate 
vinctnro.    Creeck. 

Procedimm]  Qnidam  veteres :  pro- 
oidtanct.    Oif. 

278  Viribm  aUerim]  Signlficat  id 
qnod  Aristoteles  eo,qaem  modo  dixi, 
loco  filaiop,  i.  e.  violentnm  nominat: 
qood  sic  definit  iUe :  B/oior,  db  bpxjh 
(f^mdeTfpitfi^oviifiaXXoijJrovrovwpdfrror' 
Tof.  I.  9.  ^  Violeotom  est,  cujns  prin- 
cipinm  est  extrintfecns,  nihil  adjn- 
vante  eo  qnod  agit.'  Snmsit  antem 
partem  Amouo/ov,  i.  e.  '  ejus  qnod  fit 
invite.'     Nam  bKoitnor  dividitor  is 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1100 


NOTJl  TARIORVM   IN 


T^  8^  &)voMOi,  hiXtnw  hrmt^i^  i»mvpH 
X«(f ,  Kol  ^s  i4  /ai^HOfy  i.  •• '  io  id  qnod 
it  per  iijfoorantianiy  q«od  postea  mo« 
lestum  sit,  ciijiMqDe  pceniteat,  et  fai 
▼iolentmn.'  lamh. 
.  976  Domtum  eam"]  Eam,  nempe 
materiaoi.  nonaalli  libri  babent».  llo- 
mte  ekmm  rtfr.  nnde  legendum  exi»« 
fimaviy  DMitciffii  m».  Nam  Tnlgati 
babeot,  D^mtc  eamy  8fe,    i«amb. 

S77  Vi»  «ritiM]  NomraUt  UbH  ba- 
bentextcra.  Lamb.  Ft«€x^a]  Ita 
ooniino  Wgendmn  pato.  ex  Teteriboa 
libria,  at  mox :  *  Extema  qnaai  ▼!.' 
Mamllnt:  exHma^  et  ita  mlgati, 
male.  Gt^.  Extera  melius  quam  ex* 
iima  IiambinL    Creeeh» 

978  CogU}  Bidteroty  imcrrieJfeu 
Umb. 

S80  Qmddam]  Nempe  volontatem 
fatl  necessitate  selatanu    £am6.  et 

.  283  Et  prejeeia  refr,']  Et  ptofosa 
tepriautur,  et  retro  qniesctt.  Lamfc. 
Concossa,  profnaa,  «ts  rh  wpSathw  ^- 
0«(ra.  Fa6.  Pr^eeia']  Qmasi  procnl 
rejecta,  Fayoa  :  ama  ioterpretem. 
Creeck. 

2B4  Qiiart  in  SSraiiiiaiis,  ijrc]  £  U- 
bertate  ^ontatis  motom  decUnati- 
onis  vss,  10.  demnm  adstmil;  £z 
letn  nonquam  nascetnr  isu  libertas, 
iclos  qoippe  est  ria  extema,  qw  U- 
bertatl  maxime  adversatttr,  pondosy 
Ucet  sit  principinm  motos  intemnaiy 
dom  tamen  deorsnm  eodem  semper 
teaoretendat^nonminos  ad?ersator 
libertatiy  qoam  ipse  ictns,  sola  igitnr 
restat  decBnatiOy  qom  nee  eerto>tem- 
pore,  nec  certo  loco  facta  neeetsit»» 
tem  istamy  qoam  et  ietns  et  pondos 
indnconty  evital,  et  rnmpit  fati  lce» 
dera.  Crsedk.  Semimibmi]  Primia  eor* 
fOfibns.    Fab^ 

965  fsaaotfsm  prmt.  pL  ei  ftmd. 
Mas.]  Nempe  decUnntionem»  Per« 
spiene  tgitor  hoe  loco  Locfetioa  ex 
Epicnri  sententia  tettiom  genns  mo* 
tos,  qoi  6t  per  decUnalienem^  ponit. 
Umh.    Preder  |i%as]  Per  qoas  fit 


motuft  ■onom.  lomfr.  Fmdsra]  Ex 
qoibos  oritur  motoe  deorsoody  qai 
proprios  est  omniom  corporam.  Lwmb» 
PlagsB  motom  sorsom  eficianty  po»- 
dns  aotem  deorswn ;  tertiom  anlai 
iaciet  ftykXiiira.    Fab, 

880  Umle  ktee  eet  nebie]  A  qna  ^ 
clioatione  nata  est  in  nobis  libertna 
agendi,  fati  necessitate  soliita.  Blnr» 
cos  TnlUus  lib.  primo  de  N.  D.  *  Epi» 
cnms  cnm  vidaret,  si  atomi  ferreainr 
in  locom  inforiorem  sngpte  poadeac^ 
pibU  fore  in  nostra  poteatsitn,  qnod 
esset  earom  motos  certna  et  aeceson- 
rins,  ioTonit  qoo  modo  Becesailaieai 
e^geret.'  Legendom  eat  antea^  nt 
exeodendom  coravimns,  mebie  wmabm 
psMoi»  nt  scriptom  est  in  eodice  Hsa» 
noscript  yaticano  et  MemmiaBnt 
non,  nt  habent  pleriqoe  libei  exensi^ 
eUieumaiapeteekia,    Lamhw 

Poteitas]  Faeoltaa  qna  rssta 
mas  et  adversamiir  motni  coacta» 
Fab. 

987  De  nikiia  ^aomamj  4«.]  At  de 
nihiio  esset  bme  nobis  innnta  qnidlt 
bet  agendi  potestas^  si  non  esset  nto» 
momm  docUnatio.  Lamb.  NihO  de 
nUiilo  fit ;  at  volontas  Ubere  es  pii* 
mo  ant  secondo  BMto  essn  non  po- 
test;  ergo  admittendus  alina  motasi 
per  (fyaXurw  sdficet.  Fab.  De  wUA^ 
loqaemam^ ^T'.}  I.  e.  res  wmi  iimt  ex 
nihllOy  qoia  pondns  et  ictna  alomo- 
rnm  id  impediont,  at  pondns  et  lctaa 
atoaMiram  non  fticionty  nt  noMa  in- 
natasitUbertasagendi.  HsscFayna: 
qoibos  nihHabsardiasTelipanFajnfc 
Creech. 

968  Psiwhiimim]  PwqBodearpo- 
ra  deorsum  moventnr  per  ae>  et  san 
spanle  r  et  ooai  iM|naU  celeritataaM» 
Teantor,  nnmqnam  altemm  a^  aMefa 
tangi  potest.  Lamb,  Natnra  poa* 
derii  omnia  corpom  es  si^no  depri* 
mit;  qnare  piagta  fieri  omnia  aa* 
qnennl ;  sed  ne  mens  noatm  ntrfaii 
tatem  agendi  intestinam  hal»eai,  d^ 
bet  admittl  motns  per  KyiAaeraf.  F^b. 
989  Sidnarei^]  Sicomaeaqni» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  GA,ftf  DU  BBRUlf  NAT.  LIB.  II.     1101 


4— hilKnf  iibri  i  sed  legtiMlii»  piif 
i»y  MM  i|wi,  vel  nckinuitilMM  liWts 
«■HulNity  imlioae  baAc  scriptnrMi 
«flagitMite.  Lmnb.  Ref  t^  Bic  0111» 
M8  libri.  Laahiww  taaen:  flMMt. 
▼id.  lodioen.  CftA  Palmaiia  La»- 
Uiil  oonradio.  Mia.  eiiim  oMm  k»- 
qnod  boe  loeo  slafe  poaseC 
sed  nibil.  praeoessit  ad 
referri  qoeat.  Ftb.  Co^ces 
Isds  onoibiisC^ 
4ieibiis  prsifereBda  f«t  LaaibiBi  00» 
jeetarayseoteBtia  Ipsa  postolat,  mms. 
liBoe  locoai,  de  qeo  nihil  ioterpre- 
tea»  diffieileai  emislimoy  et  tta  expli»> 
caodom :  de  oibilo  oibil  fit,  ergo  ll^ 
Wtae  Tolootads  ex  aliqno  orltnr; 
^•odoam  Tcro  istnd  sit  jam  iDqoireo- 
dam  est;  rootos  serainnm  est  dn* 
plex,  alter  Dfttamlis  deorsam,  qnl  a 
pondere  procedit,alterfieleotiissiir» 
snm^  qni  ab  ictn  :  jam  ab  iotn  omoia 
aoo  fieri  maoifostnm  est,  quonlam 
aUqnls  motns  a  pondere  procedit;  iste 
antem  motns  a  poodere  procedit, 
dnnralt  oatnralls,  eteodem  semper 
tenore  labatnr,  libertati  000  magis 
favet»  qnam  ipse  lctns ;  ne  igitnr  aoU 
■wsy  qai  ez  semiolbiis  coostaty  oeces- 
sllate  allqoa  iotofBa,  L  e.  BMitn  qol  a 
pondere  proeedit  delerminetnr,  sola 
potest  aeminnm  deoKoatio  e&ere, 
qns  io  iocerto  loco,  locerto  etiam 
tempore  facta  illins  libertatls  cau»a 
essepotest.  Cruch, 

NecemimlnUiimim']  Necessitatem 
lotestioam,  cnjos  cavsa  effieieos  esset 
iDOtiis  atomoram  oatnralis  oertns  et 
Deeessarins,  qni  fit  deorsnm.  tdmh, 
Hume  estnooMO,  oam  oecessas,  oe* 
oeasls,  oecessltas,  et  oecessnm  lec- 
tnm  eat:  Dooatos  ad  fic.  6.  Act.  6. 
Bmuich.Ter.  Cruek. 

M8  Eaigwm  tBmmeti]  I.  e.  mioo- 
ta  dodinaUo  atomoram :  ^  clioamea ' 
anlem  a  verbo  <  clioo,  as.'  ex  qoo 
*  aeelinis.'  Horat.  8at.  9.  8. 6.  <  Ae* 
cliiiis  falsis  animns/  &c.  8ic  enim  le- 
feodnm  esse  indicavimiia,  cam  vulgo 
l^eretor  Aeeime^  ^ps.  Lamb. 


IM  hecm^mt^.fmtmt^,-]  L  e. 
oeqoe  cootcoctiera  inter  se,  et  densl^ 
ora  nmqaam  prloctpla  fneraot,  oe*- 
qoe  rariora,  «t  didoctiora,  qoam  bo- 
die  sont.  LmiA,  I.  e.  nec  deosiory 
Bec  rarior,  kfmariftu  Qood  Temm ; 
;wd  etsl  vemm  id  de  snmma  sammao 
nuo  ait ;  de  lopodis  Tariis  attter  se 
res  habere  potest  Fvb.  ilemmamn» 
tari-ooo  pone  oUm  doeoit  Locrettos» 
jam  vss.  14.  assent,  notversam  mate- 
riam  oec  miooribos  ooqoam,  oec  noi> 
qnam  miyoribtts  iotervallis  distioc- 
tam,  qaippe  onllnm  semen  perit,  ita 
ot  hlatns  reUnqnatar ;  onlkm  oovnm 
•emeo  iQtrodocitor,  oode  spiMins  fi* 
eret  nniversnm.  Deinde  motos  s^- 
joionm  esse  imrantabilesyeoedem  oUm 
foisee,  qni  oooc  snot,  et  eosdem  io 
feteronm  fbtnros.  Ideoqoe  qoaletres 
olim  prednctss  eraot,  tales  iterom 
prodoci  posse.  Qoippe  obi  eadem 
seauiia»  idem  serapcr  poodos,  et  oU 
noUa  tIs  exteroa  lolrodaci  pesstl^ 
ibi  idem  raetos,  qni  ex  ttlo  Poodere 
profloit,  slt  oeeesse  est.  CremlL 

mEipoeikec  $.]  Ita  veterca  Nbri^, 
Yectissirae.  Gif.  Et  fmthme  emper] 
AL  Ei  poet  km^aemper^  ife,  Lanb. 

SOe  Et  qum  cmuMermt}  Qoldamve- 
teres  emtmterint.  Forte :  9««.  Gif. 
Etqmm  cenmierunt]  Sie  lcgeodom,  et 
Ita  babent^iuo  libri  maooscripti :  atti 
ctasiima<.  Ridknle  antem  Thraso 
potat  legeodom,  Ei  qm  ooasMsrMa#, 
i^  ot  sit  hsM  seoleotia :  et  qna  coo- 
ditiooe  prlma  oorpora  coosaernot 
gigoi,  aodem  cooditioae  gigoeolor: 
^asi  ▼ero  primordia  rerom  gigoao- 
tor,  et  000  res  omoeis  glgoaot,  vel 
certe  ex  us   res  oauies  gifoaatar. 


Emdm  CondiHeme]  Eadem  lege,  eo- 
4em  pacto.  Iiom^. 

801  Inque  vaMmnt]  £t  iovaleboot, 
aen  InTalescent.  rpSiins^  ut  Virgil. 
JEo.  9.  888.  '  loqne  salotatam  :'  et 
Lncret.  '  cooqne  globata/ '  ipqno{ie- 
4ita,' '  disqne  snpatis,'  ^  «eqne  grego 
ri,'  et  simil.  aeKoeota,  iMmh. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


IIOS 


NOTiE  VARIORUM   IN 


tM  Qwgnfinw  fuoi^M.  ete]  Ver- 
biiMi  cai,  qaod  aberat «  pleritqae  vot- 
getiiy  repofiii  aaetfliitate  nwecript. 
codieem  et  elioiiini  wlgataran  fr^ 
tas.  Lmnb, 

SOt  N<c  renmi  immiigiw,  tfcJ]  L  e. 
nec  rh  m,  I.  e.  oniversvmy  seo  omne, 
ut  tspe  ipee  appellat,  vin  alla  com- 
matare  potest.  longe  igitar  alind  est 
omne,  qaam  mandas.  Nam  mnndas 
interibit  etiam  ez  sententia  Epicnri. 
immo  vero  idem  tentit,  infinitos  qao- 
tidie  mnndos  et  oriri  et  interire.  6. 
9S.  '  Qaod  snperest,  ne  te  In  promit- 
•if  plnra  moremor,  Principio  maria, 
ac  terras,  csBlamqoe  taere:  Homm 
nataram  triplicem,  tria  corpora, 
Memmi,  Treisspecies  tam  disdmiles, 
tria  talia  teita,  Una  dies  dabit  exltio, 
mnltosqne  per  annos  Sostentata  raet 
moles,  et  machina  renndi.'  idem  eo- 
dem  lib.  infra :  244.  '  qaa  propter 
mazima  mandi  Cnro  videam  merobra 
ac  parteis  consumta  regigni,  Seire 
licet  cseli  qnoqneidem,  terraeqnefa* 
isse  Principiale  aUquod  tempns,  clar 
demqne  futnram.'  Lamb. 

t06  Exomni]  £z  snmma,  ez  nni- 
verso,  ix  rov  warr^,  ut  panllo  ante 
dizimus. 

Nepie  rwrtuBy  im  omM  Unde]  Ordo 
est:  neqne  mrsnm  qaicquam  est, 
nnde,  i.  e.  ez  qno,  nova  vis  coorta  in 
Orone  irrumpere  queat.  Lamb,  hn 
WHme]  Eltr^iray.  Loin^. 

t06  llhd  vn  kiM  rebuM]  Objectto: 
Qoi  fieri  potest,  ut,  com  principia 
perpetno  motu  jactenfur,  somma  ta- 
men  qniescere  videatur  i  Fateor,  in- 
quit,  videtur ;  sed  non  qaiescit  ta- 
men ;  cnm  eaim  prima  corpora  per- 
viderl  neqaeant,  qna  tandem  ratione 
illorum  motns  videas  ?  Si  pilam  vi- 
dere  non  potes,  qoo  pacto  de  illius 
motujudicabis?  Fab, 

JUud  tii  kis  rebiu]  ^Mvwo^pi,  non 
est,  inquit,  mirom,  ipsum  univer- 
sum  atque  ipsam  suromam  rerum  vi- 
deri  stare  et  quiescere,  cum  princl- 
pia  rerum  perpetuo  mota  agitentor. 


hamh^  Contra  Lneretitm  fofBaB  dl- 
quis  oljidat,  ipsos  sensos  hanc  de 
pevpetao  seminom  notn  opiniuiwBi 
efrt«>e»nnm  si  oBlveraamnteriangp- 

tam  alta  qniete  torpeseere  videatar? 
Respondet  poeta  vss.  95.  fnepte  14 
objici,  necesse  enim  est  nt  motns  ae- 
roinam  sit  imperceptibilis,  cnm  Ipaa 
semina  aciem  octflomm  fhgtaot.  Deft»- 
de  snbjnngit,  remm  etiam  scnsibat» 
om  motns  oculos  nostros  e  longinqno 
spectantes  non  raro  latere,  qaod  es- 
eroplis  ovium  per  agroi  reptantim, 
et  militnm  per  campos  discnrrentim 
illnstrat.  Creeeh. 

tll  PraUrqmim  $i  pdd]  Ut  cirim, 
aer,  aqna,  &c.  ixnii6.  Ut  sont  mer, 
aqna,  ccelnm,  astra,  5sc.  Fofr. 

tl2  Oaoiss  fntm]  Responsio  eat  n4 
hfOvro^opby  snperiorem.  Fa^. 

Longe  nosfru  ob  oentibuM  atfmj  VU 
detur  legendum,  Nooim  ob  otmaikmt 
ipoa.  vernmtamen  aihil  mntare  anaiaa. 
Xaiii6.  •    • 

/Vm]  Lamh.  ipmi.  Gif.  ^  alH 
ezhibent,  sed  Uimbinaa  nihil  bm- 
tare  aasus  est.  Creeek.  Infirmjmcei 
Umge  a  oendbu».  I.  e.  sensns  iMatfi 
illa  attingere  neqnennt.  Jiambln.  ipm 
pro  i^fira.  nonmale :  frastra  tamen  de 
hac  lectione  dobitabat;  nam  lib.  qiio- 
que  tertio  occurret.  FtA. 

tlt  Quafropter  ubi  iUa]  Com  in  da- 
obus  libris  calaroo  ezaratls  scriptu 
reperissem :  ubi  iUum:  ego  ez  Toce 
iUum  feci  iUa^  ut  intelUgamus  caor- 
pora  prima.  Quod  si  quls  malet  legfi 
iUamf  ut  subintelligamns  primonai 
nataram,non  magnopere  repogBabo : 
sed  tum  versn  proximo  legendoni 
wit  surperedibet.  Lamb.  Quufropier 
ubiiUaySfe.  Quandoqaidem  ea  vidcre 
non  pores,  qni  tandemeoram  motni 
cognoscas?  Fab.  Ubi  ijpsa.  Lambs- 
nust/2a.  Veteres  quidam  tjmaB.  qn- 
dam  :  iUmn.  MaruUas :  ipium.  Gif. 
-  tl4  Surpere]  Pm  surripere.  Sic 
Horat  Od.  4.  It.  18.  *  qnid  babes  il- 
lius,  illius,  QuK  spirabat 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARI   DB  RBRUM  NAT.  LIB.  II.     1108 


Qi»  me  Mrpnerat  nibl^  Lakb.  Atr- 
pcrel  Ssrripere,  ftubdocere,  eripere, 
far«ri.  Virg.  JEn.  6.  846.  <  oculot 
fmre  UtxnrL'  Fab.  Sic  fere  contra- 
hi  ac  imitilari  vocabola  solent  apod 
poetas  priscos,  qooties  metri  oeces- 
sitas  postulat.  £go  vero  a  me  yix 
impetroy  nt  credam^  tale  qoid  ipsis 
onqoam  in  mentem  yenisse.  Porro, 
ot  verbom  '  sorripere '  boc  loco  tri- 
sjUabum  fiat,  cor  integra  syllaba  n, 
fau  e.  antepenoltima  potios,  ^oam  nnu' 
ca  littera  e  in  penoltima  exteritor  i 
Qoid  ni  enim  scripserint  plene :  *  sor- 
^ipere/  prononciantes  tamen,  tan- 
qoamscriptumesset:  sorpere?  Sic 
2.  680.  legendom  sive  prononcian- 
dom  erit :  amiingtre  pariOy  ot  iectio 
Mss.  Vossii  contmgere  paratOf  pro 
coiUiwgere  pario,  subsistat,  qoam  sen- 
sos  postolat.  £t  lib.  4.  vs.  965.  de^ 
franr  belbtmf  joxta  Gifanii  scriptoram, 
tivaithabeidegerere,  Nec  obstat  lo- 
cos  Horatii,  a  Lambino  addQCtos,nbi, 
enrripueraif  similiter  retineri  poterit, 
et  tamen  rerpaav>Jid0cos  efferri.  Non 
enim  positio  litteranim  pu  praeceden- 
tem  syllabam  magts  in  boc  verbo  pro- 
docit  qoam  qu  qooties  in  reliqnis  oc- 
cnrrit.  Preig. 

115  Pr^9eriiM€um  qtue'}  Argomen- 
tom  doctom  a  rebus;  qo»  videndi 
seoso  percipiuntor.  cojos  argomenti 
b«c  vis  est.  Si  earnm  rerom,  qnas 
fcemere  possnmus,  motns,  aspectum 
Bostrom  fogiunt  propter  longnm  lo- 
corom  intervallum :  qoanto  verisimi- 
Uos  et  magis  oom  ratione  consenta- 
neom  est,  principiorom,  qoae  sub  sen- 
som  oculorom  non  cadonty  motus  non 
cemi?  Lamb* 

S17  /»  coUi]  lo  colle.  sic  alibi  par- 
ti,  tocif  coniagif  tfc.  pro  parte,  voce, 
coatage,  &c.  ponere  solet.  Xajii&.  In 
colU.  Sic  parlif  et  fortasse  voci,  inf. 
4.  703.  Gif.  Pro  coUe,  prater  ne- 
cessitatem.  Vide,  qne  ad  lib.  5.  nisi, 
qood  hoc  loco  Eophoni»  consoltom 
▼idetor.    Sic  iternm  vs.  322.  Preig. 

Tondeniee  pab.  I.]    Tondentes,  i.  e« 


depascentes.  sic  Virg.  Otofg.  1. 15. 
'  Tercentnm  nivei  tondent  dnmeta 
juvenci.'  et  ^n.  3. 537.  *  Qoattoor 
hic,  primom  omen,  equos  in  gramine 
vidi  Tondenteis  campnm  late,  can* 
dore  nivali.'  Eadem  ratione  dietnm 
est  ab  eod.  6.  507.  > '  Rostroqoe  im- 
manis  vnltur  obunco  Immortale  jecur 
tondens.'  sic  enim  iegendum,  non, 
nt  vulgo,  tmidene.  Lamb. 

318  Reptanil  Translatio.  Horat. 
etiam  ad  homines  transtulit  Epist. 
adTibull.1.4.4.  <  An  tadtum  silvaa 
inter  reptare  salubreis,'  Sce.  Lamb, 
.  319  Gevmaniea]  I.  e.  rore  perfo- 
sse,  et  ita  gemroarum  speciem  pras  se 
ferentes,  idem  5. 462.  '  Anrea  cnm 
primnm  genimanteis  rore  perherbas/ 
&c.  Lamb. 

320  Satiati  agni]  Venoste  a  Var- 
rone  dictum  est,  *  agni  satulli.'  Fab. 
Eleganter  eaiiate  Marginalia  Vossii 
habent,  modo  non  sit  nomen,  sed 
adverbium,  nt  moz :  '  blandeqbe.' 
Preig. 

Chroniecant'}  Adnlterinnm  verbimi, 
cul  sincerum  substituendom  est  eo» 
niMcanty  hoc  est,  capite  vicissim  arie« 
tando  lodunt.  Comoeare  et  conij/iearo 
|dem  qood  caput  adversum  per  vices 
inurgere  mutuis  ictibus :  quod  arieti 
peculiare  est,  qui  frontem  adversaril 
fronte  percutit,  et  ab  eodem  reper- 
ontitur.  Cum  Quintilianns  '  capite 
conificans'  dixit,  hoc  significare  vo- 
Init.  Quidam  ctonueant  defeadont, 
a  saltibus  unde  cmsmata ;  quasi  sig- 
nificare .  vellet  Lncretius  agnos  in 
pratis  laptos  et  pingoes  saltitare. 
Sont  et  qoi  *  croniscant'  pro  eomibus 
decertant  interpretantur  gratia  metri 
paulum  in?ersa  dictione :  nt  '  ero- 
niscant'  positum  sit  pro  comiscant, 
h.  e.  alterao  comn  petnnt:  et  licet 
agni  teneri  corauanonhabeant:  imi- 
tantor  tamen  arietes  comigeros :  qoi 
criomachiam  ezercent  Qoid  si  ce* 
ruecatU  legis  P  propter  iilod  JovenaUs : 
'  Sed  procul  extentnm  petulans  qnatit 
hostia  fnnem,  Tarpeio  servata  Jovi» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1104 


MOTiB  TABIORUII  tN 


fr«iteiiiqoe4X>nMcAt/  Jorisomiiiiltat 
libi»  dlgeftorom  Bono  '  cominittere' 
dicit  in  hoc  significatn :  cnjns  veriNi 
•BHt  tec : '  Cum  arietes/  inqiiit,  ^  et 
boTCs  commisissent,  et  atterom  occi* 
derit^PtM.  BUmdeqiuconueaMt  8e- 
cntns  faeram  jam  in  prima  editione 
eod.  mannscriptoSy  VaticaonmetBer'» 
tinianam,  et  typis  excusos,  Florenti- 
nos.  in  qoibns  plane  legitor  coftcaooiif* 
Nam  ceteri  Tolgati  fere  omnee  ha- 
benty  partim  ckronuctmty  partim  ero» 
nmmtf  partim  cQniscant^  *  CoroscaBt* 
interpretabar  dimicant,  eomibos  sci* 
licet:  comibus  se  motoo  petentes 
ecnucmiionem  quandam  refemnt  Sic 
fere  Vifgll.  nisi  qood  h^9frpnm&9 
nsorpant  iEn.  12.  919.  <  Conctanti 
telom  iEneas  fatale  cornseat'  idem 
8.  601.  <  dooqoisqoe  Alpina  eornscat 
OiBsa  mano.'  vel  simpliciter  coros* 
cant,  trepidanty  buc  et  ilioc  moven- 
tor,  saltiUnt.  sic  fere  Piantos  Rod. 
2.  6. 49.  <  Eqoide»  ine  ad  Telitatl- 
onem  ezereeo.  Nam  omoia  comsca 
pr«  treoMre  fabolo^.'  Neqoe  Tero 
quemquam  moTere  debet|  qood  Vir- 
giliua  in  eis  ezempHs,  qose  sopra 
posoly  boc  Terbom  iv^ffprrmmi  nsor* 
pat.  Nam  nihilo  magis  eu  actiTomy 
quam  «i^oiidt  Terbom.  At  com  dl- 
cantor  igues  et  flammss,  et  liogoss 
Tibrare,  abselole,  ot  alibi  ootevimos  i 
dieimor  tamea  etiam  Tibrare  ensemy 
hastam,  Teoena,  &c.  active.  8ic  igi- 
tnr  osmsrart  proprie  absolotom  est, 
qoaimris  et  actiTe  ioterdum  osor- 
petor.  Viig.  Oeorg.  4.  79.  <  Tom 
trepidsi  ioter  se  coeoot,  pennisqae 
eoroscant'  ibid.  96.  <  ehioeiit  alse,et 
foigore  coroscant,  Ardeotes  aoro.' 
Hssc  igitor  seriptora  mihi  Tidetor 
probabiiissimay  et  me  bercole  totis* 
sima  :  eamqoe  hoc  tertia  editioiie  re- 
tiooi.  Veromtamen  etiam  mihi  Tcnit 
in  meatem,  fortasse  eenmmU  esse  le- 
gendom,  aot  cenmmdy  a  TerboOrsMU) 
np&rruy  ez  qoo  fit  Ko^0m  commo- 
niter.  credibile  eoira  est  hinc  Locre- 
tinm  finxlsse  <  cocosso,  os,'  aot  ^  co- 


la.'  eat 

Kofibrmf  <  conuboa  dimiee/«t  ^  «■»- 
aibos  peto.'  qoo  Tefbo-otHorTbeoc. 
et  Piato.  De  scriptnm  ■■tai  ila, 
qoss  in  oonnollis  Item  lib. 
peritory  emmomiitj  qocreod 
BloiMieTifs  «MtsMoi]  Ita  ez  i«t.  €e- 
diclbas  restitoi.  Vide  ladifleai.  H 
qoibosdam  Teteribos  crsnlagoof.  Qol- 
dam:  conMOitf,  mendoee.  Cefrmmmt 
est  <  Tibrare.'  43if.  Noim^i  Imc  vcfw 
bom  ocemit,  nisi  apod  QvsBtillaBem 
cz  Cicerene;  olgttlficatqaey  «t  Tide- 
tor,  arietare.  8ed  pro  i 
qoibos  legendmn  Tideatnr»  . 
a  Hotrlf^fv,  *  polTerem  jaetare'  (atefMid 
Vlrg.  <  podibaa  qoi  sparfat  areBom') 
qood  probMw  noo  possiiaii  vel  ob 
hanc  onam  ratioiiemy  qoed  com  ^ 
Uaode  ea  toz  eoogroero  noa  peteet 
Lambiiios  sospicotor  legeodoni  «e- 
nmmU  a  mf^wovn  eorm  fetmUf  oaii 
qoandoqoe  Kof6^<fom,  qood  tIt  doelos 
negabot,  idem  est  ac  mof/Anrm^  ot 
toffoftm  pro  Arrsfwi  dieitory  «t  mirmi 
pro  w4wrm'y  erat  aotem  idlotlamos 
JEoHemf,  qui  et  pm  ifmiwru  dieebaat 
^trCir^.  Sed  com  In  Msa.  Codd. 
legator  vel  cromoemti^  tcI  ckrmttoemd^ 
haod  eqoidem  scio  an  legi  debeat 
eomisMtt^,  donec  innotoerlt  qoid  eit 
eomocKre,  de  qna  tamen  voce  infra 
aliqoid  seribetor.  Quid  aoten,  io- 
qoiesy  sl  legator,  blmtdeque  eornioemtf 
nomie  syllabsB  niodas  AMpere  debebiti 
qno  mioos  Tenns  stet,  com  prioM 
syllaba  prodocenda  sit  ldq«e  «d#y 
MjKp  ?  At  ego  aliter  loage  aentlo^; 
qoi  sciam  propter  liqoescentlam  tsS 
Rsyllabam  esse  conunooemi  qoem- 
admodom  rh  pfyfio  apod  aactorem 
diligentissimom  (CalHmochoa  est) 
hymno  io  Cererem  ooice  oalefidet; 
197.  *fyfio  06as,  [at  Msa.  Ibl  fifu 
l^om,]  ^pfiofuikK,  f4po  ^dxm,  obo  #i- 
puriiSr.  Vides  in  eodem  verso  prio- 
rera  in  f4ffio  modo  corripi.  ODijas 
rei  olira  exempla  aliqoot  ad  Ph»- 
drom  protuK.  Ceteram,  qood  facto- 
rom  me  sopre  pollicitoa  som,  illod 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  OARI   DB  RBRUM   NAT.   LIB.  II.    1106 


* caBJwire,'  ki  Teralectio  ett,  ez 
comMcare  oriri  potnit  per  ebjectio- 
MM  Tov  R.  qoeniediDoduin  ex  itifTpw 
fitceDto,  ez  ir^i#  pedo,  et  alie  id  ge- 
w^,Fab,  Lambittos  Cemaoffia,  vel  «0- 
rmmA,  mnpdrrm  Comibns  peto :  The- 
•crirnf  Idill.  S.  6.  IV  AjiSvK^v  KnUiow 
f»x4ffffto  ^  rh  KOffv^ :  Scbol.  /uj^  rh 
«pfi^*  l4  irw  Ktpartffjf  rh  yiip  KtfetrC- 
f«w  K0fi6rr§af  ol  *ArruuA  hiyouaiPf  Af 

TJ^  icfi^  ir Aarrr^tfr,  ical  pnfYinfiAimw* 
At  <  000180808*  nlitar  Cicero  in  Piso- 
nein, '  Capnt  opponis  com  eo  conis- 
oaofc'  Qittntiliani  Inst  8.  S.  qai#nl 
igltor  CoaifMiit  retineamas,  ciim  sit 
•pposita  Tox,  et  significet  Arietare, 
Tel  comilKw  petere?  Hic  toto  mira 
eoBiiaentas  est  Payns;  docet  enim 
Qafntiliannm  lib*  6.  Ciceronem  Toce 
*  coMstans'  ntentem,  et  hunc  ipeom 
lAcretit  Tersom  landare :  ita  isti 
•emper  errant,  qui  alienis,  non  snis 
ocolis  ntantnr.  CreeeK 

t22  Ceiufor]  Intellige  Telnti  irwnpO' 
^,  Rea  glomeramen  album  quod 
longe  Tideior.  Fah. 

SM  BeUi  dmuUura  dentes]  Virg.  5. 
4174. '  Qaa  Indo  intenlas  belli  sima- 
Itcra  ciebat.'  ibid.  5S5.  <  pngnsque 
eient  simnlacra  snb  armis.'  Laiii6. 

126  Ft^fiir]  I^  e.  fnlgor :  sic  item  in- 
(n  sexto  Tersn.  videtnr  enim  Lucret. 
•Itero  pro  altCro  promiscne  et  &8(a- 
M»t  nti.  Ut  lib.  4.  191.  <  Et  qnasi 
protelo  Btimalator  fnlgure  falgar.'  et 
•ap.  boc  eodcm  libro,  60,  *neqae 
iblgorem  reTcrentur  ab  anro.'  et  lib. 
6»  611.  *  nnllo  qni  sit  fnlgore  nota- 
tns.'  Umb,  Fmlgwr  ibi  ad  caUuW] 
U.  /81  466.  tKtSw  U  Tc  <Ni(rerai  aM' 
*At  rdr  i^opkmw  Mk  x^iKiwo  tfcinrf  - 
fftno  Klrfhaf  Tnfijpap^otffa  8c*  aiB4pos  obpot- 
^lae.  La»6.  Stat.  6.  Theb.  princip* 
'  Tellns  jam  pnWere  primo  Crescit,  et 
•rmoram  traiismittont  falgara  KylT». 
Preig. 

126  Raiitfcsci^]  Splendore  armoram 
perfbsa  hilaritatem  qnaDdam  prte  se 
ftrt,  et  qnasi  risn  diffuBdit  spectato- 


JDf  ^i^  ei  Var.  Cln. 


rm.  JSamo. 

8ubterqae'\  Et  tobter  pedes,  sob  pe* 
dibns.  LoM^. 

228  RejeeUm^  voee»\  Refenmt  Toces. 
in  qnibusdam  cod.  manuseriptis  r«r- 
peri  scriptum,  Ctoiior  qaioque  montee 
Icitf  et  ejeetat  vocea  ad  aidera.  Lamb. 
Ckmerf^iM  montee  Icti  r^ectant.  Qui- 
dam  Teteres:  clainor  9110911«  moiilss, 
IcU,  et  ^ectai.  Oif. 

Mundi]  Veteres  qoidam :  eceH.  Hoc 
ex  Olossa.  Gif. 

229  Et  eireum^oHtaut  equites]  Hos 
duos  Tenms  alio  translatoS)  in  snum 
locum  reslttui  [n.  post  ts.  224.]  Lffin^. 

220  TYtmsNiittiiia  vaHdo]  Libri  ma- 
nuscripti  dno,  et  Aldini  antiqoi  ba^ 
-bent,  IVtfmiMiiii^.  hnnc  loGiim  pro«- 
fert.Macrob.  lib.  6.  Satorn.  nbi  os- 
tendit,  hinc  effictnm  atqoe  imitatom 
esse  illud  Virgilianum  ^n.  4.  164. 
*  alia  de  pirte  patenteis  Transmil- 
tant  cnrsn  campos,'  &c.  sic  et  Valer. 
Placcns  2. 424.  '  jamque  ipse  recenti 
Stat  tnmolo  placida  transmittens  ag- 
mina  lauro.'  IVtniiMiaii]  Ita  TOte- 
res  qnidam.  In  aliis,  Traiuiiit<<im#. 
Oif. 

Impete]  I.  e.  impetn :  qna  Toce 
pluribus  locis  utitnr,  nt  4..418.  *  De- 
spectnm  praebet  sab  terras  impete 
tanto,'  Scc.  et  6. 606.  *  Ant  homlnem 
tanto  membrornm  esse  impete  na- 
tnm.'  et  6. 186.  <  Exstmctis  aliis  alias 
snper  impete  miro.'  qnod  item  no- 
men  indicat  A.  Oellins  19. 6.  a  Nae- 
Tio  poeta  esse  nsorpatnm.  Lamb* 

222  /»  campie  coneistere  faJgor] 
ToDc  enim  omnia  e  loco  edito  Tiden- 
tnr  luce  coUecta  seu  repercussa  con- 
Testiri,  qnasi  nimbo  igneo.  Nimbns 
antem  ssppe  nubem  radiis  auratisfnl- 
gentem  significal.  Virg.  atqne  ita  in- 
telllgo.  FiA. 

222  Nioic  oge  jam]  Hinc  iocipit  do- 
cere,  primnm  atomos  formis  sen  figu- 
ris  inier  se  differre:  deinde  ostendet, 
fignramm  dissimilitndines  esse  fini- 
tas:  postremO)  singnlamm  fignramm 
corpora  prima  essc  Infinita.   Lamb» 


Lueret. 


4  A 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1106 


aiOT^  VARIORUM  IN 


Semel  meminhse  iieceM  trUi  tt»- 
tam  eoiMiuicU  io  atomo  afooseere 
Epicaram,  magiutodinem  -tcilicet,  fi* 
j^am»  et  pondas;  cettniiinc  pcn* 
4ent.  Fei.  De  soliditate  seminamy 
et  de  «ffectionibosy  pondere  vit.  et 
moto,  qam  ex  illa  proflaant,  oopiose 
iiijpotaTtt.  Jam  de  alia  teminom 
.affectione,  fignra  Tis.  qam  magnitn- 
dinem  consequitor,  (fignra  cnim  ter- 
minos  et  modns  auignitndlnit,)  dicta- 
mt,  monet  vss.  5.  atomos  esse  direr- 
timode  fignnitas.  Non  profeeto  qnod 
iptarum  figortB  ditceroi  ▼iso  magls 
Taleanty  qnam  de  nagnitodiiie  est 
dictom,  sed  qnod  ea  figoratio  rationi- 
^os  Tariis  comprobari  postic:  Bpi- 
^ms  apad  Plutarcliam  docet  ato- 
mos,  Hia  Kxn»  ^tuna  xAy^  Owipi|f£ 
Epicnms  Epist.  ad  Herodotnm,  t^ 
HroiJm  rfiy  vmydirm  toeX  fua^^  ^  Sr  mU 
aX  trvyitpiffw  yipomm,  jnU  dt  I  XMtA^ 
TOi,  kr§ptkifirri  4ffTi  rtSs  Zm^opmis  rflr 

9offpdfra$  SMfopj^  4k  tAt  oMr  (for- 
lan  Mfmf)  cxw^m^  wtpm^aitJLfUvm. 

SS6  Nom  quod  muUa  paruM]  Non 
qood  parom  molta  sint  corpora  similt 
^gora  natfty  (nam  tantom  abest,  nt 
paoca  siot,  nt  eftiam  sint  infinita,)  ted 
^ia  oaniia  corpora  non  snnt  simiH 
inter  se  figora  prsBdtta.  Lamb,  1«. 
telligit  molta  osse  siniiH  figara,  non 
■antem  infinita.  Ceteram  per  formam 
iotelltge  fignram;  nt  din;  neqne 
enim,  qood  nonnolios  in  fraadem  in- 
duxit,  figora  et  forma  diTorsa  sant. 
Fab.  Nom  food  wmUa  panm,  tfc.]  In- 
leUigit  molta  esse  stmili  fignra,  non 
Jtntem  infinita:  hsBc  F^ber.  Contra 
Lncretios  Tt.  6S9.  <  Primordia  rerom 
Inter  te  timiii  quas  tnnt  perfecta 
fignra  Infinita  cloere.'  Tid.  Tt.  091. 
e  qao  qoid  bsBC  sibi  Telint  ditcet. 
Cr€€oh. 

U8  Nic  mtvm  eam,  ife.']  Primo  Ttt. 
4.  docet  temina  diTertimode  ette 
figoralii,  qood  Teritimile  non  tit,  oor- 
potcola  illa,  com  tint  infinita,  eete 


figons  ■nloamo^  Set 
oontemplemnr^  q«e  mi^ort 
>mefot,eomitforpleramqoefigoiMo» 
Tarietat,  et  idemy  qnod  de  reboa 
aliit,  ett  de  teoMboa  teotiemkai. 
-Creedu 

n^Utmqm^.  Miid.mimt]l.%. 
nt  primordiorom  neqoe  fioit  neqoe 
anmerottitoUot.  Nam  t^  w  dico- 
baot  Democritat  et  Bpicnraa  esse 
Infinitnm  «t  magnitodiiie  spatii  in- 
iwits,    et 


S41  B$u  fmriJUa]  BhMi  texton: 
titeslatio  a  tala :  sic  dleimat  fNiema 
et  oratlonem  ette  tewii  filo,  cioato 
filo,  tttbtili  fiio.  Locretittt 4.  M.  «Qos 
TiOgo  Tolltant  tobtili  pntdita  filo.' 
Fllom  tignificat  «tlam  interdani  ei- 
trrmnm  cojatqae  rel  lioeametttaa^ 
Dt  6.  688.  *  PerimrTom  qotddam  m:- 
terdom  motare  Tidetar  Alteratram 
4n  partem  ilnm.'  idem  *  Foroaa  qao- 
qne  binc  solit  debet,  filnmqne  Tidni.' 
Plantot  Mercat  4. 4«  16.  *  aattt  tci- 
tom  filom  moUerlt.'  Ar^b.  Ub.  l. 
adT.  Gent.  '  At  TCfo  Toa  l>eoa  po- 
mm  ett  formarnm  qnod  anplecti- 
mini  mestlone,  filo  etiam  attermJBa 
tit  bomano.'  Apoleiot  Hb.  4eI>eo 
Socrat.  loqoent  4e  dmmfro  eor- 
poribnt:  *8ed  fila  oorpornm  posti. 
dent  raraet  splendida  et  tenoia  osqoe 
adeo,  ot  radiot  omneit  noatri  toorit 
«t  rarttate  traDtmlttant,«t  opleDdort 
reTorbermit,  et  snbtlUtate  ftnstrea- 
tor.'  Oell.  I.  14.  4.  *  FMt  qoippe 
Iroaginem  Jnttititp,  fieriqttte  tolitam 
etse  dfctt  a  pictoriboa  rbetoribotqoe 
antiqoioribns  ad  hnnc  fere  modom : 
formaatqoe  filo  TirglnaU,  atpecto  tc- 
hementi,'  ftc  tamh.  Astea  dixi  tn 
atomo  «onsidefari  debere  ma 
Den^  figoram,  «t  pondttt. 
•ntem  figora  dleitor  qaoqDe  fi»rma, 
qood  idem.ett.  Sod  q«la  Qointaia- 
nus  alicnbi  (10.  Instit  ot  opinor)  aio- 
mos  Tocarerat  fignrat,  Olfanlat  ia 
Indieetted  diMimiriato  moniiorit  •*! 
nomlBe.  hoc  loco  figoram  pra  ati 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LVCRBTir  CARI    DB   RBRUM    HAT.   LIB.  II.      1107 


MMi  pertmdere  cvplt ;  cium  ttaaitm 
■•NHm  illnttritt  Unp^tMm  toaBi  dr- 
ca  faa«  byp^lbetet  etteaderit.  Locnm 
•liMi  «ffert  e  6.  948.  *  qaippe  ete- 
akm  fnerfnB  partet  et  membni  vide> 
»8«  Cerpere  mUifo  et  mortaiibnt 
eife  igvrit/  Ibi  qaoqee  'figarat' 
pto  etonit  tnmi  4icit.  Itaqoe  rem 
BOfam  babemvty  atemot  cerrnftibi- 
tetf  prioelpia  qMt  pereanii  Sed  bie 
ooe  ttabit  Qifoniot;  affert  enim  et 
locom  aMom  e  4.  74S.  *  ProtBde  eit 
temimbnt  dittant  rariantqne  figarit.' 
hem,  609.  'Namqne  figotarnm  nt 
latle.'  Idem,  &».  <  Proinde  Ibrami- 
nibot  debent  ▼ariare  fignrte.'  Qnibnt 
OBimbni  in  looit  ae  plaae  pucrom  pro- 
didit;  et  tamen  q«i  in  bec  gettere 
terifMorom  tofbacti  non  tuntybomi- 
ait  ittiat  fidem,  qoae  nnUa  til,  maxi- 
mtm  eate  crederent ;  videlieet  tplen- 
didact  locnienm  edttio  ett ;  ted  pr»- 
tar  Id  qoMl  InrstriM»  debnit,  Mh 

14t  Pratetia  giwm  kwmmmm,  IfcJl 
Argomentam  ab  effeetit:  aninmntet 
ipts,  4|Bm  coBttBnt  ez  atomls,  ani- 
aaotet  (inqBani)  ejntdem  geoerit  et 
tfeclei,  dilEtrBBt  inter  te  fignra*  bob 
eaim  omBet  eqjoi,  Bon  omoet  taor^ 
Boo  omnea  canet  (et  idem  de  cetertt 
•eotieodnm)  rimili  tnnt  figora  prm- 
dlti.  Nam  ti  Ita  ettet,  mater  pro- 
lea  aoB  BgBotceret :  at  moter  pro- 
lem  agnotcit,  ot  eqna  taot  cqnoleot, 
mit  tBoa  catnlot,  cerva  tnet  bisBn- 
^  et  contra:  ergo  atomomm  ooa 
mia  ett  fignra.  boBo  ▼ertom  com  eo 
qiri  proxlmeteqnitnr^citat  Non.  Mar- 
eeilBt  in  vooe  '  pecndBt/  probant, 
Qoneolttm  ipiadnipedet,  Tennn  etiam 
piteet,  *pecadet'  appellari.  ijmb. 
^BBdo  vtt.  7.  Tarim  priocipiomffl 
figir»  argoBBtBr  ez  eo,  qood  oBinia 
MtoraliB  ex  ilt  coBtextay  Imminet, 
f«nt»  avety  piteet,  te.  dt««rtimode 
figwentur,  Cjmch. 

Mutmqm  mUmUB]  Dno  epitiieta 
maxime  pitcinm  propria,  mntae,  et 
Mtantet.   ItB  Oneci  vAfurr^  y4t^ 


imi  Ik^mop  dicnnt^  ted  tamen  boo  om« 
oeit  pitcet  ette  motoi  tradidemnt 
Ariitotelet,  alii  BonBoila.  lege,  ti 
¥acat,  qntB  Bonotavimot  in  commen- 
tariit  no»trit  Horatianit  ad  illnm  k>- 
com  Od.  S.  lib.  4. 19.  *  O  motit  ^no- 
q«epitcibnt  DoBatura  cycBi,  ti  li- 
beat,  tenom.'  *  Sqoammigerom '  an- 
tem  pro  tqnaBnBigeromm  potitam.  tic 
infra  eod.  lib.  1982.  *  lic  deniqBe  mQ- 
tat  Sqammigerom  pecudet.'  Umb. 

Ut  Et  Ma  armetUa]  Necettaria 
prortos  emeodatio,  qoam  Editoribnt 
LoBdineBMbnt  accepUm  feriauit,  eC 
Inbenter  amplectimur.  Pr«fg.  et  Uwa. 

944  Ei  varim  wbfpret]  V ei  dittimir 
let,  vel  rarii  coloriii,  et  vouciXw.  Idem 
4. 1001.  *  Tnm  variae  fngiiint  veiii^ 
crat,'4cc.  Ltumb. 

UttmUUi]  Qaid  tibi  velit  hoc  imr 
iantia,  non  tatit  ditpicio,  niti  forte 
Maiilaa  dixit,  ab  effecta,  qn»  ictir 
ficant,  ten  Imtari  ikciont  volucreit. 
Quid  ti  iegendom  dicamiit,  j8iitteB<<4? 
qoid  ti  lactatUia?  i.  e.  invitantia. 
Lamb.  Ferri  non  potett  illBd  krtan^ 
Ha ;  quanquam  enim  prol»e  teio  nti- 
tatamfuitte  apud  veteret  Latii  tcrip- 
toret  r^  lietam  aliqnem,  pro  Imtitia 
perfnndere,  bilariorem  reddere ;  (nam 
«oce  prodit  Liviat  Andmnicui,  tieque 
rogatnm  veoit,  lector,  *Jamiie  oo«- 
lot  apecie  laetavitti  optabili  ?')  tamen 
inin«t  apCum  huic  looo  id  verbum  ett; 
<|nod,  at  videtur,  e  ver«B  tnperioti 
ia  hnnc  per  iBcariam  deductnm  ett^ 

*  Sqnammigemm  pecndet  et  leta  arr 
bntta,'  drc.  Legendnm  itaqae  pnta^ 
verim  iiquetUia.  Loca  autem  liquea.' 
tia  emnt  lacat,  paladet,  flavii,  nm- 
na.  Unde  Vii^Unt,  qui  LueretiBm 
fere  plemmque  exprimit,  (qnem  enlm 
aate  ocnlot  potiut  Imberet,  quam 
Lncretiam?)    in  JEu.  9.  dixit  794. 

*  Prlncipio  co?lBm  ae  terrat,  campoa- 
qoe  liqnente»,  LBceBtemqae  globnm 
liiiMe,TitBntaqne  attra,  Spiritnt  iBtut 
alit,'  drc.    lU  Ormci,  ^7^^  aifmOtif 

*  liqnidat  viat'  pro  mari,  fluvlo,  dcc 
Primam  aotem  in  <  liqnentia'  vel  bf^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


iioe 


HOTM   VARlOilUM   IN 


iFem  etse  vel  longam,  tl  oaaTlfy  iisii^ 
et  consnetudo  poetarmn  Batii  osten- 
dunt.  Locus  porro  LWii,  de  quo 
modo  agebaui,  apud  Nooinm  Mar- 
cellnm  legitnr.  Fab.  Qnid  sibi  velit 
haec  vox  lataniia  nescit  Lambinns, 
Aisi  forsan  ab  effecta  loca  aqnarom 
dicantur  *  Isetantia/  quia  volucres 
ketificent:  conjicit  antem  legendnm 
JMiantia,  vel  ladantia,  i.  e.  invttantia. 
Faber  legit  /i^entta,  snamqne  con- 
jectnram  tuetnr  autoritate  Virgilii, 
qoi  dixit  *  Campos  liquentes.'  Vos* 
•ins  ad  Catulium  p.  2S4.  UtUnUia  de- 
lendit ;  et  conflrmat  ex  vs.  884.  lib.  5. 
*  Pner  hand  qnaquam,  qnin  sa>pe  etiam 
tnnc  Ubera  Mammarum  in  sonmit 
Isetantia  qusrit.'  Creech. 

S45  Coneelebrant]  Colunt,  celebria 
reddunt:  ut  1.  3.  '  qnse  terras  frugi- 
ferenteis  Concelebras.'  Umb. 

948  InvenienM  tamen  inter  $e  ditt, 
Jtgurie']  Duo  libri  mannscripti  habent, 
dittare  fignrat,  Bertinianus  antemy 
iifferre  figurit:  et  ita  Memm.  alil, 
dtetare  Jiguritf  qno«  seqnor :  etiam 
differre  Jigwit  probo.  Lamb,  In  ve- 
teribus  qnibusdam  nostris :  differrty 
nt  inf.  vs.  684.  '  Primis  differre  figu- 
ris.'  G{f. 

849  Nec  ratUme  alta,  ^T^.]  Qaarto 
vss.  23.  ostendit  banc  diversimodam 
fignrationem,  non  tantum  in  rerum 
generibus,  sed  in  individnis  ejnsdem 
generis  manifestam  esse  et  conspi- 
caam :  ex  sola  enim  diversa  figura- 
tione  agnitio  matris  a  prole,  prolis  a 
matre  in  brutis.  Hoc  argomentnm 
Ulnstrat  prseclaradescriptione  vaccte 
mactatnm  vitnlum  reqnirentis:  et 
demum  qasdam  de  agnitione  matmm 
itb  hsedis  et  agnis  snbjangit.  Creech. 

861  Noia  ctnere]  Nota  apparere^ 
nota  esse.  Lamb.  Animalia  vis.  inter 
ie,  vel  sibi  invicem  nota  snnt.  Creeck, 

852  AmteDenm  delubra]  I.  e.  ante 
Peorum  siroolacra  et  statnas.  Nam 
^delnbnim'  dielnm  est  quasi  deli- 
bmm  :  estque  fostis  delibratus :  i.  e. 
lignom,  cni  cortex   detractas    est: 


qaodvetterabantar  pro  dc*.  FoaCtth 
Lamb.  Adde  Slat.  6.  Theb.  pag.  WO* 
*  Noa  secus  ae  prhno  fraodatam  H€* 
te  juvencnm,  C«t  irepidaB  virea,  et 
solos  ab  ubere  saDgab»  8ea  fera,  ae« 
duros  advexit  pastor  ad  araa,  Nobc 
vallem  spoliata  pareas»  aane  flmniaa 
questu,  Nanc  armenta  movet,  vacih 
osqne  interrogat  agros,  Tanc  piget 
ire  domum,  nMestoque  noviistBa 
campo  Exit,  et  appoaitaa  inipaita 
avertitur  herba.'  Preig, 

858  Turierem.  ftr.  m.  «.]  Virg.  Xa 
4>428.  ^Vidit  taricremia  com  dooa 
impoueret  aris/  &c.  Macrobitt8lib^& 


855  At  nmter  mrid.  soft.]  Haiie  af- 
fiBctom  matemimiy  matrum  ommoai 
commaneui,  ac  natoralem  erga  ftetai 
suos,  etiam  Oppiaoaa  'AXXwr.  a.  d«- 
tcribit  sob  finem  his  verbit :  Olfr  9 
ikKOftiiW  *tpl  w6ffrtat  iurx^^^^tfm  Mf» 
riptSfObic  MroflHywmuNim  ar^x""^ 
KmKurdtf,  a;bnbs  9h  9waXr)f{mma%  FOfiiaf , 
itc.  nam  tatit  ett  mihi  locam  indi* 
catte.  et  item  apud  Ov.  iib.  4.  Ftt- 
toraniy  Ceret,  amissam  filiam  iamea- 
tabili  voce  reqairent,  cam  v«cca  vi- 
tulom  taom  raptam  gemente  com- 
parator :  *  Ut  vitulo  mogit  ana  mater 
ab  nbere  rapto,  £t  qaserit  ftef ut  per 
nemot  omne  taot.'  Lamk. 

856  Umquilt]  Netcio  qait  Nmi  ftSt: 
Quit  a  Quio,  qnietco :  Ntm  Qinf,  i.  e. 
Don  facit  qniescere  vettigta,  at  apad 
Plaotom  <  Qoiesce  ittam  rem :'  *Qai- 
esce  istom  timioltmn.'  Si  easet  vox 
Qoto,  qoam  nondum' invenl,  leetio* 
nem  veram  essejudicarem.  CrredL 

Bitukit]  Aixii^Mr,  bifidia.  Lam*. 

850  Adtistent]  Locta  et  dolore  or- 
bitatis  perfixa  ibi  stans,  olMtope&c- 
ta^  hnffrfiiraffa  iauriif.  Lamb.  Netcia 
qu\»  Adtittenty  ex  voce  ahra,  Hetf- 
chius  Zhra'  in^^kn^  ai^ar.  Scbo- 
liastes  ad  qoartamldyliiam  Theocriti, 
Jirra'  htCpeeyfia  iBoMwAuK^,  tw^  Xt- 
yovaiy  ol  fiovic6\oi*  6iuimt  aoi  rb  i^irra. 
Idem  ad  quiotom  IdylUam:  Hrra^ 
i^rra,  votft^tici^  oJva^uBJk,  lalfiomtf^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  GARI   DK  RBRUAf  NAT.   LIB.  11.     1109 


htp94yiimm.  Italitte«onJectoraVac- 
cia  Laeretil  in  PMlorero,  Capra- 
rianiy  Tel  Arrocatariun  convertit: 
Ad»eetimi  alii;  AdiUieHi  i.  e.  Proxi- 
Bom;  Larobinof :  AdtittenM,  Loctn 
et  dolore  orbitatis  |>erfiza  ibi  stans, 
9t»p^hcUf  hrm^^mra  km^.  Paber. 

Et  er^ra  revUiil  Crebra,  i.  e.  cre- 
bre.  Virg.  Georff.  S.  500.  <  Et  pede 
terrara  Crebta  ferit.'  idem  4.  ISS. 
'  nec  sera  comantem  Narcissoro.*  Bic 
apod  Horo.  itpmnrrk  pro  Kpaanmt^  et 
•iarilia.  Lamb.  Plaot.  Ter.  roeUoa 
if^^m  retM  etiOmbm.  Fab. 

tOO  Adetabuhmt]  RevieU  adstabu' 
hm,  boneste  dictoro,  nt  illud  Ter. 
Hecfr.  S.  2.  4.  '  nonc  ad  earo  visaro.' 
Idem  LocretioB  6.  IfiSd.  *  Nam  qoi* 
eonupie  «nos  fogitabant  visere  ad 
Sfros/  &c.  Plantos  Menmcbm.  1.1. 
SS.  <  Nonc  ad  eoro  inviso.'  idero  Tro- 
eol.  a.  6. 17.  *  Nonc  ad  amicam  de- 
eimo  roense  post  Athenat  Atticaa 
Vito.'  Lam6. 

Perfhui]  Tranelatio  a  jacnlatoribot. 
9ic  infra  S.  806.  *  Nec  gelidi  torpet 
telit  per6xa  pavoris.'  Lamb.  Hine 
Horat.  *d6siderii8icteiidelibui/&e. 

Ml  Nee  tem.  $al.  atqae  h.  rorevi» 
gentetl  Qnm  ex  rore  vigorem  et  vlrels 
eelligotat;  Donnnlli  tamen  legi  roa- 
lant,  virentes,  non  admodoro  dissiroile 
est  illod  sopra :  910.  *  Invitant  her- 
bs»  gemmantes  rore  recenti:'  eom 
boc  loco  coDgrait  ille  Virgilianos 
Oeorg.  1. 590.  '  Non  nrobrse  altomro 
nemororo,  non  roollia  possunt  Prata 
movere  animoroy  nec  qni  per  saxm 
volotos  Porior  electro  caroporo  petit 
anmb/ jec.  Lam6. 

165  JDmrare  ^eimt  mran.]  Slc  oro- 
taes  qoidem  ferehabent  libri  manoscr. 
et  vnlg.  qos  scriptora  si  recta  est, 
'  derivare '  positoro  videtor  translate 
pro  avocare,  et  avertere.  Sed  locus 
est  mihl  valde  snspectns.  Itaqoe 
eltm  in  priroa  edttione  coro  in  duobns 
fibris  manoteriptis  reperissero  scrip«- 


tom,  Derivare  qnew^  aio,  coroqof 
smpe  me  antea  hic  locus  crociasset, 
qood  potabam  Latinos  ita  loqoi  non 
solere,  *  derivare  aniroom/  pro  avo* 
care  anironm  a  roolesta  altqna  cogi- 
tationey.ant  cora;  existiroaram  hac 
scriptora  attente  considerata  legen- 
doro,  nt  ego  in  prlroa  et  sec.  ed.  im* 
primendnro  cnravi^  Derivare  qaeuai 
alio.  neqoe  me  roese  conjecturse  ne 
nnnc  quidero  poenitet.  deritare  aUa 
antero,  hoc  est  convertere  alio,  quo 
roodo  loqnitnr  4.  1057.  '  atqne  alip 
convertere  roentem :'  vel  traducere 
alio,  quo  niodo  ibid.  1065.  *  Ant  alio 
possis  animi  traducere  rootus.'  'Deri-^ 
vare '  enim,  '  alio/  seu  in  aliaro  per* 
sonaro,  nsitatum  bonis  scriptoribus. 
Ter.  Pborm.  2.  1.2.  ^atqne  ex  cri- 
mine  hoc  Antiphonem  eripiam,  atque 
in  me  omnero  iraro  derivem  senis?' 
Marcns  TuH.  1. 1.  accnsat.  *  Alio  re- 
sponsionem  soam  derivavit.'  idem  pro 
Milone :  *  Dicam  enim  non  derivandl 
criminis  causa,  sed  nt  factum  est/ 
idem  1.  accus.  4.  '  Qnid  est  quamob- 
rem  potes  te  tnam  enlpam  non  mo- 
do  derivare  in  aliquem,  sed  comroo- 
oieare  cnm  altero  posse  ?*  Lamb.  jDe- 
rtMfe  queant  ommMm]  Ita  ex  oronibos 
libris  legendum.  £t  Virg.  Oeorg.  8. 
520.  '  Non  mollia  possunt  Prata  roo- 
vere  animnm.'  Et  modo  hlc  :  '  Ob- 
lectare  animnm/  &c.  lCiambinns  ta- 
men :  alio.  Oif.  Flectere,  avertere, 
mutare.  Fnb.  Alii  ainmifm;  ut  vs. 
g6S.  •OblecUre  animnro :'  etVir^. 
Oeorg.  8.  520.  *  Non  roollia  possnnt 
Prata  movere  anirouro.'  Alii  Deri- 
vare  quewU^  anhmm  euraque  levare: 
Pro  alio  reliqui  pugnant,  et  landant 
Ciceronero  alicnbi  dicentem,  '  alio 
responsionem  suam  derivavit.'  Creeeh, 

Curaque  levare]  Sic  babent  libri  ve- 
teres :  alii,  curamque  levare.  quaro- 
quam  parura  rcfert  utro  modo  scri- 
batur.  Lom^. 

868  Comigerae  norunt  m.]  Ita  ia 
veteribns,  et  Festo.  Apud  Macrob» 
eomifera».  Gif.  Agnique  petuki]  *Pe» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1110 


NOTiS  VARIORUM   IN 


tkilaBt^s  et  petntci  appeNmtvr  (hi* 
qirit  Festnt)  qoi  preterro  iniTietQ,  et 
erebro  petunf ,  Indendi  akerins  f^" 
tf  a/  Virg.  Georg.  4.  It^  ^  neqne  ovet, 
bttdfqne  pefnlci  Floribvt  inaolteiit.' 
dtat  Macrobina  KU  6.  Lamb, 

B60  Bakmhm  peeuie»)  Ow%\m.  8ie 
anteni  esse  lei^ndnm,  non,  nt  Inibent 
libri  Tnlgati,  BaiatMm  jMttidif,  argvnnt 
>eteres  codiees.  tic  Virf .  Oeerg.  1. 
971.  *  BalantnnNjne  gregem  flnri* 
mersare  talvbrl.'  IdeniS.467.  'Qnio 
etiam  ima  dolor  balaatnm  lapsna  ad 
otsa.'  Pntaveram  taaien  tAUm  legen- 
dnra  BtJaiUeU  piemde:  8lr  enim 
fere  fdera  Lnerelint  loqnitnr  6^  tlM» 
'«tfam  pecnbnt  balantibnt  ipgror.' 
8ed  nnnc  baktnimm  malo.  Propin» 
mim  ad  scriptnram  antl^am  acce- 
dtt.  Ltmh.  Ita  qnidam  codices  ve* 
teret.  In  qnibnsdam:  finMnn.  in 
qvibotdam  :  peandie.  male»  Vide  In- 
dicem.  Lamblnns:  BdUmtee.  Gif. 

QMad  MturmrepeeeH']  Qnidam  docti 
lisgendnm  cenaent,  Qntnd  naimu  re^- 
poeeii.  prtpterea  qnidam  librl  Tnl- 
gat^  babenty  Qaad  wtfara  pepemU, 
Lamb. 

S70  Jd  fN€  pne^  fere']  Fadt  bk 
fcrsvM  ad  coaflrmandam  coa^ectvram 
BMam,  ad  1. 49S.  *  Ditslliantqne  fcra 
ferTeoti  saxa  ^pore.'  Qntr  loqnendi 
feritas  aon  allnade  Tidetnr  pmfectay  • 
qnara  a  snperracaaea  pra  metro  sol- 
licitndfaie.  Scribo  DitsaiMaifae  fere 
fervenii  eaxrn  tapare.  Pretg. 

UberalaM]  Ubera  lactea.  sopra 
1. 886.  '  Laniger»  qnali  snnt  abera 
tactit.'  £am6. 

971  Peetreme  qnodvie]  S\e  Stoiei. 
Marcns  Tnll.  lib.  9.  Aead.  *  Stoicnm 
est  id  qnidem,  nec  admodum  rredi- 
bfle,  nullnm  esse  ptlnm  omnibnt  re* 
bns  talem,  qnalis  sit  pilns  alint :  nal- 
lom  graniira.  Hvc  refeltt  posfnat : 
sed  pngnare  nolo.  Ad  id  enim,  qnod 
agitury  nibil  interest,  omnibaa  ne 
parttbos  vlaa  res  nifaH  differat,  an  in- 
temosci  non  possit,  etinm  si  oon  dif. 
^at.'  idem  ibid.  *  Videt  nOi  ut  ia 


proveiirio  sit  ofofum  timHMnaf  fs» 
men  bac  aecepimat,  Dell  Maaa  cmn» 
phireis  (talvit  rebot  ttiii>q«i  gamaaa 
alere  aolereat  bi  cam  aTam  itmpe»»' 
rant,  qnts  id  galliBa  peperittcty  dl- 
cere  tolebaat.*  Lemk.  Eaadem  tpe« 
cialemy  tev  (at  kiqaiiatar)  iadividaa- 
lem  differentiam  agnescl  docet,  9.  A 
ttquit  aftendat,n«B  modainbeffba, 
ted  etiam  (n  graait  frnnientl,  in  oaa- 
cbla,  ef  timllibHa :  et  c#mum  ▼at.  4. 
eoBcladit  temina  ipta,  cam  a  ■aNa 
artiflce  ad  naam  furuwwn  facta  ■latv 
debere  non  minat  qoam  rea  rtrterat 
▼ariitet  diTertisfignrijtoraari.  Creeek. 

Qmdeie  firmmenimm]  E  tu.  S47.  re- 
pete  '  Snmere  perfe.'  Crerek. 

919  Inieremrrmi]  Centet  qnldam  ea 
ami^it  legemdum  fttf^rtarraaf,  at  tap. 
tff.  m.  *  Qnalia  tiat  et  qvam  laag^ 
dfttantia  formit.*  Ego  ▼algalam 
ampleetor.  H«v. 

t70  Pingere']  Variafe,  omata.  traa^ 
latio.  Lamb. 

TeU.  grem.]  Virg.  Georg.  S.  8ML 
*Conjngit  i«  gremiam  hatm  daacea* 
dft.'  Lmmb, 

MelUyme]  Metiee  mndm  dieaiitar, 
qnla  facile  cednat  alHs  eorporibat. 
Virg.  ^n.  9.  817.  «  Accepit  TenlcB- 
tem,  et  moMibns  eitulit  oadit.'  tie 
iterom  Lncret.  1.  988.  ^Qaam  cam 
niollis  aqnte  f<ntnr  natara  lepewta 
Plnmine  aboadaati,'  te.  Laaift. 

875  inemnri]  Valde  canri :  ot  apad 
Vergilimn  G^org.  8.  811.  *  loeaa»- 
qne  meata  Cinipbli  ttmdent  bfrei.' 
Lami.  Pro  lcvaf .  Canneii  bac  Mm- 
cellat  adTocat.  Pfamtat  In  Ampblt. 
5. 1.  60.  *  Pottqaam  peperit,  puerm 
hiTere  jassit :  not  oce«epimQt.'  Viif . 
Georg.  8. 859.  '  Larit  impraba  tcter 
Ora  craor.*  Ptac.  JUiortt  tatand  h. 
l.  <r.  a.  Hnnc  verwim  prefert  Na- 
nint  ia  voce  '  lavit,'  at  proliat,  boe 
¥erbnm  a  Teteribnt  nanrpaiaai  etae 
ia  tertia  conjngatioiie.  quod  itera  ad- 
monoimiit  tn  rorora.  Horatiaaia  ad 
Oden  8.  lib.  t.  Vcrmntaam  ia  cad. 
Mertia.  et  Vaticano  wiiplam  eof» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTll   QABI   DS  RERUM    NAT.    LIB.   II.     IIUL 


itifelue  repOMaten  ctta  ccntcoyi^ 
elMiaote  «ftqi»  tavito  Komo.  *  P»- 
▼iro'  aoteni  «ftt  ferire.  M.  TuUina 
Ub.  a.  de  Bir.  <  Sed  qoia  eov  pat^ 
tantiir,  oeceMeest  ali^nid  ez  ore  c«- 
dere,  et  terrM  pevirCf  terripevinni 
pnmOf  post  terripudinm  dictun  eit,* 
^  teod  «  fcsc  ecriptHfa,  qoam 
•ecatns  ••m,Nonliattctoritate  et  tea* 
timonio  aon  niteretary  cgo  eam  nje- 
cbaBm.  qnamqnam,  nt  dkam  qnod 
tentio,  et  jam  antea  tatit  ostendi, 
NenU  anctorilaa  non  •emper»  oeqoe 
nbim  milii  gravit  eit :  nt.neqoe  boe 
loeo.  iMmb.  Ita  in  veterilMit  noattit. 
Qttidam  veteree:  kaak.  Qnod  de^ 
formatom  vidctnr,  eUt  non  sit  ma- 
hun.  Sie  MaraUnt  eji  pmfiif  qaod  in 
vedibrie  Invencrat,  etiam  fecerat: 
^R«.  Ita  et  lcf^idnt  Nonint.  Re- 
tiaeri  erge  poterit  perooramode.  Gtf, 
ilaez  Ma.  Lcmbinnt,  contra  Noniniiiy 
cecte.  *  Pavit '  enim  Mgnifieat  pcr- 
«otitf  qaatit,  ferit;  idem  qnod  plan* 
git,  Virg.  *  Nunc  nemora  ingenti 
«emoy  nonc  litofn  plangnnt.'  Oeorg. 
i.m.  Fa6.  mtmUm  argmmm]  Virg. 
Oeorg.  1. 114.  <  Collectnm  bomofem 
l»ibBla  dedncit  arena.'  ImnA. 

S98  Nofnm^nMiiamMattane]  Alil: 
«wttot,  nt  Nnlam  tit  reetl  Oatnt^ac 
tentas:  qooniam  primordiornra  na- 
tnra  contut,  I.  e.  tibi  eonttat.  Preig, 

t80  VMmre)  Moveri,  ferri.  trans- 
Vuio.  Lom^. 

»81  PmfadU  mt  jmm^  ^v.]  Hanc 
K»  varietate  figoramm  contentio- 
Mi  nen  immem  eC  inntilem  ette,  ted 
wiitnatnni  pbmnomenit  explienndis 
pteemariam  demonttrat;  et  ex  iia 
kMic  notnrm  pbsnomcnli  Tarietatem 
^ittramm  egregic  et  oopioee  prebat. 
Primo  VMr  9.  docet  cnr  ignit  fnlminis 
^ribnt  et  fortint  res  penetrat  qnam 
iCBit  e  teda  vcl  e  lignia  ortnt ;  nempe 
■Koia  Iniminift  e  parvia  et  tabtilibnt 
teaanibnt  conttat,  dam  cmttiora  tnnt 
tt  liebetiora  tennna  ittini  ignit,  qui 
^Maantiigniaorftttr.    Illaattate- 


mina  aliit  minora.  Cnmk.  Pp/kaU 
epfjmn]  Sic  excndendnm  enravi,  cum 
a  vulgatit  «beit  particnla  jam.  quod 
et  alii  imimkhu  pott  tecnti  tnnt  qoati 
vnlgatom.  Immb.  Ptrfmik  mi  mmmL 
lla  omoet  libri.  Lambinns  tamen : 
mtjmm  mnmL  Moz  vs.  288.  qnidam 
veteres,  et  Vnlgati  fere  omnet :  jMns- 
Irslwt,  ut  jnngaiur  rf /kmL  Etmoz 
vs.  864.  Quidsm  veteres:  cmiitiit, 
non  male  otramqne.  Gjf, 

Mmtmns  «ataul  I.  e.  intelligeotia. 
tnpra  1.  449.  *  Nec  rationc  aaimi 
qaamqnitquam  possit  apitci.'  M.Tnl- 
lint  libre  primo  de  Inv.  RbeL  *  Nec 
ratiene  aniini  quitqnam,  ted  plera- 
qoe  viribas  corporit  adminittrabant.' 


86»  Pmuiflkr  igwm]  Sie  babet 
eod.  Bertinianut  et  Menun.  volgati 
a«temp€«e(ralia«,  mendote.  pcnetraltc 
antem  actionem  significat,  ut  alias 
n«tavtmns.  £«016.  T«yu(rfpst,  pene- 
trantier.  nt '  petwtrabile  frlgot.'  Virg. 
FtA. 

8M  B  Udi$]  Ttda  teatora  gennt  ett 
arbernm  cegnatamm,  qusr  picem  et 
retinam  gignnnt  tont  enim  bm  tes, 
pinnt,  pinaster,  abies,  picea,  brez, 
leda.  lege  Plm.  16.  10.  Irfand. 

Qmm  notUrJlmtj  Sfc']  Videri  alicni 
possit  legendnm  esse  /M,  pro  $U; 
sed  nil  mntaodam  ;  est  enim  ilinstris 
translatio ;  mi  qmm  «enlinac  lcnsMt 
•Mnttaprrtrte ;  deinde  illitit  ezempla 
inntunem  tnnt  apod  Lncretinm.  F«&« 

884  CmimUmfidmmm  isnmm]  Codl- 
cet  Beninianot  et  Memmianns  ha^ 
bcnt,  Cmimti»fitMm$  ipmm,  Lamb» 

885  E  parvis]  In  aliis,  H  pmnrit  t 
qnod  maliin.  Fo^  Ei  Pmnk  mnvnlt 
Pnber,  et  snpit.  Cnmk. 

F^gnrif]  Pigwrm  et  ^xhumm  «o* 
onri  docet  individoa  limc  corpns- 
c«ia  Tnmeb.  Adv.  8.  S6.  qnod  qom- 
dam  sint  bamata,  alia  onclnata,  qoa- 
drata,&c.  H«e. 

867  Nostrr  M«]QQidampatantbinc 
andendi  VirgiHo  datam  aotain  cnra 
JEo.  4. 23.  Inquit:  '  Solns  blc  inficsit 


Digiti 


zedbyGoOgle 


im 


NOTJB  VARIORUM   Iff 


sansoi,  aniimwiqae  l«b«oteiD/  EC 
«piii  efmdem,  JEn.  6. 70t.  '  Hie  Tir, 
hic  est  tibl  qoem  promltti  sspias  au- 
dts.'  Sant  tamen  qui  ftemper  iUc  pro- 
dnctam  volanty  aodentqoe  asserere 
hane  non  este  dactylnm  pedem.  Ptiit. 
Sic  restitui  tecatat  codiees  Ald.  an- 
tiqaos,  Vicetinos,  ParUienset,  Log- 
danensei:  qaibaseom  consentinnt 
manatcripti  Bertinlan.  et  Memm. 
et  jam  hie  pronomen  qoln  brcTe  tit, 
non  dnbiam  ett.    Virg.  JEn.  4.  ti. 

*  Solnt  hic  Inflexit  tentas/  &c  iMmik^ 

t88  Per  comti]  Per  latemam  cor- 
neam :  de  qna  epigrammaticat  poeta : 

*  Dax  Latcma  yite  clansltferor  aarea 
flammlt.'  Erat  et  ex  Tetica :  de  qaa 
idem  poeta : '  Coraea  ti  oon  tom,  nam 
qoid  tam  fatcior?'  Poeni  ex  ebore 
tenaittimo  iactitabant :  ande  Planto 
in  Aolnlarla  I.  6.  20.  <  Carlosas  ag- 
nnt  pellocet,  at  laterna  Pnnica.'  PiMi 
Per  cormu  inmtU,  8lc  habent  libri 
manntcrlpti  tret:  qnibotcam  con- 
graont  atriqae  Aldini,  Vicetini,  Pa^ 
ritlentet,  Florentini.  Sed  codex  Ber- 
tlniannt  com^m.  per  comai  antem,  tlTe 
cemiim,  Uteraam  coraeam  intellige. 
Lamb.  Per  cormm.  Ita  Tet.  librl  qni- 
dam.  Inaliit:  comn.  Oif.  PereW' 
mm  alii  e  Teteribnt.  Vtt.  S.  docet 
eandem  dlTertitatem  figoraram  caa- 
sam  este  cur  lax  per  corau  trantit 
dnmaqua  in  tnperfieie  tUtitnr.  Creeeh. 
Vottint  legitp«rc0tatMi,  qnod  matcn- 
llnl  generU  ette  ait  cnm  Pritciano. 
At  '  Ternm'  pro  Tera,  nentro  potnit 
Plaotnt,  in  Rod.  5.  8. 15.  <  Nam  qiii- 
dem  hoc  Tere  natnm  ett  Terum :  ita 
in  manibnt  contenetcit.'  Preig. 

tSO  Mitwre']  Bono  animo  tit  Faynt : 
non  tecum  pugnat  Lacretiut :  alia  te- 
mlna  aliit  mioora  ctte  libenter  ag- 
notcit,  neo  tamen  tibi  Ipti  repngnat, 
llcet  semina  minima  etse  olim  dixe- 
rit.  Per  minlma  enlm  nihil  aliud  to- 
Innt  Epicunei  qoam  simplicia,  tollda 
corpora,  ideoque  IndiTidua.  Creech. 

391  Ei  quamvii  eubite]  I.  e.  qnan- 
tamTit  tnbito.  Xiain6.    QMaNlniRetf  m- 


Mlomaliemen 

nthiio  cnm  bono  Fayo. 

non  tantnm  aliit  ma)ora,  aed  nlia  ha* 

raata  et  ramoto  etae,  damalianitn^ 

da  tint,  tss.  7.  demoosnrat.    Vimun 

enim  ideo  eito  per  eokmi  tnMlt, 

dnm  oleom  tardins   flnit,   quoniam 

olel temina hamata  tnnt, et iBdepnr- 

plexior  jiexnt,  ita  nt  aob  faeile  ade» 

extolTantnr,  et  coli  Ibramina  pene- 

trent.  Creeek.  * 

89t  Jirq;oft6Mt  tlMMNfif]  AtemU 
crattioribnt.  Fah, 

S94  Ami  mtiiii  Aomatttl  Qmm  4t- 
leiaTpoMS^nominat  Epicnrat.  iMm^ 

Perqueplictdi»]  Et  Talde  perplexis. 
tmetit:  nt*inqne  pedltU/  'eooqne 
globatU,'  et  timllia.  Lmmk 

395  Nau  iam  deimdm]  Sie  legen- 
dum,  non  didMeia,  atqne  hanc  scrip;> 
tnram  confinnant  codicesy  VaticanaSy 
Bertlnian.  et  excnsi  Vicetioiy  tM:  Pa- 
risient.  deduda  antem  imerprator 
eubHUa  aique  atiemiaia.  Virg.  Ed.  6. 
6.'  Deductum  dicere  carroen/  AiraB. 
'  retpondit  voce  dedneta.'  Poapoo. 
'Vocem  dedacat  oportet,  nt  mnlia- 
rit  Tldeantnr  Terba.'  lege  M acrab. 
Satnrn.  fl.  Alii  didueim  probant,  et 
interpretantnr  dUtracta.  qnam  scrip- 
turam,  tanqnam  mendoaam,  rejldo: 
neque  eoram  qni  eam  taretttr  me 
moTct  aoctoritas,  qola,  at  hanc  scrip- 
toram  scio  etse  Teram  et  rectam,  ita 
illos  exploratum  habeo  pingneU  esse 
atqne  hebeteis  et»  qnod  p«*jaa  est, 
qiiodqoe  toI  optinm  ingeniay  et  ■nbtl- 
lUsima  jndiciacorrnmpit,  maloTolai- 
tia  et  liTore  snffiisos.  XmR^.  Bidmetm 
repente]  Ita  recte ;  I.  e.  dUtracta.  Qna- 
si  diceret :  atomi  hamatm  snnt  inltio, 
nec  statim  omncs  didnctte.  Veterea 
qnidam :  deduda.  Gif.  Tennia,  anbti- 
liayXiirTo^i^,  ti  ita  de  atomo  loqni  B- 
ceret ;  deductnt,  tennatns,nietapliora 
a  lana,  ot  opinor ;  exeropte  passim.  al. 
diductay  ut  in  libb.  Mst.  legitnr,  qnod 
ettetdlttracta,  diTuUa,teparatay  dcc. 
ted  pettime,  at  opinor.  Nam  hi 
concretUy  atomi  non  matant 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LVCRBTll  CARI   DB  RBRClf   NAT.   LIB.  IL       1119 


EHi.  .BMMe  ite^M  GifMimt,  qni 
sciibk: '  «tomi  lumatie  tnot  initlo,  oec 
•tatlmomiiesdiclBCt».'  Piaasum  cU- 
roB  date.  FMb»  Ipie  rideodua :  Ha- 
BMta  •eroina  perpieiie  conoecti  quis 
nateit?  'Semtmk  in  concretis  natn- 
ram  mntare/  oec  ipse  credidit  Oifa- 
nittt»  baroatas  vero  atomos  subito  di- 
daei  non  potse  exittimaTit,  et  recte  : 
Diduda  igitnr  libeuter  legerem»  cnm 
•eaina  baniata,  et  inter  se  perpUca- 
ta»  ttisi  didocaBtnr,  per  coli  foramioa 
permanare  non  possnot.  Creeck* 

S06  Smgula  ^utmue^  Smguia^  Ila- 
AiAAoy^  nt  apod  Virg.  £cl.  6.  SO. 

*  timidisque  superrenit  iEgle,  /Bgle 
Naiadom  polcberrima.*  Lamb.  £x- 
istimavit  interpres  esse  wakiKKayiap 
io  mgmia*  Mihi  vero  contra  vide- 
tor :  series  enim  verborum  haec  est : 

*  Singnla  qnipque  primordia  possent 
per  singola  cqinsqne  feramioa  per- 
manare.'  Fab. 

108  UMeac0edii,uUwu]  Aliisarga* 
maotis  ab  effsclisy  seo  exempUs  po- 
tios,  docet,  prtma  corpora  noo  iis* 
dem  fignris  omoia  esse  pnedita. 
iMob,  vss.  10.  idem  orget  argomeoto 
e  diverso  remm  sapore  diicto;  lac 
enlm  et  mel  dolcia  sonty  qoia  coo- 
staot  e  eorpnscoiis  ea  ratione  confi- 
goratiSy  ot  in  organnm  gustatus^o- 
•a,  porulosqoe  (jos  snbenntia  appo- 
•ite  ipsis  eisdem  particulis  accommo- 
deotor,  sicqoe  ipsom  demolceaot,  le- 
niter  placideque  afficiant :  absynthi- 
nm  vero  et  centanrium  amara  et  acer- 
ba,  quod  corposcola  ea  qoibos  con- 
stant  ea  ratione  coofignrentor,  nt  in 
porolos  orgaoi  subeontia  baod  debi- 
tsm  habeant  com  ipsis  commeosora- 
tiuoem,  onde  et  particulas  ejusdem 
compuogant,  concidant,  convellanty 
erganonique  adeo  dilanieut,  discer- 
pant,  asperiter  moveaot.  £t  hioc 
licet  coigectare,  dulcia  e  Ifevibus  et 
rotondis  corpnsculis  componl,  amara 
ex  asperis  et  hamatis.  Creech. 

400  Tatra  obMitdhi  nat.]   Supr.  lib. 


1.  0S6.  <  Sed  velati  pneris  absintbia 
tsetra  medentes  Cnm  dare  coiiaatar/ 
&c,  Lamb. 

400  Feriqae  CetU.]  Et  feri  cenUnrii 
natura:  i.  e.  centaurenra,  seu  ceo- 
tanrinm,  productis  iis  syllabis  qnm 
sont  ante  ultimas.  Ferum  autem  ap- 
pellat  proprie,  respiciens  Cbironem 
Centaurnm  partini  eqniim,  partim 
bominem:  et  ita  immanemy  agres^ 
tem,  et  non  hnmanom.  '  Centanrinm' 
(inquit  Festus)  *  medicamentom  a 
Chirone  Centaoro  ioveotum/  Virg* 
Oeorg.  1. 270.  *  grave  olentia  centan- 
rea.'  Lncret.  4.  124.  'Abrotoniqao 
graves,  et  tristia  centanrea.'  Lamb» 
Centanrium  ipsom,  Scc.  plantse  notis- 
simae.  Fab,  nt  *  Absynlljium  tetrnm/ 
et  lib.  4.  '  Tristia  CenUurea.'  Va- 
leant  grammatici  cum  bellis  istis  do 
immaniute  Chirpnis  conjecturis,  et 
miserFayuscnm  BuoAgrestis,  Creech. 

401  Perlarquent  ara]  I.  e.  efficiont^ 
ut,  qnl  ea  gostat  ac  niandit,  os  dis* 
torqneat :  qoemadmodom  aioot^  eof 
qui  herbam  Sardoam  degustarint^ 
ore  distorto  mori:  unde  risus  Sar- 
donins.  Hom.  *09v<rff,  %apb6mif  8* 
iyikaatre,  Lamb, 

404  Qu49  amara]  In  voce  fM»,  diph- 
thoogos  a  corripitur,  neque  elidituTv 
quod  s«pe  fieri  solere  admonnimna 
in  comment.  Horat.  *  qum  amara,&€* 
cnnque/  pro  quapcunque  amara,  &c. 
tmesls.  Lamb,  Faciunt  nt  qui  in  of 
admiserint,  os  sibi  distorqueant  prop* 
ter  eorum  amaritiem.  Ter.  Eon.  4. 
4.  3.  *  Illud  vide,  nt  sibi  os  distor- 
sit  carnnfex.'  Fab,  Virgil.  imiUtnr 
Oeorg.  2.  246.  *  At  sapor  indicinm 
faciet  roanifestnn,  et  ora  Tristia  ten- 
tantum  sensu  torqnebit  amaror.'  flov. 

406  Viae  resciadere]  Sic  babent  dno 
cod.  manuscr.  et  typis  excusi  Paris. 
Florentin.  uni  Lugdun.  aU  reetringerek 
Lamb.  Qnidam  veteres:  retiringen, 
Vide  lodicem.  Gif.  Romperey  Ape« 
rire.  Alii  legont  rettringeref  qoo4 
forsau  idem  valet,  Creeeh, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1114 


NOTA   VARIORUM   IN 


tcom  de  cioici  et  aimra  MfN>ra,  jaa 
VM.  18«  docet  res  aliii  etiam  •ensi- 
boa  Joeaodaa  aat  injerQiKlat  fieri 
propter  eandeni  caiMai»,  qaeoiam 
▼is.  Semina  e  qoHHM  ceailaottint 
Isvia  et  retonda,  vel  aspera  et  ka- 
nmta.  8ic  in  fratis  soois,  odoribns, 
et  coloribns,  retuoda  et  lsfrvia.semi- 
na,  io  iofratis  aotem  hamata  et  as- 
perm  afoesees.  CrtHk,  B^ma  9inaikm§ 
e$  tmki  tocta.  Commoda  sensibos 
nliia,  sed  non  tactni ;  qned  genns  in« 
finlU  cibarla  snnt.  Fe6.  In  brace 
^ seoslbns'  et  *  tactn '  dandi  casu  ac- 
eipi  petest  pro  tactiii,  et  tamen  aeqne 
recte  alHatiTiis  dici  potest;  nli  de- 
cnh  Vossins  de  Constmct.  cap.  64. 
in  fine,  loca  sirailia  adducens  et  il- 
Instraos.  YhY.Oeorc.S.416.<Ssppe 
sob  immotis  prssepibns  ant  maln 
laetn  Vipera  delitnit.'  qned  et  pro 
tnctni  accipi  potest,  sicnti  *  sensn ' 
aKqoande  pro  seosui,  atqne  ita  oos« 
trai»  <  seosibns '  pariter  diceretnr : 
nt  in  dandi  casn  in  Mimiambi  Cn. 
Matii  apnd  Oell.  15. 9S.  <  Qnapropter 
cdnlcnre  cenvenit  ▼ilam,  CnraHqne 
acerbas  sensibns  gnbemare.'  Ifav. 
41«  SerrmitrU.mcerh.H9rr.]  Acer- 
bmm  kmrrmrem,  tralatie  est  a  gnstandt 
aensn  nd  anditnm.  Nam  acerlMi  snnt 
Kofnm  et  pelato  ingmtn  prop- 
ler  insKam  immaturitatem :  serrm 
borrer  aotem  non  Knstum  sed  aiidi- 
tom  offendit.  M.Tull.  lib.5.  Tnscnl. 
'Surdi  vecem citharcedi non andinot : 
oe  stridorem  qnidera  serrse  aodinnt, 
tum  cum  acttitur.'  Lmmb. 
*  419  Muiaa  mnk]  CantHeoas  mnsi- 
c«K.  sic  cycnea  mtU  dicit  iof.  604. 
^'£t  cycnca  mele,  Phiebeaque  d»- 
dala  chofdis.'  fUXir,vox  OrKca,nnde 
poettt  roelici,  qoalb  Simenides.  Plin. 
7.  24.  *  Inventa  memeria  est  a  Simo- 
oldemelico.'  de  qno  Qnintil.  11. 2. 
Tidentnr  aniem  hi  poelsr,  melici  ap- 
pellati,  qnod  eorom  carmtna  non  ad 
lyram,  sed  ad  alia  organa  mntlca 


Idem  lAMret.  4.  lli« 

'  Modo  erganici  meiitas  pepetaereae- 
oores.^  Lmmh.  Caotira  elabetnta  «t 
tm.  arte  csmpasltn.  OMle,  pelage^  eele, 
osorpantnf  a  Orsds.  Fmk, 
elaborata,  et  ex  arte  ec 
<  Mele '  nt  « Pelafe :'  vs.  »M.  '  Cpc- 
oeamele.'  1.  9tt*  '  Mobsko  lepoae' 
VS.946.  <Mns»enielle/5.i86.  «Mie- 
licos  sonores.'  CrcedL 

Orpmkii  Qni  digiti  ^lanotea  or- 
ganernm  cbordas,  sen  nervos,  son^ 
▼eis  iode  elicioot  seooa.  Idem  6.> 
St4*  *  oiode  orgaoici  meliees  pepe 
rere  sooores :'  qoem  leconi  jnm  jmm 
pmtoli.  Idumb.  Qui  orgaoa  sen  io- 
stnimeota  mnsica  tangoot.  Fmk* 

4U  JIMili6os  dMfJlts]  Sic  legeodo^ 
ooo  ne6i<i6ns.  Lamb. 

Expergffmlm]  EsciUta.  X4nn6. 

Figmmm]  Confenoaot,  toifcUxsiin- 
Lmmh.  Beoe,  oam  in  arte  caoeadisaot 
cxfuuKra  et  xp^h""'^  ^^  ui  saltatiooi- 
bns  sen  staticnlis.  Fmb. 

416  Seemi}  Sdo  boc  nomen  pesain» 
io  veteribos  manoeftbos  et  nsembra* 
oia  scribi  com  diphtbeiigo  m^  eeenm: 
▼erootaoMO  osom  secotn»  anm,  pns* 
sertim  cnm  sit  Or»com  eaip^ :  ^  an* 
tem  Tertatnr  in  e  longom.  kmmh. 

Crmcm  Ciliei]  Creonni  CUicioai  Inn- 
datoi','' ut  olenm  Veoafraoom,  ▼ioom 
FaieffOom«  Ovid.  Fast.  4.  *  Terqoe 
laTel  oostras  spico  Cilisaa  cesnns.' 
Plin.  tl.  6.  *  Prima  oobiHtaa  est  cro- 
co  Cilicie  in  Corjrco  rooote,'  te.  per- 
fnndebntor  antem  scena  croce.  He- 
rat.  Epiat  ad  Angnst.  S.  1. 70.  «  Recle, 
oecoe  crocnm,  floresqne  pernnibolet 
AttsB  Fabiila,  si  dabitem:  cftameot 
periisse  pudorem,'  4ic.  Eami.  Cieci 
enim,  qni  e  Ciliria  adrebebator,  fl^ 
ribns  freon  respergebator.  Maitie- 
lis,  alii.  Paoch»!  antem  Arabisi 
pnra  thorifera.  Fmb.  Creco  vioo  per« 
miste  ftmdvbaotnr  Theatra,  ot  tndU 
Plinios,  qne  et  iNnd  ex  prime  libro 
sylvaram  Irahunt  qnidam :  *  £t  olenti 
spargere  nynibo.'    Qnod  noo  pfoho. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   CARI    DB   RBRUM    NAT.   LIB.   IL      1115 


lectk)  B«nrat 
FlavtM  is  Conjectaoeis,,  cap.  86. 
tmm*  1.  Piici»  Ciit.  pag.  96»,  St4 
▼idendag  GeTMtliM  ad  StatU  loeam 
Hiniii  1.  syW.  ia  Ep4tiMilrSteHtt,«M 
^  *  Odomtis  imk>riba8/  *  Cilicmi 
«iMUs/  ftc.  IVf^. 

4IT  Amque  prepter  eaduM]  Ita 
msllen  qaam  frtpier  •dtiren  esduM. 
Creech. 

*  Ptmekimm]  Arablcos.  Virg.Georg. 
4.  S79.  *  PaBchflH»  adoleicont  Igni- 
hoa  ar«.'  Lmib, 

419  Poicere']  H.  e.  ddectara.  tra- 
lula.  Sic  Tavent.  Phorm.  1.  8.  S5. 
*  Restahat  allod  Mhil,  iilii  ocaloa 
pMcere,  Sectari,  ki  ludwm  ddlbare,  et 
rc«hicere.^  Virg.  JBn.  1. 408.  *  atqae 
aiiimiim  pictnra  pmett  inani.'  Lucr. 
L  87.  '  Pascit  amore  avldos  {nhiant 
in  re,  dea,  yitaa.'  Lamb. 

421  Typtf,  t€etrique  vid.]  Noannlli 
legmit,  /«hlS  eaiTetTve.-  In  qoibasdam 
lUmt  scriptnm  est,  tarpes  elidiqm, 
M  hec  ^  oHdi'  depravatnm  esse 
pvto:  alibl  ^  cseli.'  Ego  ex  hac  tI- 
ttata  scriptora  Kbenter  fecerim, 
Isrpes  foMfu,  Lamb.  Qiddam  Te- 
teres:  far^s  oHMqvbt.  Et  Ita  Ma- 
mlliis.  In  qnibasdam:  eedL  Latet 
q«M.  Forte  legendam,  corft.  apeeit 
eedkj  t  e.  ccernlei.  Aat,  forte  l^eo- 
dom,  eegei  ;  qni  dao  colores  tnrpes  et 
feri  habentar.  G^. 

4St  Onnitf  eaim  amsas  gair  mnkety 
ceam^  iwBetque]  la  eo  c odices  mann- 
seript.  secnti  somos,  qnod  malcef,  r&> 
jecto  iHo  fmillel,  excadendran  cnra- 
tinas  (qoamqnam  nonnalli  bal>ent, 
malceit)  qoibascnm  consentiont  vnl- 
gttl  Yenetl  antiq.  Vicetitoi,  Pari- 
riens.  in  hoc  non  som  secntas,  qood 
habent  cumque  xHentw^  ▼itiose,  non,  at 
legendam  est,  cmisa,  jwnAqtte.  Lamb. 
Obuics  veteres  libri :  qum  mwket  eum- 
qite  vWealar.  Marallas,  et  Volgati: 
■Mittal  eaaiv,  Jamdque,  Veterom  li- 
bromm  illa :  eumque  videntur  non  in- 
teillgo.  Modo  ea  posaerat.  f  s.  404. 
Gif,    De  rarla  lectiooe  hac  muUet  et 


mmktui  dispntat  Tofneh.  Adv,  18. 1. 
in  fine;  notatqne  Prlsclanam  docer» 

*  aralceo'  in  sapine  malsomet  nNilc- 
tnm  lacere.  LambkiiansB  tamen  lec« 
tlonl  adhvrcre  sese  dielt.  Hee. 

428  Koad  iiiie|irmc.  ol.  hrwrf]  Sic 
legebat  bnno  versnm  Pontamia,  et  itn 
habent  cod.  AMInl  antlq.  et  Fari- 
siens.  ita  deniqae  emendatam  eat  ad 
eraa  codietim  Lagdonefislnm :  kevo- 
rem  principialem  intellige  Uevovem 
piimofum  corporom,  sen  priaci- 
plonim,  nt  oontra  statfan  dieet  mate« 
ris  sqoalorem.  usns  est  eadem  voce 
0.247.  ^ScirelicetcaHlqnoqoeldem 
terrswfoe  fuitse  Principiale  aKqnod 
tempoa,  cladeinqne  fatnram.'  £m6. 

424  At  eenetrm  f a«camf«e]  Sic  \t^ 
gendani)  et  ita  habent  eod.  AMNdy 
et  Vicetini  Parli.  et  aliqnot  BMiniiscr. 
Post  ▼ersnm  prozimon  in  omnihna 
vnlgatb  libfis  ( Aldinos,  et  VicetiMa 
ezeipio,)  reperiantor  dno  ▼ersos  m^ 
epti,  et  snpeffvacaBei.  Itnqiie  eoO 
rtgeci,  enm  absiiit  a  mannacTlpt.  et 
Ib  codlee  Joviani  Pontanl  deletl  sint; 
Cum  hoc  scripalssem,  trienaio  poat 
barbams  bomo  idem  ae  feelise,  hoc 
est,  hoc  versns  delevlsse  diclt.  Po- 
testne  uUa  deserlhl  aBa|or  impiidea- 
tSa  ?  sed  qaidqaerer  de  hoe  loco  l  «M 
noB  eat  s«l  similia  ?  JLoniA. 

425  8quid9n\  Sqaalorpraprie-aspc- 
rltas  eat ;  Itaqae  vestis.aaro  et  sifpBla 
aspera  (sic  enim  vnlgo  leqnantar) 

*  sqnalens  anro'  dieitnr  Virgit  aiia| 
aliad.  Istad  aotem  sqnalor  it  a 
sqnalas,  ande  sqnalltas  et  sqnales. 
Sed  his  locns  non  eat.  Feh, 

428  SmUeHmmqumi  Etiamcorpns- 
cula  qaapdam  esse  dicit  media  inter 
hevia  et  aspera.  Lmnb,  Qnoaiam 
sant  qusBdam  objecta,  qote  senaaa 
organa  nec  prorsns  lacerant,  nt  ama- 
ra,  nec  ita  delectant  nt  dolda,  aed 
titillant  potina  et  grate  dolora  exd- 
tant,  ideo  pntandnm  eat  nec  prorsOa 
lasvia  et  rotonda  eomm  seoirina  esse» 
nec  hamata  et  aapera;  sed  angirite 
qaibosdara  eztantibns  ftgmrata,  Ita 


Digiti 


zedbyGoOgle 


U16. 


NOTiB  VAftlORUIf   IN 


«t  aliqMtemii  pongere  ▼aleaiit,  !•• 
eenure  oon  poisint,  Tfs.  6.  Creeek, 

428  AngiMi»]  In  libris  Tolgatis  et 
manoscriptit  •criptom  reperi  partim 
migelU»,  partim  cmgwiuHM,  qood  idem 
valet.  Lamb.  H  Gjf.  AnginM]  Tw 
luffidmsf  parris  angnlit.  Fab. 

ProtimifUm»]  Promioentibns,  pro- 
jectis,  eitantibos.  Fab. 
*  429  TUiUar»]  rapyt^w.  tralatio. 
Nam  titlllare  est  certs  partis  corpo- 
ris  hnmani  contactOynempe  ejns  qnss 
•nb  alis  est^  risnm  vel  inrito  exeitare. 
Itaque  solns  homo  titillatnr.  Hie 
aotem  translate  posnit  pro  eo  qnod 
est,  contactotieqne.prorsosjnenndo, 
neque  ptaneaspero  et  molesto,  sen- 
sus  hilarare,  et  qnasl  diffundere, 
iMmb. 

4t0  Ftfocia  iafn  qno  de  g.]  Horat* 
Sat.2. 8.7. '  acria  circnm  Rapola,  lac- 
tncse,  radices :  qualia  lassom  PerTol- 
Innt  stomachum  r  siser,  alec,  fecnla 
Coa.'Iicmfr.  DefsBcnlaet  garo,  legen- 
di  interpr.  Horat.  et  Martialis.  GrsB- 
cl  etiam,  sed  voce  a  Latinis  snmpta, 
^dKXwfrocwmnt.  Fab. 

ImiitffM  Miparee]  Sic  restitnl  ex 
anctoritate  dnomm  cod.  mannscr. 
tametsi  Bertinlanns  habeat,  invue: 
Memmianns,  imti^y  non  hmke.  sed 
enlpa  est  scriptomm  librariomm, 
qni  scribebant  interdnm  l  pro  t,  et 
cootra  i  pro  /.  Innlam  Horatios  et 
Plinins  dicnnt  amaram.  Horat.Satyr. 
2.  8.  61.  *  Eracas  Tirideis,  innlas 
ego  primos  amaras  MonstraTi  inco- 
qnere.'  dno  alii  item  mannscrlpti  ba- 
bent,  viciaque  eap^re».  vicia  Irgnminis 
genns.  Virg.  Oeorg.  I.  76.  <Ant 
tennesfsetns  ▼icisp,  trittisqne  Inpini.' 
▼nlgati  fere  omnes  habent,  fpinique 
Bnpare».  Lamb.  Herba  notitsima  est, 
mUnee  nostris  hominibns.  Fab. 

4B1  Denique  Jam  catido»  igne»,  ifc.] 
Ad  Uetnm  tandem  Tenlt,  et  lllins  ob- 
Jecta  dlTersimode  fignrata  esse  docet 
wu.  1S.  quia  calor  et  frigns  organa 
diTersimode  afficiunt  Deinde  tac- 
tnm  (quem  Epiconei  nnice  admira- 


bantnr  et  amabant)  et  dlTerfas  Iffiim 
species  non  sine  effnsione  qnadam 
animi,  et  exnltatione  explicat.  Creedk, 
4S2  DietimiH  dentMa]  Sie  babent 
qninqne  lib.  mannscr.  et  ita  legea- 
dum,  non,  nt  vnlgo,  teniaia.  Lamb. 
Sed,  inquies,  igni  ilgnra  orbicnlaria 
conveniet  magis ;  nnde  igitnr  dentaim; 
dein  prainse  plane  aliam  fignrara  de- 
siderant,  quippe  igni  adTersse.    Se4 
ignls  mordet,.pnngit;  erge  non  itn 
perfecte  orbicQlaris  est  gtoroerani- 
nis,qnin  aliquid  extet,  qnod  pnngmt; 
nam  de  prainis  certa  res  est.  Yiit 
maximus  in  physiologia  <  dentatnm' 
hoc  loco  pro  fignrato  aeceplt :  Ulnai 
adibis,  %i  Tacat,  p.226.  edit.  prioria. 
Fab.    Fignrata,  ne  pntes  Lncretinm 
▼elle  ignis  atomos  angulosss  esse,  non 
orbicnlarls  %£gnne,  et  ^sensnsnter- 
qne'  (ita  legit)  dieitnr,  metonjpmi- 
cfis  pro  Utrinsqne.   Gassmdat.     Sed 
pltts   *  dentata '  significat :    seminn 
enlm    ignis    compongnnt    sensnm, 
ideoqne  necesse  est  angnlos  qnosdam 
habeant  extantes.  Prlgns  ad  fignnm 
trigonlcam  sen  piramidalem,  qnm  nt- 
miram  constat  ex  qnatnor  Ikciebos 
triangnliribnt,  Epteurat  reftrt.   Et- 
enim  in  Epist.  ad  Pythodem  gladel 
causaro  declarans,  fieri    eam    dldt 
icar'  6t&kfffm  fihf  vav  ir»fM^epo»s  ^XV^ 
rtfffuv  Ik  rmt  08arDff,  ffivmaw  t^  raa 
ffKoKipf&p  md  i^vymtitiv  rS»  hf  rp  fiknt 
brofixirrmiff  l^  icarb,  9k  r^  l^teacir  rm 
roio^mf  9p6fficpuWf  Sce.  *  Dum  explo- 
dnntnr  ex  aqna  orbicularia  (efiTectri- 
cia  caloris)  corpuscnla,  coarctantnr 
▼ero  In  eadem  aqna,  reperinntnr  sea- 
lena,  et  acntangula,  ant  dnro  eo  corr 
puscula  adtciseuntnr  extrinsecus,'&c. 
Eadem  Plutarchus  in  libro  de  primo 
frigido.  Creech. 

4IS  Taetu»  uterque]  Tactns  ignit  et 
prainsB.  qoidam  doctns  legendnm  pn- 
tat,  taetu»  uiriquey  i.  e.  tactns  ntrins- 
qne.  Lamb.  Quidam  legi  Tellenty 
taetu»  utriqme  (i.  e.  airtiit^)  prtiinti 
et  ignis.  Ille,  ille,  qnem  dicebam 
modo,  tic  tcribit  [Videtnr  nterqut. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  GARl  DK  RBRUM    NAT.    LIB.  If.     1117 


^l  metdiijmiedf  prb  iilrti»g«e]  £g  o 
KbeoUiu,  ut  jam  elibi,  taetam  pr6 
facUbilitate  tumerem.  Fab, 

494  Tactu»  aiim  <ad.]  Aioicpvty  at 
rap,  princ  1.  6.  *  Te|  Dea,  te  fugi- 
SBtventi.'  X««i^. 

Pf  dimm  iiamtfta  tttMcla\  Pro  Dii 
inmortales,  pro  DiYam  atqne  bo* 
ninam  fidero.  hbexclamatiouibos  uti 
■olrmos  in  indignationibus,  qnasi  ho- 
minibus  diffiiiad  Deds  confugientea. 
M •  Tnll»in  Lmiio :  *  Nam  quis  est,  pro 
Deum  fidem  atqne  hominimi,  qni  ve- 
lityUt  neque  diiigat  quemquam,  ne- 
qne  ipte  ab  nllo  diligatnr,  cirenmflu- 
ereomnibna  copiii,  '&c.  innomerasunt 
alia  apud  Plant.  et  Terent  eaempla. 
ilc  idem  Lucret.  infr.  eod;  lib.  10t3« 
'  Nam  pro  sancta  Denm  tranquilhi 
pectora  pace,  Qnm  placidom  degunt 
svom,  vitamqne  serenam/  &c.  Qnod 
antem  ad  hujns  loci  sententiam  atti* 
netytopra  lib.  1.  docuit,  tactum,  «en* 
tnm  ette  maxime  corporit  propriom» 
lu  105./  Ttogere  enim  et  tangi,  niti 
eorput,  nalla  potett  rett'  contrain- 
ane  neque  laeere  quicquamy  neqne 
pati  poate,  aed  dnntaxat  motionem, 
len  motionit  facnltatem  corporibnt 
praebere :    qnod   hit   verbit  docnit 
Epienrut :  ri  tk  «fi^  oih-t  vetqo^ot,  ofk9 
mSw  UfiftKrai,  hXKl^  idyfiauf  pUw  U 
\wrov  ro2r  ff^fum  vap^xnM,    De  tac- 
tn  integrot  commentariot  tcribebant 
Epicnrei.  G^.     Ad  tactnni  provo- 
eat,  teotnum  omninni    principem; 
aam  tentnt  omnet  ad  tactum  revo- 
eantnr.    Itaqne  uno  appellato  omoet 
mtelllgere  potett«    £x  criteiiit  au- 
tem,  qiue  tria  sunt,  tentut,  anticipa- 
tionet,  et  patsioq^ty   primm  partet 
d^dtB  tant  teatibot.  Fab*    Pro  di- 
mm  tmmim  taacta]  Poetice,  non  phi- 
lotophice;  certe  non  «ear'  'EwitcovfM» 
loquitnr  [proh  dii  inmiortalet,]  qnot 
ihtttra  invocet,  ti  illot  tecnmm  agere 
ftvnm  crediderit.  Fab.     Incontide- 
rate,  nt  et  omnia  de  tactn.  Epicurnt 
ipte,  S^Novff  8^  ml  dpicarfiobs  pvptovs  roa 

kmov  MMou  iyypd^iy  ifufis  rt  aw- 


robs  hrvyxtmProMy  «d  wpotrZioK^yoii^ 
roy  9fbs  rS^  9m^  vid.  Eatebiom 
Priep.  Evaug.  1. 14.  Cap.  37.  Lucre- 
tint  imitatnr  Epicumm,  inde  h»c 
exdamatio,  et  illa  infl^a  1002.  <  Nank 
proh  Sancta  Denm  traHqaHia  pee* 
tora  pace,'  Acc.  Creeeh, 

485  C#r7>ont]  Vir  tnmmi  jndicii 
Paynt  exittimat  corpnt  hoc  in  loco 
Idem  tignificare  ac  in  1.  S06. .  '  Tan- 
gere  enim  et  tani;!,  niti  corpnt,  nnlla 
pote«tret.'  Ct^ech. 

Reo  eseiera]  I.  e.  esterior.  nnde  a 
Papioioexterhenor  dicititr.  Pnit. 

4S8  Aut  ex  offnum]  Sio  legendnm^ 
et  ita  habent  quattuor  libri  manutcr. 
ntut  ett  eadem  voce  tup.  228.  *  Nee 
foret  offentnt  natnt,  nec  plaga  crea^ 
U)'  Lamb,  Jam  antea ;  cnm  corpom 
diter««.  naturta  te  te  mntno  ikktf' 
dnnt,  et  altera  alterit  intercurrnnr. 
Fab. 

Ctmtwrbant]  I.e.  tnrbat  ezeitanr, 
nt  aecipiamnt  abtolilte,  qoomodo  el 
top.  125.  '  Corpora,  qna  fai  tolit  ra^ 
diit  tnrbare  yidentar.'  ad  qnem  lo^ 
cnm  lege  qnte  anootata  tont.  vel  con* 
jnnge  cnm  voce  sensumy  qntB  teqnt- 
tur,  hoc  modo  :  cuin  temina  turbant ' 
confhndnnt  tentnm,  ut  tit  hofrfirrut6w, 
Lamb.  Neutrale  ett,  teu  abtolntnm: 
qnamqnam  et  cnm  r^  sensstm  postit 
joogere.  Fab.  Ita  veteret  libri.  Vnl- 
gati :  offensa.  Oif. 

489  Coi^anduntque]  De  voce  itta 
nihil  interpretet :  temina  intel*  te  con- 
cita  confhndnnt  tentum,  qnia  tumul- 
tnantnr;  niti  quit  mavnlt  Compun* 
gunty  nt  in  vt.  420.  Creeeh. 

HOQuamrisjampartem]  Qnamlibet 
volet  parteni :  vei,  Ne  longrn»  abe- 
am  ;  id  eniin,  nt  tnpra  ottendi,  tig- 
nificatr^*jam.   Fab. 

442  Quapropterhmgefommsdistarey 
ife.]  Recte  argiimentatnr  ;  variot 
edunt  tentnt :  ergo  Tarlat  figurat 
habent.  Pignrarnm  tarietat  id  elB- 
cit ;  non  magnitudo,  non  pondur, 
per  te  qoidem.  Fab. 

448  Var.  edere  sen$u]  Amicttt  qni- 
dam  ment  legi  potte  pntabat,  «ortot 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1118 


HOTifi  VARIOROM  tS 


ftdden  umnt%.  Fgo  niliU  molo :  l«- 
der€  §aum9  aaleai  plana  niftndosaai 
eftt  Lmk.  Edere  §eni»»\  Ladert,  «t 
«ajkra  et  inf.  vs,  460.  Qif.  Alii  le- 
gant  redd^re,  niliil  mnto :  nt  iadere^ 
qood  tmU  Oi£iniaSy  nallo  aM>do  fer- 
ri  potest.  Creeek* 

444  Ihmfut  qm  aoftM,  ^prj  Haete- 
noa  (UfertiUteni  fignranin  proi^avit 
BKiiiverfit  motibas  qoM  inorgnnis 
•ensouni  oi^cte  ezcitent:  jem  «lie 
ergamenta  congerit,  vts.  S4.  e  firmi- 
laU  et  flniditnte  rernm  docta.  Qov- 
dam  enim  temina  Imbent  liamolot, 
iiBiciiloavey  qaiboa  poatint  sese  invi- 
eem  irretire,  continere,  et  apatiolit 
innoiboty  qaantom  fiari  patoat^  aa- 
dnait  Iropedire  motoam  aese  evol- 
vendi  dittoeiandiqne  libertatem:  it* 
la  firma  doiaqoe  eorpora  eonttitoont 
mt,  ferrom,  taxa,  et  timilia.  Alitt 
parlicoltB  Itevet  tont  et  ad  orbicola- 
.fem  fiipiram  accedenlea,  et  ex  ib 
flnidaoorpeTacomponat;  nam  parli- 
cola  lavore  etorbicnlari  figora  pnt- 
dita  dittoeiabilet  tont»  emobiiet,  im- 
poUiii  facile  cedont»  et  io  proclive 
provalvi  pottont.  CreecL 

446  BMtHie]  M.  ToU.  lib.  8.  Acad. 
*  Ut  Ule,  qni  atperit  et  Itpvibot :  ha- 
nuUit  ondnatltqoe  corporibat  ceii- 
oreU  b»c  ette  dicat«  inleriecU  ina* 
pi.'  Laai6. 

446  £1  pMii  ramoeu]  8ic  rettitni 
tecatnt  codicem  Bertiniannm,  et  ali- 
ot  dooa  manotcriptot.  nam  ceteri  vet. 
et  vnlgati  habeot  fer  rtmee,  Lamb. 
Perrmmif  vulgati,  et  quidam  veterce. 
Gif.  Ergo  impUcatit,  ted  eatensione 
ioteqoaU,  perpleicabUi,  dec.  veloli 
aont  ramomm  bradiia.  Fob* 

447  Ademantima  taxe]  Nota  de  la- 
pUlo  pretioto  etqni  nonqoam  magmi 
moUtett,  taxum:  nam  de  magnete, 
qoem  taxom  vocat  alibi,  longe  aliod 
ett  fa6. 

445  Prima  aeie']  Aletaph.  a  copUt 
miUtaribot.  Fab, 

IctuecetUemMereeaeta]  Sic  PUo.  de 
adamantibnt  17. 4.  '  Incudibot  de- 
prebendnntor,  iu  re^oeotet  ictom» 


ot  fermm  oti 

Virg.  6.MC.  ^PorUadvertai 
toUdoqoe.adamanle  caiamna ,  Vis  ot 
nnUti  virain,  oen  ipsi  extctndare  hno 
CibUooIc  valeant.'  Itaqae 
ex  re  dicUt,  quod  nnUa  vi 
hoc  ett,  vittci  aot  firangi 
verbo  8m^«»  ««■  Zofmdm^  qood  *  d«- 
mare'  tignifical ;  et  particala  priva»- 
U  a.  Lamb.  lU  reapnit  icUt,  at  faw 
rom  atrtnqoe  diatulut»  Rida.  Toaa 
de  tangoine  iiirri,  Eida  id  qoaqoe.  fiil- 
snm  ett  et  nqgatoriom^  atan  vai  wi- 
co  maUeoli  icto  in  pulverem  abilnt ; 
hirciaiiaantem  craor  noa  magis  aae»» 
bit  qnam  tericam  ant  gossypions«  JFak 

449  Biobara  /ernH  Tralatio  eat  afc 
inaaimo  ad  aliad  inanimnm.  Bam  ffa- 
bar  proprie  de  qaercn  dicitnr.  aieaap. 
1.  88L  *  Robore  cam  in  ta»  firaagna 
tnn*  LoMtk. 

4f  •  Clsntirtt  rsiUnCia]  Veellb«« 
ant  davibas  resisUiitiay 
adant.  Qnidam  legoat  fmm 
exetaa^  et  inUrpreUnUry  ttra  qal- 
bot  portte  soat  Indaets  atqna  apea- 
tSB.  8ed  prsMUt  leeliooam  aeeep 
Um  toeri:  et  per  enm  toteHigere  val 
eemicet,  qoibas  fiires  polsantnr,  «t 
placet  Tamebo  (« 
OrsBei)  vel  eardiaes 
Hlc  magis  probat  Lmah.  De^ 
stridore  inUHigendom.  Vir 
simos  qni  aUter  sentiebat,allbtaraf, 
antceruibi  IndingenUr  foit.  <Re- 
sUntia,'  qoati  sostioenlia.  Fak.  f#- 
ee/erawtmry  Vom.  ad  CatoH.  p.  Iffi. 
Freig. 

4»!  iUa  aaiem  dehemt]  Sic  l^eii- 
dam,  non,  tlls  pndim.  Lamb. 

468  £ttr  magiMf  pnda  fmm  asfperr 
iif .  c.]  Sichabeat  oaines  fim  lulgoHi 
quiboscnm  conoentinnt  daa  ■lanti 
scripti.  sed  eod.  Sdp.  Tettil,«t  Faetai 
habent:  .fittr  mmgi$9  Ufmidafmmmr^ 
perejlwmda  coaetamt.  Lamb.  Qaiiam 
veures:  iifatds.  Qaid*  cadiees:  Jko^ 
wida.  Gif. 

4&I  Necretimemimremim^lmimThamt 
vertum  et  toperieiam  itei  pesitut 
fuerat  anesdo  qaibns  hominibiis  vasv 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  OARl   DB  KfiROll  VAT.   LIB.  II.       1110 


m  et  illepiilstiiiiat)  ct  ab  liif|iii  loci 
Mtcntift  aiigwwiimit,  NmmfutjmpM- 
9iri$  kmutm  iUm  mtfitaSUM^  ^flutd  mguM^ 
nm,  emm  «go  ddevi.  teotentia  anteai 
ImlMloeilMPcest:  £a(inqnit)ex  I». 
vfliat  et  rotHDdis  prindplis  consteat 
oportet,  t\mm  tnnt  Hqnlda,  «t  flnida. 
coi  va  argoRieato  «tt,  qnod  eomm 
gUMneramiiia  qnseqne^  i.  e.  corposcola 
et  rotimda,  sea  partleiila  glomeris 
in  morem  globosm,  noo  retinentnr 
laterfe,  td  estyoon  coh«rentiater  sci 
■lanent  coastlpatm  antcom- 


GUsNMiwnina]  Ita  Tocat  atomos  re- 
toadasy  ait  OitMos.male;  sed  ei  ig- 
oosoendam  ceneeo:  post  Lamblanm 
•mmt.  Kvmqnam  aaim  Lttcretios 
atomos  flomenimina  ▼ocarit,  noqoe 
adeo  potnit:  sed  inteUigit  molecnlas; 
qaod  ezfdlcaretar,  sl  oiisenmm  foret. 
Eamaltis  atomis  fit  glomeramen ;  mol- 
•tagioaMfaaiiiia  corpas  magnam  con- 
stitBont  Fak  Faber  wix  igaoscitOI- 
£mio  acribenti  Lncretinm  vocare  ato- 
mos  orbicalarea  glomeramioa;  oao- 
qaaro  eoim  Lncrefius  atomos  ▼ocavit 
giomeanaina,  noqne  adeo  potoit: 
•sed  Fabffi  elementiam  non  implorat 
Oiiuyns,  et  poata  potnit  rocare  ato- 
ams  gloaseranMoa,  ¥ocarit  eoim.  Nisi 
-qais  censeat  Lncretinm  de  fignris  ■e* 
miniim  dlspntaatem  alind  qnam  se- 
■Hoa  signifieare  ▼elle.  Cneek, 

454  BtfnmrwmiUm]  I.  e.  et  cor- 
sos  eoram  prodactos,  et  porrotenoe 
caationatas»  Item,  i.e.  simlliter,  in 
procKrem  et  pronnm  loonm  Tolnliills 
ea :  siaslliter  aalem,  oempe  nt  glo- 
Bieramina  ioter  sa  ooo  retioentar. 
'Procorrere'  ast  porro  cnrrerey  ot 
■ptogradi,  proferre,  te.  porro  gnidi, 
et  porro  ferre»  sen  In  pnbticnm  gradi, 
et  io  pobllcom  larre.  in  qnibnsdam 
Mbris  taman  scriptam  reperi,  £iper- 
rmaasttsm.  Ne  lioc  qnidem  reticabo, 
a  codica  BertioiaDo  abesee  prmposl- 
tiooem  ta,  qnsp  est  ante  aomen  pro- 
«iaee.  qam  scriplora  sl  cni  placebity 
'proollva'    erit    adterbiom.  aeqne 


est  qnod  qnemqnam  i^oveat  sjilaba 
nltima.  nam  brevem  esse  licet  t  cn- 
jnsmodi  est  io  bis,  *  soUime  volaotea/ 
*  snpeme  gnberaa/  et  simil.  Lomfr. 

im  prodtvf]  A  qnibnsdam  veta- 
ribtts  abest.  In  qnlbasdam  libria: 
pertmrmu.  Ante  bnnc  Tersnm  in  li- 
bris  vnlgatis  et  ▼eteribns  qnibnsdam 
hic  est  versns,  meo  jndicio  notbns : 
Neia^  IN^NnMftf  hmuhm  Ha  utfacUh 
foamefaanrm.  In  qnibosdam:  idem 
mt.  Oif. 

455  Omoia  pM^-ems,  4v.]  Qospdam 
snnt  corpora  qnsp  inter  floMa  onnia- 
remns,  vss.  9.  Fnmns,  oebttk,  flam- 
ma,  dec.  qnss  vel  levissimo  Hopelo 
diasolri  possnnt  et  dissipari,  Ideoqne 
ea  bamat  is  et  inter  se  perplesis  semi- 
nibnsnoD  conitaat.  Eadem  tameii 
corpora  sensns  pnngnnt,  Ut  nebnla 
et  fnmas  ocnlos,  res  etiam  dnras  pa- 
netraat,  nt  flamma  lapi<ies  et  saxa: 
Ideoqae  e  lieribns  et  prdrsos  rotno* 
dis  principiis  noo  oompoonolar. 
Hcc  antem  vss.  8.  ez  acatis  seminl- 
bns  partim  componi  asserit.  lala 
est  hnjns  loci,  qni  toties  exarcnit  io- 
terpretes,  seotentia.  Cretfdk. 

Paaofe  lempore]  I.  e.  brerissimo 
tempore.PaNc«sparticipinmest.  AHi 
legnot  paacto  len^^sri.  ego  oHiil  malo. 
8ic  snp.  eodem  libro :  Mt.  '  Nodvb 
▼ides  etiam  patefactis  tempore  pnot- 
to  Carcerib.'&c.  et4.815.  *Jamne 
▼ides  Igitnr,  qoam  pnncto  tempone 
imago  JEtberis  ez  oris  ad  terraram 
acddatoras?'  Lttmb.  lU  llbri  vete- 
res.  Alii:  iemiptfrie.  Oif. 

457  Simlm(seRiai6as«aa<]ItolegH 
Mnretn^,  elegaotins  qoam  ▼nlfati 
Codd.  qni  Sk  mmm  mmeki  eabibeot. 
Creech. 

Si  wmme  •malfras  eumi]  Moretos 
legeo4am  pntat,  8i  mlaas  •amifriit 
emU:  ooo,  ut  ▼nlgo,  6fi  mimu  emafe 
saaly  Ctti  assentior.  Nam  snpra  dlxtty 
«Omnia  postremo/  nt  bic  iterare 
eandem  ▼ooem,  sit  T«ifroAs7f>.  Lomd. 

Si  miaas  emMHme  saal]  OpHiiia  hsec 
Moreti  emeadatio  est.   I.e.  sl  ooo 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1130 


NOTifi   VAAIORUM   IN 


omnia  fnmi,  nebfilflBy  &C.  talit  rotmi- 
a».  Fnb. 

459  Puagere  uH]  In  qnibnBdam 
librit  scriptum  est,  pcmdire:  in  non- 
nnlMii  impressis,  pwngere:  ntmmqne 
mendose.  Lnmb, 

460  N«e  iamen  herert^  ^c.]  Hnnc 
▼etsnm,  et  duos,  qai  deinceps  se- 
qunntnr,  hfi&Jim^  ac  delendos  censeo, 
tanqnam  inculcatos,  adulterinos,  ne- 
qne  Lucretianos  germanos.  quod  cur 
ita  sentiam,  cam  posslm  plnribns  aliis 
argnmentis  firroissimis  probare,  bis 
trlbos  contentns  snm:  qnorom  hoc 
primumy  quod  sint  supervacanei :  al- 
temm,  qnod  sententiam  corrumpant : 
tertiuro,  qnod  horam  ?ersnum  scrlp- 
tor  dicat  cognosci  posse,  res  illas, 
Inmom,  nebnlas,  flaromasy  et  simU. 
constare  ex  acntis  elementis,  ciim 
dicere  debeat,ex  Isevibns  et  rotnndis. 
nam  acnta  elementa  in  iis  rebuslocnm 
nonhabent.  Lamb.  Indncithos  tres 
versns  Lambinns.  Ego  ob  librornm 
consensum,  non  ansim.  8ed  pro  SM- 
eSbu»  ez  Teteribns  libris  restttni  mhH- 
Mts,  nt  melior  sit  sensiis.  Gf^.  Hos 
tres  versns  optime  ejecit  Lambinns; 
neqne  enim  a  Lucretto  esse  possunt 
In  secundo  typographicns  error  est, 
untihue  pro  »entibue,  Quss  voa  nnice 
probat  non  esse  Lucretti ;  aliqno  enim 
ezemplo  opns  fnit  ejusdem  natur», 
cnjns  erant  fnmns,  nebolss,  &c.  Ibi 
antem  sentes  et  dumos  arripit.  Lara- 
bini  rero  ratio  nil  probat :  cnm  diclt 
debnisse  dicere  anctorem  iliornm 
versnnroy  *  non  acntis  ex  eleroentis^' 
ied  Isevibns  atqne  rotundis;  non  iu 
Mt  Id  enim  homo  nugator,  qnis- 
qnis  llle  fnerit»  de  sentlbns  dictnm 
▼olebat,  non  de  corpore  fluido.  Fab, 
Hos  tres  versus  agnoscnnt  Codd.  re- 
Jicit  Lambinos  ;  asseritque  snperva- 
caneosesse:  qnasi  non  debnit  Ln- 
cretins  affirmare  fluida  ista  pungen- 
tia  et  penetrantia  acnta  semlna  non 
minns  qnam  Issvia  et  rotnnda  conti- 
nere :  atomi  enim  vel  Ispves  vel  ro- 
tuDdi  non  pnngont  corpus^  neqne  pe- 


netranit :'  Ubenter  igitar  retinerem  ai 
esset  qnod  pro  eetitibm  reponi  possit. 
Creeek.  Fnmns,  inqnit,  flammss,  Ste» 
effectu  quidem  senitibus  snot  siraileay 
sed  non  cohsereotia  et  dnratione ;  «t- 
qne  ita  pungnnt  qnidem  snbito,  Stc 
at  non  din,  qnoniam  acnta  modo 
snnt,  non  vero  ramosa  et  perplexa, 
ntsentes.  Hav, 

46S  8ed  qued  mmtm]  Occorrit  tad- 
ts»  objectioni.  poterat  eoim  qnisplaiB 
dicere :  si,  quse  fluida  sunt,  ea  cob- 
stant  primordiis  Ispvibus  et  rotnndia : 
amara  autem,  et  cetera  qw  Iseduiit 
sensus,  ezasperis,  haroatis,  etsqm- 
lidis:  qutd  aqua  marina  fiet,  qM 
Uqnida  est  simnl,  et  bamata  ? 
Alia  snnt  flnida,  qn»  simnl  et  i 
ant  acerba  v.-  g.  Aqna  marina ;  haec 
omnia  componi  asseritvss.  14.  partiai 
e  leBvibus  et  rotnndis,  nnde  istonm 
flniditas,  partim  e  sqnalidis  et  asperi^ 
nude  acerbltas  et  amaritndo;  denl- 
qoe  demonstrat  istlnsmodi  oorpora 
ex  particnUs  diversimode  figoratiB 
cpmpiogi,  qooniam  separari  possont, 
percoletor  enim  per  arenam  aqna 
marina,  asperas  particnlaa  depooit, 
ot  cnm  Isevibns  snis  tantnm  et  ro- 
tnndis  seminibos  dalds  flnit.  Cre§dk, 

464  Sudor  Mti  wmri»  esf ]  Sndor  est 
maris,  i.  e.  aqua  marioa.  Easpe- 
dodis  est  hoc.  Nam  Empedocles 
dicebati  mare  esse  stidorem  terrsi, 
nt  testatur  Aristoteles  Ub.  2.  /lerfp. 
cap.  f .  eom  reprehendens,  his  verlMs: 
'O/wiots  8i  7fXaii0r  acol  rfns  whrim  IBpSrtL 
rris  yHs  ttnu  tV  BdXmraw,  6Urui  rt 
aa/^s  efffiiKiimf  icaBdwp  *EfmBoKXSis, 
iFfAs  vo($iat¥  7&P  o9n»  thriufflams  dlpi^am 
kcuwt*  4  ykp  pmaipoplkj  vonfrucAf.  9pbs 
t^  rh  yuSim  tV  ^^w,  odx  Uauiis.  L  e. 
'  SimiHter  antem  ridicnlnm  eatetiani, 
siqnis,  cum  dixerit  terrss  sndorera 
esse  roare,  esistimet  se  plani  et  ma- 
nifesti  aliquid  dixlsse:  qneaiadmo^ 
dnm  Empedocles,  Nam  ad  poesin 
qnidem  ita  tocntus,  satis  dixK:  sed 
ad  cognoscendam  maris  natoram,  pa« 
mm.'  Lemb,    ffic  verO|  sicfibi  aUfS, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  I.UCRBTII   CARI    DE   RERUM   NAT.   LIB.   11.      1121 


mirificot  ludos  prtebent  loterpretes. 
'  Siidor  maris/  inqiiinnt,  *■  est  aqna 
maris.'  Bene  sane.  Sed  qnid  ita 
tandem?  Qnia  scUicet  testimonio 
Aristotelis  probari  potest  ex  veteri- 
bns  pbysicis  nonnnllos  ita  fnisffc  \o* 
cntos.  Sed  ego  ntrnmqne  falsnm 
esse  omnibns  snfiragiis  factle  vincam ; 
id  quod  mox  apparebit.  Locns  ille 
Aristotelis  legitur  in  secundoMeteoro- 
logicomm  pag.  555.  edit  Parisien^is : 
en  tibi  bominis  verba,  ex  cap.  2.  in 
qno  de  roaris  saUngine  ex  professo 
agit :  'Ofiolofs  8^  y€\o7w,  Koi^ris  tlwitv 
tSpurra  rris  yris  thtu  r^p  Bikwrrw^  oUroi 
T(  ^o^r  tlfnfKhfoif  KoBdrtp  'E^irc8oK\^f . 
T^f  woiriaw  yapf  &c.  l.  e.  *  Neqne 
minns  ridicnle  dixerit  quispiam,  uti 
abEmpedocle  faclum  videmns,  qni 
mare  sndorem  esae  telljiris  dlxerit^' 
&c.  Hoc  qnidem  loco  Aristotele» 
soleni  more  sno  facir,  ut  meliores 
carpat;  qiiasi  scilicet  agatnr  de  ge-. 
nio  riis  ^iiaierucTis :  sed  id  alias  vide- 
bitnr ;  ad  rem  venieodom.  Empedo- 
cles,  Sc^  fitra^pas  scribens  dixit, 
mare  etse  sodorem  terrs ;  at  Lncre- 
tins  sndoretn.mans  nominat,  o  bone. 
An  igitnr  Lncretium  inter  et  Empe- 
doclem  qnidqnam  erit  quod  ntriqne 
conveoire  possit?  An  vero,  qnod, 
ai  qnid  unquam  alindy  ridiculnni  est, 
nare  ipstim  'sndor  roaris*  fuerit? 
Non,  nt  opinor.  Deinde  negaroiis  lioc 
qooque,  Lucretinm  hic  de  salsngine, 
seu,  ut  veteres  loqnebantnr,  de  ama- 
rore  maris  egisse :  boc  enim  sex  sep- 
tem  demum  versibns  inferius  faciet : 
VEt  qno  mixta  putes  magis  aspera 
laevibns  esne  Principiis,  unde  est 
Neptnni  corpus  acerbum,  Est  ratio 
secernundi/  &c.  Ubi '  Neptuni  cor- 
pns'  mare  est.  Qtiamobrero  latis 
confido  fore  neminero,  cni  de  nostra 
conjectnra,  nisi  si  certa  potins  emen- 
datio  vocanda  est,  dnbitandnm  vi- 
deatnr.  Agitor  enim  tantum  de  su- 
dore,  qni,  ut  et  lacrymae,  salsns  et 
ainamsesse,  vel  sensus  jndicio,  vel 
aoctoritate  Aristotelis  et  Plntarchi, 


coroprobatnr.  Legendum  itaqoe : 
^iidor  anunrui  tU  esi,  ift:»  His  addo  et, 
aliud :  Qnod  de  Empedodis  seiilen- 
tia  legerant  interpretes,  si  in  locum 
convenientem  conferre  volebant,  de« 
bnisse  ea,  qnse  hic  scripsernnt,  ad 
hos  libri  6.  versns  retolisse,  nbi  dis- 
pntat  Lucretins,  qua  ratione  factom 
fuerit,  nt  mare  e  terra  expressnm  sit. 
Tbi  enim  diserte  '  sudorem  •  terrn ' 
vocavii :  vs.  484.  *  Inque  dies  quan- 
10  circum  roagis  setheris  «stns,  Et 
radii  solis  cogebant  nndique  terrara 
Verberibus  crebris,  extrema  ad  li« 
roina  apertaro,  In  roedio  ut  propnlsa 
sno  condensa  coiret ;  Tam  magis  ex- 
pressus  salsns  de  corpore  sudor  An- 
gebat  mare  mamuido,  camposque 
oatantPs.'  Quid  vero  qnod  in  Mss. 
Codd.  ad  om»  honMs  vertwun,  de 
qnihM  soperins  acfom  oat,  adscrip- 
tum  legitar,  de  mtdm  miml  Non 
igitnr  aliter  olim  legtbator  hic  loctis, 
qoam  nt  a  roe  restitutns  foit,  Po- 
terant  fortasse  hec  fusius  tradi;  sed 
doctioribus  scribimus,  qnibus  haec 
sat  emnt.  Nam  salsnm  et  amarnin, 
&\fWfAp  et  wucpl^Pf  alteram  pro  tdtero 
snmi  non  est,  opinor,  car  probem, 
coin  ea  res  notior  sit,  qofim  nt  hinc 
illinc  petitis  ex  utraque  lingua  testi- 
nioniis  egere  videatur.  Fab,  Sudorem 
maris  vocat  salem.  Auctor  Et.  M.  in 
}afi6if6fu9a.  vide  T.  Fabri  £p.  Crit. 
p.  188.  nbi  non  recte  corrigit  Por^ 
phyrii  locnm,  qui  sic  legendns  r^p 
OdXarray  iKd\9i  fivpat^  tixpvop.  vide 
qnoque  versns  Empedoclis  apnd  PIu« 
tarcbum  lib.  l.  c.  S.  placit.  Philos.  nbi 
prf(mp  vocat  mare.  Ko«#.  Faber  legit 
Sudor  amaru»  ut  e»t  et  asserit  Lncre- 
tinro  his  7.  vss.  de  sudore  tantnm  dis- 
putare.  Hbbc  conjectora  illi  mirifice 
placet,  et  fruatnr ;  non  invideo.  iSii- 
dor  morts  seu  udor  marii  lege.  Non 
qnia,  ut  inlerpretes,  Empedocles 
olim  vocavit  mare  Sudorem  terrsB, 
(jHpoira  rris  yris  Aristoteles  9.  Meteor.) 
sed  qnia  *  Sudor,'  seu  ot  alit  '  Udor,' 
idem  est  ^c  Huii>or:  vid.  Varrooem 


Dilph,  ei  Var,  Oui. 


Lucrei, 


4  B 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1122 


NOTjE   YARIORITM    IN 


de  L.  L.  1ib«  4.  Toee  '  Usus/  De  sn- 
dore  aatem  et  non  de  aqna  marina 
bic  loci  agere  poetam  isti  soli  dlcunt 
qni  indiligenter  legtmt.  Creech. 

Minime  id  mirahUe  kdbendum]  Sic 
habent  pterique  codices  typis  ex- 
casi :  quos  secutos  snro.  nam  roann- 
•cripti  boc  loco  depraTati  snnt:  ex 
qnibas  fuidam^  com  aliit  viilgatis 
congraentesy  habent  mimbUe  euiquam : 
aliiy  mirabUe  debei,  ex  qua  scriptura 
▼itiosay  facere  ausim,  mirari  debe$, 
Lamb.  Minime  id  mirabile  cuiquam'] 
Ita  feteres  libri,  baud  scio,  an  recte. 
Marnllas  etVnlgati:  habendum.  Gif. 
46S  Nam  quod  fluvidum  est]  Hic 
m  non  eliditor:  qua  de  re  snpra 
dixirous  lib.  1.  Respondet  autem  iis 
qnfls  objecta  fuerant,  boc  modo :  Non 
est  quod  quisquam  mlretur,  eadem 
kiterdam  esse  et  aniara,  et  fluida : 
quamvis  dixerimus  floida  constare  e 
lcvioribns  et  rotandis  elementis: 
amara,  ex  asperis,  squalidis,  et  roo- 
leitis.  Nam  in  bis  qu»  sunt  amara 
simul  et  liquida,  dicendnm  est  pri- 
mordiis  rotnndis,  potitis,  et  Isevibus 
esse  admista  qasBdam  doloris  et  mo- 
letti«  corpora,  id  est  horrida,  aspera, 
et  sqnalida:  quo  fit  at  provoWi  pos- 
■int  simnl,  et  sensus  Isedere.  Lamb. 

460  Mixia  doUni$]  AdmixUi,  forte 
rectins.  Gf/*. 

Dolorii  corporm]  I.  e.  aspera,  et 
flqualida.  Lamb,  Aspera,  ineqnalia : 
nnde  dolor  et  insoavis  motos.  Fab. 

467  Nee  tamen  tuee  retineri  hamata] 
I.  e.  nec  tamen  hsec  hamata  inter  se 
retineri  et  hserere  necesse  est.  sic 
■npni  locutns  est :  vs.  46S.  <  Nec 
retinentur  enim  intcr  se  glomera- 
nina  qnvqne.'  Lamb, 

468  ScUicH  em  globoia,  tamen  cum 
equal,  com,]  Sic  habent  omnes  libri  et 
wanuscriptiy  et  typis  excnsi:  neqne 
est  quod  quisquam  dobitetde  integri- 
tate  scriptane:  oeiHeei  aatem  posi-' 
tam  pro  actre  ticet:  nt  apnd  Ter. 
Heant.  2.  S.  117.  «scilicet  factnmm 
me  esse.'  ibidem :  5. 1. 19.  *  Continuo 


injeclitse  verba  tibi  Dromonem  soi- 
licet.'  stc  apnd  Plautnm  videlicet  pro, 
videre  licet,  in  Sticbo  4.  1.  49.*Vi. 
deKcet  parcnm  iilam  fnisse  senen, 
qui  dixerit.'  ibidem  paullo  post  vi. 
51.  <  Videlicet  illum  fuisse  neqnam 
adolesceotem,  qoi  illico/  &c.  sic  ideni 
Lncretias  supra  1.211.  'Esse  vide- 
licet  In  terris  primordia  remm,  Qoc 
nos.'  Ita  totins  hnjns  loci  hec  sen- 
tentia  est:  Scire  licet,  ea  principia 
ex  qnibns  constat  aqna  marina,  em 
globosa,  cnm  tamen  constent,  i.  e. 
sint,  squalida.  Debet  autem  distinc* 
tionis  nota  scribi  post  vocem '  gto- 
bosa,'  nt  *  tamen  cnm  *  sic  inteliiga- 
mus,  quasi  dictnm  sit  com  tantfa. 
Jaro  antea  :  Scias  licet  esse  globoss ; 
neque  aliter  veteres.  Ceterara  post 
'  globosa '  distinctinnciilam  ponito,  at 
legas  conjnnctim,  *  tamen  curo,'  i.  e. 
quamvis.  Fab,  Scilicet, '  scire  licet,' 
ntsaepe  Lncretias;  qnodcunqneenim 
est  fluidum  ex  orbicalaribns  et  glo- 
bosis  principlis  constat.  Creech. 

470  Magit  atpera]  Care  istnd  megk 
cnm  a$pera  jaagas :  nam  cwnrfjmttt 
connecti  debet:  alioqaha  sensu  abi* 
eris.  Vab. 

471  Unde]  A  qalbns^  nempcprio- 
cipiis  asperis.  Lamb, 

E»t  Nept,  corp.  acerb.']  I.  c.  aqoi 
marina,  salsa  et  amara  est.  infira 
eod.  lib.  vs.  654.  *  Hlc  ai  qois  mare 
Neptanum^  Cereremqae  yocare  Coa» 
fltltaet  fmges,  et  Bacchi  nomine  ab- 
nti  Mavolt,  qaam  latlcis  proprittia 
proferre  vocamen  Concedamn.*,  nt/ 
&c.  Arnob.  L  S.  adv.  Genteis,  tra- 
ditnm  esse  a  veteribns  scribit, '  Nep- 
tnnnm  esse  appellatam  ex  eo  qned 
aqua  nubat  terram.'  Ocero  vero 
lib.  2.  de  N.  Deor.  a  nando.  '  Acer- 
bum'  improprie  potait  pro  amaro: 
vel '  acerbum '  intelllge,  lingns  injo- 
cuudnm,  ingratnm,  ac  roolestam,  ot 
sup.  Laifi6.  Aqaa  roarina,  qood  ei- 
emplnm  post  sudorem  nunc  somit* 
Fab. 

472  E$t  rat,  $ecem,]  I.  e.  ratio  et 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTIl   CARI    DB  RBRUM    NAT.   LIB.  II.     1123 


vit  est  aliqsa  secernendi  ejas  qnod 
Mte  est,  ab  eo  quod  est  amarii», 
LnUf, 

Seoraumque  eicfeiNN]  Sevidendi,  nt 
•eceroeiidi»  a  ferbia  ejnsdein  signifi* 
catioais.  Ftdf. 

473  HumordtOcetfMbi]  Conjectnra 
dttctns  ita  scripei.  Vide  Indicem. 
Volgati  Meii.  Gif.  Ham.  dtdcet,  ubi, 
Ife,]  Si  f  nlgatam  et  receptam  scrip- 
tnram  taebimBr,  kumor  duleisy  bic  erit 
orde:  ita  (snbinteUige)  ut  humor, 
■empe  dnlcis  in  foveam  flnat,  et  man« 
soescat,  nbi  idem  huroory  nempe  dul- 
cis,  crebro  percolator,  id  est  perma- 
nat,  et  pertranstt,  nt,  Scc,  Sed  vide« 
tar  legendam,  Humor  aeerbue:  ut  sit 
hic  ordoy  Ubi  humor  acerbus  perco- 
latnrcrebrius  ita,  nt,  &c.  vel,  nt  qni- 
dam  existimat  male  de  me  meritns, 
Humor  duleitf  «6t,  ^e.  vel,  Humor 
duket :  dulcei  antem,  seu  dukit,  i.  e. 
dnlcescit,  nt  idem  ille  notat.  cnr 
enim  cniquam,  qoantnmlibet  iroprol>o 
atque  injnsto,  suum  eripiam  ?  nisi 
forte  boc  quoqne  illi  aliennm  est,  non 
sanm.  *  Humor'porro,nempesaIsns, 
et  marinus.  Licet  etiam,  ut  mihi  vi- 
detopy  legere,  Pereohiu*,  nt  sit  hic 
ordo  verbororo :  Elst  ratlo  secemundi 
hnmoris  salsi,  ab  eo  qni  dulcis  est, 
nbi,  id  est  qnando,  homor  (marinns 
scilicet)  crebrins  idem  percolatns,  ita 
ut  in  foveam  flnat  et  mansuescat,  dol- 
eit,  sive  dulcet,  t.  e.  dulcescit.  qnod 
si  cui  placebit,  sic  erit  distingnen- 
dnm,  Seortumque  videndi  Bumor  dukit 
ubi,  per  ietr,  erebrius  idem  Pereoktus^ 
tfe,  Lamb. 

474  Pereolaiwr]  Qnasi  per  colnm 
pnrgatnr^  onde  eolatus  apnd  TertulL 
lib.  I..  ad  Nationes,  *  Serenitas  co- 
hta,'  pnra  scilicet, '  innubilus  setlier,' 
Virg.  Vims  autem  antea  occurrit  pro 
bnmore.  Fab, 

476  lAnq,  en,  sup,  tat,  ^-c.]  Nam 
aqoa  niarina  (inqnit)  snpera,  i.  e.  in 
superiore  parte  terras,  linquit  pri- 
mordia  tsetri  viri,  id  est  buraoris  na- 
tnralis  marini.    Ita  antem  legendnm 


esse,qoemadmodum  excndendnm  cu- 
raviiiius,  vincnnt  lib.  tres  manuscript. 
et  Ald.  antiq.  et  Paris.  nisi  quod  in 
Paris.  et  uno  mannscript.  legitnr, 
lAq^tenimtatri  superaprim,  Prisc. 
autera  libr.  6.  hnnc  versnro  paullo 
aliter  profert.  sic  enim  ille,  Liqttit 
eniM  eupera  iittri  vestigia  tiri,  sed  vel 
alind  agebat  Prisc.  vel  scriptoris  li« 
brarii  peccatum  est.  Lamb,  Priscia- 
nnalib.  6.  Linquit  veetigia,  Quidam 
veteres  etiam :  Hquit,  Gif.  Firi.  Ser- 
vius  ad  Virgil.  Oeorg.  1. 128.  *  Hodie 
tres  tantnm  liabet  casns :  hoc  virns, 
hoc  virns,  o  vims.  Antiqni  hujus  viri 
dicebant.  Lucretins.  '  tetri  primor- 
dia  viri.*'  Hat, 

470  Qmo  magi8\  Quia  snut  aspera 
scilicet.  Fab, 

477  Quod  quoniam  doeui,  ^.]  H.  e. 
qnod  probandum  smcipit;  variant 
figurs  atomomm,  et  est  illarum  va- 
ria  magnitndo,  nt  Jam  ostensum  est, 
sed  tamen  illa  varietas  infinita  non 
est;  et»i  sit  indefinita,  seu  incom- 
prebensibilis.  Id  primo  probat  vss. 
22.  ex  ipsa  seroinnm,  quam  olim  de- 
monstraverat,  parvitate.  Ut  enim 
fignrarum  varietas  foret  infinita,  ne- 
cesse  est  nt  imraensa  sit  seminnm 
quorundam  moles,  cnm  sola  immensa 
magnitudo  sit  infinitoe  varietatis  fign* 
rarum  capax.  Si  corporis  figuram 
rantare  velis,  transpone  partes,  quot 
suot  diverssp  positiones  tot  emnt  di- 
versae  figuras ;  idem  in  seniine  aggre- 
dere,  omnibns  modis  partes,  qose  in 
illo  concipi  possnnt,  versa  et  trans- 
pone,  et  finitam  tantum  fignrarnm 
varietatem  in  tantillo  corpore  ag- 
nosces.  Epicnrns  docnit,  c7va<  rh, 
(Tx^/uara  r&y  MfAW  &ircp(\i;irra,  obK 
iirtipa,  Phitarchus  de  Placit.  Phil.  I. 
1.  C.  S.  *Ar^/iot  ra7s  ^ta^pais  ohx 
hwX&s  &irttpot  c^triv,  &\A&  fA^vov  iflctpi* 
Xtiwroi,  tV  fi^  ju/AAcf  ris  koI  rots  pjeyi' 
6wty  imXus  tls  Airtipoy  abris  iKfidXXtiy^ 
Hrt  iv  r^  Aptfffiivtp  fjLtyiOd  iwtlpovs  iv' 
yofof  Zta^pits  bZ^rotf.  Epicnrus  ad 
Herod.    Ita  recte  legit  Gassendus: 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1124 


NOT^   VARIORUlt    IN 


Meiboinias  aiitem  suis  emendationi- 
Ihis  omnia  tarbavit.  Creech» 

478  'E^ei^Tffay  fypt*^i  annexa, 
connexa,  pendens :  jfidem  autem  i.  e. 
probationem :  ut  et  Oraece  vUnis  in 
eadem  notione.  Fab,  ApUt,  adepta 
Barthin».  ut  in  vs.  636.  Clandiani 
de  Bello  Oetico.  *  O  meritam  nomen 
fflplicibus  apta  triumphis.'  Creeck, 

Primordia  rerum]  Hoc  illad  est 
quod  probandnm  stutcipit:  variant 
fignrae  atomorum,  et  est  illarom  varia 
magnitndo,  ut  jam  ostensom  ett :  «ed 
tamen  illa  varietas  infinita  non  est, 
etai  indeiinita,  seu  incomprehensi- 
bilis.  Incommoda  jam  proferet.  Cni 
addas  hoc  ad  illustrationem,  atomo- 
rnm  non  unam  esse  magnitudinem ; 
sed  magnitndinis  varietas  qnanta 
erit,  non  debet  certe  esse  infinita: 
alioqui  fieret  ut  unica  atoraos  totum 
esset ;  at  eo  ducit  te  invitum  figura- 
rnra  varielas :  nara  infinitfe  fignrarnm 
varietates  necessario  infinitas  magni- 
tndines  postulant.  Qnas  sequnntnr, 
his  ita  expositin,  plana  sunt  et  per- 
spicua.  Fab, 

479  Finita  variare  flgwrarwn  ra» 
iione']  Sic  legitor  liic  versus  in  qiiin* 
que  lib.  mannscripti.H,  ni»l  quod  in 
UDO  scriptuin  est  variata^  non  fDariare* 
In  codicibus  aulem  Aldinis  antiq, 
Vicet.  Parisien**.  et  ceteris  viilgatis, 
FinUas  tariarejigtwarum  ratianee,  qna- 
riim  lectionom  utra  sit  potior,  jndi- 
cet  lector.  verbiim  variare  quidem 
Dfminem  movere  debet,  si  boc  loco 
abiolute  poni  prster  morem  videa- 
tar.  nam  etiam  alibi  fodem  inodo 
usurpatur,  ut  infra  eod.  libro,  quinto 
abbiiic  versn.  Nnnc  ad  bujiis  loci 
sentpntiain  veniamiis.  Posteaquam 
docuit,  priinorum  corpornm  figuras 
diHsimilfis  esse  ac  disparesy  docet 
jaui,  eas  ipsas  fignrarum  dissimilita- 
dines  ac  varietates  finitas  e»8e.  qua 
de  re  tic  Laert.  ex  sententia  £picuri : 
Hfhs  Zh  ro^Tois  rd  &To/ia  riiy  a»fjuiTw 
Koi  fuarii,  i^  &y  koI  ai  ovyKfAatis  yiyoP' 
rai,  Koi  cii  k  iMK^omaif  rp  ivtpr^ei^ 


AvffpIXiTirTa,  wtptktitrd  4em  rah  liaft* 
pOAf  rfir  axiW^^^*  •*  T^  Jnwrr^  ftfk- 
BMroaah^as  ^Mpopia  w^xw^^^^^^ 
ycif  snpivXyiinUimv,  &c,  i.  e.  *  Prte- 
terea  corpora  individna  et  plena,  ex 
quibus  res  compositte  concretiK{iie 
gignnntnr,  et  in  qnte  dissolvootor, 
comprebeDdi  non  possnnt  re  et  nso, 
fignramm  antem  differentiis  possoDt 
Non  enim  fieri  potest,  nt  tot  remm 
natnralinm  difierentise  ez  fignrit  re 
comprebensis  natcantnr.'  In  VBt- 
qnaque  antem  fignratione  siaipUciter 
infinita  snnt  corporaindividna:  dif- 
frrentiis  antem  non  «nnt  infinita,  ted 
eo  tantum,  qnod  re  comprehendi  noa 
possuot,  infinita.  Stc  propemodain 
Plutarchns  vtfk  rw  itpfaitSnm  rwr 
tptk,  tJyai  i^  riL  crxfuutrra  rSnf  kripm 
krtfihytwray  oIk  Awwipa,  L  e.  '  Figarat 
autem  atomotum  re  comprehendi  noa 
posse,  non  tamen  esse  infinitai.' 
Lamb,  Finita  variare,  Fhniai  ra- 
tiones.  £t  ita  infr. '  variarefignras:' 
et  '  ratio  fignrarom' nihil  est  alind, 
quam  fignrsB,  Lncretiano  more.  I^t 
*  ratio  animi.'  Gtf, 

480  Qifod  ai  noii  t/a  «ii]  Tale  ett 
argumentiim  Lncretii :  Si  essent  ia- 
fioitae  atomomm  fignrae,  essent  ali- 
quae  atomi  immani  et  immensa  nag* 
nitndine :  hoc  falsom :  ergo  et  iUad. 
minorem  propositionem  aic  probat, 
'  Nam,'  &c.  Lamb, 

482  Namque  in  eadem  una  fiu^afa»- 
juibrevUute]  Secutus  snm  in  boc  vma 
religiose  codices  veteres,  nisi  qnodet 
qutousvU,  feci  quojusqwtjuSf  i.  e.  cnjot- 
qne,  nt  *  qnicqnid'  pro  qnicqne  ntor- 
pari  solet  et  apnd  hunc  poetan»et 
apud  alios  scriptores :  ^aiyifsrit  aa- 
tem,  ant  c^juatiSf  ferri  non  potesl  in 
hoc  versu.  Lamb,  CtgumBUim,  Itave- 
teres  omnes  libri.  m  in  '  eadem'  non 
exteritur.  Nnnieri  snnt  Enniani.  Ci- 
cero  de  orat.  Male  vnlgati  et  Lan- 
biniiA:  c^juMctuus,  Gif. 

484  Fac  enim]  Sic  habet  cod.  Ber- 
tinianus,  quem  secutus  snm*  u\il,/act 
enim.  Lamb.  Ita  veteres.    MamUas 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUORBTII   CARI    DE   RBRUM   NAT.    LIB.   II.      1126 


et  VelgMi :  /«c  Vide  iDdieem.  Gif, 
48S  TrihMMvdPULribuBOMgt]  Non, 
trtt  ast  plores  partes  addas,  nt  alii 
inierpretes;  ted  fnpponasy  e  tribus 
aot  pinribosy  i.  e.  definito  partiom 
Bsaiero  coBstare.  Quslibet  fignratio 
pofitionem  partiom  pecoliareni  exi- 
git,  porro  aotem  partei  magnitodiois 
fifiitas  tot  modis  tranaponi,  et  coni- 
poni  potsnnt,  nt  noUos  tandem  posi- 
tionitmodna  snperttea  fiat:  alioqnin 
enim  nova  et  noTte  in  infinitnm  partet 
etteat,  ez  qnibua  magnitodo  tandem 
infinita  eonciperetnr,  cujntmodi  sane 
in  atomo  non  ett»  qutB  infra  yisnm 
longe  contittit.  Oattendut.  Crteck, 

488  OmnimodiB  exp€Hu»  er%8]  Libri 
manutcript.  tie  habent.  alii :  Omai- 
made  expertu  fueri».  omniy  modis  au- 
tem,  L  e.  omnibnt  modit.  Lumb. 

Ommmodi»]  Omnimodef  Omnimodo, 
Gif. 

489  Formai  tpec.]  ForwMTHm  opeciem 
habet  tecnnda  mea  editio :  sed  primte 
editionit  lectionem,  Fornudy  hic  at- 
tero.  Lamb,  Itaetpanlo  infra.  Lam- 
binnt:  FormaL  Oif. 

491  AddendumporteisQitaserW]  I. 
e.  parteit  aliat  addere  oportebit: 
qnod  loqnendi  genot  notaTimnt  tupra 
1.  112.  ad  illom.Tertoro,  '^temat 
qooniam  pcenat  in  morte  timendnm :' 
et  item  ad  1S9.  '  Mnlta  novit  verbit 
prttsertim  cnm  sit  agendum/  sic  Var- 
ro  lib.  8.  de  L.  L.  'Sic  omneis  repu- 
diaadom  arteit,  quod  in  medicina,  et 
in  aliis  multit  ditcrepant  tcriploret.' 


492  AdsimiU  roHone']  Sie  rettitni 
Kbromm  manntcriptorom  anctoritate 
fretnt.  Virg.  6.  602.  *  Qoot  tnper 
atra  silex  jamjam  casora,  cadentiqoe 
Immiaet  astimilit.'  Lamb, 

495  Qnare  non  ett  ut  cred,  p.]  ObK 
Urw  ^f  «urrf^f,  i.  e.  ^  non  potett, 
▼el  non  debet  fieri,  nt  credas.'  Lamb, 

497  immani]  I.  e.  ingenti,  nt  apud 
enndem,  ^  immania  templa.'  Lamb, 

Maanmitaie]  Voz  rara  *■  maxiroitas :' 
qnam  nt  probet  este  Latinam,  bunc 


vertnm  profert  Nonius  Marcellut. 
Utitur  Arnobins  lib.  6.  *  Aot  vero  in 
vastit  porrigere  te  longiot,  atque  in 
maximitate  prodncere/  Lamb,  Vox 
Lttcretiana :  qne  tamen  fattidio  fiit- 
tidiotolas  aures  nou  magis  radere  de- 
bet  qnam  'proximitas'  sepe  apud 
Ovidium.  Fah,  Sic  '  proximitas'  apud 
Ovidinm,  <  optomitas/  et  <  opnlenti- 
tas '  apnd  Plantum.  Creech, 

499  Barbarieat  vettee]  I.  e.  Baby- 
lonicec.  idem  4.  1023.  <  Cnm  Baby- 
lonica  magnifico  splendore  rigantnr.' 
vestes  snnt  purpuresB  textiles,  aut  acu 
picte,  ex  Babylonia  avect»,  vel  dic 
Phrygias  slgnificari.  Lamb,  Pbrygi», 
Persicae,  Babylonicae.  Haec  omnia  a 
consequentt  dicnntur,  et  plane  neces- 
saria  snnt  ex  positis.  £o  enim  fieret, 
ut  qnae  hodie  splendidissima,  snavis- 
sima,  &c.  snnt,  ea  ab  aliis  aliisqne 
tandem  vincerentiir :  denique  eadem 
incoinmoda,  qutp.  modo  de  magnitn- 
dine  dicebam,  enasci  videres.  Fab, 

MeUbcnque]  Festus:^  Melibeea  pnr- 
pura  a  nomine  insnl»,  in  qna  tingitnr, 
est  dicta.'  Virg.  ^n.  5.  251.  *  Por- 
pnra  Mieandro  dnplici  Melibflea  cu- 
cnrnt.'  Melibcea  antem  Thessalim 
est  urbt,  de  qua  Strabo  llb.  9.  et  item 
Stephanut  de  nrbib.  Loaifr.  MeHbeea, 
Melibcea  Thessalife  oppidom  infec- 
tora  porpnrae  nobile.  nam  quod  ex- 
cerpta  Serviana  insnlam  fiftcinnt,  nn- 
gae.  Fab,  Jam  tibi  Barbariea  vettee, 
S^.]  Vss.  16.  aliam  accipe  rationem  : 
Si  ali»  et  aliae  figurae  in  infinitnm 
eoncederentur,  nuliae  essent  extremae 
qnalitates  rerum  natnralinm  certae  et 
determinatae ;  quando  figuratione  no- 
va  ita  variarentnr,  ut  et  quacnnque 
optima  melior,  et  qnacunque  pessima 
deterior  exoriri  possit.  Vestes  pretio- 
sistimi  coloris,  odores,  soni,  et  sapo- 
res  optimi  ab  aliis  snperarentur,  nec 
amplius  in  honore  essent ;  dum  qum 
jam  ingratissima  videntnr,  et  qnas 
nuixime  aversamur,  prae  aliis  deterio- 
ribus  quotidie  exortis  eligerenios.  A 
Peneo  ad  Sepiada,OyrtonayMelib«a9 


Digiti 


zedbyGoOgle 


11S6 


NOT^    VARIORUM  IN 


Castansea ;  pares  ad  famam,  nisi  quod 
Philoctetes  alumnns  Melibaeain  illn- 
minat*    Pomp.  Mela2. 3.  Ad  quem 
locum  Vossiiis,  Non  ob  Philoctetem 
tantum  urbs  hsec  illustrior  erat  aliis 
istis  dnabusy  sed  et  ob  purporsB  tinc- 
turam,  Lucretius2. 499.  *  Melibaeaque 
fulgens  Purpnra  Thessalico  concha- 
rum  tincta  colore.'    Sed  et  Virgilii 
locum,  cnm  inquit  £n.  5. 251. '  Qnara 
plnrima  circum   Purpnra  Mseandro 
duplici  Meiibxa  cncnrrit,'  de  bac  ipsa 
nrbe  interpretantur.  Alii  tamen,quod 
sciam,  Tbessalicap,  vel  Melibaaensis 
purpurae  non  meminerant.  Prsterea, 
Festus  Ponipeius  dicit  insulam  foiste, 
*  Melibaea  purpura  a  nomine  insnlae, 
in  qua  tingitur,  vocatnr.'   Atqui  baec 
Melibcea  in  recessu  sinus,  quem  Os- 
sae  et  Pelii  promontoria  efficiunt,  erat 
sita,  nibilqoe  minus  erat  quam  insula. 
Locum  itaque  Lucretii  et  Virgilii  de 
Pbaenicia  purpura  accipiendum  esse 
existimo :   in  ditione  euim  Apamiae, 
quae  Pella  dicta  erat  a  Macedonibus, 
caputqne  fnit  aliqnarodiu  omninm  Sy- 
riae  civitatum,  insulam  Melibseam  ele- 
ganter  detcribit  Oppianns,  sitam  in 
OroDte  flumine,  qiii,  antequam  mart 
mergitur,  lata  circa  illam  stagnat 
Tbessalicas  vero  lllas  conchas  diKit 
Lucretitts,  quia  a  Tbessalis  vel  coo- 
dita  est,  vel  nominata  est  ita  Plieeni- 
cia  Melibaea.    TbesaaU  enim  et  Ma- 
cedones  ionnmeris  Syri«  lods  patrla 
indidere  'cognomiaa.     Hinc  Hla  iii 
Syna  vocabol*,  BerriMea,  Edesta,  La- 
rissa,  Heraclea,  ^ae,  Chalcisi  Ea- 
ropos,  Diom,  Maronea,  Pieria,  Cy- 
restica,  aliaque  in6nita.  Creeck, 

600  Tmcta  coiore:  et  «Mrea]  Aberat 
-a  volgatis  omoibos  copulatio  et  post 

vocem  '  colore :'  quam  restitoi  coo- 
Jectnra  dnctns,  com  reperissem  scrip- 
tnm  in  dnobos  cod.  maouscr.  edorei, 
Lamb. 

601  Awrta  pav,  ridenti  imh,  eol»  4^,"] 
6ic  babent  cod.  maooscripti,  et  ita 
legeodum.  quod  item  jam  pridem  ad- 
roonuit  P.  Victorius  aoootat.  io  Epist. 


16. 19.  eacia  autero,  i. e.  genera.  valg. 
SeduUtf  qtuB  rerufmy  et.  Lanb.  Itset 
libri  nostri  in  quibusdam :  stfoikasw. 
Vulgati :  iedmla  qna  rertm :  pessirae. 
GV*.  Pnlcra,  *  Veous  aurea,'  (qoam* 
quam  ex  historia,) '  eqni  aiirei  *  apad 
Pind.  in  1.  Olymp.  *  anreus  paer,' 
Apnl.  xfMXQvs  Untmis,  Arutaroet  M. 

503  SmpneB]  Veteres  ttbri  ita  reo- 
tissime.    Vulgati:  mjfrrfttf.  Oif. 

Myrrha]  Vet.  Codd.  Smsrmm;  iden 
sonat :  m^^  tV  4  <rft^a  inm^  iiekueirt 

iffMttdj^ero,  Atbenvaa,  p.  668.  vid. 
etiam  Theopbrastoro  de  Odortbos. 
Creeck. 

604  Cycnea  ^neU}  Caatiooes  cycoo- 
rnm.  cycnos  traditum  est  roorfb«a<l«s 
suavissime  canere.  Plato  in  Pb*- 
done:  K^«ryoid««0aiw^yi««iTMHH^ 
Xurra  fSouori,  yeyi^€S  Srt  #AAm«i  ««- 
pii  rhy  Bthy  eurt^eu^  ot  tUrl  0cpdirsrre : 
i.  e.  'Cycoi  morituri  tom  maiime 
canunt,  laetantes  quod  «d  Dean  itiri 
sunt  eum,  cojos  soot  tnioistri.'  fUM 
antem  Oraecom  est.  sic  sopra,  vi. 
412.  *AcMa8«amele/&c  Umk 

Deedala  dutrdie]  Variata,  «tvwn^- 
fUva  cbordis :  qoas  yarios  sooos  re4- 
duot  chordis :  vel  v«H«tate  grata,  et 
jucooda.  Phcebea  aotem  intellige 
^uas  citharo  caoootttr.  Nam  poetc 
Phcebom  oithani  caoeatem  fadoat 
Hom.  U.  o.  606.  oii  pih  fippurfoe  9^ 
imXAi^,  V  ^ 'A*4\AMr.  Etlferca- 
rius  PhsBbo  pro  vtrga  q«am  ah  co  ac- 
cepit  lyram  ei  vicissim  dooasse  dici* 
tur.  Lamb,  Quae  vario  fidium  sooa 
caountur,  &c.  Fedf, 

607  Cedere  Uem  rHro  foeeent]  Sci- 
Stts  est :  Qued  de  praestaolia  certo- 
rnm  oogoeoterttm»  parpnr«p,  cantico- 
mm,  quae  qoaodoqoe  appressa  siiers 
niodo  dicebam,  id  ceotra  de  feetore, 
aooo  ingrato,  tnrpitodiiie,  ^c  dicas 
licet.  NnUos  enim  adeo  taeter  oder 
est,  qoi  noo  infinitis  parlibns  tstrior 
fieret.  Fab, 

611  Qnm  fooo.  a. «.  ia  reb,  redd,]  L 
e.  quae  qooniam  in  reboa  locom  bob 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRETII  CARI   DB   RERUM  NAT.   LIB.  II.      1127 


babent,  vel  non  tiant  rebns  «Itribnta, 
▼et  in  rebns  non  reperinntnr,  &c. 
Lamb. 

Certa  etjinis]  £t  qnoniam  certa  fi« 
nis,  &c.  alii  legnnt,  certaqueJmiB^  ut 
fit  versns  hypermeter.  sed  errant. 
Lmb,  Certaque']  Ita  lego  omnino. 
Id  libris  omnibus  fere,  eerta.  Lambi- 
nns :  eerta  et.  Vide  in  Indtce.  Vers. 
Dactyl.  Gi/. 

512  Utriaque']  Et  ob  iit  rebns  qnae 
lensns  vebementer  offendnnt,  et  ab 
iis  qnae  magnopere  delectant :  vel  a 
dDobusextremis  contrariis.  Lamb. 

514  Ab  ignibHs]  A  caloribus  ««ti- 
vis.  Lamb,  Hunc  locum  de  Zonis  ac- 
cipieudnm  non  pnto,  sed  de  vi  inten- 
sassima  ignis,  de  frigore,  de  tepore, 
&c.  Fab,  Confirmat  vss.  7.  qnia 
▼nlro  rea  determinantnr  contrariiA 
qnalitatibus,  qnae  ita  extremae  sant, 
nt  piures  quidem  gradus  medios,  at 
millnm  prorsus  extra  se  babeant. 
Creeek, 

515  Fimtum  eif]  Spatinm.  Lamb, 
Retroque]  A  frigoribus  hibernis  ad 

calores  spstivos.  Lamb,  Retroquere' 
menMum  ett]  A  prninis  ad  igues ;  res 
plana.  Nota  tamen  passivse  signifi- 
eationia  remeneue,  ut  adeptusy  expertue 
et  alia  id  genns  apnd  Sallnstium.  Fab, 
510  Fimtenim]  Declarat  id  qnod 
obscnrios  dixerat.  finit  antem  legen- 
dttffl,  BonySms.  Sed  aliter  bac  de  re 
M.  Tull.  lib.  6.  de  rep.  et  Virgil.  et 
eeteri:  qnamquam  Lncret  de  summa 
remm  agit,  aeu  de  omni,  M.  Tnll.  de 
ninndo.  Epieurei  enim  ncm  unnm 
mnndnm,  sed  plnreis  et  innumerabi- 
ieit  e«se  volunt.  sic  igitur  M.  Tnll. 
'  CernM  antem  terram  quasi  quibns- 
dam  redimitam  et  circuradatara  cin- 
gnlis :  e  qaibus  duos  maxime  intcr  sc 
diversesy  et  c«li  verticibus  ipnis  ex 
vtraqne  parte  subnixos  obrignisse 
proina  ▼ides:  mediura  antem  illnm 
et  maximnm  «olia  ardore  torreri.' 
Virg .  Oeorg.  1. 2SS.  <  Qninqne  tenent 
cclnm  Zeee,  qnamm  una  corusco,' 


Scc,  Lan^, 

519  Ancipiti  quen,  muanme]  Hine 
ealore,  illlDc  frigore  dominante.  «ni- 
erone,  i.  e.  fine,  nt  interpretatur  Tnr- 
nebus.  Lamb,  Terminnm  intellige, 
ultra  quem  nec  frigua  intendatnr,nec 
calor.  Fab, 

Notantur]  Metapbora  a  terminif 
depactis :  alioqui  locos  vulgo  noa  in- 
telligitnr.  Fab, 

620  In$e$sa  pruiniM]  Si  hanc  scrip- 
turam  recipirous,  ut  rectam  et  ger- 
roanam,  '  insessa'  Interpretabimnr 
obses^a  et  circnmfnsa,  aut  obtecta : 
atque  ita  habent  libri  fere  omnes  vnl- 
gati,  prfcter  Aldinos  antiq.  in  qnibna 
impressnm  est  it\fenM,  In  mann- 
scriptis  antem  aliis  scriptum  reperi, 
insenea,  et  ita  babent  Vicetini:  in 
aliis,  in/essa:  qnsB  scripturtt  varietas 
facile  declarat,  locnm  esse  corrnp- 
tnm.  £go  aliquando  exislimavi  le- 
gendnra,  infesta  pnunis,  Sic  enim 
loquuntur  Latini:  '  viae  latrociniia 
infestse,  aetas  aliornm  libidine  infeata : 
mare  praedonibns  sen  piratis  infes- 
tnm,  pro  infestatnm.'  Sed  Turneb. 
cnjns  jodicium  plurimi,  nt  debeo,  fa- 
cio,  ait,  scriptnram  antiqnorom  codi- 
com,  defendi  posse,  si  intelligaoBUf, 
iirfessa  pnctats  dictnm  pro/fsao  m  jnn- 
iniSf  i.  e.  desinentia  in  prninaa  :  seo 
finita  pniinjs,  sen  fatigata  pruinis. 
qnod  concoqnere  non  possnm.  Lamb, 
Ita  vett.  libri  fere.  In  qoibnsdam 
tamen :  i^fensa.  In  vulgatis  insessa, 
ijrfesta.  Gif.  Sic  omnino  legi  debere 
credidi:  etiamsi  i^festa  ferri  queat, 
in  notione  passiva.  lirfessa  autem, 
Turnebi,  non  placet.  Insessa  vero, 
occupata,  nt  locus  insessns  ab  hoste, 
&c.  Fab,  Obsessa,  circurafusa.  Alti 
Infesta :  Turnebus  Ipftssa  pruimSf  i.  e. 
Fessa  in  Prutnis,  seu  desinentia  in 
pruinas,  seu  pruinis  finita ;  ita  ing^ 
nio  et  acnmine  sno  abntitor  vir  iUe 
magnus,  nt  imperiti  Librarii  errores 
explicet,  et  defendat.  Creech.  Le- 
gendum  haud  dubie  insessa,  qood  vel 


Digiti 


zedbyGoOgle 


IISB 


NOTil   VARIORUM    IN 


uniii  \octu  Statii  evicerit,  qoi  est  lib. 
IS.  Theb.  p.  m.  510.  '  Somnosqae  fe- 
rtnim  Pnetereo  horrendis  insessa  cu- 
bilia  monstrit.'  Ubi  apposite  de  fe- 
rarum  cubilibus,  quibus  decumbunt, 
partioipio  inse$$a  utitnr,  ita  nt  neque 
Urfeua,  m^  infen$a,  neque  infttla 
pro  eo  subttitni  ullo  colore  qneat. 
Bfanifetto  autem  Lncretinro,  ut  solet, 
imitatur.  Vide  etiam  Canteri  Nov. 
lcct.  2.  8.  Preig. 

621  Qaod  quoniam  docui]  Probavit 
ditiimilet  figurat  finitas  ette;  jaro 
Tss.  7.  snbjungit  aliam  Epicuri  sen- 
tentiam,  '  Semina  vis.  qnte  snot  simi- 
lis  figursB  numero  infinita  esse,'  iufi- 
nita  orbicolaria,  infinita  ovata,  infi- 
uita  pyramidalia,  atque  ita  de  cste- 
ris  ;  addit  deinde  rationem  ex  iufini- 
tate  leminnm  snperins  probata; 
quippe,cnm  species  figorarom  finitie 
aint,  peripicnum  est,  si,quae  sub  ipsis 
continentnr,  atomi  finito  forent  nn- 
mero,  nnllamfore  in  nniverso  atoroo* 
mm  infinitatem.  Ko^  iKdmp^  8^  axn^ 
/liri^iy  kw\tb  tattipoi  dai»  Mfiof  oi 
yitp  T^  «w  ffi|  T^  wklfiti  Twr  Mfim 
Aw4tpoWf  ol  ft^  kwKats  iuroipoi  hf  «toir  al 
Ka$*  iiciaTipf  t«  ^xij^idtrMrir  ^<ai.  Epi- 
cams  ad  Uerod.  Creech, 

sn  Ex  koc  apta  fidem  dtuit^  Sie 
tup.  irs.  477.  '  Quod  qiioniam  docni, 
perg.  conn.  rem,  q.  Ex  h.  apta  fid. 
ducal,  p.  r.  Finita  var.'  &c.  et  M.  Toll. 
Tnsc.  lib.  6.  '  Fnlgentem  gladinm  e 
lacnnari  seta  eqnina  aptnm  demittl 
jussit.'  Idem  Acad.  Ilb.  2. '  Mundnt 
nndiqne  ez  te  aptut.'  Idem  de  Fi- 
nib.  lib.  4. '  Ordo  remm  cootervatnt, 
et  omnia  inter  te  apta,  el  connexa.' 
Ab  hoc  loco  Incipit  docere,  cnjutque 
fignrtK  prifflordia,intf  r  te  timilia,  esse 
infinita :  qnod  hoc  modo  probat :  Dis- 
aimilltndo,  teu  dittantia  figuraram, 
finita  ett,  ut  ante  probatnm  ett.  at  ti 
similet  principioram  fignrte,  ernnt 
etiam  finits :  fiet,  ut  tomma  materiae 
tit  finita.  Uoc  faliam,  (contrarlnm 
eaim  tnpra  probatnm  ett,)ergo  et  il- 


lud.  Lamb, 

Primordia  rerum  inier  ee  oimiH^  Ijrc.l 
Probavit  ditsimiles  figuras  esse  fioi- 
tas ;  si  autem  similes  itidem  finiice 
CHsent,  sninma  finita  foret :  at  finita 
esse  sninma  non  potest ;  ergo.  Fah, 

624  Etemm  diolaniia,  tfc,^  Non  ad- 
scripslssem  In  bac  tertia  edltione 
■boc  quiddam  leve,  sie  esse  scriptnm 
in  tribus  lib.  mannscript  Vaticano, 
Memm.  et  Bertiniano,  nisi  horao  bar- 
barus,  et  quod  gravins  est,  insignite 
impndens,  et  contnmetiosua^  post 
meas  duas  edltiones,  contendisset, 
hiinc  versum  ita  legendom  et  scri- 
bendnm,  inflnita  duere,  enim  iftsfaa- 
tia  cum  stf ,  ifc»  coi  oeminem  doctnm 
et  sannm  creditnrain  pnto.  Est  enim 
versus  ipso  qnidem  plane  dignissi- 
miis,  Lucretio  rero  indignissinnt. 
Qnod  autem  ait  a  Marnllo  factum  ete» 
ntin,  ex  m«,  qnod  erat  in  mana- 
tcriptis;  niagnnm  et  impndena  men- 
daciuro.  nam,  ut  de  aliis  taceam,  li- 
qoet  mihi  dejerare,  ita  scriptam  esse 
hunc  versnm,  ut  edidi,  in  cod.  Bertin. 
qnem  seio  nunquam  in  MaraDi  maBVt 
incidisse.  qnid  est  esse  tycophantam, 
ti  boc  non  ett,  ea  conferre  et  emen- 
tlrl  in  alteram,  praBsertlm  doctnm  et 
clarnte  virnro,  (mitto  dicere,  mortn- 
um,  qno  quid  sceleratins  ?)  qnm  per- 
spicne  falsa  snnt  ?  Lamh, 

624  Cluere.  enim"]  Sic  habeot  vete- 
res  libri.  Marullus  fecit:  efentas, 
male.  Vide  Indicem:  Emm.  Gif. 
Pro  Enhn  contendnnt  GlfaDina  et  Pa- 
reus,  quibns  nibil  magia  displicet 
quam  versus  ioteger.  Creed^ 

628  Qmod  quoniam  doc,  nnne  SMtS.] 
Nnnc  incipit  docere,  infinita  materiei 
corpnscnla,  ab  SBteroo  tempore  ns- 
qne  continnata  plagaram  impnlsione, 
inmmam  rerum  contlnere,  et  ita  ret 
oroneit  naturaleit  tingnlareit  ab  »• 
terao  nsque  tempore  progignere  et 
procreare.  Lamb,  Qnatnor  teqoen- 
tet  vertnt  tanquam  Inidoneot  argn- 
mento  explicando  prsetemiait  Oas* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LlTGRBTll   OARI   DE  RBRUM   NAT.   LIB.  II.      1120 


seftdns.  Et  abetfe  ponsunt,  ai  consi- 
deremof  Lucretinm  de  fignrif  semi- 
B«m  dispotare ;  ti  ?ero  particeUre, 
qnod  teqnitnr,  argnmentnm  specte- 
niufy  neceMarii  videntnr:  atomoram 
sob  noaqoaqne  figora  infinitatem  mo- 
do  probiYerat :  objectionem  vero  im- 
ninentem  pnevidentem  previdet, 
qmB  nt  melios  nna  cnm  responeiooe 
intelligatnr,  quatnor  bis  versibns  iee- 
torem  monet^qnid  ezpectare  debnit 

NmM  4ig€  9§imidta%]  Snmmam  re* 
mm  itare,  et  contioeri  per  continna- 
tas  ab  ^temo  plogas.  Fab, 
'  6S1  Proiil/ti]  I.  c.  impnlsn,  seu  te- 
nore,  nt  interpretatnr  Donatns  in 
Pborm.  ubi  bnnc  versum  Lncret.  pro- 
fert  ad  illnm  locom,  *  Ne  te  Iratns 
snis  stevidicis  dictis  protelet'  docet- 
qoe  protelam  dictnm  esse  vel  a  itftb 
•t  4Afty,  vel  ab  assidno  telomm  jactn. 
Utitnr  eadem  voce  idem  Locretins 
4. 191.  '  £t  qnasi  protelo  stimnlatnr 
fnlfure  fulgnr.'  Est  antcm  bic,  nt 
opinoTy  signifieatque,  longe,  prodoc- 
te,  perpetnoi  et  continno  tenore. 
*  Protelare,  longe  propellere  (inqnit 
Festns)  ez  Chneco  vldelicet  r^Ac, 
qood  significat  longe.'  Tnrpill.  apnd 
Noninm :  '  Propter  peccatnm  panx- 
iilnm  indignissime  Patria  protelatnm 
esse,  SKvitia  patris.'  lege  et  Noninm 
in  verb.  *  protelare  :*  nbi  bos  versns 
Lodlii  profcrty  <  Qnem  neqne  Lnca* 
nis  orinndi  montibn'  tanri  Dncere 
protelo  validis  cervicibn'  possent.' 
Sic  Catnll.  ad  Catonem :  <  bnne  ego, 
si  placet  Dionse,  Protelo  rigtda  mea 
cecidi.'  lAmh.  Plnra  hic  possem,  si 
Inberet :  sed  nolim  onnstum  his  notis 
Lncretinm.  'Protelnm'  proprieest 
tenor  ilie  dneti  aratri  per  snlcos.  Ita- 
qne  <  protelom '  erit  continuata  ac- 
tioet&ravffTof.  Reliqna  forte  ad  Te- 
rentinm  oiim,ni  me  hiamm  mmm  tte- 
deat  Fab.  *  Protelare '  Fogare,  Te- 
rent  Phor.  Act  l.  Sc.  S.  <  Ne  te  im- 
totsnisstevidicit  dictis  pmtelet.'  vid. 
deniqne  Voss.    ad  CatulL   p.  1». 


Creech,  Hioc  *  pmtelare '  apod  Ter^ 
tulliannm,  assidnum  Lncretii  imita- 
torem.  De  Poenir.  cap.  4.  <  Hsdc  te 
peccatomm  fliictibos  mersnm  perla- 
vabity  et  in  portom  divinte  clemen- 
tite  protelabit :'  et  de  spectat  cap.  1. 
'Tantaestenim  vis  voluptatom,  ot 
et  ignorantiam  protelet  in  occasio- 
nem.'  et  alibi.  Adde  Scalig.  ad  Var- 
ron.  p.  250.  etad  Virg.  caUlceta  p. 
840.  Hw. 

6M  NoM  qwtd]  'ApQvro^fopi.  Dicet 
aliqnis  (inquit)esse  qutMlam  animalia 
alia  alHs  rariora,  verbi  gratia,  elefan- 
tos,  monocerotes,  phcenices:  cum 
igitnr  elefanti  rari  sint,  debent  eo- 
ram  corporom  prfanornm,  ex  qoibus 
eonstant,  fignrts  esse  rarse  et  finits : 
ergo  qntedam  corpomm  priroomm  fi- 
•gorte  tunt  finitte.  btec  ett  ^vo^o^, 
sen  objectio.  Lamb,  Objici  poterat, 
species  quasdam  animantnm  e^  alio- 
rom  concretomm  rariores  esse  qnam 
aliorom:  Qnid  tnm?  inqnit:  si  in 
hoc  mondo  ita  se  res  habeat ;  in  aliis, 
qni  infiniti  nnmero  snnt,  allter  fit. 
Fab,  Objicit  sibi,  posse  videri  fini^ 
tas  esse  atomos  snl)  aliqnibns  fignris, 
cnm  rariora  qutedamy  et  minus  fre- 
qnentia  animalia  esse  videamns;  et 
respondet  vss.  17.  primnm,  Illa,  qnae 
hic  snnt  rara,  abnndare  alibi ;  ele- 
pbantes  v.  g.  qnos  Roma  viz  nnqnam 
Tidity  in  Indla  csse  plnrlmos.  Deinde 
qnamvis  unica  nnins  generis  res  esse 
Uk  orbe  concederetur,  nisi  tamen  infi- 
nitSB  ejnsdem  forma  essent  ntomi, 
fntnrnm  non  fnisse,  nt  ea  res  nasce- 
retur  et  procresceret:  idque  alln- 
ta  comparatione  egregie  iHnstrat 
Cneck. 

6Sf  Facimdmit^  iRMas]  Sic  ne« 
cessario  legendnm,  non  nt  vnlgO|  Fa* 
cundamque  magia,  Loqnitnr  enim  de 
animalibus  raris  dontaxat,  in  qoibns 
natnmsit  minns  fftconda.  Loai^.  Slc 
veteres  nostri,  et  Lambinus.  Vul- 
gati:  magii,  Oif.  Fmcundamqm  mi- 
fWi]  Alii  magtBf  qnos  sequi  noio ;  F«- 
cvjidain  nmras  naturam  ta  UHi,  infts- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1130 


NOTiB   VARIORUM   IN 


cttiidiora  animaliii,  OasseBdns :  qnod 
dtsplicet  Creech^ 

684  At  regionef  iMquealio]  H«c 
est  toliitio  objectionis.  Lamb. 

535  MuUm  Ueel  genere  eaae  in  «»]  I. 
e,  possant  esse  mnlta :  ▼el  Bihil  ob- 
stat,  qno  miniM  mnlta  sint  animalia 
•ingnlaria  in  eo  gepere,  alio  in  loco, 
etiamfti  apud  nos  panca  et  rara  sint ; 
gtnere  antem  legendnm,  non  gtmra. 
sic  statimi '  Sicnt  qQadrupedam  enm 
INrimis  tue  ▼ideikins  In  fenere  an- 
gnimanos/  dec.  et  infra,  *  £sse  tgitnr 
genere  in  qnoTb  primordia  renun,' 
&C.  Lamb»  Ita  recte ;  ut  mox :  '  in 
geoere/  Scc.  et  vs.  667.  <  Esae  igitnr 
genere  in  qnovisy'  &c.  Gif, 

Nwmerumque  repkri]  <hii  respon- 
deat  aliomm  freqiientisD.  Fah, 

587  Angfdmambs]  In  hanc  senten- 
tiam  ita  scribit  libro  de  optficio  Lac- 
tantias.  '  Jaai  enim  manus  amissa 
digniute,  q«am  nnnc  habet,  mobili- 
tate  ninia  promuscidis  similis  mira- 
biliter  videretnr:  essetque  lioc  plane 
angnimanus  :  qnod  geDiis  In  illa  im- 
manissiina  beUua  nurabiliter  eiec- 
tum  est'  PtiM.  Qulbus  manns  est 
tortilis,  flexili^,  lubrica,  volubiUs  ser- 
pentis  tn  morem.  M.  TuU.  Itb.  %.  de 
N.  Deor.  <  Manus  etiam  daU  ele- 
{>hantis/&c.  Iternm  Lacret.5. 1081. 
'Inde  boyes  Lncns  turrtto  corpore, 
tsetros  Angtttmanos,  belli  docuemnt 
vahieraPoeniSuierre/&c.  £lefaato 
aiitem  pro  mann  est  proboscis.  Sed 
de  elephantis  lege  Plinimn  8.  10, 
Lamh.  Qnornm  manns,  aea  proboe- 
cis,  est  vcluti  angnis.  Fo^. 

/ndtc  qmrmm  mik  4  wtaH.']  Nam 
(ut  scribit  Plin.  lib.  8.)  *  postinm  vi*. 
cetn  in  demicHiis  prsebeot  dentes  ele- 
phsDtornm  :  svpeisque  in  iis  et  p«- 
coran  stsbuliH  pro  paUs  fieri  ex  hts 
dentibos  Polybius  tradidit.'  Pintet 
Lamb, 

588  Fo/to  mwii'^  4r6i(nio]  Respicit 
tabolMn  aliqnam  in  qna  India  vallo 
cbarno  cincta  esset.  Qnse  dicuntnr 
«b  aliis,  &C.  aihil  raoror.  Fab.    In 


«Ktremis  Africas  postlam  vicca  hi 
domiciliis  prsebere,  sedesqve  in  iis, 
et  pecorum  stabnlis  palos  Etephsato- 
mm  dentibns  fieri  Polybioa  tradil, 
sntore  Golassa  regulo :  Plin.  8.  10. 
idem  Lacretinm  volnbae  Lambim» 
docet,  et  ex  iUo  Fayna:  frigide. 
Kespicit  tabnhim  aliqoam  in  qna  fai- 
dia  valloebomociiietaesaei:  Faher, 
qni  Lncretinm  obiqite  tabaias  spec- 
tantem  indncit :  nmiimam  Indis  fim 
in  elephantis  sitam  esae  qnis  nescit  i 
Illoram  ope  se,  suamq«e  patriam  la- 
di  defendebant.  Hssc  oogitay  et 
mentem  Lncretii  attinges.  Crtetk 
Mira  ad  h«BC  locom  Lambinas,  et 
Faber  narrant.  Veram  seosnm  Cree- 
chias  tetiglt.  OraniBo  enimdeeie- 
phantisy  apnd  Indoa  in  adem  pfo- 
duci  soUtisy  snisqne  dentibos,  taa- 
quaui  vallo  eburnoi  Indiam  mnnieati- 
bus  loqoitnr  auctor.  Oemina  lo^en- 
di  ratio  est,  qna  «tUar  5. 36«  '  Dcai- 
que  qaid  Creta  tnaras  Lerasaqoe 
pestis»  Hydra  venenntis  posset  tsI- 
lata  colubris?'  et  Ub.  4.  Theb.  Stst 
'  £t  galea  amsosi  vnlUtnr  dentiboi 
apri.'  Deniqne,  lib.  9.  de  Elephsfltii 
I^bycis,  in  aciem  ednctia)  adeoqas 
ad  ipsam  veluti  intorpreUtiaaeai  ka- 
jus  ioci  Locretiaiu:  '  Stnt  niveii  loa- 
gnm  stipata  per  agaiina  vallaro  Dca- 
tibus.'  Preig.  Jooeph.  de  Bello  M, 
2. 16.  ^.  4.  pariter  (ot  ibidem  ostco- 
4imas  pag.  189.  Edit.  nostnr)  iapeae- 
trabiles  Britannos  dicit  propterM- 
ram  eomndem,  mare  adlicet,  qaos 
continenti  divtdnutur.     Sx^iH^  ^ 

>Jfiaaf  T^lxeaittmre^ts.  I.  e.  '  Pent» 
«t  BiitamioraM  moram  coDsidcfate, 
qui  Htemsolymonim  muris  adeo  caa* 
«ditU.'  flae. 

641  8ed  iamen  td  ^osftit]  ^^ 
loci  hsec  seutentia  est :  Venun  eito, 
demus,  nnam  rem  nniiis  gensiis  ia 
toto  orbe  terranun  esse  natam.  oiii 
erant  tamen  infiidta  materise  oarpors 
simiiia,  et  •ynadem  foraKe«  «x  qoibas 
ea  res  conflata  in   looem  profiBrti 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  CARI    DB  RBRUM   NAT.   LIB.   II.      1181 


fjueat:  neqoc  «Tesri,  Deqoe  cre«ta 
procr«sc«r«et  alt  |>oierit«  LamiK  In- 
geniosior  argonieiitatio  quam  Yidea* 
t»r.  Fdb. 

M3  /n  orht]  Nihii  «HitaYt,  qnaoi* 
vis  libri  dno  mannsoripti  liabeant,  iii 
«r^  Satit  fst  milu  admonnisse  lec- 
torera,  otrumque  nsnrpatum  esse  a 
▼eteribns.  Lamb.  In  orbu  Ita  in 
veteribns  qnibnsdaro^  quod  rectins 
pnto.    In  aliis  tamen :  orbe.  Oif. 

546  QiMd  aupertM]  Notffy  sed  et 
aUbi,4>ositnm  ^l  pratorea.  Fab, 

AUiu€]  Non  simpUciter  nntriri) 
Ternm  et  ad  adnltam  pervenire  SDta- 
tem  ;  nti  docoit  Tnmeb.  6.  27.  sicntl 
et  in  illia  iof.  1188.  '  Donicnm  ales* 
cendi  •ommnm  tetigere  cncnmen:' 
et  L  198.  '  QMeqne  sna  de  maleria 
grandeecere  alique.'  Hm. 

M7  Otmu]  Tbw.  Lmb. 

648  CTimiis  geuiit^Jtm  rei]  Qnse  ad 
nnnin  rem  gigncndam  ?aleaot«  Lamk. 

660  Medtrim  iend^  in  feUgti]  I.  e. 
io  ta&ta  ntomomm  moltitudiiie  et 
oopia,  et>  nt  verins  dieam,  infinitate. 
JUonft.  Non  potnit  £legantinsy  cnm 
perpetno  agitentnr  oeminay  et  sint 
omni  seqnoremagis  irreqnieta.  Creeck, 

Tmrbaque  mUemi]  I.  e.  ia  tarba  nto- 
momm  dissimilis  fiignrm.  X«ni6.  In*- 
telligit  ntomoa  qme  nd  constitntio- 
nem  nliomm  genemm  sen  speeieram 
aecessnrim  snnt.  Fab.  InMiU  mi 
«ntai«  VuyWf  nt  solet:  Lncretins 
antem  inteHtgit  nitonios  qne  nd  con* 
«titntioBem  alioraro  geoemm  necea* 
sarisB  snnt.  Creeek, 

661  Rutiofumemmlkmdi]  LiberVa- 
ttcanns  Imbet^  conctJieri.  ego  tamcn 
nibil  muto.  Lamb,  CmtcUiariy  qni- 
damlibri  veteres.  Oif,  C^mciHmuli] 
In  notione  passiva,  Qnam  rattonem 
baberentcur  conciliarentttr,  et  0^ 
^pifiM  nUqnod  facerent  ?  Ita  jam  su- 
pra  1. 1081.  <  neqne  emm  consilio  se 
locamot/  Fab, 

'662  Sed  fnon,  ipc.]  I.  e.  qnemad- 
modnm,  &c.  Sic  aepe  nlibi  poeta 
noster,  exempli  causn,  6.  148.  '  £t 


qoasi  cnm  capnt,  atqne  eculnSy  ten- 
tante  dolore,  Laeditnr/  SiC,  Idem  4. 
162.  '  £t  quasi  molta  brevi  spatio 
summittere  debet,'  &c  Sic  et  M. 
TnUius  in  Cat.  maj.  <  £t  quasi  pomn 
ex  arboribusy  si  cmda  snnt,  avelinn- 
tnr ;  si  mlitura  et  cocta,  decidnnt : 
sic  vitara  adaiescentibns  vis  anfert, 
senibus  maturitas.'  Lamb, 

Magnie  mHUiaque  cocrt,]  Sic  reposni, 
•ecntus  Ubros  omneis  raannscriptos, 
cnm  in  vnlgatis  legatnr,  teniiaqite 
coortie:  qnsB  scriptnra,  qnaravis  vi- 
deatnr  Bpeciosn  et  pmbnbilis  (sic 
enim  locutns  est  6.  678.  ^  Ventns 
nbiy  atqne  animsB  snbito  vis  maximn 
qmedam  Ant  extrinsecns,  ant  ipsa  ab 
tellnre  coorta  est/  Ac)  placet  tamen 
mihi  magis  antiqna.  Lamb.  Marnlkis 
cootre  omnes  veteres :  «snlis.  Oif. 

666  JHfagnnm]  Tnmidum,  commo- 
tnm,  &e.  sopra.  Fab. 

Dranttra^  gtbertm]  Sic  restitni,  se- 
cntns  vestigia  veteris  scriptorae.  nam 
com  reperissem  in  tribns  libris  ma- 
nuscriptis,  fronslniy  cao«ma;  in  nno^ 
<r«n«<raa(rra  carina:  statim  oonjeci 
'  caverna'  cormptnm  fnisse  ez  g-n- 
berma ;  atqne  ex  '  gubenui '  factom 
nsse  '  guvemn/  n  pro  b :  deinde  <  ca- 
vema :'  postremo  «orinas  .*  qnod  pos- 
tremnra  est  in  libris  vnlgatis.  qnam 
meam  conjectoram  spere  doctos  vi- 
ros,  eosqne  maxime»  qni  verAati  snnt 
in  lectione  membranarom  nntiqna- 
mmf  probatnres.  nsns  est  Lucret. 
eadem  voce  4.  441.  *  et  mcta  sapeme 
gnbernn.'  'gnl»eraa'  nntem  idcmva- 
let  qaod  guberaacula.  qnn  de  voce 
plnra  ad  Ukun  locnm  dicemns.  Xain6. 
Lambinns  gnberma  egregie,  ex  vete- 
ribns  libris.  In  aliis  et  vnlgatis  :  «a- 
rtaas.  Gif.  £gr«gia  Lambini  emen- 
datio:  g^iAemap  i.  e.  goberancula. 
JFa6. 

664  Antewma»]  *  Antemna,'  (nt 
scrlptnm  est  in  vocabnlario  CI.  Pn- 
teaoi)  M^«Aio(o#:  i.e.  *  comn  navi- 
gii.'   Lmb, 

Tensatfue  n^miteie]  l,  e.  remoa^ne- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1199 


NOTiB   VARIORUM   IH 


tnaiiteU.  Virg.  JEn.  7.  S8.  <  et  in 
fento  hictftiitur  marmore  tonstt.'  £n« 
Bins :  <  Poue  petnnt,  eiin  refemnt 
ad  pectora  tonsas.'  Idem:  <  Poste 
recnmbite,  ▼estraqne  pectora  pelllte 
tonsif.'  '  Tonta  (ioqoit  Festnit)  re* 
mns,  qnod  qnasi  toodeator  ferro.' 
Tonsae,  nt  interpretatnr  anctor  vo- 
cabnlarii  Latinograeci,  Kdrai.  Lamb, 
•Remos.  Ennios  apodPestnm,' Poste 
recumbite,  vcstraque  pectora  tollite 
tonsis.'  ljtge,ponereeuiMi€:  expri- 
mit  gestnm  remigum.  Fa6. 

56S  Aphutru']  <  Aplnstra'  (inqnit 
Festns)  '  na?iom  omamenta,  qnasi 
amplnstria,  quia  erant  amplius,  quam 
esseni  nsn  necessaria,'  scriptnm  est 
in  vocabulario  Latinognrco  Cl.  Pn- 
teani,  *  Aplnstrom :  irrfp^  «Ao/ov,  &t 
"Ennor  luU  iSmpw  r^is  itpApau*  Cic.  in 
Arato,  *  Navibos  absomtis  floitantia 
qosBrere  apinstra,'  qnemadmodnm  au- 
tem  Lncretinsy  et  M.  Tnll.  dixerunt, 
<  floitantia  aplnstra :'  sic  Virg.^lO.  306. 
*  flnitantia  transtra.'  Lamb.  "A^curra 
ornamenta  navinm  erant,  non  in  pro- 
ra,  Qt  plerique  vetemm  scripsenint, 
sed  in  poppl.  oroamenta  enim  quse 
in  prora  erant,  '  acrostolia'  diceban- 
tnr.  De  his  et  aliis  id  genus  olim 
mnlta  observaram :  sed  illa  onmla  in 
lib.  l.  Schefleri  viri  diligentissimi» 
qnos  ille  de  militia  navali  veteram 
edldit,  oeenpata  video.  Fafr.  Ver- 
bnm  *  flnitare'  in  hoc  negotio  mire 
plaenit  Lncretii  imitatoribns,  Virg. 
JEq,  10.  S06.  *  Fragmina  remorum 
quos  et  fluitantla  transtra  Impedi- 
nnt.'  Pttronius,  Carm.  de  Bell.  Civ. 
proprins  Nostro  accedens  :  <  Unde 
omnes  terros,  atqne  omnia  littora 
possit  Aspicere,  ac  toto  fluitantes 
orbe  catervas.'  Pref^. 

SS7  Ii^i  mmrii  tns.]  Itaque  Hero- 
dotns  in  Polyhymn.  ex  persona  Per- 
saram  regis,  mare  8oX«p^  werofthr  ap- 
pellat.  et  Pittaeos  unns  e  septem  di- 
eere  solebat,  «mt^  y9l,  Knoror  M 
BdKMffffti :  i.  e.  *  fida  res,  terra ;  infl- 
da,  mart.'  Lmb.    \irg.  Mn.%,e9. 


'  Inde  ubi  prima,fides  pelago,  placa* 
taqne  venti  Dant  maria,'  &c.  Preig. 
559  Pdhcia]  I.  e.  fallacia,  a  peUiei' 
endo.  Utitureadcm  ?oce  etiamS.  1001 

*  Nec  poterat  quemqnam  placidi  pel* 
lacia  ponti  Subdola  pellicere  in  firan- 
dem,  ridentibns  nndis.'  '  Pellicere' 
(inqnit  Festns)  in  fraudem  indncere 
idem  alibi  in  verbo  '  ladt,'  *  lax 
fraus  est.'  Virg.  ^n. «.  90.  *  invidla 
postqoam  pellaciA  Ulyssei  (Haud  ig- 
nota  loquor)  superis  concessit  ab 
oris.'  Araobius  lib.  4«  adv.  Oent 
'  Qois  est,  inquam,  qui  credat,  sd 
humanas  accnbuisse  Denm  mensas, 
interemtum  avaritis  cansa,  fefellisse 
supplices  ambignitate  responsi?  prc- 
cellere  in  furam  ordioe  ?  adnlterasse  ? 
servisse  ?  vulneratum  esse  ?  et  ada- 
masse  ?  et  per  oinneis  libidinnm  for- 
mas  incestarnm  copiditatomqne  cir- 
cumegisse  pellaciam  ?'  Lamh.  Recte 
plaeidip,  p.  non  veropmifMS,  nti  dtat 
Pbllargyrins  ad  Virg.  Georg.  4.  44S. 
'  Veram  obi  nulla  fogam  reperit  fal- 
laoia.'  ubi  docet  qnosdam  codices 
qnoque  babere  pWloda,  sienti  lEja,  2. 
90.  •  pellacU  Uljxi.'  Adde  Janom 
Rntgers.  Var.  Lect.  6. 15.  H«o. 

561  JEimm  debebmU  iparm  per  oome] 
Qnidam  lib.  scriptl  habent,  enmm  ^- 
Miaiii!parMp«rtma<m.  Lamb.  Per 
mmmm]  Hoc  rectissimnm  ez  veteri- 
bns  libris  puto.  In  aliis.  omm.  OiC 
Al.  enmm  eamcM  .*  nam  et  «vas  dice- 
bant,  nt  alia  id  genus  soxcenta.  Foft. 
Omne»  Oifianins;  et  fraatnr:  mtf 
enim  Veteres.  Creeeh. 

569   JEetue  materiai]    Modo  dixlt 

*  materisB  pelagus,'  et  jam  *  sestns 
materi».'  Creech. 

56S  /n  eoHciihm  «I  pessni^  eemp. 
eeire]  In  condlium  coire,  I.  e.  cond- 
liari,  congregari.  Ijgmb. 

567  £isf  igiUtr  genere]  Condndif, 
cnjusque  generis  primordia  tase  infi- 
nita.  Lamb. 

Qemere  iei  qmuie]  Vel  ez  hoc  loco 
apparet  sopra  legendum,  Ifnftc  Ueet 
genen  me  in  «o,  t^.  Lamb. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRKTII   CARI    DK   RBRUM    NAT.   L)B.   II.     1133 


669  Nee  tt^^erart  qimmt  wuiuM  mU' 
fite  txitmlei]  I.  e.  nec  utique  molas 
exitialesy  et  pettiferi,  ret  genitas  sn- 
perare  et  funditas  perimere  poMnnf , 
qnin  exstinct«  aliquando  renascantnr; 
nec  genitalei,  et  ad  gignendom  utiles, 
et  salotares,  qoeunt  easdem  in  per- 
petnnm  aenrare.  mendose  in  omni- 
buf  Ub.  Bcriptom  et  impreiwm  est 
exUiMt.  Legendnm  enim  exiimUs^ 
in  recto  casu.  Jjtmb,  Aliod  vss.  12. 
eontinetor  argumentumy  qnod  su- 
perius  consequitur:  si  finila  uni- 
nsmodi  figora  semina  snpponamus, 
tnm  res  ez  iis  finitis  seniinibus  con- 
stitotCy  cnm  temel  solut»  fuerint, 
nonquam  instaurarentur.  Si  finita 
fuerint  sf^mina  frustra  generatio- 
nem  et  augmentationem  remm  ez* 
pectaremns.  At  quid  certius  qoam 
res  alias  nasci  et  angeri.  alias  di- 
minni  et  interire  ?  Unde  semina  si* 
nilis  fignrae  numero  infinita  ette  coo- 
cludendnm.  Creech,  ExUUtes']  £tt 
rectus  casns,  nt  roox  :  aMctifld  «oliis, 
contrarii  hisce.  G(^. 

670  Smluteik]  Remmscilicet.  Fab. 

673  Sieteqii4fgeriimr,ife,']  Sicsequali 
(inquit)  priocipioram  certamine  seu 
prcelio  bellom  geritur  ab  aptemo  tem* 
pore.  Nam  neque  res  genitie  roa- 
nent  a^terae,  neque  in  perpetuum 
interennt ;  ted  et  res  quas  genit» 
sunt,  iotereunt;  et  qnae  interierunt, 
renascuntur.  Ita  fit,  ut  tumma  re- 
ram  sit  etfrna,  cnm  res  singularet 
quotidie  nascantur  et  moriantur,  ori* 
antnr  et  occidaot.  Lom^. 

674  Centractwk]  Sic  idero  lib.  4. 
965.  '  Nautae  cum  ventit  contractum 
cernere  bellum.'  Lamb, 

676  Vitmlia  renm]  I.  e.  ret  fitales. 
qnemadmodom  apud  Horat.  Epitt. 
ad  Scttv^,  1.  17.  16.  '  tu  poscit 
vilia  rerom  c'  i.  e.  ret  Tileit.  quem 
locum  not  in  oronibot  librit  corrup- 
tom  retiitnimus,  ez  anctoritate  codi- 
eom  manntcript.  '  Ret  vitaieit'  au- 
tera  inteUige,  qnae  ad  yltam  aliquid 
conferanl,  eta4juTant.  Lnmh, 


676  Ei  nipermUm  item]  Tideri 
possit  hic  versus  ei^  Lnciiio  tnmptosy 
naro  in  veteri  codice  ea  tecnndo  Ln- 
cilii  profertor :  *  Et  snperanl  uraae, 
mitcelnr  funere  vagor/  Scd  locns 
bit  corroptnt  ett ;  qNanqnam  scio 
nroam  ad  mortoalia  pertinere.  Fah,  • 

Fofor]  Vagitut.  Fettnt :  Vagorem 
pro    vagitn   posuit   Enoiut   lib.  16. 

*  Qui  clamorem  oppogoatit  vagore 
volaoti.'  £t  Lncr.  8.  676.  '  £t  tope- 
raotor  item,  robcetnr/  &c.  prodncit 
tettem  hnnc  eoodem  Lucretii  vertum 
Noniot,  ted  corraptum.  Lnmb, 

677  Vieeatetlimimi  etOM]  Natcen- 
tet.  1.  26.  <  diat  in  luminit  orat  £x- 
oritor.'  Lamh, 

678  Nee  nox  aUa  d,  i^e,]  I.  e.  neqoe 
nox  nlla  diei  tnccettit,  neqne  diet 
ullut  noctem  excepit,  qno  non  ab 
altera  parte  puerorum  nascenlium 
vagitut  auditus  sit :  ab  alteray  vox  eo« 
raro  qni  mortem  amicorom  aut  propin* 
qnornm  lamentantur  ac  deplorant* 
Atquey  ut  brevius  coroplectar,  eodem 
die,  et  eadem  nocte^  alios  nascitnr, 
alint  diem  obit  tnpremum.  La«i6. 

681  lUad  im  hi»  reb,]  Nunc  docet, 
nnllam  rem  genitam  uno  priraordio» 
roro  genere  constare.  Lamb, 

ObMignatim]  I.  e.  memoriae  man* 
datum,  in  pectore  cooditom.  Trant- 
latio  docta  a  labulit  obtigoatit :  ea 
enim  obtignare  tolemu^,  qnae  ab  aliit 
videri  nolumus,  quaeque  diligentit- 
time  custodienda  este  potamus.  sic 
Arnobiot  loquitur  libro  3.  adv.  Oeot« 
<  Quta  fornicero  Lnciltanum,  et  Mar- 
tyam  Pomponii,  ob»ignatum  memoria 
continetis.'  Lamb,  Dicimnt,  Reconde 
hoc  imit  tentibut.  Virg.  £cl.  3.  64. 

*  Sentibus  haec  imis,  ret  ett  non 
parva,  reconde.'  Sed  qnae  talia  sunt 
nt  condantur,  fere  plerumque  ob- 
tignantor ;  iit  VriiSoAJ^  atifteiov  appo- 
nitnr,  Stc,  itaqoe  meUpboric«t,  Ha^c 
in  animo  hal>e,  terva.  Fab, 

668  ^i  mem.  m,  m,]  Declarat 
qood  obscurius  dixerati  aatt  i/i|^n|rfior. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1134 


NOTiE   VARIORDM   IN 


68S  NU  €$u,  4«.]  NlUil  esse  in 
proniptB  poBitoniy  nihll  natnm,  nthil 
genitnm,  qaod  ex  ano  genere  princi- 
pioruui,  ant  qnod  ex  omnifons  unio* 
fignrs  et  similibiis  prtncipiis  comtet. 
'  Nil  esse  in  prompta'  autem,  subiB- 
tell.  '  eonim,  qnornm/  &c.  Lmb. 
NihU  etUf  in  promptu  fvorifm,  8fc, 
Sie  interpiiiixi,  et  scripsi.  Yulgati 
aliter;  et  post,  videtur,  Oif.  Uno 
▼erbo  id  probot  quod  ▼erissimnm  est, 
nil  esse  simplex  in  concretts:  qno- 
nodo  enim  fieret,  nt  mnltae  ejosdem 
generis  magnitndines,  et  ejusdem 
generis  figarst  eohsererent  sine  vin- 
cnlo ;  itaqne  dlrersnm aliquid  esse  de- 
bet.  Series  verbomm :  '  NiMI  eomra 
oaininm/  quomm  natora  nobis  nota 
sit,  tale  esse,  nt  constet,  &c.  Fab, 

Quorum  nalura  ienetur]  I.  e.  qnse 
nota  sont,  sen  qnornm  natnra  nota 
est.  Porro  aotera  sic  liabent  libri 
manascripti :  mlgati,  Quorum  naiura 
9idetur,  Lamb. 

580  Et  quam  quieque  magis  multat 
viif  i^  ]  Prisc.  hunc  versnm  profert 
libr.  6.  (qnamvis  eora  panHo  aliter 
legat)  docens  m  a  Lncr.  numero 
maltitndinis  nsurpatnm  esse  :  nt  eti- 
am  a  Sallust.  lib.  S.  histor.  *  Malo 
j«m  assnetnm  ad  omneis  vis  contro- 
versiarum.'  Uthur  eadem  voce  in 
eodem  Bamero  et  8.  S66.  <  £t  qnasi 
multae  vis  nnins  corpoHs  exstant.' 
Animadvertat  autem  literaram  stn- 
diosus,  etiam  usitatum  fuisse  bonit 
seriptoribtts  hoc  loqnendi  genus : 
*  quam  magis,'  *  ita  magis  ;'  «  quain 
roagis,'  <  ita  plnra.'  Nam  initatiufl 
iltnd,  de  qno  alibi  diximus,  *  qnam 
magis,'  <  tam  magis.'  Sic  auteiu  ci» 
tatur  hic  versus  a  Prisc.  •  Et  quam 
maltaram  rerum  vis  possidet  in  se.' 
Lamb.  Ita  ex  vet.  lib.  \u\g,qu9: 
et  mox :  plurima,  In  Prisciano :  Et 
quam  mndtarum  rerum  rw;  male,  utl 
puto.  G\f, 

MultoM  ©ts]  Facnltates,  tj,  virtntes. 
Ita  io  plurali  nsnrpatnm  a  Satloslio 
est.    Fub, 


fS&tUaplmrid\  Sieleg^ndttn.  Nam 
sie  reperlo  veteres  esse  locnlos ;  qood 
quidam  senidocti  et  arrogantes  non 
videntes,  snppoeneraBt  boe  loco  ph- 
rtnia.    Idemqne   et    alibi    fecerant. 


688  I>oeH']  Offendit,  dedftrat  Tra- 
latto  cst.    L<jii6. 

580  PrMpM  UNoa,  ^v]  Parecba- 
sis  ad  nyeteria  Cybeles.  Vide  hic, 
lootoTy  adnHrabile  polillsMni  poele 
lngeDlnm,  G^.  Primom,  telkis  pri- 
mordia  omne  geniis  habet ;  hnmorem, 
igBOtt,  herbanim  frugamqne  mate- 
riam.  Fc^.  Primum  argamentain 
vse.  9.  ducit  e  terra,  qnan  e  diversis 
•enlBam  generibus  constare  nemo 
negabit,  qni  foBtes  ebnllientes,  flam- 
nas  erimpentes  ex  llliaa  visceribot 
viderit,  aut  qiil  illam  arbores  prodn* 
eere,  et  homiDibus  ferisqne  alimeBta 
sfibniBistrare  consideraTerit.  Ista 
enin  oouiia  ex  semintbas  ejnsdem 
nagnitadinis,  ponderis,et  ftgnr»  orirt 
neqoeaat.  Deinde  vss.  61.  mnlta  snb- 
jungit  de  terra,  proat  Mater  Deornn 
et  Cybele  dlcta  a  veteribos  poetis 
faityornamenta  ittins  Den  descrihit, 
nysteria  totiits  fabnlae  explicat,  de- 
ridet  snperstitionem,  et  taodera  pro* 
videntiam  ipsam  convellit.     Creeck, 

690  Unde  mare  imm,  vol.]  I.  e.  ex 
quibns  fontes  flnmlna  volubilia  et  de- 
labentia  in  mare  effundeDtes,  nare 
redintegrent :  quod  partim  a  vestis, 
partiro  a  sole  minuitar,  partim  a 
terra,  dum  per  terraram  meatus  di- 
manans,  ad  capnt  amninm  revertitor : 
nt  idem  Lncretins  ait  5,  262.  '  Qnod 
snperest,  humore  novo  mare,flnimBa, 
fonteis  Semper  abundare,  et  latices 
nanare  perenneis,  Nit  opiis  est  ver- 
l>is :  magnus  dccursus  aqaarum  Un- 
dique  dectarat,'  &c.  Lamb.  Foates 
volventes  ftumina^  i.  e.  flaeota.  F^, 
Frigora  Cod.  Vossli  quod  Salmasio 
unice  placet.    Creeeh, 

591  Adeidue  renotpent']  Sle  lcgen- 
dnm,  et  ita  scriptum  est  ia  libr.  loa- 
Duscriptis;  nisl  qnod  Yatieairas  II- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRKTII  GARI   DB   RRRUM   NAT.  LIU. 


1135 


hm\k  c«lp«  habety  rwmment    LaBib. 

lUbttf  igma  wUe]  Hftbet  corpora, 
«I  qolbas  igDctoriaotnr.    Lasi6. 

fOt  EjnwuiB  veni]  Sic  habeot  om* 
nea  Ub.  maiinscripti.  Onwes  fere 
Tolf  atiy  Es  iMm,  qnos  bod  snm  secn- 
toi.  *  Eximiis'  antem  iaterpretor 
egregiis,  ioAigoibnsy  noa  vttlgatis,  ne- 
one  nsitatis.  Lomft.  Eximm  verei] 
sicveteres  libri  omnes.  Vide  Indi- 
cem:  *  Esimins.'  Mamlinsez  Virg. 
lib.  5.  feeerat :  Ex  imk;  coDtra.  yo- 
teres  Ubroe.  Otf.  Magniii,  Plantns 
in  Trisnmmo  dixit '  Eiimios  snmp- 
toa.'   Creeck. 

Imfetm»  JEtiuB]  Sic  poto  '  innpetnm 
JEtnm  '  dictnm  esse,  ot  5  impetnm 
c«li'  ^  8S0.  <  Prineipio  qoantitm 
csli  tegit  impetns  ingens.'  De  ^t- 
me  antem  igmbns  copiose  dispntabit 
Ub.6.    Lemb. 

6M  Tum  perro  niL]  Porro  antem 
babet  prinsordia  in  se  inolnsa,  imde 
frnges  et  nrbores  liominibifs  eifferre, 
et  pabnla  mntis  animantibns  ac  feris 
snbministrare  possit.  Lam^.  NiH" 
du]  Sop.  1. 858.  ^  At  nitidsB  snrgunt 
frngeS)  ramiqne  virescnnt,'  Scc,  et  in- 
fra  eodera  lib.  in  extr.  1157.  '  Prse- 
terea  nitidas  fruges,  Tinetaque  IsBta,' 
6ic.    Latnb. 

606  Flmidtu]  Qnm  cibatni  esse  pos- 
soot,  sin  minns,  in  stramenti  loco  illa 
•mnt.  Fab.  Molles,  teneras,  aeo 
vento  facile  mobiles.  Codex  Vossit 
JUtioe;  qnae  vox  vs.  874.  aliquo  roodo 
confirroatnr,  sed  fimdut  roalo.  Creeck. 
Vnde  etiam  flmdoM  frendeis,  ifc.]  Re- 
stitnendam  veterem  Cod.  Vossii  lec- 
tionem  censet  hoc  loco  Salmasiusy 
Epist.  48.  nempe:  '  Unde  etiam  fln- 
vio8,  froodeis,  et  pabola  laeta.'  At  con- 
tentiis  fnit  Lncretins,  dixisse,  telln- 
rem  hominibns  fruges  et  arbosta  snp- 
peditaroy  de  potn  nihil  solUcitns; 
qnare  Igitur  plnraferis  annnmeraret  i 
prieterea  :  <  nitid»  fniges  '  et  *flui- 
d«  frondes/ '  arbustaqiie '  et  *  pabnla 
lieta,'  qoam  egregie  intcr  sese  respon- 
deot;  nt  taceam  fluviomra  impUci- 


tam  mentioBemfactam  vs.  590.  etiam- 
si  pro :  vehenie»  finmina  /onlds,  ibi 
legas  :  teitenUe  frigvra  /onteia^  quod 
idem  ille  vir  doctos  tanteperc  laudat 
eadem  epistola.    Preig, 

608  (^arem4g«ai>eKmmo«#r]H8ec 
eedem  Cybele  a  poetis  appellatur, 
et  CybeU  cnltrix,  et  Dindymene,  et 
Berecynthia.  Araob.  lib.  8.  adv.  Oent. 
'  Terram  qnidam  e  vobis,  qnod  cnnc- 
tis  snffielat  animaDtibns  victnm,  ma- 
trem  magnaro  esse  dixemnt:  eandem 
hanc  alii,  qnod  salntarinm  seroinnm 
frugem  gerat,  Cererem  esse  pronoD- 
tiarant;  nonnnlli  Vestam,  qood  ia 
DMmdo  stet  sola,  ceteria  ejns  partibna 
mobilitate  in  perpetna  constitotis/ 
Sie.  Idem  lib.  7.  '  Sed  et  raagnn 
mater  accita  ex  Phrygio  Pessinnnte 
jnssis  consimiliter  vatnm,  salutaria 
popnloy  et  magnaram  causa  laetitia- 
rnm  fuit.'  ^c.seqnitnr  statim :  '  Ni- 
hil  qnidem  alind  soribitar  missnm  ab 
Attalo  Hege,  nisi  lapis  qoidam  noD 
niagnas,  ierri  mann  hominis  sine  nlhi 
impressione  qni  posset,  coloris  for? i 
atque  atri,  angnUs  proroinentibM 
inirqnaUs :  et  qnem  omnes  hodie  ipso 
illo  videmns  in  signo  oris  loco  posi« 
tom,  indolatnm,  et  asperamy  et  si- 
mnlacro  faciem  minns  expressam  si- 
mnlatione  prsrbentem,'  ^c.  de  ea- 
dem  lege  Herodianum  lib.  1.  etOvid. 
Fast.  4.  et  M.  Tullinm  oratione  de 
harasp.  respons.  et  Varr.  lib.  5.  de 
L.  L.  Lam6.  Magm  deum  mater] 
Et  abaolnte  Meryd\-n,  nnde  fuyoKiiffia. 
Fab.  Qnare  magna  Deum,  tfc.]  Inci- 
pit  fabnla  :  Favete ;  terra,  qme  parit 
omnia,  Mater  Deorom,  hominnm,  et 
ferarnm  dicta  est ;  sacra  instituuntori 
qnap.  partim  ad  physicara,  partim  ad 
ethicam  trahit  Lucretins;  illa  qnas 
Jovcm  spectant  proponit  deridenda : 
sed  ipsa  pradit  Dea.  Creech.  Le- 
pide  Hydaspes  ad  ^gyptios  qui  Nit 
lum  similesqoe  Deos  celobrant,  re- 
spondet  apod  Heliod.  lib.  0.  pag. 
457.  T^  yow  woTOftbr  rvOror,  cfrc  leai 
fcatf"  IfMt.Bebr,  iccd  k^os  &wom  t^  wori- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1136 


NOTiB   VARlOftUM    IK 


lutaims  hf  wap'  6fuf¥  tvyxiifoi  atfidar/ju»' 
ros, pnfrnip  ^f^  ywifUimi  Bm¥,  i.  e.  '  C«* 
teram  cnm  flavium  honc,  sen  vestra 
opinione  Deuro,  et  omninm  flaviomm 
comnlnm,  ^thiopum  terra  ad  nos  de- 
dncat,  merito  a  vobis  coU  debet,  qan 
▼obb  Deornm  mater  existat.'    Hav, 
601  Sukiimem  in  aimi]-Sic  bnnc 
▼ertum  restitni,  recUmantibns  libris 
omnibttSy  conjectora  sola   ad   bknc 
scriptararo,  oisi   fallor,    rectam  et 
veram  doctos.   Atqoe  bftc  meae  eon- 
jectone  ratio  est.    Ita  scriptom  erat 
in  emendatis  illis  et  antiqaissirois  li- 
bris,  SubUmem  in  eurrw,    Annotatnm 
est  postea  ab  aliqoo  stndioso  ad  oram 
libri  e  regione  hnjns  loci,  idqne  signis 
dnobns  similibos  appositis,  Sedeniem: 
qoK  erat  interpretatio  vocis  '  SobK- 
mem.'    Deinde,  qni  ex  illo  codice 
aliud  exemplum  descripsic  scriptor 
Ubrarins,  existlnans  vocem  Sablimem 
esse  mendosam,  et  Sedeniem  in  ejns 
locnro  substitnendnm,  ita  fecit :  de- 
isde  semidoctiy  bonc  Tersam  legen- 
tesy   com    animadverterent  primam 
syltabam  vocis  '  Sedentem '  esse  bre- 
vem,  neqae  bnic  loco  convenire,  re- 
posnemnt  satis  teroere  SedibuM.   Ita 
ex  Sablimemf  SedUme  fisctnra  esse  pn- 
to.  haec  mea  conjectura  est.    Qnn 
mihi  ita  demnro  tbaroxjia  videbitnry 
si  doctis  probabttnr :  sin  minns,  pri- 
mnm  fatebor  roe  parnm  vidisse :  de- 
inde  rogabo,  nt  aliqnid  melins  repe- 
riant.    nam  mea  qnidem  sententia, 
▼ox  Sedibus  hoc  loco  ine pta  est.   Dic- 
tum  est  antema  Locretio  Subtimen  in 
eurruy  et  item  a  Sex.  Jnlio  Fronii- 
no  lib.  1.    Stratsgeroatnm,  cap.  9.- 
ita  nt  a  Virg.  <  Sublimes  in  eqnis '  7. 
JEn,  286.  naro  <  sublimis  in  currn' 
Bihil  alind  signifltat,'  qnaro  qui,  vel 
qnae  vehitur  in  cnrrn,etsedetin  seUa 
rnrnli.  qood  sl  barbaros  horoo,  qoi 
hanc  meam  emendationera  non  tam 
malevolentia  et  invidia,  qoam  caeci- 
tate  mentis,  et  ignoratione  bonamm 
artium    unpeditns,    improbavit,    ac 


daouiavit,    cognoviasat :    ▼algataai 

lectionem  non  defendisset.    Slc  li- 

vitts  lib.  SS.   '  Itaqne  iret  coos«i  sob- 

Iraris:  cnrra,  niultijii^s,    si 

eqois:  ano  eqoo  per  nriien 

triorophnm  vehi/  &c.    Pos»em  Ira- 

jos  locotionis  plnra  afferve  exettpla : 

sed  ita  in  promtii  res  est  iis  q«i  ali« 

qold  vldent  in  lirteris,  nt  non  egeat 

exemplis.  Virf^lios  videtnr  Inmc  b- 

curo  imi tatns  JEn,  6. 7S4.  '  Qiialis  Be- 

recynthia  mater    Inveliitar    cami 

Phrygias   toriita  per   vrbeis    Lda 

Deom  partn,  ceatiim  complexa  iie- 

potes,  Omneis  cn*Iicolaa,onmeis'8i- 

peraalta  tenentes.'  ad  qnem  leaan 

notat  Servios,  '  qoia  ipsa  est  terra, 

qu»  urbeis  sostinet,  iccirco  desigmi- 

ri  (al.-  aieignari)  ei  coronam  com  tor- 

ribns.'  Lamb,   Sedibui  ta  cMrr»]  Male 

contra  orones  libros  Lambina«:  M- 

Hmem,     Nisi  faUor  enim,   desigiat 

poeta,  eam  vefai  seUa  caraK.    Q^, 

Sic  optime  Didnysins ;  in  aliia,  Mf- 

bue:   qnam  lectioiiera  qni  prolMat, 

iicpurtmf  snam  prodnnt.    Fafr.  Subii-' 

mem  in  curru^  ffcJ]    SeHBue^  Codd. 

Gifanius :  Sediiue,  SeduH,  ve\  Sedeim, 

Palmetins :  sed  istomm  omniom  IL 

bris  vel  conjectnris  prvferendus  eit 

antiquissirous  Lambini  Cod.     CreedL 

Qood  ita  omnino  scribendnm  dieit 

Lambinns,  nbi  omnes  libri :  Sedibat 

in  curru,  qnale  est  tandem  ?   Qnid  si- 

roile  <  Sedibus,'  et '  Soblimem  ?'    At 

ille  tamen  ad  sua  somnia  abit^  et  quo- 

modo  mendum  inoleverit  inanissimns 

conjectator  comminiscitnr.     Nec  co 

dico,  qnod  stndium  improbem;  sed 

qnod  enm  mimdo  imposttisse,  et  qol 

non  aliter  esset:  nolnine  a  qooquam 

leviter  reprehendi,  seqoo  animo  oon 

fero.    Quanto  verius,  scripsisse  Lo- 

cretiom ;  Seditus  in  curru  b^jugat  egi- 

tare  ieonee  ?    Vi*  Sedi tus '  ad verbian 

sit,  qna  forma  alia  mnlta ;  ant  SeduH 

in  curru  Ut  enlm  *  sella '  ant  sedes  eo- 

rulis,  ita  '  carrns  sedulis.'    Neqae 

mala  scriptura  Sedulem  in  curru,  ut 

euruUm  dlclmas :  qu«  omnia,  volga- 


Digiti 


zgdbyGoogle 


T.  LUORBTtl  GARI  M  RBRUif  MAT.  LIB.  II.     1337 


•iiDt  PiJm.S^GlL 
4.  Fm.  Crit  p.  686.  Tant 
aBfitor  ■•«•  cffictis  nallwine  aneto- 
vitM»  t«api»bjitU  fiocibas  initractttt 
I«BibiaiMftigfmiitariilc;^d  fac- 
tvoa  taBdflniy  si  rite  avnurtas  omn  ip* 
aa  ia,  areaaBi  daaceadenetJ  Preig^ 
&anlnnns  reciaaiaatUiiia»  at  ipte  att, 
aaMibnt  libriis  tabstitmt:  SMwmm 
k^cmrm,  pfoqae  oo  fabetMHter  pagr 
■at^  at  faomodo  libcarii  iSaWiiaeii  in 
IBftllftin  tranelbnBave  potnerint»  rap 

tar  imiptiiram  vetaMm,  qna  deaigne- 
taraailacamllvaliisoiitam.  Paioie« 
rins»  Aditat  aatMnli,  aat  deDiqoe, 
/StJKlrm  m  «aira,  ooi^tat.  8ed  vi» 
detwrj^nid  foraiMa  Lacretint«qaod 
BOicio  an  aUter  faciio  esprimere  p». 
tnaritk  Id  docet  Yarfonia  fragmen- 
toB  apod  Angnstinnm  ez  lib.  16.  re» 
inm  divinamm  :  ^  EaiMlam  dicaat 
Ifatrtm  Magaam;  qood  tyaipanum 
habaat,  sifnificari  cssa  orbem :  qood 
tarrea  in  capiU,  oppida :  quod  sedea 
fi  njaatiit  oirca  eam,  cnm  omnta  mo- 
^eantar»  noa  moverL'  £rgo  Sedilmg 
m  emnmt  inteliige  ex  Varrooe»  oirea 
eam  factts  Tel  fictis.  Hinc  dieptmm 
4pfiellatApoUoniasUb.  1.  1002.  Ai- 
0mddiff  jCfuA  am  r6tt  /c^  d^oi^i^a 
Apitlyiov  6Kfv6evof,  HBforw  iki^aa^ 
^fiprljpaov/ivibniM' tuutAfmr,  Gnn,  oba. 
1.  S.  c.  5. 

BHugm  9giL  letmfBi  Macrab.  Sat 
1.  Sl.  '  Qoii  enim  ambigat  matrem 
Denm  terram  baben?  HateDealeo- 
idims  vebitnr,  validis  impetn  atqne 
fitrvore.aaimalibas :  qasB  natnra  omli 
est:  cujai  ambitii  aer  contiiietnr.' 
Hac  de  re  slc  Virg.  £n.  8. 118»  <  £t 
Joacti  cnr  ram  domiam  aabiere  iaones.' 
Aliam  mox  cansom  sabjongtt  Lucre- 
tias.  IdMb.  JUimu:  Aeri»  mspati^'} 
LaoniS'  enim  natara  ardentissima  est 
etrapida.  Fab, 

«M  ii<9imaMre/€ras,  901«]  Ovid.  F. 
4..aliam  vnlt  eansam  esse:  ^  Cnr  bnic 
geaus  acra  leonam  Prsbeft  insolitas 
ad  jugaenrvajabas?  Deeiaram.  css* 


pit :  Mtas  mettita  par  Hlam  Cnedi. 
tnr«  id  oarra  testhkata  iao  aat.' 
X^un^.  Aiiam  rationem  dat  Qppiaaaa 
ez  poetico  figmento,  Curetoi  videliaaft 
ob  iervatnm  Jovem  in  leonoi  a  Sa- 
tDrae  faisie  mutatoi;.qaibiii  pro  ior* 
aata  vita  Japiter  poatea  ref^mm  ia 
faiaa  dedarit,  sol  ^rytdm^  dtitt  if$m 
'Bc6|f  iM&ua  M  {"ff^pnr  iymmn 
i«.e«  *  et  terribilem  celerem  curmm 
Bbem  fieoamim  sub  jngis  traiamtJ 
Locos  integer  exstat  Lib..  Kumiy*  tefw 
tlo>  mox  a  priacipio.  &».    Qaaaw<«] 


606  ilfara^ai]  Sic  ab  Ov.  tairi« 
fafa>  a  Virg,  tarrita  appallatnr.  Da* 
batnr  aatem  maralia  oorona  ei  qni 
primui  marum  iubiisiot:  qam  erat 
aarea.  £t  poeta  ori>eii  appellaat 
Hvrf^imvty  i*  e.  ^  pnicris  ooronii  or- 
natasy'  sen  ^  paicra  coroaataa.'  Hom. 
IX.  r.  Oa  "HAum  r^  ^  liRtXXs  fii^ 
^MpaKXaiitiii^  'AMqu^  r^^ititat  ^OtTi^ 
^dmp  M  a^.  i.  e. '  qno  die  Aicmena 
Hercnlem  erat  paritora  in  nrbcTbelie, 
seu  Tbebis  benecoroaatis.'  qnod  in- 
tarpretatnr  fiostatbinsy  <6rtix^4S  >• 
e.  ^  q«m  tMnis  et  fimiis  moris  septm 
snnt.'  Lamb, 

607  JSxMUwaiaiii^aitcti]  Sic  habent 
lib*  mannscr.  quibua  asus  sam.  Vul- 
gati  fere  omncs,  Ex  tatis •  Bgo  anti» 
qaamseriplnram  proboy  verantameii 
j  ndioet  lector.  Q  nidam  tettantnr  te 
ioriptnm  reperitte  in  Ubria  taii  ve- 
terib.  Eatrfmisaiaa.  locii^  Amob.  lib. 
5.  aliam  rationem  affert)  bit  verbis : 
<Veram  Deam  mater  adoletoentnli 
flitum  icienty  interqne  liomines  illnm 
tamdia  futnram  salvnm,  qnamdin  es- 
aet  aolatns  a  matrimonii  foederoy  ne 
qnid  accideret  mmitiy  civitatem  in* 
greditnr  dautamy  mnrit  ejua  capite 
snblevatii :  qood  etie  tnrritnm  ratione 

^ab  bao  cmpit/  I«ai6.  £r  Ms  maatta] 
Sio  in  Veteri  quodam;  rea^me. 
Vide  Indieem.  Lambinut:  £xiMiii9. 
Vulgati:  Em  imi»*  Gif.  I»  priori  ta- 
meo  editione  fi»#rciaii  babuit.  Al. 
ecrtrtmit.  nihii  interett.  Alai,txtmjii; 


Delpk,ei  Vwr.Ch». 


lAuret» 


4  C 


Digiti 


zedbyGoOgle 


11» 


VOTM  VARIORUM   IN 


quod  nec  magtt  aeceste  Mt.  FtA» 

608  Qmo  mmc  iimgni]  Qna  corooA. 
MMmb»  NoU,  signo,  &c.  Ckironani 
mtiralein  inteiligit,  ob  tnrres.  Pab, 

609  Hitrfyki]  Non  potest  satis 
landari  istod  HcrtiJUe ;  qnis  enim 
(de  Tnlgo  loqoor)  non  imis  medolUt 
cohorrescat^  ubi  pnlsatis  Kramentis 
nng»  prodeunt  Imjusmodi.  Fab.  Sic 
Ti.  628.  *  Impia  pectora  Ynlgi  Con* 
terrere  metu  qun  posrant  aumine 
Difs.'  Creeek. 

611  Idaam  voeikmt  wutrem']  Pkrf- 
giam,  e  Phrygta  adrectam.  Lamb. 
Yeram  £tymologiam  esse  arbitror 
(qnod  dico  aliit  indictnm  eit)  non 
qnam  Lucretins,  et  alii  omnes  atta- 
lere,  sed  hanc,  t9ai  sunt  montes  et 
loca  saltuosa,  (Hesychius,  Enstatb. 
Herodot.  in  Melpomene  sect.  259. 
ubi  male  interpres,  quod  monnisse 
sat  esty)  unde  et  tbri  pro  ligno  seu  ma- 
teria  tectonica  apod  eundem.  At 
primi  hominea  glande  vescebantur,  et 
in  qnercu  penuarinm  iis  erat.  Hinc 
itaqne  Ma(er  Denm  '  Idsea.'  Sed 
post  inductum  tritici  usum,  ^pvyla 
dicta  fuit ;  nam  triticum  ^ff6ye»  seu 
torrere  solebant:  qnod  hodieque  fit 
circa  fariuam,  ubi  major  alendi  pueri 
onra  est.  Notandum  in  primis  quod 
ait  Lucretius,  eas  appellatioaes  ex 
antiqno  ritu  sacromm  profectas.  Ad- 
do  amplios  ex  Virgii.  et  aliis,  ritum 
Ulam  sen  tcXctV  ex  Crete  in  oras 
Hellesponti  deportatnm :  sed  Cretes 
id  omne  a  Syris  babebant.  Vernro 
abit  hora.  Pasne  oblitns  eram  K^ 
a  schol.  Tbeocr.  pro  herba  soiDi,  in 
Idyll.  1.  locum  qns&ritabit  qni  otio 
abnndabit.  Fab.  Hii  aiiquid  repone* 
retur  si  otium  fuisset,  at  quid  damni 
ai  reras  omninm  Deoruro  gentium 
etymologias  nesciremua  ?  Creech. 

613  Frugee]  Tlapk  rh  ^p^yvrQoA.  qui 
aliter  sentiunt|  inoitp^  X^"^  Uaottw^ 
Fab. 

-614  GaUoBattribmmt]  Festus:  <Oal. 
11,  qni  vocantur  matris  magnse  comi* 
t£S|  dicti  sunt  a  flomine,  cui  nomen 


est  Gailo :  qnod  qal  ex  eo  bibointy 
ia  hoc  furere  incipiant,  nt  se  prKieBt 
▼irilitatis  parte.  Alii  pntant  ideo  eoa 
sibi  genitalia  inciderey  quia  violaTo» 
rint  nomen  patris,  matiisve,  ne  po§- 
sint  ipsi  fieri  pareates.'  liege  Qhrid. 
hac  de  re,  eodem  lib.  Lamb^  Matris 
Denm  comites,  agyrtas,  &c  qnoraB 
Reverendus  et  Venerabilia  antistes 

*  ArchigaUns'  a  Tertuliiano  didtnr^ia 
Ap<dogetico  sect.  2fi.  i.  e.  ^  ardncaf* 
tratus.'  Fanatica  iUa  mendicabnla  a 
Oallo  flnvioy  &c.  nolo  ndere  bodie, 
ringor  enim.  Itaqae  de  D.  Hierony- 
mo  nil  dicam.  Rea  certe  qnam  miri- 
ficissima  est,  tam  et  profecto  ridicn- 
lissima  «^st.  Scilicet  in  re  nova  no* 
vis  verbis  opns  arbitror.  Adi  prmter 
ceteros  Herodiannm.  Fab» 

615  Matrie']  Si  fabulas  eoarraia 
veUem  de  tympanis,  de  cymlMdis,  pro- 
ferrem  mnlta ;  sed  hasc  nihU  ad  La- 
cretium ;  tantnm  monebo  Fayamy 
poetam  de  magna  illa  Denm  matre  ia 
hoc  versn  nihil  cogitasse.  Matres, 
qnibus  nos  bomines  pnsilli  orti  snaMU, 
divinitate  donat ;  et  impioa  advmas 
Ulas  Uberis  prorsns  indignos  case  as- 
serit.  Creech. 

616  Indigmos.n.fidfrogenicmLedaat'} 
Nam  OaUiy  si  Diis  placet,  ex  eo  ge- 
nere  erant,  de  quo  Ula  Terentii  aa- 
oiUnla  aUcubi  (Enn.  4.  4. 24.)  diaity 

*  Sed  nil  potesse.'  Fab. 

617  Qm  in  orae]  In  voce  fvt,  t  vo- 
caUs  non  elidituryetcorripitor.  Lamb. 

618  Tympana  tetUa  temamt]  Profert 
honc  versum  Nonius  in  voce  *  tenta.' 
Qnem  cum  lego,  et  pronnntio,  aat  ab 
aUo  pronuntiari  audio,  tympani  soni- 
tnm  audire  mihi  videor.  ImmUk 

Et  cffmbeda  ckcum  Concam]  Cymbala 
dicta  sunt  hvh  rov  aiaretf^,  qnasi  aifa» 
Aa,  qoia  incnrva,  et  caya.  Itaqne 
epitbetum  addidit  valde  acconmioda- 
tum.  Lamb, 

620  Pbrygio  mumero]  Harmoaia 
Pbrygia,  qute  entbusiastica.  de  Ly- 
dia,  lonici^  Dorica,  Myxolydia,  &c. 
passim.  de  qoibus  ex  professo  01a« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  OARI   DB   RBRUM   NAT.  LIB.  IK     1130 


et  Zarttout  diHgentissitnas 
■laiiconini.  F«6.  Pknfgh]  Phrygins 
mneras,  enthnsiastiens ;  et  ad  fnro- 
rem    exeitandmn   nazime  idoneas. 

Hbia]   Nen  tamere ;   panlo 
I  crasiior  et  longior  erat  Phrygia 
tiUa  qnam  eetene.  Fafr. 

«II  lUafve  prmporUmt]  Qneis  sibi 
Ineertoa  qnandoqne  oonseribillabant. 
Vide  TertnUian.  obi  snpra:  sed  qnos 
■oa  i  bI  Inbeat.  F116.  Telis  istis  non 
tantnm  terrabaot  Tolfns,  sed  sibi  la« 
certos  qnandoqne  eonscribillabant ; 
faide  ▼&.  681.  ^  In  nnmemmqae  ez* 
«Itnnt  sangttlne  pletl.'  Crt$ck, 

686  Mwn^idai}  Donat^  monerat. 
Seitnm  illnd  Antistbenls,  qood  refert 
Clemens  Alexand.  wporpnrutf :  qni, 
enm  fnrrpay^prtu^  qni  appellantur  a 
OrsBciSy  I.  e.  matris  Deomm  stipis 
eoactores,  stipem  ab  eo  poscerent; 
retpondit,  06  rp^rV^^  rfir  Mry 
V  ol  BhH  Tp4^owrmf  i.  e.  '  non  alo  ma- 
trem  Deommy  qoam  Dii  alnnt.'  Lamb, 
Verstts  plane  admirabilisyet  tanto  ad- 
mirabllior,  qnod  ab  his  nngis  Lncre- 
tinmphilosophiavlndicaratFa^.  ilfii- 
n^Uaif  4^.]  Versns  plane  admirabilisy 
et  scoBuna  acntissimnm.  Mater  enim 
illn  magna  lapis  mdiSy  nec  dnm  arte 
elakonitns,  non  admodam  loquax  et 
garmUy  beneficia  malta  haod  dnbio 
contalit,  at  qnsp  dedit  tacebatjpsa. 
Interim  miselli  homines  spargebant 
floresy  et  stipem  erogabant,  iroroemo* 
res  Antisthenisy  qoi  nnmmnm  pro 
Dea  poscenti  dixit,  ob  rp4^  iV  f^n* 
r4pa  ritif  Ot&i^y  ^  ot  6col  rpipowrtw. 
Crtedu 

-  626  Stermuai  Uer  Miiie  viaritm]  Sic 
restitnit  hnnc  loenm  Taroebns  ex 
libris  ▼eteribns.  Nam  orones  ▼ul- 
gati  habent,  stemmU  Uer:  oonisa  eir* 
emmf  ^e,  Lamb.  Sic  feteres  quidam. 
Alii:  MRnta  mtncin.  Reliqai:  Uer 
mmua  eiremn,  nt  etiam  legi  possit : 
Uera,  Sed  repngnat  Carisins,  lib*  I. 
Gif,  Iter  omMe  viariMil  Melins  quamy 
UermmAaeircm,  Creech, 


6W  Lmrgiftea]  Larga,  mnnifiea,  li- 
berali.  Anctor  ▼ocabalarii  Latino- 
greci  roihi  a  Cl.  Pnteano  commoda- 
ti,  *  Largus,'  inqaity '  9a4tt\^s.'  Lamb. 

Stipe]  Nnromo  signato,  ut  docet 
Featos.  cni  rei  testimonioy  inqnit,  est, 
qaod  datnr  militi  '  stipendiiim  :*  et 
quod  cum  spondetur  pecnnia,  '  sti- 
pulari'  dicitur.  Hnc  pertinent  illa 
Ciceronis  libr.  de  Leg.  S.  « Stipem 
sustnlimns,  nisi  eam,  quam  ad  pancot 
dies  propriam  IdsesB  matris  excepi* 
mns/  Scc  Lamb.  De  stipe  Matris 
Peorum,  vide  Gic  lib.  S.  de  Leg.  Gif, 
Nam  qoisque  icepftArtop  dabat  Matri 
D.  qnis  enim  rennat?  quis  exigna 
stipe  colum  non  mereat^  sed  qni 
sapiebanty  atipi  parcebant  taroen. 
*  Tacita  salote^'  bene  tacita,  Sccex. 
eo  enim  Isttvfirugnm  prorentns  erant, 
scilicet,  ab  ope  divinay  nnlio  bonro. 
nnllo  hominom  sudore.  ram  commo* 
dam!  Fo^. 

NingwUque]  £t  tantam  rosamm 
copiam  effnndnnt  atqne  aspergnnt^ 
ut  ninguere  seu  ningere  ▼ideantnr. 
Tralatio  est.  a  ningno  fit  ninguidns. 
Aoson.  Epist.  2.  ad  Panl.  '  Jam  nin- 
guida  tingnit  Oppida  Iberomm.'  qui« 
dam  tamen  legi  volnnt,  pingwUfoe* 
£go  nihil  mutandnm  censeo.  Lamb, 
PiMgmttque  roearmn  FlarUme]  Ita  ex 
▼et.  cod;  quodaro  malimy  qnam  vtn- 
emUquif  vel,  quod  in  aliis :  niiigMNiil- 
que,  Oif.  NiugmUque]  fftipdin  Cyrilli 
Lex.  vd^y  fip^xt»»  ▼ide  quoque 
Hesych.  V.  i^  et  n^iStf.  Adscri- 
bitur  in  ora  Cod.  N»  roearum  p49mPf 
(otinam  Latine  dicere  possem !)  Ita 
apnd  Pindamm  Danae  dicitnr  ad  se 
se  recipere  Jovem  '  anro  ningentem ;' 
Xfwof  fn^ovCaTtor  Ni^orra  99^afA4va 
T^  ^4praTov  Bmr,  Ouidam  Codd. 
habenty  pingmUque,  Fab.  Claudian. 
de  Nnpt  Hon.  et  M^  vs.  391.  *  Nec 
signifer  ulius  Ncc  miies  plnvisB  flores 
dispergere  ritn  Cessat,  pnrpureoqoe 
Dncem  perfondem  nimbo.'  fide  Oe« 
▼arttum  ad  Stat.  in  Epithalam.  Stel» 
Im  lib,  1.  sylr.  qni  Lambinianam  Lec* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1140 


HOTJ(   VARIOmUM  IK 


thnwk  coQtra  Qifiuiiiioi.«frecie  «le- 
ieodit.  Statins  in  Epithal.  Stell»»  sfl. 
1.  ita  lMl>et  *  Me  blaodnf  Amor  oec 
Gratia  cettat  Amplexom  oiveoa  op» 
tat«  coBJggis  artna  Floribas  inon- 
Vieffia  et  oleoti  »pargere  nioibo.'  Noa 
nymWoy  ot  ad  eom.  locom  dooet 
Qevai^tinsy  qoi  ea  occaaione  Locretii 
lectionem  Lambinianam  contra  Gi- 
fcliinm  def^ndit.  £t  fortaue  boe  loa> 
■on  male  coipiam  snbierit  oogitare^ 
an  noo  vox '  iiimbna '  a  alngendo  aive 
aingnendo  derivetnr.  Iterom  enim 
Claodian.  io  ContnL  Prob.  ▼§.  4II. 

*  Quippe  velat  demo  cnrreBlla  aMu 
aera  nimbo  Cemerei  lemper  erat.' 

*  Nimbi/  ioqnit  Heinainiy  poetia  paa« 
alm  luec  monera  dicnntor  qna  la 
populum  spargebantar.  Mart.  8.  £p. 
78.  *  Nnnc  veniant  •nbiti  laacivA  nn^ 
miamata  nimbi.^  sic  bene  veterrU 
muB  VaticaAas ;  non  mbUk  mmbU* 
Preig. 

6S9  Ctmeiaa]  Virg.  Qeoi«.  4. 160. 

*  Pro  qna  mereede  canoroa  Coretom 
aQnltnsy  crepitantUqae  aMa  secotn/ 
4ic'  Callimacfa.  tlf  Aia  va.  69.  O&U 

^X^  *Airwf9o$  ^dtoh  Jcal/4  mio  HovpU. 
f«iT«s^iidem  Conrbantes  nominanlnr. 
Ovid.  lib.  quem  snp.  dixi:  ^Para 
nanibns  clypeos,  galeas  pars  tondit 
ioaneis:  Hoc  Cnretes  habont,  hoe. 
Corybantes  opos/  &c.  Vlrg.  JEd.  S. 
S.  <  Hlnc  mater  cultrix  Cjrbeli,  Cory- 
bantiaqne  mnu*  Hi  sont  pneri  et 
aacerdotes  magme  matris  Deomm, 
de  qnibos  lege  Diodomm  Sknl.  lib. 
1.  et  6.  et  Strabooem  libr.  10.  cnjos 
mibi  bsec  pauca  verba  ascribere  libet : 
'S&&rovt  8*  Mtutw  Kov^or,  wUia 
rmksy  iviffXtw  Ktmiffw  Mer*  ifX^^om 
AawAWwaf,   irpoffniffditMim  fJjBow  rhw 

90p\  T^f  TOU  Ai^f  yw4a€C0Sf  ^  f  T^ir /u^ 

KfxW  ohdpyovauf  tlOtfffU^ow  itmtaripw 
rkr4KniiaihTiify94aoantMfSf  tV  ^ 
*94t9  mtpttfUmipf  4fwucp6maetu  ria  U^ 
wasy  Kmt  rh  ycwirt»  $p4ipos  UwMw 
vMfSr,  Kttiwopiffdfom ^UtfOfiir  wp^  8^ . 


vovre  amtfyobs  AoMr  ri^  EsiyirM^ 

sl  pmk  rvfiwdmoff  mi  mmiwm  lAXav 
if4ftMr,  a»l  MwAmf  xwpfdm^  kw^  >ryitfia 
mjpUwowTos  tV  Mw,  teX^ilHr  tfoOJm 
rhf  KpW,  mI  ?Jiwotw  ^jrortrdUiwiiw 
afrvov  T^  voiSe»  I.  e.  *Hoa  oncem 
Cnretas  nominabant,  adoleaoameia 
qoosdam,  ammtam  saltotloneaa  v^ 
fisremeis,  proferenlea  d«  Jttids  oitn 
Cibnlem:  In  qwi  SottnMno  qaidem 
Introdncont  liberea  sooe  atotim  ot 
nnli  snnt*  demrafe  solitnm  :  Klieom 
antem  portoa  doloses  cekre,  «t  po^ 
eni»  editma  anmmovore  et  eeivaa^ 
conaotem :  atqne  ad  hanc  mn  Cai*H 
tas  assamenlem,  qni  enm  tympanis, 
et  talibns  ailis  reboe  aonorUy  et  aal- 
tadone  armata,  et  atreplts  Heem 
offioiose  cirenmeQD^  terrenmi  S^ 
taraum,  Airtsmqne  ei  snnm  fllinm' 
sobtmhant.'  Hia.  aecednnt  iUa.  «s 
i^polbdoro :  O/  8^  Ke^^cs  immhM  ^ 
r^  iffrp^  rh  ppifot  ^iJriiowwa,  rtm 
Upmn  T^  Iwwiiku  ww4MpBmf%hm  /^.  r^s 
row  «yg^  ^ory  i  Ep4tm.  hmd^,  h  e. 
*  Camtes  antem  armatl  in  antKo>  in* 
fimtem  cnatodientes,  clypcoa  hnTlh 
oollldebent  ne  Satnrons  pneri  voosm 
andiret/  Eadem  de  re  et  AfMb. 
llb.  3.  fere  coaairoilia  seribit.  i 

090  iHier  $e  A  «««•] 
olim,  I<r9«r  qtudorqm^  co^feolnra 
dnctoA :  cmn  in  lib.  vnlg.  impiiawnm 
reperlssem,  /orfe  coUrm.  Veaeiat 
ealm  mibi  in  BMatem,  scrlptmB  eaae 
in  Ubro  aliqno  antlqnoy  iwca  mkn$f 
pro  terqne  qnaterque,  (smpe  oaim  o 
pm  qu  reperitur  soriptum  in  membva* 
nis  antiquis^)  ex  ^caterce'  posleo 
factum  esse  *  caterve/  ex  *  tereey' 
^  forte.'  Sed  in  secnnda  editione,  li- 
bris  veteribus  mpetitis,  et  aocma^ 
tina  consideretis,  et  approbata  Tnr« 
nebi  sententia,  cwtmtm  edendom  ca<* 
ravl.  ^  catenas  ludere'  antemy  ai  ree- 
ta  omni  ez  parte  aorlptum  oat»  valei 
catenas  in  chomls  dneendia  imitari, 
qnod  *  restim  dnctam'  didt  l%r» 
Adelph.  4.  7,  i4.  Itaqne  potabam 
bic  legendum,  oafenes  JhtmmU    Sed> 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRRTII  CARI   D«   RBRUM    NAT.    LIB.  II.       Il4l 


luMI  ■Otm.  Sk  eo  adtem;  ^mod 
(teetei  «Pmati  lalunt,  saltatloaii 
StMe  inteUisere  debeonis  MrAior : 
<  etltetioBeiD  PitrFbic«i&,'  se*  nvfff 
«V  peMoriom  «ppeMarmit.  Fuit 
eani  «IterMn  gennsy  ^«Ofl  iJm»  dlt- 
enwt,i|nodqee^W«^VaHeraez  parto 
wpondet.  Utranqne  ||feDD«  signtfi- 
catHom.  I^.  <r.M7.  KcU^'  «I  ^  ira- 

XiP0«iflr  4|  ^i^i^v^^Mlr  TeXo^Miy.  i.  e. 
*  PnelltB  qoidem  cerollat  gestabanty 
jovenea  toto  fladios  Imbebant  ex 
bnlleis  arfenteie  pendeoteiB.'  JLem». 
iti  In  Teteribmi  qvibosdam.  Lambi- 
mmi  tei^qme qmH^n^  <Catente'ac- 
clpi  poMnnt  ebovei^  adlosiene  factn 
ad  reetlm,  qnam  olim  doetitanleiy 
maxioMinTobaidiTlniSy  lattitabant. 
la  ptoHeqaa  tamen  veteribni:  «a- 
iermy  forte  optime,  ot  sit  catenra 
lOKti  oaoos,  poiitmn  pro>  eatenra- 
tlm;  tnilivtim,  ^c.  G(A  Imo  M<«r* 
MibN  fortMse  boc  loeo  lefeadom,  nt 
nnns  ait  bypermeter.  in  Indioey 
'  Versos  bypermetri/  cemet  idem 
QW,  qoem  comnle.  Haad  Infelici 
tsmen  conjeotora  Is.  Vosi.  inter  alta 
protniitr  frmOe  comicm  Lwdmit,  tfv,  nt 
lapra  4e  agnii  vi.  SSil.  *  Ludnnt, 
blandeqtie  coroscant.'  Et  Vtrgtl. 
Oeory.  2.  696.  *  loter  le  adrenii 
Inetantiir  ooniibni  bcidi.'  Nam  m- 
f^ivnr  est  *  ribrare,  jactave  capnt.' 
EtCnretai  cemicame  galeas,oteniei 
notom  eot.  Prdt^.  Mta^  Pyithicba 
desoribitory  et  Indete  oatenas,  est  or- 
bem  -qttasi  catenatom  modo  laxioremy 
modo  striotforem  saltatione  effieere ; 
nt  ^Fhcebi  mendacia  Indere'  apod 
Soeioninm,  imitari  Phcebi  fbdem  et 
btbltmn,  in  Aagoitocap.70.  *  Irapia 
dom  PlHBbi  Cssar  mendacla  Indlt, 
£t  nota  Ditonnn  ctenat  adolteria.' 
Orbicnlarem  hanc  PyiTbicbainqne 
nltationem  deicriblt  hlice  Apoleini 
Aslid  sni  1R>.  10.  <  Nam  pneHf  poel- 
Iftqee  rirentl  florentei  mtatnla,  fbr- 
ma  conipicoly  veste  nitidi,  InceMo 
gettnoii,  OnecanicBm  saltaQtes  pyr- 


rhidiam,  dispoiitii  ordlnationibui  de* 
coroi  ambilBi  inerrabant,  nnnc  in 
orliem  rotarom  flexuoiiy  minc  in  ol>- 
Hqnam  leriem  connexi,  et  in  qoadra- 
tmn  patorem  cnneati,  et  in  caterv» 
dtsddinm  separati/  Hao. 

680  Ceiemu  LudtmQ  Locom  honc 
libl  corrnptam  videri  ait  Qifaotosy  in 
Indice;  ego  aotem  nil  matandnm 
contendere  posium,  non  propter  lo- 
com  llhNn  notiitannm  ex  Addpb. 
*  Tn  Inter  eai  reitim  dnctani  lalta- 
bii,'  led  propter  alinm  looge  aptio- 
remexST.  Liviipetltnm,qaem  nemo, 
nt  oplnor,  ifiterpretnm  vidtt.  Ii  Ita 
le  habet:  *  In  fbto  pompa  constitir; 
et  per  manai  reite  data,  virginei 
lonum  vodi  pnlsn  pednm  modalantei 
Ineessemnt.'  Fab,  Forie  eateiwi  /m- 
dMn#.  Olim  reposnlt  Larablnus,  T«r- 
^a^^iMttfr^iM;  ddnde  approbata  Tnr- 
nebi  sententla  forte  catenas  edidit,  «t 
Ducunt  pro  £i«innl  scribendnm  pnta- 
vit.  AdditPaber,  Locom  hnnc  slbi 
oormptom  videri  oit  Gifbnios,  (qul 
amat  eaPmm  i.  e.  catervatim.)  Ego 
antem  nihil  mntandom  contendere 
possnm ;  non  propter  loeom  iltnm  no- 
tiislmam  ex  Adelpb.  <  Tn  inter  eiis 
reitim  dnctant  soKalyii,'  led  propter 
allnm  longo  apliorem  ex  27.  Livil 
petitom.  Ii  lu  10  babet,  '  In  FV>ro 
pompa  conftltit,  ot  per  manai  resfe 
data  YirgloeB,  loonm  vocii  polso  pe- 
dnm  modnlantei,  Inceiiemnt.'  AKi 
icribont  Camentee,  Qoidam  Comi- 
«aai.*  Cnretnt  enim  clypeos  et  Eniei 
comicaise  notnm  eit,  «t  mox  Ipie 
Lncretius  confirmat.  Creeeh. 

6Sl  Leeti]  Ltbri  veteros  habent 
fleii,  nnde  snspicetnr  allqnii  legen- 
dott  ptetiy  I.  e.  repleti,  completl. 
Fteti  tamen  retfaient  alil,  et  Inter- 
pretantnr  asperii,  madelaGti.  Lmb, 
Stmguine  fleiu  Stc  vetorei  Kbri  qnf- 
dam.  Vnlgati  yreti,  male.  Vide  In- 
diceim  Forte  etiam:  pkti.  Vide 
lodicem.  Volgati:  Wt,  male.  Oif. 
Alil  fleH,  i.  e.  aipenl.  Alii  pteri,  I.  e. 
mpleti:  vide  vi.  6f1.  Creeoh.    Magii 


Digiti 


zedbyGoOgle 


U4S 


WOTiE   VARIORUM   IN 


nralto  placeat  qaod  io  al.  tangidm 
/Uti,  atpersi  sangaiDe,  tea  tangiiineis 
^ttis  in  modom  lacrymanim.  JPafr. 

682  Numhe]  Nnta,  rootn.  Virg. 
JEn.  Fab,  Horrore  Des,  Fayns: 
Tiz.  Magna  mater  eristis  Cnretnm 
insidet :  *  Numine/  nntny  sio  Scnrius 
ad  JEn.  4.  Cneeh, 

6tS  Qvi  JovU  iUuM  Vug,']  Hoc  pnl- 
chre  describlt  Callim.  lit  fss.  qnos 
panllo  ante  protnli;  et  0?id.  eod. 
lib.  '  Tntns  nt  infanti  vagiat  ore 
pner.'  Lamb, 

Hlum']  Seroper  aliqnid  insigne  no- 
Ut  Ille.  Virg.  passira.  Hoc  loco 
significat  decantatnm,  de  qno  poete 
tot  nngaSy  ^c.  Fab, 

686  Cum  pueri]  Versum  inter  hos, 
<  Cum  pueri/  et  *  Armati/  &c.  inter- 
jectumy  qnia  in  vetcribns  librisnon 
erat,  snstnli.  Est  iste :  iiniMii  m  nii- 
merum  eUareiU :  perniee  ekorea,  Oif. 
.     686  Arwuti  im  tmm.  stareni']  Honc 

▼ersnm  delendnm  censeo.  ijpmb. 

Puiitrent  eeribue  eera']  Citat  banc 
▼ersnm  Carisins  lib.  1.  Lamb, 

687  Malie  fMiidard]  In  ▼eteri  qno- 
.  dam  nostro :  mauderet^  hand  sdo,  an 

rectins,  nt  esset  Iribrachns  dactyli 
loco.  Gif.  Ne  Satwrmii  eum  wmIU 
mawdaret]  I.  e.  ne  maxillis  enm  per- 
mitteret,  et  ita  devoraret.    NamSa- 

•  tnmns,  nt  ostendimns  ez  Strab.  ^Uob 
8U08  deforare  solitos  esse  fingttnr. 
nnde  etiam  a  Latinis  Satnmos  dictns 
est  M.  Tull.  1. 3.  de  N.  D.  '  Satnr- 
nns  antem  appellatus  est,  quod  satu- 

•  retur  annis.  Ex  se  enim  natos  com- 
esse  fingitnr  solitus,  qnia  consumit 
stas  temporom  spatia,  annisque  prse- 
teritis  insaturabiliter  expletur.'  Sic 
Orseci  Satnmnm  KpW  dicont,  qnasi 
Xp^iwr.  i.  e.  tcropns.  qnod  negat  esse 

.  Deuro  Arnob.  lib.  8.  ad?.  Oen.  *  ex 
qno  ne  Satnraum  quidem.'  Quod 
aotem  Thraso  quidam  maiidei^  legit, 
■  secunda  brevi,  ut  sit  tribrachns  loco 
.  daetyli,  cls  K^pcuraf  cum  sno  Tersn. 
Ex  hojos  loci  similitndioe  versos  poe- 
t»  ci\jasdam  veteris^  qoof  profert  M. 


Toll.lib.  4.    T0Mol.ChMMt.etlft^8 
de  Orat.  ad  Q.lirntrefls,  q«i  ia  onM»- 
bos,  qoos  qoidem  TMleriffly  Khria,  eov- 
ropte  legontory  sic  rettitoi:  i«|M0 
hariaUa-mefraier^  utmmemalm  mktr 
Mamtem  imlm.  Tolgo   tmkm  legltar 
wumderem  pro  mmdem.     Atqoe  «t 
aliod  ex  alio  ineldit,  fiiteor»  noo  tam 
librarii  colpa,    qoom   meOy    fiMtom 
csae,  ot  ▼ersos  ille  Horatlaona,  qoa 
est  Sat.  1.  8.  Tl.  '  Cam  rapiea  in  ja- 
ra  malis  rideotem  alienis/  bosi  loerit 
cum  mnltis  aUis  locts  eoMDdatos  ia 
prlma    editiooe.      Habebaai     OMa 
scriptnram  codicom  uioBOfcripCMom 
In  meis  adTersariis ;  sed  com  aospes- 
sos  atqoe  occopatos  esaem  ploribos 
coris  et  cogltatiooiboiy  in  eo  Tefao 
dormitavi,  eoBM|ue  ita,  ot  legitor  io 
vnlgatis  librls,  excndi  oeglexi.    Sed 
legendus  iU  est,  Cmm  rofUa  ta  jm 
wiaHe  ridewUm  aUewU.    Jam 
alienis/  L  e.  maxilUs  allens. 
autero,  sen  '  maxillia  alienis  ridere,' 
ut  docet  Eostathios»  est  boo  libenter» 
neqne  ex  animo  riderey  qoaai  boo 
tuis,  sed  alienis  roaxlllis  rideas.  q«ad 
sumtum  esse  ex  illo  Houeri  Tersa» 
*Oivca.  V.  847.  OlV  ^  ypoBfmm  7t- 
xAttw  itKKorpUttr»^  i.  e.   ^  IH»  aotem 
audis  jam  ridebaot  alieoia/  iDdlcafit 
mibi  Jo.  Auratns,  collega  meos,  Tir 
doctissimusy  a  Simeooe  Bosio  per  ht- 
teras  admonitus.    Sed  Bnoe  sccoBda 
editione  Horatlana  eneBdatot  et  ex- 
plicatns  est.    Atqne  (ot  ad  Locrf- 
tinm  redeam)  non  desoBt   qoidaai 
doctiy  qni    antiqoa  scriptnra,  qn» 
reperitur   in    codice  Me&am.    per- 
cussi,    potent    legendnm    maadiTil 
secunda  syllaba  longOy  nt  iBteUiga- 
mns,    mandeo,    des,   det,    oaorpa- 
tum  esse  a  Locretio  pro  maiido,  dis, 
dit,  qood  a  ouUo  TCtere  graoiauitico 
traditom  esse  puto,  Bcqoe  id  bm  as- 
qaam   legere   oiemioi.  LaadK     Tms 
yvdBois  bwofidxxoif  iotra  n&axillaa  coo- 
deret,  &c.  Fab.    MawderH  Oifaoios, 
quem,    qoi    veUt,    aodiat.    Craetk 
Amaot  poet»  hanc  periphraaiB  nt 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORBTII  CARI   DB   RBRUM  NAT.  LIB.  II.     1148 


VkktoTy  fMtl«t  de  TorMi  quadam 
CMMsliosa  ae  devoratiooe  potias 
quBi  OMneatioM  agitvr.  Sic  lib.  8. 
-8M.  ^Ut  a«t  potreacat  corpore  potto, 
Aot  flioniiia  iaterfiat  malisve  fera- 
ff«a.'  sittiie  qmd  obtinet  apod  Virg. 
Sj^  S.  iS6.  ^  Sed  000  ante  datam  cio- 
getie  oKeotiHis  orlMoi,  Qnam  vos  dira 
•ftmesy  oostrsBqne  iiyaria  caedifi,  Am- 
beaas  sobigat  malis  absomere  men* 


£jdfoam  in  Cererem  penoria  adegit 
-edeodi,  £t  violare  maoa  malitqoe 
•nndacibns  orbam  Fatalis  cmsti.'  Uo- 
4e  et  aMrtto  tanqnam  prorsns  iarpoar' 
Mfwffos  hinc  facessat  ista  dobitatio 
Olfai^ana^  qnin  et  Lambiniana  de 
lectione  HMi(ti  «Mndfffi.  Preif. 

«•8  FslMf]  Dolorem.  Fub. 

6S9  PrsplcTM  mofMMi]  Sic  hal>ent 
omnes  iilra^i  manoscriptiy  prseter  Va- 
ticanamy  io  qoo  scriptom  est,  Prm' 
4«rM.  Laml».  Haoc  t»se  scriptoram 
varissimam'  Moteotia  eviocit;  hic 
€Mi  Tersos  ad  praecedeotes  perti- 
net.  Propterea,  id  est,  io  memori- 
«m  illiiis  partMt  et  Creteosiam  Co- 
.retnm.  Uade  et  sop. '  Dietapos  re- 
ferooty'  &c  Est  eoim  eadem  Dm. 
Deinde  aliam  addit  cansam  poeta: 
*  Ant  qoia  significant/  &c.  Qood 
ergo  qoidam  libri  habeot,  PraterMf 
OMDdosom  Mt.  £t  in  Vet.  q.  nost. 
JfnlrMinnnalt.  Oif. 

64»  DifHm  prtfdtMrt]  Malun  prs- 
4ic€re ;  est  eohn  signtficantius  et  pie- 
Bins.  Ftib, 

641  PotfiMi  4rf.  temm']  IIot^ 


641  DeMfjfMe]  £t  omamento.Lam^. 

Pr^nidhfue  parent,  tfc.']  Sic  8. 910. 
^  Noo  poteris  &ctis  tibi  fortibos  esM 
toisqne  Prmsidio.'  et  Hor.  Od.  1. 1. 
S.  '  O  et  priMidiQm  et  dolce  decos 
meom.'  Preig. 

64S  Qum  keme  et  eximW]  Ingeniam 
poetamm  agnoscit;  rem  ipsam  reji- 
dt  Onid  enim  l>eata  otio  sttemo 
■nmina  terrM,  colonM,  arva,  et  se- 
fotM  cnrarent  ?  Vocibns  Neptonoy 


Cerere,  Baccho,  pro  Tino,  mari,  se* 
gete,  oti  licety  at  Deos  ae  fingai. 
Creeek. 

JHepeeta]  I.  e.  disposita,  ot  sem- 
per  aiibi  '  reposta/  *  composta/  et 
simil.  pro  reposita  et  composita. 
Lamb,  * 

Ferwdur]  Sint,  qaemadmodnm  ha» 
betwr  plus  semel  apad  SaUost.  pro  eet, 

*  Virtos  clara  seteroaqoe  habetor/ 
FMb. 

645  Ommi€ntiiiperse]  HItss.  po- 
siti  jam  saot  snp.  lib.  1.  in  principio. 
Lnai6.  MoUissima  EpicnrflBi  Dei  ima- 
gOy  ot  langaidos  otio,  ot  snpinos  ja- 
cet :  rh  tkoueipto»  Kcd  H^Oaprorf  olhe 
abrh  wpdyfiaTa  l^,  ofh^  HXX^  wapixifh 
(bffTM  o^e  bpymSf  oihe  x^ip^fft  aw^xit' 
Tfti*  iv  bffOewXfbp  iror  t^  romwror.  Epi- 
coros  ad  Meosceam.  Qois  talem 
priocipem,  imo  homioem  noo  despo- 
at?  Creedi.  Sic  ridet  metomy  ne 
Satoraos  Jovem  'Malis  mandaret 
adeptas.'  '  Snmma  cnm  pace.'  Sic 
Sataroiet  magnse  Matris  dissensio- 
nem.  ^  Semota  a  nostris  rebns,-  dsc. 
nt  nniverMm  iilam  sacromm  Menam 
refntet  '  privata  dolore,'  qnale  te- 
teranm  iliud  Mb  pectore  valnns  fh- 
isMt.  'Perictisy'  veloti  ne  Jopiter 
poer  a  Satnmo  patre  devoraretor. 

*  Ipsa  suis  polleos  opibosoihU  indiga 
nostri/  ut  ostendat  quam  stnlte  di- 
tare  prseMmerent  Cybelem  argento, 
tere,  largifica  stipe.  .  *  Nec  beoe  pro- 
meritis  capitur/  at  nempe  munificet 
taciu  mortaleis  maU  salnte ;  *  neo 
tangitnr  ira/  ut  non  opos  sit  cooter- 
reri  nnmine  divae  vulgi  pectoraJmpia. 
Attentios  LncreUi  hoMe  versoshoc 
loco  perlustraoti  patebit  qoidem  aU- 
eoo  iocolcatos  eosdem ;  et  aoticipa- 
toslib.  I.  Preig. 

65S  <SM9nMiimii|.]Qoidamlegont» 
Sed  qMta;  quod  malo,  qnam  Et  gntay 
qood  est  io  Ubris  ferexHnnibns  vnlg. 
et  mannscript.  Lcmb.  Et  pda.  Sed 
v.quidara.  Gif. 

654  Hsc]  QaU.  dixeris^  et  M  desiifi, 
ii  faelqa*mf  tfc.    Ita  ezponeadns  Uie 


Digiti 


zedbyGoOgle 


u« 


MOTM  VARIQRUM  IN 


Xeittit.  iMni*,  '  Atf|aB  in  eo  ^p»- 
Umt/  Sic*  Fitb,  Oie  m  ^ms*  Id  qni- 
iNitdaai  libris  legitnr,  Hue  «iy  ^T** 
^pttdaiB  doeti  legi  Toluiit,  Htnc  «t  qm»^ 
ifc.  Lunb.  !!««•<  fMM.  Hue  v.  q.  Gi^. 

jtfifv  iVfpltm.]  ^  Quod  aqna  niUMit 
terram  (ioquit  Aniob.  lib.  8.)  ap- 
p^tna  eat,  inqnimit,  oogoooiiDa- 
tuaqne  Meptuoa.'  At  M.  TulUas 
fib.  S.  et  8.  de  N.  Deor.  <  NeptaDos 
a  oaudo  dictos  est/  iDquit.  iViiM 
porro  apod  ArDobium,  seq«it  forte 
de  boc  verbo  Jdc  erret,  ralet  tegM» 
Ek  qno  iUndy  ^oapnt  obanbito.'  LomIi. 

CfiwMifnff  oae.  €mui,  /r.]  M. 
TnU.  Ub.  S.  de  N.  De«r*  *  Itaqne 
tmn  iUnd,  qnod  e»at  a  Deo  natniB, 
■omine  iptins  Dei  Bnncupabant,  nt 
onmlriifet  Cerercm  appeHamnt,  vi- 
■nm  antem  Libemmy  ez  q«o  ilM 
Terent  8ine  Cerere  e«  Lilwro  friget 
Vemwi  t«m/^e.  A  Oerereantem 
dicti  •nnt  Cerriti,  qnaai  Cereriti : 
i.  e.  fnrioti,  et  insani,  et  a  Cerere 
percowL  qna  Toce  ntitar  Horatios 
0«t.  S.  S.  Sr8.  <  Cerritns  'fiiit,  an 
conunotSB  orim.  m.'  dic.  ad  qnem  lo- 
onm  adootarimns  satis  mnlta.  nttter 
et  Plantus :  ntitnr  et  M.  1%U.  in 
Bpist.  8.  6.  ad  Aitic.  quem  locnm  eo 
Himotiiis  lectori  indlcabOy  quod  non- 
dom  nllis  in  exempUsemendate  legi- 
tnr.  8ic  igitnr  Cioero :  *  Etsi  solet 
enm,  cnm  aUqnid  fnriose  leeit,pani- 
tere ;  numquam  oerritior  fnity  qnam 
in  hocsiegetio.'  Sic  antem  lefeadiim 
«He  ;pcimteps  vidit  Simeo  Bosios 
Lemovik.  oam  fnlgo  leiiinry.rerlMr. 


«M  ¥4cmim]  Utitnr  hoe  eodem 
wobnlo.  Amobins  Ub.  9.  adf .  Oent. 


6S7  Dicai  et  orftem]  Ita  ex  veteri- 
bos  Ubrto  mndni,  qnam  dkUM^  ^el 
potius,d«fMf«  Glf. 

MHeHtH]  Voss.  dteUet,  qnart  antiqQe 
pro  dieat  positu,  a  dicitare.  Pnig. 

eS8  Dum  ne  eiiretmten  apee]  Sle 
ex  veteribm  IHnris  scripsi.  Volg. 
dwn  «sra  n  Inmm  Imd  eU.  Mem. 


I.  e.  d«m  tmnen  re  iqMS» 

reipsa, #0«  reveff%noB  sic  aio^ 

tni  coiyectnra  dnotos.    Mat  «m 

perissem  in  -omnlbos  ttbrio 

pancis  cxcoptis,  Aam  eann 

iUmd  mt;  in  ■mnnseiiptit 

•ena  re  hmen  ipm;  £wile  i 

sam,  primu 

-iliad  iqMf,  tnnq««m 

•cfipsissot  «d  oram  Itiiri  «fr«y  1 

tnm  «sse  JioC'«fr«  in  eontextnm  too» 

liorwn  Lncrefu;:  deimte  afpsc,  tetom 

ofse^:  fta  totnsi  ^rtam^Mfiwp^ 

tom  esse.  ff  «pff  «nlem  dJKJme  «nfo» 

res,  teststnr  FMns :  «tififmlef» 

menio  Pae«f  il  to  «fmornm  judioie, 

*  8i4ion«st  ingratnm  renpsoy  ^jmtd  ied 

bene.'nfnrpat  «tikpfddnf  libr.  i.  de 

Asin.  anr,  *  Ad  hsae  Meroii  (hoe  eaim 

«i  reapse  noosen  sn«ffs,iq«am  lhh«- 

l«s  Socmtis, 

immof  «persit  Inc  saltem^'  dpe.  '. 

Uh.  9.    *  Ats«cegdos,iitre«pse  of 

nesci  potnit,  aoctumi 

tns  oracoU,  i 

mandnri  mnneris,'  Jlee.  M.  IML  Jh. 

1«  de  Mt,     *  Fomim  ««apfe  ««Hb 

«pedem  tastnm  m 

et  Ub.  1.  de  Fin. 

ordismor  «h  eoy  qnod  i 
p«fui:  qnod  idem  rfapie  pr 
est.'  IdeminL*No:'Se«nfitn««p«- 
oie  qoMem  hlanda,  sed  reapee  mnMi 
locis  repndianda.'  PhinC*  iM.4.f* 
41.  'minns,  qnam  reapoe  ««pmhin 
do,'  dcc.  Gnm  hnnc  loonm  4fia  «oili* 
tnissem  etiam  in  prima  i 
men  liomo  htjnstisshmm 
post  ansi 

slhi  ▼endienre,  dna 
•rdine  immntnto.  Nam  ^ 
rim,  i>«m  rs  «fn  sit  loms»  «pfo x  frt* 
f is  aactor  alt  ee  scfipeiffey  j 
fil««  Umm  «pat.  Sic  aolaiit 
eamm  remm,  qnasfuroti  oont,  i 
immntant,  no  cogaooonntaKi  Be4q«id 
de  hoc  loco  qoeror,  e«m  aUi  si«t  hH 
nnmerahHes  Plmn^.  Fowindatio  1 
bini,  rtwfee.  Sed  i  i 
rao  fBun  iUam  siU  vhMlimifit.  M. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T*  LUCRBTII  UARl   DB  MRUtf  NAT.  LIB.  II.      1145 


I  de  inatre  Deoroni»  roAt 
«I  iUopvtatlotteB  ioitilatiai,  io  qoa 
ooleadiiy  BttUui  rtm  ef8e,^<pi«  ok 
«ae  genere  ptiaoipionira  eoMtet, 
^iied  Beee  esenplit  .ONiftlU  eottocilii 
docet.  Lgmb,  Hic  tedit  ed  rem. 
G^.  Nene  twideKi  ed  institaliim 
TOdit:  NiMl  es  emn  eliqoo  primordi. 
emm  geaere  «OBstm^  Fd^  Finite 
MegM  liatfls  pompa»«d  inftitetBm 
fedit,<et  ieemido  vu.  8.  prebet  varia 
i  itt  relMis  slBgolia  lo- 
.,  V.  %.  in  iiidom  beVbit,  io  ea- 
B^ioay  qen^eom  aliBwnto  sint 
tmB  variiB  aBtaiaBtiBm  feneribBty 
eqoiiy  bebBiy  fte.  Beoesfe  tit  Taria 
eeatloeant  Priaeiploram  geaeva,  qnm 
aii^Bfis  accomnodeutBr.  ^Jrttth» 

im  DtuUiem  pr^Utf^  fhuUiemf  i.  e. . 
boBiea.  Nam  <  doeltQm'  idem  velcft 
qraod  beHnmy  'dais^ffdem  qeed  bisy 
et  ^deoBBBK^  dixeroat  veteres  pre  bo- 
«ma.  ^stns  -;  *  DnellBm  beHnm, 
idMteet,  qned  dnabns  ^^rtibns  de 
vletufia  'CoatendentibBS  dimieatBr/ 
In  eeee  dneUiea,  «  et « In  nnam  -syl- 
Idbnm  eeSnDt.  AHi  dicBBt  in  Teee 
eqQoram,  m  eU^ti,  nt  bi  metiendo 
vemn  ita  lefamas,  H  tqwnim^^mMHen 
fnim*  Jam  per  *  eqBomm  dnetileam 
pvolem/ eqnes  InlelUge,  eqnns  enlm 
ett  MUcnm.  Virg.  JBn.  S. 
^  fielto  armairtnr  eqoi/  Ste. 
BeHica.  nlia  birins  mntatlonis 
enemplnin  1.  /^. 

'001  Stutriaqm  gregti']  Ita  Hbrl 
aan.  et  Nomns.  1*010  tamen  leffen- 
dnm  ?  BueeretqiK,  Vide  Indlcem. 
Gif,  OitBt  bnnc  'versrnn  -testem  No- 
idns  in  Toce  '  bncerts/  et  in  Toce 
*  greges/  docens  *  grei^'  Teperiri 
eltem  in  genere  ftemineo.  *  Bncemm' 
0aqtit  Festns)  *  de  bobns  dicimus.' 
Birt  antem  Bncemm  vex  dncta  e  dn- 
dbns  Grtecis,  /k9t  boB,et«^coraB. 
Bueeree  porrO|  qnod  qnldam  potant, 
legi  ww  poteet :  nami^fMif ,  nnde  boe 
aemen  feetnm  est,  babet  prlorem 
^^IHvBm  nNvem.   '£eaio.     Grscee 


qnidem  iMK«^,et  »m^tdicitn», 
fimmipnt  baad  scto  nn  repeviri  qaoai. 
Oeternm  olim  dicebant  gteXf  nt  bmc 
leOE,  a  gregie  primo  «asn.  in  bac 
voce  sopplendcB  Bnnt  glossae  Pbilo»- 
eai.  *  Bttoemm,  TilmyHi /9Us.'  Recte 
▼idit  Vnlcanias  legendnm  esse  0ebtj 
sed  locnm  mntUum  esse,  id  vero  est 
qnod  hand  ^idit:  legoadnm 
Baesmm  eaehm;  itaqae 
'oritT^iiTiMMsqued  mifai  ad  l.  lib.eKci- 
demt,  properanti.  Philoaenns  ra- 
spleiebat  le€nmLncretii96aeira  «asiay 
in  qnimo  et  sexto.  Fah*  Bmeeriee 
qaoqne  citnt  Servias^d  Virg.  Oeovg . 
%•  9S7.  iilse. 

fM  BetimetdqmFereadem^iMimm 
Codd.  BittBiBf  f  jPaweto,  i.  e.  TelUm 
mtinente  snam  natiimm :  qno  aifail 
ineptins.  Oeio4« 

6d5]  7Me€ir]  *BMfdi^/Na.  Imn^. 

607  Jom  eerofaMBeiie».]  Sie  faa- 
bent  ttbri  mannBorlpti.  Vnlg.  anteB^ 
JfliBi  prrre^  tfc^  Lamb. 

£x  ii  ee  eerpem  trJ]  Sie  famsc  lo- 
enm  TeBtitaiy  cnm  in  codic  amnnscr, 
iirpom  Bcriptnm  reperisBem.  qnidam 
▼ir  deotnstaoMO  legeadnm  patat»  «ib 
ee  eerperey  i.  e.  ex  sao  corpove.  i^ienb. 
Neqne  iHnd  in  terra  modOy  In  aqaiy 
•dpc.  eeram  est;  md  in  nneL  •qnevii 
coiMnreto  tanta  varietas  partinm  ctfty 
nt  ^ned  de  Ulis  grandioribns  corpeti- 
bn»  .dietnm  fnit,mlaime  mirabile  faa- 
bH;  cnminniininiismperiri 
Fkb.  Priovi  ergnmento  attnd 
vss.  4.  cenaectit :  Qoin  etiam  ^wte 
accommodaatnr  anlBBimanti  necesse 
eat  genemm  adfaoe  dleerslBiimemm 
sint,  cam  varia  variis  ipsins  partibnsy 
^enlB,  Tftoeribes,  aerviSy  ossib«B,dee. 
eonptentur.  Creeck 

671  Aoic  perm  'qtmcmtpiey  ^e.] 
Qnarte,VM.  7.  argeitex  Ugno^et  idlis 
mbns  Igne  resoloUs :  Cnm  enim  In  ig- 
nem,  In  leeem,  infhmnm^  et  cineres 
resolvantnr,  exiitiroandam  esie  vidd- 
Mrnon  fieri  resolntionem  inaUa  qnam 
qammipsaeentinebantnr;  neqneek 
ligne  perivf  aUnd^  qnam  ceanexioiiem 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1146 


KOT^  VARIQAUM  IN 


et  sitiim  pirtinfliy  sive  speeialem  ex* 
isteadi  modiUD,  formam,  qiuHteteeiy 
«peciem,  eccideos,  eTentam)  cnjus 
canM  erat,  etdicebatnr  lifnom.  Ideo 
in  ligno  aliisque  rebos  Taria  illa  ge- 
nera  aeminom,  e  qoibas  loz,  ftimai, 
cineres  constant,  latere  concedendom 
est.  Creeeh. 

072  remni  A«c  tii  Mrpera  frada»<] 
Ita  vetos  liber ;  ot  '  in,'  pro,  intos, 
seo  IpMcr  accipiator,  qood  eqoidem 
nosqnam  legi.  Forte  etiam,  exio, 
proMitfor.  Lambioos:  ex  $e  cinjHfra ; 
oimis  remote.  Volgati :  lute  in  cor- 
pore,  i.  e.  in  iUomm  corponbus  hoc 
est  insitom,  lumc  habent  vim  .ingeni- 
tam,  inqoit  Pios;  male,  qoia  et  oon- 
tra  veteres  libros,  et  sententiam,  ac 
elegantiam  est.  Sententia  est :  om- 
nls  qott  cremator  materies,  corpora 
et  figoras  continet  etiam  Tarias,  tam 
«nde  eliciatar  ignis,  quam  nnde  In- 
men,  scintiUae,  ae  favill»,  qosB  snnt 
diversa  omnia :  si  nihil  aliod,  certe 
4radmt^  i.  e.  edont,  projicioot  talia 
intos  corpora,  nnde,  &c.  In  scrip* 
tora  ha>reo.  Oif, 

Exmea  cwpora]  Hme  meeeefpwa^  ot 
<  in  *  pro  intns,  sive  hMt9  accipiator : 
Oifanias.  E*  eeea  eerparOf  Lambi- 
nos  restitnit;  alii  legont  Ex  90^  vel 
Ex  $00  earpore,  Creech.  Non  video 
qoo  sensn  trodant  ex  se  corpora, 
unde,  &c.  Omnino  locos  hic  ,roihi 
videtDrdesperatas.doaec  qoid  melios 
occorrat  ego  qoidem  amplecterer  ta- 
men  hae  in  carpore  akmtur.  Preig. 
VideV.L.nostras.  £fao. 

678  Unde]  I.e.  ez  qoibus  corpori- 
Imis,  iee.  Ijmb. 

Ignem  laeere']  Ita  scripsi  eonjectora 
doctos.  In  libris :  jaetre.  Vide  Indi- 
«em. .  Gif.  Laeere :  i.  e.  elicere,  Oi- 
fimios.  qoi  ingenio  nimis  indolget. 
.Creeek. 

674  Diff'erre']  Am^pw^  in  diversas 
4Mirteis  ferre.  Lamb. 

676  MentU  raKons]  Sic  dictom 
^  mentis  ratione,*  nt  alibi  <  animi  ra- 
tione.'  *  Perfacile  est  jam  animi  ra- 


tiene  ezsolvere  Mbia/  &c..9..iM. 


677  Cei^ptinf  cflare]  In  corpore  sao 
inclnsa  et  abdita  hobere*  Loai^. 

Cekikere\  ConthMre  ia  ano  corpaae 
inchuas.  Lmb, 

678  Demqae^  qaUmM.  ei  colar,  ^] 
Ita  ex  veteram  Uhroram  vestigits,  «t 
conjectora,  restltatos  eat  locos,  et 
explanatos.  Vide  infira,  S.  968.  De 
aliis  scriptoris  dioere  nimis  eaaet  len- 
gom.Gi^.  D€aiqaem.v.qmh.€titaie^ 
et  eap.]  Secutos  som  in  hoc  veran  Ub. 
vaIgatos:'qni  omaesisic  habent,  ea- 
ceptis  antiq.  Venetis.  maiiBscripti 
aotem  sic ;  Qaibae  et  eakr  et  eaper 
«Mo.  qoos  qaamobrem  non  aimns  se- 
coti,  mos  dicemus.  Loaik 

679  ReUigiene  anim.  tarpiemm  tm^.] 
Sic  honc  versamrestitni,  partim  aoc- 
toritate  veterom  codicum  fretas,  par- 
tim  coigectora  doctas.  Nam  com 
reperissem  in  codicib.  manuacriptis 
aliis,  ReUigieneanimamiae^caniingere 
parato :  aUis,  eewtingere  paira :  m  noo- 
nnUis  ezcosis,  ot  Paria.  eaeiHngare 
perro :  ez  eaatingere  feci  oan  ia^g«rir, 
i.  e.  com  tangcrie.  ez  parmto^  ant  pa- 
<re,  feci  jMrto,  (qam  voz  reperitor 
integra  in  cod.  Venet.  aiitiq.)  appro- 
bante,  atqae  adeo  mihi  prssevnte  nes- 
tro  Tomebo.  Hanc  igitar  versam 
sic  declaro :  Cmoi  tangere  aatam.rc- 
Ugiene^  i.e.  com  Deorum  timore  eon- 
torbaris,  atqoe  sestoas,  tnrpl  parta, 
ob  torpe  partum,  id  est  propter  ea 
locra,  qus&  tu  mentiendo,  p^erando, 
fraodando,et  maUsartibos  fedsti,  sea 
cum  ob  tuas  injorias,  farta»  et  rapi- 
nas  Dus  immortalibos  sMrificas,  at 
eos  tibi  propitios  et  placatos  reddas. 
haec  est  hujns  versos  sententia.  Sed 
liberet  nnnc  mihi  de  toto  hoc  loco» 
id,  quod  sentio,  ezproosere.  Non  te 
diotinssnspeiisiim,leetor»tenebo:  ver- 
snm  Reddita  eantf  eam  adoUeinprinm 
plerafoe  dono,  vel,  nt  in  noniinliis  It- 
brisreperitor,  et  mazinse  manBScript. 
Reddita  eant  enm  edsro,  ^.  adolteii- 
nam  esse  pnto :  atqae  Ita  n  Lofiffetio 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII.€AJtl  OB  RISRUM  NAT.  LtB.  II.       U47 


tertptum  ette  «rbitror,  qiieinadmo« 
dmn  cxciuleDflDm  cmnvi :  totiasqoe 
hnjiit  loci  ii»c  raibi  videtor  esse  sen- 
tentie.  Denique  multa  fides  odore 
riml  et  sapore  pr»dita,  nempe  qno 
tempore  tue  tnrpiii  lucra  animnm 
tmun  mordenty  nrnnt,  et  cruciant: 

•  id  etty  cmn  hottiit  immotandit  Peot 
placare  ttndet:  htec  igitur»  qute  tn 
immolat,  qme  pnedita  sunt  odore  tl- 
Btnl  ettapore,  debent  Tariis  conttare 
figorit.  8ed  qnsDrat  aliquiSy  unde  in 
centextnm  carminis  Lncretiani  ir- 
repserit  hic  alienns  Tersns?  dicam 
qaod  mihi  venit  in  mentem.  ad  hupc 
▼ersnm^  Rtiiigioni  entimim  twrpi  cum 
itmgtre  pario,  stndiosus  aliqnis  for- 
tassis  annotaTit,  i.  e.  *  cnm  adoies 
dona  Diit  oblatatVteu,  '  cnm  tacri- 
ficat.'  Hanc  annotatiuncuiaro  arri- 
pait  aliuty  et  ex  ea,  additis  qnilHis- 

.  <lamyqnie  ad  tnperiorem  versnm  per- 
tinere  pottent,  vertum  illnm  fecit 
ineptmn':  ReddiU  mmty  eum  adoUSf  ifc. 
«z  qno  pottea  concinnavit  alint,  Red' 
diU  mmt  omi  odore,  ^r^.  et  eadem 
opera  cormpit  tuperiorem,  in  qno 
«rat,  Qit6iit  eet  oder  et  eaper  tuMy  et 
snbatitnit,  Quilme  eteoior  et  eapor  wMy 
ifc,  cum  hic  Lucretiut  de  duobus  tan- 
tnm  loqnatnr,  nempe  odore  et  sapore, 
aeo  nidore  et  sncco :  cumque  ex  sen- 

.  Mitia  Bpiciiri  colorum  varietas  non 
att  ex  dissimiliUidine  figorarumy  sed 

'  ex  varia  et  dissimiii  positnra,  or- 
dine,  motn,  &c.  nt  mox  docebit  ipte 
Lncretius.  Cum  hmc  scripsissem, 
itaqne  hnnc  locum,  ut  nunc  editns 
ett,  cdendnm  jam  ab  initio  curavis- 
aemy  homo  barbams,  paucis  qnibos- 
dam  immntatis,  et  retento  eo  versn, 
^nem  damiwviy  hojus  loci,  ant  certe 
▼ersus  hqins,  'ReUigione  animnmy' 
^8ee.  emmidatienem  sibi  arrogavit, 
.  annm  tenens  institntnm.  Ii<iiit6.  Se- 
.  enndnm  versnm  ejiciendnm  putat 
Ltunbinnty  et  merito :  tertinm  autem 
iiiliilo  magit  ttare  debere  exittimo. 
Nam  qn»  Letinitasf  '  tangeritimi- 
nnun  relligione  turpi  parto.'    Dein 


cnr  hoc  exempkmi  potins  qnam  ailud 
qnodvis  ?  an  qnia  necesse  tit  immo- 
lare  capellaroy  ovem»  Stc  nt  notca- 
mnt  mnlta  este  quibut  et  tapor  ejt 
odor  nna  sint  i  Fab,  Locnt  mirifice 
vexatusy  cni  quodnam  alind  solatii  af* 
ferri  qneat,  quam  nt  Mtt.  vestigiis  in» 
sistamuSy  non  video.  In  iis  :  conHu' 
gere  parato  vertu  abhinc  tertio  repe- 
ritnr,  quod  cum  concoquere  non  pot« 
«ent  Interpretesy  hinc  iUat  lacbrymae. 
Scribe  itaqne.  D^NtgiM  muUa  videe^ 
quibue  et  eoior  et  eapor  una  ReddiideuMt^ 
eum  odore,  tmprtims  pleraque  dona^  Rel- 
Ugione  ammMm  turpi  ooniingere  paraio. 
*  Et  color,  et  sapor,  cumodore/  q.d. 
qoihus  prsEiter '  colorem/  quem  vides, 
et  sapor  cum  odore  redditns  tibi  est. 
Coa<ttif«re|NinUoy  q.  «oaitii^re  partdo, 
Vide  quae  supra  ad  vs.  814.  i.e.  tibi 
parato,  et  pturanti  immolare  victimas. 
£t  hoc  exemplum  potioSy  qnam  qnod- 
.  vis  aliud  adhibnit,  qui  ridet^  et  indlg- 
natnr,  vel  nuUa  occasione  data,  illam 
qnam  vocat  reUgionero.  Sic  sop.  vs. 
852.  et  passim.  Pr. 

680  Reddita  eead  eum  odore']  AUi, 
cwn  adoiee.  Hunc  versnm  rejidt 
Lambinns,  praeeedentem  etiam  deiet 
Faber.  Nam  qnae  Latinitas  ?  <  Tan- 
gerit  animnm  religione  tnrpi  parto  V 
DeiUy  cur  hoc  exemplum  potins  qnam 
aiiud  quodvis  ?  an  qoia  neceste  sit 
immolare  capeUam,  ovem,  &c.  ot 
noscamut  mnlta  etse,  quibnt  et  odor 
et  sapor  nna  sint  ?  Haec  Faber : 
acnte,  nt  solet,  uterque  enim,  aut 
■  neuter  rcjiciendns :  nentrnro  rejido, 
Latinitas  enim  haud  alMimilis  bti, 
qnam  vs.  63.  legimnSy  et  qnamvisnon 
necesse  sitimmoiare  capeliam^ovemy 
&c.  nt  noscamns  mnlta  esse  qnilms 
odor  et  sapor  nna  sint ;  tamen  hand 
indecornm  poetae  EpienraBO  dnos  ver- 
siculos  snbinde  infarcire,  quibns  De- 
os  obiter  sogiUet,  et  rideat  pietatem. 
Alii  iegnnt  Contiagere  pareio ;  Tibi 
nempe  parato  contingere  aive  inqui- 
nare  animum  turpi  reUgione :  et 
<  contingere '    faciont  Trisyllab.  ut 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1148 


KOT^  TAmORUM   IN 


iafl»  *  dftgere  dmtlkmm  t'  inporlte  vt 
p«tet  ex  ¥s.  660.  Lef»  eateni.  Qai- 
^tw  «I  mhr  H  aopor  «jmi  lleAfile  «im^ 
cum  €tkUi,    Creeob. 

681  H€te  igihit  «ariit  dthmif  4«,] 
H»c  igitBr,  qnibiM  eit  odor  et  tapor 
«oay  dicendaai  ett  Teriis  igwii  con- 
stare.  IiORifr. 

«82  NMbr]  Oneni  panlloeote  dixk 
oderen  nanc  nidoreai  dicit.  Nidor, 
-inqnity  ea  fim  penetral  in  artaty  qnt 
'incoo,  aen  reraai  lapori  praMslaaas 
oditatest:  et  contra  anecas  seownBi 
in  sensns  insioaator,  £x  qao  intel* 
ligere  licet,  nidorem  et  svcooai,  aen 
•odorem  et  saporem,  non  ^nsdtm  H- 
fors  principiis  ceostafo.  Itami. 

68t  Ei  rerum}  St^mm  Cedd,  ree- 
tios ;  ot  et  *pfiifi8'  pro primis  ia  se- 
qoenti  ▼erso  liaad  obsorde  legitiir. 
Creeeh.  jAMciissatmjfofmim,«lrerMm 
«opery  4rc.  remm  tox  iotempestife  lioc 
introsa.  Reptte  MSfwmi  com  Veas. 
onde  Ktnra  in  Mss.  Pnig,  et  fiet. 

684  PHtts]  Egregie  et  liec  ioco 
primi  habet  marginalis  noster.  8ic 
inlira  S.  7M.  4.  57«.  5»  27».  opiBor. 
Preig.  et  If  oo. 

685  GlsmirsiitMrla  Mmn»]  In  onnm 
coocllinra  et  c^tnm.  Lmmb.  Gitmc- 
r«m«n  tn  mmm]  Gassondns;  OUmt- 
rmUmr  in  wum.  Cretcb. 

687  Qidfi  Himn  notMM^  4«.]  Usns 
est  endem  simllitadine,  atqoe  adeo 
iisdem  tmibns»  sopm  libro  pHase. 
I«ai6.  Sententiam  satm  iHty  qnt 
smpe  ntitor,  similitodine  Tts.  12.  11- 
instrtty  objectienem  snbinde  prope- 
nlt,  et  selvit.  Si  enim,  dicet  tliqtiSy 
coonsoiiit  si«t  moltit  rebos  eeaBmt, 
nnde  ret  ipem  snnt  dirersm  i  simiilt 
semlnt  res  sfaniies  efieerent.  Hone 
vere  argiitttorem  Lncretios  jobet  io- 
toerifiersQssoei:  in  iUis  araltts  li- 
terts  commones  moltis  ▼ocibos  ioTe- 
niet,  tt  iroces  ipsts  inter  se  diverstt 
esse}  ex  ib  etitm  di^erst  otrmint 
componi  vegtri  aon  potest.  Ptri 
rttione,  licet  in  moltis  rebos  com- 
monit  sint  semint,  res  ttmmi  ips*. 


qnsp  ex  ittis  ttndnibM  tiaiilibat  cntB» 
pennntnrpnirtas  dmftm  eate  pm» 
sont.  Crteeh, 

691  Nmi  fot  tMdlt  ptnm]  MM 
od  id  relVrri  qood  de  sitiillBm  it9B* 
rtrom  infinittte  dixertt  ts.  tSt.  ^ 
trt  tntem  de  auDiero  finite « 
nm  Ts.  481.  Coi  'Ot  aliqoid 
num  post  ptncos 
vid.  Ts.  724.  Fuh,  et  Creetk. 

662  Em  mmMme  Msm]  Sic 
dom,  oisi  mtlis  Jegqe,  iWfm.  * 
Mtrcos  Toiilas  in  perfeclt 
asorpttom  tradit  ^  Eooio :  <  imm^ 
HMsisdem,  eisdam  ertt  vents'  (im- 
qnit)  *  nec  ttmen  «pimias :  mtio  ••- 
■tbttiisdem:  impetrttom  est  t  cM- 
ioetodiney  dt  peectre  totvitttii  «m- 
it  Uceret.'  Ltm^. 

60S  Ltnrt  liiiiimiri  famsn] 
verloi :  esrMm?  Pr*  Imo  r« 
nit  eoim  prioMrcHt  tt  tt 
▼is.  688.  686.  Htt. 

666  J>imimtiistmaw]  I.  e.  Ret  di- 
ctntor  ex  dissimili  seminam  cenfeiie» 
ii  tettm  comptgem  iimni  intttoie, 
componi.  Griidk. 

686  ArkmU^mi]  (Mn  et  hie  mw 
mstlafm  tnbttitnti,  nihil  ImpediC 
rretf, 

600  QmniBwdii]  L  e.  omnU  f|CM- 
rliy  ieo  cojoivii  igone,    tideliett 
principiii.  Oioi  eit  etdem  voce  «^ 
boc  eodem  Ub.  488.  pre  «ooBnibti 
iMdii  :  *  OmniaMMlis  expertnt  eits.' 
Xifm^.    Oottrpit  mnltt  temint  titt 
moltls  rebos  comt 
ttmtnrtsetm  exigit 
nt  otomi  ipstm  eottitntntti  etty  q|nm 
tmit  tibi  eengraity  tdteitotnt,  te 
Tdat  «entedent,  tliti  pvmttrenBt» 
etretpntnt.  Ex  qoo  rarinm  fit,  ot 
cnm  ret  ditiolTitnry  co^gram  qnm- 
qne  te  motoo  tinbtot,  et  «b  inotn- 
grait  expeditnt   M  tmdirt  pMnt 
ex  Locfetio  joTtty  qni  vem  iptani  f. 
16.  prepenit»  et  canttm  rtddity  qnod 
tlioqain  monttrt  qnttidm  ■ntcnrmi 
tnr ;  Centtnroty  Cbimmrtiy  et  tnudt 
poettram  ^gmeiitt  irideremnt.  Vnl- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  QABI   DB  RBRUM  NAT.  LIB.  II.     kl40 


la  MM»  ifttatMdi  ft^pmfit  p«r^ 
ttMy  ^vIb  ez  eerti»  ^buidMy  noo 
«K  •BwigeDit  •emiaibot  Maciiotir 
n»;  certi»  faMoper  oloator^  CrtHju 

m  Snm^ifi  k9w^  9pHini  Ut  bip- 
ptomonrai.  d«  porteotif  lege  6. 8W. 
'  Maltoqoe  tom  tellot  etiaai  porteoto 
efOAte  Ceoete  ett,  nira  feeity  mm^ 
biltqoeeoorift.'  Lmb* 

7mm  JCMMe  tgifwk  eff^j  1«  e»  re* 
■Me  figoi  o  eerpoM  Tiro :  ot  apod 
Hei.  Sot.  fl^  S.  10».  «Teoto  eoMtiriA 
k :'  qoed-  gepoA  obeenratnm  et 
I  eet  0  oobis  ed  ttlam  locom. 
Bamee  e  oorpore  tIto  bomi^ 
oieefigol  prereot  mirebile  iit;  eed 
aee  fertaiee  miffabile  neo  iit,  qood^ 
AeMtiooe  erberii  com  bomioe  le. 
gitQr  io  ▼ita  Peireibii,  drea  paitorem 
qoeoidaoi  TartaeeoeDien^  qoi  com 
iiifteio  prooolom  Incidiiiety  ita  iUa 
radieei  egit  ia  Aoroce  medio,  ot  et 
fleref  et  Iroctof  tolerit  lib.  5.  M. 
Narrat  Ctoffendoe  I.  5.  de  viU  Pei- 
refkU  9  Poetor  Tarfaooaeniif  in  pm-^ 
nalom  ineiditi  tpinaqoe  ad  eam  par- 
tem  implantata,  iie  per  bieooiom 
radieee  egit,  ot  peet  leeectoe  forcolofl 
Tariee,  aliqal  teodem  prodierint,  In 
qoiboi  Boree  et  froctoi  viii.  Noo 
deetitit  intfere  Peireabioi,  deoec 
CifdioaKf  Barberiooi  caro«it  fidem 
fieri  per  tllfos  loel  arcbiepiioopom»  et 
eqoea  Poteaooe  ooo  literaft  oiodo  at- 
teetooteey  eed  e avcotoe  etiem  accepit, 
ct  oam  lUe  cooMoooicavit.  Hmt' 
we  deificepe  miaae,  com  aeeepit 
iimile  qnidpiam  eontif  lise  in  Tboe- 
oia»  eirca  Oalllofl»  ct^aedam  oolhun» 
et  Freolioiaoi  io  Oecitania^  circa 
difitom  PiieatoHiy  lo  qoem  cnm  im- 
plaotata  foiifet  ipioola  icerpiooif 
wafioi,  ret  ee  evaflt,  ot  cbirargof 
iodeedaiorittref  pifoioolof  generie 
•ceepionom;  qoaoqoam  b»c  omoto 
qai  widetit,  fldem  babere  totierem 
peteft.  Crutk. 

m  CUoHffof}  Cbfaoflmm  tio  de- 
flciibU  Hem.  ih.  f.  181.   IIp^  xim^ 


h  e.  nt  ▼ertit  oetter  Locretloeff .  Mt. 
*  Prima  leo,  pot trema  draco»  media 
ipta  cbima&ra.'  Tirg.  6.  888.  *  flam- 
miflqae  armata  cbimam.'  htmk. 

ZOft  Pofoere  ATelorflM]  Alere  le,  vel, 
nt  aliit  placety  Tattare,  depofcere^ 
de^raretotamnatorom:  Fayot:Sic 
omnia.  Cruck, 

Z>rree  ooialferiokif]  r«2R  v^v4rep 
%Or8scif  dicte.  J^ia^. 

707  Ceria  gmUrite}  Sop»  168. 
'Qoippe^  nbi  noo  eiaent  genitalia 
oorpora  qooiqoe,  Qai  pettet  mater 
rebaecoaeiitere  certa?*  Lmmb. 

70»  SMettidceritt,  ^}  Octo  qni 
teqoontor  vertoe  oen  tam  oenf  titooot 
divenom  argomeotaai,  qoam  pn»« 
cedeotie  ratiooi»  peHeriofem  partem 
eaplieant.  Reteoim,  ecertit  temi- 
nilHit  ortfi,  ideodam  cretcont^geoot 
tnam  oontenpaot,  oec  io  aUod  dege* 
neraoty  qola  ootora  ex  alimento  ittae 
taotnm  teligit  particolM  qum  tibi 
aptfB  et  oeoipeoitmtef  taoty  iocoo* 
groat  rero  tecemit^  et  rejicit  Hioc 
rami  Tive  corpere  nooqoan  egigoon- 
tor»  qoooiam  corpot  Immanam  par- 
tieolaf  meteri»  arboribot  aleodie 
aptm  ejioit»  oee  io  alimeotaai  oo- 
qoam  oenvertit :  et  idem  de  reliqalt' 
nMmtttii  dicendofliu  Crte^ 

710  Sko]  Cenveoieotia  tpeciflca. 
exemp.  gr.  ok  paoe  id  edoclt  bomo 
per  coctiooemy  qood  tpeciei  banaom 
ceoTooit,  ceoit  cootra,  qood  caoioe 
geoeri.  Fetk. 

711  Cfrpero  dwcfdvot]  Sic  legeo' 
dom ;  et  ita  babeot  qoioqoe  libri  nn- 
nnteripti.  eoi  emnlbn»  dblt  toa  cai- 
qoe»  idettpropria  et  accommodata 
caiqne»corporaprima  dttcedaot^  i.  e. 
didontnr  teo  dittribauotar  io  artnt. 
LaM6. 

7U  Matta  «Mf  CffpfriAafl/^giao*  e 
«flrperf]  Molta,  qate  non  videat,  e 
cajotqae  aoioiantit  corpore  partia» 
re|icinotar,  partim  flpoote  fngioot, 

Sfmar^t.  Fek.  Qood  statica  ex- 
perimeotaegregiecoofirmaot.  Creeck, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


IIAO 


NOTJE  VAttlORUII  fN 


'  715  Qna  neque  eomueH  qu&iqnam] 
Libri  oranes  volgati  habeut  cmi^am,' 
qoidam  libri  scripti,  queuptam.  qoo 
roodo  loqiiebmiitor  Teteretf,  qooa  so- 
qoor.  Lamb,  QnoifwuR]  Ita  veteres 
libri.  Oif. 

'  Nequeinira']  Libri  manascHpti  ali- 
qoot  babent  inier.  Lamb.  Intra"] 
Veteres  qoidam :  inier.  Oif.  Qoidam 
Codd.  Inter:  Alii  Inie:  forsan  indu 
legendmn.  Creeck. 

716  Aique  amman]  Sie  rettitoi, 
reclamantibns  lib.  omnibns,  in  qnibni 
legitor  aiqne'  imiiariy  lcTi  mntatione 
laeta«  Nam  tome  aiqm  imUari,  nt 
hal>ent  omnes  libri  ¥019811,  et  mann- 
•cripti,  (nlsi  qood  nnns  habet  tiiiif«re,) 
deinde  ex  e  lacito  a,  pottremo  ez 
tmtf ,  iitm ;  totidem  enim  sont  pedes ; 
habebls  «ntnart.  Qoam  correctio- 
nem  nemini  erndito,  maxime  iniibris 
Teteribos  Tersato,  violentam  visom 
iri  confido.  Tomebus  antem  roavnlt 
leg.  aique  mieare,  et  mieare  interpreta- 
tnrtnortfft.  Alii  lectionem  yulgatam 
retinent :  eamqne  interpretantur  con- 
formari,  similia  fieri.  Ego  nollins 
judicinm  reprebendo,  nnllins  diligen» 
tiam  insector:  (qoamqnam  scripto- 
ram  tinl^mi  nnllo  modo  probo,  ejns- 
qne  interpretationem  roolto  minns: 
iHam  aotem  alteram,  mkare,  mihi  re- 
fellere  licet:)  sed  meam  conjectn- 
ram  confirmare  possom  verbis  Cic. 
ex  lib.  1.  de  N.  D.  *  8i  essent  corpo- 
ra  indiridoa,  qoae  nnlla  sont,  pellere 
se  ipsa,  et  agltari  inter  se  concnrsn 
fortasse  possent:  formare,  figurare, 
eolorare,  animare  non  possent.'  et  ex 
lib.  6.  deRepnb.  *  Hisqoe  animus  da- 
tns  est  ea  illis  sempiternis  Ignibus, 
qnsB  sidera  et  stellas  vocatis:  qnsB 
globossB  et  rotnndae,  diyinis  animatas 
mentibns,  ciroolos  suos  orbeisqne  con- 
ficinnt  celeritate  mirabili.'  AdjuTat 
•am  et  illnd  Amobii  ex  lib.  1.  adv. 
Oent.  'Immosiarbores,-gleb8e,saxa, 
sensn  animata  ▼itall  vocis  sonitnm 
qnireat,  et  verbomm  articnlot  inte* 


grare,'&c.  Idem  Kb.T  nonlonget 
princip.  <  Utrmn  illom  tettns  nlighiis 
alicnjns  conTersa  pntrore,  tamqaasi 
▼ermeis,  animaverit,  tamqvam  ■•- 
reis?'  Postremo  sic  fere  loqnitv 
Lncretins  noster  5.  140.  ^Qmmd»- 
qnidem  neqnennt  ritaliter  esse  aii- 
roata.'  Lamfr.  Lege  Imttart,  et  sic 
omnes  libri.  Gif.  Hsc  Lambini  eon- 
jectura  est  (oRimarO  contra  onoes 
libroi,  Inqoit ;  sed  tale  qnld  seasis 
postulat  Mss.  certe  codices  habeat 
imiUairi ;  qnare  qnaereBdom  esset  sH- 
qnid  qnod  ab  illa  scriptora  pmpim 
abesset.  Nnllttm  antem  video  ter» 
bnm  quod  sententie  magis  conveiiat, 
et  ad  libros  maon  deseiiptoe  accedat 
magis,  qnam  mHgHeaip  al  Tero(qasd 
infinita  apnd  Loerethnn  exempla 
suadent)  vocem  iUam  diriseris  iater- 
serendo  que,  non  male  hnic  loeo  eeeh 
snltnm  foerit.  Lego  Igitnr,  aiqm 
igiimiy  i.  e.  et  adigitari,  »en  adigi  Id- 
tra  vitales  motns,  Sce,  NnHa  certe 
vox  magis  propria  ocdnrere  possit, 
et  qoam  sententia  pronios  admittat. 
Sed  cnm  istnd  igiiari  non  intellige- 
rent  exscriptores,  snoB  illnd  taMtari 
procnderant,  qnod  et  sensns  respait, 
et  Latinitas  probare  non  potest.  Fak 
Hsc  est  coi^ectnra  Lanbini  coBtn 
omnes  libros,  qni  imtfcri  exbibeot, 
snamqne  oonjectnram  5. 146.  tncter 
'  Quandoqnidcm  neqnemit  vitaliter 
esse  animata.'  Faher  dicit  qoatren' 
dnm  esse  aliqnid  qnod  ab  iila  scrip- 
tnra  imOari  propins  abcsaet ;  nalhHO 
antem  videt  Terbnm  qnod  sententite 
roagis  conveniat,  et  ad  libros  mam 
descriptos  accedat  magis,  qnam  e^ 
giiari;  si  Tero  (qood  infinlta  apod 
Lncretinra  exempU  snadeot)  Tocem 
istam  diriseris  interserendo  que,  nsa 
male  hnic  loco  consnltnm  Aierit. 
Legit  igitur  aique  igitmi,  I.  e.  et  ada« 
gitari,  seu  agitari  intraTitaksmotos, 
Jlftcare  i.  e.  Moveri.  Turaeb.  Creedu 
717  Sed  nefHiefeaa»}  Qvod  deani* 
malibtts  dizerat,  id  porro  < 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRETII   CARI    D6  RRRUM   NAT.   LIB.  II.      1151 


diuB  de  cttteris  rebns,  qase  pari  mo- 
do  ex  certis,  proprioqne  modo  dispo- 
sitis  atomorum  {^oeribas  constant. 
Commonia  licet  in  omoiims  semina 
reperiaotor,  aiia  tamen  certa  aece* 
dmt ;  illa  efficiant  nt  diveraa  sint 
intervallay  di^ersi  motns,  situs,  posi- 
tnne,  &c.  £t  inde  oritnr  rerum  va- 
rietas,  et  dlifereiitia.  Cfc^i^. 
•718  Eadem  rolto  re$  terminat  om^ 
mu}  Cnm  reperissem  in  quattnor 
iibris  mennscriptis  ita  scriptnm,  Ea- 
tfsm  ratio  ditterminai  omneii,  ego  re» 
posniy  Reo  termimat  amtuii.  qum  lectlo 
mibi  Tidetur  recta.  JLamft.  RaHodie- 
terminai  omnia,  Sic  fere  libri  veteres. 
Qnidam  Vnlgati :  omnee,  Lambinns  : 
ret  terminat  omni$t  etiam  non  male. 
Qif,  Eadem  ratio  ree  terminat  omnee. 
Ita  Lambinns,  cnm  Codd.  Ditterminat 
mmna,  quod  probo.  Creech,. 
•  724  Differre  neeesenm  est  Jntervattay 
tfc,]  Neeeaeum  est  reposui  secutns  li- 
broa  scriptos  :  qnamqnam  ntmm  le- 
gatnr,  neeeeeam  ett,  an  neceese  est,  pa- 
nun  interest,  nisi  qnod  illod  magis 
Locretiannm  est.  cum  hoc  loco  con- 
grount  illa,  snp.  1. 906. '  Jamne  vides 
^itnTy  paullo  qnod  diximus  ante, 
Permagni  referre^  eadem  primordia 
s»pe  Cam  quibus,  et  qnali  positura 
contineantnry  £t  quos  inter  se  dent 
motns,  accipiantque  ?*  Lamb, 

728  Retentanl}  Ne  celum  cnm  ter- 
rts  misceatnr.  Lami^  Optime  con- 
clodit ;  semina  quidem  distant;  sed 
ntsi  interTalUiy  vmf  motns,&c.  itidem- 
differrenty  omnia  prorsns,-  coeluni^ 
mare,  sidera,  Scc.  confunderentur. 
Fak  Ita  Tox  ista  '  retentant'- 
est  Tis  maxim»  ;  nisi  illa  impedirety 
caelnm  mari,  mare  terris  misceretur : 
at  nihil  tale  voluit  Lucretiui :  ad  il- 
lam '  retentant'  idem  plane  qnod  dis- 
tiognnnt,  aut  faoiunt  differre.  Creech, 
.  729  Nuncagedieta  meo']  Nunc  ag- 
greditnr  ad  docendum,  prima  corpo- 
ra  colore  vacare,  atqne  adeo  omnlC 
btts  qnaUtatibns,    praeter   figaram. 


magnitndiiiem,  etpondns.  qnadere 
sic  Laertins:  ^l  V  Manipm  /«ifS^ 
voi6rriTd  r»a  mpi  Mfiovs  i^aiy  tXV' 
ayillwrroSi  '^  firyiBevs,  koH  fidpovs'  rh  9h 
XpfiluA  vapii  r^94ffiw  rS»  hrSfiwr  &XX^- 
realhu.  i.  e. '  Ait  autem  interins  neqne 
qnalitate  nlla  atomos  esse  prseditas, 
pra^terqnam  figura,  magnitndlne,  et 
pondere :  eolorem  autem  ex  positnrn 
atomorom  Tariari.'  M.  Tull.  lib.  3. 
de  N.  D.  ^  Istl  autem  quemadmodum 
asseverantexcorpnsculis  non  colore, 
non  qnalitate  aliqna,  qnam  srotinrra 
Graeci  vocant^  non  sensn  praditis^ 
sed  coneurrentibns  temere,  atqne 
casn,  mmidum  esse  perfect.um,  vel 
innnmerabileis  potins  in  omni  pnncto 
temporis  alios  nasci,  alios  interire  V 
Lamb.  Prima  corpora  calorem  non 
habent,  neqne  adeo  oUas  qqalitateSy 
praeter,  nt  jam  bis  antea  ostensam 
est,  pondns,  magnitndioem,  et  fign*' 
ram.  Pallitur  enim  Cicero,  qni  dicat 
1.  a.  de  N.  Deor.  nnllam  omnino  qna- 
litatem  corpnscnlis  tribnere  £picn- 
reos.  /  Isti  autem  qnemadmodum  as- 
severant  ex  corpnscnlis  non  colore^' 
non  qnalitate  aliqna,  qnam  iroi^njra 
OrsBci  vocant,  non  sensu  praeditisy 
sed  coocnrrentibus  temere  atqne  ca- 
so  mnndum  esse  perfectnm/  &c.  Fab. 
Kat  fiipf  Koi  rhs  *Ar6fAovs  pofuariop  fiiifi^' 
fdaif  voiSrnra  r&v  ^aanfkivw  Tpoa^ip» 
toBai  tAV  ^ncflf^ffosy  KO^  fidpovSy  icol 
fMy4$ovs,  leai  thra  i^  krdryicrjs  &x^fiarot 
avfA^nnj  iaru  Tioiinrrts  yiip  JUXoi,  otor 
XM*^  '^f  >ft^  BtpfnhmSf  traph.  rV  Bhw 
r&r*Ar6fugy  furafid^XawriryBih  aairdtt 
'Ar6fiois  obK  iyvwdpxovat,  £picarns  ad 
Herodot.  £andem  sententiam  Lncre* 
tins  exponit,  et  vss.  9.  semina  affir- 
mat  colornm  expertia,  neqne  opna 
esse  albomm  seminum,  ut  albnm  fo- 
ret  compositnm,  neqne  nigromro^ut 
nigmm.  Creech. 

-  Induta  cohrem']  £mendatio  Lambi- 
ni,  in  llbb.  imbatay  qnod  Latioi  sermo- 
nis  ratio  improbat.  Deinde  ex  £pi- 
cnri  sententia  corpora  non  posfont 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Udt 


voT^  yARiomuH  m 


4ici  inlMa  colar««  1^6.  Cai  orcdc* 
rmf.  u  pjrohaMet  fMm  OaMond. 
Creeih. 

7%Q  Aib»  ex]  Sio  liabeDt  llbrinMp 
lUMcripti :  (^  aern^n  pr»terqiiam 
qnod  tnayior  esl»  etiam  Lpcretiaaa 
eM*  ^ota^  iUM««r]  Veteres  lib.  ita» 
lianiil.  et  Vnlgati:  ex  Mm.  Anac 
itfopliaf  aBiat  Tit«s  Boater*  Videi» 
efiO.  et  6.  l«S.  G^.. 

TSa^  NigtwU]  I,  e.  nifra  taati^Vir- 
g^  JEb.  4.  lao.  *  Hit  egj>  nigraiitem 
ctfNnmiitit  graodiiie  mmJiimiiy  Dm» 
trepldant  al»,  &o.  Deauper  Ipfuo* 
dam.'  hunc  locun  memoria  tenetat 
Ifctor:  eritenlmnobitntoiadlocnm 
«ineodamy  qoitequitar,em0ndaadumi 


7as  iVmaiituN]  Qmdam  ttbri  mami- 
tcripti  habent  JVtec,  pro  Ntve.  qood 
docti  probant,  ut  antiquum :  ne  ego 
qnidem  improbo :  verum  tamen  nihil 
mutavi :  tetlt  ett  mibi  lectori  indi- 
catte.  Jjimk  Niv$l  Ita  qqldam  libH* 
AIU:  Ne9e.  Oif. 

Alitm  qumvU  qum  tm4  u  c«]  Sic 
r^ttitoi  partim  co^iect«ca  et  rattone 
dnotuty  partim  qnattoor  Ubromm 
inanutcriptomm  auctoritatem  tecur 
tnt;  in  quibot  cam  tine  ulla  litura 
toriptum  reperittem,  imkUa  Mlsrtm» 
primom  cmpi  mecnm  diUgentiut  at* 
qneatientiut  bane  toiipturam  conti- 
dei^re,  et  ita  exittimare,  noo  temere 
ia  tot  ood*  manutcr.  reperiri  tcriptnm 
celorem :  qni  catut  cum  videatur  oum 
participio  *  imbnta'  non  potte  cobat- 
reroy  (?erbnm  enim  *  imbuere '  tem* 
per  coi^jungitar  oom  texto  aut  tepti^ 
mocatUy)  ▼eritimlle  ettOy  mepdum 
tubetse  in  voce  Mmbuta.'  Deinde 
mibi  TeBit  in  mentem,  ti  quit  forte 
contenderet  legendum  eoiere^  ut  ett 
in  ▼nlga<t,  non  aatit  aut  Tore  aut  pro- 
prie  dicl  aliquld  <  Imbutum  colore/ 
cnm  oolor  ?el  tit  ipta  oorpormn  ex- 
tremltaty  yel  in  corpormn  extremU 
ta^^^  teo  extremo  coriice  cootiatat» 
mm  interittt  manarit:  *  imbuta»'  an» 


temeftinetn  'ea  difanteir.a.Xalir 
nit,  qoat  a  GriBcit  >nwwi>4.  Pnip 
terea '  Imbutnm  *  de  odore  ant  tocfO 
aiiquo  diciUr»  noade  coli^%  «t  afp4 
Hor.EpitU  1.2.69.  '  Ono  teaaeleat 
imbuta.ieceat|  tcKvabit  «idoTCni:Te6<- 
ta  diu.'  Praeterea  inlra  ita  loqaHmw 
71^  '  Scire  licet  qntm  aiat  nnllo 
▼elata  coloreu'  ac.  ^velari  4io|oi%' 
et '  iadni  colorem/  aimillima  anpt: 
iauno  vero.eadem  ^gm  dida;  aaat^ 
tndatie  enua  tnmta  ett  ab  iia  aai- 
mantibnt  qnm  ?ettiaatar»>  Poatii^ 
mo  eo,  qni  deiaoepa  taqaitnr».  ?er* 
tn  ita.  loqnitnr»  '  gorere  celDf 
rwa :'  quod  item  de  peraoaa  et  veoli* 
tn  dicitur.  M.  TuU«  Qffic  libw  1. 
VEftt  igitur  preprinm  mnnaa  maigi^ 
tratot»  inteliigere  te  gerere  pecao- 
nam  cititalit.'  &icLacr«  6. 1410.  lo- 
qoent  de  pelle:  *Ut  letnm  inaidiit» 
qiai  primnt  g^aity  obiret/  Sic  H«r. 
de  AritUppo  £pitt.  1. 17^  99.  adScm* 
▼am :  '  Fenoaamque  geret  aon  ia- 
concinnnt  utramqae.'  ibid.  de  aed. 
ym.  28,  <  Qitfdlibet  indutnt  celeberri- 
ma  per  ioca  Tadet'  £x  qnibaa  in- 
teUigere  licet,  l^atine  dici,  ut '  indne- 
re '  et  '  gerere  pertonaoiy'  ita.  *  m* 
duere'  et  '  gerere  colorem :'  et  '  ye- 
lari  colore,'  et  *  contingi '  tea  *  tingi 
oolore^'  et  *  circnmlini  fnco,'  ut  tm- 
timloquitur:  Mmbui  colore'  anlem 
nallo  modo»  Ita  addactna  tnm,  at 
tadNia  eokrem  .repoaerem.  fawk 
MuUteeierml  Ita  oma.  iib.  ▼eterea. 
Cur  ergo  mutemut,  ?el  In  tMbrfacum 
^ambino,  ¥el  aliter  2  Gif. 

7M  Xiiicla  eelare]  Proprie  dlcjknm. 
nam  qait  Unctt  tont»  etiam  colorata 
dicaatur :  ted  *  imbnta  colore '  Iiati- 
ae  dici  non  potett:  onmina  maiim 
locfo»  Lamb. 

787  Ne^  par  rebtu  neptt  dfnt|M 
i^por]  I,  e.  aullut  ooMiinou  Fe&. 

7S8  /n  qum  eerperm  tt  miUL  ^]JL e. 
qaatcorporati  tibi  videatur  aoopoiae 
d^gitatlooe  ant  ratione  oompreben- 
di :  ?el  aioi.qu»  corpora  ai  e.iit>iaie* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUORBTU  CARI   DB  RHRUM   NAT.  LIB.  II.     1153 


\  sqIibo  cmnplecti  potse,  Stc, 
wigeciu»  miim  i.  e.  amnii  adjeetio  ad 
rem  aliqoam,  et  cogitatio.  Sic  M. 
Toll. '  in^cere  aDimimi'dixit]ib.  1.  de 
N.  Deor,  '  In  qoam  magnitudinem 
regioDiim  se  injicieos  aDimns,  et  in- 
tendensi  ita  late  longeqoe  peregrina- 
tor,  ut  Dollam  tamen  oram  ultimi 
Tideat.'  Sic  Amobias  dixit  *oca- 
lonim  injectomy'  lib.  1 .  non  longe  ab 
extr.  *  Qnod  ocnlorum'  (inqnit)  *  sos- 
ciperet  injectmn :'  et  eodem  libroy  in- 
fra,  ^jacalationem  mentis.'  Lamb. 
^Animi  injectus'  est  comprebensio. 
Seusns  itaque  ▼erbomm  hic  erit :  Si 
segas  posae  ccncipl  ejusmodi  cor- 
porasine  omni  colore,  falleris;  ne- 
que  enim  ad  cognitiooem  corporis 
necessarios  est  color;  cum  ii,  qoi 
eatci  nati  sunt,  corpus  cognoscanl, 
per  alias  qnalitates  scilicet ;  colorem, 
^^*>  pondns,  figoram,  Scc.  Fah, 
Sensit  Lncretios  se  mnltis  srgre  per- 
•«asumm  fuisse  nullos  esse  in  semini- 
bns,  el  proinde  neque  in  ipsis  com« 
posiris,  colores.  praejudiciis  enim 
penitus  obedientes,  panci  crednnt  se 
aliqnid  corporeum  posse  concipere, 
qnod  non  sit  coloratum ;  ideoque  se- 
mina,  qnas  mente  percipi  non  pos- 
•ont,  utpote  coloris  expertia,  sibi 
obtnidi  non  ferunt.  Hisce  prsBJu- 
diciis  vss.  9.  breviter  occnrrit.  Cfcci 
res  percipiunt,  quarnm  tamen  colo- 
res  nunquam  viderint ;  nec  omnis  re- 
rnm  perceptio  una  cum  sole  occidit, 
In  densissimis  tenebris  non  minos 
iUa,  qnse  tangimus,'percipimu8,  qnam 
illa  qns  medio  die  et  iuce  clarissima 
▼ersamus.  Creech, 

:  739  iiiifiiit  ii^ectui]  Vennste  ad- 
Bodom.  Res  percipiendae  ab  animo 
▼identur  remotap,  in  eas  sese  injicit 
mens,  et  arreptas  percipit.  Alii  pro 
jUriyferri,  Larab. 

740  Ctfc^m]  Caeci  nati.  iLom^. 

741  Adspexere}  Nonnulli  libri  ha- 
bent,  dtipe<artfre.  Lamb. 

742  NuUq   c(mtiucta  coWre']    Non 
didt,  corpora  natoralia  nuUo  colore 


Delph,  et  Var,  Clae. 


Lucret, 


tut  contaota,  sed  ea  cognosci  a  c«* 
cis  solo  tacto,  non  oculonim  teata, 
cui  subjicitnr  color.  Caeco  enim 
Dibil  est  colormtam,  com  ei  semper 
sint  tenebne :  oolor  aotem  non  nisl 
Ince  eeroi  qneat :  utpote  qui  Ita  de-» 
6niatnr  ab  Arist.  lib.  vtpli  aMiawt 
cal  altrOTrroih  rb  r<ni  iia^at^vs  ip  a^iM/ri 
Afufffih^  ir4pas :  i.  e. '  pellucidi  in  cor- 
pore  finito  extremnm :'  qnod  qnidem 
extremnm  cerni  non  potest,  nisi  illnd 
8Mi0ai4f,  re  seu  fonctione  sit  itatpat^st 
quod  est  lomen.  Atqoe  haec  ex  sen- 
tentia  Arist.  CotUaeta  antem  puto  le- 
gendnm  potins,  ut  babent  tres  libri 
veteres,  qnam,  ut  vnlgati,  contincta, 
Lamb.  Relative  ad  csecigenos ;  ne- 
qne  enim  nnquam  corporis  ullam  cog- 
nitionem  sibi  peperere  ope  coloris. 
Fab,  Pro  oofirtac^a  Lambinns  con« 
taeta:  nt  et  tacta,  vs.  746.  Creech, 

744  Fuco]  Color  est,  ixX&s.  Virg. 
Fab. 

Vineo']  Argumentis  allatis  ostendo 
id  fieri ;  nonc  id  necessarium  esse  de- 
monstrabo.  Fab, 

747  Ftfico^rt]  Probo  argomentis, 
et  quasi  ezpngno.  Sic  saepe  loqui- 
tur  Hor.  ut  Sat.  2.  3.  225.  <  Vincit 
enim  stnltos  ratio  insanire  nepotes.' 
et  M.  Tull.  Parad.  9ri  itdints  ol  /iMpol 
fiaiporrai,  *  Ego  vero  te  non  stuUum, 
ut  saepe,  non  improbum,  nt  semper ; 
seddementem,  et  insannm,  rationi. 
bns  (sen,  ut  alii  legunt,  rebus)  vincam 
(seu  adetiiMiM)  necessariis.'  sic  enim 
legendum  censeo,  non,  nt  Tolgo,  ad» 
dicam,  Lamb.  Quoniam  probavi  se- 
mina  coloris  expertia  percipi  posse, 
*  Nunc  esse  docebo,'  reram  principia 
nuUis  coloribus  eue  tincta:  ita  ut 
deesse  videatnr  versus  Corpera  sMte- 
rianulhcontiHctacolore,  'Vincofieri,' 
nt  apod  Hor.  Sat.  2.  S.  226.  <  Vin- 
cit  enim  stultos  ratio  insanire  poe* 
tas.'  Integer  vero  sit  locns ;  conjec- 
tnram  meam  noo  pertinaciter  defen- 
dam.  Lucretius  vss.  9.  primo  probat 
reram  semioa  non  esse  colorata,  qoia 
omnis  coior  mntari  potest,  at  semina 


4D 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1154 


NOTJI   VARIORUM  IN 


rtnim  tist  ImiiMUbilifty  aliter  miila 
in  mliU«m  reciderMt.  iWntt  «fi^ 
ifriftmt  iifvwdfX9v^  luA  JKa  fd^  /Acro* 
MAci,  Af  Mii  ttf  At^^  fN|Mr  ^fl^BeiX* 

ZimXi&9fft  rm  9xrpt^m9  0T«pc^  imk 
ASMUvrcr,  t  r^  ficra/SoX^  «^  ds  r^ 
/i^  ^  iroi4^«iro.  Af  ^  mwArtftn  tffe 
lnw«(px«^^><Mlfi^i5(a«,clcr  xpfijM^TC 
Mii  ^cpi^i^nrf ,  ^r  rf  ficr«3dUXcrr«  oiir 
Arvcp  licciMu  «ar«Xc(vorraiy  hK^  9^ 
tKmt  rov  ri(^of  Air^XXvrrai.  Epico- 
ras  Epist  ad  Herodotvm.  lade  Ln- 
erelias:  8i  color  estet  latriMecafl 
•emiDibat,  Mmiom  forent  mntabilia, 
•iniib  enim  color  matabilii.  Creeck, 

748  Owwtc  eitlm  cofer  oimiiao  «i«i«iir 
i«  oNiMf]  H«c  retio  est :  Si  intrliite- 
cas  emet  color  principiis^  inatabilia 
ettent,  Scc.  Oimiem  «otem  colorem 
cum  in  omnet  colores  verti  ait,  de« 
bet  id,  opinor,  de  medib  intelligi.  Fab, 

OmmB  tuim  coL}  Sic  habent 
cod.  manascr.  nisl  qaod  io  daob. 
flcriptam  cst,  H  mmm$,  plane  men- 
doflc.  Qnod  aotem  ad  hajofl  loci 
•ententlam  attinet,  flic  argamentatnr 
Locret.  Si  priina  corpora  essent 
aUqoo  colore  contacta^  flea  tincta, 
matarentor.  nam  color  omnifl  in 
qnemrifl  allom  colorem  motator. 
(qood  intelllge  de  mediis  cotoribus.) 
At  prima  corpora  immotabilia  eflse 
docoimnfl:  ergo  prima  corpora  co- 
lorifl  omnifl  flont  expertia.  Limb.  Sn 
oNmlf]  Ita  in  veterilM»  librifl,  cc.  eot»' 
re9.  Oif. 

760  inawMaf  enmi  9«irfd«m]  Hoae 
▼erflamenm  tribofl  qoi  deincepfl  fle« 
quontar,  pefloit  1. 700.  Loai^.  QM- 
4mk]  Veterefl  quidam :  ^«oddam.  Oif. 

7M  PreHerea  §i  mtOa]  I.  e.  Praete r- 
ea,  etfll  princlpia  omoi  colore  Ta- 
cent,  at  tamen  diflfllmilibofl  et  variifl 
figoriflflont  prsdiu.  Itaque  princi- 
pia  diflflimiliam  Inter  ae  flgurarnmy 
allo  atqoe  alio  ordine  poflita,  rariofl 
coiore»  elBcinnt.  Ha^c  igitnr  Terba, 
'  Si  na|la  eoloris  prlacipiifl  eflt  Red- 
dita  mturay*  sic  declofo  s  «tlamfli  boo 


•It  ▼errnny  nnlkun  colorom  prlneipii* 
Oflflo  attribntnm,  Mt  inaatomy  to 
Lmttb.  Occnrrit  intorrogatkMily  Un* 
de  i^tnr  coloresy  o  Lucretl  ^  Nil 
fiiciliufl ;  colorcfl  eoascnntnr  et  vari- 
aatnr  ex  mixtora  atomonMi.  f^ 
Secnndo  vsfl.  19.  Docet  fleaslaa  mO- 
lifl  coloribus  imbota  esse,  qola  fms- 
tra  aliquis  semina  colore  tingat: 
▼arias  figoras  atomifl  attriboe ;  et  ex 
diverso  earom  ofdine,  dkpoaltione, 
et  posltara  varii  oolores  orirentor. 
Exempli  gratia,  mare  est  csmlei 
Goloris,  at  agitatam  floctibiis  albes- 
cit :  semina  rix.  qom  lo  aoo  ordine 
disposiu  csemleam  colorem  exbibe- 
bant,  jam  in  alio  constitaU  «Ibum 
colorem  indannt.  At  vero  sl  color 
CKrnleufl  esset  «emiiiibafl  aaiims. 
nulla  agiutione  icta  prfadpia  spe' 
ciem  albam  ostentarent.  Creeciu 

769  Propterea^  magtd^  ^med  rrferfi 
lU  omnino  lego.  Gif.  Recte.  O-csdk. 

70a  Extempki]  I.  e.  contliMio.  de 
qna  vocey  ejnsqae  ratione»  lege  Varr. 
lib.  0.  de  L.  L.  L««i6. 

764  MwnmtQ  «widfrf]  Caadow 
exqaisitlssimo,  «t  eo  qoi  ad  Parii 
aut  Lanensis  nurmoris  caodoram 
proxime  accedat.  Horat.  Od.  1. 10. 
6.  *  Uril  me  Oljcerm  altor  Splea* 
deotis  Pario  marmore  pnrina.'  L«ai6. 

766  Ut  marel  Id  probat  a  smiilL 
Ltmb. 

766  Cond mii  «i«r«Mre]  Vet«sq«i- 
dam  oester:  tn  «mrmors.  Oif.  Cer- 
pos  politnm,  marasor  dldtnry  otiaatts 
flolidnm  nou  sit.  lU  Grmci,  lU  La« 
tini,  de  mari,  de  p«pilUs»  l^.  F«6. 

767  Dtcfff  fni»  p«fftf ,  «^.  f .  s.  v. 
^]  Hnjns  lod  lisse  teateatia  est: 
Dicere  possis,  mare,  qnod  loterdnm 
nigmm  ridetnr,  oontlaiio  lleri  ut  caa« 
dldum  vidmtury  obl  ejas  prindpin 
Inter  se  permisU  sunt,  et  ordo  pHn^ 
dpiornm  immntatas  ett,  et  qiuedam 
prinoipia  toot  addiU,  qiuedam  de- 
tracta.  quod  non  fierety  ti  «ura 
ccmleis  ten  nigrlt  prineip&s  con- 
ttatet.  L«ni6. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORETII   OASI    DB   RBllUM    ffAT.   LIB.  II.      1155 


*  T^  Ptitu^  midahu]  Qiiid«iii 
iretere* :  PHncipi».  Forte  legendum : 
FriwnpUm,  nt  infra  bec  lib.  936.  Oif. 

T74  Marmoremm]  1.  e.  candidam 
marmoHa  finflta^.  Lamb, 

776  Sm  (Oh,  aiqfu  oltol  Si  qoi«  di- 
cet  (Inqnit)  semina  marts  alia  alid 
colore  esse  contacta,  et  ex  dhslmfi- 
Itbas  coldiibns  unnm  colorem  effici, 
qneniadmodQm  ex  disparibns  figorla 
fit  aHa  figiira,  exempH  caasa,  ex  tri- 
qneti1«  sen  trlangnlis  qnadratnm: 
necesse  erit,  qno  modo  fin  fignra  qom- 
drata  aHas  flguras  inesse  ▼idemns; 
fita  et  fiir  pnro  maris  eofiore,  ant  in 
ono  qnoTis  aHo,  dtssimilefis  colores 
comparere.  at  hoc  non  fit.  non  igitnr, 
fte.  Lamb,  S<rntentia  bomm  ▼ersn- 
«m  est :  Dlxerif  fortasse  qnispiain, 
aqoam  marls  ex  ▼ariis  et  dlversi- 
cotoribns  atomis  concrevisse,  imde 
flle  et  itle  color,  modo  csemlenii, 
modo  albns  enascatnry  nti  qnadra» 
tofn  ex  duobus  aut  qoatuor  trian- 
gnlls  inclnsis  componitnr,  qns  ipsa 
trfiangala  alfias  intra  sese  fignras  ba- 
beant :  sed  non  ita  est,  inqnit ;  nam 
in  quadrato  dissimiles  formascernere 
potes  extra  qnas  est  qnadratoro,  (I. 
e.  qnas  In  sese  babet  et  continet  qua- 
dratnm,)  in  aqna  autem  marina,  nll 
tale  yideas.  Atque  adeo  objectio 
nolla  est,  qoa  quidam  instarent,  non 
alba  ex  albis,  non  nigraex  nigris,  tied 
«Ibn  ex  nigris  et  contra  (f  Tnm  porro 
qose  docitet  inlicit  '....nsque  ad,  *  Bed 
Tariis  de').  Videlicet  ostendit  vanam 
esse  objectionem,  cnm  principia  om- 
nino  rontari  neqneant ;  quod  fieret 
taroeny  si  qnantnm  in  se  est,  vei  alba 
forent  vel  nigra.  Fab, 

778  Un^eque  figwnt]  Sic  restitnit 
Bff.  Antonins  Muretns,  a  eodicibns 
maniiseript.  ad  veram  scriptnram 
conjectnra,  et  prope  mann  dnctns. 
Nam  cinB  hnnc  locnm  in  cod.  Vatl- 
cano  iina  legeremus,  fin  eocpie  repe- 
rfssemns,  uamfoe  ftgara^  in  aliis  duo- 
bns,  wMLJigara  «st,  imroo,  ne  mentiar, 
figwa  ettf  sospicatus  est  iHe  e  vesti- 


gio  l^gendom,  anatftie  Jtforte,  Cal 
ego  Continno  assensus  suro,  et  mafieo 
Hi  senteotia.  sic  enlm  veteres  loiqne- 
bantnr.  Plant.  Tmcnl.  4.  S.  16.  *  ixtst 
dedfi.'  Ter.  Heaut.  2.  S.  $•.  « Hoe  ipsa 
fin  itinere  alter»  Dnm  narrat,  forte 
andivi/  Idem  Eon.  6.  7.  S.  '  Mibi 
solse  ridicuio  fnit'  Cic.  pro  TuUio : 
'  Hoc  jndidum  sic  exspeetant,  ut 
non  une  rei  statni,  sed  omnibo&con^ 
stltni  putetnr.'  sie  Lncret.  snp.  1. 
980.  'neqne  sunt  igni  siroulata.  ne- 
qne  nllss  Prarterea  rei.'  et  6«  SOS. 
*  Er  potios  noUae  torpis  sibi  consc&u' 
rel.'  Lamb,  Unaqrn Jiguni]  Ita  Vo> 
teres  omnes;  reete.  Similem  sym- 
taxin  expticat  Macrobiim  •.  8.  Lam- 
binne:  unaqae Jigmra ;  recte  qiiiden^ 
sed  libros  seqoi  malim.  Vuigati : 
Jlgwraeei;  roale.  Oif,  Sic  ista»,  al- 
tersr,  sole,  nll»,  nnUst,  Flant.  Ter. 
Cie.  Locret.  Creeek, 

780  DittimUeie  /ormos]  Fiforas» 
aempe  triqnetras,  seo  triaiignlas. 
nam  ex  trfiangnUs  eonstant  qitadrata^ 
Lamb. 

788  Prettarea  idkU  ffgicimU,^,]  Vs«. 
4.  boc  effbgium  nullnm  es«e  demon- 
strat,  oorpora  ertlm  dive^  fignrfls 
in  alteram  diversaro  flgunHn  oonsen- 
tire  possnnt,  ut  triangula  io  qnadra^ 
tom,  at  non  eadem  est  colorom  ratia, 
•oc  diversi  oolores  unqoam  umia 
siroplif em  coroponant.  Creeek, 

784  Qae9tii«lfafiiiiintinKS.o«Kf  si^ej^ 
tm]  Slc  excndendom  coravi,  secotos 
libromm  Baaoscriptoram  testimoni» 
om.  qoamqoam  mihi  non  displic«ft  ea 
flcriptvra,  qoam  amicns  qoidara  meos 
ax  vulgata  leviterimmntata  traxemt 
Qmo  qatOr,  niimis  inOt  tn  mii,  illa 
enim  ex  verbo  esset,  fieeerat  iastf. 
Scd  omnHio  antiqna  soriptnm  meliar 
est,  et,  si  rem  propins  sperlefl,  verior. 
qoadratnm  enim  «x  triangnlls  fac- 
tnm,  extm  trlan^a  est,  noo  in  tri- 
angolts.  Lamh,  Ita  Lambinus  e  Codd; 
d«m  MamUus,  et  Nardins:  ilfmaf 
eaeet  in  UUi,  Creecfa.  Mxtra]  In  sn- 
per6cie,  et  ainbttu,  atqoe  ita  vet^M 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1156 


NOTifi   VARIORUIf   IN 


Hbrl    Vulg.  et  MaroUas :  mimu  €$iet 
in  UUs.  Gif. 

767  Tum  porro^  qna  <huit  H  inHeU, 
vt  tribuamuB,  ^c]  H»c  eat  vera  hnjws 
loci  scriptiira,  qnani  ego  cam  in  co- 
dice  Bertiniano  et  Memro.expressam 
reperiy  tnm  Adriani  Tnmebi  ancto- 
ritate  comprobataro  illnstravi.  Vix 
aotem  me  pnto  6dem  lectori  factn- 
mm,  8i  ennmerem  lectionis  bojns  lo- 
ci  diflsimilitndines  et  differentiaa. 
Nam  cum  usns  siro  quinqne  libris 
manuscriptis,  octo  impressii  et  am- 
plins,  vix  trei»  reperi  qni  inter  §e 
congraerent :  cnro  alii  haberent,  qum 
ducit  tn  iUUum,  al  trUf.  alii,  fvod  dicuni 
iulicUum  trib.  alii,  qua  ducit  et  ut  ttft- 
citum  hoc,  ^c.  Hnjua  igitur  verte  et 
recte  scriptnrae  haec  sententia  est : 
Tnro  porro  ea  cansa^qns  nos  ducit  et 
lUicit,  nt  nonnnnquam  principiis  re- 
rnm  coiores  tribnamus,  nempe  haec, 
qnoniam  ex  albis  non  creantnr  alba, 
nec  nigra  ex  nigris,  sed  ex  contrariis, 
ant  dissimilia :  hfec,  inqnam,  cansa 
occidit,  id  est,  nulla  est.  Qnippe 
etenim,&c.  faic  est  ordo  Terbomm, 
qno  explicato,  etiam  sententia  expli- 
caU  et  aperta  ect.  Cnm  hec  jam 
pridem  scripsissem,  homo  barbaras 
et  inhnmanns  hanc  emendationero  et 
•criptiiram  ita  commemorat,  et  lan» 
dat,  non  nt  meam,  sed  ut  nostrum 
commnnem:  idemque  de  illa  snpe- 
riore  *  omne  sit  extra.'  Hanc  proxi- 
nam  qn»  seqnitur,  '  sed  ? ariis  de,' 
tadtns  probat  et  seqnitnr,  itemqne 
illam  qnae  sequitnr,  ^quam  de  ni- 
grante'  &c.  potest  ne  fingi  /Sdo-iram 
nllns  impurior  ?  Sed  qnid  hic  storoa- 
chor  ?  talem  se  prsebnit  in  ceteris,  nt 
dixi  jam  antea  ssepins,  qnam  me  de- 
cnit.  Sentio  enim  qnam  sit  indeco- 
mm  cnm  talibus  sycopliantis  yelitari. 
Sed  tamen  injurise  roagnitndo,  et  rei 
indignitas  fecit,  nt  hsec  lectori  iodi- 
canda  existimarem.  Lawib,  TumpoT' 
rof  <iua  ducUf  et  inUcit,  4>c.]  Hsec  ve- 
rissiiua  scriptiiVa,  etiam  ex  libris  nos- 
tris,  et  Lambino.    Ordo  irer|>orum 


est  iste  :  Canaa  qtm  hidiiceret^  oC 
principiis  tribnereqins  eolores  (caasa 
autem  illa  comprehenaa  est  pare»- 
thesi)  illa,  inqnam,  cansa  oecidit,  i. 
e.  nulla  est,  Qnippe  etenim,  &c.  Gif. 
Tum  porroy  ^.]  Iterom  TSi»  7.  p«f- 
nat :  Qni  dicnnt  unum  simpHcem  oo- 
lorem  ex  seminibns  alio  aiqoe  atio 
colore  tinctis  effici  poase,  priorcn 
desemnt  opinionem,  onicamqne  sns 
sententise  rationem  eyertont :  hi 
enim  postnlabant  rolorata  semuia, 
nt  alba  corpora  ex  albis  seminibas, 
et  uigra  ex  nigris  orirentur.  Si  ta- 
men  e  principiis  diTersimode  colora- 
tis  niger,  aut  albns  color  oriretor, 
tota  illa,  cui  prins  fidebant,  ratio  pe- 
rit.  Deinde  subjnnglt  albnm  calorem 
(et  idem  de  aliis  direndnm)  citios 
nasci  posse  ex  semlnibns  itnllo,  qoam 
e  principiis  vel  nigro,  vel  alio  qoovis 
colore  tinctis.  Ita  hos  versns  ez- 
pono,  qnos  alii  interpretea  nondam 
intellexerint.  Creech. 

DucU  H  uUicU]  I.  e.  Snadet. 
Ita  firliciter  restitnit  Lambinus  lo- 
cum  maxime  cormpton.  Creeck, 

789  Ex  albie  9«aiiiaiii]  Haec  ratio 
est,  cui  obviam  ire  voliiit.  Fa&. 

790  Sed  ooHtff  de]  I.  e.  de  variis  et 
differentibns.  iiyaffrpo^.  com  in  libris 
mannscr.  reperissem  parthn  oartts  «i, 
partim  tMirtts  ad,  et  ita  in  Vlcetinb, 
ego  $ed  variii  de  restitui.  Nam  cete- 
rae  scriptnne,  ted  variamt  ae,  aed  to- 
rianiur,  eed  variatay  (qoam  postreman 
Pontanns  sobstitnerat,) 
depravatse.  Lamb. 

Sed  variiM  de]  Slc  lego 
bino ;  vel  e,   Nam  vetns  oodez :  w, 
od.  Oif. 

791  Quippe  etemm  wmUo]  Hubc  cst 
ratio,  seu  ahto^eyla,  qnare  canaa  iila, 
qnsB  illicit  ad  tribnendos  princtpiis 
colores,  nnlla  sit.  tMmb.  Contra  il- 
lam  rationem,  *  ex  albis  qnooiani,' 
8ic.  Fab.  Insuper  observandani : 
Hanc  interpretationem  tota  dlspnta- 
tio  con6rmat.    Creeek. 

798  Candida  de  nnUo^  quam  de  ot- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  CARI   DE  RBRUM   NAT.   LlB.  II.      1167 


gmte^oltrt]  PMtrenam  hnjns  Ter- 
«cnU  partem  depraTatamy  feliciter, 
4ectormii  Yirorom  jndicio  restitui 
in  antiqvnm  ttatnm.  Nam  cum  re- 
perissem  ita  fcriptnm  in  cod.  Vati- 
eaao,  Qwm  de  nigro  tmte  eolere,  ex 
aifr»  natef  feci  mignmte,  qa«  icrip- 
tnn  perspicne,  et  sine  contro? ersia, 
recta  ^st.  *  nigrante '  aotem  interpre- 
ler  nigra,  nt  snpra  *  nigrant '  inte r- 
pretatus  snm  nigra  snnt:  739.  *  Aat 
ea  qose  nigrant,  nigro  de  semine 
nata.'  Virg.  JEn.  5.  97.  <  Totidem 
nigranteis  terga  jnTencos.'  £t  8. 35S. 
*cam  s»pe  nigrantem  ^gida  con- 
cnteret  dextra.'  Atqne  hanc  emen- 
dationem  miror  Tbrasonem  sibi  non 
rendicasse,  ejnsqne  approbatione  ta- 
ctta,  Uoc  est,  maligna  et  invida,  con- 
tentnm  fnisse  :  qoa  moderatione  ta- 
men  in  alite  tocis  quamplnrima  nsos 
est,  si  moderatio  appellanda  talis  in- 
jmla  est.  Lamb. 

704  Prtwterea  qwm,  nequeuni  eine 
hee]  Sic  argomentatnr :  Sine  Inee 
eolores  noo  cemnntnr.  corpora  prima 
■on  cermintnr.  ergo  corpora  prima 
Bollo  snnt  colore  prsrdita.  Syllo* 
gismns  invalMos  qoidem  est:  omnes 
tamen  ejns  partes  verw  sunt.  Nam 
sine  loce  coloree  non  cemi  etiam 
AristoCeles  •docet.  Sic  enim  ille : 
A  Ir  fterl  bpAiiMpeVy  XP^f^»  ^^  ^^hc 
bpSm  r^  XpStfM  tofm  ^enit,  TMrro  7^ 
^  T^  xp^t*"^  dimy  rh  Kmrmcf  tov  ic«rr^ 
h4ffum  Impeanvt.  i.  e.  *  Qnod  in 
loce  ceraitnr,  color  est :  idcirco  sine 
hice  color  non  ceraitnr :  haee  enim 
est  celoris  essentia,  ac  definitio, 
qood  vim  habet  mofendi  id,  qnod 
est  re  et  funetione  pellucidum.' 
Idem  docet  coiorem  esse  adspecta- 
hilem  in  eo,  qood  per  se  adspectabile 
est :  nempe  ^  #iri^flVff(f ,  i.  e.  ^  in  ex- 
tremitate  corporis/  seu  '  in  summo 
cortice.'  Extremitas  autem  per  se 
adspectabilis,  quia  in  se  habet,  per 
qood  cerei  possit^  nempe  colorem. 
pelladdnm  porro  adspectabile  estnon 
per  proprium  colorem  sed  per  ali* 


Syliogisnms  Epicnrei 
commatis ;  singnlaB  partes  Tene  sunt ; 
T^  8^  5Xor  &ov\A/^ioTor.  Foh,  Iteram 
▼ss.  15.  conclodit  Lacretias  semina 
esse  coloram  expertia,  qnia  color  nil 
alind  sit  qoam  lox  in  corpore  re- 
fracta,  Tel  a  snperficie  opaci  corporis 
reflexa.  De  loce  refracta  nihil  poeta, 
at  si  prisma  seo  trigonnm  yitream 
volgare  ocolis  apponas,  senties  ra- 
dios  locis  geminam  refractionem  pas- 
sos  varios  colores  exhibere :  observat 
aotem  plomas  circa  oolombse  collom, 
ant  in  pavonis  canda  proot  recto  aot 
obiiqoo  radio  locis  illostratae  snnt, 
roodo  fiavnm,  modo  viridem,  modo 
fiammenm,  &c.  colorem  diffondere. 
Et  inde  argait  in  densis  tenebris  in 
qnas  hix  nnlla  penetrat,  et  ex  quibns 
aulla  refiectitar,  nollos  prorsus  co- 
lores  esse;  ac  proinde  colores  qnl 
redeunte  luce  in  rebus  ceronntnry 
procreari  ab  ipsamet  loce,  pro  dis- 
positionibns  qnas  res  babent  ad  eam 
Fecipiendam,  refiectendam,  refirin- 
gendam,  et  referendam  ad  ocnlos. 
Ideoqne  qnoniam  semlna  nanqnam 
in  lucem  veninnt,  aot  radios  reflec* 
tnnt,  qnasi  in  densissimis  tenebria 
obrata,  sunt  prorsus  excolora.  Epi- 
mnis  in  libro  advertns  Tbeophraa- 
tnm  secundo  dicit,  o(nt  cW  t^  -xfiityma 
cvit/^mi  TOiS  oAfMffVy  dxM  7crycur0ai 
WKt^  voidf  Ttyof  T(i|«i9,  iral  (^cii  vp^f 
T^  IJifay.  £t  rarsum,  ohs,  olSa  Sirwf 
S«  T^  Ir  tfic^ci  tfrra  ^qow  •xf^iUKreL 
%X*w.  Plntarchus  adv.  Colorem. 
CrcecA. 

798  Propterea  qned  Rect.  aut  ebl'] 
Alios  enim  color  est,  si  rectns  sit 
Inminis  angnlus :  alius,  si  obliquas. 

799  PeratssMs]  Sic  legendnm,  non 
perculsMtf  ut  habent  nonnulli  typis 
impressi :  et  ita  fere  loquitnr  iofra ; 
96S.  '  Qui  qnoniam  qaodam  gignnn* 
tnr  Inminis  ictn,'  &c  et  6.  70t. 
*  Lana  potest  solis  radiis  percnssa 
Dltere.'  Lamb.  Volgati :  feradiues 
male.  Vide  *  Percossns' in  Indice.  Gif. 

Reeta  aui  ebtifuee  fereuMeue  tuee) 


Digiti 


zedbyGoOgle 


iisa 


VOTM  VARIORUM  IN 


Jfani  rx  Tartoiitia  cnguli  recti  Mt 
obliqni  variatar  color.  Fofr. 

800  Pinma eoJmtbMfum]  M.1>itt.io 
Lncnllo :  '  H%t^9  vtr«  lioe  loco  ex- 
apectaniliiai  est,  chini  do  remo  in- 
fleio,  ant  de  collo  colnmte  rcspon- 
^am.  Neqne  etftm  ie  snmy  qoi, 
qaidqntd  ▼idetnf,  tale  dicam  ewe, 
qnele  Tidentnr.'  Lamb.  Qno  pid»} 
'Afnrip,  qoeniadmodnm.  Lmb* 

801  Qm4B  tUa  €erv.  dr«.  ^glUtmqm 
cor.^  Ordo  est  i  qom  circHro  tita^  Id 
eaty  drcnmpoMta»  ten  circnmdata, 
cervices  et  collnm  colnmbamm  co- 
ronat.  Fortasae  imitatns  e.Ht  illnd 
NfOTil  Iliad.  Iib.  1.  «Collnm  marmo* 
renm  torqnls  gemmata  eoronat*  Lmnk 
Qnm  drcompotita,  mpmttfUiniy  ooro- 
aaty  cingit  coUom  et  cervicem  co- 
InmbK.  Cermr^irmx^eirklwtaemff 
oolliun  T^  wp4paiius  et  rk  fympof$mf 
tignificabit.  Fab. 

■  809  /'yropp]  Pyropns  genne  e«t- 
metalll.  PKn.  M.  8.  *  JE»  in  nncias 
dnafy  additis  airri  scrapnlis  senia» 
prctenni  pyropi  bractea  ignetclt.' 
Isldoraii  *Pyropnm'  ait '  esse  roetatli 
genos  ex  dimidia  parte  anri,  et  dnpla 
argenti.'  Esse  et  gemmam  qnam  Ln» 
tioi  '  carlHmcnlimi'  appellant^  bob- 
nnlii  pnUDt.  8ed  ▼idetnr  legendnm 
potlos,  Rnbro  tU  dara  jtffropo,  qnam, 
nt  vnlgo  legttnr,  Cforo  st^  rabrm  py- 
f9p6.  Mqne  vel  ex  Ovidii  versn  iDtel- 
Mgere  Mctt  S.  Met.  1.  *  Clara  micaDte 
aoro,  flaiMDaaqae  imitante  pyropo.' 


Claro  Ht  rubrapyropo]  Ita  in  Vete- 
fibmi.  Nihllmato.  Lambinns:  rii6ro 
gltclafa.  Oif.  A  Lambino  liaic  lecti^ 
est.  Vulg.  daro  Hi  rubra  pyropo, 
Ex  Ovid.  Id  Met.  *  Pyropos'  antem, 
aen  metallam  qiioddam,  aeu  anri  at* 
geDtiqoe  Kpofutf  sive  carbimcnlum 
patesybaod  magni  iotereat.  Fab.  itn- 
bro  $U  el,  Ita  cum  Lambino  contra 
omnes  Codd.  *  RuK>riim  Pyropnm' 
divit  Lacretioa  nt  vs.  804.  <  Virldfia 
smafagdoa.'  Crack. 

609  Qmiam  tenmt]  Ut  Qall.  en  %m 


ariaia  amt,  obi  de  vialoBe  a||lt«r^ 
i.  e.  nt  mox  kHfoetur,  *  ^sodam  la« 
roinis  ictn.'  Fab, 

808  SciHcit  id  tim  mf,  n.p.paiam' 
dnMSse}  Velalc  legendnm,  mt  txen- 
dendom  cnmvi,  cnm  ln  tribsa  Ubr. 
maouscriptis  reperiatar  acriptnm, 
paloiidiim  eti  :  vel  sic,  Sdre  lieet  mme 
eo  fieri  na»  eaw  pmtaainm.  Com  iMre 
Kcripsissem  in  pnraa  editiODe^  Thraso 
Ule  impod^ntissinMas  diiit  me  alie- 
ram  scriptnram  probasse,  altora  ifli- 
probata.  Potest  quiaqnam  meotin 
impndentias?  LaM6. 

Snre  Hcet]  Ita  ve4eres  Ubri.  Lam-< 
binas:  SeitUetiA,  Oif. 

^ne  eo]  Ictn  sciKeet.  Fab. 

800  £1  9ii««sam  piaga  ^wo4iam\ 
Andi  qooBMHlo  eefmMiMs  es  senteo- 
tia  Epicari:  qnod  snmit  argnmoMi- 
loco  ad  probandnm,  remmprimordi» 
colorls  esae  expertla.  viaos  fit  icta 
qnodam  (ioquit)  nempe  hibw^  vAr 
MtKtm  ^  d^  ^  ^mrdamny  L  e. 
*  per  imaginum  incnrsloaem  !■  vP 
d^ndi  sensom/  et  per  plagam,  aeo. 
ictom  quendom :  qni  ictoa  alioa  eat, 
si  ocoliis  sentiat  albiim  eolorafli^ 
alinsy  si  nigriim  s  ei  ita  do  ceteris.  at 
ictna  non  flt  sine  lactiK  tactaaantem 
non.eget  colore,  nt  aoo  officio  Ibngap 
tnr.  nihil  refert  eniasv  qno  alat  ooloro 
prmdita  ea  qum  taogis.  ergo  priaaa 
corpora  «uUo  eolort  conUeta  anat.. 
Sed  qiiod  ad  diapolationem  attioe$ 
de  eanaa  visoSy  sen  aapoctna,  Avia' 
totelesviaaa  caosam  oaae  arbstratar 
tV  v6r  dptffU$mo  hifjfemMf  wmihnrm 
iiropyadwar  ds  tV  Hofi  >•  a«  *  eomm 
qiin  eemuntnr,  qnalitatem  vim  aaam 
expromentetii  alqno  eaplicanlem  tn 
videodi  aenaom.'  Plato  et  Sftoici 
aHier  seotittDt:  qoin  ne  hi  qoidem 
inter  se  ptane  eonaeatliiot.  qoa  do 
m  lege  A.  Ocllinm  libro  qninlo^ 
capite  decimo  qoinlo.  aed  de  bio 
pNira  sao  loeo  etiam  a  nobia  diceo- 
tor  lib.  4.  Lomfr.  Aliad  argomeiftnm 
vaa,  7.  contiaetnrs  In  omoi  coloria 
parceptioDe  piipilia  ocuU 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRETII  CAJRI    DB  RBRUll   NAT.   LIB.  II.    1158 


tiviidiiuii  TtMietom  ^tit  cnn  tlbiw 
c«tor  MprflneiitoMir»  et  aliaiii  cnni 
nigery  aat  %uivn  aliM.  At  quid  se- 
iwu  po»to)6fit  eetore»  qHilHU  diver- 
iiBMKle.  pereetore  et  ferire  poMint  i 
PflieipU  i»t«  tUt  tMtaiii  divertip 
node  etiem  diepo«iUy  inde  vari» 
imgiiiee  orireQtur,  e  quibas  ocnlne 
dtversimode  percttteretnry  eC  diverfti 
Betnsia^rguileexeiiereiitiir.  Vi«us 
eeim>teaiiid«a  Epiemm»  Ztkrnsrmf 
«MuirtbrV^^HrnfiavM.  Cruch. 
.  814  OpafMMcelr^]  SieH^gitNo* 
9kMi  profertiine  etiem  verMUB  em 
Planto  in  Cept.  i«  9. 61.  '  Jam  mn- 
rkiml  omnee  milites  opot  snnt  tibi.' 
pomem  aKn  exempU  efferre  ^uem 
ptnrinMu  Cvfl.  libro  qninto  de  bello 
Oell.  *  QaflKaiiqne  ad  proximi  diti 
eppngontionem  opnt  sunt»  noctn 
eMnpnrentnr.'  Marc.  Tnllins  Epist. 
adCorionem,  *  Dnx  nobit  et  anctor 
epns  ett.'  Idem  Lncr.  snp.  1. 1060. 
<  Ininita  opns  est  vis  undiqiie  ma* 
teni^'etft.060.  '  Materi^opnsest» 
nt  crescant  pottera  sflpcla.'  et4.  IMl. 
*  Nee  metot  opnt  snnt  nostris  n»>> 
ribns  MlMD.'  iMb. 

816  Pr^HerM  ^ntiiiam  non  «ertftt] 
Sie  kabent  lib.  omn.  mamiscr.  qni* 
btflenm  ceogmnnt  aHqnot  typis  ex^ 
cnsl*  sententia  antcm  et  vis  h^jns 
argnmenti  bsec  est.  Prseterea  (iki« 
qntt)  dtatnt)  priroa  corpora  colore 
esse  pnedltn :  noa  dicent  ii  qni  boc 
volttnt,  in  enrtlt  fifnrts  oertnm  inesse 
colerem:  verbl  gratia,  emnia  cor* 
pera  prima  triqnetrm  ten  triangohs 
tignrsF,  ette  oigrayomnla  quadrangn- 
IsB  fbrmflp,  ette  cternlea,  &r.  sed  in 
niiaqttaqiie  flgftra  fatebnntnr  esse 
priodpia  dissimllibnt  coloribtis  pnr- 
dita :  verbi  gratla»  primordU  trtan* 
gnfae  fignrm  alU  este  alba>  aUa  nlgra> 
itia  mediomm  ooUmm.  Fingamnt 
Igitor,  cortot  majore  ex  parte  ooa* 
stal«  ex  primordiit  triangulit :  qum> 
ut  dixinMis,  non  snnt  miiiit  coloriti 
Flet  igitnr,  nt  corri  notenntnr  non 
nigrif  sed  vel  albi,  vel  viridet,  Tel  ese* 


rnlei^  vel  vertieoUres.  Atqoi  hoe 
Bon  fit :  ergo  principia  non  tnnt  cor 
lerata..  Legendnm  autem  ett,  Prce- 
Itrea  fMtntam  omi  certU^  non,  ut  vnlgo^ 
nist  «tr^.  Lamb.  Sed  ponamnt  pri- 
mordialia  corpora  coloraU  ette ;  an 
idee  dioent  itti  certat  lignras  taiem 
et.talem  eoloreot  habere  ?  Certe  fiif> 
teastnr  necette  ett  in  midttofignrit 
mnlu  esse  corpora  diversomm  colo- 
mm }  inde  qnid  fiet  ?  nt  certarnm  spe* 
derom  (de  cyenisy  corvit,  et  aliis  id 
genns  loquor)  coleres  iu  varleotur, 
nt  pmrsns  sibi  non  coostent.  Id  noa 
fit;  ergofalsasuppositio.  Fah.  Aiind 
vst.  Oi.  tiibjunglt  argnmentom»  par^ 
tim  ex  confoMioBe  eomm  conUa  qnot 
disputat,  partira  ex  oonstantU  colo* 
mm,  qnl  in  diversit  remm  generibnt 
apparent,  dnctnm.  QnicdomUfin* 
gunt  semina  certot  celoret  certisfir 
gorit  non  attriboonty  noa  aj^ant 
qnadrota  omsm  temina  nigra  ette» 
iiec  roUnda  alba,  trUngnlarU  cflSf 
roiea,  Ac^  Unde  igitor  itU  in  qui* 
butdam  rerum  geaeriUit  conttantU? 
Cnr  omnet  corvi  nigri,  cygni  interim 
albi  ?  Profecto  ntmmque  genns  va- 
riis  coloribus  perfntnm  videremnt» 
cum  temiaa,  e  qnibnt  compoanntiir, 
variU  coUribnt  contingi  pottUt. 
C^eedL 

Nta  eeHti]  Vnlgatl,  male:  mst. 
Oif.  Non  eeriie,  e  Mtt.  Lambinnt. 
Ntetcer<ii,NardiBt,imperite.  Crtedk. 

828  E»  atttf  al^om  prmits]  Me? 
liut  fortaa  pewtit  qnam  pmrker  Oat- 
teodi.    CrH$h. 

825  QaineiUM  ficaalo]  Alind  argn- 
mentumy  qoo  utitnr  ad  probaodom, 
primordia  rerom  coloris  este  exper- 
tia.  Qoo  qoicqoe  miootUret  in  par- 
teis  teeatnr,  eo  magis  evaneseit  cjot 
color.  fittge  igitori  rem  aUqoam  in 
parteit  iu  parvat  ette  dittectam»  ot 
illw  fogiant  tentnm  ocnUmm.  tnm 
tcilicet  IntelUget,  eamm  colorem  eva» 
noistey  atqoe  exttioctom  etse.  quod 
si  ito  est,  multo  cmdibUius  est,  semi- 
aa  remm,  qofls  toat  snbtiUssUna,  et 


Digiti 


zedbyGoOgle 


116» 


NOTJI  VARIORUM  IN 


lAiiipllolisliiiay  et  ninliny  colore  om- 
ni  carero.  Lamk,  Qno  qaidqae  in 
minatioref  partet  difcerpitory  tanto 
efenescit  mtgi«  ex  ocnliscolor ;  qnid 
igitar  de  incomprehenftibili  tennitate 
primomm  corporam  dkai  ?  Fe^.  Ite- 
rnm  8.  ▼•«.  difpotat :  Qoodlibet  cor* 
pns  colOrafam  difide,  qno  minatio- 
res  6ant  pnrtionltty  eo  dilotior  fit  co* 
lor,  et  tandem,  imo  dam  particalm 
manent  sensibiles,  evanescit:  impn- 
denter  igitnr  expectamos  colores  in 
•eminibns  remmy  qnos  in  exlliorlbns 
corporam  partibns  frastra  qnsmmns. 
Crtech. 

827  SHnguiqui  ««/«r»»]  I.  e.  ex- 
stingni.  *  Stingno '  ferbnm  simplex : 
composita  exstingao,  restinguo,  di- 
stlngao,  prtestingno.  Usns  est  eodem 
verbo  et  4. 1001.  '  Ardorem  in  mem- 
bris  qni  stingnere  possit.'  et  M.  Tnll. 
Arato :  <  Qnem  neqne  tempestas  per- 
imet,  neque  longa  fetnstas  Interl- 
met,  stingnens  preclara  Insignia  csb- 
li.'  Idem  in  Prognost.  *  Ut  cnm 
Lana  means  Hyperionis  officit  orbi| 
Stingunntnr  radii  csca  caliglne  tec- 
ti.'  Lamb,  Exstingni.  Ceternm  iml- 
tationem  Platonis  esse  arbitrory  qni 
colorem  flammam  e  corporibns  ma- 
nantem  esse  dicebat  Locus  est  in 
Timao,  p.  643.  edit  LsmatianB,  et 
qnidem  adscribi  dignas :  T^c^ror  9ii 
XMirbp  #n  7^t  ^^  oXv^iic^y  h  Sit- 
XhBoL  xp^,  ^yxr^  h  kBurf  woudXfuifra 

09fu»^  ^fhiym  rdr  vmiti/rm  kitictrm  kwof" 
P4ovfftaf,  H^i  ir^fAft/rrpa  i»6pia  txpwrwf 
9pkt  aM9#iy.  <  Nonc  quartnm  sen- 
liendoram  genns  dicendnm,  quod  di- 
fldere  oportet,  moltas  enim  varie- 
tates  complectitar ;  qnu  omnes  to- 
caTimns  colores»  flammam»  seilicet, 
ex  singnlis  corporibos  efflnentemy 
qnss  visni  ad  sentiendom  partes  con- 
▼enientes  babeat.'  TUpi  ^t  kwp^t 
ferme  eadem  in  Menone  dixerat,  ex 
Pindaro  et  Oorgia ;  qoae  cnm  Lncre- 
tianis  alibi  facere  possint.  FoA.  iSINn- 
gmqu  colorem.    Sie  1.  667.  <  Ignes 


in  ccetn  sUngnk' 
itrictim.  Faber  arbHfatnf  i 
coUnm  esse  hnitattoocai  Plalooisy 
qol  colorem  flsmm—  c  cerporibni 
manantemessedislt;  frigiiu.  Cerlt 
Lncretins  f  el  nnnqntm  intpeeto  Pla» 
tene  dixisse  potnlt  pnrpnreoB  et  pn- 
oicenm  colorem,  qni  peoe  igoiti  fi- 
deotnr,  exting al.    CrfMfc. 

899  Ptmkcntfot  ot<tr]  Doo  libri 
mannscript  babenty  Pnnatfotfnt  tt» 
lor:  tres  Pffoiftnsfne:  qnod  probo. 
dlctnm  enfan  Pmniemu  ^ ro  f^imwoi, 
nt  «tnifrt  pro  imDMiti.  Poeolceni 
antem,  sen  pnnloens  cotor,  diffeit  a 
purpnreo  et  csernleo.  Ac  diffei 
tia  qnidem  pcenioel  ooloris  et  t 
lel  nota  est :  sed  pttnicei  et  | 
fortasse  non  cnivis  nota  ett.  Pnr- 
pureus  color  igitor  ex  taoie et  ciimit 
porpunn  pitcis  cooficiebatar.  Ex 
qno  enm  credibile  est  rnboreai  foisse 
nigricantem.  Pflenicens  color  me 
fortasse  ex  palma  et  similibiia  plantit 
fitbat,  isque  rubor  dilotior  et  fiori- 
dior  erat.  Virg.  MeUb.  £cl.  7.  11. 
'  Pnnieeo  stabis  snras  eviocta  co- 
thurno.'  Idem  13.  76.  *  Ons  pil- 
mnm  crastiiia  cslo  Pnniceia  iiiveeta 
rotis  anrora  rabebit.'  Varro  4.dt 
L.  L. '  Pcenlcnm,  pnrpnrse  geont  ex 
Kartbagme  primum  allatom/  idem, 
*  Poenica  pavimenta  ex  kpide  Nnmi- 
dico/  Lmb.  Ita  (ptnnctHt)  omott 
Veteres  fere.  Gif^  Porpora  den- 
sior  erat,  ponlcens  color,  Itetler  et 
dUutior.  Eadem,  poto,  differeotiay 
qotB  inter  rotenm  et  eoocinom  apod 
Tertoll.  lib.  4.  adversnt  Morcieoem. 
F*b. 

8tS  Pottram  fttnitm]  ArgnoMO- 
tnm  a  similt.  qn«dam  tont  corpoia 
odore,et  sonitn»  sen  voce  carMicia. 
nibil  obsUt  igitur,  qno  minos  etiam 
sint  corpora  qnmdam  coloris  exper^ 
tiaynempe  corpora  prima:  qnmsnb 
ocnlos  non  cadunt,  et  iccirco  non 
egent  colora.  Umlb^  Corpora  snnt 
qusB  certis  quibnsdam  qualitattbns 
carent,  cur  non,  (a  simiU»)  et  prima 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTll   CARl   DB   RBRUM  NAT.  LIB.  II.     1161 


Dt  colore,  sefasibiliUte, 
IHsore,  sieeit&te,  &c.  Fab, .  Demnm 
Ttf.  8.  prewit  adYertarios.  Omnet 
eoacediiDt  ea  corpora  quas  nares  Aen- 
lire  neq«eant  inodora  esse;  illa  in- 
•aper  qnm  aore»  non  andinnt  sonnni 
nen  habere.  Quidni  igitnr  fatendnm 
iUa  etiam  eorpora  qvm  ocolt  perci- 
pere  non  ▼alent  esse  colomm  exper- 
tta?  De  qnalitatibos  eaim  soli  sensus 
jadlcanty  nee  credendam  est  nllam 
qoalitatem  alicni  «orpori  competere, 
qnam  llli  teMns  non  attribnunt. 
Cmck. 

8S9  Ntc  Mtm»  hae]  Festus  hnne 
versnm  profert  in  Toce  s^^ox,  docet- 
qne  sagacels  appellari  molti  ac  soller- 
tis  acmniais.    1«m6. 

840  Notufue]  Sic  maloi  ez  vet. 
cod.  Vnlgati:  nctaqt^    Gif. 

811  Sed  ne  /mie]  Posteaquam  do- 
cnity  corpora  priroa  colore  esse  spo* 
liata,  probat  jam  aliis  etiam  qoalita.- 
tibos  carere,  ut  calore,  frigore,  sic* 
citate,  humore,  sncco,  odore,  sonitu. 
Ii«ii6.  .Etiam  aliis  qoalitatibns  pri- 
vcta  esae  prima  corpora.  Gif,  Satis 
de  coloribiis :  caeteris  etiam  omnibns 
qaaKtattbns,  odore,  frigore,  calore, 
soBo,  hmnlditote,  sapore,  mollitie, 
lentitQdine,  &c  raritate  vss.  2S.  sna 
setnina  carere  demonstrat.  Tribns 
ntitnr  argnmeatis,  1.  Si  odorem  se- 
minibas  coacedas,  torbabis  omnia: 
gfttissiaii  odores  seminnm  grave- 
olentlmii  intenrentn  sordescerent,  nt 
ki  eompoBeadis  nngnentis,  nisi  artilex 
inoleiis  oleiim  misceat,  auavissimi 
odoresaboleocormmperentnr.  Idera 
etiam  de  sapore,  sono,  calore,  et  fri- 
gore  dicendnm.  8.  Semina  dividi  non 
possnnt,  ideoqne  nec  odorem,  neqne 
sonnm,  neque  saporem,  neqne  calo- 
rem,  neque  frigus,  qosB  constant  e 
particulis  e  coi^pore  emissis,  emittere 
valent.  S.  Si  nibllitiem,  leatitodinem, 
paritatem,  ftvgilitatem,  &e.  semlni- 
bns  apponas,  mntabilia  insnper  effi- 
cies,  et  iiiteritni  obnoxia,  ideoqne 
i^es  in  nihilnm  reciderent.    Cnteh, 


848  CaUdique  vaporie]  Satis  erat 
diaisse  *  vaporis.'  Tale  igitur  illod 
est,  XffMcoS»  yd\aKTot.    Lamb, 

844  Et  eonUu  eterUia]  Si  qois  lec- 
tionem  vulgatam  probabit,  (vulgo 
enim  oleriHa  legitur,)  i  et  a  conveni- 
nnt  in  unam  syllabam,  atque  a  pos- 
trema  vocalls  eliditnr.  £go  tieriiia 
excudendnm  curavi,  qoo  modo  scrip- 
tom  reperi  in  tribns  codiclbns 
manoscr.  et  item  in  antiq,  Vene- 
tis  et  Vicetinis.  Lamb,  In  qni- 
busdam  codd.  eleriUa,  Sierila  malim 
ex  veteribus  Ubris,  et  quibusdam 
Vulgatis.  Gtf,  Ut  <  sublima,'  d(c. 
item  ut '  deformus '  apud  Tertul.  lib. 
primo  ad  Nationes :  *  deforma  simu« 
lacra.'  Fab,  Vulg-  ateriUa :  sed  recte 
tterUaf  ut  '  defonna  *  apud  Tertullia* 
nnm :  et  1.  841.  *  snblima.'    Creeek. 

Feruatur]  Sunt.  Jaro  antea.  Fab. 

846  Sicut  amaraciui,  ifc,]  *■  Ungnen- 
tum  amaracinum  nngnentis  omnibos 
in  Co  insnla  pr»positum  est,'  nt  scri- 
bit  Plin.  13. 1.  Jaro  hic  versns  cnm 
sex  deinceps  sequentibus  cohcrent 
oum  snperiore,  et  ex  eo  pendent,  nt 
sit  hic  Lncretii  sensus :  prima  cor* 
pora  omnis  qnalitatis  expertia  snnt, 
nt  caloris,  frigoris,  saporis,  odority 
qnemadmodnm  si  quis  ungnentnm 
amari^inam,  aut  royrrhinum  £scere 
in  animo  babeat,  quaerere  eom  par 
sit  olenm,  quoad  ejns  fieri  possit, 
omnis  edoris  expers.  Laamb,  Ejas 
MfiM^lar,  sea  compositiooem  diligen- 
ter  persecutns  est  Dioscorid.  lib.  1*  c« 
^.  Fah,  Qai  plura  de  unguentis 
velit,  Pliniuro,  Dioscoridem,  Tbeo« 
phrastum,  Atbensnm  legat.  Qualia 
qualia  sunt  unguenta,  eadem  est  ar- 
gumenti  Lucretiani  vls  et  virtus. 
Creeck, 

Staclaque]  SUcta,liquor  myrrhsB. 
Theophrast.  ir^  haymv*  tu  KwaiJuAiunf^ 
KcX  U  <rii6fnniit  K0irroi»4iniit  HXaun^  ^L 
OToirr^  d^  jcaXcrrai  9tk  rb  Karit  tuKfiba 
aritmf,  i.  e.  '£x  dnamomo,  et  ez 
smyma  contusa  oleuro  roanat :  staote 
aotem  appellatnry  quia  paolatim  et 


Digiti 


zedbyGoOgle 


iies 


nOTM  VARIORDM   IK 


gntutim  flait.'  Lmmb,  arMvrJ^  M  «a- 
KflTrctt  rris  vpo^^ov  irpAfm^  rh  Xnrp^y 
MicopLIJuhrnt  fiM^  SSoTM  Myov^  imartOhdfik* 
pknv  rc  Si*  VyaCrav. '  Sl^cte  vero  voca- 
Cnr  pingnitudo  rccentis  myrriMB  cnm 
{Maca  a(|iiacontaMiet  organo  expret« 
am.'  Diosoorid.  lib.  1.  c  «y.  ibi  optlme 
lefit  Saracenoi  d«orc9Ai^v<4wr.  Sed 
et  illad  r^  toUendnm  arbitror.  De 
Nardino  vide  capat  oL  «criptwii 
ejntdem.    Fah, 

847  Et  mardi  fior^l  Alii  libri  lia* 
b^nt,  Et nar^fiamm:  qna  lectio  ferfl 
potett,  nt  snbintelligamnik  UqMrm. 
alii,  fif  nordi  fiarem:  nt  niliil  snbin* 
telllgamtts,  ted  per  nardi  florem  nn-* 
gnentmn  ex  nardi  flore  confectnm  in* 
telUgamna:  qnoe  nnnc  quoqne  seqnor. 
Sic  antem  Plato  in  Tim»o,  qnod  ad 
•ententlam  attinet  f  Ai^  «ai  wirmr  <lfe* 
rhs  Mcm  ^km  XP^  '''^  ^^  frdrra  Ma^S^ 
pumnf  iv  abrf  Y^«  KoBdinp  irapl  r^ 
ikd/ttutrof  M^  cM9if,  rk  Ik^Sft/am 
iypk  riu  htfpJa^  dcc.  i.  e.  *  Qnapropter 
•t  omnium  formamm  espert  sitopor- 
tet  Id  qnod  omnla  In  se  genera  recep* 
tnrnm  est,qnemadroodnm  qai  fenw 
tnr  in  ronfectlone  nugnentorumi  aut 
Uqnornm  odoratornm,  ii  liqnores,  qni 
•oaveia  odores  receptnH  snnti  dant 
operam  ut  sint  oronis  odoris  exper^ 
tes.'  De  ungnentis  legendns  Plin.  lt« 
1«  nbi  nngnentnm  es  narrlssi  flore 
compositnm,  narcissinnm  nomhiat^ 
his  verbls :  *  Narrissinnm  qnoqne  ex 
flore  nardssi  desiit  oomponl.'  qnai 
verba  hanc  scripturam  coroprobant« 
Prttterea  Festus  bnnc  versnm  profert 
in  voce  '  nectar : '  sed  mendose» 
iJaM^.  Ei  Nar4i  fi&rm,  Ita  ex  ve« 
teri  codice,  et  Festo  restitni.  Vul» 
gatlyox  Mamllo  t^fonciR,  ikalonl;  pes- 
siroe.  In  Festo,  f«t  fiorilms  haUt  i 
male.  Videlndicem:  Flo$.  Oif.  Lam- 
blnns/orsiii:  Ungoentum  viB.ex  Nar» 
di  flore  confeetnmi  Solenne  optimla 
antborlbns  id  qnod  eximium  n\|ns* 
qne  rei  floram  nppellare :  Sic  '  Flos 
vini '  apnd  Plautnm,  *  Flos  flamme  * 
apnd  Lucretinm: '  Flos  popnU'  apvd 


EnDinn :  '  Floi  UUbatos.fMpiilit  Ntt» 
d«qoe  mednUa.'  Festns  in  voco 
<  Necter '  legit,  Bt  Nardifionm  N§tF 
tar  quifioribua  haUt»  Cr. 

ATeclor]  Odorom  soavissimnas.  trn- 
latio  est  a  gnatandi  seoau  ad  odora» 
tnm.  Lamb. 

Halant]  Apud  Featnm  lef^tor  ka^ 
btiy  plaae  cormpteu  Pro  hmUi^  sive 
kaiatf  in  vulgatis  aliqnot»  fcelawf  ;  qno 
modo  excndendam  cnravi,  .  Nam  in 
quattuor  libris  mannacr.  acriptmn  re* 
peri  haki  nnmero  aingol.  et  ita  1» 
bent  ceteri  vnlgati :  qnae  fortaaaa  ve* 
ra  soriptiura  est,  nt  sio  dicaasoa : '  qai 
floa  nardi  nectar  n.  h.'  sea  potina» 
*  qni  liqnor  amaraciniy  stactaay  aaidi 
flomm,  uectar  naribaa  baiat,  aes  ha» 
let.*  Lmb. 

649  QuomiUcatfmcpotiM €9}  lUax 
veteribus  Ubris  scripsimna.  Vnlgati : 
peasis.  €Mf.  Sio  reposni,  partim  eoo> 
jectnm  dnctns^  partim  codioom  ve* 
teram  testimonio  eonaaMtna..  Pdss  «t 
an  tem  vakt  potes :  nt  *  potiaaoaiy'  pos» 
som.  Vnlgati  anlem  babent^ 
Uoot,  ae  psiiis,  owBdoaew 
flsen  triennlo  post,  ita  se  roatitaissa 
prmdioat.  Qnid  impudenttna?  j 
Carrio  e  Msa.  Patu  mt 
Creoch. 

/aelenlii]  I*  o.  neo  olontiay  odoif 
careotis,  biepa»^  Lmk*  QifiBaioa  cri^ 
tlcsB  fiimilisa  celnmeo  rom  oovam  io 
Indice  to  doeebit,  leotor ;  *  inolefCr 
Don  olere,  ot  ^  Imponsns'  apod  Fes- 
tnmi  ooo  pensus.  Niai  legisaem  Ipoe, 
nnnqnam.  tale  qnid  potuiaso  ab  nllo 
homine  scribi  credidiasem.  Et  tamen 
hsec  ab  eo  snnt  de  oigns  hodieqno  vir<i 
totibus  multi  tani  Ubenter  prmdieaot. 
Sed  et  ille  et  qni  cnra  iUo  oadem  sen* 
tiiinf,  pneriUter  faUnntor,  qnamvis 
enim  *  inolens '  samatnr  pro  eo  qai 
non  olet,  Uaud  tamei^coDtioiio  dicaa 
'  inolere '  pro  non  onIo»  <  lodoelns ' 
dicitur,  s<mI  non  indooeo,  *  lojnssns,' 
sed  non  injnbeo.  *  Insciens/  sed  noo 
inscio.  ^  Me  indicente  Iispc  non  fiant.' 
Ter.  Adtlph*  S.  4.  61.  i.  Cb  Ita  fae- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   OARl   DB  RERUM   NAT.   LIB.  II.     1168 


%m  M  iimtnm ;  et  Uaieii  muqiuini 
reperiasy  *  indlco'  pro  bob  tfco.  A* 
f^A  Varroiieiii  R«  R.  8.  6.  de  apibiiSi 
'  Nfqae  ipo«  tBHt  i«ficiefite8,Bec  boh 
oderBBt  iaertet.'  Videt  ibi  Mnficaeo- 
tet'  pro  igBBvie  et  ieertibiit  Maii^ 
Beqne  tMoen  nllibi  reperies  *  isficio ' 
pfo 'BihilfiMiio.'  loApologet.  Ter« 
tailiMB  legere  esty  'Totnoi  eoim  lioc 
BMBdi  corpns  »ive  iBimtnni  et  iBfec* 
tBBi  McnadBm  Pytiiegoraai»  five  bb- 
taai  et  factam  •ecnadum  Pletonem^' 
die.  nbi  *  innetns '  pro  non  netBa 
ramitnr;  aeqne  fnmen  fiindo  nnqnnm 
•Bditam  e«t  iaoetd  pro  noD  aaici, 
iie«|ne  intiBgo  pro  bob  tniigo,  qnam* 
vi«  *  intaetae  *  in  ee  notiene  •nmatnr. 
Apnd  Fettom  deaiqBe,  liam  iiiinft  ex- 
emplnm  qua«  raram  citat  Oilimi«t| 
enm  tamea  aHM  iafiirita  Bnmero  siat» 
'  impensas '  pro  bob  pentiM»  ied  aoa 
ideo  tamen  dicaa  Mmpeadere'  pro 
BOB  peadere.  VideUeety  ejatnmdi 
fermatioBet  latra  partioipia  coBtit» 
taat;  dotftns,  indoetnt,  tcioBs,  in^ 
tcieiiS)&e»  Pndeadns  errory  etvire 
iadigens.  Sed  qnaado  aemel  cmptmA 
etty  aaviter  aogari  oportet.  Marcntf 
Znertfit  BOxemintvqm  nobis  hiqBiua* 
tittttmimPhMtnm  anper  dedit>  niMlo 
plns  tapietNit  qnam  Oifanint;  eam 
eaim  legittet  m  Ampliltmooe  4«  1*  0* 
'  Nam  me^  qnam  illam  qntBstioaem 
iaqnititam  amittere,  MortnMn  tatint 
•tt  f *  (qoem  locnm  vel  pnerl  intelii' 
gaat ;)  qidd  ibi  cymbalittet  notter  ? 
aadi;  facinnt  eaim  faciet  digBum  to* 
gBf  diganm  epomide  et  corynephoris. 
'  laqiiirere,'  inqnir^  *  non  modo  dili« 
geiter  et  aaxie  qnierere,  ted  etiam, 
'aoo  qnerere'  tigoificaty  ticot  boc 
loco.'  Videt  claristimnro  doctorem 
ab  eedem  priaeiplo  atqne  Oiianinm 
•rraste.    Itaqae  nblnam  cor,  nbi  ce- 

Sn  CmimcIm]  Vna  coetos.  Nam 
qna  inter  te  commiKcentnr  ad  nn- 
gnentl  alienjas  cemposilioBem,  con- 
ooqoi  debent.  Plin.  eodem  lib.  lo- 
qnfat  de  nngnento  mefabo :  *■  Hnjns 


proprietat  nt  veatHetar  ia  eoqaeado^ 
dooee  detinat  olere :  rartnt,  refiige* 
ratomy  odorem  tnnm  capit.'  Lamb, 

Ftre]  Sna  iiatnrali  virtnte :  sic  eoim 
Noaiot  Marcelliit  IniBc  vertiim  pro- 
fercDt  interpfetatar.  Lmnb,  Humora» 
jam  aatea  ttepias.  Adde  loeam  Ter- 
tulliaiii  de  Aaima :  '  De  limo  caro  Ib 
Adam ;  qnid  aliod  liraas  qnam  llqnor 
opimas^  inde  erit  genitale  vims.'  £t 
panio  snperins :  '  Beniqne,  nt  aclbne 
verecoodia  BMgts  pericliter  qoam 
probatiooe,  ia  illo  ipto  nltimo  volnp* 
tatit  tBttn,  qno  geaitale  virat  OKpel* 
Utar»  ooaiie  aliqaid  de  aaiam  qaoqae 
seBtimus  eiife?'  Obiter  aniamdver- 
tendnm  idem  de  anima  sentire  enm 
Lncretioi  qnod  ad  r^  cerjMfttte- 
ttm  portinet ;  qnod  ei  cnm  aliqnot 
doctoribns  commnae  est :  sed  in  ce* 
teris  ab  illo  dlversns  abibit.  Ftk. 

8M  Prwpiirm  dsmam]  Poetremo 
(inqnit)  primordia  reram  debent  non 
adhibere  gigaendls  rebns  sunm  odo- 
rem,  propterea  qnoBlam,  &e.  bic  enim 
eatordeverbornm«  PrfUrtm  f atniem 
aatem»  i.  e«  proterea  qnod»  vel  prop* 
terea  qniai  ot  smpe  ideat  loqoitnr. 
Lmmh. 

M8  £1  Cttsm  1 9tHt  €«m  tte  swillaB- 
dtm,  «f  mMff .  contlb]  8ic  babeot  qnat- 
taor  libri  manqscr.,eandemq«e  Krip- 
toram  vidi  aonotatam  ad  oram  oodi- 
ds  typis  impressi,  qnem  mibi  coaiH 
modarat  Vincentfns  Lanrens  Calaber» 
vir  doctns  et  integer,  c^int  scriptnrm 
sententia  non  obscnra  ett.  Bt  tlmili 
ratione  (inqnit)  primordia  remm  noo 
adbibent  In  rebnt  gignendit  taporemi 
ncc  frigns,  nec  teporem,  neecalorem» 
4kc.  qnte  cnm  tint  hijntmodi  taodem^ 
nt  sint  mortaliay  ntpote '  MoHi  leatat 
fragosa  pntri,  cava  eorpore  ram;' 
necesse  est  a  priaeiplis  siot  sejnBcta« 
JUtino.  TVpidiMiflie  «eptrrm^  Ctitrtii 
Ita  vetns  liber ;  recte.  Vide  in  Io« 
dire:  «Cetera.'  Gif. 

8M  HUOiaf  leniM^frwg^my  fiUritmOf 
carptrermrm]  Ita  ex  conjeetmra  retti- 
tni.  Vnlgali :  pnlriMnNt/ q«od  et  bar- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1164 


^OTiE  VARIORUM   IN 


baram  est.    Putri  pro  pvtredine  et 
cftrieexeu.    Aliis  :raro.  Forte:jm. 
tria.  Oif.  -  MoOi  leni^f  fngosa  putri^ 
9feJ]   Sic  hanc  ▼ersum  restitoit  (Adr. 
p.  167.  et  20S.)  Taraebas.  Naoi  om* 
nino  vox  '  patricava'  non  erat  Lati- 
na :  sed  cum  eam  interpretabar  carie 
et  pntrore  exesa,  seqnebar  vnlgns. 
Stc  igitar  hic  versas  explicandns : 
cnm  tapor,  frigos,  calor^  teo  tepor, 
•int  molli  corpore  lenta,  pntri  cor* 
pore  fragosa,  i.  e.  fragilia,  raro  cor- 
pore  cava :   debent  ea  a  principiit 
ette.sejancta,  et  principia  debenthis 
carere.  Lamh.    Optima  htec  lectio  a 
Lambino  est :  ceterse  pessimte  snnt. 
Sensns  est :  Ubi  calor,  tepor,  frigas 
reperiuntur,  necesse  ett  corpora  esse 
lenta,  id  ett  cedentia,flexibilia  prop- 
ter  mollitiem,  fragiiia  propter  pntre- 
dinem  et  coctionem,  cava  propter  ra* 
tiMtm,(jk(Mdnrrnf)qntt  in  principiit 
ti  statnat,  tum  omnia  ruant  neceste 
est.  Foft.   ItalegitTnrnebot.  Sentnt 
est,  ubi  calor,  frignt,  tepor  reperiun- 
tar,  necette  est  corpora  este  lenta,  i. 
e.  cedentia,  flexilnlia  propter  molli* 
tfem,  fragilia  propter  putredinem  et 
coctionem,  cava  propter  raritatem, 
qate  in  principiis  ti  ttatnat,  tnm  om- 
nia  rnant  necesse  est.    Htec  Faber. 
Probatnr  lectio,ted  interpretatio  dis- 
plicet ;  nam  mollities,  raritas,  et  sl- 
miles  qnaMtates  teqne  ac  tapor,  odor, 
BODut,  frignt  et  calor  videntnr  hit 
vertibnt  a  teminibot  teparari.  Creeck, 
864  Nunc  ea  qua  eentire  fndewaai] 
ffme  docere  incipit,  animalia  con- 
ttare  ex  principiit  intensibilibns:  hoc 
est,  principla,   ex  quibus   constant 
animaHa,   esse  insensilia,   insensilia 
ante»,  i.  e.  sentiendi  vim  non  haben- 
tia.  nam  sensilia  sunt,  qnae  sentiendi 
vim  habent,  aij^uA  appellant  Grs- 

d.  *  qnas  sentire  videmns  cumqnc,'  i. 

e.  qutecomqae  sentire  videmns:  tme- 
ais.  Lamb.  Fieri  animalia  ex  prind- 
piis  insensilibus.  Vera  ratio  est,  etiam 
•i  plnres  afleret,  Ad  sensnm  mnlta 
requiri ;  At  primordia  snnt  simplicia, 


ergo*  F416.  HarteniiB  senbHi  rerM 
calore,  frigore,  odore^  ttpore,  colore^ 
casterbqne  qnalitatibvs  destitotaetae 
demonttravit  Lucretint,  ex  iit  1 
ret  candas,  frigidat,  tapidat  et  < 
tet  conttitnit:  jam  majot  opnt  ••> 
vet,  et  docet  ret  sentiles  e  principfit 
nnllo  prorsas  sentu  prteditis  componl 
potse:  1.  fidem  Experienti»  Implo- 
rat  vtt.  9.  E  ttercore  pntrido  ver- 
mes  nascnntor,  at  in  •tercore  islo 
frnstra  vium,  aat  sentnm  aliqnem  i>o> 
qniras.  Creech. 

806  NeqaeidmaaVni^  r^fkUm^  ^] 
Slc  tolebat  interdnnktnat  tententiat, 
tnaqne  decreta  confimmre  Epicam, 
ea  qnae  non  facile  tentn  probari  poa- 
teot :  Twrra  ob  fidxerm  rots  ^eu90fuhon, 
I.  e.  *  h«c  non  pagnant  cam  iia  qom 
tnnt  in  promtn.'  et  oUy  rSm  faarofj' 
pvnf  roirrots  h^iftafropti,  i.  e.  ^Biliil 
eorum  qo»  tont  in  promtn  contrm 
htrc  dicit  tettimoniom.'  Itnqoe  et 
apod  Plntarch.  et  apod  Biog.  La^- 
tinm  crebra  innt  hsrc :  oMw  ro4rma 
hnyufdaaxi  'fidkMipes,  ix^fimmf  roS  ^ 
lfX«M^pw.  i.  e.  *  nihil  bomm  impro- 
bat,  ant  rcjicit  Epicnmt,  btereat  ia 
eo  qood  ejusmodi  est,  nt  fieri  et  ciB- 
tingere  qneat.'  Lmab.  Solemnit  Epi- 
cori  ratio,  ob  ftdxtTm  rots  famofthoit, 
qos?  eo  validtor  videri  debet,  qood 
omnibnt  magit  obvia  est«  Fak. 

868  Monti  dMcanl]  Xttpeefayom, 
Qdg^  videre  Ueet,  vioot ,  ^rc]  Docet 
Aristoteles  lib.  6.  de  Hist.  Anim.  cap. 
19.  quo  loco  enumerat  intectonmi 
origines,  etiam  e  cceno,  fimo,  et  ster- 
qnilinio  nasci :  qnaB  tcUicet  e  verml- 
bus  ante  genitls  finnt.  Sic  mpes  ex- 
sistnnt  ex  vitolo  snffocato  et  pntre- 
facto,  qaemadmodom  docet  Virg.  4« 
Oeorg.  et  mares  magnl  oertla  tempo- 
ribus  in  agro  Thebano  ex  teme  gle- 
bis  nascuntnr,  nt  refert  Diodoms  81- 
calas  lib.  1.  non  longe  a  prindpio. 
Laifi6. 

871  Pairorem  cam  iUd,  ^rc.]  Sic  le- 
gendum,  non  jMtform.  Simlleerratnm 
invasit  in  Araobii  lib.  9.  non  longe  a 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRETII   CARI    DE  RBRUM    NAT.    LiB.  II.      1166 


ffflficipio,  iM,  «  Utmm  innni  tellos 
■Ufims  aUciyua  eonversa  pvtorei 
UmqoaBi  veriueity  «Diiiiftverit,  Uiin- 
qMm  miireisP'  ouo  legendum  pitfror«. 
I«nib.  Ita(jNi<roriM)  legendmDy  nt 
mox  I  *  qnmi  potrefacta  per  imbres.' 
He  hoe  et  inAra,  lib*  6.  hre  eztremo. 
Volgati :  pmiorm.  Vide  et  inf.  vs. 
M8.  G^. 

87S  Prtgten^  emutat^  tfcJ]  Neqne 
exemplom  tantnm  proponit  in  ver- 
mtcnlle  et  ammalibns  dom  gignnntnr, 
sed  in  aniiMalibos  etiain  genitiA,  vss. 
IS.  cnm  cibos  assnmptns  ex  iuanimi 
animetns  evadit.  Aliinentis  insensi- 
Hbns,  graniine,  frondibns,  &c.  pe« 
cndes,  et  aves,  res  totSB  sensiles, 
Btttrioncur;  Istis  veseitur  hninanmn 
genns,  ideoqne  e  particuKs  insensi- 
Hbns  grarainis  et  frondinm  tandeiii 
constituitor.  H«c  omnla  apposita 
limiUtndine  illustrat.  Lignum  aridnm 
in  ignem  et  flammam  resolvitor,  at 
Bon  magis  distat  insensile  alimentnm 
ft  earne  viva  et  sentiente,  qnam  lig- 
■om  a  flamma  Incente  et  clara.  Et 
qnemadmodnm  oportet  ex  ligno  ex- 
trieari  particnlas,  qnm  sese  eientes, 
esplicantes,  novaqoe  ratione  dispo- 
nentei,  nova  illa  Inoendi,  cale&cien- 
diqne  vi  polleaiit,  ita  ex  cibo  secemi 
•porteat  spiritnosas  particnlas,  qnie 
certa  ratione  didncte,  novoqne  modo 
dlsposita  energiam  hanc  sentiendi 
obtineant  Sensos  enim  sensilisve 
rel  procreatio  ex  insensillbns  princi- 
piis  d^betnr  oertsB  et  speclali  eomm 
magnitodini,  fignrse,  positioni,  ordi- 
aiy  et  motni.  Creed^. 

874  VeHmU  ee  ftwU,  et  fnmdee^  et 
pmb,  l,']  Sic  legendom,  non,  nt  est  in 
▼nlgatis,  Verhmt  §e  JUvH  tn  /rondeUy 
Ijfc.  hoc  enim  significar,  fluvios,  et 
fmndeis,  et  pabnla,  verti  In  naturam 
pecndnm,  cum  scilicet  pecndcs  flnviis 
sitim  sedant,  frondibns  famem  ex- 
plent.  Lain6.  Vnlg.  ia  /romdee,  Oif. 
Lego:  Vertwtt  $e  fium  tn  /romieie* 
Sakn.    £p.  48. 

875  VeriwU  feeedee  m  cevf^  Cnm 


veseimnr  eamm  caraibns.  Lamh. 

876  Ei  nostrs  de  eeirp,  e,  /.]  Com 
devoramor  a  feris  :  ut  5. 098.  <  Unns 
enim  tiim  quisqoe  magis  deprensns 
eorum  Pabula  viva  feris  prsebebat 
dentibos  haostus;  £t  nemora  ac 
monteis  geroito,  silvasqoe  replebaty 
Viva  videns  vivo  sepeliri  viscem 
bosto.'  et  Homer.  IAm{8.  o.  in  priocip. 
eAre^  8*.  kkApta  tcvxc  leiwtffinf  OlwTffi 
Tc  «Mn,  et  s»pe  aiibi.  Lamh, 

877  PefmipUeiUum]  Avium.  Lamh^ 
880  Noa  o^  len^e]  I.  e.  simili  fere 

ratione.  Umh, 

88i  EsepUeat]  Resolvit,  videlicet 
natora.  L«si6.     Dissolvit,   resolvit, 

•  882  Jnmne  videe  igitwr]  Innnif,  dis- 
similitndinem  rernm  creatarom  ad« 
scribendam  esse  variis  ordioibos,  po- 
sitoris,  motionibus,  conciliis  princi- 
piomm  potius,  quam  figuramra  dis- 
siroilitudinU  Iioiii^.  Snp.  vs.  760. 
Propterea  wMgnif  Sfc,  Gif. 

885  TVm  parro  quid  id  eet]  Uoe 
sentit  Lucret.  Porro  quidnam  illod 
est,  qood  animom  cominovet,  et  se- 
cnro  hac  de  re  dobilare  cogit,  ita  ot 
credere  non  possis,  sensile  ex  insensi- 
libos  principiis  gigni?  nimirom  qnod 
lapides,  et  ligna,  et  terra,  et  similia, 
commista  et  confnsa,  nequeunt  vi- 
vere,  neque  sentire.  quemadinodum 
igitor  ea  qniD  dixi,  nna  nilsta,  vita- 
lem  sensom  rcddere  neqnennf,  ita 
videtnr  incredibile  ex  principiis  in- 
sensilibiis  gigni  antmanteis.  Lamh, 
Ne  argnmentis  ab  experientia  dnetls 
repngnare  videatnr  ipsa  experientia, 
cavet  vss.  16.  Negare  non  potnit 
ligna,  lapides,  terramqne  commista 
aliqnando  insensUia  raanere,  aliter 
viventes  domos,  et  tnrres  sensiles 
efliceret.  Fatetur  igitnr  rcs  iosen- 
siies,  nisi  certa  fignra  et  magnitodlne 
donentnr,  debito  rootn  agitentur,  cer- 
toqne  ordine  disponantnr,  nnnqnam 
efficere  res  sensiles ;  at  debita  omnia 
et  reqnisita  adhibeantor,  aoiroal  nas- 
citnr  e  re  maxime  Insensiii.    Putres- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1166 


NOTiB  VAR1OR0M   IN 


cat  enim  ligoiln,  aot  glebae  iiDbri<< 
Imm  reaolvmntary  et  aiiiniaHiiin  luie  et 
UUkC  reptmotiam  afsiiiia  miImIo  admi- 
rabere.  Cretek. 

Permlii  ipmum]  Ter.  Andr.  1. 1. 08. 
^pereattlt  fllice  animam.'  Qaid  te 
miHrety  qva  eavHi  Irapotoat  dnMtaii? 
■am  *  Tariot  seBsos  expromere/  do- 
bitare  est.  F4ib, 

686  Et  vmric$  tenttii  eitprom.]  I.  e. 
et  in  yarias  senteotias  animnm  dis- 
traiiit  Lmmb. 

887  Es  inuneUikiB  ne  credoM]  Tn 
▼oce  '  insensilibus'  Dfiliam  inest 
meadnm,  mea  qnidem  sententia,  com 
bmc  seriptara  confirmetnr  a«etorl« 
tate  omniam  codicam  et  mannser. 
qaibtts  nsus  somy  et  impressomm ; 
tametoi  Priscianns  lib.  4.  legat,  Em 
imeenmMUy  nist  sit  eo  looo  eormptos 
Priscianns.  in  Terbo  'credas'  for> 
tasse  Tideatnr  alicai  aliqiiid  inesso 
mendosi,  et  legendnm  cred^i»  Tnm 
in  particnla  *  ne '  sospicaotnr  doetl 
qaldam  sobesse  aliqaod  nlcos,  prop- 
terea  qaia  librl  manuscripti  habent, 
m  credoM.  ego  tamen  nihil  mataTi, 
qnamris  seiam,  m  nsnrpatnm  esse  a 
▼«teribns  pro  ne:  snp.  77$.  nbi  yuI- 
gati  libri  babent,  iV«ve,  oliam  qnemvie 
qtuB  entU  tndettOy  ^^.  in  mannscriptii 
legitnr,  Niee  almm,  tfc.  Satis  est 
mihi  lectorem  admomilsse  de  an- 
tiqoa  seriptora,  ejnsqae  fatioaem 
fareviier  attoUsse.  lAmi.  Priseianas, 
IUk  4.  hueneim.  Otf.  iScafOe  fig- 
nl,  Codea  Bertio.  et  Vatic  ct  ali- 
qnot  volgati,    habent  eeneHe  mecL 


888  ViUdem^  Vitae  ooovenieotem, 
vel  vita  praeditnm,  vel  ad  vitam  ao- 
eommodatam^  Iiaiii^. 

880  lUMd  in  kie  igi^  /mf  «s ]  Non 
video  qoamobrem  scripturam  vete- 
fem  tmmntare  deboerim :  qnm  repe^ 
ritor  in  qnattnor  lib.  manoscriptte, 
oisi  qaod  Bertiniaans  et  lilomaiu  ha« 
bent  eedne  parva  imnmtatione :  qni- 
buseom  eoDsentiant  Vicetini  et  Flo* 
fmitinl.  hujos  aotem  loci  hsM  sen- 


tentia  est.  Disi  «qnidMH  mi  ptinei^ 
piis  smnu  earestibas  mMnmiia  gignlc 
vldetor  hoe  osse-  abemrdom, «(  si  q«ia 
dicat,  ex  lapidibne«t  iignie  wekam* 
tem  oriri  et  conAori  poosfc  iliod  igfr 
tor  fmdusid  est,  iHam  comvmrtioBom 
et  pactioneas>  per  qoam  »  me  dimiB 
tire  desinas,  mihiqno  aisontiai>e»  meh 
mioisse  decebit :  non  dicere  me,  ex 
omnibus  prinoipa»onMrtno  et  simpli 
citer  eztemplo  res  seaao  pfditni  e( 
sensnsgignt :  sed  ex  priac^ia  liac  vot 
ilhi  fignm,  et  qnss  iie  vel  stcmiOBip 
tnr,etqamhoe  vei  illoovdiiieeoHoce» 
tur,^c.  Lmn^.  Volgati:  rekne,  la^oi^ 
buidam  veteribos :  iitf  «s.  Feedme;  aBCte« 
i.  e.  slt  hoe  later  noa  oooititatnB,  tt 
paotnm.  G^  BkedmMeigHea^fmim 
mmimme  deeekitf  Loctia  vnlgata  tek> 
rat,  Rimd  in  JMs  tgitar  foiai  mniiinisii 
decM:  sed  illam  nterqne  intorpres 
mntavit ;  legendo  aon  fv6af  eed/Mllm 
At  nihil  necesse  foit;  ilc  enim  laqai 
amat  Lacretios:  id  qaod 
esemploram  aegof  preibablfe.  *  \ 
la  hi»  rebas  longe  fiiga  caedara,  1 
mi.'  '  INad  in  hii  qaoqae  te  labM 
cogBoeoere  avemas..*  *  lilod  ia  Im  ta* 
basnon  estmirabiie.' <  Illadln  hUob. 
signatnm  quoqne  rebas  habere.'  <  W 
lod  in  his  rebns  videor  [sialagindam] 
flrmare  potesse.'  <  IMad  us  his  fahae 
neqnaqnam  saanere  posais.'  *  lUad 
in  Ids  rebns  aon  addaat,  naa  tibi 
earom.'  *  Illad  ia  liis  rebui  BsiiiiaM 
oit  mirabiiehabendam.'  <  IHad  ia  faii 
rebui  vltium  vehementer.'  '  lilad  ia 
hii  reboi  ne  me  acripaiiio  faaiiij 
Fab,  in  Emend.  Magii  pvobem  qood 
in  aL  legltur,  Uknd  ta  kie  %itar  i 
Fab.    ioNot. 

Peedmtl  Ita  Lambiaai  e 
Mss.  £t«Fmdus'iaterpretalarlllaa* 
coBventioaem  eipaetionam,per  qoaai 
a  me  disioiitire  deainas»  mihiqae  bo> 
seatiare:  aed  aoo  taaU  ast  Ubrofaai 
aoctoritas.  *  Iliod  fmdus '  aaaqaam  la 
Lacretio  iaveaies,  sed  pasitm  *  Illad 
in  his  rebns,'  quod  aiii  rectiaa  aoa» 
plectimtof.  CremL 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  CARI   DB   RBRUBf   NAT.   LIB.  II.    1107 


timi  repeii  te  qiiiiH|a6  librn  iniBv- 
icript.  qaiboacam  iflipreMl  AldlBl 
aMN|«ioret  coograoDt.  Alii  babent, 
8mnt€  H  ex§mpk.  pr«ter  Floroiti- 
Doo^  qoi  liabe»t,  SeniUe  fr^gigni  ear* 
itmpii,  ei  pfjdaotfrf  eemtu.  pUae  tI- 
tiooe.  £««6. 

Vvv  Seti  wttgtn  Ttfefre  eti  pfMHciii 
%wmim\e  eemtHeiU  SentUe  fim  /ncitmif 
H  ipm  «ifil  pr#rfi<a/ifia,  JfipHte,  or- 
dkdkMj  fmiimtie  demqme  iput  timi.'^  U* 
q«idloj«rare  pOMioiylegeaflaiii;  ^iuU 
ml;  I.  e.  qoibai  positarU,  ^c.  ot 
iporso  saperiori  <  qoa  pr«dit*  fbma,' 
qood  ot  orbitror  loctmn  In  aliqao  ex- 
emplarifaiMO.  Bk:  in  ts.  194.  ^ln 
tolos  vettere  meotM  Qnallbas  hsc 
romm  geoitar  Mse  snmma  novando/ 
Oni  loco  cooclnit  qood  in  2.  est  vs. 
^••f .  ^  Proplcoea  magni  qood  relerti 
aomina  cpMiqae  Com  qait>at  et  qaa- 
H  poallnni  cootlBoaator.'  Feb.  In 
JBmendL  NecosMurlo  legendnm  ^eiM 
sM,  nt  aHM  monttnm.  Fa6.  in  Na#. 
NoD  opns  iBHtatione. '  qas '  eidm, 
Bt  passhBy  Talet  qoaKa,  at  In  pnsce* 
doBtl  *  qna'  ndet  qnaH.  Fost. 

960  Cbndl.  Ua,  mi  deb.^  Le.  hoc 
modo  congregantnr,  et  conTeniont, 
qiHHBodo  anbnaHa  glgnl  necesse  est, 
Vel  gignl  oportet.  Venit  mihi  ali- 
qnsDdo  In  Bmntemi  legendom  esse 
df ftoiwl :  qnod  «t  qoidam  conjece- 
iBiit,  Bt  slt  bsec  senlentla:  ita  coo- 
difaatnr,  Id  est,  UH  modo  et  tali 
ordine  conJiclBotiiT  et  coSnnt,  at  ex 
Hs  ito  conieetls  et  coogressis  anima- 
lla  gignl  deboant.  Sic  S.  90S.  retpon- 
dsaawspositum  est,qaattttor  syllaba- 
ram^  ibl :  *  Qoid  respondeamns,  nbi 
JBrtam  intender e  tttem,'  &c.  ad  qnem 
locam  plora.  Lemh,  Forte  :  Memit. 
Videl.m.ett.Mi.  Etlnlndice: 
*  Respondeamos.'  Off. 

991  Deimie  et  eeniHfhns  eum  tentUe] 
Hnjut  scriptnrsp,  qon  nihil  fere  ab 
BOtiqaa  discrepat,  irisl  qnod  saetif, 
pro  sntit,  qnod  est  in  Nbrts  omnibas, 
sabstftoi,  sententiapianaest.  •  Deln- 


de(tnqnit)  eam  constltnnnt,  Id  est^ 
statannt  sensile  ex  sensilibos  princi' 
piis  posse  creori ;  qnsB  qaidem  seB-> 
sllia  ex  aliis  sentire  consoeTemnt, 
nempe  ez  renis,  nenris,  Tlsceribns,  et 
similibns;  tnm  faciont  principia  iUa 
seasilia,  molUa;  et  Ita  mortalia,  qood 
esse  Don  potesL  Sed  taraen  dcoHis 
ista  posse  mtema  pennanere,  &c. 
Iiam6.  Allnd  Lncretii  argnmentiim 
▼SS.6.  oontinetnr,  qniasl  principia, 
ez  qnibos  est  sensus,  sensiHa  rint, 
emntlgitnr  ipsa  mollia,  cnm  nolla 
rcs  dnra,  soHdaYC,  slt  capax  sensos: 
qaare  et  erant  cormptiblHa,  qnippe 
cnra,  nisi  solida  sint,  distrahi  possint, 
atqne  Idcirco  soam  natnram  amlt- 
tere :  atqni  debent  remm  principia, 
nt  declaratum  snperins  est,  incormp- 
tn  perseTerare.  Ita  optime  philoso- 
phns  Oassendns :  grammaticam  rem 
Lambinam  andiamas.  Ddnde  cnm 
statoant  sensile  ex  soBsliibas  creari 
potse ;  qn«  qnldem  sensilia  ex  aUis 
seotire  consneremnt,  nempe  ex  ▼e-' 
nis,  ▼isceribos,  neryis,  «t  simHibas  $ 
tora  fiseiont  Hla  sensUia  mollia,  et  ita 
mortaHa.  Hec  grammatlcns,  dOBi 
Terba  potins  qnam  sensom  spectat ; 
qolppe  vitiosos  Codlces  seqoatos  de- 
sipit.  Qoid  eolm  sibi  velint  istae  vo* 
ces,  *  Ex  sensiKbns,  porro  ex  aHis 
scntire  snetis,'  cnm  HK,  Plato  et 
Anaxagoras,  contra  qoos  dhipntat  Lo- 
cretias,  ipsa  remm  prlncipia  statne- 
mnt  sensUia  f  NnUis  igitnr  llbris  ad- 
Jatos,  sed  re  Ipsa  admonitos  andacter 
lego  Deniqne  prtnetpits  qtd  tentUe  pM- 
Mcr€ari,  ^.  Creech. 

909  StKiire  tteHt]  Sic  videtar  le- 
gendnro,  nt  sit  hlc  LncretH  sensns : 
ex  sensUibos  snetis,  I.  e.  qme  soKta 
simt,  porro,id  est,  porrotenns^sentire 
ex  aliis,  ▼idelicet  ex  risceribns,  ner- 
▼is,  Tenis,  nt  diximus:  qna  qnidcm 
snnt  molKa  etmortaHa.  I<aiR6.  ArfHs. 
Ita  Lamblnns;  recte,  nt  opinor.  In 
libris  omnibns  tamen:  tueiL  Oif. 
Qnod  taroen  rectnm  pnto,  et  tenHrey 
ife.    Poetae    signiHcare,    sapere   ex 


Digiti 


zedbyGoOgle 


U68 


NOTvC   VARIORUM  IN 


tllU,  alios  ieqaL  Pmterea  post 
^poiTo,'  distiRctione  posita,  plenio- 
rem  (ut  pato)  locam  reddidi.  Hav. 

90$  MoUia  ium  /actirai]  QniDqoe 
Ubr.  raanuscripr.  habent,  3loUia  am 
fikehmlt :  vnlgati  plane  mendose,  MU- 
Ua  qum  faciunt»  Lamb.  MolUa  cmm 
/aeiani.  Ita  omne»  libri  veteres,  vel : 
qum,  Marnllns :  quiB,  Lambinus:  tum. 
Forte  etiam,  cotifaciunt.  Gif.  Male 
in  ntraqneedilione  Gifanii,  cum,  ett 
enim  conlra  sententiam.  Fab,  E  Co- 
dicibns  nescio  qnibns  eum  exbibet  Gi- 
fanins,  et  conjicit  legendum,  eonfaei" 
unt,  Creecfa.  MolUa  coi^aeimit  ex 
Vossii  mente  scripsit  hoc  loco  Locre- 
tins.  At  eonfleere  apod  nostrmn  va- 
let  interimere.  1003.  ll4t.1161.qnod 
hnc  non  quadrat.  Preig» 

906  Sed  iamen  eeto']  I.  e.  sed  tamen 
demns.  Lamb,  Aliud  vss.  19.  propo- 
nit  argnmentnm.  Supponamus  sen- 
silia  hepc  remm  principia,  quse  Plato 
et  Anaxagoras  statuernnf ,  ac  proiode 
mollia,  aeierna  esse  posse  nec  interi- 
tui  obnoxia,  haberi  tamen  sensiHa  non 
possnnt,  neqne  nt  partes,  qnia  partes 
teparat»  noo  sentiunt,  neque  nt  tota, 
qoia  hoc  modo  esseot  qosdam  ani- 
malia,  ac  ideo  roortalia,  seu  corrnp- 
tlbilia ;  quod  adversatur  snppositio- 
nL  Creeeh,  Sic  4. 1165.  *  Sed  tamen 
esto  Jam  qoantovis  oris  honore,  Cni 
Veneris  membris  vis  omnibns  exo- 
Hator,  Nempe  alisB  quoque  snnt.' 
Preig, 

907  Nempe  tameny  4*^.]  DUemma 
est  bojosmodi :  demos,b«c  priocipia 
aeosiiia  poste  esse  immortalia.  ea  aot 
habeboiit  sensum  partis,  id  est,  talem 
seosom  habeboot,  qnalem  habent 
partes,  ant  erunt  pntanda  similia  to- 
tis  animantibns,  i.  e.  talem  sensnm 
habebunt,  qualem  totas  animantes :  si 
4)icas,  partis  sensnmhabere;  pars  a 
toto  separata  neque  sentit,neqne  est: 
verbi  gratia,  manus  separata  ab  hn- 
mano  corpore  non  seniit,  estque  ma- 
nus  KoB'  SfMWfdoM,  i.  e.  ex  simililu- 
dine  nominis,  nt  manus  picta.  sin 


emnt  simUia  totis  aniiimtilMM,  eigt 
ernnt  mortalia :  si  mortaliay  ergo  noo 
principia.  Lamb, 

OOB  Aut  dmiUa]  Sic  legendom,  re- 
clamantibns  omoibns  codictbiis,  pr»- 
ter  Florent.  et  Venetos  recentioies, 
et  Basilienseis :  qoos  secotos  8aio,at 
hoc  loco  emeodatiores.  Est  aotem 
hic  aoapsestos  pro  spoodeo,  Ita  fo : 
vel  dic,  doas  br#veis  pro  noa  looga 
haberi.  Lamb,  Sic  {eimiUa)  recte,  nt 
pnto,  MaroUos.  Omoes  veteres  li- 
bri :  eimiUt,  Vide  et  sopra,  boc  U- 
bro,718.  Gif, 

PtUortJ  Sic  habeot  oodices  Veoeti 
aotiq.  et  ita  legeodom.  Latmb,  Ita 
10  veteribos  oostris.  Gif, 
.  909  At  nequeant  per  se  partea,  tfc.] 
Honc  versum  sic  restitni,  partim  ac- 
cntns  codices  Florent.  et  Aldin.  re- 
centiores,  partun  conjectura  doctos; 
cnm  legeretnr  antea  in  omniboa  li- 
bris  eemtirey  necetee  eet^  plaoe  nses- 
dose.  admonitns  snm  aotem  o  siaili 
loco,  qoi  est  $.  689,  '  nec  aores  Aba* 
que  anima  per  se  possoot  seotire,  oec 
esse.'  Lamb,  Vnlgo  male  nmasc.  Ita 
olim  apnd  Festnm,  in  *  Nec/  ex  oae 
esdt,  depravatom  erat  ^neceadt.' 
Gi/. 

910  Namque  alio»  aeonts  ait  mht  m  ■■ 
re*  peiU  onme» :  Nec  maMU»  a  nobi»  pa- 
Itf  e»t  eecreta^  neque  uUa  Carpori»  Mms» 
no  »en»um  par»  tota  tenere]  Ita  in  ve- 
teribiis  quibnsdam,  eamqoe  seripCo- 
ram  et  ordinem  non  vnlgati  tantom 
libri,  sed  sententia  omnino  postniat. 
Est  enim  in  hoc  versn  ratio  pnece- 
denlis,  nimirum :  ex  plnribus  rem 
consistentem.  partibns  eamm  ora- 
nes  sensns  reqnirere.  Atqne  ita  ora- 
nes  partes  inter  se  coUigatas  esae. 
Gif,  Namque  aUum.  I.  e.  nan  pois 
m  toto  suo  separata  alioram  ooMioai 
membrornm  sensns  respnit.  orgoraeii- 
tnm  est  a  partibns,  boc  modo :  pars 
a  toto  separata  aliarom  onmiom  par^ 
tium  suaram  seosus  rejicit  ac  respo- 
it.  ergo  pars  sola,  id  est  a  toto  se» 
joocta,  totios  corporis  seniom  teoere 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRUTIl   CARI   0&   EBRUM   NAT.  LIB.  II.     1169 


poteit.  Qni  bos  ▼emis  ordine  €on*> 
veno  legiuit,  nihil  vident ;  qiii  aUam 
Bententiam  etse  dicnnt,  /«a/Koyrai. 
Lamb,  Interpretea  dispntant  qno 
wodo  legendns  «it  hic  versus,  et  qno 
nrdine  collocnri  deheai :  Lambiniis, 
OnMendns»  Faber,  Namqu$  aUMm 
Senm»  mmbrwwm  rmpuU  OMHMi,  et 
▼a.  913.  subjnngnnt:  qnasi  dixissct 
Lacretins:  Pars  a  toto  suo  separata 
mliomm  membronim  sensus  respnit, 
ergo  pars  sola,  i.  e.  toto  sejuncta,  to* 
tins  corporis  sensnm  tenere  non  po* 
tent.  Dispiicet  hsBC  interpretatio ; 
flofficit  enim,  (respondeant  illi  qni 
ststnnnt  semina  sensilia,)  si  pars  se» 
jsncta  sensnm  sibi  peonliarem,  licet 
•oa  totins  corporis  sensnm  retineat. 
Legendam  antem  existimo,  iStenfics 
tdimm  9mnu  mmhrormi  re»  petit  om* 
«sf :  et  TS.QaO.  snfcjnngendnm  :  viz. 
qttfleiil>et  pars  postnlat  nnionem  cmm 
aliis  membris,  nt  sensns  capax  ait, 
nam  sine  Titali  partinm  conseosn,  nt 
ssepe  Lucretias,  anllus  est  omnino 
•enans.  Crteck* 

OmaiiUR]  Sie  legendum,  non,  nt 
▼nlgo  MinMi,  Lamb. 

912  Ccrpwisi  Qttidam  veteres  : 
Csiyonmi,  male.  Gif, 

015  Qui  poterunt  igitwr]  Si  primor» 
dia  rernm  eront  animajibos  8imilia,at- 
qne  adeo  emdem,  et  ernnt  sensu  prae- 
dita,  qnomodo  poternnt  dici  primor- 
diarennn,et  esse  immortalia,  com 
^Bt  animalia  ?  Lumb, 

916  Et  UH  ottor«  vituf]  I.  e.  et  mor* 
tem  vitare.  eadem  tralatioae  dictom 
UtivUarevUuy  qna  *  leti  jamiatt  animo 
patere,  et  non  patere,  seu  prsclusam 
oase,'  S.  829.  Lamb, 

917  JfortaftMct  ima,  eaiemqwf]  TaS- 
r«  TOii  {'lioif.    sic  loqnitor  S.  1050. 

*  qnomm  nnus  Homcras  Sceptra  po« 
titns,  eadem  alits  sopitits  qniele  est :' 
ot  Hor.  ad  Pison.  4(17.  <  iDvitum  qni 
8ervat,idem  facit  occidenti.'  Lam6. 
Una  atqne  eadem  cnm  animalibos. 

*  Idem  facit  occidenti,'  Hor.  ad  qnem 


locnm  ezompla  congessernnt  Inter* 
pretes.  Graece  nil  frequentias.  aUhi 
qooque  Lncret  Fab,  Eaiem  amam* 
Ubu»  aMrtaiibut  dixit,  nt  inC  4. 1168. 
'  eadem  tnrpi.'  Preig, 

918  Quad  iamen  ui  pomhU]  Qnam- 
vis  possint  vias  leti  vltare,  et  immor- 
talia  esse,  bob  fongeotnr  mnnero 
principiorom  tamen  :  neqae  ex  iis 
qnicqnam  gigni  poterit,  prmter  ani« 
manteis.  LaM^.  Ulterios  progre^ 
ditur  vss.  5.  Qnia  licet  admittantnr 
etquaai  animalia  et  immorialia  si- 
mnl,  tum  nnllum  animalinm,  qnalia 
jam  visnntur,  gigni  poterit,s«i  scilieet 
generis,coalitnmve  in  nnam  speciem : 
sed  acervns  solommodo  et  eongeries 
variomm  animalculomm.  Hasc  Gas* 
sendns.  Alia  Faber,  sed  pe jora :  Po- 
namos  sensihiUa  ease  priocipia  neque 
tamen  corruptibilia,  qoando  ita  vis, 
qnid  tandem  ex  lUis  fieri  poterit^ 
Nihil  certe  prster  animalia,  oon 
orbor,  non  metallnm,  Scc,  Creteh, 

920  SciUcei  ut  nequeant]  Argument 
tam  a  simili.  Lamb,  Sdiieet  ut  ne" 
queuni  &ofmiiM,  ipc,  Ita  coi\jectnra 
ductus,  ut  inf.  vs.  980.  Vulgati :  ne- 
queant,  Gif. 

921  Inter  Meee,  9fe,]  In  libris  se- 
quentem  versum  hunc,  SAe  itidem 
qua  seMimus^eentirenecesee  es/,  nt  ab- 
snrdnm  sustuli.  Alium  snpposuit 
Lambinns,  luinc  Per  Veneris  resy  ex- 
tra  hominesy  armenta  feraeque,  Bonum 
quidem.  Sed  ego  veteres  omnes  li- 
bros  sequor,  et  ea  subinteUigo  ex 
praecedentibas.  Gif, 

Cowoeniendo  Per  Venerie  ree]  Con- 
veniendo  per  compiexom  Yenere* 
um.  Sententia  hojus  loci  haec  est: 
prima  corpora  ponantar  scnsUia,  et 
animalia:  nihU  creabunt  per  conci- 
linm  snnm  prteter  animalia,  qnemad- 
modam  homines  per  conjunctionem 
maris  et  feminse  nihil  gignunt  praeter 
homines,  tanri  nihU  praeter  tanros, 
ferae  nUiil  extra  feras.  hnnc  versiim, 
qni  deerat,  reposui,  in  codice  typis 


Delph,  et  Var,  CUu, 


Lucret, 


4  E 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1170 


NOTiB  VARIORUM   IN 


illo  quidem  impresso,  sed  cvm  manii- 
scriptis  comparato  repertnm,  com 
esset  adflcriptus  ad  oram  libri :  qnem 
Lncretii  esse  plane  arbitror.  Atque 
nt  hnnc  restitni  qni  desiderabatnr, 
ita  illnm  snstuli  qni  fnerat  inepte 
snppositnsy  nt  minime  Lucretiannra 
et  snpervacaneum.  nam  simile  quo 
Qtitnr,  refertnr  ad  ea  qns  antece- 
dnnt.  Versus  antem  bic  est :  Sic  Ui' 
dem^  qua  smHmut ;  ientire  neeene  eet, 
▼el,  nt  aiibi  iegitnr,  Sic  itidem  qua' 
mmt,  minimisy  sentire  necesu  eet.  Cum 
haec  scripsissem  treis  ab  hinc  annos, 
simiam  illam  tnrpissimam  non  pndnit 
scribere,  se  hunc  versum  snstnlisse. 
Xiam6.  Pro  hoc  versu  alii  libri  ex- 
hibent,  SStc  t^tfeiii  qva  $unt  minimU 
eentire  nece$$e  eet,  in  aliis  invenies 
Sic  itidem  qua  eentimue  eentire  neeeme 
eat.  e  Libro  qnodam  cnm  Mss.  com- 
parato  sutMtituit  Lambinns  Per  Vene^ 
ris  rea,  S^e,  rejicit  Oifanius:  nec  valde 
necessarius  videtur,  quippe  auferas 
illnm,  valet  tamen  Lucretil  argnmen- 
tnm.  Creeeh, 

02S  QMod  H/orte  iuum]  Delnde  vss. 
T.  ridet  illos  qui  asserunt  semina  sen- 
su  quidem  prapdita  esse,  at  non  eo 
qui  postea  in  animaltbus  apparet,  et 
aliud  subjicit  argumentnm  illi,  qnod 
vs.  870.  continetnr,  affine :  Ex  ovis 
nascnntnr  aves,  vermes  e  putri  terra 
exiliunt,  at  sensilia  ova,  aut  giebas 
viventes  qnis  dixerit  f  Creech, 

924  Attribuij  gnod]  In  quibnsdam 
veteribns:  id^tiod.  Gif. 

925  Tumpr<Btereatq,f,anteQ,9fc,'] 
Prseterea  (inquit)  qnatinns,  i.  e.  quo- 
niam,  ex  ovis  fiunt  pnlli,  ex  glebis 
exsistunt  vermes,  quod  antea  fngi- 
mus,  vs.  896.  <  Quarum  nil  rernm  in 
lignis  glebisqne  viderous :'  et  snpra, 
888.  *  Nimirum  lapides  et  ligna/  &c. 
*  Fngimus '  autem,  i.  e.  negavimns, 
Bon  concessimns.  Quoniam  igitur 
id  fieri  videmus:  Scire  licct  gigni 
posse,  &c.  Verbnm  <  est,'  quod  fu- 
erat  inculcatum  post  vocem  'prte- 


terea,'  snstnlimns,  secnti  cod.  Ve- 
netos  antiq.  etVicet.  et  nonnnllos 
manuscr.  Lamb,  Prmterea^  quod.  Alii 
Preeterea  eat,  qnod,  Oif. 

Quod  /ugimue  ante]  Negavimas. 
Vox  est  ex  nsn  forcnsi,  nti  *  defendere' 
proaffirmare,  asserere:  respicit  antem 
locum  iilum,  vs.  896.  *  Qnarnm  nii 
rerum  in  lignis  glebisqae  videmns.' 
Fab,  FugimuM^  negavimus,  non  eon- 
cessimns,  Lambinns:  et  idem  reli- 
qui  interpretes;  addit  Fat>er:  Vox 
est  ex  usn  forensi,  uti  *  Defendere ' 
pro  affirmare,  asserere  ;  respidt 
autem  locum  illnm,  *  Quamm  nil  re- 
rum  in  ligneis  glebisqne  videmos:' 
vs.  896.  Sed  qui  locnm  inspicit,  sat 
scio,  hnic  observationi  neqnaqaa» 
consentiet.  Legendum  igitnr  ■rhi- 
tror  figimui,  i.  e.  ponimns  sea  pro- 
bamus :  et  vox  ista  non  Ineommode 
reapiciet  vs.  870.  nbi  pars  hnjas  argn- 
menti  proponitur.  Creeeh.  Nnsqnam 
ita '  figimus '  apud  Lucret.  Lego  ita- 
qne  tineimue  vel  vieimut,  Vide  Ind. 
in  « Vincere '  et  *  Pervincere.'  Her. 

926  QiMltiitis]  L  e.  qooniaH:  et 
Ita  saepe  alias  apnd  hune  poetam: 
itemqne  apnd  Hor.  Deniqoe  docet 
Festns, '  quatinns '  idem  valere  qood 
qnoniam.  JLajii6. 

927  Alituvm]  Alitnm.  sic  Virg.  8. 
27.  *  Alituum  pecndumqne  genos 
sopor  altns  habebat.'  Lamb. 

Vermeitque  effervere,  terrmm]  Or- 
do  verborom  hic  est:  et  qoatinas 
i.  e.  qnoniam,  cemimus  vermeis  ef- 
fervere,  i.  e.  exsistere,  snbintell.  e 
terra,  cnm  putror  terram  cepit  ob 
imbreis  intempestivos:  scire  Ucet, 
Scc,  sed  non  dissimulabo,  me  In  Ubris 
manuscriptis  reperisse  scriptnm,  ler- 
ram  Iniempeitimu  quam  putrer,  tfc,  de 
qna  scriplura  lector  quidem  jndica- 
bit :  boc  tamen  enm  etiam  memoreai 
admonebo,  ti  pro  o,  et  o  pro  m,  in  U- 
bris  manuscriptis  librariomm  colpa 
saepe  positum  reperiri:  nt  «adalea- 
cens'  pro  adolesceos,  *  epistnla'  pre 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII   GARI   DB   RBRUM   NAT.   LIB.  II.     1171 


epUtola:  ticeDim  sine  dabio  scribi 
debety  oMetceni  (inqnam)  et  qngtola: 
et  errant  qni  aliter  scribnnt:  *m- 
bnstis '  pro  robnBtis^  '  mtondns '  pro 
rotnndus/  cibut '  pro  cibos,  <cnmes' 
pro  coroes,  Sie.  et  contra  'aviom' 
pro  aviumy '  cicndom '  pro  ciendnm, 
'aobolet'  pro  snboles:  ^  tal>oles  ' 
enim  diceodnmy  non  *  soboles/  Sed 
Qt  ad  scripturam  illam  antiqnam  re- 
deam,  videtnr  mibi  sic  leviter  adju- 
▼anda,  VfrmetMqme  ^ervere  terram 
(tive  ferrc)  Intempeetiooe  quam  putrar 
eepit  oh  Mreis,  Lamb.  Sic  restitui 
ex  veteribns  libris.  Vide  Indicem : 
*  Efferverc.'  Vulgati :  effervere^  ter^ 
rom  Iniemfeetivoe  ewny  sen,  nt  Lam- 
binns,  quem;  male  omnia.  G\f. 

929  Ex  mom  eennimB  sennui\  Libri 
inanuscr.  tres  habent,  ex  non  seneilme 
eeneue,  qnam  scripturam  probo.  Sed 
▼nlgata,  ex  non  eennUf  facilior  et 
planior  est  Lamb.  Ex  non  aeneibue 
seneue,  Ita  ex  veteribns  quibusdam, 
nt  mox :  non  eeneu,  Marallus,  et  Vnl- 
gati :  non  seneiie.  Gif.  T^  nt  alibi, 
i.  e.  ex  insensili  gigni  senstle.  <  Qnod 
ti  forte  aliquis  dicef,  duntaxat  oriri 
Posse  ex  non  sensu  sensns,  sed  mo- 
bilitate.'  Fab. 

9S0  Quod  ei  forte  aiiquie']  Occnpat 
aliody  qnod  qnis  objicere  possit.  Sed 
prins  qnam  hnnc  locom,  sane  qnam 
difficilem  atqne  obscuram,  explicare 
ac  declarare  coner,  non  celabo  hujns 
tertiae  editionis  lectorem,  me  in  pri- 
ma  editione  secutnm  esse  libros  vul- 
gatosy  qui  sic  habent,  Quod  ei  forte 
oHquie  dieet  dtmtaxat  oiiri  Poeee  ex 
non  eeneu  uneum :  eed  mobHitaie  Ante 
oHqua  tangi  partum,  quam  proditur  ex- 
ira:  quam  sic  explicabam:  Si  quis 
forte  dicet,  (inquit)  posse  sensum 
oriri  ex  non  senso,  i.  e.  ex  eo  quod 
tit  sensns  expers :  sed  partnm  ante 
quam  prodeat  in  lucem,  mobilitate 
aliqna,  videlicet,  qu»  insit  in  prin- 
cipiis,  tangi  atque  affici,  &c.  admo- 
Dnitte  tamen  lectorem,  hnnc  vertnm. 


et  altemm,  qni  deinceps  seqnitnr, 
longe  aliter  scriptos  esse  in  libris 
mannscriptisy  nempe  hoc  modo: 
Potse  ea  non  sfnsai,  sensMt  umttdnUtaief 
Aut  aUquo  tanquam  partu^  quod  pro- 
diturextra.  Hanc  igitur  scriptnram 
nnnc  seqnor^  rejecta  vnlgata,  ejns- 
qne  expUcatlone  et  sententla.  At- 
qne  hanc  ipsam  antlqnam  sic  explico: 
Qnod  si  forte  aliquis  dicet,  ea»  pota 
pullosy  vermeis,  *  ex  non  sensn '  (h.  e. 
ex  insensilitate)  oriri,  per  sensns 
mutabilitalem,  ant,  velnti  per  ali- 
qnem  partnm,  qni  proditur  extra; 
huic  respondeo,  cnm  dicimns  res 
oriri  ex  principiis,  non  esse  partnm, 
nec  fieri  partum,  nisi  principiis  ante 
congressis:  nec  principia  nec  omnino 
quicquam  rontari  sine  principiornm 
c<stu  et  congressu.  Sed  (ot  dicam 
quod  sentio)  videtnr  mihi  htBC  anti- 
quascriptnra  non  satis  integra,  et 
hoc  modo  reconcinnanda :  Qii«d  ei 
forte  aliquie  dicet  dwniaxaJt  oriri  Poaee 
ex  non  eeneu  eeneum^  mMiabililate  Ante 
aliquay  tanquam  partum,  quod  prodiiur 
extra :  vel  Tanquam,  partum  quom  pro^ 
ditur  extruj  vel  Quom  proditur  extra, 
nt  sit  hic  Lucretii  seiisns :  Quod  si 
forte  aliqnis  dicet,  duntaxat  seosum 
ex  eo  quod  non  est  sensns,  seu  quod 
sensu  caret,  oriri  posse,  per  mota- 
bilitatem  (principiororo)  antegres- 
sam,  quemadmodum  partus  per  quan- 
dam  mutabilitatem  oritnr  ex  insen- 
sili :  huic  respondeo,  non  fieri  par- 
tum,  nisi  principiis  ante  conciliatis 
et  coactis,  nec  quicquam  commutari, 
nisi  per  congressipnem  primomm 
corporam,  et  ipsa  priroa  corpora  per 
se  esse  immntabilia.  Lamb, 
.  931  Po$H  ea  non  eeneu,  seneue  fHN- 
tabilUate]  Ita  in  veteribus  libris  no»- 
tris.  In  quibnsdam :  posse  ex,  et 
proditumy  suadente  etiam  sententia, 
et  versibus  subseqnentibus  quibus 
respondetur  hoic  objectioni.  Gjf. 
Ante  aUqua  tanquampartumyquam  pro^ 
ditur  extra.    Htec  lectio  Lambini  est. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1172 


VOTM  VARIORUM   IN 


In  editione  OifuliaiM  seomuint  ti 
tertius  yersns  Ita  leguntnr,  Pmm  ea 
umi  muUf  9hum8  wmtdnUUtef  Aut  att- 
quo  ttmquMm  pmtUy  qutd  proditurextra, 
£Mn  lectionem  non  pouam  probare, 
ita  obecnray  intricata,  et  impedita  est» 
8aam  antem  ita  interpretatns  eat 
LambinnSy  poMqoam  locom  hunc  sane 
qnam  difficilem  et  obtcnrum  sibi  vi- 
dere  profestns  est ;  *  Qood  si  forte 
aliquis  dicet  dnntaxat  oriri  posae  tx 
BOB  seosn  sensnm  mutabiUtate  Ante 
aliqna,  tanqnam  partum,  quod  prodi- 
tur  extra :  vel,  tanqoampartnm,qttom 
proditnr  extra,  vel,  quam  proditnr 
extra ;  nt  sit  bic  Lucretii  sensns  : 
Quod  si  forte  aliquis  dioet,  dnntaxat 
sensnm,  ex  eo,  quod  non  est  ^enans, 
sen  quod  sensu  caret,  ortri  posse, 
per  motabilitatem  (principiomm)  an- 
tegressam,  qnemadmodnm  partns  per 
qnandam  mutabilitatem  oritur  ex  in- 
tensili :  hoic  respondeo,  non  fieri 
partnm,nisi  prinoipiisante  conciliatis 
et  coactiSy  nec  quicqnam  commutari, 
nisl  per  congressionem  priroomm  cor- 
pornm,  et  ipsa  prima  corpora  per  se 
immutabilia/  Fub,  Duos  seqnente» 
versus  ita  legit  Glfanios  :  Poue  ea 
ncn  aeniUy$eniU8  mutabiHtate  Aut  aliqua 
tanquam  partu,  qMod  proditur  extra. 
Nardins,  Posf^  ex  non  eeneu :  tedoeneue 
mobUitate  Ante  uUqua  tatigi  partumf 
quam  proditur  extru,  Hnnc  locum  dif- 
ficilem  et  obscurum  esse  Gassendos, 
Lambinus,  omnes  fatentnr :  Gassen- 
do  indice  sensos  videtur  esse:  non 
bene  dici  rem  sensilem  ex  prlncipio 
insensili  gigni,  si  intelligamns  illud 
immntari,  et  variis  immutationibns 
In  sensum  tandem  perfici :  simlleqne 
esse,  nt  dnm  foetns  initio  minimns 
panlatim  grandescit,  ae  paritnr  mag- 
nus.  Siqnidem,  inqnity  non  unuro 
principiom,  non  singnla  seorsim 
snmpta  mntationia  capacia  snnt,  sed 
natura  solnm  concreta  ex  principiis 
plnribus,  nnde  et  ista  varie  dispersa 
possunt  sensu  destitni,et  idonea  ta- 


tten  ratiotte  eoeintia  eotttexi  ia  rem 
senailem :  nec  valet  fcetus  auttiUtndo, 
qnando  is  qooqne  ab  iaitio  ex  Bttltis 
eonstat  partibns,  pro  qnaniB  ratWne 
est  magnusy  cum  singnlare  principiam 
mntationi  nnlli  subjaceat.  Hsec  Gas> 
sendus.  Tres  diversas  lectionee  et  in- 
terpretationes  in  LambiBO  qvseras, 
omnes  enim  displicent :  LegeDdua 
antem  Quod  Hfotit  aHqiuu  dkHj  dan* 
taxat  oriri  Potu  ex  non  aenw  afRsw 
wnaabilitate  Ante  aHfum^  totmm  portwm 
quam  proddtur  extra,  £t  pro  obscBn 
et  difficili  plana  snbito  erlt  el  faoilis 
sententia.  Aliqnis  enim  forsan  dicat, 
prilicipia  renm  qnidem  esae  inaensi- 
Uay  at  vi  et  virtate  rei  gODerantis  illa 
principia  mutari  in  sensilia,  et  senatt 
gandere  antequam  in  animal  coales- 
cnnt.  Hnic  vss.  IS.  Lncretius  retpoB- 
det;  principia  teortim  tnnspta  ttuita- 
tionis  esse  prorsos  iocapada,  nee 
tensnm  alicnjus  animalis  prodoci  pot- 
se  antequam  ipsum  animal  perficia- 
tnr;  qnia  sensns  pottnlat  enm  vita« 
lium  motrnim  consensnni,  qiiem  Itt 
reram  principlis,  qnse  per  aorem, 
aquam,  terram,  Ignemque  (ittoa  phl- 
losophot  tangit  qui  omnia  e  qotttaor 
elementis  componi  docoemnt)  dlt- 
perta  voHtant,  fimstra  requiraa.Crfidk. 
Omnis  tolUtnr  difficuHat  ti  locut  eo 
modo  legatnr  atque  dittiBguatnr, 
pront  a  nobis  editur ;  nec  aMter  legt 
potest.  Opponit  eniro  mox  *  mntabiU- 
tati'  vss.  985.  *nee  commntari/  ct  rf 
*  tanqnam  partn,'  illnd  *  non  fieri  par* 
tnm,'  &c.  Constractio  est : '  ted  mnta- 
bilitate,  tanqnam  aliqno  partn,  aate 
qoam  proditur  extra.'  Ita  omnia  plana 
sunt,  nnUa  ferefacta  fanmntatioBe.llav. 

9S2  Prtdtlnr]  Forat  editnr.  tic  fere 
ntnrpat  S. 602.  *  Quid  dnbitat  taodeaa, 
qnin  extra  prodita  corput,  Imbeddla 
forit,  in  aperto,  tegmine  demto,  Nob 
modo  non  omne  Incolnmto  dnrare  per 
aevnm,'  &c.  Lamb, 

9S4  Partum]  Id  qnod  parlter  idcai 
4.  1222.    *  Semper  enim  partnt  dn- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRBTII   CAEI   DB   RBRUM   NAT.    LIB.   II.      1173 


plici  «k  temine  coMttt.'  Lamb. 

M5  CmnmOmi]  CoBMiatari  ia  aM* 
•m  fonDam  Mt  natiirany  ot  OTiun  io 
pnllimi,  cibnm  in  iangninem  ant  car- 
nemy  Insensile  deniqne  in  sensile.  sed 
pntmit  qnidam  legendom  co^^menUari: 
leo,  nt  Moretns  hoc  ▼erbnm  scriben* 
dom  tzisttmaty  c9umeiUm%  I.  e.  con* 
ere8cere,compon{,  cen6ariy  constitni. 
qood  81  placebit:  fiet  «rvWfiffrii  doa* 
ramTocallom,  «et  €.  efolectionem 
receptam  retioeo.  Lttmb.  Ceagmen* 
imri  tel  coameiUmi^  Moretos :  sed 
ctmmwtan  placet,  nt  et  <  principiom' 
pro  primorom  io  seqoenti  ferso,  qoan- 
qnam  *prima'  aHqnot  locis  apnd  Lncre* 
tinn  pro  principiis  somantor.  Creech. 

Shie  cmnHMtu  Printeipmm']  Repo» 
sneram  in  prima  et  secnnda  editionoi 
9hie  ccnc&ieiu  primorumf  qniarecepta 
ct  Tnlgata  scriptnra  «me  cmcittaim 
jfrhdpiey  ferri  non  poterat:  'sine 
oonciliatn'  %ntem  *  primomm'  inter- 
prelabar,  *  sine  eongresso  et  ctttn 
princlpiomm  et  corpomm  primo- 
mm/  Nam  etiam  alibi  *  prima*  po* 
anit  pro  pnmis  corporibns,  nt  9.  TIS. 
*  Omnis  enim  longe  nostris  a  sensibns 
ipsa  Primormn  natnra  jacet.'  et  4. 
167.  *  Propterea  qul  sont  e  primis 
facta  minotis.'  Nnnc  Tcro,  ne  km- 
gins  discedamns  ab  anctoritate  libro- 
pnm,  assentior  iis  qai  legnntsnweoii- 
eHiaiu  primeipiump  utprimipimn  sit  ge- 
nerandi  casns,  pro  principioram. 
Neqne  tamen  mea  conjectnra  erat 
tam  soperbe  et  contnmaciter  dam« 
nanda.  Qois  sctt  enim,  an  scriptnm 
ait  a  Lorretio  ^primoram'  potins 
qnam  '  principinm  ?'  Sed  qoid  ml- 
rom  ez  immanibos,  feris,  et  barbaris 
moribos  flicta  et  dicta  immania  ae  tn* 
perbaertraipere?  Lamb, 

986  Prineipium:  ui]  Sic  yeterestt* 
bri  fere»  Qoidam:  Prineipic;  male. 
Lambittos !  Primerum,  Unde  istod  f 
Vide  et  snp.  ts.  760»  Gif. 

Prtmonmi]  Malim  qnod  in  al.  edl» 
tionibns  et  lib.  Ms.  PrtiidptKM; 
qnanqnam  *  prima'  aliqoot  loelt  apnd 


Lncfetinm  pro  prindpiis  smnaatnr. 
Fak»  Imo  sopra  qnlaqne  priores  lh> 
teru  primerum^  ▼«]  in  Marg.  Tidetnr 
fbisse  tcriptnm  prineipia.  nnde  Var. 
Lect.  Hmt. 

999  Terrapii  creaiis]  Qnidam  Hbri 
liabent,>Sammo9Mf  rriMlts.  Lamb.  IVr- 
raque  creaia,  Ita  Yeteres  Kbri.  In 
qnibnsdamtcrMfif.  Marnllns  et Vnlg. 
flamma;  male.  G^,  TVrrw,  JUmma" 
gne  creaiie.  Ita  in  qnibntdam  Ubris 
legitnr,  male,  inquit  OUanins.  Sed 
ipse  nbi  animnm  orcnpatnm  habebat, 
cnm  in  ntraqne  edttione  scribi  ▼oloit, 
terrie  terrapte  areaia  7  Nonne  sncci- 
nere  lioebit>  Pessime?  Fab.  Flmm- 
maquecreaiii.  CHfanins,  IVrrn^crt- 
oNs:  qnasi  terra  crttta  diveivam  all* 
qned  ab  ipsa  ttrra  Elemtntimi  cen» 
stitnfret.  Creeeh, 

940  CtMMNiailt]  Sic  legend»m,nony 
nt  habent  onmts  libri  Tnlgati  et  Te- 
teresy  cenvetdemiei.  imm  colueret  cnm 
▼oce  MMfty  ot  sit  *  convenlenti  modo.' 
Lamb. 

Ml  Quibue  tmmkutniee  Acc.  #.]  Po- 
tavefm  olim  legendum,  QaHbuM  mm- 
vemieniery  ifc.  ofiensot  scriptora  Tal- 
gata  Quibue  conivemeaiee^  et  antlqnn 
Omme  iueniee  f  sententla  non  inepta  : 
nam  eanvenienier  Interpretabar,  <  nc- 
commodate  ad  Tltam.'  Nnne  Tnrae- 
bo  assentior,  qoi  ewnihilaigf  legit, 
propios  accedens  ad  antiqnam  scrip- 
tnram.  Est  antem  emmiiueniee,  no- 
men  jimotnm  tx  omni  et  tnentes,  ea- 
dero  ratione,   qna  *  omnlpotentes/ 

*  fhictiferentet,' '  omniparentes/ '  sb- 
dltnentes/  •  belllpotenves,'  *armipo- 
tentes,'  *  sagittipotentes,'  *  sapienti- 
potentes,'  'pennipotentes,'  aesimiliak 
Neqne  tamen  iilnd  cemfenieiUer  ad- 
fatic  damno.  Lamb.  OnmHueniee.  Sle 
▼eteres  libri  fere.  Lambinns:  cenee- 
nieiiler.  In  qnibntdam  llbris :  oMae 
iuintee.  Oif.  OmaiNiin^fi.  Qoippe 
animantin  contenrant*  Tertnllianns 
ex  boc  loco  dixlt  In  lib.  de  JejnnKs : 

*  Salntem  snnnlo  modo  redaccende- 
ret  inedia.'  Fab. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1174 


NOTiE   VARfORUM   IN 


94S  Aceend  $eiuu$]  Sic  loqnitnr  in- 
fra  eod.  llb.  057.  *  leti  dominaDtem 
in  corpore  motam  Di8eatere,ac  psene 
amiAsos  accendere  sentos.'  S.  8S7. 
*  accenina  nobis  per  viscera  sensns.' 
Lamb.  Ezcitati.  ItaCiceroin  1.  de 
Oratore,  non  longe  a  medio.  Sed  lo- 
cos  non  succnrrit.  Fab» 

AnbmuUem  qwonque]  Qaidam  Vete* 
res :  aiamantMM,  Oif. 

948  PraiereaquammMammaniemfifc,] 
Opus  proseqaitor,  et  mrsas  tss.  10. 
fidem  experientiae  implorat :  quippe 
vebemens  ictns,  qai  nil  alind  agtt, 
quam  nt  solvat  texturam  etcompa- 
ges  corpiiscalorum,  e  qnibos  constat 
animal,  omnem  sensnm  penitns  de- 
•tmit,  torpet  animal,  disslpatur  ani- 
ma^  et,  particulis  iUlns  per  poros  et 
meatns  e  corpore  ejectis,  conseqnitar 
interitns.  Creeck. 

944  AdJUgU]  Ad  terram  dejicity 
seu  abjicit,  wpoaw^tt.  Horat.  Sat.  2. 
2.  79.  *  Atqoe  adfligit  humo  divin» 
particulam  anr».'  Lamb, 

949  E  corpore  eoMi]  Sic  habent 
•  tres  libri  manuscrlpt.  alii,  a  corpore 

eobrit.  Qnidam  docti  legendum  cen- 
•enty  in  corpore.  Lamb. 
^950  Per  caaUui}  *  Caulse  a  cavo  dic- 
tas  sunt/  (inquit  Festns.)  '  Antiqui- 
tus  enim  ante  nsum  tectornm  oves 
inantris  claudebantur.'  Per  *canlas' 
igitor  corporis  significat  Lucr.  par- 
teis  cavas  et  inaneis  corporis  :  quas 
vulgo  *  meatus '  seu  *poros'  appella- 
mus.  utitur  eadem  voce  S.  256.  'Dis- 
pertitur  enim  per  canlas  corporis 
omneis.'  et  4.  624.  *  per  canlas  omne 
palati  Diditnr.'  et  6.  491.  '  Disper- 
gunt  animas  per  caulas  corporis  om- 
neis.'  Cnm  autem  hsc  fiunt,  interit 
aniroal.  Lamb.  Vox  Locretiana,  poros 
et  meatns  corporis  significans.  'Cave- 
la'  seu  cavila,  ^fngela/  fuga.  Fab. 
95$  Fii  qwHiue,  uti  eol.  ndnue  oM.] 
Id  cumfity  convalescit  animal.  Lamb. 
Dedarat  etiam  consequenter  vss.  9. 
si  ictus  fuerit  pauUo  remissior  posse 
post  aUquantulam  corpasculoniffl  ex« 


tnrbationem  statiu  restitnttonem  €^ 
riy  quasi  dispositione  ad  motns  vitales 
dominante  adhuc,  neqne  omnino  re- 
soiuta  :  sic  sopiti  excitaotnr  sensosy 
ab  ipso  mortis  limine  redit,  et  conva- 
lescit  animal.  Hsec  omniay  fateoTy 
voluit  Lucretiusy  sed  an  hi  versos 
h«c  omnia  satis  exprimant,  raerito 
dubium.  Tota  autem  integrior  foret 
senteotia,  si  redncator  vs.  1009.  (^e- 
ve  putes  aeteraa'  lego  iniema)  ona 
cam  duobus  seqoentibns  (qnos  in 
isto^  in  quo  nnnc  leguntury  loco  nihil 
agere  demonstrabo)  et  versni  958. 
subjungatur :  bic  enim  positns  Ln- 
cretii  meotem  explicabity  et  vtm  ob- 
jectionis  franget,  contra  quam  non 
satis  provisum  videtnr.  Qnippe  ali- 
qnis  dicat,  si  ab  lcln  vehementi  ani- 
m«  partlculse  disjungerentnr,  nun- 
quam  iterum  recolligi  poesint,  sed 
disperssB  avolarent,  et  animal  iater- 
iret.  Ideoque  ictus  iste,  qni  sen- 
sum  interrampity  aliquid  alind  omni- 
no  agit,quam  nt  particulas  anime 
discutiat  et  disjnngat.  Resp.  Lncre- 
tius,  licet  ea  semina,  qum  ia  reram 
superficie  sita  sunt»  quoUbet  ictn  dis- 
juncta  avolent;  iUa  tamen,  qnae  in 
intimis  corporis  venis  contiiientor, 
non  tam  facile  dissipari.  Creedu 

964  Relliqui]  Ita  resUtui.  In  oro- 
nibns  libris  fere :  Rettiqua  motu»  ei- 
tales.  Vulgati:  RelUquiet  matm  vita' 
lee.    Vide  Indicem :  *  RelUqni.'  Gif. 

Vincere  eetpe,  Vineere]  nakiXXarfia. 
Sic  Cic  Arato  :  '  Et  matntinis  acre- 
dula  vocibos  instat,  Vocibns  instat, 
et  assidnas  jacit  ore  querelaa.'  Iden 
Lucret  3.  princip.  *  Omnia  sic  iti- 
dem  depascimnr  aurea  dicta:  An- 
rea,'  Sce,  idem  5.  299.  *  Suppedi- 
tare  novnm  lumen,  tremere  ignibns 
instant,  Instant/  &c  et  Virg.  9.  774. 
*  et  amicnm  Cretea  Mnsis,  Cretea 
Musarum  comitem/  Sce.  Hor.  Epod. 
11.  2.  '  amore  percnlsum  gravi,  A* 
more,  qoi  me  prster  omneis/  Sce» 
et  Epod.  16.  64.  *  Ut  inqoinavit  aere 
tempos  anreomy  iEre,  dehlnc  ferro 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  CARI   DB  RERUM   NAT.   LIB.  II.     1]75 


dnrayit,  saecnla.'  Lamb. 

056  Quiequid]  I.  e.  quicque.  sic  4. 
630.  *  nbi  qnicqaid  possit  dorare  cre- 
«tani/  eodem  lib.  788.  *  Certnm  ac 
dispoftltum  ett,  nbi  qnicqnid  crescat 
et  intit.'  qni  versns  5. 132.  Idem  4. 
146.  *  Semper  enim  summum  qnic- 
qnid  de  rebns  abundat.'  et  5.  305. 
^  et  primnm  qnicquid  flammai  pcr- 
dere.'  ibidem :  1387. '  Sic  unnm  qnic- 
qnid  panllatira  protrahit  aetas  In  me- 
diom.'  et  snp.  boc  lib.  482.  '  Nam- 
qne  in  eadem  una  quojnsqnojna  bre- 
vitate :'  nam  quqjuiquqjtu  positnm 
pro  qw^usquif  aen  €9ipuqui.  PiaotUB 
Trinnmmo  4.  2.  80.  *  Sin  unnni 
qnicqnid  singillatnm  et  placide  per<f 
ennctabere/  &c.  Idem  Ampbitr.  2« 
1.  51.  '  Ordine  omne,  nt  qnicquid 
actum  est,  dnm  apnd  hosteis  sedi- 
Binsy  EdissertaYit?  M.  Tnll.  lib.  5. 
Tnscnl.  '  Ut  qnicquid  objectom  est, 
qnod  modo  a  natnra  non  sit  aliennm, 
eo  contenti  non  qnaBmnt  amplins.'  I- 
dem  Verr.  de  signis : '  Ita  odoraban- 
tnr  omnia,  ut«  nbi  qnicquid  esset,  ali- 
qna  ratione  invenirent.'  Lamb. 

057  Leti  domuuaUem  w  corp.  m.] 
Leti  motns,  et  vitaris  motus,  pngnant 
interse.  Lamb. 

060  Nam  quare  pottMe,  tfc,}  Nam 
qnse  alia  ratio  esse  potest,  qnare  re- 
liqniaB  motns  vitalis  sint  victrices,  id 
esty  animal  convalescat  potins,  quam 
moriatnr,  nisi  qnod  minns  acriter 
ictus  oblatus  sit?  Lamb,  Quae  enim 
alia  cansa  sit,  nisi  qnam  dico  ?  Fab. 

LeH  jam  Itmtae  o6  tpao]  Non  dissi- 
mtle  est  iUnd  Grfficornm»  iwl  yipaof 
Mf,  i.  e.  '  in  senectae  limine/  et 
Herodottts  nsurpavit  in  Tbalia,  is 
«T«xV  McTM  iwi  yfipaos  Mfy  i.  e. 
*  ad  egestatem  seu  mendidtatem  per- 
venit,  in  senectutis  limine.'  Iternm 
Lncret.  6.  1155.  'Langnebat  cor- 
pns,  leti  jam  limine  in  ipso.'  eod. 
lib.  1206.  *  £i  graviter  partini  me- 
toentes  limina  leti.'  Sic  et  Catull.  ad 
Manlium :  '  et  a  mortis  limine  resti- 
tuam.'    Contra  alius  qnidam  poeta, 


*  primoque  in  limine  vitaB.'  Lamb, 
Ut  *  portae  leti/  f Sov  wikai.  Fab. 

060  Conkcta  mmUe']  Sic  legendnm, 
non,  ut  in  vulgatis,  cwt^ecia^  ant  coa- 
iecta.  quid  sit  antem  coUigere  ani- 
mum,  sen  mentem,  docet  M.  Tullius 
libro  quarto  Toscnl.  Qnaest.  *  Quid 
est  seipsum  colligere,  nisi  dissipataa 
aninii  partes  in  snnm  locum  cogere?' 
Lamb,  Conjecta  metUe.  Ita  omnes  libri; 
quod  respondet  '  menti  disjectas. ' 
Lambinos  tamen :  conUcla,  Gif.  Con» 
Jecta  Gifanius  et  alii,imperite.  Creeck. 

061  Abire]  Otxeceaif  obire,  mori. 

*  Abitionem'  (inqnit  Festus)  *  antiqni 
mortem  dicebant.'  Lamb.  Prorsns 
perire,  interire.  unde  abire,  decedere, 
ofxcfftfou,  mori.  Fab. 

062  Praierea  qwmittm  dohr]  Probat 
nunc  a  voloptate  et  dolore,  prima 
corpora  sensus  esse  expertia,  boc 
roodo :  Si  priocipia  sentirent,  et  vo- 
loptate  afficerentur  et  dolore.  nam 
quicquid  sentitur,  aut  jocundnm  est 
ant  molestnm:  at  principia  neque 
voloptate  neque  dolore  afficinntnr, 
ergo  non  sentiunt.  Voloptatem  ao- 
tem  sic  qnidam  defininnt,  motnm 
naturae  consentaneum :  dolorem,mo- 
tum  praeter  naturam.  Lamb.  Ratio 
aliter  proponi  potest :  Quidqnid  sbn^ 
plez  esty  id  gandii  et  doloris  ezpers 
est:  ergo  et  insensile  erit,  qnod  tale 
erit;  sunt  autem  primordia  nltimas 
simplicitatis  ;  ergo,  &c.  Fab.  De« 
inde  vss.  10.  probat  semina  volupta- 
tis  et  doloris,  atque  ideo  omnis  sen- 
sus  expertia  ;  quippe  doior  oritur  ex 
principiorum  exturbatione  ab  eo, 
quo  sunt,  statu,  ita  et  voluptas  a 
restitntione  in  enndem  statnm ;  at 
rernm  principia  sunt  simplicia,  nec 
eorum  partes  ab  eo,  in  quo  snnt^  sta- 
tn  extnrbari  possnnt^  nec  in  enndem 
itemm  restitui.  Creeck. 

064  SdUcitata]  Festns : '  Sollicitare 
est  loco  movere,  solom  autem  qnin 
significet  locuui»  qois  dnbitet,  cnm 
exsules  dicantorloco  patriae  soae  pnl- 
si?'  auctor    vocabularii  Latinograeci 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1176 


NOTiS  VARIORUM   IN 


matniscr.  SoUicHnif  inqnit,  hmfftUt. 
Lamb.  Coneinsa.  *  Trepidant*  aatem 
morentnr.  VirglKus  crebfo,  idque 
tibi  nuHuB  formfdint  locus  est.  Ita- 
qne  sspenumero  et  'festinare'  signi- 
flcat.  Fab. 

908  Ex  um$]  Oifanius  ix  iUU.  Et 
docet  *  Motus'  in  sequentl  versn  non 
▼oci  KtvfitriSy  ut  Larobinus  VolDit,  sed 
▼oei  Kirfyrttti  respondere.  Creech. 

909  Quorum  motus  mmtaie] '  Motus' 
patrii  casos  est,  ut  sit  hsc  hnjiis  locl 
sententta:  principia  neque  dolore 
tentintur,  neqne  toluptate  afficiun- 
tnr,  qul  non  constant  ez  aliis  princi- 
plisypropter  qnorum  motionis  novita- 
tem,  seu  qnorum  motu  novato  la- 
borent,  &c.  Lamb.  *  Motns.  KiHi- 
ert«$s.  Gif. 

973  Denique  uH  posttnt,  ^-c.]  Hoc 
setitit  Lncretins :  denique  si  ad  id, 
ttt  anlmalia  qusque  sentire  possint, 
necesse  est  principia  quoque  ea,  ex 
qoibus  lllft  constant,  seosn  esse  prse- 
dtta,  seqnentnr  bftc  absorda:  dicen- 
dnm  erit  scilicet,  ea  prinCipla,  ex 
quibus  genus  humannm  proprie  con- 
flatnm  est,  ridere,  flere,  de  natura 
rerom  dispntare,  et  ex  quibus  Ipsa 
principils  constent,  qnsrere,  usque 
ad  infinltum.  qnse  cum  slnt  absurda 
et  dellra,  illud  ex  qno  httc  sequun* 
tnr,  falsum  est.  Lamb.  Tandem  ad 
ftbfturda  adiglt  adversarios,  irss.  18. 
qoippe  si  debeant  res,  sensiles  cnm 
Bhit,  gignl  ex  sensilibus,  hoc  est,  si* 
inlles  ex  «imllibns,  neeesse  est  ergo 
hominem  v.  g.  constare  ex  princlpiis 
quie  Ipsa  rldeant,  plorent,  ratlocinen'» 
tnr,  de  mlstura  rerom,  deqoese  ipsis 
illsserant,  reqnirantqne  e  quibus  prin- 
cipiis  constent :  nam  rldet,  plorat, 
et  ratlocioatnr  homo:  si  vero  res 
Hdens,  plorans,  et  tapiekis  e  princl- 
pils  neqne  ridentibns,  neque  plorao- 
13but,  neqne  sapientlbus  componl 
possity  cnr  non  res  sensilis  e  princl- 
piis  prorsns  Intensilibus  ?  Aliud  In- 
super  premit  absurdum ;  nam  sl  reg 
ridenteft  ptorantes^  drc  e  seffllnibns 


ridentibos,  ploruitibiis,  ite.  eoMl« 
tiias,  ista  etlam  semina  ex  alils  iiaU 
libns  componi  debent,  Iftde  proceta«fl 
In  inihiitQm,  nec  nllns  fbret  teimtai— 
nbl  cottststefe  valeas.  Creech. 

97$  ^t  etittm']  AIH  »  jm.  Pro 
Paetum  vs.  974.  et  PaeiM»  v$.  986. 
Otlknitts  legit  Auetum  et  Audm:  pn 
MiHutavB.fn74  OassMidNK  N^tmm. 
Creech. 

974  Propriatim]  Pr#pric.  8lc  m- 
tem  legendnro  esse  ex  Arnobio  om« 
jeci,  seu  potlus  didlei.  Nam  libd  et 
manuscript.  et  vnlgati  habent,  pn* 
pritm,  ct  ita  proffert  Nofuos,  si  hac 
loco  est  emendatns.  Sic  avtem  Ar- 
nobius  llb.  S.  adv.  Oent.  '  UaqiM  adeo 
resexigitpropriatira  De«8  tcire,  ••« 
amblgere  de  unliitcujasqne  vi  et  bo- 
toine,  nt,  sl  alienis  ritibus  et  apf»ella- 
tionibut  fherint  invocatl,  et  aateifl 
habeant  stmctas,  et  piacnlifl  noflte- 
neant  Inexpiabllibas  obUgatos.'  Ma* 
lim  tamen  nt  iogeiine  fnteary  legl 
proprietim,  Lamb. 

De  qmbu»  factwm  e$t]  Omnes  qif^ 
dem  libri  habent,  de  quibu$  ameium  ut: 
sed  ego  legendnm  puto,  de  quibmfK' 
tum  e$t:  prasertim  cum  apnd  No* 
ninm  legatur,  de  quibus  actum  e$i.  or* 
do  antem  est :  qnid  ca  priniOTilia, 
de  quibnB  genus  humannm  proprie 
factom  est?  scilicet  et  cadiionaat, 
et  flent.  Sie  Infra  legendnm,  nmeae 
ridentUmi  /actu$,  qnemftdmodom  ex* 
eudendum  cnravl.  Primum  efitm  La* 
tine  dicl  non  potest  '  anttnfl  de  re,' 
ant  *  ex  re  aliqua,'  sed  *  anetiu  re  afi. 
qoa:'  mtm  '  auctufl^  casttm  ftept!* 
mum  sine  prsepositione  poitnlat: 
deinde  aliud  est  *  auctOfl  re  aliqaa,* 
aliud  «  flictns  de  re,'  aut  *  ex  re  all- 
qua.'  Hoc  qul  nescit,  fateatnr  se 
hospitem  esse  in  lingna  Latina.  £i«fli6. 
Pfoprtitm  de  qMibu$  auctum  est.  Ita 
omnes  libri.  In  Nonio  cst  actum; 
roale.  Sic  sa^pe  In  *  actum/  et  *  aie- 
tum/  'actor'  et  ^anctor'  variatam 
et  peccatnm  sclmns.  Lamblnus:  Jtew 
fiiM  e$t,    In  Veteribikfl  qnlbiudMi: 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRETII   CARt   DB  RBRUII   KAT.  LIB.   II.     1177 


pnprieHm.  Otf.  Conf.  Iiniicem,  et 
S.  851.  etfateberis  ▼eram  et  hicet 
Ys.  985.  meam  esse  emendatioiiem. 
J5r*e.  <^ 

977  De  renm  miehtra]  QQidam 
docfi  legendum  censent  iialafa.  Lamb. 
De  coocretis,  m^  r^  (rvyKfilnvs  ma- 
teHae  pliyiicse.  Fofr. 

978  Pr^pomi]  Longttis,  ulterins. 
Lamb,  Facere:  Ipsa  scilicet  primor« 
dia  secnm  aliquando  dispntant,  qnae- 
nam  sni  primordia  sint.  Fab, 

9r9  Totii  merMUme]  Totn»  AMima^ 
Ubms:  Oassendns.  Creeek» 

AifUmiaiei]  Aliasiuisiflltlalti:  qnod 
idem  yalet.  Lmnh, 

960  Ihbeni]  Ex  positionibns  riio« 
mm  philosophommy  non  antem  ex 
Epicnri  assertionibns.  Fdb. 

981  Omtisiere  vt  aurie]  DnO  libri 
mannscripti  babent,  audeae:  qnod  ic- 
drco  notati,  nt  admoneam  lectoremi 
boc  aiadeae  fbisse  primnm  interpreta- 
tioiftem  sen  declarationem  tocIs  <  an- 
sis :'  deinde  ab  imperito  librario,  re- 
jeetm  yera  scriptnra,  in  comextnm 
tmiislBtnm,  cnm  pntaret  omm  esse 
e»rmphim  et  mendosom,  aaieae  esse 
iremm  et  germanum.  Lamb,  Qnl- 
dftmlibri:  iNidens.    Nonmile.   Vide 

i.w.  Gir. 

9B2  Qafppe  eequttr]  Qnippe  te  per* 
fte^nar,  atqne  nrgebo,  nt^  qnodettn- 
^ne  di^s  ridere,  et  loqni,  et  saperCy 
Ihtestril,  teiis  noili,  ex  ftliis  hftc  ei^ 
deu  fWcientibttB,  i.  e.  ridentibus,  et 
loqn^tibosy  et  sapientibni,  constam. 
Lamb. 

9M  Nm  e»  rideiUibm  oMeieui]  Ita 
Vetems.  Lamblnos:  faeta»;  male. 
Oif. 

986  £1  dottie  fai.  r.  dietU]  Doetb 
dletb.  iic  6. 114.  *  Mnlta  tlbi  expe*> 
dioi  doctii  iolatladictii.'  Sic  Pian- 
tai  Trtnnmiho  2.  2.  99.  *  Mnlta  ego 
posinm  docta  dicta,  et  qnamvis  fk- 
ennde  loqni  Historiam  yeterem,'  Scc. 
Lamb.  Hbr.  Epist.  1. 4. 8.  *  Ouid  vo- 
teat  dnld  mitricnla  majus  alomdOy 


Qnam  sapere,  et  fari  possit  qnn  ien- 
tiat  i*  Hav. 

987  Noii  ex  scmtfM^]  Repente 
kwh  «cwrov  factoMy  nt  sit  non  faetns  ex 
seminibos  sapieutf  tms.  aaetae  antem, 
qnod  est  in  libris  fere  omnibos,  f^rri 
non  potest :  et  qni  hoc  probaf,  iilnd 
improbaty  barbariis  est.  Lamb, 

990  DfMt^  etelteti]  Profert  lios 
▼ss.  Lactantins,  sen  (ut  alil  malnnt) 
Lntatins  Firmian.  lib.  8.  de  vem  cnl- 
tn :  '  Itaque  non  errat  Lncretius  cnm 
dicit.  Deniqne,'  &c.  sic  Virg.  Georg. 
4. 221.  *  Denm  naroqne  ire  ner  bro- 
neis  Terrasqne,  tractnsqne  roaris,  ctt- 
Inmqne  profondom :  Hinc  pecndei, 
armenta,  viros,  genns  omne  ferarnm/ 
idem  JEn.  6.  7S0.  *  Ignens  est  ollii 
vigor,  et  cselestis  origo.'  et  Home- 
ras  paisim  de  Jove :  noH^  M^  n 
^««i^rff.  Lamb.  Longam  de  ortn  rei 
ienslHi  dispntationem  vss.  S2.  «gregie 
condndit;  colligit  enim  argnmenta 
antehac  deducta,  fortins  nrget  col- 
lecta,  et  deinde  totam  sententiam  de 
ortn  sensns  expKcat :  Cnm  terra  Im- 
lims  ex  spthere  descendentes  rcce- 
perit,  ftrtilis  fit,  parit  segetes,  gm- 
miiia,  et  f^uctus,  qnibns  homines  et 
bestife,  res  iensiles,  nntrinntur.  At 
pattf^  ille  sDther  insensilis,  imbres  eti- 
am  descendentes,  telluique  mater 
iiofei  magis  sensilis.  Dissoluta  deni- 
qne  animalia  partim  In  ttthem  avo- 
lant^  partim  in  termm,  res  prorsui 
iuiensiles,  relabnntnr.  8ic  particulis 
ttodo  nnllo  senstt  prtedltv,  alio  modoy 
alioqtte  ordine  dispositse,seiMilei  eva- 
dnnt  Rei  etiim  iensiles  mntato  or- 
dine  et  dbpositlone  seminnm  tor« 
poieonty  et  omnem  ientiendl  tlm 
amittnnt*  Creeek. 

3emiMe  erkmdi]  In  voce^oriandi/ 
i  et  II  unam  iyllabam  efBdont|  iea 
potitii  t  liqnescit,  qnanqnam  BonnuUi 
libri  habent  ilirpe  ofimidi.  qnie  icrip- 
tum  ii  ctti  piacebit,  equidem  non  r»- 
pugnabo ;  veramtaUien  suiplcor  eise 
•ttppoiitam.   Lamb.    Semine.  SHrpey 


Digiti 


zedbyGoOgle 


IJ78 


NOTJB  VARIORUM  IN 


qnidam  libri:  qood  wapttJifi4fiktrrM. 
Gif. 

901  Unde  dlma  U^uenteiM]  UDde,  a 
quo  Jove.  Virg.  Oeorg.  2.  S25.  <  Tam 
pater  onnipotens  fsciuidis  imbribas 
nther  Conjagis  in  gremium  l«tae  de- 
tcendif  y  et  omneis  Magnas  alit  magno 
commistos  corpore  fstu*.'  L4unb. 

007  QMoprop^er  fnertio  nmienmm] 
Sic  sap.  608.  *  Qaare  magna  Deam 
mater,  materque  feraram,  £t  nostri 
genitrix  bsBC  dicta  est  corporis  una.' 


000  Et  fiiod  mtM.  esi  ex  alh,  or.] 
JVI.  Tnllias  in  Catone  majore :  '  At- 
que  etiam  cum  liominis  natura  morte 
dissolvitur,  ceterarum  rerum  perspi- 
caum  est  quo  qnaeque  discedat ;  abe- 
uot  enim  iliuc  omnia,  unde  orta  sunt, 
animus  autem  soios,  nec  cum  disce- 
dit,  apparet.'  Lamb. 

1000  Id  ntrtitm  ectti  reliaium  iempla 
recepiani]  Hi  versus  ex  Epicl^mo 
expressi  sunt.  Ille  de  morte  nescio 
cojus  loqnens  sic  scripsit :  'XwKfiXhi 
neX  luitpiBii^  §cai  &ir^X9cy,  (lege  MjvO^y^ 
nam  Dorico  sermone  otebatar)  HBw 
iv$€f  wdiXur  ya  ftJky  h  yw,  wwwfua  V 
tum.  rt  rMt  x"^^  i  ^^  &•  !•  «• 
*  Concreverat  et  dissolutus  est;  eo- 
que,  unde  prius  venerat,  remeavit; 
terra  qoidem  in  terram,  spiritns  au- 
tem  sursum :  quid  in  ea  re  tantopere 
molestum  est?  Nihil.'  Ex  eodem 
fonte  Euripides  hauserat  quae  lecturus 
es :  'O0€r  9*  ttoffTos  hrh  aA/i*  iupUtrrOf 
^Emauet  MiKBr  ww^im  fuw  wphs  aie4pa, 
Th  a&fua  Z*  is  yrpf.  I.  e.  '  Unde  quisque 
in  corpus  venityEoetiam  abit:  animns 
quidem  in  tempia  coeli,  Corpus  in  ter- 
ram  cedit.'  Versus  Lucretianos  Virgi- 
lius  more  suOy  &c.  Cetemm  qui  faunc 
locum  contra  positionem  Lucretii  de 
immortalitate  animorum  interpretan- 
tur ,  quam  prudenter  facianf ,  ipsi  vide- 
rint.  Sint  enim  animi  nostri  ex  ma- 
teria  Ktheris,  sint  ex  igni ;  natursB 
certe  corporesD  erunt;  unde  eadem 
cmn  Lucretio  sentirent.    Sed  sthery 


sed  cfleli  templa,  splendSda  res  aciU- 
eet;  idqne  illi  generi  satis.  Fafr. 

1006  Noecat  r<ferre,  ^pc.]  Sic  Np. 
8S2.  'Jamne  vides  igitury  magni 
primordia  rerum  Referre  in  quaU  tuit 
ordine  qnaeque  locata?'  h»c  cnm 
snperioribus  conjungaalicet:  licet  et 
separatim  iegas,  qood  tamen  malo. 
Lamb,  Veteres  quidam  codices,  non 
male :  eanfm.  Oif. 

1000  Neve  pniet']  Sic  babeot  libri 
vulgatiy  Neve  pates  aierim  parwm  rct. 
poi.  quam  lectionem  initio  eram  se- 
cutus :  eamque  sic  ezplical>am,  do- 
cens,  baec  esse  conjungenda  cnm  iia 
quae  antecedunt, '  Ut  noscaa  referrCy' 
&c  '  Neve  putes/  &c.  i.  e.  vel,  at  ae 
putes,  quia  corpora  prima  perpetoo 
jactari  et  fluitare  videmus  in  eztre- 
mitate  rerum  natnraiiuray  et  inler- 
dum  videntur  nasci,  subitoque  in- 
terire:  (nam  re  vera  oeqoe  orine- 
tur,  neque  intercunt:)  ut  ne  igitor 
iccirco  putes  setema  esse  nao  posse, 
dec.  Nunc  antem  profiteor,  ac  testor» 
(quod  in  prima  quidem  editiooe  fugit 
me  lectori  indicare,  in  seconda  vero 
noQ  neglexi,  cum  praesertim  edam 
Tnmebus  nosterme  admonQiaset,)me 
in  omnibus  libris  manuscr.  reperisse 
scriptumy  ^eoe  paiet  etieraa  peaes  ft- 
fidere,  i^.  Atque  hanc  scriptnnm 
nunc  secutus  sum :  quam  qoidamsic 
interpretantnr,  Neve  pntes  corpora 
prima  posse  residere  penes  profun- 
dum  immeosum :  nnllay  ant  certeab- 
snrda  (nt  mihi  quidem  videtnr)  seo- 
tentia.  Oronino  hoc  ^exe*  aic  posi- 
tum,  quid  sibi  velit,  ant  qooperti- 
oeat,  non  est  facile  mihi  qoidem  ex- 
ponere.  Turaeb.  Adv.  6.  S6.  ^  pencs 
aetema  residere»'  sic  ezplica^  <  ia 
aetemis  textis  remanere.'  Ego  mat 
lem  sic:  neve  pntes  corpora  prima 
residere  posse  penes  «teraitatem 
omni  motu  privata.  Potavi  aliqiaa- 
do  legeodnm  mtmct  pro  peaes:  deinde 
statim  venit  in  mentem,  'reeidere 
asternay'  pro  remanerCy  seo  naocre 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   GARI   DB  RBRUM  NAT.  LIB.  II.     1179 


Kternay  s^iiiis  esse  loqaendi  non  ntU 
lAtinas  nnitatnni.  Qnare  tntius  esse 
teriptnram  antiqnam  integram  atqne 
intactam  retinere,  etiarasi  ejns  sen- 
tentia  obscnra  sit.  Dicam  tamen, 
qnod  sentio,  libere,  bis  tribus  versib. 
snblatis,  '  Neve  pntes/  &c.  *  Cor- 
poris  prima/  &c.  '  Rebns,  et  in- 
terdum/  &c.  nihil  de  biyns  loci  sen- 
tentia  deperitiimm :  qnln  etiam  eo* 
rum  interpositu  sententiam  totani  ob- 
acnrari  et  cormmpi.  Laiii6.  Neve 
fwtes  aiema  pfliet,  tfc,  Ita  omnes 
veteres  libri.  Marullns:  parnoi,  et 
ita  Vnlgati,  ac  Lambinns:  male. 
*  Residere  penes  «terna  *  (quod  pro- 
fnndnro  alibi  vocat)  et,  '  in  remm 
aspectn  ac  facie  exstare/  opposuisie 
▼idetnr  poeta.  Gif,  Locns  omnino 
difficilis.  Tnroebns  'penes  aeteraa' 
snmit  pro  nterois  textis,  qnod  mihi 
nimis  Stoicnm,  nimis  ijunimpow  et  me- 
tapliysicnm  videtnr,  quam  ut  ita 
•entire  Lncretinm  existimem.  Lam- 
binns  olim  existimavit  pro  penu  ie- 
gendnm  mtaiit,  qiiod  mihi  in  mentem 
etiam  venerat,  prinsqnam  ipsios  com- 
mentarios  legissem:  (ita  certeratio 
postulat:)  sed  quia  doriuscnlum  ei 
videtnr,  corpora  prima  resident  «ter- 
na^  ideo  alio  roufagity  ut  dicat  hos 
tres  versusy  qui  tamen  roibi  magno- 
pere  Locretiaoi  videntur,  tolJi  posse; 
▼el  ita  explicandum  rh  residere,  ut 
privationem  ab  omni  motu  «igniOcet ; 
et  '  penes  aeteraa/  positum  fuerit 
pro  'penes  aeteroitatem.'  Sed  eam 
qnoqne  sententiam  ipsemet  Lambi- 
Dns  sibi  non  satis  probari  ibidero  os- 
tendit ;  et  merito  quidem.  Oifanins 
ita  scribit:  '  Ita  o.  v.  1.  Mamll.  po^ 
mm,  et  ita  vulg.  ac  Lamb.  male.  *  re- 
aidere  penes  ttterna'  (qnod  profnn- 
dnm  alibi  vocat)  ety  *  m  remm  adspec- 
ta  ac  facie  exstare/  opposuisse  vide- 
tnr  poeta.'  £z  quibns  liquido  cuivis 
«onstare  possit,  vim  sententi»  nnlla 
omnino  ratione  assecntum  enm  esse. 
Sed  nbi  iUnd  tandem  apud  Lucre- 
tinmy   nt  'profundom'  pro  aeternis 


snmatnr^  qnsrat  modo.  Nam  nos 
rh  <  profnndum '  in  hoc  ipso  libro  pro 
imfijnito  snmi  scimns.  Dein,  qnis  dn- 
bitet  omnia  corpora,  non  modo  sim- 
plicia  sed  et  concreta,  esse  in  infini- 
to  ?  nbi  enim  esse  qneant,  nisi  in  in- 
finito,  haud  sane  video.  De  Latini- 
tate  nil  dicam,  qnippe  qni  iegi  sciam 
apud  Tertullianiim  'penes'  pro  *•  in.' 
^  Infantes/  inquit,  <  penes  Africam 
Saturao  immolabantnr  palam  usqne 
ad/  &c.  In  Apdogetico  c.  90«  Sed 
missa  h«c  facio  ;  neque  enim  id  agi- 
tur  ntmm  res  sint '  in  profundo/  seu 
*  penes  sterna,'  quod  nihil  est;  sed 
hoc  Lncretins  ait,  corpora  quae  in 
concretis  perire  videntur,  non  perire 
tamen,  neque  ideo  minus  aeterna 
esse:  quod  videre  debiierat  Gifa- 
nins.  Itaque  nt  ingenne  dicam  quod 
sentio,  pro  pexes  legendnm  necessario 
arbitrorintiiics  autjNiniiii,  nt  in  vul- 
gatis.  Denique  etsi  nnilum  exem- 
plum  proferri  possit,  in  qno  reiidere 
positnm  fuerit  pro  etUf  non  continuo 
seqnitnr  errare  illnm  qui  ita  existi- 
met.  Certe  Lucretios  *  manere'  pln- 
rimis  locis  usnrpavit  pro  '  esse '  sim- 
pliciter.  At  ni  freqoentia  exemplo- 
mm  probassetyCa  de  re  dnbitaremns. 
Sed  nt  res  tota  qna  de  agitur  perspi- 
cue  magis  appareat,  paucnla  quaedam 
addi  necesse  est.  Vult  probare  Ln- 
cretius  mortem  ipsam  nil  prorsum 
in  corporibus  primordialibus  ad  nibi- 
lum  redigere,  sed  ab  ea  situm  modo, 
fignram,  et  alia  id  genus  mutari: 
Nec  sic  interimit  mors  res,  ut  ma- 
teriai  corpora  conficiat,  inqnit,  i.  e. 
destruat,  consumat :  sed  tantumcce- 
tum  dissipat:  inde  (i.  e.  ez  iis 
corporibus)  aliud  aliis  conjungit,  et 
efficit,  omnes  res  ut  convertant  for- 
roas  suas,  et  capiant  sensns,  (animen- 
tur,)  et  pnncto  tempore  reddant,  (i. 
e.  moriantur,  nam  haec  ad  anima- 
lia  praesertim  pertinent)  nt  noscas 
plnrimi  referre,  Scc,  £t  ne  pntes 
prima  corpora  ideo  jninns  aeteroa 
esse^  quod  iUa  in  concretis  fluctoare 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1180 


KOTiB  YARIORUM   IN 


videntory  modb  inflci,  »odo  iDteiire ; 
qai  eBim  netci  IUa  et  interire  pntaot, 
falioBtnr.  Nam  ez  oculis  Dottris 
sobdecontor  per  ioteritom  <rvyicpi^ 
TwTy  »ed  Doo  pereoot ;  qnippe  ad  ee* 
tera  primordia  redncootar,  seo  *  ad 
soa  ssecla,'  ot  diox  loqoitor»  <  rece- 
dunt/  donec  motn  sibi  iogeoito  in 
coetos  noTOS  redeaot,  Stt,  Qnod 
dixi  aotem  de  posltora  et  colloca- 
tiode,  potest  id,  a  simili»  ex  litera* 
rom  efomenlis  probarl,  &c.  Ao  ita* 
qoe  noncy  lector,  tres  illot  ▼ersos 
tollendos  esse  pntabis  ?  Faft.  Lam* 
binos  io  omnibos  llbris  loteoit  scrlp- 
tnm,  Neve  jniie$  wierna  penee,  tf9,  AU 
qne  haoc  scriptoram  qoidam  ioter^ 
pretator :  *  Ne?e  potes  corpora  pri- 
ma  posse  resldere  penes  profbodom 
immensnm :'  nnlla,  aot  certe  absorda 
sententia.  Toroebos  penei  etterm 
retidere  sic  explicat,  *  in  ctemls  tex* 
tisremanere.'  LambinnSy'Ne?epntes 
corpora  prima  residere  posse  peoes 
«ternitatem  emni  rootn  privata.'  I- 
dem  aliquando  potavit  legendom  mt- 
mu  pro  penee:  et  tandem  conjectan- 
do  fessos  versom  honc  com  doobns 
seqoentibos  rejiclt.  JEkema  penee^  in 
ipsis  penetralibns,  Palmerins.  Nescid 
qnis  dicit  hic  nihil  soilicitandnm, 
<  Penes '  i.  e.  penes  nos,  et  *  minus' 
anbintelligitnr.  In  hls  venlbns  ex- 
plicandis  moltos  est  Fabcr,  aliorom 
sententias  rejicit,  snamqne  his  verbis 
exhibet  Locns  omnino  difficilis,&c. 
Hcc  Faber,  versibos  fmmeritis  nimis 
favens.  Lego  antem,  Nree  piUH  tii- 
iema  minM9y  ^.  et  vs.  958.  snbjnngo: 
placet  ista  conjectnra,  et  scio  alios 
interpretes  nihil  melios  protoUsse. 
Creeeh.  Neqoe  mihl  displicet,  molta 
enhn  in  Mss.  Lncretii  loco  soo  steplos 
mota  sont  Uan, 

1010  fibnlare]  Jactari,velexstare: 
ImroX^ciy.  Lamh^ 

1012  QuinetUtm]  Probat  a  simlliy 
non  Ideo  mions  Ktema  esse  principia 
rerom,  qood  modo  coojongantnr  et 
consocieotory  modo   dissipentiB'  et 


Jactentnr;  et  ez  iisdem  prindpiis 
nnnc  hoc,  nonc  iilod  gignatnr :  cnm 
eorom  ordo  mntetnr  duntazat,et  pe- 
sftora,  et  motos,  et  similia. 
Qamqne']     Elemeota    Utteri 


1014  ffam^  eadtm\  Vlginti  tria 
elementa  litterarom.  Lamh. 

1016  iSii  nem  omrm  mnt\  Si  non  dm* 
nia  litteramm  elementa  aint  consi- 
milia.  L«in6. 

1017  Dtscrcpitent  kme'\  Lego  dia- 
«rspteanl  lute^  non  discrvptfnnl  ras 
nt  est  in  libris  vnlgatis.  non  enim  lo- 
qnitnr  de  rebns,  sed  de  elesientia  ct 
nominibns,  qnie  ex  litteria  constaat. 
Lain6.  Literarnm  elementa.  nL  res. 
male.  Hanc  emendatiooeai  LamMni 
jndicio  debemns.  Fab.  et  Craaek, 
Porsan  diaerepUaMeey  nt  motetnr  ge- 
mis;  licet  modo  'omnla'  dlxerit 
ffee. 

109S  ffwu  amm$tm\  Nnnc  aggie- 
dfens  ad  probandom,  Don  anom  esse 
moodomysed  inoomerabileiB,  qnia  hcc 
•ententia  abhorret  ab  opiDloallMS  et 
sensibos  hominnro,  ntltnr  nptMmoffa 
oif  sen  wpo9epeare6anf  i.  e.  praemnni- 
tione,  et  aniroomro  pneparatioiie  hn> 
josmodi :  nifall  esse  tam  faeHe  et  cre- 
dibile,  qnin  id  initio  difficile  nd  cie- 
dendnm  videatnr :  nihil  contrm  tam 
admirabiie  et  incredibiie  primant» 
qnod  non  panllatim  desinant  bomi- 
nes  mlrari.  Reddit  auditoremy  sen 
potins  lectorem  attentnm,  cum  se  de 
rebns  novis  et  magnis  poUicetnr  e^ 
ae  dlctnmm.  Hac  de  re  sic  Dieg. 
Laertf os :  *AX^  a»V  k«A  aiia^  faiyst 
eWwy  i/lf  tpotoi  ra&Tff  tfr^  ia^Simau  ^ 
yitp  6to ftMyiMMpmoiaaifksifniLM^ki^ 
^,  ^porrai  lai  vof^mirm.  ak  yiip  an- 
npfdkmfrm  al  Tom^rai  Hroi^ioi,  ^of  ^ 
y4ifotroK6arfm, l^if*  ^tm mi|0t6|, ofi' 
ols  lyo,  oftr*  cft  mrepofffUiwny  otre  tam 
TotoOroij  otfrc  fo^oc  Si4^opoi  no^rwi.  Man 
oi9hf  ipnn^op  lirri  wplbs  tV  feriy^ar 
rSi^  roto/Srmf  ai^pmu  f .  e.  '  Porro  aa- 
tero  etiam  mondi  aoot  iooomeiibi- 
les^  sif  e  fanic  sfanilesy  slve  dHaimilM. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARI    DB  RBRUM   NAT.  LIB.   II.     1181 


Naat  et  atomi,  com  aiat  infinit», 
vt  paoUo  ante  demoiutratuii  etty 
ftmntar  vel  longiMime.  NoneBim 
conflumtm  tates  atomi,  ex  eo  tempore» 
ex  qao  natos  sit  muiidiis,  aot  ex  qui- 
b«s  coDcretas  sit»  neque  In  «oum» 
neque  infinitoe,  neqae  qoi  tiuit  talea, 
aeque  qni  tont  hit  dittimikt.  Qnare 
niUl  obfltat,  quo  minut  taliom  mon« 
dorom  tit  Infinitat.'  Luwmerabileia 
aolem  miuidot  ette  potayit  et  Demo- 
critot:  sood  tettator  Marcot  Tol« 
Bot  lib.  1.  de  Fin.  <  Infinitio  ipta, 
qnam  hrmpkuf  vocant,  teta  ett  a  De* 
mocrito:  tom  ionamerabilet  mondi, 
qni  et  oriantnr,  et  intereaat.'  Idem 
Locnllo : '  Et  ais  Democritnm  dicere 
innamerabileit  ette  mondot.'  Idem 
oltima  epittola  libri  noni :  *  Itle  varo 
te  pntabat  qassitimim,  nom  onnm 
ctelom  ettet,  an  innnmerabilia.'  Mre 
antem,  non  baro^  ot  vnlgo  legitnr,  i. 
e.  ttoUdoty  a  tarU.  Lamb.  Ploret 
ette  moodot,  eotqoe  et  nasci  docet 
et  iuterire.  Fa6.  Seminibot  jam  rite 
pneparatity  et  moto  inttmctit  de- 
mandat  opot,  quo  nlliil  certe  majut, 
nihil  prodentiot,  aot  aogottiot :  aliot 
terrarom  orbet,alU  attra,aliot  tolet, 
innomerot  denique  mondot  in  tpatlo 
irffiaito  8»dificat.  Novom  hoo  qoi- 
dem  et  incredibile,  at  non  ideo  reji- 
ciendom  x  modo  Memmios  attendat 
argonAenta,  et  rem  ipsam  aliqoam* 
dio  contempletur,  minnt  inselens  et 
admirabiUt  qootidie  apparebit;  mol- 
ta  enim  tont  prorsot  stapeoda,  qoi- 
bos  astdeti  hominet  nen  aropUat  tot- 
pidont,  Tt.  1026.  iXXh  i^  kcSl  ic6fffioi 
Avw^  dffip,  olB'  Sfiom  roir^  oift  M- 
fiMM.    Eptcoms  ad  Herodot.  Creeeh, 

lOSS  Vekmenter]  Anaptestus  pro 
tpondeo  :  nt  apod  Horat.  Epist.  2. 
2. 120.  <  Veheraens  et  liqoidns.'  vel 
*ege,  vementer,  Lamb. 

1017  Nee  iwn  mlra6t2e]  Mire  hic 
locos  fuerat  depravatuB  ab  iis  lio- 
wiaibns,  qai,  dnm  plns  videre,  qnam 
aHi,  viderl  volont,  facinnt  ut  nihll 
^idere  judicentnr.    Nam  com  libri 


Teteret  Ita  baberent,  nt  ego  excoden* 
dum  Goravi^  vocem  Primeifio  tranato- 
lerant  in  vertom  seqoentem  :  adver* 
Mom  aotem  PoaUaiMi,  a  qoo  initiom 
capere  debet  vertot  tertiot  ab  illo, 
'  Nil  adeo  mafnom/&c.potoeraAt  in 
secoBdo  pede  cjot  vertoty  qoi  ab  iUo 
eodem  tecondot  ett :  qno  facto  tota 
hojnt  lool  teatentia  ebtoorabatnr,  et 
cermmpebatar.  Sic  epim  in  omni« 
bnt  Ubrit  legitor,  MhreMe  qmcfmm 
Qmd  mm  jmidMm  wrinumt  mkurier 
nwmea,  Prind^  emU  dara»,  ifc,  (nwi 
qood  in  qulbotdam  tic  legitor,  Qaod 
fimifmlMmmjmuefiti  mirMU  emu* 
He)  plane  mendose.  Nooo  verbemm 
ordioe  reotitoto,  teatemtia  plaaitsima 
ett.  boc  enim  tentit  LocreL  ab  hoe 
fa>oo,  itemque  '  NU  adeo^'  ^Sce.  £t 
rimiliter  oil  adeo  magaom  ett,  nec 
qoicqoam  tam  mirabile  principio,  id 
ett  primo,  quod  non  detinaot  emnet 
pattllatim  inirari :  verbi  gratia,  huoe 
cmli  clanun  puromqae  colorem,  &c. 
desleront  mirari.  Qood  antem  homo 
barbarot  legit,  hac  optima  et  aatiqna 
tcriptiira  r^ecta,  quod  mn  mxnmfiBd^ 
mirtbiU  atadu,  &c.  vel  ex  boc  solo, 
eujut  ingenu  autjndicUth,  coirit  ju« 
dicare  licet.  Non  pigebitaiitem  hoc 
addere,  pro  mrtibHe  qtndpuum^  fbr<» 
tatte  legendum  mffr«6tie  quoiquam. 
Lamb. 

1028  Qmd  aoa  nmhu  fiafi  Ita  ex 
veteribot  librit  tcripti.  lo  aliit  eft 
Volgatit :  miaainii  «nwter  Mmet. 
Oif.  Qa^iaehmsaamieairrarterMmef. 
Alii  Codd.  exhibent,  Qood  non  onoat 
fiat  mmMe  enneHe,  et  pro  mirabik 
pmquam  in  priori  verto  LaiiibkMM 
legf  t  mirabiU  qwoiquam.  Minuani  nd* 
rarier:  Ter.  Andr.  2.  8.  18.  ^  Neo 
to  ea  canta  minuerit  haec  qute  faclt/ 
Crenk. 

10S5  Aul  mimuanU  quod  auderentf 
t^e,]  Sic  habent  omnet  fere,  quoa 
quidem  viderim,  Ubri  et  manntcr.  et 
impreflti,  prtBter  nnnm  veterem,  m 
quo  tcriptfim  est  audirent,  plane  men- 
dote.  nam  hi>iat  vertus  hmc  seoteB* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1163 


KOtJB  VARtORUM  tN 


tlA  ett :  «Qt  qtiid  bomines  minns  spe- 
rarent,  ten  crederent  fore  ?  Tel  aut 
qnid  magis  esset  incredibile,  atqne 
inexspectatum  ?  hoc  etiam  varietatis 
est  in  libris  veterilMiSy  qnod  nonnnlii 
habent  ^iiod  awUrent,  qnod  ferri  po- 
test,  nt  dit  bic  ordo :  magis  mirabile, 
aut  qaod  fore  gentes  minns  credere 
anderent,  &c.  Lamb,  Qnidam  yete- 
res  :  audirent,  Gif.  AnU  quid  Lara- 
binns.  Et  seqnentem  versnm  Ita  le- 
git,  NmUi  ut  opinor  tte  Iubc  $peeie$  mt- 
foiida  fkiteet  Qmom  ttM.  Sed  aliam 
lectioDem  seqnor,  ntpote  longe  po- 
tiorem,  NU  ut  ofinor,  ita  kae  epeciee 
mnranda  /nittet,  Sequentem  autem 
versnm  ita  emendat  Faber,  Qmoni  (i.  e. 
cum)  tibi  jam  nemo  fetsutf  ^c.  quasi 
dlcerety  <£ttamen  (ita  assneti  snnt 
ocnli  buic  spectaculo)  nemo  hodie 
dignatur  snspicere  in  ccelum.'  Illnd 
antem  *  Tibi'  (Ser? ii  voce  ntor)  va- 
cat:  nfmibi'  apud  Virg.  Oeorg.  1. 
45.  <  Jam  tnm  mihi  Taurns  aratro.' 
Creech, 

1056  Nihilf  ut  opiner']  Ita  ex  veteri 
codice  malni.  In  aliis:  NuUi,  ^. 
Oif.  NuUij  ut  opinor^  4«.  Aliamm 
editionnm  lectionem  seqnor,  ntpote 
longe  potiorem,  Nt/,  ut  opinor;  iia 
hae  tpeeietmirandajuittet,  Fab. 

1057  Quam  tiH]  Utpote  philoso- 
pbo.  /AdXa  yhp  ^tKoo6^  rovro  w^Bot, 
th  0a»/idfw,  nt  ait  Flato,  i.  e.  '  valde 
enim  philosophi  proprins  est  hic  af- 
fectns,  videlicet  mirari.'  qnamvis  ali- 
tersentiat  Horatios  Epist.ad  Numi- 
cinm  1. 6. 1.  *  Nil  admirari  prope  res 
est  nna,  Nnmici,  Solaqne,  quaB  possit 
facere  et  servare  beatum.'  notet  lec- 
tor  boc  loqnendi  genns, '  nnlli  ita  mi- 
randa,  qnam  tibi/  pro  tam  miranda, 
quam,  vel  ita,  nt :  qnod  et  alibi  ab  eo- 
demnsnrpatnr:  sed  non  dissimnlabo, 
me  totnm  hnnc  locum  sic  impressum, 
scriptnmy  ac  distinctum  reperisse  in 
codice  Bertin.  mannscripto,  et  in  uno 
TQlgato  Basileas  impresso  apnd  Hen* 
ricum  Petmm  anno  cia.u.zxxi. 
iVt/,  ut  opinorf  iia  heec  tpeciet  miranda 


fidttet,  Quam  tihijam  memofetmu  teii- 
ate  videndi,  Sutpicere,  tfc,  Cnjna  lec- 
tionis  sententia  plana  est  neqnei»- 
epta,  nisi  qnod  durinscnla  videtor, 
propter  tautologiam.  Ita  enim  pro- 
cederet  verbornm  sertesy  et  eonni 
sententia  hsec  esset :  qnid  poterat 
his  rebus  roagis  mirabile  dici,aQt  mi- 
nns  credibile  gentibus  ?  nli,  nt  opi- 
Dor,subintell.raagismirabile,aat  mi- 
nns  credibite  poterat  eit%,  ita  bcc 
species  miranda  fuisset.  aeqiiitnr 
nnnc  altemm  seqne  domm:  Qnam 
tibi  videndi  satietate  fessoa  iieiDO  in 
Cfeli  Incida  templa  snspicere  dlgna- 
tnr.  Vemm  tamen  hanc  lectioBem 
non  solom  non  damno,  atqne  impro- 
bo:  verum  etiam  ei  qnam  teentBS 
snm,  tametsi  aliqnot  libroram  et  ve- 
temm  et  recentinm  anctoritate  con- 
firmatamy  antepono.  Lamb, 

Quam  tUd  Jam  nemo  fettut  taiiate 
videndi  Sutpieere  in  cetU  dignatur  iueida 
tempU}  liocns  depravatns:  neqne 
enim  nllins  hominis  esse  potest,  qni 
Latlne  sclat,  ad  hnnc  modnm  loqoi : 
'  nemo  sospicit  hanc  speciem  in  cse- 
Inm.'  Legendnm  itaqne  Qmom  (L  e. 
cum)  tUriJam  nemofettmt  taHmtt  vmCoi- 
dt  Sutpicere  im  ceM  dignmtmr  iactia 
lcmp^a.  Qnasi  diceret,  <  £t  taawn, 
(ita  assneti  ocnli  snnt  hnic  apectaco- 
lo,)  nemo  hodie  dignatnr  tnspicere 
in  coelum.'  Illnd  antem  7^  est 
wap4\Koy  more  Attico:  qnod  apad 
meliores  scriptores  pervnlgatnra  est 
et  tritum.  Fd^. 

SaHaie]  I,  e.  satieUte.  idem  5. 
ItOO.  '  HflBC  animos  oUis  mulcebaot 
atqne  jovabant  Cnnf  satiate  cibL' 
Attios :  <  Qnoram  crudelitatem  nnlla 
umquam  explet  satias  aangoiiiis,'  ex 
Nonio.  et  Q.  Septimins :  *  Dein  nbi 
satias  omneis  tennit/  Ste,  Idem, 
'  neqne  prins  finis  factns,  qnam  Orc- 
cos  satiasy  et  ad  postremnm  fatigatio 
incessit'  Ter.  Eonncfa.  6. 6.  S.  *  nbi 
satias  ccepit  fieri,  commoto  locira.' 
et  qnidam  vetns  poeta  apnd  M.  Tnll. 
lib.  S.   de  N.  Deor.  *  ant  qovBara 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   OARI   DB  RBRUM  NAT.   LIB.  II.     1183 


raDqiiani  ob  mortem  Myrtili  pceDis 
loendis  dabitar  satias  snpplicii?' 
Lamb,  Hanc  ipsnm  versnm  landat 
Nonias  in  Toce  SatiaSf  docetqne  Ac- 
ctnm,  Varronem,  Lucilinm,  Salns- 
tiani,  et  Tereatinm  eadem  voce  nsos 
fiiisse.  In  teqnenti  vertn  pro  in  cttU 
alii  legnnt  kinc  caU.  Creech. 

1040  Extpuere]  Sic  qnidem  babent 
omnes  fere  codices  ;  ego  tamen  ma- 
lim  legiy  Respuere.  Lamb.  Sic  onroes 
fere  Codices ;  Lambioas  tamen  amat 
Reejmere,  Creech. 

1042  Dede  mamu]  Da  manas :  fa* 
tere  te  victam  veris.    Cssar  lib.  5. 

*  Tandem  dat  Cotta  manns.'  Ovid. 
de  A.  A.  '  Scribe ;  dabit  victas  fer- 
rens  ille  manns.'  translatum  a  re  mi- 
litari.   sic   infra    eodem    lib.    1127. 

*  Nam  certe  flaere  ac  decedere  cor- 
pora  rebuK  Multa,  manns  dandum 
eit.'  et  M.  Tallius  Epist.  ad  Attic.  2. 
'  Aiebat  illom  primo  sane  diu  multa 
contra :  ad  eztremnm  manns  dedisse.' 
Idem  in  L»l.  '  Atqne  ad  extremnm 
dat  roanns,  vincique  se  patltnr.' 
Syramachns  in  Epist.  '  Cnm  ipsnm 
Annibalem  fides  certa  sit  bello  Invic- 
tnm  manns  Campanie  dedisse.'  LanUf. 

Acdngere  conira]  I.  e.  eam  oppng- 
na.  Plant.  Amphitr.  1.1. 152.  *  cin- 
gitor.  ccrte  expedlt  se/  ductnm  item 
t  re  militari.  Lamb,  Horat.  Ep.  7. 
1. '  Tandem  efficaci  do  manns  scien- 
tbp.'  Fab. 

1043  Quenit  enim  raiione  ammutf 
^ion  tumma  loci  sit  Infinita  fcrie,  tuec 
fxtra  mcBnia  nnmdi ;  Quid  sit  ibi  pomt 
9*0  prospieere  usque  veUt  mens ;  Atque 
^nd  tactus  Uber  quo  perveUt  ire]  Qni- 
^am  perperaniy  contra  veteres  llbros, 
hos  versos  qnatnor  delent.  Ego  eos 
ex  veteribos  librls  emendare  cooatos 
>um.  Locif  I.  e.  inanis.  Mox  m^oiie 
malui  ex  qoibosdam  libris.  In  aliis: 
rsiionem,  De  *  ratione  animi/  vide 
Indicem.    Forte:  raiioanimi.  Gif. 

Qucerit  enim  rationem]  Hnnc  v.er- 
BQm  cum  tribns  deinceps  sequenti- 
bas  delendos  censeo,  ot  adulterinos. 


quos  si  lector  emdltaa  attentins  con- 
siderabit,  eom  faeile  mibi  assento* 
rnm  arbitror.  snnt  enlm  inepti,  atqae 
inanes,  et  verbis  et  sententia.  Atque 
nt  cetera  omittam,  nonne  absurdam 
est^  ita  loqui,  animus  rationem  qasB- 
rit,  qnid  sit  extra  biec  moenia  mundl, 
qno  animi  tractns  ire  pervelit?  tnm 
versns  ille,  qni  seqnitnr,  Atque  anhni 
tractue  Uber  quo  perveUt  irCy  noQ  nno 
modo  legitnr.  alibi  enim,  nt  In  Flo- 
rentlnis  et  Aldinis  recentioriboi ; 
Atque  animi  it\}ectue  Uber  quoquo  voki 
ipoe:  in  aliis,  Atque  anhm  tractue  Uber 
quoquio  ve^  ire:  in  aliis,  Atque  animi 
tactue  Uber  quo  pervlet  ip$e:  in  aliis, 
Lt6er  quo  pervolet  ire»  PraBtereain 
qnibnsdam  libris  versns  primus  ita 
legitur,  Quifrit  enim  ratione  animiue^ 
tfc.  ut  facile  appareat,  ab  aliqno  arro- 
gante  atque  indocto  esse  incnlca- 
tos,  qnasi  aliquid  deesset  Cum  h«c 
scrip8issem,bomo  barbaras  hos  versns 
asserere  mann  institnit.  sibl  habeat, 
llcet.  non  eqoidem  invideo :  ne  mhror 
qnidem.  Lamb,  Hnnc  versum  et 
duos  delnceps  seqnentes  ineptissiraos 
Jndico ;  qaod  et  Lamblno  visam  est ; 
neqne  alil  cailibet,  qul  sapiet  roodo, 
aliter  visum  irl  confido.  Fofr.  Hoc 
totom  Lambinns  pro  adnlterino  et 
spurio  delet.  Oifanius  retinet  ex 
Mss.  sic  correcta:  et  anmi  tae^Mm 
(nam  alii  libri  trmehu)  at  alibi  '  cor- 
porift  tactum,'  pro  ipso  animo  et  ipso 
corpore  dlci  observat.  Sed  vesba 
Lucretli,  ex  qnibns  <  tactnm  corpo- 
ris'  educit,  lubrlca  snnt,  etaliterin 
melioribus  codicibns  habentar:  Cice- 
ronls  antem  de  tacto  interiore  dolo« 
ris  ac  volnptatis  nihil  hoc  pertinent. 
Nononlli  edidemnt:  iiitmt  titfectifa 
Uber  quoquo  veUt  ipee.  Vemmvide- 
tnr:  Quideit  ibiporro,  quo  proepieere 
ueque  veUi  nunty  Atque  animi  jactue 
Uberquo  pervoUtare,  Sive  malis,  oiit- 
mt  it^tus :  nt  supra  hoc  ipso  Ubro : 
'  In  qno  corpora  si  nullus  tibi  forte 
videtnr  Posse  animi  injectas  fieri.' 
Tale  antem  vocabulomy  sive  jactuM^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1184 


KOTiE  VAHIQItUM  IN 


•ive  iifMM»  hMS  reqvU*!  dMioottrat 
Cicu  Ikb»  1.  de  N.  D.  *  ti  immensam 
6t  iatfffmiiMitam  in  omaet  partei 
■m^tndinem  regionum  yideretit; 
in  quam  se  injicieni  animnt  et  in- 
tendeni  ita  late  longeqne  peregrina* 
tnr,  nt  nnllam  omnino  oram  nltimam 
Ti^oat,  in  qoa  ppttit  intiitere.'  Satii 
apparet  Ciceronem  et  Lucretiom, 
qnnm  t^m  oongruentia  acriberent, 
hnnc  locnm  ex  eodem  fonte  bausi&te. 
*Ein^t^^t  focat  Epicurns  in  epittola 
ad  Herodotnm  apud  Diogenem  Laer- 
tium:    Kor^  8^   ro^nir   d^    ^urqfi* 

rutfhrifiokji^M^aii^uftkixQva»,  Rur* 
tns :  ^iTfli  Wyc  $tt0p96nmm*  viify  %  tcm^ 
iwifioXii¥  h,mtifinv6tttP(Uf  rp  3iayo(^  Ite* 
mm:  «ol  hnfioi^^  ^  Ixvrra  iS/oy 
«^rra  roM  ^i  col  StoXii^fa.  Item  x 
Kmt^  4indoh4s  I*  Hif  riraf ,  wapoK^KovBom* 
TOf  rov  Mf»^,  SiMfrra  wpoaoyoftvOtUi, 
Deniqoe,  flr  rj^  rMa^«s  AyaS^Krit 
iwtfiokis.  Notter  qui  nudnm  i^jeHm 
Tocabnium  ita  ponere  non  auderet; 
nt  moliiut  aociperetur,  addidit  «ntMu 
*  Pervolitare '  aatem  Lncretii  et  Vir- 
gilio  ad  imitationem  placnitse  olim 
notatum  ett.  Gron.  06t.  1.  7.  De 
qnatuor  liisce  vertibut  litigant  Inter- 
pretet,  dum  aiii  fattidinnt»  quot  alii 
amplectuntor.  Ego  quidem  nec  ab* 
turdot  ette  video,  nec  inutilet;  ez- 
plieant  enim  futnrti  dltpntationit  ar« 
gnmentnm ;  idque  non  incpte,  ti  mo* 
doJta  ot  edidi  legantnr.  Faynt  legit 
Qmtrit  $mm  nUio  ue  aatint,  i.  e.  '  an 
animut  Inqnirit,  aut  dubitat^  et 
qoarto  Tertni  notam  interrogationit 
tubjnngit.  Non  opnt  ett  itto  acn« 
mine.  Crgeeh. 

1044  Exirm]  Qnidam  libri :  exterm. 
Vide  tupra.  Forte  kgendum :  fnie 
kme  earicro.  Oif. 

1040  Taehu]  Sic  ex  veteribnt  Ubrit 
rettitui.  Vulgati:  <rac<H«;  mak.  In 
qnibutdam  librit,  pro  tr#,  tpti»  In 
qnibntdam  librit :  pervelii  ;  non  male. 
Videlndioem:  «Tactut/  Qif. 

PervoUt  ipee]  Scriptit  Ibrtan  poeta 


PerveUtne^.  HaT. 

1047  iViiidpto  nobie']  £x  eo  qnod 
tpatium  vacnum  atqne  inane  oaun 
ex  parte  ett  infinituro,  et  corporm 
infinita,  probare  conatur,  innamern* 
bileit  eue  mmidot.  et  attende,  lector, 
eum  hinc  capere  initinm  biynt  rct 
probandtt.  Fmttra  igitnr  dicnntnr 
illa  tupra,  ^  Cum  tumma  loci  tit  !•• 
finita  forit  haec  extra  moenia  numdi/ 
Scc.  Lamb,  Infinitnm  ette  tpatinat^ 
et  in  illo  spatio  infinita  aemina  ro&' 
tare,  ti  Epicnrum  audiat,  certnaa 
ett :  at  in  bunc,  quem  not  incoUatiis, 
mnndum  omnia  ista  infinita  tefiaa 
non  coaluerunt;  quid  ni  igitnr  cre> 
damut  temina  in  alia  tpatil  infiniti 
parte  compaget  buic  nottro  moiido 
Tol  prortot  timilet  fd  dittnailea 
componere,  prtttertira  cum  eadent 
natura  nbiqne  regnat,  et  in  omQibw 
apatii  infiniti  partibnt  eodem  jvre 
ntitur?  Hoc  argomentnm  Tta.  19.  cmom 
tinetur.  Al  rc  yi^  &nyio2,  &TcipM  o^m, 
^dpovrm  Kol  w6ffof  roirou,  ical  &\Xi4iv 
H^^oUioDtfryoaloMK^iriimif  iw^ptm  ««»- 
ipXerrai'  ob  yitp  fcanp«Ex«rrai  ai  rotavrem 
ftrio^  (^  2r  tir  Y^vtro  i  ttiff/ios  o^rms, 
I  4  ^  Ikr  woaiMq  i^s)  oih-*  us  Ua, 
(ita  iegit  Meibomiut)  ofl^'  clr  vcv^cr- 
lUifem^  oHtt  5roi  rotoirrot,  oM*  Sroc  ftti^ 
poi  roi^,  6oTc  0^8^  rh  ifjoniiiow  ^rri 
wfhs  r^r  iiMotpiaif  rmif  icSfffiem.  Epicii- 
rut  ad  Herodot.  Creoek. 

1040  Uti  doeui]  Lib.  1. 957.  <  ( 
qnod  ett  igttur,  nulla  regione  vU 
Finitnm  ett.'  Lamb, 

Vocifgratur]  Claroat,  /Sof .  tic  S.  14. 
'  Nam  simul  ac  ratio  tua  coepit  ▼oci- 
ferari,'  &c.  Lamb, 

Prqftmdi]  Ita  vocat  Infiaitnm,  wide 
Tt.  1094.  Fab,  et  CrtecA.  . 

1062  Uadique  cum  toreue]  Sic  ha- 
bent  quidem  omnet  Jibri  et  Tetarea, 
et  recentioret.  Sed  videtnr  legnii* 
dnm,  Cmm  91109110  vortton,  ten  vmrums  : 
vel  tic,  QM09110  eum  voreumy  teu  mt- 
$ue,  Nam  *  vorium,'  aeu  '  vorans,' 
teu  '  versum/  usitatius  cum  adTer- 
biis  motum  significautibus  jungitnr. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRBTII   GARl    Dfi   RBRUM   NAT.   LIB.   ll.      1185 


'  Qaoqno  ▼enoi'  antein  Talet  qiiam* 
que  partem  versiu.  Sed  sic  argu- 
mentafur  Lucretius:  Summa  rerum 
est  infinitay  i.  e.  et  inane  infinifum» 
et  corpora  prima  infinita.  non  igitur 
Terisimile  est,  hnoc  noum  mondnm 
esse  creatnm.  nam  si  ita  esset,  cor- 
pora  prima  infinita,  quae  moventur 
in  inani  infinito,  extra  hnnc  mundum 
scilicet,  qui  ex  corporibos  primis 
fortnito  genitus  est,  essent  otiosa, 
nihilqne  crearent.  Hoc  falsnm :  ergo 
et  Uliid.  Lttmb. 

Undique  eum  twnum]  Ita  omnes  li- 
brl.  Miror,  cur  Lambinos :  Cum  quo' 
guo  vor$us,  Oif.  Sic  quidem  omtics 
libri:  malit  tamen  Lambinus:  Cinii 
quoquo  vorsum,  vel  vorsui^  aut,  Quoquo 
cum  vorsus:  qnia  illod  vorsum  vel  vor- 
MUM  vcl  versum  usitatius  com  adverbiis 
motom  significantibus  jungatnr:  Gi- 
fanio  nibil  nisi  mirante.  Vereor  ut 
Lambinus  satis  expresserit  mentem 
auam:  voluit  enim,  cum  particulis 
motnm  a  nobis,  noo  ad  nos,  signlfi- 
cantiboft.  Nec  tamen  haec  sofficit 
ratio  ad  aliquid  Diataodoni.  In  con- 
trariom  ecce  Varro  lib.  4.  de  L.  L. 
*"  Cortiom,  virum  fortem,  armatom 
cscendisse  io  equum,  et  a  Concordife 
versnm  cnm  equo  in  eum  prascipita- 
tom.'  Hoc  est,  ita  ut  Concordiae 
flcdem  a  tergo  baberet  Scaliger  con- 
jicit,  ad  Coneordia  eonvertum:  qoia 
Uvios  facit  tenipla  Deorum  im- 
mortaliom,  qose  foro  immioenty  Ca- 
pitoliomqoe  intoentem.  Sed  qnota 
in  hoc  nomero  Concordia,  sola  ot  ap- 
pellari  meroerit?  Scioppius  qnoque 
tamen  edidit:  ad  Ceneordia  versum, 
Offendit  ambos  idem,  qood  Lambi- 
nom  in  Lucretio.  Jostinns  ex  Trogo 
lib.  44.  *  marins  anras  ondiquever- 
sna  adsidoi  flatns.'  Ubi  etiam  vexa- 
rnnt :  sed  recte  defendit  Bernegge- 
rna  ex  Appnleio  Lib.  4.  Met.  '  ne 
cauda  quidem  et  auribns  cruribnsqne 
uodiqneversum  elevatis.*  In  Apo- 
logia :  '  cnm  ondiqneversum  tabnlis 


Delph,  et  Vur,  CUu. 


Lueret. 


flagitaretor.'  Gfvn.  Obe.  1.  7.  Ita 
omnes  iibrl :  Lambinos  tamen  legit 
CiuR  guoque  vorsus.  Istamqne  lectio- 
nem,  nt  et  omnia  inepta»  Fayus  ap- 
probat.  Creeck. 

1054  JEtemo  moiM]  £st  enim  in- 
genitos  atomo  motos.  Fab. 

1058  Offenstmdo']  1.  e.  occorsando. 
supra  eod.  lib.  22S.  <  Nec  foret  offen- 
sos  natns.'  IiajR6. 

1059  Frustraque  eoacta']  I.  e.  ita 
coacta,  ot  oihil  omnino  gignere  pos- 
sent :  reperitor  aotem  ha?c  scriptura 
io  qoatoor  libris  manuscriptis.  Lamb, 
Ita  veteres.  In  qoibnsdam  tamen  : 
frustraque  Jacta,  Mariillus,  et  Vol- 
gati :  Jactataque  fiustra,  fmslra  quo^ 
que  jacta.  Oifan. 

1060  Tandem  eooluerint  ea]  Cum  re- 
perissem  in  libris  scriptis  partim  eo- 
larintf  partim  eoierintf  partim  coiC' 
runty  cooluerint  reposoi:  qu»  scrip- 
tora  perspicue  vera  est.  cooteseere  ao- 
tem  valet  coocrescere,  et  coagmen- 
tari,  teo  (nt  quidam  volunt)  coamen- 
tari,  et  coire.  olescere  enim  (nt  docet 
Festns)  valet  ereuere.  quo  verbo  uti- 
tur  idem  Lucret.  infra  eod.  lib.  1128. 
*  Donicnm  olescendi  snmmum  teti- 
gere  cacnmen.'  nbi  tamen  qnidam 
legont  alescendif  non  recte.  Quem- 
admodnm  apud  Amobium  mendose 
non  semel  legltur  coalita:  cnm  sine 
dobio  legendum  sit  cootita^  sic  enim 
ductnm  *coolitom'  a  coolesco,  ot 
'  coBcretom'  a  concresco.  In  *  coo- 
luerint'  autem  duae  vocales  oo  coo- 
lescunt  in  unam  syllabam  longam,  nt 
lib.  6.  S4S.  '  atque  oppida  coopemis- 
se.'  Si  quis  tamen  pertinacior  eoierint 
retinere  voleiy  non  pugnabo:  qnam- 
qnam  prima  bujus  verbi  syllaba  bre- 
vis  est.  Lamb.  Lambini  conjectura 
perspicne  vera ;  in  lib.  colarintf  CMe- 
rintytfc.  '  cooluerint'  autcm,  concre- 
veriht.  Fab. 

Tandem  eoierint']  Ita  Veteres  qni- 
dam.  In  aliis  Veteribus:  eolarintf  co- 
arianty  coartaiint.  MarulluSy  et  Vnl- 


4  F 


Digiti 


zedbyGoOgle 


118ft 


ROTiB  VARIO&UII  IV 


pLtl :  €9Unmi.  LambiBiu :  etiiuHtd. 
Ego  yeteres  Ubros  expretsi;  nt  slt 
AnapflBstas  seaindo  loco.  Ceikmrox 
in  hac  re  Lncretio  est  famiUarif •  Cmi- 
hterini  etiam  recipereniy  qola  ad  ye* 
teret  llbros  accedit;  et  ob  verbnni 
prscedens  «Mfcla,  ne  videatnr  Poeta 
fimrokoyuifs  Gifan,  Cicero  in  eadem 
▼iclnia  et  ex  eodem  ore:  'Docnit 
enim  nos  idem  qni  caetera,  natnra  es- 
se  effectnm  mnndaro/  IlindcoitfHai 
ex  Mss.  expressisse  ait  Olfanins,  nt  sit 
anapaestns.  At  sic  ccimmi  MarnUI 
retinendum  fnisset,  qnod  refatatre* 
liqaa  oratio.  Rectins  in  Indice  tri- 
brachyn  vocat.  Sed  hnne  pro  dactylo 
posnisse  Lncretinm  oon  persnadet 
liOca,  qnomm  exemplo  nititor,  in  vU 
tio  sant:  neqne  enim  ant/sra  twfimlas 
ant  eum  venii»  gerere  beUum^  slc  ter- 
mlnato  versn,  scripsit  aoctor.  Lam- 
binns  ex  conjectnra,  epolamiil,tolera- 
biUns  ad  legem  metri.  Sed  censeo 
scrlbendnm  :  conererint.  Cam  reddU 
disset  librarias,  ceeerit,  tribns  Uteris, 
ut  passim  in  membranis  videre  est, 
per  irirgalas  saperpositas  significaiis^ 
qni  eam  seqaebatar,  eoiermiy  accepit 
Freqaens  antem  hoc  ea  in  re  anctori. 
1. 840.  *  de  terris  terram  concrescere 
panris.'  5.  796.  animalia  *  Imbribas 
et  calido  solis  concreta  yapore.'  Et 
passlm  apad  Diogenem  irijKpunif  ha- 
bes.  Nota  porro,  decreroy  decrerim, 
decresseetiam  apad  Cic.  et  Liv.  For- 
tassis  et  seqnenti  versn  permislt  rtbi, 
nt  scriberet :  fiteruiU  exordia  eemper, 
Vel,  ae  qum  coi^ecia,  ifc,  /kerini,  Gron. 
Obi.  1.  7. 

Cofi^^a]  Sic  infira:  ^Conjlcere/ 
&c.  Gif,  In  anam  locam  scilicet :  i. 
e.  congressa,  coUecta^  coacta,  com- 
palsa  in  coneUinm.  Qaidam  legant 
conteclHf  sen  eottecia,  ego  tamen  nlbU 
mntavi.  nam  et  infra  mox  ita  loqni- 
tnr,  et  alibi  atitnr  yerbo  haic  contra- 
rio,  'disjicere'  pro  diasipare:  et 
^disjectns  materiai'  simlliter  apnd 
enndem  iegltary  cni  opponitnr  *■  con- 


gresaqs  et  concUin  material.'  LiaJk^ 

Cm^eda  repenie  Magnarmm  renm 
flereni  exardia  eemper,  TerraL,  inarts,  ei 
cetO,  generieqae  animantnm']  Pessime: 
neqne  enim  sbmfer  cmn  SBPCim 
convenire  potest.  Errorem  antem  nt 
▼iderent  Interpretes,  certe  scriptone 
▼arietas  satis  efficere  debaerat.  Hic 
enim  versns  in  5.  430.  repetitus  fnit, 
sed  novo  etiam  mendo  deformatns. 
Slc  enlm  ibl  legitnr:  Tandemetmne- 
nUmi  eoy  qnm  eenjuncia,  repenie  Mag^ 
nanm  rerum  fiani  exordia  eape^  Sed 
et  hlc  et  illie  scribendnm  est,  bob 
seniper,  non  stfpe,  sed  nempe.  MmgnO' 
rum  rerum  fiereni  exordiay  nempe  Tbt. 
rat,  marie,  et  eaH,  genarieque  anuiaa* 
lami.  Vitiam  aatem  ex  compendlaria 
scribendi  ratione  natnm  est.  Nam  pro 
nempe  scribebant  9pe,  nnde  proea- 
demnt  illnd  '  ssepe,'  quemadmodom 
ex  *  ssBpe'  rh  *  semper '  procreavere. 
Faber,  At  vero  ista  tiBaientia  'Coa- 
jecta  repente'  'Exordia  nempe*  qnm 
anris  patt  potest?  Creeek. 

1064  £ise  aJJos  aliis  lerroriuii  ta  por- 
tibu»']  Series  verborum :  £fse  aiiss  or- 
bee  terramm  in  fUiupariibuBriAntan^ 
scilicet.  Fnber. 

1005  Avido']  VastOy  ingenti.  sie  9. 
890.  ^lnde  avidam  partem  montes, 
silvaeqne  feramm  Fossedere.'  Lamk, 

1060  Pr«<ereaaimaia<eries,^.]  Prse- 
terea  cam  materies  satis  molta  eat, 
eaqae  parata,  et  accoDunodata  ad 
gignendnm^  id  est  (nt  loquantnr  Pe- 
ripatetici)  ad  reclpiendas  fbrmas,  et 
cum  locns  est,  res  gignltnr.  Lamb, 
Iteram  vss.  10.  hoc  modo  arguit.  Po- 
sitis  omnibns  ad  rem  aliqnam  prodn- 
eendam  reqnisitis ;  qnidni  res  ista  pre- 
dncatnr?  At  eSt  snfficiens  materlm 
copia^  idoneas  insnper  loensy  necde- 
ficit  ista  vis  natnrse,  quae  hniic  ma- 
dani  ex  seminibus  fortnito  occarsas- 
tlbns  coroposoit ;  qnidni  igitar  pne- 
paratam  et  sibi  obedientem  materiam 
in  aliis  etiaro  spatli  infinitl  partiboa 
coajangat,et  c«elnra,  terras^  roarr. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   OARI    DB    RBHUM   NAT.   LIB.  II.     118/ 


liomiiM^y  atqne  animalt»  prodneat? 
BSetrodoras  dicit,  JStoitw  Am  ir  /»f- 
TdX^  *9Si^  Im  o*r<Cxw  7'w*n^3»««>  t«^ 

«ar&  rk  »\^f  «^Aor  Ik  rdv  <*€ifw  tA 
«d^ia  €limr  €l  T^  d  /ibr  «^fior  *€»€ pcKr- 
lUiraf  y  r&  8^  cd^ia  'wirra  Avttpa  i^  ^p 
SSc  i  kSciws  Y^ywi^»  MyKi}  &irc^pov« 
cZiMU.  8irow  T^p  t4  w^a  ^^yorcr  ctfria, 
^««4  imI  r&  ianrnKicrfuira,  Pldtarcbns 
de  Placit.  Phil.  t.  5.  Ita  hoc  et  su- 
perins  argnmentum  complectitnr  Me- 
trodorns  familiaris  Epicuri.  Creeeh. 

1068  Genidebentnimirvm]  I.e.  gig» 
ni.  sic  antem  legendnm  esse  vincit 
ratio,  atqne  ipsa  veritas,  qnatnmvis 
hic  reclamentlicetbarbari.  confirmat 
banc  emendationem  id  qood  infra  non 
longe  ponitnr:  'Hoc  accedit,  nt  in 
snmroa  res  nnila  sit  nna,  Unica  qnse 
gignatnr,'  &c.  Lamb,  Geri  Gifanins, 
qni  de  hac  Yoce  cnm  Lambino  perpe- 
tno  litigat;  snam  sentenliam  e  librfs 
tnetnr  Oifanins :  se  defendit  Lambi- 
nns  vs.  1077.  '  Unica  quse  gignatnr/ 
^.  Creeeh, 

Cteri  debenQ  Lambinns:  geni;  con- 
tra  omnes  libros.  Gifan, 

CimJUri]  Alibi  Lncret.'  et  Virg. 
JEn.  4. 116.  '  Nonc  qna  ratione  qnod 
instat  Confieri  possit,  pancis  adverte, 
docebo.'  Creech, 

1076  /r  fttmma]  In  snmma  rerum, 
in  omni,  in  nniverso.  argomento  a  si- 
mili  probaty  mnndos  innomeraMleis 
et  nasci  quotidie,  et  interire,  et  boc 
nodo.  Qnemadmodnm  nibil  unicum 
gignitnr,  neqne  crescit:  sed  infiniti 
bomines,  infiniti  eqni,  infiniti  tanri, 
Sec  et  geniti  snnt,  et  qnotidie  gig- 
nnntnr ;  sic  et  mundi  innnmerabiles. 
Lamb,  Tertium  denique  vss.  13.  pro* 
ponit  argnmentnm:  Res  omnes  crea- 
tas  circnmspice,  in  nnoqnoqoe  genere 
plnrima,  qnm  vocant,  individna  inve- 
nies;  in  genere  bnmano  homines,  in 
feribo  feras,  &c.  Unicnm  igitur  so- 
lem,nnicamque  terram  dices?  Inepte 
id  qnidem,  cnm  sot,  terra,  coelnm,  See. 


sint  tam  interitnra  (ideo  antem  ge- 
nera  animalium  plnrima  complectnn- 
tur,  qnia  singula  interennt,  nt  isti 
philoBophi  affirmant,  contra  quos  dis- 
putat  Lucretius)  qnam  csetera  con« 
creta.  Creeeh, 

1078  Qain  qtuiusqne  nent  saeUf  t^e,} 
Hos  dnos  versns,  contra  librorum 
consensnm,  circnmdncere  non  sam 
ansos,  iicet  videantnr  ^Mr^cpoi. 
AHi  libri  habent :  Qmn  aUo  in  quotiB 
mmi  tech,  mnltaqHe,  Oifan.  Hic  illnd, 
QatR  ciiinsque  siaU  sedi^  Hier.  Arantii 
cst,  Aldinarnm  «orrectoris:  nam  1ibri| 
quin  aUo  quovis  sU  seclo^  ant,  aUo  in  quo» 
vis,  Nee  tamen  istud  commodins: 
neque  enim  '  quisqne  '  est  aliqnis. 
Lambinns  denno  et  hunc  et  seqnen* 
tem  versnm  amputat :  quod  non  an- 
sns  Oifanins,  judicat  tamen  eos  hftov^ 
trucciripovs,  Sed  scribendnm  ex  Vos- 
sianis  membranis :  Quin  aUqnq$n*  siei 
secU,  Esse  antem  Lucretio  secutOf  nn« 
meros,  genera,  corpora,  tnrbas,  nemo 
ambigit  At  in  subseqnenti,  '  in  pri- 
mis  animaiibus  indice  mente,'  longe 
snspectiores  hos  versns  reddidit.  Lip- 
sins  lib.  6.  Epist.  qu«st.  12.  tentatV 
tnprimts,  aaimalibus  it^e  mentemp 
Paullo  ante  diximus  de  injectn  ani- 
mi.  Scio  etiam  Ciceronis :  'cui  de- 
ornm  ira  mentem  injecit,  nt  Milonem 
lacesseret.'  Sed  nentrum  eam  juvare 
coojecturam  pnto.  Legendom:  ta 
prtmtff  animaUbus,  incUie  Memmi,  In- 
venies,  Est  cnim  hic  Memmins,  qnem 
appellat  identidem,  cni  totnm  opns 
dedicavit.  5.  8.  *  dens  ipse  fuit,  dens 
inclite  Memmi.*  Vossianus  qnoqne 
et  tres  Florentini  pro  geniiam  babe- 
bant  gmtiiam:  qnod  et  ipsum  forte 
non  spernendum.  Hoc  etiam,  inquit, 
argumentum  est  multitudinis  mnndo- 
rum :  in  tota  remm  nniversitate  uni- 
la  invenitnr  res,  qu«  sola  et  nnica 
snae  formse  sit  edita,  seqne  propaget; 
(neqne  enim  de  phcenice  videtnr  cre- 
didisse  Lucretius :)  sed  qu«cumque 
snnt,  aliccuns  suut  secli  et  nnmeri,  et 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1188 


NOTiS  VARIORUM   IN 


complores  ejasdem  generis  agnoscan» 
tur.  In  animalibus  maxime,  o  Mem- 
miy  palam  vides  sic  feraram  montiva* 
garnm  esse  non  pri?a  et  singiila  di- 
Tersfle  formsp  capita»  sed  aliqnod  ge- 
nns  plurimornm  capitnm  ejosdem  for* 
ms:  sic  et  hominnm  ntrovis  sexn  in* 
telligfs  genns  esse  et  maltitndinem : 
sic  pisees  et  volncres  uninscnjusqne 
formasy  non  singulos,  sed  genns  et  co- 
piam.  In  primis  ammaUbui,  est,  in 
animalibas  primum.  Sic  apud  Virg. 
JEn,  S.  61S.  ^  Heic  Juno  ScsBas  saevis- 
sima  portas  Priroa  tenet'  In  Oeorg. 
1.  IS.  'Toqae  o  cui  prima  freroentem 
Fndit  eqnnm  magno  tellns  percussa 
tridente.'  Errant  Servius  et  Parrha- 
sins,  qni  Atticam  terram  ita  notant 
designari,  qnia  Athenienses  primam 
terram  snam  seque  primos  homines 
gloriarentnr.  livins  4.  20.  *  Romuli 
apoliay  quB  prima  Opima  appellata, 
sola  ea  tempestate  erant.'  &c.  Gron, 
Ob$,  1.  7.  Hic  versus  cnm  sequenti 
Lacretianns  non  est ;  quod  et  inter- 
pres  vidit  Faber.  Libros  seqnitnr 
Gifanins;  retinet  licet  non  appro- 
bet  Corrupti  forsan;  at  mntilns 
«ine  illis  locns,  ideo  omissis  aliomm 
conjectnris,  hoc  modo  corrigendos 
censeo,  Unica  qute  gignaimr,  et  uniea 
•otaqne  ertscai  C^iuainque  siet  ucU; 
PermuUaque  eodem  Suni  genere:  Im- 
jnrimMM  AnimaUbue  h^ice  menlem,  In- 
veniee  $ic  montivagumf  ifc,  *  Injice  men- 
tem '  a  Lipsio  accepi ;  et  ex  his  yo- 
cibns  commoda  et  digna  Lncretio  sen- 
teutia  effingi  potest.  Creech, 

1080  Inveniee  eic  moiietv^giiiii]  Dnos 
Tersus,  sine  dubio  spnrios,  inter  hunc 
et  versnm  *  Unica  quae  gignatnr/&c. 
inculcatos,  delendos  censeo.  Inve- 
Hies  (inqnit)  sic  feras  esse  genitas, 
Dempe  infinitas,  sic  homines,  sic  pis- 
ceis,  et  aveis.  Ijamb, 

1081  Muiae  oquttmigerum  pecudee^ 
I.  e.  pisceis.  sic  snp.  eod.  lib.  S42. 
doo  epitheta  posnit  ad  pisceis  signi. 
ficandosy  <  mutseqoe  natantes.'   Nam 


per  mntas  pecndes,  nuUo  allo  addit^r 
significantur  simpliciter  animalia  ra- 
tionis  et  sermonis  expertia.  nt  5. 202. 
^Qnom  pecndes  mntap,  qoom  deni- 
qne  ssecla  ferarnm/  &c.  Lamb. 
Sic]  I.  e.  Itidem  infinitum.  Fab, 
GenUam  prolem']  Nescio  qnis  gani- 
nom  i.  e.  ntmmqne  sexum.  Crteek, 
Ita  jam  ex  Ms.  Lngd.  Bat. 

1086  Uniea']  Unum  Ms.  Nonii,  qui 
laudat  hnnc  versnm  in  voce  *  Innome- 
ralis : '  at  Ms.  isti  ne  credas.  Creeek, 

1086  Quandoquidem  vilir,  ^,'}  Quo- 
niam  coelumy  sldera,  &c.  tam  interi- 
tnra  snnt  qnam  cetera  concreta.  Fab, 

Depaeiue']  Defixus.  IaNi(.  1.  7$. 
et  alibi, '  Alte  terminns  haerens.^Saa- 
▼i  translatione  ornatum  est,  ab  agri- 
colarnm  terminis  profectum,  qni  in- 
terdum  alte  panguntnr.  Terminnm 
autem  transilire  nefaset  violare :  eo- 
que  magis  si  ahe  defixus  loco  niove- 
ri,  longiusque  proferri  non  possit. 
H»c  translatio  Maroni  placita  est, 
scribenti  ^n.  4. 614. '  Et  si  fata  Jovb 
poscnnt,  hic  tenninus  h«ret.'  Tum. 
Ade.  25. 1. 

1087  Tam  manei  Au,  ei  iam']  Hnnc 
locum  restitai  a  codicibus  mann- 
scriptis  admouitns  atque  a^jotos. 
Nam  cum  in  eis  reperissem  scriptnm 
ei  tamf  non,  nt  in  vnlgatis,  etiffm,  fa- 
cile  mihi  fuit  conjicere  iegendnm  Tam 
manei  hi$,  et  tam  naiivo  hax,  non,  nt 
Tulgo,  Tojn  iikfNft  h^c  eiiam,  ordo  a«- 
tem  verlMram  cst:  quandoqnidem 
terminns  vitae  tam  alte  depactos  roa- 
nethisy  nempe  c«lo,  terre,  aoli,  et 
Inna^y  &c  et  taro  nativo  corpore  b»c 
constant,  qnam  genus,  Scc,  i.  e.  qno- 
niam  caelnm,  terra,  &c.  aeqne  finem 
habent  certum,  ratum,  et  fixum,  ad 
qnem  cum  pervenerint,  sont  interi- 
tura;  et  tam  nativo  coostant  corporCi 
qnam  animantes,  &c.  Lamb, 

Tam  manei  hac]  Ita  in  veteribos 
quibnsdam,  et  fere  vnlgatis ;  in  ve- 
teribus  quibusdam  ei  Tam,  Qif. 

1088  Qifod  hi$  generaiim  rebue  o^- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LVORBTII   OARI    DB   RBRUM    NAT.    LIB.   II.      1189 


dai]  Crescit  ez  aere,  aqoa,  calore  so- 
i}8,  Scc.  secnDdom  genera  et  species 
aoas.  Fab, 

1069  QiuB  bene  eogmta  si  temas:  na- 
htra  foiditwr   Libera  caniinuo  dominis 
frivata  imperbi»y9fc.'\  Recte ex  positis: 
Dii  enim  si  ex  iisdem  principits  coo- 
stentt  qotbos  cetera,  qoa  ratiooe  im- 
mensomy  sen  rh  vSf  regere  ponsint, 
ipsi  finiti?    Deio  qno  pacto  omoia 
■potenint  qni  pars  tantom  totios  soot? 
Sed  hffc  deliramenta  soot,  dtces.  fa- 
teor.  at  ponamos  rh  «Sy  esse  fioitnmy 
et  aliorom  pbilosophomm  opiniooes 
seqoamnr;  non  mimis   absorda    de 
Deo  eoasceotnr;  vemm  aliod  est  de 
Diis,  alind  de  Deo  agere.    Tom  ez« 
treme  demeotiae  videri  debet,  hffc 
cognitionia  oostr«  modnlo  metiri  vel- 
le,  qnae  qnid  sit  iofioitnm  nnnqnam 
plane  comprebeodet.  Fah»    Vss.  15. 
K  positis  pro  more  Lncretius  io  Pro- 
▼ideotiam  impetnm  facit.    Pace  et 
otlo  Deos  oliro  donavit,  qoia  nibil 
bfatom  qnod  oegotiosum  :  jam  vero 
fcliz  beatomqoe  Nomen  aliqnibos 
coris  distriogi  posse   sopponaoios ; 
qose  aotem  vis  iofioltos  mnndos  re- 
*  gere,qnaB  soiiba8yterris,&c.  innome- 
ris  prssidere  valeat  ?    Infiniti  enim 
moodi  major  sunt  provineia  qoaro  nt 
a  Deo  vel  maxime  oegotioso  com- 
mode  administrari  possit.    Haec  im- 
pios  de  posillo  isto  Deo  qoem  homi- 
ni  similem  effinxit.    Scommate  deni* 
qoe,  quo  athei  commnniter  otontnr, 
conclodit  omnfa,   et  certe  faBlicios 
scoromate  qoam  argnmeoto  contra 
provideutiam  pognatur.    Kai  ii^  i¥ 
rdtt  /iercc^is  ^pitMy   jcai  TfioirV»  tal 
^tp^,  Koi  d»wroXV»  tcU  Sdo-ir,  jcol  r& 
^Urroixa  ro6rotSf  fxfyn  Xtnovpyowr6s 
rwot  vofidfw  XP^Ai  Seurtfoi,  /i^rc  8ia- 
rinrrorros  ^  8urre((arrof ,  nol  ifjia  tV  va- 
aop  luusaptifnrra  tx^nnos  fierik  i/^dapaias' 
ob  yi^  avft/^mfovai  irpofyfAaruatf  irai  <ppoP' 
v^,  lud  ipytiif  Koi  x^*^  fuueapi^rrrn, 
Axxa  loB^PtUf^  KoX  <p6fi^^  Kal  wpooMfan 
'rvKf  'KKniffiov,  Epicoros  ad  Pytboclem. 
Crgech. 


1090  DomnU  prifMaa  tnperhis]  Diis. 
Lamb,  Refer  ad  iilod  *  privata  do- 
lore/  in  1.  60.  Ita  ot  *  privarl '  in 
t>onam  et  seqniorem  partem  snmatnr. 
Fab. 

1091  Dis  agere  expers"]  Diis  expers, 
i.  e.  Deorom  expers.  sic  loquitnr  et 
Catoli.  de  coma  Bereo.  *  Qoicom  ego, 
dom  virgo  qoondam  foit  omoibos 
expers/  &c.  qoamquam  hunc  verSom 
sic  com  proximo  legoot  qnidam, 
QMtctuii  ego,  dum  virgo  qiumdam  Jmt^ 
ommbns  expressa  UnguenHs  una  mU^ 
Ua  muUa  bibi,  Sed  si  nos  hic  de- 
ficit  Catnllos,  Plantnra  tesfem  ci- 
temns.  Sic  igitor  Amphitr.  2. 1.  81. 
'Eo  more  ezpertem  te  factam  ad- 
veniens  offendi  domi.'  Idem  Asi- 
nar.  1.  Sl.*  Dono  te  ob  istoc  dictom, 
ut  expers  sis  meto.'  Idera  Persa  4. 
8. 40.  *  ea  res  rae  domo  expertem  fa- 
eit.'  Lamb,  Usitatios  est,  expers  aU- 
ctgus  reiy  qoam  re;  sed  tamen  ita 
Salost.  et  Plantos  saepiuime.  Fab, 

1092  Nam  (pro  saneta,  4^.]  Iterom 
exclamat  oon  sioe  stomacho,  qoasi 
fieri  non  possit,  ot  olla  vis,  nllave 
provideotiahanc  mondi  fabricam  re- 
gat.  Sed  errat  Epicnros,  et  com 
Epicuro  Locretios.  Lamb» 

1093  Qute  ptacidum,  4*«.]  Sic  5.  89« 
*  Nam  bene  qoi  didicere  Deos  seco- 
rom  agere  aevam/  &c.  Lamb, 

1094  Qatf  regere  immensi  summam, 
4-«.]  Sic  Velleios  apnd  M.  TolL  lib.  l. 
de  N.  Deor.  *  Qnibns  enim  ocolis  in- 
toeri  potoit  vester  Plato  fabricam  il- 
tam  taoti  operis,  qtia  coostrui  a  Deo 
atque  aedificari  mondoro  fiicit :  quas 
molitio,  qoae  ferrameotai  qoi  vectes, 
quae  machinse,  qoi  oiinistri  tanti  mo- 
neris  fiieront  f  &c.  ibid.  *  Sive  eoim 
ipse  mondus,  Deos  est,  qoid  potest 
esse  minns  quietomy  qoam  nollo 
poncto  temporis  intermisso  versari 
circnm  axem  caeli  admirabili  ceieri- 
tate  ?  nisi  qoietom  aotem,  nihil  bea- 
tom  est :  sive  in  ipso  mondo  Deoa 
Inest  aliqoisy  qoi  regat,  qoi  gobemeti^ 
qoi  corsos  astroraroy  motatiooes  tem^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


il90 


NOTiB  VABIOBUM   IN 


^Tiim,reniin  viciMitodiBes,  ordiaes- 
goe  eoniervet,  terras  et  maria  €on- 
4emplaD8»  bominam  commoda,  TitiM- 
que  tveetor ;  mb  iile  est  impUcatns 
molestis  negotiis  et  operosis.'  Ad 
.priorem  ilinm  Cioeronis  locom  perti- 
^nt  iUa  lActantii,  seo  Lntatii  Firm. 
,ex  iib.  2.  de  origine  erroris:  'At 
idem  qaoUes  Epicnrens  est  et  non 
^nlt  a  Peo  lactom  esse  mnndum, 
jqnmrere  solet,  qoibns  manibns,  qnip 
>ns  machlniS)  qnibas  Tcctiibus,  qnsB 
aiolitione  hoc  laotnm  opns  fecerit.' 
Cnm  boc  antem  Lucretii  loco  con* 
«mlt  iilud  qinsdem  ex  lib.  1.  163. 
*Onippe  ita  formido  mortaleis  conti- 
ncit  emneis/  &c.  et  iilnd  ez  eod.  1090. 

*  Kam  cerie  neqne  coneiiio  prinior^ 
dia  rernm/  4cc.  et  iiind  ex  boc  lib. 
107.  *  At  qnidam  cootra  hnc  ignari/ 
Stc.  Hac  eadem  de  re  sic  Laert. 
lCai  fi^  Ir  Toa  turt^pots  f«p^>  icmi 
rfMirV»  'wi  lK\«af«r,  itd  JiiwrdX^,  ic«i 
tiffoff  Koi  rk  «irrMxa  ro^oif ,  ^«^«  Xm- 
TovfyoihiTis  rmt§  woi/tiita^  xA^  ^**^' 
Bm,  inlfrt  ^tordirromf ,  %  Ztmni^miTMf  icei 
ifm  tV  «wrar  pmKttptiSrw  ix^irrosptrk 
kplhpHaM,  ab  yitp  ^vftpm^i  ^P^f^ 
rMBi,  arei  ^forrte,  lui  hpf^  cni  y^' 
T«f  luutupi&nirty  kXXk  M«M(f ,  «oi  ^- 
$^,  Koi  irporM^si  Tdr  irXvrtor.  I»  e. 

*  Atqoi  in  ils  qna  sublimia  et  supema 
five  snpera  dicnntnr,  motum  e«  loco 
nd  lornmy  sdstitia,  defectos  soiis,  et 
Inncy  ortum,  oecasnm,  et  bis  similiay 
imn  esse  ekistimaDdam  quoqnam  ad^ 
«linistratore  egere,  neqne  gobema- 
tore,  ant  dUqno  qui  ea  ordine  diga* 
taty  aot  dlgessisset,  qui  idem  omnem 
Watitndinem  cnm  immortalitate  ob- 
tiaeret.  Non  enim  congranot  mo>> 
lestise,  et  cor»,  et  ir»,  et  gMtiae,  com 
beatitndioe;  sed  com  imbecillitate 
ipodos,  et  me^Oy  et  indigentia  opis 
alien».'  La»6. 

1006  ImdM  mmm\  I.  e.  in  mann.  sie 
•op.  iib.  1. 68.  *  viamqne  lodngredl 
•taleris.'  et  sup.  hoc  lib.  101.  ^  At 
HOQ  esse  lamen  perplesis  indnpedita.' 
01 4.  Mi6.  *  Indngredi  porro  pariter 


simolacra,  pedemqoe  Pooere/  te 
ibidem :  775.  '  Qoippe  obi  prtom  pe" 
rit,  alioqoe  est  altera  nata  Indo  sta» 
tu.'  et  6.  lOft.  '  Nec  jacere  imlo  mar 
nos,  ¥10  qoa  nnoita  idei  ProxioMu' 
et  6.  800.  *Quod  geons  indo  nsari 
spiratfoDS  dolcis  aqaai.'  licet  ta- 
men  etiam  oido  mami  legere,  et  «ado- 
irrfdi,  et  «ndojMdila,  et  emAo  msnoSy  ot 
mdomari:  nt  noonulli  veluot.  Ne* 
qoe  tamen  in  boc  eis  asseBi ior,  qnod 
oegant  veteribus  nsurpatnm  eaoe 
<  indu '  pro  in.  Befeiiit  enim  eos  et 
grammatioornm  veteflim  anctoritaa» 
in  bis  Probi :  et  lilirorom  vetecMa 
coDsensns.  Lamb, 

jEado  maftn]  Ita  in  vet.  ced.  C^. 
Plures  tamen  hic  tmhi,  qnod  et  de» 
leiidit  Voss.  de  Arte  Gramm.  S.  IB. 
Ennii  quoqne  illnd  addncens  AnaoL 
lib.  17.  '  Indu  magoo  floetoe  ext»l- 
iere  certant.'  Hoe. 

Jlfod«raa(«r]  Lik  Kpdrmis,  ita  ot  aoo- 
deretur^  Fab, 

1006  Corlos]  Noo  memioi  bm  1»- 
gere  apud  qnemquam  veterem  i 
torem,  rh  ctHos ;  ea  eoim  vox  i 
hnKms  dicitur,otait  Comelins  Fr«mt9 
apnd  Ageliium  lib.  10.  Sed  Epiea- 
rem  sectie  scriptores,  qui  infiaitiw 
mnodos  statnebant,  necesie  liobiie- 
runt  dicere  mp(os;  idque  iamkijm^ 
nam  et  c<elas  et  ccslum  vetnstsoree 
nrbis  scriptores  nsurpavere.  #«A. 
Quia  infinitos  mundos  statnebamt  & 
picnrei,  binc  factnm  esse  ot  Lncro- 
tius  Epicoreos  r^  C#2a«  onmem  invl- 
titodinis,  qum  vox  hwms  semper  41- 
eitor  teste  Frootooe  Coroelio  opmd 
Gelliom  10. 8,  Tanaqoillns  Faber  «4 
Locretiom  ohservabiu  ingeoiooe*  «b 
CctU  tameo  ir^ii9i»rmm  oceonit  m 
boc  versu  vetostissiou  poiim^  *  J». 
piter  io  Ccplist  C»sar  regit 
Terris.'  Menagios,  Cree^ 
1007  ^Mffirf]  Vaporare, 
garct  Item  4.  U06.  *Et 
t«tiis  se  suffit  oderibos  Ipssu* 
Virg.  Georg.  4.  S41.  '  £t  a«di 
thymoy  terrasque  recidere  ioamej 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUORBTIl  CARI   DB   RBRUM    NAT.   UB.  11.*    119% 


MMomb.    Vaporar*,  calfftcere.  Fafr. 

1099  CmUqtu  mtna  comeiOuilk  oomtul 
•£x  Ter.  in  Eoii.  8. 5. 41.  '  Qni  tem- 
pUcoeli  snmnui  sonitnconcntit:'  Te- 
rentin»  «ntem  ipse  ex  Ennio.    Sed 
^nomodo  taiidem  sni  oblitns  est  Ln- 
cretint,  cum  didt,  serena  coeli  toni- 
tm  concnti?  negabit  enim  alibi  et 
qnidem  accnrate,  fieri  nnqnam  potie 
nt  coelo  sereno  totiet.    Yiddicet  ex 
▼nlgi  sententia,  non  sna,   loqnitnr. 
qaod  manifettdm  Cftt.    qnatl  dicat, 
Oni  tandem,  nt  isti  palpones  Deonmi 
aiiiBty  fieri  qneat,  nt  Jnpiter  ccelos 
'coimrtat,  sereno  coelo  tonet,  &c. 
Virgilins  ipse  hand  aliter  in  Oeorg . 
1.  487.  ac-dpiendiis :  <  Non  aliasc»- 
\o  cecidemiit  plnra  sereno  Falroina.' 
Mam  ille  alter,  non  minns  Epicnreus 
^aamVirgilins,anle  iroponere  ?  olebat 
c«m  caneret,  Od.  1. 14.  8.  'plerom- 
qoe  per  pornm  tonantes  Egit  eqnos 
▼olncremqne  cnrrnm,'  &c.    Qnis  an- 
tem  satis  ex  dignitate  rideat  illud 
fkrumqutl  Dlceres  certe  tertio  qno- 
qne  dle  id  fieri.    Videlicet  naso  opns 
ett,  ot  cansas,  rationesqoe,  et  comilia 
tcriptomm  sagaciter  odorari  possis. 
Fdd.    Hic  multa  Faber,qoasi  obHtnt 
anl  laisset  Lncretins,  qni  alibi  n^a- 
bit,  et  qnidem  accnrate,  fieri  nn- 
qnam  posse  nt  ccelo  sereno  tonet; 
▼el  saltem  ez  vnlgi  sententia,  non  sna 
loqneretnr.   CM  $erena  mdins  Inter- 
preteris  ampla  et  tpatiosa  cceli  tem- 
pla,  qoid  enim  ex  Tulgi  tententia  to- 
qaeretnr  Poeta,  cnm  ad  argnmentum 
Miam  nibil  faceret  ?  qnid  denique  coe- 
Inm  serennm  cogitaret,  cnjns  fadem 
tenebrotis  Dubibnt  in  priori  versnt 
parte  obtcoraverat  ?     Nibil  hic  de 
palpooibut  tacerdotibos  Lncretins; 
nlbil  Virg.  cnm  cecinit  Oeorg.  1. 487. 
'  Non  aliat  coelo  ceciderant  plnra  te- 
reno  Fnfroina.'   Nec  Anhe  imponere 
▼oiuit  Hor.  Od.  1.  34. 8.  *  Plerumqne 
per  pnram  tonantet  Bgit  eqnot  vo- 
Incremqne  eurram.'    Nato  opnt  ett, 
ut  iiiqoiti  Faber,  atcantat,  rationet- 


qoe,  et  eonstUa  tcriptonm  tagadter 
odorari  pottia,  ted  natnm  nolo  nimit 
natntnm.  Creeek* 

1101  DeutW]  Dieena  Oattendnt : 
et  in  teqnenti  Tertn  pro  qued  qnidam 
Codd.  exhibent  qua.  Creech.  l^ac* 
tantint  inMrta,  qnati  vellet  t»  merUt. 
Sed  recte  te  vnlgata  lectio  habct ; 
recedere  enim  Jovem  ait  in  deterta, 
qnasi  ibi  brachia  contaefaciat  et  la- 
certot  firmet,  tlcnti  loqnitnr  6.  896. 
Hav. 

IIOS  Seniat  exercenBtehmtt^*}  Sic 
Ub.  6.  887.  *  Qnod  ti  Jupiter,  atqoa 
alii  fblgentia  Divi  Terrifico  qnatiant 
tonitn  ccelettia  templa,  £t  jacinnt 
Igneis,  qno  cnlqne  ett  camqne  vo* 
lantat ;  Cur,  quibnt  incantnm  tcdnt 
aversabile  cumqne  est,  Non  fadonty 
icti  flammat  ot  folgurit  halenty  Pec* 
tore  perfixo,  docomen  mortalibot 
acre  V  &c.  toiat  enim  ille  locot  mire 
cum  hoc  congrait.  tic  et  M.  Toll.  Ub* 
de  contolatn :  *  Nam  pater  altitonant, 
ttellanti  nixnt  Olympo,  Ipte  tnat 
arceis,  atqoe  faiclyta  templa  petivit» 
Et  Capitolinit  injedt  tedibnt  igoeit.' 


QKMi  eeepe']  In  qoibatdam  librit; 
9N0.  Oif. 

1108  In^gmMi]  Indignot»  qni  ex- 
animentur,  nt  explicat  ipte,  imme^ 
renteit.  Sic  loquitar  Hor.  Sat.  9. 8. 
108.  ^  Cur  eget  indignut  qnitquam^ 
te  divite  V  M.Tull.  Tntc.4. '  Mlteri- 
cordiam  datam  etse  dicnnt  ad  tfpem 
ferendam,  et  calamitatet  hominutn 
indignoram  tnblevandas.'  Lamb. 

1104  MuUaque  poei  tmm^  Redit 
ad  institntum.  Lamb^  Mimdot  infi^ 
nitot  extrnxit,  mortal^  atternit,  anl« 
malibut  timiiet,  atqne  ideO  nntriri, 
crescere,  aliqnando  etikm  dhninat, 
tenetcere,  et  ad  interitnm  i^rgere 
aflirmat  vtt.  17.  infinitum  enim  mil* 
vertnm  tnbministrat  semina,  quibat 
-receptlt  et  debite  conjunctit  cresdt 
mondos,  et  fit  vegetior;  cnm  tot 
aemiaa  emittlt  qoot  rodpit,  tnoteoi»- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


uosr 


'NOTiS   VARIORUM   IN 


•istity  i.  e.  neqie  crescity  neqve  di- 
minaitur :  cam  vero  plura  e  mundo 
eroittuntnr  semina,  qnam  redpiuntnr 
et  debite  conjnnguntur,  tnm  debilior 
litmaodas,  etsenescit.  Creeek. 

MnUtufue . . .  carpora  mU]  Repetit 
propositnm.  9ik  lUaov  antem  legendl 
illi  versus  15.  ab  illo,  Qmm  betu  cofntto, 
ife.  Faber. 

1106  A4dUa  ewrpan  mmif  tfe.]  I.  e. 
et  mnlta  post  ortnm  mnndi  corpora 
addita  snnty  alia  eitrinsecns,  alia 
circnm.  bic  ?ersns,  qui  deinceps  se- 
qnitor  in  omnib.  Iil>ris,  Semma^qHm 
magn,  Sie,  sine  dnbio  non  est  Lncre- 
tii :  sed  ab  aliqno  niminm  sibi  arro- 
gante  pro  Lncretiano  ioterpositns  est, 
qnasi  allqnid  deesset.  itaqne  enm  de- 
lendum  censeo.  Lamb,  Hsc  Lambi- 
nnsy  qnam  sententiam  qiil  seqnitnr, 
■•rrabit.  vid.  1.  906.  Creeek, 

MagmtmJiunlandQ  eoiUulit  omiui]  £t 
hiinc  contra  omnes  libros  rejicit 
Lambinns  ;  male.  JacuUiuio,  nt  snp. 
jaetuia.  Omtie^Thraif,  Ita^Magnnm 
Inane/  snp.  1. 1006.  Gif,  Qoum  ita 
ait  Poeta,  ab  immenso  illo  nniverso, 
qnod  omne  vocat  et  interdnm  Summam 
mmmtanm,  corpnscnla  conferri  dicit, 
quibos  mundi  bojns  elementa  con- 
stent  et  angeantnr,  mundnsque  cres- 
cat  et  amplificetnr.  TWm.  Adv,$,  27. 

1108  CMe]  E  qnibns  corporib.  ad- 
ditis  ettrinsecnsy  et  additis  circum. 
Lamb. 

1109  Adpareret  epaHim]  Libri  scrip- 
t\  alii  habent  tqipariret,  alii  apparet, 
alii  aperirei:  qnod  postremom  in  pri- 
ma  editione  probaveram,  existiroans 
ita  a  Lncret  scriptnm  :  nt  intelliga- 
OMM,  versnm  initinm  capere  ab  «na- 
psesto,  Aperiret  $paHam:  aperirt  opa- 
itwn  aotem,  id  est,  expUcate,  et  ta- 
men  lectionem  vnlgatamy  Aptaret  $pa- 
IMIM,  secutns  eram«  in  secunda  edi- 
tlone  vero,  et  itidem  in  bac,  Appare» 
ret  magis  probavi,  Turnebo  nostro 
assentiens.  ^  Appareret'  autem  ver- 
bum  est  jnnctnm  ex  ad  et  pario :  et 


valet  acqnireret,  sibi  adderet,  sen 
sibi  compararet  spatinm,  i.  e.  nmpli- 
tndinem :  atqne  boc  totnra  appareret 
spalium,  id  est  amplius  et  spatioaiiis 
iierer,  angesceret,  ampllficaretnr. 
Lamb,  Sic  (adpareretp  ife,)  restitoi  ex 
veteri  meo  qnodam,  i.  e.  adqnireret. 
In  aliis:  Aptaret,  Aparirtty  Apparei^ 
Aperirei,  Gifan.  Ita  optime  in  2. 
editione  emendavlt  Lambinus :  adpm- 
rere  antem  ab  adpario^  proprie  est 
qnod  OrKce  wpooiermoikt^  acqoirere 
aliqoid,  ad|ungere.  Faber, 

lll^  EtadeaamgeUireeedwui]  No«- 
nnlli  libri,  nt  Flor.  habent,  Ei  md 
mta  temina  eedani:  qoam  scriptnram 
non  probo.  Quomodo  enim  corpom 
prima  ad  sna  corpora  prim«  cedant? 
nisi  diranms,  cerpora  prima  cooflo- 
ere  ad  corpora  prinia  sibi  cognata  et 
similia.  cod.  Vatic.  hobttyAd  mm  emde 
reeedMnty  plane  mendose.  Atqne  illod 
emde  factnm  esse  puto  ex  teeeltu  nam 
ssepe  reperinins  in  libris  mannscriptis 
scriptnm  d  pro  d,  et  d  proif,  propter 
similiiudinem.  ita  cum  ex  eeectm  fae- 
tnm  esset  emdOf  facile  jam  libmrios 
imperitns  scripsit  omde,  Sed  qnidaa 
non  indoctns  putabat  hic  legeDdnm, 
Ad  $aa  fmdera  ceduntf  ex  iila  scrip- 
tnraVaticaua  faciens  conjectnraai. 
addebat  illey  quo  snam  conjectnram 
confirmaret,  -verbum  recedmni  bnic 
loco  non  convenire,  quia  cnm  signlfi- 
cet  Lucretinsy  corpora  prima  ad  sai 
generis  principia  cenvenire  et  con- 
flnerey  recedere  antem  sit  retro  ce- 
dere,  et  discedere^  verbo  ab  eo  qnod 
sentiret,  alieno  nteretnr. '  Ad  soa  fte- 
dera '  antem  tnterpretabatnr  ad  ea 
corpora,  ad  qnap  per  fsdera,  et  leges 
natnrspy  concedere  et  ronllnere  de- 
berent.  Ego  respondrbam,  verbnm 
recedunt  mihi  videri  ad  bunc  locnm 
maxime  aecommodatnm.  Nam  env 
dicat  Lucretius»  corpora  primn  per 
plagas  ad  sna  saecla  recedere ;  motns 
antem,  qui  fit  per  plagam,  non  stt 
naturalis ;  neqne  ad  lineam^sed  coa- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRJKTII  CARI    DB   RIRUM   NAT.   LIB.   U.     1193 


trarios:  proprie  et  significanter  ea 
dixisserecedere  ad  sna  saccnla :  qnod 
est  plagts  sen  ictibns  repnlsa  cedere. 
Sed  de  bis  hactenns.  e^o  scriptnram 
vnlgatam,  et  receptam,  ct  trium  an- 
tjqnomm  testimonio  comprobatam 
retineo.  hoc  tantnm.  cetera  judicio 
lectoris  pemritto.  Lamb.  Haec  (et  ad 
SMi  Mitcla  recedmU)  est  Teternm  libro- 
mm  optiroa  scriptnra.  Gf/aii.  Ad- 
jnngnnt  se  humida  bnmidis,  terrena 
terrenisy  &e,  notanda  significatio. 
Fa6.  Ad  9ua  $emina  eeduiU  alii.  Ad 
ema  feederm  alii.  trnstra:  dum  etCo- 
dices,  et  ipse  poeta  alibi  exhibet 
'  sna  saecla.'  Creeeh, 

1114  Fr^cudwikf\  Sic  habent  qnat- 
taor  libri  manuscr.  ntrique  Aldini, 
Vicetiniy  et  Lngdnnenses.    Lamb» 

1115  Defnieum  ad  exlremum,  Ifc.'] 
Sic  legendnn»,  et  ita  habent  qnatnor 
libri  Mss.  ni»i  qnod  in  dnobns  pro  per- 
fita,  legitur  perjiee,  qnemadmodum  et 
apnd  Nonium  Marcell.  plane  men- 
dose.  Nam  qnod  ad  Nonium  attinet, 
apnd  qnem  ita  scriptnm  est, '  Perfice, 
perficeris  :  Lncret.  2. 1115.  Donicom 
ad  extremnm  crescendi  perfice  finem,' 
&c,  sic  est  corrigendns :  Perficaf  per* 
ficietiB:  iMcret.  3.  1115.  DoiiiciiJii 
ad  extremum  creecemdiper/icafinem,  Sfc. 

*  Donicnm '  autem  idem  valet  qnod 
donecy  eodemqne  modo  interpretatnr 
anctor  vocabnlarii  Latinograeci,  mihi 
a  Cl.  Pntaneo,  jnvene  iogeniosiss.  et 
eroditiss.  commodati.  Sic  enim  ille, 
'donicnni/inqnitylixpc'^*'»  ^'*  Plsu- 
tns  Aulnl.  1.  1. 19.  '  nentmm  reddi- 
bo,  donicnm  res  dijndicata  sit/  ex 
Prisciano.  Idem  Plant.  Trncnl.  1. 
1*  18,  *  nsqne  adeo,  donicnm  foras 
•doxit.'  Sosipater  Caris.  *  Doni- 
cam'pro  donec.  ita  usnrpat  Livins 
Androm.  '  Ibi  manens  sedeto,  doni- 
cam  videbts  me  carpento  vebentem 
domnm  Tenisse.'  Plantns  qnoqne  in 
Fragro.  2.  S5.  *  Inimicns  esto,  doni- 
ciim  ego  revenero:'   sed   et  Cato: 

*  Cnm  otiosus  ambola^)  qui  apud  re- 


gem  fuisti,  donicnm  ille  tibi  inter- 
dixit  rem  capitalem.'  Hactenus  Ca- 
ris.  Cato  de  re  rnstica :  *  Donicnm 
solntnm  erit,ant  ita  satis  datnm  erit : 
quae  in  fnndo  illata  eront,  pigneri 
sunto.'  Lncr.  inf.1128.  ^  Douicnm 
olescendi  snmmnm  tetigere  cacn- 
meo :'  et  item  saepe.  ordo  antem  et 
sententia  vert>ornm  est :  Donicnm, 
sen  donec,  natnra  rerum  creatrix^om- 
nia  ad  extremnm  crescendi  finem 
perfica,  i.  e.  perficiendo,  sen  perfi« 
ciens,  sen  perfectrix,  perdnxit.  Cnm 
haec  scripslssem  anno  1563.  prodiit 
in  Incem  biennio  post  Nonius  a  qoo- 
dam  aliqnot  locis  emendatns.  ubi  hic 
locns  ad  oram  libri  sic  ab  illo  emen* 
datnr,  dissimnlante,  nnde  snmserit. 
Utitnr  antem  eodem  nomine  et  Ar- 
nob.  lib.  4.  adv.  Oent.  '  Etiamne  per- 
fica  nna  est  e  popnlo  nnminnm,  qnas 
obscaenas  illas  et  Inteas  voluptates  ad 
exitnm  perticit  dnlcedine  inoffensa 
procedere  ?'  £x  qnihns  Araobii  ver- 
bis  intelligere  licet^^  Perficam/deam 
apnd  illos  Romanos  fnisse  qnas  m 
Venereas  ad  exitnm  perdncere  cre« 
deretnr.  De  Thrasone  antcm  illo,  qni 
hunc  qnoque  locnm  <r^«pitv,  piget 
qneri.  Usqueqnaqne  licet  hic  illnd 
nsnrpare,  iDslr^ff  ^mcu^tday,  Lamb» 
Ita  saepissime  veteres,  pro  donec. 
Exempla  passim  reperias,  et  saepe 
nsns  Lncretins.    Faber. 

Donicum']  Ita  ex  veteribns  libris 
scripsi.  Vulgati:  Denique»    Gifan. 

Perfiee  finem']  Sic  lego  ex  qnodam 
veteri.  Ita  et  P.  Victorius  invenit 
in  veteri  Ubro,  et  in  Nonio.  Qnidam 
veteres :  perfica,  Vnlgati :  perepice : 
pessime.    Vide  ludicem.    Gifan, 

Perfiea]  Efiectrix,  perfectrix.  Vss. 
qoi  hunc  seqnnntnr,  perqnam  faciles 
snnt ;  Itaqne  illos  trausiliam.  Faber. 
Effectrix»  perfectrix»  Perfice  Gifa- 
ninsy  et  Pareus,  i.  e.  perfecte:  ne 
credas  lector.  Alia  vero  prster  na- 
turam  Dea  olim  dicebatnr  '  Perfica.' 
Arnobins  Ub.  4.  adv.  Gent.  p.  lai. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1194 


MOTjS  variorum  in 


5  Etiainiie  Per6eft  ima  est  e  popnlo 
Jinniiiioni,  qus  obtccBnat  illas  et  In- 
4eaf  voluptatet  ad  exitma  perfieit 
doloedine  inoffensa  procedere?'  Et 
pag.  188.  *  Pertnndas '  Perficani  con- 
jongit.    Cretek, 

1117  Ut  JU,  ubi]  HfBC  referontur 
•d  sopertora:  et  ett  argumentnm  a 
aimili.  Qnidam  tamen  legi  Tolnnt, 
Jd^f  ubi,  t^.    Lamb. 

mjU]  Forte:  Idfit.    Qifan. 
.    1119  HiB  mtmi,  et  Hi$  mdwra]  Alii 
Ac  «ta«,  et  Hic  nalvra  e  Codicibos. 

IISO  Hitnaiwnmdsrifranal']  Com 
4n  qoattnor  librit  mannscr.  scriptnm 
^lvpnrisaem,  Hie  umtMra  «utt,  tfc.  re- 
.pofni,  HiB  natura:  nt  sit  waKtXXoyta. 
•Omnibos  bit  rebnt  tBtai  contistit, 
^nc  ad  extremum  finem  a  natora, 
'creatrice  rerum»  perdncta  tnnt :  bis 
<inqnam)  rebnt  natnra  destnil  snis 
▼iribns  incrementnm  dare.    Lamb. 

Hie  noticra]  Ita  vet.  cod.  Forte : 
Htff^nt  Lambinns.  Vnlgati:  Sie.  Oifan. 
lldl  Nam  4guaeumqm  videi^  $^e.] 
Qnoniam  mundos  snos  aKqnando  cres- 
oere,  aliqnando  diminni  assemit,  to- 
tam  rationem  et  incrementi  et  de- 
orementi  in  animalibns  (et  eadem  est 
remm  aliamm  ratio)  tss.  98.  expli- 
cat.  Crescunt  antem  animalia,  quia 
hi  prima  setate  plut  alimenti  conver- 
titnr  in  animalls  subfftantiam,  quam 
^ex  iUa  depereat;  media  tantnndem 
conTertitur,  qnantam  deperit:  Ideo 
eonsistit  animalis  ffetas,  id  est,  neque 
orescit  nec  decrescit  animal:  ex- 
trema  antem  «tate  amplius  deperit 
qnam  eonvertltur.  Ita  crescnnt  et 
decrescant  animalia.  At  nnde  evenlt 
quod  in  prlma  tetate  plus  recipltur 
et  adjnngitur,  in  media  tantnndem, 
In  extrema  minnsi  nondnm  fnqnirlt 
Poeta :  latet  cansa,  et,  id  sclo,  atheos 
semper  latebit.    Creeeh. 

Hihro  grandeBcere  acfoMclM]  Lseto  et 
alacri  augetcere  incremento.  men- 
doteaotem  legitnr  in  libr«  vnlg.iUfa- 


rm  grond.  ad  auetum.  licet  etiaB  le^ 
fSprr  ^kitarignmd.adauetu:etHmtnp- 
tum  est  in  codice  Bertiniano.  liafli^. 
1124  Didtttfr]  I.  e.  dbtribnitBr,  noe, 
nt   vulgns   putat,   dividitnr.     Naai 
'  dido '  verbnm  est  Integmm,  compo- 
ftitnm  ex  di  et  do,  daa,  nosi  i 
tum  a  verbo  divido.    Utitnr 
verbo  hic  idem  scriptor  ploribot  W- 
cit :  ut  8.  240.     *  Sensiferoa  moHis 
quss  didlt  prima  per   artna.'  et  4. 
625.    '  Inde  quod  ezprimiosna,  per 
i»nlas  omne  palati  Diditnr.'  et  5.  M. 
*  £x  qno  nunc  ettam  per  magnaa  di- 
dita  genteis  Dnlcla  permnlcent  aw- 
mot  solatia  vitse.'    Virg.  JEn.  T.  144. 
^  Diditnr  hic  tnbito  Trojana  per  ag- 
mina  rnmor.'  et  8. 182.    *  Cognati^ 
patret,  tna  terris  didita  fama.'  Lansfr. 
1126  Et  pbtt  diependq  Plns  damnl, 
detrimenti,  snmint.    Lawtb. 

Quam  veecUur  eftae]  Quidam  vir 
doctns,  amicnt  ment,  legendnm  cen- 
set,  Quam  paeeUur  eetoM.  ego  aihil 
muto.  Umh.  Vertnt  tnnt  lllnttrea, 
et  ex  penltittlma  corpomm  aainsnt*- 
ram  consideratione  pctiti;  sed  in 
illo,  <  Et  plns  dispendl  Aciantyqnam 
vescftnr  mtas/  plane  nliqnld  eatqaod 
contra  Poetss  faientem^iat.  Con- 
stat  qnippe  Imc  verba,  <  qnam  vesd- 
tur/  opposita  illis  esse, '  plns  diapen* 
dl  faciant :'  ItaqncT^  *  vesci '  stgnifi- 
caret  acqnlrere,  parare,  &c.  cai  rei 
lingnse  Latinse  nsus  redamat.  QoaaH 
obrem  fannc  locnm  ita  sevnper  legen- 
dum  eiListimavi :  Et  fhm  ditptmdJ  fih 
ciani  pmm  naneitur  dBta».  *  Nancitar' 
autem  [i.  e.  acquirit]  cnm  vevhnm 
protriti  Usos  non  sit,  depnTasse  illi 
videntur,qui  memoria  patrna  mer- 
cede  conducti  libros  describebant, 
proque  eo  intmtisse,  imscifmr,  qnod 
nifailo  melins  est ;  nnde*alii  snnm  oct- 
ctfnr  efllnxemnt,  qteod  ego  vhiosott 
este  arbitror.  *  Nandtur '  antem  fit 
a  nancior ;  id  a  nancio  est,  qnod  olim 
nsnrpavit  Gmcchos,  nt  ex  Pritdaa» 
Bovimus :  Ex.  ^  nancio '  antem  noTS 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRETII   CARI   Dfi  RBRUM    NAT.    LI£.  II.     liM 


jiioles  orta  est  nancUcory  quam  re- 

centior  uiot  retinait.  *  Nancior '  en- 

tem  lignificat  occopo,  prebendo,  ca« 

pio.    In  18.  tab.  ti  qvw  piGHEKit 

HAMGiTOR,  tiBi  HABiTO  (nbi  mmuUm' 

▼eterig  ortbograpbi»  est  pro  mmeUwr) 

inde  '  renancitur '  apud  Paulum  Dia- 

connm  Festi  Epitomisten,  pro  repre- 

henditysen  iterom  prebendit.    Cnm 

Autem  videam  vocem  antiqnam,  qoas 

in  foro  nostro  et  tabnlariis  etiamnnm 

obtinet,  dts  ntmtBy  pro  pignoribns  stt- 

miy  unde  et  nmtir  et  nmUise,  et  i«r- 

Tifrn  In  Oraeco-Barbaro,  facile  addo- 

cor  nt  credam  e  veteri  jure  Romano 

eam  esse  petitam,  cum,  nt  dixi,  in 

IS.  tabolis  legatnr,  *  Si  qnid  pigne- 

ris  nancitory  sibi  habeto.'  fab,  Festi 

tamen  Codd.  exbibent  renmui$eit^, 

Locretii  codd.  ve$citurf  qum  vox  for- 

aan  commode  retineri  potest.  Crach, 

Volgata  lectio  recte  se  habet^  nam 

nt  altemm  est  quod  exit  e  corpori- 

boSy  ita  ueeUwr  ett  quod  ingredituc 

Itaque  non  minns  boc  rectum  qnam 

qnod  apnd  Virgilium '  Vescitor  aura ;' 

aed  et  apud  Plautnm  et  Festnm  eat 

*  renascitur.'    /«.  Fms. 

1127  Ae  decedtre}  Aiq^  rteedere 
alii :  et  pro  MuUa^  wumue  dmdMm  eti 
in  seqnenti  versu  MmUUnodi$p  demdmm 
eaf.    Creecb. 

1128  ifM/<ttaodi«,  doadti»  «st]  Itn 
hi  veteri  qnodam  nostro.  Vulgati: 
MMUanumne;  quod  non  tam  placet. 
Gifm^ 

Mamu  daaidwm  es<]  Concedendnm 
oat  'dandum  est'  autem,  pro  dare 
oportet»  Zvriotf,  ut  supra  iterum  at- 
que  iterum.  Alii  quidam  legnnt, 
MnUa  modit  wmUit^  dandmm  «s<.  ego 
flc  scriptom  reperi,  ut  edidi,  in  qoat- 
toor  Ubris  manusor.  Lamh.  Conce- 
deadom  est,  fatendnm  est,  molta  flu- 
ore,  &c.  Dandum  est  ria  *  manosy' 
de  qoo  dicendi  geneie  in  1.  fusius. 
Fe6.  lu  M«.  et  onin.  edd.  vett.  recte 
probante  Lambino.  Male  supposuit 
Oifanios :  MnUimtdkdamdnmett.  M«- 


ntts  doMdmm  tti^  i.  e.  fiitendum  est,  no. 
gari  nequit.  Ut  sup.  1041.  <  si  vera 
videtor,  Dede  manos :  at  si  falsum 
estyaccingere  contra.'  Hor.  Epod.  17. 
1.  *  Jamjam  cfficaci  do  manus  sdeii- 
tise.'  Nec  aliter  tcripaisae  aandia* 
nnm  existimo  lib.  1.  in  Entroplnroy 
vers.166.  '  Qoicqoid  amas,  dabit  ilie 
manos.'  Ipse  nimimm  Eutroptos 
manum  promittet:  non  tUa.  Ovid. 
lib.  1.  de  A.  A.  <  Sed  semei  est  cna- 
toe  longom  redimeBdns  in  mvoniy 
Ssspe  dabity  dederit  qnas  temel,  iiio 
manus.'  Freqnens  aotem  llle  Orm- 
dsmos  Locretio  et  aiiis.  6ce.  Oftn. 
06s.  1.7. 

1129  Damienm  aletoendi]  8ic  ia  ^e- 
teribos  nostris.  Volg.  Dofies.  In  No- 
nio:   Deniqne;  male,  ut   et  modo« 
Nonins  etiain,  aUtetndi  videtnr  le- 
gisse.    Sed   in  veteribut   onMubvt: 
aletcendi.    Qifan. 
.  Demienm  oieteendi  •tuwmoi»]  I.  -e. 
donec  tui  summum  epescendi  oac»- 
men  pervenernnt.  bob  est  antem  du-^ 
bium,  quin  ita  iegendum  sit.    Nam 
quod  apud   Noniom   Marcellom  io 
verbo  *  adoiescerey'  ita  iegitnr  liic 
vertnty  Dumfne  adoieteemdi  itnwitwi, 
4«*   corruptot  ett  eo  loco  Nenioa» 
atqoe  iU  oorrigendot :  <  Adoietcere^ 
cresoere»  onde  oletcendi  dicit  Ln- 
cret.'  2. 1128.    *  Donicom  oletcendi 
summom  tetigere  caenmen.'    Errant 
autem  qui  aieteendi  legunt,  nt  4ixi- 
mos.  nam  verbum  aletco  non  ett  La- 
tinnmy  ted  in  ejnt  locum  toiMtittKD»^ 
dum  est^olescoy'  ex  quo  snnt  luec 
composita,  adoiesco,  fasolesco^  tolio- 
lesco»  exoletco.    Pneteiea  *  ceoll- 
tnm '  (ut  dixi)  noa  ett  vox  LatiM^ 
qnamvit  reperiator  in  codidbot  Aoli 
Oell.  et  Amob.  et  aliorom  ooctonHB. 
Nam,  obicomqoe  reperitor,  eooiUnm 
reponendum  ett.  neqne  ito  dico,  boc 
mihi  videriy  aot  hoc  me  opitiariy  ted 
me  tcire.     Lamtk.    Vide   vs.    lOM. 
Creeeh. 
1120  Roboradniinm}  Sic  habent  ii- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


119« 


NOT/B   VARIORUM    IN 


bri  mtooscripli,  et  pleriqae  typis 
excnsi.  Lamb,  Ita  veteres  libri* 
Viilgati:  rohur,    Oifan. 

IISI  Liquitur]  Tftbefcit,  r^irenu. 
Lamb. 

ilS2  Augmme  dmid]  Sic  codez 
Vaticanos.  air^Me  demto  antem,  i. 
e.  detracto :  qnod  fit,  ctim  desinit 
crescere  et  angeri.  Ordoett:  quan- 
to  res  aliqna  araplior,  et  quo  latior 
est;  eo  plura  in  omneit  nndiqne  par- 
teis  corpora  dinpergit,  angmine  dem- 
to.  Lamb.  Bene ;  nec  Augmine 
mdepto  recte  scribitnr.    Creech. 

11S4  Phria  eo  dispergit]  Eo  plnria 
dispergit.  sic  antem  legendnm,  non, 
nt  in  vnlgatis,  et  qoibnsdam  scriptis, 
Plura  modo.  '  plnria '  aotem  dixinse 
veteres  testautnr  A.  Oell.*5.  21.  et 
Carisius  lib.  1.  et  ita  Terentius  in 
Phorm.  4.  S.  6.  *  nova  bic  comploria.' 
et  idem  Lncretius  lib.  4.  1082. '  Una- 
qne  res  b«c  est,  cnjus  qnam  plnria 
habemns,  Tam  magis  ardescit'  &c. 
Lamh»    In  aliis :  Plura  modo.  Oifan. 

1136  Neesiiiseet,  qua  per]  Versns 
adulterinns,  ueqne  Lncretianns  ger- 
raanos :  qni  ita  varie  legitnr,  nt  pi- 
geat  me  referre.  In  scriptis  qnidem 
libris  tribus  sic  reperi  scriptnm,  Nee 
§aii$  e$t  pro  qua  largoe  exaetuat  artue: 
in  Bertin.  Nec  tatis  eBtproquam  largUB^ 
tfc.  in  Aldinis  antiq.  Nec  eatit  est 
mm  prcBlatoBf  ife.  Atque  nt  magis 
credas  esse  adulterinnm,  versns,  qui 
est  ab  hoc  tertins,  cujns  initinm  est, 
'  Qnantnm  opus  est/  &c.  non  reperi- 
tnr  in  libris  scriptis:  cum  libraril 
hunc  ineptnm  versnm  scripsissent, 
Lucretianam  omisissent.  Credibile 
est  antem,  adjectum  esse  ab  aliqno 
confidente,  qni  cum  videret  a  Lucre* 
tio  de  cibo  sermonem  haberi,  nnllnm 
de  potn  verbnm  fieri,  pntarit  aliqnid 
deesse.  qood  si  quis  versiis  hic  desi- 
deraretur,  et  locum  vacaom  explere 
Dobis  liceret,  talem  versnm  snbstitu- 
erem :  iVM  potue  proquam  tiiiB  artue 
uridB  torret,  Lamb. 


Nee  BattB  eetf  proquam  targoB]  Ita. 
vcteres  libri  quidam,  et  qnidara  vete» 
res:  proqua,  qnidam:  pnequam.  Alii, 
aitns.  '  Proquam  *  adverbinm  esL 
Notlinm  putat  Lambinus.  G(faM, 
JEitus^  opinor,  pro  nltima  voce,  qnara 
in  contcNtu  habet  Oif.  artuB.  Preig. 

Nec  Batit  est  proquam  largos  exastumt 
artus^  Unde  queat  tantum  suboriri  et 
suppedUare\  Quantvm  opus  est,  et,  qwod 
satis  est,  natwa  novare]  Monoit  Lam- 
binns  tertinm  illnm  versum,  '  Qnan- 
tnm  opus  est/  &c.  in  Mss.  Codd.  non 
reperiri ;  qaem  ipsegenuinum  Lucre- 
tianom  arbitratnr,  contra  antem, 
hunc,  'Nec  satis  est,'  See.  spnriara 
esse  contendit.  Car  ita?  niminim 
non  dispiciebat,  qna  ratione  emeo* 
dandns  foret.  Sic  antem  legendna 
videtnr:  Nec  satis  est,  praquam  largos 
exastuat  auctus,  UndSySfc.  Cujns  bic 
erit  sensus :  Ubi  corpus  ad  crescendi 
cacnmen  venit,  tnnc  defiuere  et 
minni  dcbet,  quia  nibil  satis  e&t  nnde 
tantum  suboriri  possit,  prsqnaro  ex- 
spstuat  largos  anctns ;  i.  e.  snbstan- 
tiam  prins  acquisitam  amittit.  '  Ane* 
tiun'  enim  vocat  eam  substantiam 
qna  illnd  ant  illud  corpas  anctum  est, 
nt  et  alibi.  Faber  tn  Emend.  In  al. 
edit.  Nee  satis  est,  pro  quam  largos  er- 
astuat  artus.  Sed  nt  operv  parcaraos, 
tn  legendi,  ego  scribendi,  vide  emen- 
dattones.  Faber  ta  Not,  Larobinos 
legit  iVec  sitis  est  quee  per  largos,  ^y. 
totnmque  versnm  tanqaam  adulteri- 
niim  rejicit.  Faber  ita  legit,  Nec  satis 
est  profquam  largos  exeestuat  amctut, 
Nulla  est  utrinsqoe  interpretis  coo- 
jectura :  iniqnus  ille,  qui  rejicit  bimc 
versnm,  neo  a^qnior  ille  qui  eroendat. 
Quis  enim  nescit  corpora  animalinra 
tantum  effluviorum  copiam  qnotidie 
eniittere,  nt  alimentnm,  nisi  copiose 
snbministratnra  illis  reparandls  son 
snfficiat  ?  Jure  igitur  legitnr  Nec  satis 
est,  Qois  etiam  ignorat  efflovia  uta 
in  modnm  aqnae  e  fistnlis  expresss 
erunipere?  Qmenam  igitar  vox  sig* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORBTU   CARl   DB  RBRUM    NAT.   LIB.  II.       L107 


liificantior  Uta  vo«e  *  «ttiu?'  Crmh, 

1137  Vnde]  Ez  qao  cibo.  Lamb, 
Suhoriri]    lii    lociim    eornni    qaas 

amissa  et  contanita  sont,  oriri.  sic 
aap.  I.  1048.  'Qnare  etiam  atqae 
etiam  soboriri  multa  necesse  est.' 
tdutb, 

1138  QwmtMmo]nue$tyetpiod$4ti$ 
etl]  Ordo  est:  unde,  teu  ez  qno 
cibo,  tantani,  qnantam  oput  ett,  sub- 
oriri  ac  sappeditari  qneat,  et  uode 
natura  id  noTare  qaeat,  qaod  satis 
est  qaidam  vir  doctus  legendum  pa- 
tat,  ^Moad  $ati8  i$t  nat,  nov.  Lamb. 
Ita  et  mox.  Qiiod  satis  est,  et  opas 
est  ad  ministrare  ac  sappeditare  ; 
satis  est  ad  novare.  In  viilgatis  in- 
versas  liic  est  ordo.  Gi/an. 

1141  Tuditantia]  I.  e.  tundentia.  et 
ita  Festus,  qui  bunc  locnm  citat. 
Paollus  apud  eundein:  'Tnditantes 
rem,  significat  negotium  tundentes, 
i.  e.  agentes,  Tudites,  roallei  a  tun- 
dendo  dicti,  inde  et  cnidam  cogno- 
men  Taditano  foit,  quod  capot  mal- 
leo  simlle  babuerit,'  Idem  Lucre- 
tios  infra  3.  395.  '  Et  qaam  interval- 
lis  tantis  tnditantia  possint  Coucur- 
sare/&c.  Lamb. 

1143  Sic  igitur  magni  quoque]  De- 
mam  vss.  29.  cooclndit,  Mnndnm 
eo  modo  quo  aniinalia  senescere, 
meatas  viz.  quos  io  animalibus  venas 
voces,  assidnis  corpomra  externornm 
ictibns  labefactatl  legre  recipiunt 
materiam  mnndo  reparando  idoneam 
ez  infinito  defiuentem  :  et  jaro  tam 
late  expansa  est  hsc  compages,  nt 
plas  roateriap  e  se  dimittat,  qoam  ex 
iofiaito  accipit,  atqiie  ideo  diminna- 
tar  necesse  est,  et  dcvigescat.  Quin, 
nt  Epicaros  statuit,  omnia  genera 
animalinmy  fruges,  arbores,  &c.  spon- 
te  ftua  telius  olim  produxit,  quam 
tamen  hodie  efioetam  sentimus,  Ideo- 
qoe  ipsam  senescere  fatendum  est 
Creeeh. 

Cireum]  'Ev  ic^icX^  adverbium.  nam 
'  moenia'  recti  casns  est,  nec  conjungi 
debet  cum  voce    '  omoia/  qne  se- 


qaitor  tertio  versn,  at  volgata  inter- 
punctio  ostendit.  Lamb. 

1144  Dabunt  labem]  Collabentnr, 
et  curroent.  Lamb,  Qiieinadmodum 
roinora  trvyicplfiara  qaotidie  perire 
ante  ociilos  videmas,  ita  et  migora, 
tellns,  aer,  cceluro,  aliqnando  ex  ne- 
cessitate  physica  '  dabnnt  labem/ 
dissolventar,  dilabentor.  Sed  ante- 
qnam  bis  notulis  finem  imponaroy  da- 
bis  veniam,  spero,  si  metas  egrediar, 
et  ab  hoc  Lncretii  loco  admonitns, 
qnld  sentiam  de  quodam  Virgilii  loco 
qui  in  ore  est  omnibns,  apeniero.  Is 
in  JEn.  2.  97.  legitnr.  '  Hinc  mihi 
prima  mali  labes.'  Nil  facilius,  in- 
quies ;  verumaliterinnlto  jampridem 
seotio ;  neque  me  pudeat  profiteri  id 
ignorare  me  qiiod  rorruptnm  t$$e  et 
a  nemine  ooquam  intellectum  fuisse 
arbitror.  Certe  licuit  mihi  dissimn- 
larCy  et  ignoraotiam  cauto  silentio 
obtegere ;  sed  aliter  visiim  est.  Dico 
igitnr,  et  clare  dico,  locum  hnnc  a 
neminc  intelligi  posse,  nisi  qui  ultro 
et  voleos  sibi  imponat.  Quid  enim 
est '  labes  V  Aliquaodo  repentinam 
aliquam  calamitatem  significat  vel  ab 
aquis  immodicis,  vel  a  grandine,  ful- 
minibus,  &c.  vel  a  cbasmate  et  hiata 
terrae,  id  quod  docti  annotaruot.  II- 
lud  ipsum  est,  opinor,  qnod  in  llbris 
Jurisconsaltorum  uostratium  *  vi- 
roere '  dicitor,  i.  e.  vis  roajor :  quae 
cnm  advenit,  tonc  damnnm  colooi 
non  est.  Haec  autero  sigoificatio  nul- 
Inm  hic  locum  habere  pote»t;  quid 
enim  erit  'calamitas  mali'  aat  Ma- 
b^s  roali  ?'  Vel,  si  roetaphorice  suroi 
dices,  necessario  ezpnngenda  erit 
illa  vox  *  roali ;'  cum  ea  enim  stare 
non  poterit  rh  *  labes.'  Altera  autem 
significatio  hnjns  vocis  est,  macnlay 
et  metaphorice  probrum,  dedecus, 
Sec,  quae  nihilo  plns  loci  hic  habebit 
quam  illa  altera.  Quid  enim  esset, 
'macnla'  et  <  probrnm  roalif  Ut 
voles,  inqnis,  qnidvis  afferas  licebit ; 
constat  certe  ita  scriptam  a  Virgilio 
versum  illnm  fuisse ;  nam   unde  is- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1196 


VOTJR  VARIORUM   IN 


tod  Jnstini  in  18»  niai  e  VirgUio  ? 

*  Hinc  illa  priina  inali  labes,  hoc  ioi- 
ti«m  impendentifl  rninae  fuit/  Bene 
jaue,  inqoam  ;  etiamniim  pner  imi- 
tatiooem  illam  Virgilianam  apud 
Juttinom  annotaveram.  Sed  si  vera 
illa  sunt  qiie  de  significatione  rov 

*  labes '  soperios  scripsi,  in  eodem 
Into  bsesitamos ;  idquc  tantum  pro- 
bas  quod  minime  probari  necessefnir, 
locoro  illuni  Virgilii  scilicet  a  quibns- 
dani  veteribiis  ita  lectnm  fuisse  nt 
nunc  legitnr,  i.  e.  jarapridcm  depra- 
vatos  esse  codices  Virgilii :  sed  non 
aliter  scripsisse  Virgilinro,  id  vero 
ett  qnod  probari  oportoit.  At  ego 
affirmare  posse  videor  scriptnm  ab 
lllo  fnisse,  Uinc  ad§cita  mUU  labe$  .... 
Papas !  inqnies,  ^  Jam  mibi  vebemen- 
ter  nova  res  molitnr  ad  aares  Acci- 
dere,  et  nova  se  species  ostendere 
reruml'  Ita  est:  sed  et  illod  non 
minos  verom  erit :  '  nibil  tam  mira- 
bile  qoidquam  Principio,  quod  non 
minuant  mirarier  omnes  Paulatim/ 
Haec  enim  lectio,  quae  tam  longe  a 
•vnlgata  abit,  scin'  quo  fundamento 
nitatarf  Excerptis  Servii,  milector, 
ez  qoibos  liquido  constat,  non  potn- 
Iflse  aliter  legere  clarissimom  illom 
grammaticum:  com  ejos  expositio 
receptas  lectioni  non  congruat,  sed 
hanc,  quae  a  me  proposita  est,  plane 
et  necessario  sapponat :  sic  antem  se 
habet  Servii  expUcatio:  ^Hine  pro 
hac  caosa,  vel  propter  boc,  et  est  ad- 
▼erbiom  localc  pro  conjnnctione  can- 
saU:  qoia  aecota  suDt  postea  oraco- 
lam,  et  Ad$eUa  Calcbantis  factio: 
Adtcita  sane  dicitnr^a&saunp/a.'  (le- 
gendnm  admtmpia,)  'Labes'  vero 
roiaam  significat  a  lapsa.'  Vides  ita 
Teram  esse  eam  lectionem,  qaam  ego 
ab  oblivione  redocem  feci,  nt  illod 

*  Adscita*  oon  modo  ia  expUcatiooe 
Servil  reperiatnr,  sed,  qood  omoem 
dobltatlooem  tollet,  ab  eo  etiam  ez« 
pooator  per  ^adsonipta.'    Prieterea 

*  labem '  ezpUcat  per  *  rninam/  Ita^ 
qoe  illad  '  mali'  stare  noo  potest. 


Sed  node  Ulod  <  prima.'  Ex  glotte« 
maie  grammaticorum,  qnl  ad  oram 
libri  adscripserant,  prima  to6es.  ad 
oracnlom,  secunda.  ad  Calehaotis  com 
Ulysse  compositam  fraodem,  Ccrfac. 
j3i  qnis  haecotiose  et  aeqoo  aoimo  a|Nid 
se  repotabit,  a  me  opioor  ooo  longi- 
nscule  ablbit.  Nunc  fortasae  jam 
tempos  sit  ad  Lncretium  regrediy  acd 
est  et  aUnd  in  JEn.  8.62.  quod  me  re- 
vocat ;  idqne  tale  esse  existimo.  ot 
tecnm  commonicatom  oporteat ;  cer^ 
te  de  illo  tecnm  agere  decreveram  lo 
N.  ad  I.  Lncret.  Loqoitur  Tibtfi- 
nns :  '  Ego  som  pleno  quem  fluuDe 
cemis  Stringentem  ripas,  et  pio|i;aia 
colta  secaotem,  Ca^roleos  lybris  «e- 
lo  gratissimos  amnis.  Heic  mihi  mag- 
oa  domos  celsis  caput  orbibos  exil/ 
Molta  vero  ad  haec  ioterpretes,  et  eo 
qoidem  cooato,  qui  quam  magnos  et 
operosoa,  tam  et  profecto  irritns  et 
ob  rem  oollam  est :  alii  enim  ad  vo- 
cem  *  caput,'  aotaveruot,  '  de  foote 
flnvii  io  cditiore  EtrnrisB  parte  ex- 
«onte  iotelligi  debere,  nam  capiU 
fontes  amniam  vocari  soleot/  Alu 
de  exito  seo  ostiis  floroinis  id  accipi 
debere  arbitrantor.  Alii  denlqoe  de 
digoitate  et  praestantia  urbis  Roma- 
nae  multa  hinc  iUinc  corraaernot; 
magnnm  kyAmrfm  scilicet,  et  digonn 
istogenere  hominnm,  qni  offarcioa- 
tas  scholasticis  nugis  editionet  nobis 
obtrudont.  Sed  nemo,  qood  scian, 
extitit,  qui  vel  minima  soapiclone  ve- 
rum  tetigerit.  At  si,  qnod  onom 
esse  in  interpretando,  prseqne  omoi- 
bns  nnnm  ante  ocnlos  esse  debet,  si, 
inquam,  sermonis  Latini  geolomcoD- 
suluisseot,  panciora  quidem  multo, 
sed  et  multo  meliora  scripsUsent. 
Primum  eoim  qnid  est,  *  Hic  mihl 
magna  domns  capat  exit  i*  Ao  qoia 
latissimos  footes  Tybris  habet  i  Esio, 
quamqaam,  &c.  Sed  ao  e  mootibos 
Etroriae  repeote  circa  ca  loca  footes 
UU  delati  soot,  io  qoibos  postea  eoa- 
ditaRomaest?  Deiosi  *capot'fon- 
tem  sigoificabit,  qoid  erit  qood  cbm 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CAHt  DB  RBRUM  NAT.  LIB.  II.   1199 


« eekis  nrbibiit' joiigi  q«e«t?  Pns- 
terea  quid  isthuc,  *  domiu  exit  ^  An 
id  moris  erat  temporibas  Heroicit, 
nttecta  borsom  illorfiom  sine  macbi- 
nis  transmoverentor  ?  (Quanqnam 
reperti  tont  qnibos  tale  aliqoid  in  Pi- 
ceno  circa  sdicoiam  sacram  magna 
hodleqne  celebritale  Insignem  multis 
postea  sseculis  factmn  foisse  persna- 
.  dere  liboerit)  Sed  si  mota  l^bridis 
domos  est,  qoa  ratione  intelligetory 
*  ezit  bic'  Uno  itaqae  verbo  dicam, 
loqoi  Deom,  et  in  eo  tersn  ? atici- 
niomesse;  itaque  si  ▼ocem  aliqnam 
Vx^^Mf^  nsorpaverlt  Virgilius,  id  ex 
Decoro  penonse  fecerit,  qnemadmo- 
dom  allbi  s»pe ;  et  qoia,  oti  dixi,  va- 
ticininm  bic  versos  complectitur  (tnnc 
eoim  et  Roma  et  Romnlos  h  Muf 
Tlkirmos  jacebant),  verbum  aliquod 
faiori  temporis  In  eo  foerit  necesse 
ett:  Qnare  nonqnam  dobitavi  qoin 
sit  legendnm,  Hie  mihi  magnn  domu$ 
altu  eapui  wrbUm$  e$cU,  sen  esnY,  l.e. 
erit;  de  qoo  ad  Locret.  lib.  1.  antea 
dictom.  Hoccertebabet  emendatio 
nostra,  qnod  omnibus  omntno  diffl- 
coltatibas  obvlam  eat;  seoso  tam 
perspicoo,  ot  nil  snpra.  Hlc  mibi 
magna  domosy  aliqoando  cnnctamm 
nrbinm  capnt  erit.  Atque  eqnidem 
baodscioan  te  bsec  legisse  tcdeat, 
me  qnidem  scripsisse  baud  sane  pce- 
nitet.  Sed  tandem,  tandem  tempus 
sst  nt  In  viam  redeamns.  Faber.  Adde 
el  Lips.  de  Pbil.  Stoica  p.  866. 

Pnfr€s^eniMas]Qassendni  Trittei- 
qiu,  Creecb. 

1145  Omnta]  Res  omneis.  nam  vox 
samia  est  casus  accnsandi.  regitur 
^im  ab  infinitlvo  integrttre :  neqne 
pertinet  ad  dnoa  snperiores  verans. 
Lmb,  Hnic  versui  nonnnlli  snbjnn- 
gnnt  prorsns  ineptnm  Etfideire  cibitf 
eemnia  etutentare.  Hic  enim  delen- 
dns  est,  imo,  »i  libri  permitterent, 
tres  alios  rejicerem.  Creeek, 

1146  EtfiUeire  tiHtf  ae  oiimia,  ife,'] 
Qoit  non  videt,  hnnc  versnm  este 
waptftfit$Kiifi(pw,  et  ab  eHdem  incude 


atqne  oficina,  ex  qna  snperiores  all- 
qnot,  profeclnm,  tivelegamus  Etfnl» 
dre  eibit,  sive  EtfiUeire  eibntf  sive  Ei 
fiddre  artut,  sive  (ut  qnidam  malnnt) 
Et  fideiretitit?  Lamb.  Hunc  ver- 
sum  nothum  com  Lamhino  putamos. 
Forte  interim :  eibut,  Oifan.  Imme- 
rito  versnm  *  Et  folcire,'  Ste,  expon* 
gi  volont,  ob  depravatam  passim  lec- 
tionem,  quae  ex  Codd.  Lugd.  Bat. 
clara  et  perspicue  vera  a  nobis  est 
reposita.  Dicitnrautem  ^fulcireci- 
bna,'  ut  (notante  Casauh.  ad  Persil 
Sat.  1.  p.  74.)  Oregorio  Nysseno  dicU 
tor  4  Tpo^  bwoampiiw  r^  v^r  ^6^tms 
V^  Me4s,  Atque  Seneca  de  Beata 
Vita  dixit  '  animo  fnlcire  corpus/ 
qnomodo  etipse  Lucret  S.  1S6. '  Not« 
cere  nt  hinc  possls,  non  seqnas  omnia 
partes  Corpora  habere,  neqne  ex  »- 
qnofnlciresalntem.'  Ha». 

1147  Nee  vena  perpeiimaur]  Reci- 
pinnt,  habent :  ita  et  Or.  woffx^» 
Faber. 

1149  Jamque  adeo]  Vim  probandi 
habet  istnd  adeo,  qnasi  diceret :  Id- 
que  ita  verum  ett,  nt  ante  oculos  om* 
nia  [mnlatim  effceta  fieri  videamns. 
Faber, 

Jamqut  adea  fraeta  ett  eetat,  effedor 
fuey  ^.]  Sic  mibi  videtur  legendnm, 
et  ita  scriptnm  fere  est  in  omnibns 
libris  manuscr.  nam  libri  quidem 
Faemi,  et  Tettii,  hahent,  Jamqueadea 
facta  ett  atat,  affectapu  tellut.  Bertl- 
nian.  autem,  Jamque  adeo  faeta  ett 
cttat^effiBtaque  teOut :  Memm.  sine  nlln 
varietate,  Jam<iue  adeofracta  ett  eetat^ 
effittaque  teUut.  Qnod  si  quis  malit 
ita  legi,  Jamqu£  adeo  fracta  ett  ettdt^ 
affeetaque  teUut,  eqnidem  libenter  el 
atsentiar.  Videtnr  enim  tellns  afiec- 
ta  qnidem  ette,  sed  nondnm  efflBeta. 
Ne  haBC  qnidem  rejiclenda  ett,  Joas- 
que  adeo  affecta  ett  atat,  affeetaque  tel^ 
lut,  qnid  tit  antem  afiecta  astas,  af- 
fectnm  bellum,  et  simllia,  sciunt,  qul 
Latine  sciunt.  Lamb,  Ita  (fracta)  om- 
nes  fere  libri  veteres.  Qnidam  ta- 
men  :/acfa;  et  affeeta,    Sed  hoc  ex 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1200 


NOTiE   VARIORUM   IN 


pronanciatione  mtnavit,  Vide  et  inf, 
6.  626.  Illa  similitndine  et  loqaendi 
formnla  a  fapniioa  sumptis  in  eadem 
re  utuntur  Virgilius,  Columella,  et 
Sallnstins.  Gtfan.  Locum''  SallQAtii 
aliosque  in  Indice  Oifaniano  liabes. 
Opponit  autem  *  foeta'  et  *  exhausta' 
i.  e.  effteta  Lucanus  in  Catonis  Mar- 
cia  2.  838.  *  Dnm  sangnis  ineraty 
dum  vis  materna,  peregi  Jussa,  Cato, 
et  gemioos  excepi  foetamatitos.  Vis- 
ceribus  lasffis  partnqne  exliausta,  re- 
vertor.'  De  liac  autem  Epicureorum 
opinione  adi  Turnebi  Opera  Tom.  3. 
p.  20.  et  Lipsium  Philos.  Stoicsp  p. 
872.  Hcr. 

1153  Aurea  de  ccelo]  Honc  versnm 
profert  Nonius  in  vore  <funis/  et 
A.  Oell.  13. 19.  notans  '  Ainis'  dictnm 
esse  a  Lncr.genere  foemineo,  nt  ver- 
sus  esset  grandiore  sono.  Animalia 
(inqnit)  non  siint  e  c«lo  delapsa,  aut 
perfuncm  illnm  aurrnm  demissa,  sed 
a  terris  initio  edita.  Allndit  ad  ca- 
tenam  illaro  anream,  quaro  comme- 
inorat  Homer.  IX.  $.  18.  Et^  teyy 
irtif4fiwy0*  0col,  Ira  €25ctc  irdb«rcf ,  Sc<p^y 
XfnHTthiv  i^  o0pw6$€v  KptfAdawrtSf  Udy- 
TCf  5'  ^{^irrctr^c  ficol,  iraffeU  rc  $4awtu^ 
&c*  Plato  in  Th<»«t.  per  lianc  cate- 
nam,  solem  significari  arbitratur.  sic 
illey*as  oU^p  ttX\o  ^  Koi  fjKup  ^'O^xnpos 
Xiyti,  Ktd  8f}Xo7,  XP*^^  ff^ipdtf  5ti  ^us 
/uw  tw  ii  irtpt/^opk  ^  KtyovfUyti.,  K(d  6  fjXi- 
or,  wdma  i<rrl  koI  a^erat  t^  ip  OtoTs  tc 
KoX  hf$ptliwoiS'  tl  5i  artdri  toOto,  Ao^ircp 
Sc9)v,  rrdirra  xphf^'^^  ^  Sta^opcfTj, 
&c.  i.  e.  '  Namqnc  niliil  aliud  Ho- 
merus  qnam  solem  dicit,  et  ostendit 
esse  anream  catenam :  quia  dum  sol 
mnndum  sno  cnrsu  ambit  ac  lustrat, 
omnia  salva  snnt,  et  conservantnr, 
tnm  qnae  apud  Deos  snnt,  tum  quaB 
iipnd  homines :  si  vero  stet,  et  quies- 
cat  tanqnam  vinctus,  res  omnes  in- 
terierint.*  At  Macrob.  lib.  1.  in 
somninm  Scipionis,  catenam  illam 
Homericam  vnlt  esse  '  a  summo  Deo 
ad  ultimam  rerum  fseccm,  connexio- 
nem  unam  mutuis  se  vinculis  religan- 


tem,etnasqaam  iotermptaBi.*  Lamh. 
£  terra,  inquam,  hsec  omnia  orta  ; 
neqne  enim  ut  isti  providentfs  aa- 
sertores  ainnt,  animantia  e  cislo  per 
catenam  illam,  qnam  onaa  hominoa 
Homems  vidit,  demissa  sunt ;  neqve 
porro  a  mari  et  flactibus  littora  paU 
•antibus  edita ;  sed  quae  tellas  bodie 
omnia  genera  alit,  illa  ipsa  est  qnaB 
cnncta  protulit.  Fa6er. 

1154  Nec  nucre']  Solent  poelsTy 
qnem  significare  volnnt  inbnraano 
atque  inimiti  ingenio  esse  praeditnm, 
e  mari  eum  dicere  esse  natnm.  Ho- 
roerns  IX.  t.  lA.yhaUni  U  a*  fnKn  $d' 
haaaa,  Lamb, 

Plangentee]  Verberantea.  LaiR6. 

1166  Nitidoi /ruges]  Nitidaa,  i.  e. 
plenas,  et  opimas.  sic  item  aaepe  alU 
bi.  Sic  Hor.  Epist.  ad  Albiam  Tib. 
de  seipao :  'Me  pingnem  et  nitidomy 
bene  cnrata  cute,'  &c.  Vide  anp. 
eodv  lib.  604.  et  993.  <  Tnm  porro 
nitidas  f rnges  arbustaqne  Inta.'  Lemk 

1160  EtvireiM  agricoi^nm]  Sicha^ 
bent  libri  mannscr.  aat,  ne  meatiar, 
rtris :  quod  indocti  non  intelligeiiteSf 
corriiperunt,  et  subdiderant  virilmi: 
eadeniqne  opera  addiderant  daos 
versus,  qui  deinceps  sequnntnr :  Con* 
ficimue  femim  viv  artis  $upp.  vel,  nt 
alibi  legitur,  Coi^ieimas  $eri^  9fc* 
deinde  alternm,  UsqHc  adeo  ^cmai 
fatus,  vel,  nt  alibi  legitnr,  parvmifet' 
iui:  vel,  ut  alii  libri  habent,  parcMid 
ifc,  qnos  ego  delcndos  censeo.  Laimb, 

Et  virit  agricolarum']  Ita  veteres 
libri.  I.  e.  agricolas  ;  nt  'vis  eqno- 
rum,'  pro  eqnis.  Vulg.  viribui,  Gifan. 

Conterimusque  bovet^  ifc.  Conjlci' 
mus  ferrumy  ifc.]  Hi  duo  vss.  unde 
olim  malum  pedem  tolere,  eo  et 
referre  debent:  neqne  enim  Lo- 
cretii  lucerna  digni  snnt.  Faber. 
*  Sera'  autem  arva,  tristia,  qaae  frac- 
tum  spgre  reddunt :  nt  '  Scra  mors' 
^n.  6.  *  Mors  gravis;'  et  ^senini 
bellom'  apud  Salustinm,  ^Grave 
bellum.'  Servius.  Qnidam  legnnt : 
Coi^ciiRMS,  ferrum  tix  arcis  suppedi- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T^  LUORBTII  OARI   OB  RBROM  NAT.  LIB.  II.     1201 


firtl.  Creedi.  Reete  Mrif  lefit  Gro* 
DOT.  Obs.  1.  17.  atqne  similibas  ez 
VirgUio  aliisqoe  locis  illottraty  ve- 
roin  oitendit '  sera  arva'  bic  Don  sig- 
niiicare  triatia  et  laboriosay  veram 
tarde  provenientia,  atqae  ita  pro 
tanto  labore  maligne  et  sero  froctum 
reddentia.  Hos  aatem  Tersns  omnl- 
oo  Lncretianos  esse  patet  ex  colla- 
tione  5.  207.  et  seqq.  <  Qaod  saper- 
est  arvi,  tamen  id  natnra  sna  vi  Sen- 
tibus  obducat,  ui  vis  hnmana  resistat 
Vitai  caosa  valido  consaeta  bidenti 
Ingemere,'  &c.  Dicit  vero  '  snppe- 
ditare  arvis/  pro  snfficere,  nt  Plaot. 
Asin.  2.  4.  17.  'Labori  non  queo 
suppeditare/  Cicero  Catilin.  3. '  Sed 
ai  omissb  his  rebos  omnibus,  qnibns 
Don  soppeditamns.'  Hav. 

1161  Cmi/Icwiiis.  Meris  vix  orvtf  mtp- 
feditaii]  Ita  ex  veteribos  quibasdam 
libris,  et  ratione  suadeole  scripsi,  et 
interpanxi.  Quidam  libri :  /errum  ; 
male.  Quidam  libri :  poriiuU.  For- 
tasse  hi  doo  versns  sant  notbi,  ex 
mendosa  precedentis  versus  scriptn- 
ra  Interjecti :  quod  et  alias  contigit. 
Vide  versus  praeced.  G\fan, 

1162  V$qaeade9ptremdfiBhu]V9\'' 
merius  parcuni  fcetus,  I.  e.  parcins 
redduntnr,  at  angentnr  labores. 
Creech. 

1163  Jan^ue  eaput  gwitani]  Quas- 
sare  sen  movere  capot,  gestns  est 
irascentisy  aut  minantis,  aut  lamen- 
tantis.  Virg.  ^n.  7.  292.  de  Junone  : 
*Tnm  quassans  eapnt,  hsec  effudit 
pectore  dicta:  Ostirpem  invisam/ 
&c.  idem  12.  S04.  '  Ille  caput 
qnassans,  non  me  tua  fervida  terrent 
Dicta  ferox,'  &c.  Homer.  *(Xwra,  €. 
285.  KiP^tw  8i  adfni  irpvrX  %w  fuf^Of 
ra  Bvfkii^.  Plautus  Trinum.  6. 2.  46. 
*  Qnid  qnassas  caput  ?  Ch.  crnciatnr 
Gor  mihi,  et  metuo.'  Laiii6. 

1166  Landat  fortunae  aeepe  par,]  Sio 
babent  qnattnor  lib.  mannscr.  vnlgati 
forentum,  Lamb.  Qui  hunc  seqne- 
bantur  versns  duo,  delevimns  ;  qnia 
et  inepti  sunt,  et  a  libris  nostris  abe- 


raat.  Gifon.  81  retinere  vellea,  pos- 
sea  legere,  Trisfif  iUm  vetuUe  vieim 
•aiar  etgrafatigat  Tempmraf  et  ineueat 
NumenyeeedmnqMefaiiieen».  ItaVirg. 
Oeorg.  1.  76.  <Ant  tennes  fsetns 
vidsB,  tristisqne  InpinL'  Estenira 
vicia  legnmlnis  genns;  et  tennls  hic 
victns  antiqnis  illis  et  antiqua  lau* 
dantibos  convenit.  '  Fatigare'  vero 
simplidter  dixere  pro  conviciis  et 
maledictis  incessere;  nt  docet  Sal- 
mas.  ad  Vopisc.  p.  706.  Hav, 

Laudatfertunaeaape  parentie']  Huic 
fere,  qnamqnam  aliofine,  illud  Flaccl 
A.  P.  17S.  simile  est,  *  laudator  tem- 
poris  acti  Se  pnero.'  Faber, 

1167  TViflis  Oem  vetuUe,  i^,]  Vide, 
sodes,  lector,  nogatoris  illiut,  qnt  hos 
doos  versns  affinxit,  impudentiam 
cnra  pari  stnltltia  atqne  insdtia  cdn- 
jnnctam.  qnemadmodom  sopra  ver- 
sni,  Inqno  nescio  qoid  de  clbo  dice- 
batnr,  subjiinxit  versum  de  potn, 
sen  potios  de  siti ;  ita  hic,  qnia  Iai- 
cretinl  aratorem  dixerat  sospirare  et 
lamentari,  se  toties  frnstra  laboras- 
ae,  tom  prsesentia  tempora  cnm  prae- 
teritis  conferentem  parentis  sni  for- 
tnnas  pras  suis  landare  ;  qnasi  alind 
deesset,  addidit  de  sno  qaiddam  de 
vinitore.  Hnnc  igitur  versnm,  IVta- 
H$  item  veMv^  ifc,  et  altemm  ei  prox- 
imnm,  TemperiM  ineueat  namen^  tfc,  ille 
sibi  habeto :  nos  hinc  deleamus, 
Lamh. 

1168  £<  crepat]  £t  crebro  habet  in 
ore,  crebris  asurpat  sermonibns :  Ar, 
i.  e. '  quam,'  vel  qnomodo  antiqnnm 
genus  pietatis  plenom,  <  facfte,'  i.  e« 
sine  magno  labore,  koI  fterjk  ^fcmjnif , 
*  tolerarit  asvum,'  egerit  satatem,  vi- 
tam  tradnxerit,  ant  sustentarit  an- 
gnstis  agrorum  limitibns  ac  terminis: 
i.  e.  parvo  agello.  Hnnc  veranm 
profert  Noniua  in  verbo  'crepare/ 
cnm  illo  Horatiano :  ^  Qois  post  vina 
gravem  militiam  crepat  V  Lamb,  Jac- 
tat,  dictiUt.  Hor.  Faber.  Argnmen- 
to»  qnod  modo  dnxerat  ex  Epicnri 
pladtiv,  snbjiingit  poetamm  fiibnUi 


Delph,et  Var.CUu. 


Lucretm 


40 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1209 


nOTM  VARIORUM  IM 


6e  aiireo  leettlo,  ?ii.  txm  twpofit 
Blro  fertilis  erat  tem,eniBia  iponta 
prodnxit,  qaSB  jmm  malto  lal>ore  siil>- 
«cta  ttgre  bomiBCs  snttentat :  con- 
scios  antem  poetas  istos  lianc  terr» 
fertilitatem  Nominis  benevoLentl« 
piis  bominibns  faventis  attribnisse, 
istam  opinionem  scommate  impng- 
nat,  et  despicit  ignorantiam  illomm, 
qai  tellnrem  senlo  effcetam  fieri  non- 
dnm  intellexerint.  Crseck. 

1170  PiffaeUitoltrarUatmm]  Be»- 
ti  iriTerent;  sic  enim  bnnc  locnm  ca- 
pio,  nt  illnm  Terent.  *  Qnam  tos  fa- 
eileviTitis/  Inde  apod  Homer.  II. 
f.  188.  Dii  fu^  {'ifiorrsf  dicnntnr.  Per 
'  scopulnm'  antem  iotelligit  exitium, 
Ubem,  mlnam.  Fo6. 

1171  QnomaMiior  eiseii^  «!.«•.  a. 
o.]  Contrarinm  Inter  minsB  Romanss 
Reip.  cansas  enumerat  Lncanns  1. 
167.  *  Tunc  longos jungere  ilnes  Agro- 
rnm,  et  qnondam  duro  sulcata  Ca- 
miUi  Vomere,  et  antiqnos  Curiornm 
ptssa  ligones  Longa  snb  ignotis  ez- 
lendere  rnra  colonis.'  flov. 

1178  Necimd]  Nec  intelligit.  Sie 
S.  137.  *  Nec  tenet,  amissam  Issvam 
enm  tegmine  s»pe,'  &c«  Plant.  Pce- 
nalo  S.  1.  73. '  tenetis  rem/  Respon- 
dent  Adrocati,  risn  qns^sito  exjoco 
prsBter  expeetationem  snbobscsBBo: 
*  Viz  quidem  hercle,  ita  panxilla  est, 
digitis  primoribus.'  qui  jocns,  si  cui 
nondnm  etiam  planns  est,  enm  sno 
kco^  euB   Plautnm    commentariis 


iUBetrfttBn 


declnrabiflMf. 


•  Tabetcerel  Minni,  liqnescere,  T^no'' 
001,  ^e6^co«cu.  Plautns  Stlcfao  5.  5.  II . 
*  Postea  accumbam,  qnia  sensim 
extabescit  dies.'  Lamb. 

117S  Ad  scopvbm]  Ad  interitam. 
translatnm  a  navi,  qns  Infligitnr  sco- 
pulo.  Laiii6.  Per*scopttlnm'  intelli- 
git  exitinm,  labem,  rainam  :  Faber. 
Salmasins  antem  asserit  Scopmimm  es- 
se  metam,  sen  parmm  scopnm :  sic 
Soetonius  In  Donritiano  cap.  19. 
^Nonnnnqnsm  paeri  procal  stantisy 
pra^bentisqne  pro  scopfilo  dispansam 
dextre  manns  palroam,'  Sec,  Creeek, 
Qnoniam  in  Ms.  optimo  L.  B.  legltar 
Ad  cepuimm,  a  mann  antiqna  pato 
scriptnm  olim  fnisse  Ad  eapmbmy  I.  e. 
ad  locnm  fnneris  et  interitum.  Na- 
▼ibus  enim  qnsB  scepnlo  allldontary 
illnd  in  medlo  cnrsn  accidlt  non  seB> 
sim ;  metsB  qnoqne  scopolas,  nt  di- 
BHBntimm,  qnssttnm  in  Snetonio, 
bic  locnm  habere  vix  pote«t ;  neqae 
irr,  sed  eurrere  vel  simile  quid  taac 
dixisset.  At  qoam  de  terre  nt  *  ef* 
fceta'  agat,  quam  modo  ^tabescere* 
dixit,  nlhil  iridetnr  conTeoientias> 
qnam  ad  ctfpo/Kai,  qnod  setati  Tetostai 
couTenit.  Hor.  de  Lyce  jam  ▼elnla 
et  effoetse  forms  4.  IS.  96.  <  Possent 
nt  juTenes  risere  fervidi,  Mnlto  non 
sine  risn,Delapsam  in  cinereafaceok* 
Hav, 


Iii  hoe  libro  positss  snnt  omnes 
Epicnri  fortnnse,  exignse  qnidem  istse, 
qnas  tamen  multi  olira  afiixerant,  et 
Tnllius  diripuit.  lostaurare  demnm 
magno  eonatu  nititur  Lncretins,  eo 
aoccessn,  quem  meretnr.  Idem  eniro 
Epicuri  opinionibus  accidit  qnod  foe- 
loi  mali  staminis :  copiosnm  licet»  et 


salnberrimam  alimentamingeraoyiir» 
bilis  tamen  manet,  et  iofirmna. 

A  vs.  66.  ad  vs.  81.  docet  poeU 
motum  esse,  nec  diffltemor ;  motnoi 
etiom  renim  omninm  e  motn  seou- 
nnm  oriri,  lllnd  qnoqne  agnoscinMn: 
sed  dum  rs.  83.  pondos  seralBibas,  et 
inde  inotom  attribuit,  nimittm  sibi 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   OARI   DV  RBRUM   NAT.  LIB.  II.     1203 


•t  sttii  atomis  indolget :  qais  poBdnt 
omni  materi»,  et  quis  corporibut 
ejiwdem  molis  idem  poodos  conce* 
dftt  ?  SeDsos  enim  et  experientift 
reclamont.  Vidit  antem  Epicnmt 
lapides,  ligna,  cnncta  deniqne  intra 
mnndi  hnf nt  amtntnm  contenta  deor- 
tom  tendere;  atqne  ideo  credidit  om- 
ni&ab  «temo  detcenditae :  qnam  opl* 
nioncm  qni  amplectitnry  nte  ilie  erit 
nltiditttrons  de  grege  Epicnri  pliilo* 
topbot.  Idmn  enim  ac  si  diceret, 
rotat,  elateres»  et  reliqna  machintB 
•llcojnt  mcmbra  id  factnra  teorsom, 
qnod  coi^onctim  facinnt.  Sed  nt 
boe  qnoqne  largiamnr.  Habemnt 
tandem  infinita  semina  per  inane  ia* 
finitnm  pari  passn  et  teqnali  Tcloei* 
tate  deortnm  tendentia.  In  immen- 
sitate  latitodinam,  longitadianm,  al- 
tltudiaamy  infinita  vis  innomerabi- 
llnm  volitat  atoinomm,  qnsB  interjec- 
fo  inani  cobseretcnnt  taroen  inler  se, 
et  alisB  aliat  apprebendentes  conti- 
nnantnr,  ex  qno  efficinntnr  has  reram 
formtD  et  fignne.  Unde  vero  aliss 
alias  apprebendant,  cnm  pari  Teloci^ 
tate  omnes  ferantor  ?  viz.  paullnm,  et 
qoam  minimum  declinant,  vs.  231. 
8ed  ipsa  Imbc  declinatio  ad  libidinem 
fingitor,  (ait  enim  Lncretius  decli- 
nare  atomos  sine  causa,  quo  nibil 
tnrpins  physico,)  et  illum  motum  na- 
tnralem  omninm  ponderum  e  regione 
inferiorem  locom  petentinm  sine  can- 
sa  eripnit  atomis.  Nec  tamen  Id, 
cojus  cansa  bssc  finxerat,  assecatns 
ett:  nam  sive  omnes  atomi  declina* 
bnnt,  nnllsB  nnqnam  cobsBrescent ; 
sive  aliae  declinabnnt,  ali»  suo  notu 
recte  ferentnr,  erit  boe  qnasi  provin- 
cias  atomis  dare,  qote  recte,  qosB 
obtiqne  ferantnr.  Tnlllnt  primo  de 
Plnlbns. 

Hanc  difficultatem  tentit  ipte  Ln- 
fTetltts  rs.  226.  nbi  non  tam  solvtr, 
qmm  vt  ejos  sncctraibit  oppressns  et 
prottratns.  Sed  vs.  251.  aliam  diffi^ 
cnltatem  roovet,  cojus  ope  vim  prio- 
fis  e^ngere  conatnr;  vel,  nt  sepia, 


tcnebraa  et  caliglistm  offnndit,  nl 
dlfficiliut  inveniri  et  capi  possit.  As- 
serit  enim  sine  ista  seminum  declina-' 
tione  libertatem  volnntatis,  qnam  in 
omnibus  animalibns  sentimut,  expU- 
cari  non  posse.  Respondet  Cicera 
lib.  1.  de  N.  D.  Hoc  persaepe  faci*> 
tis  Epicnrsei,  nt  cum  aliqnid  non  ve- 
risimile  dicatis,  et  reprebenstonem 
efingere  velitis,  efferatis  aliqnid  qnod 
omnino  ne  fieri  qnidem  possit:  nt 
satins  Aierit  ilind  ipsum,  de  quo  am« 
bigebator,  concedere ;  qnam  tam  im* 
pndenter  resistere:  velnt  Epicuras, 
cnm  viderat,  si  atomi  ferrentnr  in  lo» 
cnm  inferiorem  saopte  pondera,  nihil 
fore  in  nostra  potestate,  qaod  ettet 
eorom  motat  certns  et  neeessartns; 
kivenit  qno  modo  necessitatem  effn* 
geret,  qnod  vis.  Democritnm  foge* 
rat:  ait  atomom,  com  pondere  et 
gravitate  directo  deorsom  feratnr, 
declinare  panllum.  Hoc  dicere  tnr* 
pios  ett,  qnam  illud,  quod  volt,  non 
posse  defendere.  £t  lib.  de  Fato  s 
Epicums  uno  tempore  res  dnas  snt* 
cipit  IneBodabilet,  onam,  nt  sino 
cansa  fiat  aliqnid,  ex  qno  existet  nt 
de  nibila  qnippiam  fiat ;  qood  neo 
ipti,  nec  coiqaam  pbysieo  placet: 
alteram,  nt  cum  dno  indlvidna  pe? 
inanitatem  ferantor,  alteram  e  regi- 
eiM  moveatnr,  alteram  deelinet.  Fo- 
sios  deinde  banc  caosam  agit  io  eod. 
lib.  Quse  ergo  nova  causa  in  natnra 
ett  qrtm  declinat  atomum  ?  aut  niim 
sortiuntnr  inter  se,  qnm  declioet, 
qnsB  non  ?  aut  cnr  roinimo  decl^net 
inlervallo,  roajora  ncm  ?  ant  cnr  de- 
clinet  nno  minimo,  non  declinet  doo- 
bOs  aot  tribos  ?  Optare  hec  qnidem 
est,  non  disputare ;  nam  neqne  ex- 
trinsecQS  impnlsam  atomom  loco  mo- 
veri  dicit,  neqne  in  illo  loani,  per 
qnod  feratnr  atomot,  qnidqnam  fttisso 
cansie  cnr  ea  non  e  regione  ferretur, 
nec  in  ipta  atomo  mntatioms  aliqoid 
ftictum  ett,  qnamobrem  natoralem  soi 
ponderit  motam  non  teneret.  Ite 
com  attnlisset  Epicnros  nuttam  ctn* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1204 


NOTifi  VARIORUM   IN 


•Mn  qnm  isttin  decUoationein  eflke* 
ret,  tamea  aliquid  sibi  dicere  vfde- 
tor,  qnnm  id  dicat  quod  omuium 
mentes  aspementur  et  reftpnant.  Ita 
hortos  Epicnri  vastat  Cicero,  et 
evertit  totam  illaro»  qn»  provideoti» 
ioiqoior  est,  pbilotophiam. 

Melins  tamen  snccedit  loofa  illa  a 
YS.  SSS.  ad  vs.  680.  dispntatio  de  va- 
rietate  figiiramro  qnae  in  seroinibns 
invenitnr;  similiter  illa  de  seminibos 
diversimode  ilguratis  in  unoqoe  com- 
posito  contentis,  a  vs.  681.  ad  vs. 
728.  Argnmentum  enim  fabnlis  snb- 
Inde  introdnctis  omaty  et  seotentiam 
auaro  variis,  iisqne  firmissirois  rati- 
onibnsconfirroat. 

Nec  nllns  nnqnamEpicurraphi- 
losophias  adversarius  effngiet  ista  ar- 
gnmenU,  quibns  a  vs.  7S9.  ad  vi. 
1021.  demonstrat  semina  coloris,  odo- 
rb,  caloris,  omnis  denique  qualitatis 
et  seosns  esse  eipertia:  originem 
•ensns  ipse,  fateor,  non  recte  expli- 
caty  at  sensum  animalibm  sensilibus 
prlncipiis  (qnod  nnnm  in  hoe  libro 
•git)  minime  dcberi  eo,  qno  Locre- 
tium  decuit,  acnmine  persuadet. 

Quod  denique  a  vs.  1029.  ad  vs. 
1108.  innumerabiles  mnndos  axtmit, 
hoc  etiam  ferri  potest,  si  aliqnem 
architectnm  adhibnisset.  Sed  qnis' 
credit  ex  atomoram  concnrtione  for- 


taita  hnoc  orandi  pnlcberriiBnai  or« 
natnm  esse  perfectum  ?  An  anm 
oiachinatione  quadam  aliqnid  oiOTeri 
videmus,  nt  sphsram,  nt  horas,  «t 
alia  permnlta,  noo  dubitaoios  qmm 
tintopera  illa  rationis?  cum  anteat 
impetnm  cceli  cnm  admirabili  celeri« 
tate  moveri  vertiqne  videaraos,  coo- 
stantistiroe  cooficieotem  vicistitiMli- 
oes  anniversariat  cum  summa  saUstc 
et  conservatione  reram  onuiiiim,  d«- 
bitamos  qnin  ea  non  solaro  ratione 
fianty  ted  etiam  excelleati  qnadm 
divioaqne  ratione?  Quod  si  mnadoa 
efficere  potest  concurtns  atomorvai, 
enr  porticnm,  cnr  teroplom,  cnr  do- 
mom  non  potest,  qnsB  snnt  nuoos 
operosa,  et  multo  quidem  faciliorm  ? 
Hsec  Cicero,  providentise  gratistianw 
vindex. 

Demnm  a  vs.  1104.  ad  vt.  IITS. 
mundos  innnoierabiles  qnotidie  nmg^ 
ceotet  et  iotereuntet  contemplarey 
et  beatnm  te  Judicabis,  lector,  qni 
inter  tot  taotatqne  rninas  ioteger 
maoet  et  illssns.  Interim  ridebis 
lactentes  istot,  et  tenescentes  anHi. 
dos,  modo  fame  eneetoty  modo  pio- 
gnedine  nimis  oliesot.  Certo  ealoi 
certint,  tnm  perire  omne  Lncretii 
acumen  cnm  providentias  adverteCer. 
Creeeh, 


DE  EERUM  NATURA  LIB.  III. 


1  E  Tembm  t^M]  Epicnram  af- 
iatnr,  enmqne,  nt  harnro  reram  in- 
ventorem,  et  vitss  beatas  parentem, 
landat.  Sic  L.  Torqoatns  libro  primo 
de  finibus,  de  Epicnro :  <  Quem  ego 
arbitror  nnum  vidisse  verum,  maxi- 
nisqne  erraribns  (al.  iemribue)  horoi- 
num  aoimot  Hberatte,  et  ooioia  tra- 
didisse,  qn»  pertioerent  ad  bene  be* 
ate^ue  vivendum.'    E  t^neifrii  tmUU, 


1.  e.  ex  tanta  reram  et  canaam  ig- 
noratione.  ImA. 

Tam  eUnmextoUere']  Taotam  reram 
obscnrittlmamm  cognitiooem  expro- 
mere,  tamqne  facilem  et  prodtvem 
beate  vivendi  viam  demonttrare.  Ifa- 
taphora,  teu  allegoria,  ett  ab  iit  qoi 
navlgantibut,  tnblatit  fiicibiit,  InmoB 
prelucent,  et  nbi  sint,  qnoqne  cnr- 
lium  flectere  debeant,  ex  aliqna  tpe- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTIl  €ARI   DB   RERUM   NAT.   LIB.  III.      1205 


«nU  MgttifieaBt.  ^fuertipeB^,  et  irvpin6uif 
dicantOneei.  Lamb.  Id  Grsci  di- 
cont  tHpHi^  wf(rV;  et  cnm  quid  e 
speeulisea  ratione  signtficabant,  id 
ikwvpffSnf,  et  irapk  wvptnh^  nnntiari  di- 
cebator :  Herodotus  in  Polymniay  et 
ioitio  Calliopes.  Hinc  snmpta  meta- 
plioni  est,  qna  Lncretins  usnf .  Epi- 
comm  antem  alloqnitnr.  Fab,  Allo» 
qnitnr  antem  vss.  30.  Epicnmm 
Atheniensem  philosopbi»  Epicnraeae 
principero.  Ini^t  quidem  Demo- 
critos,  sed  ita  expolivit  et  perfecit 
Epicnrus»  ut  pater  rerum  et  inventor 
a  Locretio  faaud  absiirde  diceretnr. 
Hnicqnidem  faelix  Ingenioro  gratn- 
lator,  beneficia  aguoscit  qnse  contnllt 
bominibns,  dum  natnram  rerum  ex- 
pUcaTit,  et  omnem  de  providentia 
opioionem  et  terrores  inde  natos  dis- 
pulit:  idem  deniqne  asserit,  qnod 
L.Torqaatn8  in  Ciceronis  lib.  1.  de 
Fin.  Ego  arbitror  Epicururo  unnm 
vidisse  verura,  maximisque  erroribus 
bominom  anlmos  liberasse  et  omnia 
tradjdisse,  qnse  pertinerent  ad  bene 
beateque  vivendnm.  Creech. 

i  Ilkuiram]  Qui  extollit  lomeo 
proenldiibio  illnstrat:  in  versn  se- 
qnenti  pro  gaUii  deeu$:  geniis  iiuc 
Gassendns.  Creeck, 

4  Fixm  pedum]  Libri  scripti  habent 
feiOy  meadose :  qnod  ideo  notavi,  ot 
admoneam  lectorem,  librarios  illos 
veteresscribere  solitos  esse  c  et «  pro 
«,  nt '  fisca,'  pro  tixa,  *  eonnecsa/  pro 
connexa.  Ita  factom  est  ^  ficta.' 
Lmb.  Sic  (Jkta)  omnes  veteres  li- 
bri;  optime.  Marnllus  et  vulgati: 
Fixa,  Vide  Indicem.  Gifan.  Qui- 
dam  iLpxBubcShJieiaf  sed  qnod  ejusdem 
significationis  sit.  Faber,  Nec  enim 
Lambinns  id  negare  debet,  qnod  Dio- 
medes  alilqne  veteres  grammatici 
aaseroemnt.  Creeeh* 

6  Nan  iia  eeriamU  etqridutf  qaam 
prapier']  Non  Ita  certandi  cnpidus, 
quam,  &c.  pro,  non  tam  certandi  cn- 
pidus,  quam,  &c.  sic  sop.  2.  1086. 
/Knlli,  ut  opinor,  ita  luec  speoiea 


miranda  fuisset,  Qnam  tibi,'  &c.  sie 
enim  volgo  legitnr.  Sed,  nt  ad  eum 
loenm  notavi,  malim  omnino  legi, 
JVt/,  ut  opinor,  ita  hae  epedee  miranda 
fmseei,  Quam  iibijam  nemo/eseas  s>- 
iiaie  eJdfndt,  Suepieere  in  emli  digna^ 
iurlucidatempla:  ot  sit  liaec  senteo- 
tia :  Nil,  ut  opinor :  videHcet  poterat 
his  rebus  mirabilins  dici,  aut  nil, 
qnod  gentes  minus  auderent  credere 
futumro.  sequitnr  jam  iwt^^imifM : 
'  ita  haec  species,'  Sic,  i.  e.  uiqne 
adeo  heee  species,  i.  e.  h»c  facies, 
sen  hsBC  forma,  videlicet  caeli,  et  er« 
rantium  sidemm,  &c.  mirabilis  fuls- 
set.  seqoitur  nnnc,  Quam  specieas 
nunc  nemo  videndi  satietate  defessus, 
id  est,  cnjus  formae  videndae  satietate 
defessns  nemo  tibi  dignatnr  sospicere 
in  cflplnm.  tUn  dativiis  casiis  est  ve* 
nnstatis  cansa  positus.  Sic  videtnr 
bic  locns  potius  et  legendns,  et  intel- 
ligendus,  quam  qno  modo  inpressiis 
est.  Lamb. 

6  Quod  ie  imUare  aeeo]  Ita  recte 
libri  veteres.  In  qnodam  etiam  ve- 
teri :  habeo.  Gifan. 

Quidemmeemiendai  hirundo  eycm»] 
Theocrit.  ciS.  {".^l.  fid/rpaxos  U  irot' 
huf^lBat  iks  ns  ipM».  Sic Virg.  Pbarm. 
8.  55.  *Certant  et  cycnis  iilnlae.* 
verbnm  *contendat'  coigonxlt  cnm 
dandi  casn,  ut  Horatius  Epist.  ad 
Loli.  1. 1. 18.  *  mihi  contendere  noli.' 
Lamb.  Cygnomm  enim  oantns  admU 
rantur  orones,  qni  iogratam  Hirandi- 
num  garmlitatem  damnant.  Ti  aoi 
9iKme  woehtrm^  T^  uarriJ^KeiMv ;  Anacr. 
Od.  12.  Ita  enim  legendum :  non  Tf 
^oiy  XiXti  x<A<Mr.  Ki^iXof  autem  ftva- 
<n|X^,  kwofr^f  tiSXios,  XdXos  KmiKii 
haXunimn,  Hesych.  Creech. 

7  ^rhi6iit]  Ita  erat  in  vet.  libris 
Vide  Indicem.  G^an.  Alii,  artikme^ 
qnod  olim  usnrpare  solebant;  sed  ego 
oTiubu»  prsetolerim;  cnm  sciam  ab 
artu  irfyroi)  dici  ariito»  (Horat.  Od. 
4. 1.  15.  '  et  centum  puer  artium ') : 
nt  'Artitus'  in  GIohbIs  Philoxeni  ver- 
titqr  idmejofesy  dai9a\of,  sic  ab  arim 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1306 


NOTiB   VARIORUM   IV 


«rtirtos,  i.  e.  rolnntoii  Tocabant.  8«nt 
tamen  qnibus  b«c  roinnft  eerta  vide* 
antur.  sed  nil  ad  Lncretinm.  Fdher» 

8  Fortu  Eqm  mt]  I.  e.  fortis  eqons: 
W9pi^>paffis.  Enniuft :  <  Sicot  fortis  e- 
qnos,  spacio  qoi  6<epe  supremo  Vicit 
Olympia,'  &c  profert  antem  bune 
versnro  Nonins,  et '  fortis  *  interpre* 
tatur  celerit.  Lmmb, 

9  3V  pater  ei  remm]  Sie  legeBdnmy 
non  Tu  ptUtr  <9.  Lamb. 

Patria]  Patema,  sen  patriu.  Tn 
patrias  nobis  praeceptiones,  seu,  tn 
patria  nobis  docomenta  prsbes* 
Lcm6.  Modo  dixerat  Epicnmm  esse 
patrem  et  inventorem  reinm.  Creeck. 

10  Ikieque  ex  inebUe  ehartk]  Etez 
tnis  chartis.  Sic  4.  627«  '  validis  ex 
apta  lacertb.*  et  S.  851.  '  qnibns  e 
sumns  nniter  apti.'  et  item  sspe  ali- 
bi.  hulute  autem  babent  libri  scripti : 
qnos  secutus  sum.  Sic  1.  41. '  petens 
placidam  Romanis,  inclnta,  pacem.' 


11  Lmkmt]  Sic  babentlib.  mannscr. 
tralatio  autem  est  ab  iis  qni  fer- 
rum  limant.  Umani  antem,  i.  e.  dete- 
rnnt,  decerpnnty  depascontnr.  alii 
Ubaai.  non  probo.  neqne  me  movet 
illnd  Virg.  Ckorg.  4. 54.  '  et  flomina 
libant  Snmma  leves.^  Virgilins  enim 
Mibarl  flnmina'  dixit:  Lucretins: 
non  <  flnmina/  sed  flores  omneis  qni 
snnt  in  saltibns  floriferis.  Itaque 
idemVirgil.  eodem  *versn  flores  ab 
apibns  non  dicit '  libari/  sed  '  meti:' 
qnod  tantundcm  fere  valet,  ant  etiam 
6v^i3o\iiH(Ttpor  est,  qnara  Lncretia- 
nnm  verbnm  ^limare.'  Sic  Virg.^ 
Oeorg.  4.  64.  '  III»  continuo  saltos, 
silvasqne  peragrant,  Pnrpureosqne 
metunt  flores.'  Lam6.  Ita  Lambin. 
malim  tamen  nbique  Ubaati  cnm  aliis 
editoribns.  G^fan,  in  i>r»  Ed.  Ita 
Lambinus  e  Codd.  Alii  Ubant :  quse 
voz  cnm  sequenti  'depascimnr'  me« 
lins  convenit.  Creech, 

lAbatU']  Ita  legisse  videtnr  Virg. 
Georg.  4.  ac  Victorin.  et  ita  impressi, 
ejt  nostri  veteres.    Atil :  Umaatf  quod 


BiBus  dnrnm  esl,  et  repngnat  vetbg^ 

*  depascimnr.'  Gtf.  im  poet.  Ed.  Vtde 
Oiiann  Indicrm,  licet  bnnc  hncem 
celet.    Cicero  qnoqne    1.   de   Dhr. 

*  Natorale  (sc.  divinandi  genns^qand 
animns  arriperet,  aut  exciperet  ex* 
trinsecns  ex  divinitate,  nnde  oawcs 
animos  baustos,  ant  accaptos  ant  It- 
batos  haberemus.'  Preig, 

\%  Amrea  dieta]  Jsm  alibl  de  voce 

*  anreus :'  fortasse  hoc  loco  respexe- 
rit  ad  xpi^a  ^  PyHiairor».  Faber. 

14  Ratio]  Pfailosoplua,  aecta  toa. 
Faber. 

Voeiferari]  Boqif.  Horat.  Eptst.  L 
17.  48.  *  Oamat,  victnm  date.'  itemai 
Locretins  snp.  l.TSS.  'Camiina  qnin 
etiam  divini  peetoris  ejns  Voctfcran- 
tnr,  et  exponnnt  prssclara  reperta.' 
Lamb. 

16  Satmmrenmkamddicma]  Sna- 
tnlerant  negationem  Cbrtstianl  boni- 
nes,  non  ferentes  scilicet  sentcntiam 
ialsam  et  impiam.  Reete.  aed  Ln- 
cretiom  aliud  fecerant  loqneatefli, 
qnam  sentiat.  Lncretins  enina  et  Epi- 
curei  onines  volont,  banc  remni  na- 
tnram  non  a  mente  ant  proTldentia 
dlYina  esRC  creatam,  sed  ex  Ibrtnito 
atomomm  concnrsn  natam.  Ntgan 
di  igitur  partienlam  restitnunns  ex 
codice  Donati  Jannoetl  Florenttni, 
typis  impresso  quidero  illo,  sed  ad 
mannscriptnm  emendato :  nd  cigns 
oram  ipsins  mann  htec  negatio  eiat 
adscripta.  Sed  qnid  si  leganns,  e%- 
dem  sententia,  DiciMisbie  mamle  eoor- 
tamf  ut  suspicemnr  ex  dtmcm  time: 
factnm  esse  dteimi.  Lamb.  Haad 
abest  ab  omnibus  veteribns  librts,  et 
vulgatis  plerisqne.  G^fla.  Hamd  ab- 
est  ab  oninibus  libris,  sed  restitnlt, 
seutentia  ipsa  postnlantey  Lambinas: 
conjicit  etiaro  legendom  l>teMi  stac 
pro  Coortam  roox  alii  eoactam  malnnt; 
qnidam  etiaro  libri  creolmn  exhibent 
Creech. 

Coortefn]  Tres  libri  veteres  babent 
coartani:  nnde  possit  qnis  conjicercy 
legendom  «otfdom.  Qnod  si  plaoebit. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCHETIl   GABl    0B  RBRUM    NAT.  LIB.  111.     1207 


'  MMMtom'  lnterpr«Ubar,  ooooreUiii, 
cellectain.  In  nonnnlHs  aliit  libris 
reperl  creticMi.  Lamb.  Reete  Lam- 
biiMis.  Simile  qoicl  adniiaere,  qul 
oontra  mentem  Poetv,  pro  vera  lec- 
tione :  qmod  tape  nocenUu  Prateritf 
aop.  2.  IIOS.  Joli.  Bapt.  Pio  suppe- 
cllUront :  qmd  mpe  noetuUia  Perterii, 
Prelg. 

17  DUoedw^]  Ditsipaotnr  et  dia- 
parantnr :  vel  dividontor  et  hiant,  nt 
apnd  M.  Tull.  Off.  8.  <  Coro  terra 
diacensisset  magois  qoibnBdam  imbrl- 
Inis.*'  tt  Virg.  JEn,  9.  20.  *  video  me* 
diom  dlscedere  cmlom.'  Loaifr.  Looge 
Witiora,  ampliora,  fiuot ;  animot  fioea 
nnllos  habety  qoos  Intra  coerceatnr, 
•t  antea.  Faber,  Melios  vero  Lam- 
bioos:  dividontnrethiant  Perdidoc- 
U  enim  et  hiantia  mnodi  mcenia  in 
magonm  ioane  prospicit.  M.  Toll. 
et  Virgilios  in  locis  a  Lamb.  citatis. 
Creeeh» 

Geri  re$]  A  oatora  renim.  sed  for- 
tasse  gem  etiam  hic  legeodum.  geni 
aniem  valet  gigni,  ot  saepe  diximns. 
Veroro  tameQ  geri  hoc  loco  videtor 
esse  ferendom,  atqoe  adeo  retinen- 
dom.  LaHi6.  Ita  (geti)  omoea  vateres 
codd.  Dicit,  mcenibus  mundi  dia> 
paratis,  videre  se  et  qnae  apnd  Snpe- 
ros,  et  qosB  apnd  Inferos  geruntor* 
G^.  Atqiie  ex  hoc  loco  apparet  me- 
liorero  Oifanii  (qood  raro  fit)  quam 
Lambini  esse  cansam,  qoi  perpetuo 
Invicem  litigant,  ntrum  geri  an  geal 
sit  scribendom;  qoorom  priusLocre- 
tio  placoisse,  vel  hinc  discimns.  Hoc. 

18  Apparet  dieum  nnmen']  Sed  cor 
apparetdivnmnnmen?  Videlicet  qnas 
nnte  Epicnmm  vulgns  philosophorum 
sentlebat,  iU  ab  eornm  natnra  aliena 

•  erant,  nihil  nt  de  iis  certi  haberetur ; 
at  nonc  apparent,  &c.  fortasse  etiam 
non  minns  aecte  dlxerls,  apparet  nn- 
men  deornm  qoietum,  (seqnitor  enim» 
'  sedesqne  qniet»,';  iU  nt  ab  iis  nil 
mali  qnidqnam  metuendum  sit ;  cum 
jam  molesta  illa  odiosaqoe  provideo- 
tia  remota  slt.    Cetenim  4.  Illl  ver- 


soa,  qoi  hnnc  seqnmitnry  ex  Homere 
adnmbrati  snnt;  quod  si  Tnrnebna 
non  annotasset,  alii  annotare  posaent. 
Fab,  Frigidas  vero  istas  observationea 
respnit  poeta :  Appewet  Divnm  Nwrm, 
quoniam  per  biantia  mnndl  mcenia  U 
immensnm  inane  prospiq^ens  non  mi* 
nns  Deos,  qnam  csBteras  res  vidlt : 
vs.  2S.  *  Niisqnam  apparent  Achem- 
sia  templa.'  Creeeh,  Virgiliana  et  hn« 
jns  versns  imitatio  exsUt  ^n.  2.  621. 
'  Apparent  dirsB  facies,  inimicaqne 
Troja»  Numina  magna  Denm.'  Hoe. 

10  Quae  neque  eeneuiumt}  Adrianus 
Turnebus,  collega  mena,  vlr  doctissi- 
mns,  indicavit  mihi,  hos  qnatUor  ver* 
sns,  qui  deinceps  seqniintnr,  ez  Ho« 
mero  esse  expressos.  versns  antem 
Homeri  sunt  *09vffa,  f.  42.  OilXiimvdrS,* 
^i  ^l  0w¥  tios  iiff^a)Cks  aU\  fEfn* 
Ittpoi'  oirr*  Mfunffi  rwdimraif  a&re  icir^ 
bfnfip^  Ac^oi,  otfrt  xi^  hnwiXiwrai' 
&AXa  /«4\'  <a0pii  n^rrarm  MipeKmt 
Atuid^  8*  htfMpopm^  afyX9.  qnos  profert 
Arist.  lib.  de  Mnndo,  cap.  6.  Lamb. 

dl  Sew^qneieawMiaeetthgr']  Sic  ha- 
bent  omnes  fere  vnlgati  i  qoibuscum 
cooseotinnt  mannscript.  Bertin.  et 
Memm.  alii,  SitmjpereinenMbmMeeiker. 
Homer.  dvWf^cXof •  Loaii.  lUqnidam 
veteres  codd.  In  aliis  veteribna:  eem» 
per  tine  nubibns.  Fortasse:  eemper  ia. 
iiit6iiiis.  Oilan.  Qnidam  Codd.  sina 
nubibus,  inelios  tameo  innubUue  leg. 
dnm  Homerns,  e  qno  hi  quatnor  ver- 
8U6  desnmpti  sunt,  utitnr  voce  iun4- 
ipeJsMS,  Odyss.  Z.  45.  Cfiedk. 

22  integU]  Sic  legendom,  non  ta- 
teger ;  et  ita  habent  lib.  mannscr.  Uti* 
tnr  eodem  veibo  snp.  1. 406.  '  Nari- 
bus  invenittot  Intectas  frnnde  qnle- 
teis.'  et  Catnll.  ad  Lesbiam :  *  gemUui 
Integiintur  Lnmina  nocte.'  nbi  tamen 
vnlgo  legitnr,  gantna  teguntur:  nt  *  ge* 
mina'  cohsreat  cnm  voce  *nocte.' 
Lamb, 

Ei  karge  d^fmee  lumine  ridet]  Virg. 
Ecl.  6. 66. '  Candidns  Insnetnm  mira- 
tnr  Inmen  Olympi  Snb  pedibusqne 
videtcwlosetsidera  Daphnis.'    Ln- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1208 


NOTiS   VARIORUIC  IN 


I  de  Ponpcio  post  fata  Inter  Se- 
BiideM  recepto  9, 11.  *  Illic  postqoein 
•e  lumine  vero  Iinple?it,  •telletqiie 
vagas  miratar,  et  a«tra  Pixa  polis, 
▼idit  qaaota  sob  nocte  jaceret  Nostra 
dies/  Uterqae  vero  agit  de  loco 
Dttmonibas^sea  Semideit  adtignato, 
VQaodqae  patet  terras  inter  lanaBqne 
meatak.'  at  ibid.  Lucan.  vs.  6.  at 
pertpicaciores  ocalos  agnoscit  Lacre- 
tins,  qni  per  omnes  csbIos  ad  inane 
nsque  ferantar.  ffao.  ' 

Ridiii  Sic  Tet.  libri.  MaroUns  et 
Tolgati :  ridit.  Gifan. 

28  OmnUmppiditai]  Sabandi,  'il- 
lis/  scilicet  Diis.  IUad  aatem  <  ani- 
roi  pacem '  ad  avertendam  opinionera 
de  providentia.  Faber.  Diis  viz.  sic 
1.  66.  '  Ipsa  sais  pollens  opibns,  nil 
indiga  nostri.'  Crtech. 

UDeHbna]  Sic  videtnr  legendnm, 
repngnantibas  lib.  omn.  A<yavant 
hanc  scripturam  libri  vet.  aliqaot,  qai 
habent  deUberare.  *•  Delibrare '  an- 
tem  valet  decorticare,  et  per  transla- 
tionem,extenaare,acdeminaere.  titi- 
tarque  eodem  verbo  inf.  eod.  lib. 
1100.  <  Nec  prorsum,  vitam  dacendo, 
demimas  bilnm  Tempore  de  mortis, 
nec  delibrare  valemns,'  &c.  et  6. 69. 
*  Delibrata  Deum  per  te  tibi  nomina 
sancta  Sa^pe  adernnt.'  sic  eoim*  le- 
gnnt  docti  qaidam,  non  DetihoUt. 
Lamb. 

DeUhett']  Ita  omnes  veteres  libri. 
Lambinas:delt^;male.  Vide  Ind. 
Gifaj^  Al.  delihaiy  melins  mnlto.  Fa- 
her.  Qaasi  decorticat,  eteatenuat: 
Lambinns :  Alii  deHbat,  qaos  seqaor. 
Creeck. 

S6  NueipuLm  appareni  Adkerueui  iem- 
fia}  Nnlla  enim  sunt,  si  roortales  ani- 
mi  bominnm  babeantnr;  quod  Lncre- 
tins  asserebat.  Faben 

96  Nec  idlui  pbOai]  Ratio  enim  ob- 
Btantia  omnla  pervadit.  Faber. 

Qnin  amma  diepidaiUw']  Sic  habent 
libri  mannscriptiy  non  deepicimttMr. 
Lamb.  D«fptd^Di<itr,  qnod  Pio  accep- 
tnm  refemnt  Var.  Lectt.  sane  qnam 


elegantisslmara  est  et  hoic  loco  np^ 
tissimom;  adeoqne  immerito  neglee-^ 
tum  videri  possit.  Loqoltnr  enim  de 
iis,  qn«  infra  nos,  snb  pedibns  noo- 
tris,  nbiqoe  per  hiane,  nt  non  siae 
emphasi  loqnitur,  gemntnr;  nt  ea 
non  tam  dispicere  atqne  cnrare,  qnam 
excelsa  qaadam  sede,  et  volnptatia 
gratia,  detpicere  liceat.  Stmtinsad 
ejnsdem  sectSB,  ejosdem  horti,  ^ot* 
dem  gregis  homUiem :  <  Celsa  tn  men^ 
tis  ab  arce  Despicis  errantes,'  ^c  in 
Sylvis.  Vide  Senecse  illam  imrmew, 
si  ita  loqni  liceat.  Qua  similiter  fere 

*  terraram  orbem  snperae  despicere' 
sese  fingit.  in  Nat.  Qnsest.  in  proa- 
mio  Ubri  primi.  Preig. 

27  Per  hume  gerwUm''}  A  aatnni 
reram  administrantnr  atque  agontar. 
Sed  «i  legamas  gemmtury  interpreta- 
bimor,  nt  ante,  gignuntor,  creantar 
ab  eadem  natura,  reram  creatriee  et 
perfectrice.  Omnino  g^rafi^ifr  ferri 
hoc  loco  potest.  Lamb. 

28  Hieiibimer^we]  Sic  legeodna, 
et  ita  babet  cod.  Florent.  Obi  aotem 
vennstatis  gratia  positoni  est,  ot  apad 
M.  TnU.  lib.  2.  offic.  <  Ecce  \M  qm 
rex  populi  Romani  esse  coocnplerit.' 
et  apnd  Terent.  Pborm.  6.  9.  21. 
<  Qui  mihi  tabi  ad  uxores  ventnm  est, 
tnm  finntaenes.'  et  iteram  apn4  Ln- 
cret  hoe  eod.  lib.  178.  '  Is  tibi  nnnc 
animns  qnali  sit  corpore/  itc.  Idem 
2.  2086.  '  Quam  tibi  jam  nemo  fess9 
satiate  videndi,  Snspicere  in  csbU 
dign.  luc.  templa.'  Lamb. 

HieMmerebue]  Ita  veteres  om* 
nes.  MaruUos :  ti6t;  et  sic  vnlgati 
alii ;  male.    Vide  Ind.  G(Aat.    Istnd 

*  tibi,'  ut  aoi,  9^,  me,  te,  passim  apnd 
GrKCos,  patsim  apud  Latinos,  v<^pl\« 
icor  est.  Fa6fr.  Lncret.  2. 187. '  Qaum 
tibi  jam  nemo  fessos  satiate  videndi»' 
Aec.  Hie  ii6t  Gifanins :  «t  interpre- 
tatnr  '  ubi '  in  qoa  re,  in  qua  raUoae» 
prseceptisyvia,  philosopbia.  Imperite. 
Fayns  vero :  My  postqaam,com,  qno* 
niam,  relative  ad  vocem  'quooiam* 
vs.  81.  Lambinns  legittitt.*Mpp,  fa* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTU  CARI    DB    RBRUM  KAT.   LIB.  III.     1200 


teor.  Qtta^  demoDstnBt  sacrifigoliiB 
iftoiii  ne  legere  qnidem  Lambiniun 
potnisse.  CretdL  Oif.  mbi^  relttiYe 
Dimimm ;  atque  ita  in  altera  demnm 
editione.  Sed  qnis  non  videt,  istios- 
modi  relatiYiim  prorsns  exclndi  per 
Voces  *  His  rebns/  qoe  hec  ad  proxi- 
me  prmcedentia  ita  jam  alligant,  nt 
nibii  opns  sit  aliqna  voce  relativa. 
'  Tibi '  eleganter,  et  sno  more  dixit, 
exempla  passim  obvia.  Qnam  fiicile 
antem  *  tlbi '  in  <  nbi '  et  Tice  Tersa 
transeat»  dicere  nibil  attinet.  Preig, 

89  PereipU]  Occnpat,  perradit. 
Sic  loqnitnr  Plantns  Ampbit.  5.  1. 
66.  '  Nam  mihi  horror  membra  mise* 
ro  percipit  dlctis  tnis.'  Iterum  Ln- 
cretins  inlray  80.  '  Titae  Percipit  bn- 
manos  odinm,'  &c.  ad  qnem  locnm 
plnra.  Lamb, 

Perciit]  Ita  in  Veteribns  qnibns- 
dam ;  quod  rectius  Yidetur.  In  aliis: 
percipii,  etiam  recte.  Gtf. 

Perc^]  Penetrat,  subit,  &c.  lU 
alibi  Doster,  Plantns  et  Virgilius.  In- 
timsB  significationis  vox  est.  Fttb.  Alii 
Pereia,  Quidam  legnnt  Qiiod  eit  iVa- 
lars  im  vi  Thm  mmdfeata  pniens  ex 
muii  fvU  reieria,  *  RetorU '  antem 
est  evoluta,qn8B  prins  qnasi  contorta, 
et  involota  videbatnr.  Creeeh,  lUrra 
y¥ia^  «ol  reTpaxif^l»^  rois  i^tea^fteSt, 
nt  loqneretnr  Panlos  ad  Hebr.  4.  It. 
Hae, 

Uarrer]  Karc(rXi|(ii,  ingens  admlra- 
tio,  Qdfifios:  Tel  dic  proprie  fpljni, 
Tp^fytremor.  iMmb, 

SO  Paiei]  Quidaip,  pales,  ad  natn- 
ram  conversa  oratione ;  male :  nem- 
pe  metuebant,  ne  ob  syllabss  modn-' 
Inm  rueret  versns.  Faber, 

Reieeia']  Sic  legendnm,  non  reieeia 
ee,  'Epicomm  enim  alloquitor.  Prm- 
terea  paiei  reposni,  neqoe  qnenqnam 
raovere  debet  syllaba  posterior  bre- 
ris,  ot  snpe  ostendimus.  Non  dis- 
plicet  tamen  mihi  scriptura  illa,  3\nn 
maatfesia  paiens  ex  omm  parte  reieeia 
esi,  Sed  hsc,  meo  jndicio,  vera  est, 
et  germaDa.  sic  2.  27.  <  Nec  domos 


argeoto  Inlget,  anroqae  renidet,'  &e. 
transit  jam  ad  dispntationem  de  ani- 
nue  atqne  animi  Datnra.  Lmab. 

Reioria]  Sic  ez  Teteri  qnodam 
malim.  In  aliis,  nt  in  vnlgatis :  rS' 
ieeta,  Oifan. 

Est]  Male,  contra  veteres  Hbros, 
Lambinns :  es.  Nam  totus  sermo  est 
ad  Epicnram.  Gi^eii. 

81  DacMi]  In  1.  et  2.  Faber.  In 
primo  et  sec.  lib.  mnlta  de  semioibns 
ipsis,  de  eorum  fignris  et  motibna: 
jam  yss.  10.  accnratam  de  anima  diB^ 
pntationem  promittit,  nt  boaiiDes  mt- 
tn  mortis,  et  pceDamm  post  mortem 
liberaret.  Creech, 

Exardia]  Atomi :  qnas  tamen  nnn- 
qnam  nominavit  Locret.  Maniliusan- 
tem  individna  principia  rocavit,  &c, 
lib.  1.  pag.  5.  *  Sive  individuis,  in 
idem  reditnra,  solota  Principiis  na- 
tnra  manet  post  ssBCola  mille,  £t  psB- 
De  ex  nihilo  somptnm  est,  nihilumqne 
fntnrnm,  Cttcaqne  materies  c<elom 
perfecit  et  orbem.'  Faber, 

82  QimIui]  De  magnitudine,  soli- 
ditate,  Stc,  jam  snpra.  Faber, 

88  AUema  perciia  meiu]  'AAXifXeTv- 
«loy  nominat  Epicums,  i.  e.  mntnam 
plagam,  sen  alteraam  et  mntoam 
verberationem.  quidam  tamen  hoc  k- 
co  legnnt,  estema  percita  ftuUu;  quo  mo« 
do  8op.2. 986.  *  Multimodis  volitent, 
seterno  percita  motn.'  al.  atl«nio.- 
qnod  idem  valet.  otenim  diphtbongns 
foit  antiqua  pro  «,  nt  snp.  diximns 
ad  lib.l.  ex  qua '  mnsai,' « aulai,' '  ter- 
rai,'  et  simil.  pro  mose,  anle,  terrse, 
SccLamb, 

Aitemo]  Ita  veterum  moro  scrip- 
tom  olim  foisse  pnto :  ex  eoqne  post- 
ea  (ut  ssepe  t  in  2,  et  contra,  com* 
mouront  librarii)  factom,  attemo. 
Vide  Inf.  4.  28.  nbi  hi  versus  repe- 
tnntnr.  Ibi  diserte  est  :  eeierwa. 
Oifan. 

Altemo  motu]  Notom  quid  sit ;  qni- 
dam  tamen  atemo ;  quod  ob  motom 
ingeDitnm  atomorom  damoari  dod 
potest.  Fab.    Leg.  eetemo:  qnomo- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1310 


NOTJS  VAEIORUM   IN 


do  enim  semina  Mmm^  mota  perdta 
*  spoDte  sua'  TOlitarent  i  9.  1054.  et 
4. 28.  ubi  lii  verwns  repetnntan  Cretth, 
Marg.  nott.  aliemoy  qnod  et  in  Fabri 
edit.  boc  loco  babet,  Mt.  anctoritate 
fulcit.  Additque  V.  o/ierM.  Vostiii 
credo,  anctoritate.  Sic  et  4.  87. 
Fabri  contextns  babet  «sltmo,  notter 
in  marg.  rumnt  aUemo,  £go  «rter- 
«•  recte  te  liabere  arbitror,  cnm  boc 
tnm  illo  loco.  Lambinut,  ti  ntpiam, 
bic  friget.  Preifc, 

%5  Seemdum]  Pott,^iraiulM»s  ro^rwf, 
^r.  Faber, 

Animi  atque  oataui]  Anima,  ani- 
mut,  et  meut  differunt,  et  tede  et 
facnltate,  uti  mox  apparebit,  et  jam 
dictom.  Fa6fr. 

t6  CUa^mda]  Utnt  et  Horat.  ted 
pro,  illnttrem  efficere,  claritndinera 
afferre.  Faber,  4.7T9.<  Moltaqne  in 
bit  rebnt  qnflemntnr,multaque  nobif 
Clarandum  ett.'  Creeck, 

87  Ackerantie]  Sic  habent  lib.  ma- 
nntcr.et  metnt  inferonim  (inquit)  ex 
apimo  ^iciendnt  ett  funditut.  Lamb, 
£x  hac  itaque  tcbola  (notante  Tur- 
neb.  Ad?.  81.  10.)  Virgilii  illa  Geo. 
8. 491,  ^  Atque  metns  omnet  et  in- 
exorabile  fatnm  Snbjecit  pedibnt, 
ttrepitumque  Acherontit  avari.'  Ad 
qnem  locom  etiam  botce  Lncretii 
▼ertut  citant  Philargyrint,  btBc  iu 
did  Botat,  '  quia  pbilotopbia!  cogni- 
tlone,  et  mortit  metnm,  et  inferot, 
qnibut  voluptat  boniana  inqniuaretur, 
domari  et  tolli  credebant.'  Hav, 

89  Omnia  suffandeni  moriii  nigrore] 
Quibut  nemo  unquam  aliquid  vennt- 
tius :  omnia  qniecouquo  alii  protn- 
lerunt  rxcntitt,  nnnquam  pulcbrior 
imago.  Creech. 

41  Nam  fnod  ga:pe  komineM,  t^c.] 
Dicat  fortau  aliqnit,  idem  alios  pbi« 
lotophot  pretlitiste  quod  Lucretiut 
promittit,  nec  tolum  Epicnmm  me- 
tnm  Ittum  Acberuntit  precipitem 
egitte,  cnm  plurimi  docnerint  animat 
interire,  nullatque  pott  mortem  p<B- 
aat  timendat  etto;   Empedoclet  v. 


g.  diiiit  animam  aaie  cordi  i 
tanguinem  :  atque  ideo  Epirnman 
non  tantat  mrreri  landet,  nec  Locra« 
tium  majut  beneiicium  conferre  mor* 
talibut,  qnaro  alii  olim  contnleriaC. 
Retpondet  poeta  vtt.  14.  omnea  itioa 
philotopbot  fortia  qnidem  vertia  lo« 
qni,  ted  nM>rtem  timere  «qne  ac  ▼nl- 
gnt  hominnm ;  inter  dolorety  infaaii- 
am,  angnttiat  vitam  tolerant :  et  cam 
periculit,  morbis,  &c.  preoiantiir, 
nunqnam  invenies  magithnmiles  am- 
root  aut  tnperttitlonimagitobiioxioa. 
Creech,  Ad  hunc  locnm  fiicioot  Ter- 
tot  MtBcenatit  apnd  Senecam ;  *  De- 
bilemfacito,'&c.  Faber,  inSot, 

Nam  qwBd  tape  kominetmorbaa  m^U 
ame  tiaundotf  l^famenqae/ermnt  liroi, 
9Ma»i  Tartara  lethi,  Et  ee  ocire  amimi 
natmwn  eanguinie  eou^  Nee  nnvamm 
qmdfuam  noetra  rationit  egere]  Kx 
ittit  quatnor  vtt.  potterioret  dmem 
arbitror  deled  oportere.  Prtmiiai 
nibil  oput  illis  est;  dein,  qnMMai 
itthsc  Latiuitat,  '  Natura  animi  eat 
tangninit?'  Video  qnid  Telit;  sed 
barbamt  tit  et  plane  fyooffos  qui  iia 
loqnatnr.  Ille  antem  vt.  *  Nec 
prortum  qnidquam  nottrti  ratioBio 
egere,'  qoid  boni  tandem  babet? 
Hinc  ditdmnt  rem  profecto  miralil. 
lem,  bellam,  et  eleganti«  Lncretttu 
na»,  tcilicetl  animnm  nottmm  iiob 
egere  nottra  ratione.  Qoi  h»c  a- 
mant,  faciat  Dent  ut  ne  nnqnam  noa- 
tra  ament.  Faber,  Daot  botce  Yta. 
delet  Faber ;  qnia  primnni  nihil  opes 
illit  ett,  dein  qi^nam  ittbtpc  Lmtini* 
tat,  'Natoraanimi  ett  tangoiitis?' 
itte  autem  vertut  *Nec  prortnm  qiiid- 
qnam  nottrtB  rationit  egere,'  qnid 
boni  tandem  liabet  ?  Hinc  ditcioraa 
rem  profecto  mirabilem,  bellaai,  et 
elegantiat  I^ucretianie !  vix.  Aninaaa 
nottrnm  non  rgere  nottra  ratioae. 


Admirabileiii    profecto 


rem!    qeaai 


ratio  apnd  Lncretinm  non  tit  pbil<»- 
tophia,  et  vox  itta '  te'  in  priori  ver* 
su  cum  '  egere*  io  boc  vt.  minns  croi»- 
veniat.    Leg.  aotero  Et  §e  oeire  a«i- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   OAHI    DB   RBRUM   NAT.   LIB.   III.     1211 


mi  imhawm  mmgulm  tMMfr.  Et  tun 
sententiun  Eropedoelis,  qai  dizit 
«nlranin  esse  cordi  •uffnBiiiii  saii- 
gdinein,  Cic.  1.  Tnsc.  Qnaest  non 
tnepte  tdtimbratam  assero.  Qnis 
etlaro  nescit  Lncretiiim,  licet  car» 
mlim  Empedoclis  admiratns  sit,  opi* 
niones  tainen  illias  nbiqiie  convet* 
lere  ?  Creeck,  Pro  oiitmt  marg,  nos- 
ter  babet  oitiiur.  pro  jrrorMm,  prs- 
smt.  Qnorom  illad  qnidem  conside* 
rata  dignnm  non  opns  est.  Hoc  dic* 
tom  scriptamqne  at  *  susom/  *  deo* 
•Qm'  alibi.  Cootra  Fabrum  antem 
in  banc .  modnm  disserit :  'Nempe 
qnia  patabant  nataram  animi  seqai 
temperamentam  sangoinis.  sic  sen- 
aere  Aristoteles  et  complnres  alii. 
Vide  Oaleni  scriptnm  de  bac  re. 
Dicebant  iiaqne  iUi,  qaos  bic  indicat 
Lacretias,  nos  non  del>ere  affici  ter- 
rore  mortis,  qaia  talis  senstts  prove- 
niat  a  temperamento  sangninis.  lUiim 
itaqne  non  cnrare  rationes  anlmiy  ut- 
pote  qute  e  sanguinis  vitio  oriuntnr» 
oon  ex  ipso  animo  ant  rei  veritate. 
Vide  Efym.  M.  voce  atfM  Addesis 
Tbom.  Canteri  Var.  Lect.  lib.  1.  cap. 
5.'  Preig. 

44  VetUi,  st  fert  Ua  /era  robwtos] 
Ita  ea  veteribos  libris.  Vulgati : 
9€itH»  Etforte:  veHitm  loNdt,  Fera 
•eiiU  rospondet.  optime.  £x  nnmero 
menditm.  Gifan, 

VenH]  Iiianis  gioriie  et  ostentatio- 
nta  cansa.  Mendose  legitnr  in  qni- 
bosdam  libris,  veHH:  qood  quidam 
aecuti  sunt  :  iidemqne  (quod  noo 
rito,  fed  flagris  dignuin  est)  pro  «t 
fert  Uaforte  vohaUaSf  aut,  ut  alii  libri 
babent,  vohtptoMf  scripserunt,  ei/ert 
Uaferavoluntas,  qnid  buic  bomini  fa- 
cias  P  Loiiid.  Oloriolv,  fnmi.  Orseci 
etiam  in  ea  notione  niarvw  dicunt. 
Vide  Peregrin.  Lnciaoi.  Faher,  Sera 
wdmntai  Palroerii  non  est  nanci. 
Scribendum  vero  :  H<ac,  licet  adeoT' 
ta$  anitnumy  magie  omnia  laudis  Aut 
aiiam  vetiHf  st  fert  ita  /orie  volualas, 
^acUffi  cauma,  gMam  quod  ree  ipea  yro- 


botur,  In  antiqaissimis  membranla 
Voatianis  est  fortef  ut  recte  Lambi'* 
■ns.  Fera  viri  csetera  doctissimi 
monstrum  est  ad  barbariem  relegao- 
dum.  Pro  hine,  quod  est  vulgo,  etiam 
legimus  hme.  Utrumque  sententia 
necessariam  facit.  Ait  metum  Acbe- 
runtis  nen  posse  meHus  prccipitem 
agi  qoam  per  Epicnri  pbiiosopbiaro. 
Nam  quod  inveniuntur  yiri  quidam, 
ut  vldetur,  animosi,  qui  ssspe  dic- 
tant  morbos  et  infamem  yitam  roorte 
magis  esse  metuenda,  et  nosse  se  na- 
turam  animi  totam  esse  sangninis,  ne- 
que  egere  ad  boc  dogmatum  Epicn- 
reomm  :  bsec  omnia  scias  lieet  jac- 
tari  magis  ostentationis  caosfay  aut  sl 
revera  ita  volunt  sentiuntquoy  si  mor- 
tem  prsB  morbis  aut  turpitudine  ex- 
petonty  faciunt  id  roagis  quia  non  ali- 
ter  possunt,  qnia  illa,  qaas  spemimty 
▼etita  Sont  iUis,  quam  qnod  ratione 
rem  habeant  probatam.  Etenim  Uli 
ipsi  eztorres  patria  et  a  conspectn 
hominnm  procul  acti,  omnibus  denl- 
qne  aerumnis  adfecti,  si  licet,  tamen 
vivunt,  &c.  Gronoo,  Ob$,  lAb.  Novo^ 
4.  12.  Atqni  utraque  lectio  supro 
babet  acumen  et  defendi  potest.  Fr- 
HU  si  roalis,  juzta  Ulud  MedesB  apnd 
Ov.  Met.  7.  19.  erit  ezplicandqm  : 
'  AUuflU|ue  Cupido,  Mens  aliud  sua- 
det.  Video  meUora,  proboque,  De- 
teriora  sequor.'  *Venti'atque  Mau- 
dis'  caosa  aliquid  illi  faciunt,  quornm 
alii  videri  tantiim,  alU  esse  laodabUes 
volunt ;  qoomodo  Arcbiam  poetam, 
teste  Cicerone  pro  Arch.  cap.  8.  *  non 
soluni  colebaot,  qni  aliquid  percipere 
atqne  andire  studebant,  verum  etiam 
si-qni  forte  f imolabant.'  '  Ventosos ' 
dixere  Horatius,  Ovidius,  aiiiqoe  in- 
flatos  snperbia;  sed  'ventos'  pro 
i  oani  gloriola  minos  usitatum.  In ve* 
nies  tamen  apud  Persium  Sat.  8.  27. 
^  Hoc  satis  an  deceat  pnlmonem  rum- 
pere  venUs,  Stemmate  qnod  Tusco 
ramom  millesiroe  duds.'  Ha»,  Pla^ 
cetaiteralectiooelttt;  nam  'laus'et 
'  vetitom/  multo  concinnius  sibi  op- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1212 


NOTiE  VARIORUM  IN 


ponantnr,  qnam  'lans'  et  ^ventns/ 
£t  credibile  ett,  rh  '  Tetitnm/  abso* 
Inle  ita  dictnm  imperitiornm  anribnt 
oonlisve  potins,  qnam  rh  'ventns' 
pro  ioaoi  gloria,8imiliter?e  tnmptnm 
otfecisse;  cnm  tamen  eodem  modo, 
et  forte  ad  imitationem  hnjns  loci, 
locntns  sit  Clandiannt  in  Entrop.  2. 
62.  '  Nitimnr  in  Yetitom :  damni  se* 
cnra  libido.'  Accedit  quod  et  se- 
qneos  hemi8tichinm,ne8cioqnomodOy 
mnlto  opportnnin8  nobis  oggeratur, 
qnasi  boni  ominis  cansa.  Non  ita 
dissimili  ratione  ab  illo  Homerlco, 
qoi  Jovis  yolnntatem  post  male  omi- 
nata  illa  primomm  5.  versnom  Ilia- 
do8  sne,  commemorat  his  verbis  : 
Ai^  8'  ir^tUro  fiovXii,    Preig. 

VoUaUai]  In  aliis  libris  nonnnllis 
scriptnm  et  impressnm  est,  votuptoi. 
Lamb.  In  Mss.  qnibnsdam  fera  vo' 
Umtas:  in  aliis,  /era  vohiptas.  Sed 
quia  rh  *  fera'  priorem  syllabam  bfe- 
vem  babet,  existimo  esse  glossema 
Toeis  allcnjns,  qoe  hinc  exciderit. 
Ea  antem  esse  nulla  alia  potCBt  qnam 
*  dira  ;*  ^  Dirns'  enim  non  ett,  qnod 
vnlfo  pntant,  deomm  ira  immitsos, 
cnm  e  Oraeco  tfu^s  natnm  sit.  Ita  Lu- 
cretius  4.  10$9.  de  impetn  saBvientit 
et  Impotentis  amoris  dixit,  ^  Inritata 
tnment  loca  semine,  fitqne  volnntas 
Ejicere  id,  qoo  se  contendit  dira  In* 
bido.'  et  expresse  magis  postpaulo 
■cripstt,  1#83.  '  Unaqne  res  hsec  est, 
cnjns,  qnam  ploria  habemns  Tam 
magis  ardescit  dira  cnppedine  pectns' 
QnodetVirg.  in  se  se  transtulit  9. 
186.  'An  sua  cniqne  Dens  fit  dira 
copido.'  Sic  alibi  in  JEn.  8.  849.  de 
Capitolio  loqnens,  *  Jam  tum  relligio 
pavidos  terrebat  agrestes  Dira  loci.' 
Ad  hunc  modom  *  diritas  moram,'  in 
Tiberin  Snetonii,  Sco^^f  erat  et  aspe- 
ritas  ;  qnod  ex  Cicerone  firmari  po- 
teat,  qni  fratres  illos  Terentianos  com- 
parans,  ait,  in  altero  esse  '  dirita- 
tem,'  in  altero  'comitatem.'  Ita 
deniqne,  (nam  alia  proferre  hand  In- 
bet)  ^dims  bydrops/  apnd  Horatinm 


mmidebet.  Faber.  Qnidam/craot- 
luniae :  nnde  Palmerins  aera  vohmim 
i.  e.  stolta,  sinistra,  tnrpia :  Oifanina 
fera  retinet,  de  metro  minime  soli^ 
tns:  dtrs  scribit  Faber:  dnm  alit 
eorde  reponnnt  ex  Virg.  iEn.  6.  €7§. 
*  81  fert  ita  corde  voluntas.'  An  reio 
hvc  yerba  illos  spectent  qui  laudete 
istam  ant  anrara  popolarem  ambinatt 
an  subjungenda  sint  Hme  Ueet  «dwr- 
ia$  emimum:  alii  dispntent.  Creedu 
£mendandHmest:s«rs0o<aiiil«i.  Nan 
fera  numen  etiam  respmmt  :  qno- 
modo  tamen  est  in  vet.  cod.  Et '  v<o- 
Inntas  sera'  est  sinistra,  stnlta,  in- 
ntilis.  Sic  'seraarra,'  2. 116l..tris- 
tia  ac  laboriosa  et  gravia  snnC.  Ha 
interpretatnr  Servina  £n.  ft.  624. 
'Seraqne  terrifici  cecinemnt  omnia 
(Al.  omina)  vates.'  Addit  ex  Hist.  Sal- 
Inst.  <  Semm  bellnm  in  angnstiis  Intn- 
rnm.'  Et  £n.  6.  609.  <  DUtnlit  m 
seram  commissa  piacnla  pcena  (AU 
«or«ein.y  Qnaliter  item  Hropertins 
2.  7. 25.  '  Sed  postqnam  sera  captiva 
ett  reddita  pcena.'  Sed  et  Lncr.  2. 
1169.  •  sera  arva,'  qnod  tarde  egro- 
qne  fractnm  ferant.  Palai.  in  spieiL 
tom.  4.  Fac.  Crit.  pag.  870.  et  seqq. 
Tnraeb.  Adv.  M.  17.  « Verans  ille 
Maronis,  inqnit,  videtnr  refragari 
rerum  eventni,  et  cum  poetse  senten- 
tia  pngnare  6. 624.  *  Seraqne  terrifi- 
ci  cecinerant  omina  Tatea.'  Nam 
mox  incensaclas8e,i]llns  diri  portenti 
fides  reprsesentata  ost.  Sed  videtar 
*  serom'  non  bic  tardum  si/^ificare, 
•ed  dimm,ac  videturex  eo  nMde  omi^ 
nosnm  esse,  qnod  sera  omina  et  tar> 
da,  prosperos  non  habeant  anccessas, 
quse  erat  cansa  nt  postridianos  dies 
aversarentur,  neque  his  qnicqnaai 
inciperent.  Postridie  enim  qnod  in* 
cipitur,  matnre  non  inchoatnr,  nee 
tempestive.  Itaqne  in  nomioe  ipso, 
obAcvnnm  inest,  et  inausplcatnai 
omen.  Sed  etiam  <  seri  ominis '  slg- 
nificationem  explicavit  Serrins,  fai 
hnnc  Maroois  locum  «Seraqne  cnk 
minibns  ferali  carmine  bnbo.'  la  Mft> 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII   CARt    OK   RBRUM    NAT.   LIB.   III.      ]2iS 


rave,  4.  469.  etiain  legit  Ni>Dia8,  iil 
codiees  ejtM  maciiiosi  noo  tnot.  Itm 
hmbo  erlt  Tel  ooctocaoeot,  Tel  inaoa- 
pfcatot/  Preig.' 

47  J0etari]  Dici.  Virg.  iEo.  1. 100. 

*  talia  jactaoti.'  Salust.  <  Jacit/  i.  e. 
dkit/ io  Jogartliioo.  FoAer. 

Qmum  quBd  re«]  Qnaio  qood  ita  8eo.> 
tlMit.  Ab  hit  ooo  adiDodoio  abhor- 
rent,  qn«  soot  apud  Aristotelem  li- 
bro  primo  Elenehomm  :  Od  yhp  to^^ 
Bo4>Xorrai  rc  ical  ^curlr.  iXkk  Kfyovn  fthr 
^tiks  ff^frxqfMycardTovf  rAy  A^7«r,  /9«^ 
Aflrroi  8ir^  faip6f»mfa  KuffrrtKw'  fXa» 
^nfiifimu  KoXwf  /uoAAor,  ^  {f  r  'j^84»f  ^«url 
OSidr*  ical  v^^ffo^SuccUwf  fiaAXor,  ^  «Aoin 
rw  wrxp&s,  fioOXmnai  tk  riaKorrla,  i.  e. 

*  Noo  enim  eadem  etTolnnt,etdicoot 
faomioejf :  sed  loqnnntnr  rerba  qni- 
dem  honestissima  et  tpeciosissima, 
volnnt  autem  eaqnae  expedire  viden- 
tor,  exempli  canta :  honeste  mori  po- 
tiot,  qnam  jncnnde  rirere  dicnnt 
oportere :  et  paupertatem  jnttam  di- 
vltiit  tnrpiter  partit  dicnot  ette  ante- 
pooeodam  :  ted  Contraria  yolnnt.' 
Lomb. 

48  Exiorrei  iidem]  Exnlet.  Lmnb, 
Qoasi  diceret,  ventotam  illam  glorio- 
lam  frigida\>erfandent.  Si  ex  animo 
dicant  infamiam  magit  metneodam 
qoam  mortem  etse,  qaid  igitur  caotse 
ett,  cnr  exilio  multati,  et  probrit  foe* 
dati,  vivaot  tameo :  moriantnr,  per 
me  licet ;  jam  tempnt  ett :  infamia 
eaim  et  dedecore  flagrant.  Fabir. 

50  Omat^iit  tfnnmitt  a^feeti]  Qni- 
dam  libri  habent  a^/Hcti ;  qnam  scrip- 
tnram  prol>o.  Iia«6. 

A4feeti]  Yeteret  qnidam  :  a^/Ueiu 
Oif. 

51  Par«iilan<]  Jutta  pertolvnnt  pa- 
rentibnt  mortnit,  ant  aliit,  qnot  ae* 
qne  carot  habent.  Anctor  vocabuUrii 
Lallnogneci.  *Parentat,'  iiiqnit,^o- 
icdffi,  ten  dkwoKaUi  99Kpo7$  vwAm.  Lamb, 
Mortnit  sacra  faciant,  qno  illos  sibi 
propitios  habeant.  Unde  hoc  i  in* 
qoit :  ex  mortis  formidine.  £t  tamen 
qni  h«c  facinnt,  turpem  famam  aie» 


bant  mnlto  minnt  formidari  debere, 
qnam  vanalllamortis  terricnlamenta. 
Itaque  nngse,  fnmi,  quidquid  isti  glo* 
riotnli  vnlgb  praedicant.  Faber,  Mor- 
tnit  tacra  fiicinnt,  ideoqne  animat 
pott  mortem  tuperesse  crednnt :  ita- 
qne  nngc,  fnmi,  qnicqnid  isti  glorio- 
tnli  vnlgo  prsedicant.  Quid  enim 
verba  andimnt,  cnm  facta  vide«nnt? 
Creeeh. 

52  Ei  mgnu  modffiit]  Maeiant,  i.  ^. 
immolant.  Sic  Nonint :  *  nigras  au" 
tem  pecndes  Diis  manibus  et  mortois 
immolabaot  aotiqui.'  Virg.  6.  168. 
'  Duc  oigras  pecndes :  ea  prima  pia* 
cnla  snntif.'  LajR^. 

Ei  mambus  dtrts ,  t^,]  Sic  legendom, 
et  ita  Nonins.  cum  qno  facinnt  libri 
mannscript.  oam  vulgati  habent,  ^nai 
imifit6if«.  Manes  antem,  nt  scriptnm 
est  in  vocabnlario  Latinograeco,  SoA 
fiorct  x^rioi,  h.  e.  *  dii  terrestres,'te« 
<  dU  inferi.'  Lamb. 

5S  ittferias]  *  Inferise,  sacrificia, 
qusB  diis  manibus  inferebant,' inqnlt 
Fest.  Anctor  vocabnlarii  Latinograe- 
ci,  '  Inferife,'  inqiilt,  x"^'  X^  ^^ 
tem,  i.  e. '  libamina.'  Lamb* 

MuHoqae  m  rebu»  aeerbis  Aeriui  oct- 
veri,  t^e.]  Hoc  ex  Tito  Livio  mnltis 
locis  intelligere  licet.  Lcin5.  Qnod 
nentiqnaro  facerent,  si  mortem  mini- 
me  metnendam  crederent.  Fab, 

55  Hofmnm  epectare]  Sic  habent 
libri  mannscr.  quos  nunc  seqnor. 
Nam  vnlgati  habent  Aomlnef,  et  seq. 
versn,  ^tti  tbnt.  Lamb.  Sic  {kowrimem) 
omnes  veteres  libri ;  recte :  nt  sit 
mutatio  nnmeri.  Quidam  tamen : 
&omtNes ;  et  mox :  ^at  ttii<.  Gifao. 
Aliot  philotophos,  quos  taoqoam  Epi* 
cori  lemulos  sectatores  sai  praediea- 
baot,  rejecit,  qaooiam  illorom  dog- 
mata  metum  mortisooo  peoitat  abt- 
toleraot.'  Deiode  4.  vtt.  addit  miol- 
me  credeodom  ette  istis,  qoi  Imtls 
rebns  florentes  magnifice  loqnnotor, 
spectaodi  antem  sunt  homines  peri- 
calis  cincti  et  miseriis  oppressi,  sl 
''tnm  se  fortes  prapstent,  tum  faten- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1314 


NOTiB  VARIORUM   IN 


diim  est  illis  philotophiam  profotsse. 
Crteeh. 

'  58  EjieiwUfvr]  EUeiufUur  babent 
omBes  libri  manaBcr.  et  vnlg.  qnod 
■i  probemniyiDterpretabimur  *  expri- 
m^nntor.'  Sed  esistimaot  tamen  doc- 
li  legendum  ^tctimhtr,  nt  intelliga- 
mne,  homines  ipsos  in  rebat  adversia 
veras  voces  ejicere,  id  ett,  mittere.  et 
ita  amicus  meiis  pntat  legendiim  in 
•ratione  pro  M.  Cflelio,  *  Nonue  ip- 
aam  domum  metiiet,  ne  qnam  vocem 
ejiciat?*  ubi  vnlgo  legitar  «iicta^.  Cui 
propemodum  nanc  assentiory  quam- 
vi8<»lim  dissenserim.  Sed  si  mnta- 
tio  consilii  est  inconstanCla,  ut  oon 
eat;  et  si  in  toto  vitae  st^tu  licet  iu- 
terdnm/  temporibus  postolanttbiiS) 
aententiam  mutare :  quanto  nugis  in 
iis  qu«  ad  studia  litterarum  perti- 
oont  f  ego  igitur  et  in  bac  tertia  edi- 
tiooe  ^eiuniur  edendom  cnravi,  et 
item  in  secnnda,  com  in  prinia  e(tct- 
mntur  editum  esset.  neque  hic  me  mo- 
vent  Ubrl  veteres.  Scio  enim  in  eis 
ampenumero  t  pro  2,  et  l  pro  i  scrip- 
tomreperiri.  Loat^.  Ita  (<^idtiitter) 
posoi.  Videlodicem.  In  libris,ta- 
men:  EUciimiitr,  Oifan.  Sic  ^ja- 
«ere/  ^rejectare/  et  *mittere'  vo- 
een,  Lncretina.  Alii  tamen  e  Codd. 
£tt«ttiii<tir.  Creech.  Marg.  noster 
sive  Vossius  ille,  sive  Beverlandus, 
ex  Mss.  EUeiiw  eripiHir  permma  ma- 
itnre.  Qno  et  confirmatur  omninm, 
qnos  quidem  Lambinns  viderat,  Biaa- 
tomm  lectio.  Addit  Ovidii  locmn, 
<  Voce  mea  voces  eliciente  Del.' 
Preig,  Adde  Claudian.  in  Raf.  a. 
i6*  ^Justitia  insultat,  vitiiaqne  a 
stirpe  recisis,  Elicit  oppreseas  tene- 
broso  carcere  leges:'  hlo  'elicere' 
eat  evocare,  protrahere  in  Incem ;  sic 
idero  Carm.  17.  190.  *Tn  prima 
honiinem  sylvestribos  antris  Elicis/ 
Hao. 

69  DetttfHtf  mmiHee']  Verans,  qui 
mox  legentiir,  ab  bomine  remin  Etbi- 
caram  perito  non  possunt  satis  legi, 
ffelegi,  tanto  in  iis  vis  «ioni  reperitnr. 


Certiim  enim  est  mortis  fonnidiaem 
probri,  dedecoris,  perfidiae,  cradeli- 
tatis,  invidisr,  de«peretionia,  4(c.  Im- 
tem  esse.  Fabfr.  £t  hfanc  oritur 
magna  Epicnri  gloria,  qni  prmcrp- 
tis  snis  metam  mortis,  e  qao  tol 
mala  flount  et  derivantur,  fugat. 
Creeelu 

60  Trumeeendere  faim]  Tnpfiehmp 
rehs  ipoiit  rev  9tKaUv.  Lumb. 

61  Et  ifUerdwm.  aociM,  ^.]  Et  ea- 
gnnt  eoa  priehenteia  se  socios,  ac 
ministrea,  sen  aiyatorea  soelenmi, 
niti  summo  labore  emergere,  i.  e.  ek 
hnmili  loco  et  rebus  anguatis  eva- 
dera,  et  pervenira  ad  magnaa  opes. 
Lamb. 

6S  PrmttmUe  labare]  In  quibnadam 
libris  scriptnm  est  perwtemU:  qnod 
si  probabimos,  peratantem  latHwem 
interpretabironr,  assidnnm,  et  inK 
probum,  et  pertinaoem.  Ego  niha 
motavi.  Lani^. 

PreettanU]  Ita  et  supra,  lib.  ft 
vers.  18.  Quidam  tamen  libri :  pee^ 
a<mi(#.  Oiiun.  Slc  lib.  2.  v.  19.  Alii 
Codd.  peretante;  i.  e.  assidno,  iaipra- 
bo  et  pertinaci.  Creeck,  Mart.  7. 
Epigr.  48.  '  Primum  e»t,  nt  prmalet, 
si  qnid  te  Cinna  rogabo  lUod  deiiide 
sequens,  ut  cito  Cinna  negea.  Bitt- 
g<y  prsestantem,  non  odi  Cliroa  oegon- 
tem  Sed  tn  nec  pnestas,  nec  ctto 
Clnna  negas.'  /#.  Feia. 

64  Nan  mtitiataM  partem]  l.  e.  nan 
minima  ex  parte.  sic  enim  loqanntnr 
aKi  bonl  scriptores.  Cfps.  lib.  4.  de 
Bell.  Oall.:  «Neqne  multnm  fru. 
mento,  sed  maximam  partem  lacte 
atqne  pecore  vivuot.'  M.  Tnll.  Orat 
perf.  *Magnam  partem  ex  jambis 
noitra  ronsiat  oratio.'  Idem  Ofic 
lib.  1.  *  Muiinam  autem  partem  ad 
injoriam  faciendamaggredinntnr  non- 
nnlli,  Ht  adiplscantur  ea  qwe  eon- 
cnpivernnt.'  itemm  sle  Lncr.  6. 1947. 
'  Inde  bonam  partem  in  lectum  bm»- 
rore  dabantnr.'  aL  ni  letam.  Lamk 
Nen  minimam  pariem  i.  e.  Kard.  Fak 

65  Tkrpiionim  fama^  4«.]  Seentns 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRSTII  CAEI   DB  RBRUM  NAT.  LIB.  IIK     12t5 


Mnn  \m  hoe  ferra  codicet  ▼«Ifmtoe 
patliit,  quiin  maoiMer.  naan  enm  iu 
h*bent  mannicr.  IWpw  emm  fetm$ 
cmifwihtiy  ^e,  Talgati  aatem  sic,  1W« 
pi$  emmfamm  comUmltMM^  tfe,  hanc  val* 
gatam  leviter  immatavi,  et  ex  fiaup^ 
feci  /mm»  if€,  et  cujas  lectionis  bnc 
tenteotia  ett:  Tarpis  enim  'funa/ 
i.  e.  inlamiay  sea  ignominia,  et '  con- 
tentas/  i.  e.  iktympia^  vel  icara^p^inh 
^Uy  et  acrit  egettat,  htic  ▼identur 
ette.a  dalci  vita  rtroota.  tarplt  fama 
et  conttmtnt  pro  nno  videntnr  etse 
potita.  Nam  qnamqaam  inter  se 
differanty  in  eo  tamen  certe  similia 
tnnty  qnod  honori  opponantnr.  tcrip- 
tnram  antem,qa«  reperitar  in  librit 
ealaflto  ezaratit,  ot  probarem,  a  me 
iropetrare  non  potni :  qoamvit  sciam, 
eam  ita  explanarl  potse:  'Tiirpit 
cootemtnty'  i.  e.  vita  obtcnra,  et 
booeris  expart|  atqae  adeo  infamit» 
et  acrtt  egettaty  'ferme,'  i.  e,  pro- 
.pemodumy  videntnr  ette  remoia  a 
▼ita  beata,  et  mortit  inttar.  Nam 
illnd^ftrme'  non  mihi  videtnr  apte 
hoc  loco  potitnm.  Itaqne  vulgato- 
ram  codicnm  lectionem  manuscrip- 
tornm  tcriptor»  antepotui.  Reperi- 
tor  et  hsBC  alia  tcriptnra:  Twrpii 
efdmfofwui^  teo  /ersMt  conlemliM,  ^c. 
quam  etiam  mendotam  arbitror ;  ex 
qoa  qnidam  faciunty  TurpU  emmfor- 
map  et  eonten^piui^  Sfe,  Vemm  neqoe 
htsc  lectio  mihi  probatur.  'Turpit 
fama '  antem  Ita  dictom  a  Lacreiio 
ett,  ot  <  tarpit  exittimatio '  a  M. 
Tnll.  Orat.  pro  Csecioa.  Jam  vero 
etiam  Epicuri  prteceptum  fuit :  cMo- 
|(at  M  roffovTow  wponnuaBai^  l^*  t(fo9 
l4  MKrwpponfuffBoui :  i.  e.  *  bonse  famss 
ntqoe  eo  curam  ette  habendam, 
quoad  non  contemnarit/  Si  quit 
tam^  tcripturam  antiquam  huic  an- 
teponat,  non  redamabo :  multo  mi- 
nntpngnabo.  htmh,  Qnidam  Codd. 
IW^ptt  emm  ferm,  Unde  alii  tcri- 
hnnt  rici7>ts  emim  formm:  alii  -TVirptt 
tntm  famm:  at  codicibus  istis  et  con- 
jecturit   meliat   Lambioi  judicium, 


qnledidit3WpittRte/iMe,4r«.  £pi- 
cnri  antem  prseceptnm  fuit,  t^- 
^  M  roaovTOP  trpoifoujOaif  4f'  Uro9 
^  jcara^povf «Ertfou.  Creeek, 

66  Ferme  eontempiut'}  Ita  Veteret 
libri.  Vnlgati :  famm  eontempku. 
Lambinut :  /aina,  et  eemUmtue.  Ve- 
rom  alterom  retpondet  ctecse  homi- 
nnm  capidini,  alterum  avaritia.   G(^. 

Semoia  ab  dakt]  Sic  loqoitnr  1.  69. 
'  Semota  ab  nottris  reboty  sejoncta* 
qae  longe.'  et  item  9.  19.  nisi  quOd 
prcpositionem  non  addidit :  *  mente 
froatar  Jncundo  senso,  cura  semota, 
metuqoe.'  dixit  enim  '  semota  cara/ 
pro  sf mota  a  cura»  &c.  Xaur^, 

67  Et  quaei  jam  leti  portae']  £t  vi- 
dentnr  quasi  jtm  ante  mortis  portat 
retidere,  tcp  exspectare,  sen  morari. 
Lamh,  Doctom  videtor  ab  ilUf,  qui 
ad  portas  ant  jairaas  com  venere,  ibi 
interdnm  cnnctantur,  nec  reeta  sta- 
tim  ingrediuotnr :  nt  apnd  Aristoph. 
in  Nob.  vs.  181.  Ti  rwf  ix»f9rpaef* 
yoiopm  ;  Iterum  vs.  609.  T\  Kvmdfois 
ixmf  fKfH  tV  9ipa»  ;  Tum,  Adv,  80. 9. 

68  i>iMi  ee  r^fiigieoe]  Sententia 
Epicureis  mirifioe  placita:  eos  enim» 
qui  perturbati  sunt,  aut  qnos  aliqnid 
orit,  et  e  pertorbatione  maloqne  ex- 
ire  conantur,  'te  fugere'  velle  di- 
cont,  nec  taraen  plernmqne  effngere 
posse,  nt  hujns  libri  clansnla  vs.  1081. 
'  Hoc  se  quisqae  modo  fngitat :  qood 
scilicet,  nt  fit,  Effugere  haud  potis 
ett.'  In  sensum  igitor  snperioris  loci 
est  Isti,  inquit,  quos  pertsBSom  est 
inglorios  et  despicatos  vivere,  efiu* 
gere  se  volunt,  i.  e.  suam  indignita- 
tem,  ignobilitatem,  et  humilitatem  at- 
qne  contemptnmy  et  omni  contenti- 
one  ad  gloriam  et  divitias  enituntur. 
Tumeb,  Adv,  80.  10.  Jam  antea 
luultis  exemplis  probatum  est,  vete- 
res, '  me/  *  te'  et '  se'  in  modo  infini- 
tivo  usnrpasse,  trap^jcAi^s,  *  Omnit 
horolnet  qui  te  te  ttudent  pnettare 
ceteris  animantibut.'  Sallntt.  Istud 
*  se'  poterat  abesse.  Fab, 

69  R^ugieee']  Effiigitee:mule,  Gif, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1216 


NOTiB  VARIORUM  IN 


Longequi  revMMse]  Yulgati :  remom» 
Qnod  quia  tgeos  e«t,  *  refagiste'  an- 
tem  absoliitam,  Don  coDvenit  bnic 
loco.  Itaqne  coDJectara  dnctot,  re« 
po^ai  verbnm  EDniannm.  Gif* 

ReffkgUie  voluni  longe^  ifc^  Sic  le- 
gendnm,  dod  eftigisee.  Sed  maaebat 
scrupnhis,  qnod  r^ugieee  boc  loco  est 
▼erbum  absolatnm  :  remmriiee  autem, 
qnod  reperitnr  in  librit  omnibns,  pro 
eo  quod  edendum  cnravi,  receete, 
agens :  qni  eximetnr,  ti  recem  lega- 
mnt.  Qnare  sic  plane  pnlo  esse  legen- 
dum,  et  ita  a  Lncretio  scriptnm : 
qnod  cnm  minns  esset  intellectnro  a 
sciolis,  esse  depravatnm,  et  remoeee 
snppositum.  receese  autem  dictnm 
est  pro  recessisse:  qnemadmodnra 
'promisse/  <  eatinxem/.  et  similia, 
pro  promisisse,  et  extinxissem,  &c. 
atqne  'ita  hac  tertia  editione  excn- 
dendnm  curavi.  Quod  antem  basca- 
Dus  qnidam  vnlt  legi,  Umgepu  re- 
maMCf  pro  remeame;  ferri  hic  non 
potest,  Deqne  nllo  pacto  convenit. 
nam  remeare,  est  reverti.  At  qnl 
revertitnr  ad  enm  locnm,  nnde  prins 
abiit,  ex  eo  qno  posterius  venit,  red- 
ire  itttelligitnr.  qnod  bic  qnadrare 
noD  potest.  Lamb,  Ter.  ia  Andria, 
4. 6. 9.  *  QuB  sese  inhoneste  optavit 
parare  hic  divitias  potios,  qnam  in 
patria  boneste  vivere.'  Creech. 

Recetu]  Al.  remoeee,  Oifan.  antem 
remastef  id  est  retiieasse.  fort.  etiam 
Doo  minns  recte,  raiurasf,  ^Xci^^ 
foi.  Fab,  Scribe  remoteey  subaudito 
rnrsus  proTocabuIo«e,DOtissimo  OrsB- 
cismo,  atque  Lncretio  perfamiliari, 
iiDde  etiam  4. 70.  '  Nam  certe  jacere 
ac  iDvergi  mnlta  videmns.'  Se  scil. 
legit  Jo.  Fr.  Oronov.  Obs.  2. 7.  il- 
Instrans  illo  Comici  Eun.  8.  8.  7. 
'Ait  rem  divinam  fedsse.'  Recte 
vero  idem  jndicat  qnia  'remosse' 
agenssit,  'refugisse'  absolntnm,  ali- 
am  lectionem  ab  iDterpretibas  Aiisse 
sabstitatam.  Hav. 

71  Cwdem  e^di  aecmmiiaiUet]  Sic 
fere   loqoitur  M.  Tull.  Catilio.  1. 


*  NonDe  etiam  afio  iBcrediMli  •eelera 
hocscelnscnmalasti?'  Lmmb.  *CoM' 
pro  cspde,  ut  inf.  vs.  784.  *  ooBtagi' 
pro  cODtage,  joxta  Lamb.  TaineB 
ibi,  nt  et  hic  Mss.  comtage  atqoe  etede. 
Utmmqne  veteribas  ositatnn;  sed 
pro  cade  etiam  facit  Macrob.  0.  9. 
citaos  htec  Lncretii,  nt  com  Marooim- 
nis  illis  cooferat  Oeorg.  S.  611. 
'  Oandent  perfnsi  saogoioe  frmtnns, 
Ezilioqne  domos  et  dolcia  limioa  mo- 
taot.'  Hao. 

78  Timeni^']  Metn  veneoi.  Ita- 
qne  omoem  caoam  dobiam  esse  po^ 
taot ;  sed  alio  sensu  qnam  a  Parastto 
Terentiano  dictom  est.  Fab, 

76  Maeerat  tarttfw]  Hor.  Epist.  1. 
S.  67. '  lovidos  alterins  macretctt  re- 
bosopimb.'  Lamb. 

76  doriis  qai  ineedU  hanore]  Dm 
lib.  manoscr.  babeDt,clar09«t  UMOidlif 
henore  ;  ex  qoa  scriptora  feci,  domt 
qm  ineedU  kionore,  oam  *  claro/  lac- 
tam  ex  claros :  *  daros'  aotem  pro 
claros  positnm.  Qnomodo  ssepe  ▼€- 
teres  loqnebantnr.  £z  eadem  scrip- 
tnra  olim  feceram,  daroqne  meemiH 
honore:  nt  esset  htec  seDtentia :  I1I«d 
esse  potentem,  illnm  digito  moostra- 
ri,  atque  adspectari,  macerat  aiioa 
homines  iuTidia:  et  ^bonore,'  i.  e. 
propter  illins  honorem,  bomioes  ioTi- 
dos '  incendit,'  nrit,  et  cmciat.  Sie 
Horat.  8.  1.  18.  Epist.  ad  AagwC 
^  Urit  enim  fnlgore  sno,  qni  prvgra- 
▼at  arteis  lofra  se  positas,'  &c.  vel 
dic,  <  et  hooore,'  i.  e.  boooris  stodio» 
ot  copiditate  homioes  illos  iaflamoMt. 
sic  Hor.  Sat.  1.  9.  68.  *  accendis 
quare  copiam  magis  illi  PraziaMn 
esse.'  Nunc  autem  malo  sic,  Clmmg 
qui  imcedii  honore:  vel  sic,  Clanmfoc 
ineedere  homore,  Lamb. 

Claro  ^  imcedit  homore]  Qoldam 
veteres  :  elaro  qmi  imcemiii.  Qaidaai 
veteres :  ^ofuo  imcedere;  etiam  be- 
ne.  Ineendiif  dod  admitto.  In  qoi- . 
bosdam  veteribos  etiam:  ia cgadcni ; 
male.  Gif. 

Claroque  ineedere  honore]  Alii  elona 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  CARI  08   RBRUM  NAT.  LIB.  III.     1217 


AIB  tfior»  fK»iii* 
€eiM  IwiUfrt,  Faynm  videykctoTy  et 
iridebif .  Oreedb.  . 

78  Siahuanm  H  mrnmii  ergo]  *  Erw 
go*  comptom  (inqnlt  Pestns)  idem 
slgiiifieat,  qnod  apad  Oraecos.  odri 
prodoctnm,  idem  qnod  x^9  ^*  ^ 
<  gratia,'  cnm  scilieet  grotia  intelli- 
gitnr  pro  cansa.  Tide  cetera  apod 
eandem.  Virg.  JEn.  6.  070.  <  iliins 
ergo  VeDimns.'  Prftterea  admone»» 
dns  est  IfCtor,  in  qnibnsdam  libris 
▼et  scriptmn  esie,  StatMoi  ii  nmhd» 
trgo* 

SUOmdy  €t  mmhd$  §rgo]  €nm  in 
qnibnsdam  libria  esset:  ffote»,  In 
nliis :  sfateantM,  in  aliis :  datim  ;  efo 
timhuL  Qtta  in  re  ssBpeest  pecca* 
tnm.  £t  otimy  <  statosBiioDor'  die^ 
bant  et  Oneci  et  Latini.  Stotuar^m 
etiam  non  male.  Oif,.  Inqnibnsdam 
Codd»£M«al.  AXii  InttHmde$fii§tu$ 
tmHtMmj  ¥el  IntetemUque  poteMaim. 
Creedk 

iSlfotfiMrMm]  Marf.  noatert  etatmL 
Additot  Fecit  Is.  Voss.  hUereuntee 
futm  tasKhemetmemuAi  ergo  vel  Intetp^ 
euntfm  potentatm,  At  ▼ide,  ne  sit 
necessOintqnicqMMimntenins.  *  Par- 
tim'  ita  citra  g eminationem  ponerCy 
et  in  hnjnsmocli  partitlonilHU^  amat 
ooster,  nt  alibi  dictnm.  Mec  neater 
tantmBy  sed  et  Gic.  1.  de  Btvio.  *  Sl»- 
ti»m'  m^em  mentio  jwn  ita  fanic 
loco  inconveniens.  JoTen.  Sat.  1.  8. 
^  Stcmmata,  dro.  et  sUmtes  in  cnrri- 
bns  JEmillanos.'  Preig» 

79  YUm  Pereipit  kmumoe  ednni] 
Sic  loqonntnr  et  alii  boni  scrlptores. 
Ter.  Enn.  8. 1. 14.  *  Tnnc  sicnbi  eutt 
satietas  bominnni»  ant  neniUi  sl^oan- 
do  odinm  Ceperit.'  Ibid.  5. 6.  S.  ^  Ne- 
qne'  agri,  ^ieqne  nrbb  odinm  me  nm* 
qnam  percipit.'  Idem.  Hecyra  &  1. 
92.  ^ Jaiti  prtdem  eqnidem  andivr  ce- 
pisse  odinm  tti  Pbilomenam.'  Pkm- 
tns  Trocnl.  9^  5. 14.  *  Si.bene  faeere 
inccepit,  ejas  enm  cito  ediim  perci- 
pit.'  Idem  Sticho:  3.  2.  17.  «Qnid 
eSD,  qnoi  misero  mednllam  ▼eBtriH 


i>«lpA.ctrar.Clas. 


perceplt  ftunes^'  slc  idem  Lncret. 
snp.  eodem  lib.  vs.  20.  <  His  tibi  me 
rebns  qns^dam  di?ina  volnptas  Per- 
cipit'  Laai6.  Lncret.  snp.  vs.  27. 
<His  tibi  me  rebos  qnaedam  divina 
volnptas  Percipit'  Ubi  tamen  alU 
legnnt  PereHt,  Pro  hMmamoe  Oassen- 
dus  legitti^TaiM.  Creeeb. 

80  iMeieqm  mdeniai]  h  e.  vlt»  co* 
lendae.  Virg.  JEn.  4.  6S1.  *  qnam  pri- 
mnm  abmmpere  loeem :'  et  6. 4S9. 

*  Incemqne  perosi.'    Cicero  pro  Mil. 

*  Lncmn  IntnerL'  Oraeci  poetss,  6p^ 
^ioslitfJmo.  Lemb. 

84  PiHatam  evertere  fimdiim']  Ita 
conjeetnra  seripsi.  Vnlgati :  madet* 
In  vetMibns  libris  qnibnsdamyimd<e, 
%tfnndii*  «lncifieciy>widi«ics;ntsit 
dactylns  in  flne,  qua  in  re  sspe  est 
peccatom.  Vide  Indicem :  *  Versns.* 
Lambinns :  fando  ;  non  male.  Oif. 

Pietaiem  eoertere  fando]  Sio  hune 
lecnm»  in  omnibns  libris  sinednbio 
depravatom,  restitii,  a  veteribns  qui- 
dem  codicibns  a^iittiu;  sed  magnaex 
porte  conjectora  ductus,  cum  ex/iai- 
detf  fecissein  fando,  Qnam  eonjee- 
,tttram  neminem'  litteris  mediocriter 
tinctnmy  jndicioque  non  impolitissimo 
prsMlitnm,  improbatninm  arhitror. 
SmM  ontem,  qnod  est  in  omnibns 
lihris  vnlgatii,  rc^ecL  Sic  Virg.  k>cn^ 
tus  est  10.  88.  *  Nosne  tibi  flnxas 
•Phrygiserres  verterefundo  Conamnr?* 

*  vertere  fmido/  i.  ^  fbnditns  per- 
xlere.  Thraso  qoidam  mavolt  soribl, 
mrierefanditmy  ut  ait  dactylns  in  ex» 
treflso  versu :  mendosissime,  et  plane 
ridicnle.  LanU>, 

87  iVam  velnti  fmerif  4rc.]  Positi 
jam  sont  hi  vss.  sup.  inltio  2. 54.  et 
tertinm  legentur  non  longe  a  princi- 
pio  sextiy  S4.   Laadf^ 

04  Prtmum  ojiiihifkn  dico]  Liberhic 
tertins,  qno  anlmi  imolortaUtas  a  Lu- 
cvetlo  oppngoatnr,  &  Christiano  ho- 
nine  caute  est  legendns :  neqne  ejns 
argumentat  qnantnmvis  probabiliay 
cnm  sint  infirma,  faba,  fallacia,  et 
captiQi%  oilo  modo  vel  audlenda,  vel 


iMcret, 


4  H 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1218 


NOTiG  YARIORUM  IN 


in  pectoris  tedem  recipienda:  sed 
animo  jain  pneparato,  inatrncto,  at- 
qiie  armato,  ne,  qnasi  venenata  tela 
in  enm  penetrent,  in  eocpie  inbsre- 
anr,  ad  Irajtts  lilni  lectionem  venlen- 
dnm.  Omnino  nnlla  tntior  armacnra 
adbiberi  potesty  qnam  pietas  et  reli- 
gio  nostra:  qnae  non  sinet  not  in  bac 
de  anima  dispntatione  titnbare  aut 
errare :  yernm  tamen  licet  etiam  ex 
icriptoribnt  Cbristianis  arma  qnm- 
dam  bujns  qosBstioms  propria  snmere. 
Jnvabit  antem  non  parum  TertuUiani 
libros  de  testimonio  anim«,  de  tnb» 
stantia  animsB,  de  anima  deniqne, 
penrolntare  et  perlegere  :  qnibns  li- 
bris  vir  ille  totam  qosestionem  de  ani- 
ma  non  solnm  maxime  pie  et  Cbris- 
tiane,  sed  et  pererudite  tractavit. 
Lmnb. 

Meniem  quem  Mpe  oocomais]  Sie  ba- 
bent  quattnor  libri  manuscrlpti  et 
antiqni  Veoeti :  qnam  scriptnram  non 
video  qnamobrem  mntare  debnerim. 
Hic  enim  ordo  verbomm  est:  Pri- 
mnm  igitnr  dico,  animnm  qnem  s»- 
pe  mentem  vocamns,  esse  horoinis 
partem,  &c.  Volgati  autem  babent, 
mentem  qunm:  quam  lectionem  tamen 
non  damno,  cnm  prsesertim  sic  refe- 
rat  Caris.  lib.  2.  ^  Primnm.'  Lncr. 
*•  Primnm  animum  dico,  mentem 
qnam/  Ste,  ubi  Velios  Longns,  *  Pri- 
mnm  (inquit)  adverbialiter  andien- 
dum  est.'  Leamh,  Ita  (tfltem)  omnes 
libri  veteres.  Mamllus,  et  Vnlgati : 
qwm.  Gif.  Hinc,  qnum  et  ipse,  non- 
nnnquam  Epicnrens,  Virg.  '  mentem 
animumque'  coqjunxisset  in  illis  lExi. 
6.  11.  ^Magnam  cni  mentem  ani- 
mnmque  Delius  iaspirat  Tates :'  Ser- 
vlns  biec  notavit :  *  Perissologia  est : 
Nam  secundnm  Lucretinm  nnnm  esty 
mens  et  animns.'  ffav. 

1M  EeHhomSoHiefaTtemmMhnd^y 
4pe.]  Immo  multo  magis :  nam  bomi- 
nis  qnidem  pars  ett  animns :  sed  pes 
et  manus,  corporit  humani  partes 
sunt  potins,  quam  hominis.   lamb. 

Em  hmmMii  pwrtm']  Corpore  at- 


qneaaifflo  constat  homo:  ergodmi 
in  bomlne  partes.  £t  taraen  vMes 
qnid  hinc  coUigat  £picnraa.r  8ed  v^ 
ms  bomo  animns  est.  Faft. 

96  PutmW]  Ita  veteres  qoidaai  U- 
bri.  In  aliis :  pukaret,  Alil :  ftdmd. 
Oif. 

99  iSSnisina  miimi  cert€,  tfeJJ  Inf. 
eod.  Ub.  647.  '  £t  qnoniam  mens  est 
bominis  pars  una,  locoqoe  Flxa  asa- 
net  certo,  vdnt  anres  atqne  ocnli 
snnt,  Atque  alii  sen8ns,'&c.  Lmmk, 

101  HoraiMiiam  Gnm]  Sic  Plato 
in  Pbsedone :  Kdyitpeiw, < 3Acyrti, 

HfjaStUy  5ri  roiovr^  rt  iiiXjuna  ^nAay^ 

^«|pwTo9<riffMrof4M<^>  icn^  oim^xofA^ 
UA  0fyy«o0,  «ol  ^^vxp^*  *"^  ^)W>^  "^ 
iypoVf  mU  TOio^rafy  rvSifKpai^dnUfSti 
hpftmHaf  oMif  roimnf  rV  f^x^  4l^> 
iwMof  Ttarra  icaXAs  mU  fttTpUn  Kpo$f 
wpbs  $XXiikBL,  Lege  cetera  qn»  aequaa^ 
tnr  apud  Platonem :  valde  cnim  ad 
bnnc  locnm  pertinent  Hkc  aatem 
sic  interpretor :  '  Namqne  eqaldeai 
arbitror,  Socrates,  te  qooqne  hoc  ali- 
qnando  tecum  consideraase,tide  qnid- 
dam  nos  existimare  anianiB  esse, 
velnti  intento  corpore  nostroy  et  oon- 
stante  ex  caUdo  et  frigido,  aiccb  et 
hnmido,  et  qnibnsdam  aliii  hnjaa  ge- 
neris,  temperatlonan,  et  bamMoiam 
bamm  ipiamm  remm  eiieasiimiim 
noitmm,  cnm  hm  ree  recte  et  made- 
rate  inter  ic  Inerint  temperats.' 
Hanc  vetemm  opinionem  refert  et 
Ariitoteles  libr.  L  de  aniroo,  eaanqne 
refelUt,  his  verbis,  Kol  iUAsr  U  nr 
8^  irapaMlorai  irap}  f^vXiby  miBmik 
pJbf  iroAXotf,  KaiX  ohStfuiSa  #rr«r  rfir  Xt» 
yoft4pmr  X^tovsS^,  Annsp€MpBf,atlbK 
■M»MKa)LhroahKi09f\eyopuhom>Jfymr 
kpfiafU»yAprweLeMpfrmmJJymm.KiA 
yitp  r)pf  &pfmpUaff  KpSam  aol  «finAei^ 
rtpaii^mfTUmdptu^See.  I.  e.  *  AUaqno- 
qne  opinio  de  animo  tradita  est,  pro- 
babiUs  quidem  Ula  ranltii,  nnllaqae 
eamm  qoae  iermonibni  hombMm  naar- 
pantnr,  Inferior,  sed  qnm  fnit  i 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CA9I  DB  RBRUM  NAT.   LfB.  IIL     1219 


iiiiiiiibiu  philosophonmi  dUpntttioni* 
bas  agitaUy  ae  velati  jndiciam  ratio- 
nnni  referendaraoi  sabiit :  liamioni- 
am  enim  qnandam  enm  qaidam  esse 
dicnnt;  qnippe  barmoniami  tempera* 
tionem  et  compositionem  esse  qnan- 
dam  contrariomm/  &c.  et  M.  Tnll. 
Tnsc  1.  *  Proxime  antem  Aristoxe- 
nna  mosicas,  idemqae  phUosopbas, 
inlentionem  ipsins  corporis  qnandamy 
▼elnt  in  cantn  et  fidibos,  qaae  harmo- 
nia  dicitnr,  sic  ex  corporis  totias  na- 
tnra  et  figara  Tarios  motns  cieri,tan* 
qnam  in  cantu  sonos.  Hic  ab  artifi- 
cio  sno  non  recessit,  et  tamen  dixit 
aliqnid,  qaod  ipsom  quale  essety  erat 
mnlto  ante  dictnm  et  explanatam  a 
Platone.'  Lmb,  Qnamvis  aliad  A- 
ristoxenns,  aliod  Plato  videtar  do- 
ciiisse.  Lacfantins  7.  Instit.  '  Sicnt 
in  fidibas  ex  intentione  nenrornm 
efficitnr  concors  sonos  atqne  cantns 
qnemmnsici  barmoniam  vocant,  ita 
in  corporibas  et  compage  viscemm 
mc  vigore  sensanm  vis  sentiendi  ex- 
iatit.'  Hanc  opinionem  poeta  primo 
▼s.  19.  explicat  et  evertit:  qnippe 
qni  eorpore  aliqnando  dolet,  animo 
Imtatur,  et  qui  nibil  doloris  in  cor- 
pore  sentity  animo  miserrime  cracia- 
tnr ;  anima  igitnr  non  est  totins  cor* 
poris  intentio  et  concentns,  sed  pars 
hominis  a  corpore  distincta,  non  mi- 
nns  qnam  pes,  manos,  capnt,  &c. 
snnt  partes  hnmani  corporis  a  se  in- 
▼icem  dlstinctae.  Creech* 

Quod  faelttt  nos  Vivere  ocm  sensu]  Sic 
•aepe  loqnnntur  boni  scriptores,Plao- 
tnsy  Virgilins,  ipse  Lncretius.  Uno 
Virgilii  exemplo  nnnc  contenti  eri-^ 
mns ;  JEa,  2. 6S8.  <  nati  me  cemere 
letnm  Fecistl,  et  patrios  foedasti  fu- 
nem  vultus.'  et  aliqnot  ex  Lucretio : 
infra  eod.  lib.  302.  '  Qoae  facioot  tre- 
mnlnm  membris  existere  motnm.' 
Idem  6. 266.  <  Flumina  abondare  nt 
faeerent,  camposqne  natare.'  Idem 
ibidem,  454.  *  Haec  faciant  primnm 
parvas  consistere  nnbeis.'  Idem  eod. 
lib.  611*  ^Urgety  et  esnpero  premit, 


et  fadt  ciBoere  imbreis.'  Idem  6. 
760.  *  Qnaa  facinnt  igneis  interstin- 
gni,  atque  perire?'  Lamb. 

102  CiMiseNsii]  lUCodd.etrecte. 
Tacere  tamen  non  possnm  mihi  ali- 
quando  placoisse  eaneeniUf  ista  enim 
vox  voci  *  harmonia'  non  absona  vi- 
debatur.  Creeck. 

105  Non  eerta  ptarU  repcmmi']  Enm 
statim  dicet  esse  in  media  pectoris 
regione  repositnm,  vs.  141.  '  Idqne 
sitnro  media  regione  in  pectoris  hae* 
ret.'  Lmb. 

107  Sape  Uaque  in  promptu]  Sic  le- 
gendnm,  et  ita  habent  libri  manuscr. 
et  impresai  Paris.  et  Veneti  antiq. 
Nam  vnlgati  habent  fere,wS^  uH^ 
in  promptUf  if€.  Lamb. 

^grit]  Cum  in  aliquot  libris  vol- 
gatis  legator,  €tgrum  ett,  in  manu- 
scriptis  vero,  agrum^  sine  verbo  snb- 
stantivo:  ego  in  prima  et  secnnda 
editione  agrum  etty  ut  in  lib.  vnlga- 
tis,  probaram.  Nunc  vero  commo- 
tus  ab  antiqna  scriptura,  et  commo- 
nitns,  (non  enim  temere  omnes  libri 
antiqui  babent  agrum^)  ex  hoc  ttgrum^ 
quod  depravatum  esse  arbitror,  feci 
agrit,  qno  verbo  utitur  iteram  inf. 
eodem  lib.  886.  '  Praeter  enim  quam 
quod  morbis  tum  corporis  aegrit,'  &c. 
Lamb,  Dicebant  «^gri^  et  ogrtt.  Fo- 
ber.  Ita  veteres,  nt  et  agret.  Oi- 
fanios  tamen  et  alii,  eegrum  e$t,  Rec- 
te  antem  illi  facinnt,  qni  vs.  108. 
retinent  lateutiy  et  rejiciont  volealt. 
An  vero  ubi  vel  uti  legi  debeat  in 
sequenti  versu  litigent  interpretes. 
Suumque  labore  vs.  112.  retineat 
Fayus,  dum  alii  dokre  praeferant. 
Creech,  Verbum  etgrire  versn  hajus 
lib.  8S6.  Lacretio  restituendam  do- 
cnit  Tnraeb.  Adv.  30. 10.  nti  videtnr, 
primus.  Hunc  secutus  Lambinus 
idem  qnoqne  hoc  loco  (qno  jare,  vi- 
derint,  quibus  otium  est)  reponere  in 
animom  induxit  snum.  Scribendnm 
tamen  si  non  hoc  loco,  at  altero  illo, 
eegret^  tanquam  ab  aegreo,  aegrere, 
post  Oifaninm,  satis  solide  jam  evidt 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1220 


NOTiB  VA&IORUM   IN 


▼ir  eximins  In  Etjmolafico  Mo»  ez 
eo,  qtiod  iioii  ^  spgrisco*  sed  *  «gresco^ 
dixerint.  Preig. 

106  PaH«  UUenti]  Nempe  animo. 
sic  antem  balient  Nbri  qnattuor  ma- 
nnscripti,  «t  aliqoot  typie  imprestt 
alii  enim  habent,  f^rle  vtdenH.  Lamb. 

109  Etretroftt  uH  eoiUrtt,  tfe.]  8io 
est  legendnm,  et  ita  habent  codicet 
fidedigniy  nisi  qnod  in  omoibnsMM 
scriptnra  ett  pro  utiy  plaae  mendoae; 
Lamb. 

Et  retro  fit,  uhi]  Sie  veteres  liMi 
omn.  et  vnlgati ;  reete.  LMnbinos : 
mH.  Gif. 

118  Pf«ifr€dfnol/tcKmaofiiiio]  De 
tomno  et  somniis  lege  4. 006.  *  Nnne 
qnibns  ille  modis  tomnnt  per  membra 
qniefem  Inrigct/  &c.  Lofii^. 

MotU]  Sic  poetflB  Orfeci  ftaXwc^ 
ftn^.  Virg.  Oeorg.  9.  470.  <  mollet* 
qne  tnb  arl>ore  tomni.'  Lamb.  Aliod 
argnmentnm  priori  timile  vtt.  5.  pro- 
ponit:  tomno'  reUxentnr  membra, 
nnlla  tit  intentio  membrornm,  nnllnt 
sit  vitcernm  concentns,  ted  effbsa 
jaceant  omnia  et  langnida,  interim 
tamen  variit  insomnlis  aliqnid  quod 
ad  bominem  pertinet  agitatnr^  dolet, 
gandet,  &c.  Hoc  antem  qnod  sentit 
est  animns,  animus  igitnr  non  est 
corporis  harmonia,  relaxato  enim 
somno  corpore,  nt  in  fidelaxatis  ner- 
▼is  nnlla  fit  iiarmonia.  Creeeh. 

114  OiM«<imi]  Cibo  et  potn.  4.951. 

*  Deittde  cibnm  seqnltnr  somnns.^ 
Lamh,  Alii  cibo  aut  potn,  alii  cnra, 
yel  labore;  ego  mallem  aomno,  sie 

*  sopor  gravissimns'  4.  96$.  Iii  yersn 
sequenti  pro  almd  apnd  plnresoltfKul. 
Creecb.  Aimotator  qnoqne  noster 
honeetum  habet,  Vossii  nimimm  ad- 
tcripta  auctoritate.  Idqne  exponit, 
integrum,  laudato  Cicerone  teste. 
£t  is  qnidem  snam  sibi  habett  expli- 
cationem.  Nobis  non  intempestiynm 
videtnr  hic  aliquid  noyi  moliri.  Quid 
enim  sibi  ynlt  ynlgatum  inud  oimf- 
ium  ?  otioenm  qnid,  planeqne  moles- 
tum.    Vide,  ne  legendnm  sit :  Jaeet 


aine  seiteu^effeeB  kettettOt  Preig« 

118  Nimc  aaimtm  fnf «]  Ab  boc 
loco  refellere  conatnr  eoroai  seatcn- 
tiam,  qui  aoimum,  sen  Mimam,  btr- 
meniam  esse  volnnt,  eademqoe  operm 
probare,  este  in  namoro  pnrtinm 
oorporis  hnmani.  Ltwi^.  Tertittm  ar- 
gumentnm^  qno  probatnr  animnni 
non  esse  eorporis  harmoKam^  vm. 
19.  sic  ae  babet.  Ut  in  fidfbaa  de- 
traetle  qnibnsdam  nervfa  totns  pcrit 
coBcentns,  sic  abtcissis  qnilNisdaai 
membris  tota  totins  corpofit  harm#- 
nia  interirety  nuUa  itaqne  yf tm  fbret, 
nnlins  sensus.  At  bomineo  membra 
mutiios  et  yivere  et  sentire,  nen  est 
qnod  quis  dnbitet.  Lioet  antem  de- 
tractis  mnltis  membris  integra  mn- 
neat  vita,  et  sensns  intefer ;  si  tamcs 
qniedam  calorit  et  aSris  pnrtical»  e 
eorpore  difllbgianty  cormit  amnnl^ 
nnlla  relinqnltnr  ant  vita,  aut  acali> 
eadi  yit.  E  qnibns  coiificitar,  yitaaa 
et  teotum  aoa  ex  intentiene  ooniiaai 
membrornm,  nervomm,  et  yiaoenna 
eriri,  sed  ab  ittis  calorn  et  aeris  par» 
ticnlia  dependere.*  €>reedL 

/n  membrie]  In  nnmero 
mm.  nam  stathn  doceblt^ 
corporea  natara  essepneditam.  Lamih» 
In  nnmero  membromm  LaaibiBWy 
et  post  illnm  alii:  at  hicMa  aMsi^ 
bris'  idem  sonat  qnod  iB-ya*  191« 
Creeek. 

190  Detraeto  corpate  muUe^y  De» 
tracta  magna  corporis  parte,  aea  de» 
tractis  mnltis  corporis  partibasi  -at 
detracU  et  ampntata  tibia,  reciae 
brachio,  et  similibas.  Liaa6.  Magma 
parte  snbstaBtioe  corporem*    Fkkmr, 

199  Corpora  pauea  colortt]  laftm 
docebit,  animnm  coaalare  ex  nara, 
yapore  seu  calore,  aere,  et  qnarta  aa» 
tnra,  nomiiiis  experte.    Lemk. 

198  Per  ot]  N«m  aegri  mortban^ 
dicnntnr  agere  animam'. 

194  Extempto]  ContimMK 

196  Noecere  ut  kinc  peeeie^  ^.]  I.  e. 
ita,  ut  ftcile  hmc  intsHigeFe  peasia» 
Bon  omnia  corpora  priaw  parteis  «• 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T«  LUGRBTfl   OARI   DB   RBRUM   MAT.   LIB.   III.      I9dl 


^naleis  winni  obHoere,  et  ex  ftquo 
vitmm  ac  saliltem  tiieri  «c  snsteDtsre : 
sed  semiiia  qnsdara  Tenti  et  calorit 
efllcere,  nt  in  membris  vita  maneat. 
Ad  linoe  locnm  pertiDent  II la  qn« 
dtcantnr  a  Oebete  apnd  Platoor  io 
Phaedone:  ''O  Sc^a^cf^  rh  fth  tfAAa  9o* 
««<  l/iocyv  KaX6t  X^ymiBai,  rh  9^  mpi  rifs 
^wx^  irtfXX^  ineurrita^  irapdx^  ^o^  ^* 
9fM^#Mf y  fi^,  ^iraMr  iaraXXayf  rad  <n(- 
fum>t,<49«V«oG  1^1  |f,  hXX.*  iiutfp  if  ^^ 
^  9uup0€iffifrmlrt  leai  kiroXXiirrai,  f  h0 
S  Mfo»irotiiwo9dvii^  cMf  iaraXXtrrrofiiinii 
Tov  v^fimos,  fcol  iitfiaivowniy  IhfHrtp  in«iO« 
/ta,  ^  icairr&s,  Siao-KcSatrOcMra  4^;(fifrai  tkc* 
rrrafUpiiy  Koi  o^y  hi  oi9afjunf  f,  i.  e. 
*  Cetera  qoideis,  Socrates,  praeclare 
mihi  did  videniur:  sed  qnoe  de  ani- 
ino  dicantnr,  vatde  tnnt  omDibos  in- 
credibilla,  nt  verendom  sit,  ne,  cnm 
ex  corpore  exceMerit,  nnsqnam  jam 
tit :  sed  illo  tpso  die,  quo  die  homo 
interierit^  intereat,  ac  perimatar  cob- 
tinno  ex  corpore  decedens,  egredi. 
ensqne,  tsnqnam  ventos,  aut  fnmnay 
diBpersnt  diffngiaty  atqne  in  divenas 
parteis  evolet,  et  nosqnam  jam  qnie- 
qnam  sit  amplina/    Lamb. 

Non  •  (Bqiuu  p<trtes]  Animte  scil. 
Faber.  Animae  riz.  Larobinos  etaili: 
<KvCTSam  int^pretatioiiem  seqmitns 
anm.    Creech, 

186  N€fMs  €X  ffVMo  /vkire  salicfeai] 
Vttam  sostiiiere,  retinere.    Fa6fr. 

127  VmiH  eoHdiqiu  Mporii]  Nota 
{Nirtes  qntB  animam  constitnnnty  qni- 
Iws  et  Wrtitk  qnalilas  aceedet  Uifra. 
JMtr. 
'  188  Cmarei  I»  e.  efficere  i  trana- 
latio  est  a  refont  animatis.  Sic  4# 
904«  f  Qnod  ne  miremnr^  sopor  at- 
qne  obllvia  cnrant.'  ibid.  246.  *  £ffii- 
<!lt  nt  videamnsy  et  intemoscere  cn- 
nV  et  e.atO.  *  Cnrat  iteo^y  nt  va<> 
eis  integris  vina  repente  Diffugiant' 


ISO  /If»rt6aadas]  .Morienteis,  ten 
jarojam  moritnnrs;    Lamb, 

Qui  nobU  mmbundoe  deserU  artmMl 
Fieri  nonr  potesl  qnin  legendiim  sit^ 


fni,  fioHi  msrifraiidtf,  defsrtl  «rdis. 
Alioqni  eontra  sensnm  locntus  fuerit 
Lncretins.    Faher, 

131  Quapropitr  queniami  ifc^  Dis- 
pntationem  de  barmonta  vss.  6^  com 
scommate,  nt  erat  pronus  ad  scom- 
mata,  conelodit :  Habeant  igitur  sibi 
t>oni  isti  et  faceti  mnsici  harmoniam 
istam,  vocem  inepte  fictam,  et  inep- 
tins  applicatam,qnid  eniroin  istornm 
nngis  refiitandis  dintius  immorarer? 
Creeeh, 

139  jR^ddtf  AarinMiiat  Nomen  ab  cT' 
gamkol  Redde  (inqoit)  nomen  har- 
nMnite  delatnm  ex  monte  Mnsarum 
organico:  i.  e»  ab  iis  sumtmn^qui  ex 
fidibus  et  nervis  snaveis  eliciunt  so- 
nos.  Lamb,  Scio  de  harmonia  qoid 
dictniiiy  fictnm,  acriptum  fnerit ;  ne- 
que  AristQxenus  ille  Aristotelis  dis- 
cipnlns  eam  opinionem  primus  in- 
dnxlt,  cum  jam  ante  Aristotelem  ip- 
stun,  in  Pluedoney  nbi  de  animorum 
immortaUuto  agUur  maxime^  tale 
aliquid  scriptom  a  Platone  fuerit. 
Sed  cur  *  harmonits  nomen  ab  Heli- 
conis  organico  saltu  delatum'  dicat 
Lucretitts,  id  vero  nnnm  est  quod 
mihi  nunqnam  placere  potnit,  quippe 
q[ui '  montem  organicum '  seu '  mosi- 
cum/  (nam  organici,  haud  dubie  mn- 
sici  dicnntur,  ut  ex  ipaomet  Lucre- 
tio  alibi  constat,)  montem,  inquam, 
mosicum>  non  magis  qnam  gramma* 
ticum  ant  dialecticum  dici  posse  pu- 
tem.  Inde  adeo  factum  est  ut  sem- 
pef  legerim,  neque  adhnc  scripsisse 
I^cretinm  aliter  arbitrer :  Nomen  ab 
(n^gOMko  eoMtu  daciim  eUharau  Sed 
cnm  ex  'citharai/  i«  e.  citharsB,  nt 
*  terrai,'  <  harmoniai/  *  anlai,'  et  alia 
id  genusy  librarii  r^  Ct<4m>itis  fecis- 
sent,  facile  foit  docti^  qni  vitinm  in 
metro  animadverterent,  eam  vocem 
motare  in  rh  HeUconiSf  nt  laboranti 
versui  subveniretur.  Cetera  autemy 
nti  et  corrupti  carminis  ratio  postn^ 
labaty  pro  captu  cujusque  mutata, 
versay  interpolata  fnere.  D^  hac 
nostra  cojOectnra  judicabont  qui  et 


Digiti 


zedbyGoOgle 


vm 


nOTM  VARIORUM   IV 


nasnm  habenty  et  poetleae  ikcnltatift 
expertes  non  taDt  Qnod  antem  ad- 
dit  Lncretinii,  ^  Sive  alinnde  Ipti  por- 
ro  traxere/  Non  temere  factnm, 
cnm  'liarmonia'  snmatnr  etiam  pro 
jniictnn  ten  compage  ligni  tel  soU- 
dloria  alic^jns  materi»,  Inde  apnd 
Arittophanem  hffwm&i^  diaxtuntovffmf, 
Inde  et  Hesychins  in  qnodam  loco 
▼eterit  acriptorif ,  quem  ipie  qnidem 
non  nominaty  ted  nos  Herodotnm 
esse  scimnty  hpiMviwf  interpretatnr 
v^wfy»,  sen  conjnnctionem.  F§ker. 
H»c  Faber,  ciynt  ingenio  plorima 
indnlgerem,  si  sibi  ipsi  imperare  po- 
tnisset.  Saltnm  Helioonis  non  ab- 
snrde  dici  probari  potest  ex  Manilio 
efasdera  fere  setatis  scriptore, '  Pri- 
mnsqne  novis  Helicona  moyere  Can- 
tibas,  et  riridi  notantes  Tertice  sil- 
vas/  AstroDomictm  llb.  1.  Illam  sal- 
tnm  dicl  posse  organicnm,  ntpote 
musarnm,  carroinnmqne  plennm  ne- 
mo  dnbitavit,  qni  meminerit  enm  to- 
ties  a  po^tis  vocalem  fnisse  dlctnm. 
Est  tamen  qnl  legit.  Ad  Orgmiicoi 
0UO  delatum  HeUeom,  Et  pro  tnuDere 
in  seqnenti  versn  texere.  Creecb. 

Reddi  karmemai  NowuHy  4«*]  Sic 
Is.  Voss.  presse  Testigia  secntns  vnl- 
gatsB  lectionis;  et  ex  eo  Annota- 
tor  noster;  qni  explicationis  gratia 
addit:  'Organid  snnt,  qnales  Aris- 
toxennsi  et  alii  mnsici,  qni  animam 
dicebant  esse  harmoniam.'  Quod  ta- 
men  Tereor,  ne  longe  nimis  petitnm 
sit.  Noster  orgameoi  (vide  Fab.)  mn- 
slcos  simpliciter  et  alibi  dixit.  Preif, 
Restitne  organlcis  (Inqnit  Tnmeb. 
Adv.  Sl.  2.  et  80. 10.)  nomen  harmo- 
nisB,  qnod  illi  Helicone  deportamnt» 
nbi  MnssB  et  Mnsarnm  pneses  Apol- 
lo,  modnlis  et  cantibns  pnefecti,  mn- 
slcomm  instmmenta  snis  addiu  sig- 
nis  habent,  et  eomm  inventione  oen- 
aentnr  et  nobilitantnr  Inter  morules. 
Hsre  Tnraeb.  Vemm  neqne  hac  ne- 
qne  mnltis  aliis  expllcatlonibns,  qnss 
flnctns  in  simpnlo  excitant,  egemns; 
si  simplielter  ita  censtitnamus  atqne 


iDterpnDgamns  locnm,  nti  jaa  a  Mihia 
factnm  est,  optlnuiraai  Maa.  consen- 
sn.  Redde,  inqnit,  harasoBiae  nonmi 
Heliconi,  cni  eat  proprinm  atqne  na* 
tivnm,  ntpote  ex  nmbroaia  ejna  aalti- 
bns  ortnm  atque  delatnm.  Saltds 
enim  et  arbores  qnis  Helicool  nega- 
bit,  plnribns  poetis  Manilio  accinea- 
tlbns.  Testee  Propertias  S.  S.  1.  <  Vi- 
sns  eram  moUi  recnbnas  HeCcoMs  ia 
umbra,  Betteropliontei  qna  flnit  hn- 
mor  eqni.'  Statins  Sjlvar.  4. 4. 00. 
^  Paraassique  jogis,  silTaqne  Heli- 
conide  festis  Thnra  dedit  flammls.' 
Atqne  ibidem  ts.  46.  *  cni  non  Hefi- 
conia  cordi  Serta,  nec  imbelles  Par^ 
nusi  e  vertice  lanms.'  Qnare  etiam 
de  Ennlo  Lncretins  1. 119.  *  Detnit 
exHelicone  perenni  frondecoronam.' 
Hnnc  vero  saltnm  Heliconis  *  organi. 
cnm '  appellari  posse  nemo  dnbltabit, 
qni  contnlit  hosce  Clandiani  versns 
de  Consnl.  Mallii  17.  270.  '  Nnnda 
▼otomm  celeri  jam  lama  Tolato  Mo- 
▼erat  Aonios,  andito  consnle,  lucos 
Concinnit  felix  HelicoDy  flnxitqoe 
Aganippe  Largior,  et  docti  rfaerant 
floribns  amnes.'  Heo. 

1S4  £1  tii  ttfam]  Rem,qnserea,&c 
Lmb. 

1  ti  7V«mj|ii(«nail]  Qnidam  Veteres: 
TnauMere,  Oilan. 

JRet  HMNiiie  <g€M]  Miror :  naa  aate 
harmoniam  nsitata  nomina  erant  ^ 
fihsy  ifwxhf  fvvf .  Sed  de  BvfAt  propter 
woXufwBkai  est  qni  contradicere,  qnan* 
qnam  frnstra,  possit ;  de  vaSf,  dizerit 
aliqnis  esse  actionem  non  facnltateok 
At  de  i|nixt  non  video  qni  contra  stari 
poasit ;  nam  qnod  ^wxJ^  aiiqnando  pfo 
sangnine  positnm  legimns,  (qnippe 
locns  est  ad  rem  in  Nebnlis  ComidO 
nbi  cimices,  qnoa  Corlnthloa  vocat, 
rifr  fvxffii  iKwhfoua»,  Sed  Id  itn  intel- 
Ugi  debet  nt  orientales  vnlgo  sentie* 
bant,  qui  aedem  animss  in  aangnine 
ponebant  Fober,  Hsec  item  Faber, 
qui  labori  sno  parcere  potnisset,  si 
hsic  omnla  esse  sconmatnm  plena 
percepisiet.  Cne^ 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORBTII  OARI  DK  RBRUM    NAT.  LIB.  III.     123S 


Nimc  docerc  incipit,  iater  ammoni  et 
■aimaa  qoid  intertit.  ¥011  aotem, 
«aimnm  esfe  meatem,  et  consilinm, 
et  retionem,  ejetqne  domidlinm  esse 
in  medio  pectore :  animam  entem  per 
totnm  corpnt  esse  fatam.  Sed  Don 
diftinuilabo  in  cod.  Vatic.  tcriptnm 
ette,  emipmeUL  Uturi,  Lamb.  Voci- 
bot  'anima'  et  'anlmnt'  inditcrimi- 
natim  ntat  ctt  Lncretint ;  et  qoidni  id 
facerety  cnm  '  animnt '  et  '  anima ' 
nnam  tantnm  natnram  conttitnant? 
Animnt  antem,  in  qoo  ratio  tita  ett^ 
ittiot  natnrae  pnecipoa  part  in  corde 
titnt  ett,  nbi  omnet  pattionet  tedet 
tnat  habeat,  et  tete  ottentant :  i^  9h 
kayuAp  hf  Odpaiu  its  9i|\or  Ik  rt  rtir 
^fimf,  Kcit  r^s  xt^*  Diogenet  Laer- 
tint.  Docet  etiam  Epicnrot  rh,  irdBii 
«ol  ritt  aUi^Mts  hf  roTs  ircroyd^i  T^voct 
ette.  Plntarcbnt  de  Pl.  Phil.  aniroa 
▼ero  hnjnt  natnrte  part  inferior  in 
qna  ftcnltat  locomotiva  prtBcipoe  tjta 
ett,  per  totom  corpos  diffnta  ett,  et 
ad  nntum  animi  movetur.  Licetta* 
men  illi  obseqnatnr,  non  omnet  illiot 
affectionet  tentit,  ted  Tehementet 
tantnoi ;  hinc  dolore  et  trittitia  ani- 
mnt  afficitnr,  cnm  tranqnillam  tsta* 
tem  aiiima  agat;  at  ti  magno  dolore 
tota  anima  commovetnr,  deliqniom 
patitnr  animal,  nec  in  tnto  ipta  vita 
ett  Unde  certnm  ett  animnm  ette 
animae  conjonctnm,  qnoniam  movet 
aniDUun  et  ab  iilo  impulta  anima  cor- 
pnt  etiam  propellit.  Hsbc  omnia  vt. 
S6.  Pro  cetgimda  qnidam  Codd.  coji- 
vineUu  tsffuiKpnoSf  'Efwiicovpos,  8<M^ 
tV ^«X^9  rhfij^Koytk^  fyoyaaif  h  ry 
MpOKt  laMfniUifoiiif  rb  5^  iKorfO¥  KaB' 
8\i|r  rV  ^(rpiftffof  'rov  trdiiurros  lnonap* 
H^.  Plntarchnt  PUcit.  PhU.  4. 4. 
Cremk, 

Goii^aii^]  Veteret  qoidam:  con- 
mmeU;  nt  inf.  vt.  417.  GiAoi. 

119  Sid  cofiut  em  qimui]  Sed  con- 
tiliom  este  qnati  caput,  Jknrcp  m^aXV 
tlxmf  vel  4mif  *  instar  capitis  esse.' 
L«m6. 


140  Qntd  tm  awimaiw  awRlmfnt  «o- 
i]  Egregie  vero  TertuUianns,  qni 

*  snggestnm  animse '  vocavit.  Locns 
est  pag.  S14.  edit.  post.  'Proinde 
et  aaimnni)  sive  mens  est,  NOTC  apnd 
Oraecot,  non  alind  qnid  intelligimnt» 
qnam  tnggettnm  animsB  ingenitnm  et 
Intitnm,  et  nativitnt  propriam^  quo 
agity  qoo  tapit,'  &c.  Faber. 

141  /dfMtftJhMimidtar^fioae]  Diog. 
Laert.  T^  5^  Aoyuc^  ^  Mpa»,  &sK^ 
Koif  Ik  r§  rmf  ^ifimi  ital  r^s  xafSts,  i.  e. 

<  Contilinm,  ten  rationem  in  thorace^ 
(i.  e.  ut  interpretatnr  Tertnllian.  lib. 
de  aniroa,  in  lorica  pectorit  e^s^)  nt 
apparet  ex  timoribnt  et  Itetitia.'  Idem 
Lncret  infra  6.  lOS. '  via  qua  munita 
fidei  Proaima  fert  hnmannm  in  pec- 
tnt,  templaque  mentit.'  Idem  tup. 
3.  277.  '  Jamne  videt  igitnr,  qnam- 
qnam  vit  extima  multot  Pellit,  et  in- 
vitot  cogit.procedere  saepe,  PrtBci- 
piteitqne  rapit,  tamen  esse  in  pectore 
nottro  Qniddam,  qnod  contra  png- 
nare  obttareqne  pottit?'   ibid.  45. 

<  Tnm  vacuum  pectut  linqunnt,  cnra- 
qne  tolutum.'  ad  qnem  locum  plnra. 
Xanid« 

Media  regione  pectoris]  Ideo  '  pec- 
tnt '  pro  animo,  et  ^pims,  &c.  Faher. 
Qnod  et  Stoici  affirmarnnt  Vide  lo- 
cot  apud  Lips.  Pbyt.  Stoicte  Lib.  S. 
Ditt.  la  Hov. 

142  Hie  exsMUai  aiiwi]  Hoc  Lucr. 
argumentum  valde  ett  imbecillnm: 
In  pectore  vertantnr  et  extnltant  anl- 
mi  motnt  atque  affectus :  ergo  in  pec- 
tore  animnt  locatut  ett.  Idem  inf. 
ex  eo  quod  animut  perturbetur  affec- 
tibnt;  curit,  Inctu,  metu  contabetcat, 
ira  exardetcat,  laetitia  extnltet ;  col- 
ligit  ette  mortalem.  Sed  hoc  refelli- 
tur  a  M.  T.  lib.  1.  Tntcul.  nt  tuo  loco 
dicemut.  Lamh» 

14S  ItftiHtf]  Notoy  «LtsUtiat.'  ita 

*  paupertatet '   apnd   Varronem   in 
fragm. '  gloriat '  apud  eundem  et  Tul- 
linm. '  aodaciat'  dixit  Cato  apud  Fet- 
tum.    '  Ouietet '  Salutt.  pro  tomno.  - 
ut  et  Cicer.  de  Offic.  <  SapienUas.' 


Digiti 


zedbyGoOgle 


im 


VOTM  VARKOLVU  IN 


Itoiii  In  Tatc  *  Paoat/  Varr.  et  Ho- 
rat.  Grffcl  qaoqat  nonnnlla  dalnnit. 
*iiXtfi4ias  laocrat.  Eoagor.  initio.  va- 
rptB9s  Diodor.  pag.  50.  ra7r  p^fimff 
ibid.  OMA<ry»af  pag«B88.  idein.  «&«» 
»20.  T^  wvrtar,  ot  Varro  'Paaper- 
tatet/  Plato  pag.  251.  in  Ladiete. 
Faber.  Cicero  Epitt.  Fam.  2. 9.  *  Re* 
peote  Tero  inctsti  omnibat  Istitiis.^ 
PompoBint  <  Qaoi  lattitiK  intperalst 
modi  mihi  irrtptere  in  tlnam  1'  At- 
qme  itemm  Ciceao  de  Finib.  lib.  2. 
*  Ille  CflPciUanut  qui  omnibnt  Istitiis 
letnm  te  ette  nairat.*.  tfav. 

145  Ad  nwmnmmftiSfWwminqMe]  Ad 
notam,  et  inoroentam,  teu  motumy  et 
quati  ^mH^  mentit.  £aiii6.  Inf.  f t. 
189.  et  190.  '  Momine  utl  parTo  pot- 
tint  impelta  rooTerl.  Namqne  moTO-^ 
tnr  aqoa,  et  tontillo  momine  flutat.' 
Hav. 

146  /dfOf  ttM  sobtrn,  tfc']  Hoc  iu 
animo  habebat  TertnlL  supra.  Faber. 

147  Vik}  Quldam  Codea  :  ana. 
Gifan. 

J48  QMdt<  emn  capui]  I.  e.  et  qoem* 
admodum,  &c.  Lamh,  Pergit  porro, 
animam  ette  partem  hominit,  nt  pe^ 
det,  mannt,  Ste,  Faher, 

162  Nmjilate]  Jucnnda  scUicet; 
Itaqne  Toluptatem  inteltigit.  Qnare 
Toluptat  et  dolor,  noTitatit  nomlne 
Teniont;  cauta  aperta  ett.  Cetemm 
qvtB  moz  addit,  comraode  per  tpiri- 
tos  explicari  possnnt.  Faber. 

153  VerumaHtehementi]  Idem  de 
qnavis  alla  magna  pertnrbatione  sen^ 
tiendum,  nt  de  amore,  de  ira,  de  mse* 
rore,  atque  angore.  in  nomito  '  tc^ 
hementi'  dusB  sylhtbs,  prima  et  te« 
cunday  pro  nna  iiabentar :  aot  ana* 
paestat  ett  pro  tpondeo,  ten  dactylo: 
ant  legendom  vfmtiiti,  nt  taepe  alibf. 
Lamb. 

Vementi]  SieVeteres;  recte.  Ma- 
mllas,  et  alii :  veAtmtiilt.  Oifan. 

165  Sudoree  Ua^  et  paUarem]  S\e 
restitoi,  secntnt  cod.  manotcr.  nam 
Tulgati  habent,  Sudores  quo  tto,  pa^ 
hres,  ordine  perTerto.  Lamb, 


116  t^ringi  Unpmm]  DeUmari, 
titnbare.  Lamb. 

Abofiri]  interdadi,  IntemMni.  lo- 
cnm  habet  proprle  in  feniiiiit.  Ar- 
nob.  lib.  I.  adT.  Qent.  *  Et  qnoniam 
qotedam  tnmftnnlnaram  geverit  pro- 
pria,  M(|aitary  nt  eat  qnoqoe  credi- 
mnt  circomaotit  pmolTere  tnne  men- 
tib.  leget,  fattidiotoa  dncere  atqne 
habere  oonceptnt :  at>eririy  perferre, 
et  prtepropero  partn  teptlmanat 
edere  aliqnando  ftetnrat/  Lmmb,  Im 
Codd.  iliorfri  Tero  proprle  ahortom 
facere,  Nenint;  eaqae  Toce  ntltnr 
Araobiot  Laeretlanarnm  Tocnm  con- 
terTOtor  Xih.  S.  adr.  Qent.  *  £t  qno> 
nlam  qutedam  tont  f(sminaram  gene> 
ris  preprla,teqnitnr  Ot  eas  (Deat  tIs.) 
qooque  credamot  drcnmactia  penol- 
Tem  tnat  mentibot  leget,  fattidiotot 
dncere,  atqne  haberectiieeptmt,  aiio- 
rni,  perferre/  &c.  Aliqnando  tameo 
legio^olfrj.  Creecbi 

157  iStatre]  Tinnere*  *  Sonero'  an» 
tiqutim  a  tonOy  It,  it.  Nonint:  A  to- 
olty  tonere.  Lncret.  3. 157.  *  Callgare 
oculot,  tonem  aamlt,  taccidem  ar- 
tnt.^  Acciot  Neept.  «Atqne  ndee 
imlTat  lonere  tenti  regiat.'  legn  co- 
tera  apnd  Nen.  utiinr  eodem  Terbo 
idem  Lncrct.  Infrv  ood«  Ub.  886. 
*  Scire  licet  non  tincemm  tonepey  at* 
qoe  tubeste  Cticom  allqiiem  oDrdi 
ttimi^om.'  lege  et  PHtcianam  lili.  2. 
efbihonc  Tersiim  Ennlt  profert  ex  2. 
Ann.  <Tom  clypei  mtennnt,  et  liBrri 
ttridit  acumen.'  \£aai6.  Unde  sMiit 
mara  leglt  Scallger  in  Severi  JEtiMB 
ttnkM»'ptoreemitmiidki^i!re*  Hnr. 

Aicdttbir  uHuM]  Plant.  Carenl.2. 
S.  S.  *  tenebr»  ohorihncnr,  gemit 
tnccidant.'  Lamb,  Omtenm  nM 
In  itoXvBpvXXmdfr^  Itto  Sapphot  ctr* 
mine,  qnod  Longinl  beneficioChrsce, 
et  a  Catollo  Latine  ejntdem  metri 
carmine  redditnm  ^x  palrte  hahe* 
mus,  tam  sabllme,  qaod-  non  qnam 
elegantitsime  et  copiobfttlme  hk 
exprlmat  Lucmtias:  sle  flla;  ex 
emend.  Is.  Voss.     T^  lun  riu^  Km(0hm 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  CAftl  DB  KBRUM  NAT.   LIB.  Ilf.     1235 


<ftr  m4fk^  hnimnf,    'fif  ^  4h$  #», 

Xpti  9vp  ^9$St9p6tAaiBmff  *Owit4fr¥rwm  9 
fiU^$iinifUyfi0fifi^»9imo€droi.KM* 
Upi»  ^fvxf^  X^w»  ^p^f  84  nfitfw 
iitp^  X^J0$pcr4pm  54  «•(«  'E^  rf0r4- 
«ir  r  iX^  Vilfara.  ^abnfitu  tfXXo. 
CitoH.  '  Lingiia  ted  torpet:  tenues 
fnb  «rtiis  Flamma  demaDat,  soaitB 
toopte  Tlotiiiant  aores ;  geniina  te- 
fontor  Lomina  nocte.'  Prgig. 

158  Ex  tmimi  terwre]  Ex  terrore 
animf,  non  est  enim  legendom  eptam» 
mi  conjonctim.  Ixoii^. 

101  P€retcffaefO  Sie  habent  iibri 
manoscr.  et  pleriqoe  tjpis  impresfi, 
<|nos  seqoor:  qoamvis  apod  Noninm 
in  verbo  *  idt/  legator  PereulM  eei. 
Lanib.  Apnd  Noninm  legimos:  <  QnsB 
emn  animi  vi  Percalsa  est,  exfnde 
propeliit  corpos,  et  lcit.'  Emendate 
forsan.  Solet  enim  Locrotiiis  pra* 
positionem  ^  pro'  in  eomposltis  cor^ 
ripere ;  qood  non  nsqoeqoaqne  ita 
▼identor  potoisse  coocoqoere  ex- 
scriptoret,  qnio  aliqoid  qoandoqnO 
immQtarerint.  Exemplavidein^pro- 
conberOy'  *  profarl/  *  profDndere,  * 
'propogare.'  Peniqoe  et  in  bo^ 
ttostro  «propellere.'  Nec  obsUt, 
qood  verso  ab  hoc  tertio,  ac  tantom 
nott  eodero  MitOy  primam  fo  *  pro^ 
pellere*  prododt;  nam  sic  qooqoe 
6. 1025^  *  Aer,  a  torgo  qoasl  prove* 
bat  sitqtte  propeltot'  Gom  mox,  vs; 
1M7.  ^Sed  tali  fit  oti  propcfHat 
teiopore  lerrimi.'  Pr»%*. 

JExJii  tarpus  fritpeUU,  ei  tdl]  Sid 
reperl  soriptom  in  libris  mannscvipt* 
qoiboscom  consentiont  volgati  Parl- 
sieos*  et  Veneti  antiqniores.  atqoe 
bano  scrlptnram  agnosdt  Priscian. 
lib.  10.  apod  Noniom  antem  legitnr : 
SmMe  yropeUU  cmrpm  ei  ieU.*i^t' 
aotem,  i.  e.  verberat  et  pereotit.  in 
nonaoHis  libris  legitor,  Extra  eorpue 
TnpMtftfc.  Lamb. 

P^rsMssa  esi,  exin  eerpue  prepeOU^  et 
M]  Ita  Nonios :  IcU^  et  io  nostris 


liMs  voteribos.  Semtentla  poatolat. 
AIU  exlra.  In  Nonio  otiam :  Pfmrfsa 
«tl ;  male.  Prisdanos,  lib.  10.  <fr- 
him:  etiam  reete.  GifiBn.  Seo  eMiu 
legi  potest,  nollo  voro  modo  cslfa. 
Oreedi. 

lOS  MtBe  eadem  roli»,  ^v.]  Eodem 
argnmeoto  probat  vss.  7.  aninram  et 
animam  esse  corporott  natorss ;  dom 
animos  movet  animam,  lUam  tangat 
necesse  est,  dom  anhna  corpos  pro* 
pellif,  ibi  etiam  contactas ;  at '  Tan- 
gere  enim  et  taogl,  nisi  cmrpns,  nnlla 
potest  res.'  Hoc  et  qood  proximo 
seqoitor  argomentom  his  verbis  ipse 
Epicnms  compleotitor:  al  xtfyorrcr 
iff^ifiaraif  <&ai  tV  ^hoA''  furratdfovav^ 
«Mr  TJkf  Ib  B^ra/rowoui^f  olht  vdbrxciy, 
d  ^^  rotoArji*  rCr  ST  Ira^f  iifup6Ttpa 
Tovra  fkaXaftfiim  ircpl  rV  ^hodP'  ^ 
irvfimriftafra.  Creedt.  - 

16S  CsrporoOMidsMt  Offf ]  Sic  Epion- 
ms  apnd  Laertlom :  'Q/ore  ol  X^yoFrcs 
itrifjLaToa  ctnoi  rV  ^v)^,  fMtaiifovam. 
sMr  v^  IS^ficro jroiccr,  Mlmdifx^i  *^ 
4r  TOMk^  Tif.  i.  e.  'Qoare  qof  ani- 
assoB  incorporeom  esse  dicont^  ina- 
oea  sant:  nihil  enim  neqoe  ISacere^ 
neqne  pati  posset,  sl  talis  esset.' 
Sod  Epieortis  ipse  Inanis  est :  meli-» 
osqno  ot  verins,  qoi  aoimom  iocorpo- 
reom  esse  potaront,  nt  Plato.  Ita- 
qno  com  oQtifttiorBs  Pbilooophi  om- 
nesy  ot  testatnr  Aristot.  lib.  1.  de 
Anima,  fa^  fittiOrint  ac  termina- 
fioA  feie  tribos,  kv^cc»  eia^kffu^  inH 
/Uirv,  L  e. '  mfsltt^  senso,  ittcorporoo  :* 
immerito  iUi  qoidom  reprehendon* 
€or,  qoi  animom  moven  seo  movendi 
vim  habore  dixeront,  merltlssimo  ao* 
tem,  qoi  eom  moveri,  aot  agitatio- 
nem  esse,  ot  qoi  eom  ex  qoattoor 
olementiocoastarepotavemnt,  ut  res 
omods  sentire  possit.  Venim  qood  ait 
Loor.  ex  vehementl  animl  metn  to- 
tam  animam  In  corpore  pari  moto  af- 
fid :  ex  quo  exsistere  in  oorpore  pal- 
lorem,  sndorem,  llagos»  hsNftantiam, 
et  similia :  metos,  ira,  libido,  et  hn- 
jos  generis  mdtos  non  sont  animi, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1298 


KOT^  VARIOHUII  IN 


sen  ineDtify  sed  earam  uii»i  pir« 
tiiiiii,  qoB  smit  ill»  qoideiii  ratio- 
nit  consilii  expertes,  ratione  antem 
el  eoBtilio  regi  possnnt :  qaalia  sont 

Vbi  emm  prtpelUre]  Sic  argonien- 
tatnr  Lncretins:  Animns  et  aniina 
Gorpns  propeUere,  atqne  iinmtttare 
vnltnm  possnnt.  at  impulsio  non  fit 
sine  tacto,  neqae  tactas  sine  cor* 
pore.  ergo  animtts  etanima  corporea 
natnra  snnt  prssdita.  Lawtb,  Ubi 
enirn,  dictnm  ut  OrsBcornm^rovTtip. 
Le.  com  enim.  Tmiub,  Ad?.  21.9. 

164  Cerripere  ex  eomtwi]  Iste  Tersns 
mihi  nnnqnam  placnit,  et  si  codices 
permitlerent,  rejicerem.  Creeek, 

167  Neeiaetwmperre]  Sup.  1.966. 
*  Tanffere  enim  et  tangi>  nisi  corpns^ 
nnHa  potest  res.'  Lmnb, 

169  Prteierea  pmHer  fimgif  tfe,] 
Alind  Tss.  9.  continetnr  argnmentnm : 
Cum  corpore  patitnr  animas ;  alteri 
infligas  vnlnnsy  et  langaet  alter: 
si?e  autem  telnm,  B\fe  corpns  l«snm 
bos  motns  et  pertnrbatioBes  inanimo 
ezcitaret,  perinde  est,  ntrnmqne 
enimanimnm  corporess  natnrss  esse 
probat.  Creeek, 

Fmigt]  PaU,  ut  sop.  I.  444.  «At 
facere,  et  fongi,  nisi  corpns  noUapo- 
test  res.'  Ijtmb,    Pati.  Faber. 

170  Cenimlire]  l^patl^x^f  ot  snp. 


171  iSi  Miiins  o/Mii,  tfe.1  Iflc  Terw 
sns,  et  qnattnor  deinceps  seqnentee, 
▼ereor  ne  non  sint  miyrvS:  sed  ejns, 
qni  pataverit  aliqnid  deesse,  cum  re 
▼eray  si  dUigenter  attendas,  nibil  desi* 
deretnr,  liis  qninqne  versibns  snbla- 
tls.  Hoc  enim  dicit  Lncretins:  Prm- 
terea  Tides,  animnm  nobis  pariter 
cnm  corpore  perpeti,  et  eentire,  si 
qnid  corpori  acdderit  Ergo  corpo- 
rea  animi  est  natnra,  qnandoqoidem 
malorum  corporeornm  est  particeps* 
Adde  qnod  liic  primns  versns  non 
saUs  apte  connectitnr  com  soperi- 
ore.  Adde  qood  elocotio  nonsince- 
rom  sonaty  neque  olet  Incernan  Ln- 


cretianam.  Postmno  ilfasd  *i 
adacta'  non  videtiir  Latine  dictnm : 
<  intro '  enlm  <  adigere '  Latine  dloe- 
remns,  non  Mntns: '  qnamqiiam  Lor- 
cretins  <  intns  *  pro  intro  interdom 
nsnrpare  videatnr.  Leai^.  Nothos 
pntat  esse  boe  qninqne  Tersaa  Lam- 
binos:insignierrore.  £stetiam(sie 
Oifan.  posteriore  ed.  priori  antem: 
Eet  eidm)  antbypopbora  egregia.  Ita 
abropte,  et  snp.  1. 9ia  alibi.  Gif. 

TeUL\  Alii  Utbi^  prsefero  eeii  ex  vs. 
177.  Hnnc  et  qnattnor  seqnentes 
versos  soposititioe  esse  et  Lncrrtio 
indignos  snspicatur  Lambinosy  iUios- 
qne  snspicionem  vir  mazimi  jodidi 
Oassendos  approliaty  cnjiis  senten- 
tiam  mUIe  Gifaaiis  et  Pareis  libenter 
prsefero.  Faber  iUustrare,  et  corri- 
gereconator:  Inierramentieqidgig'' 
nttar  «sttis  vs.  174.  mntat  in  InUriem 
meriemii  gignUwr  mtue,  Deinde  ad- 
dit :  <  Hoc  qnid  ait  norant  optime, 
&c.  Qni  panlo  tristiorea  snnt  vel 
a  natnra,  vd  ab  seromnisy  b«ec  opinor 
probabont,  neqoe  fortasse  aUi  iss- 
probabont.'  £go  qoidem  et  a  natn- 
ra,  et  ab  «rnmnis  panlo  tristiory 
bsBC  tamen  improbo.  Pertnrbatio- 
nes  motnsqoe  animi  in  corpore  vnl- 
nerato  describir  poeta :  Ad  primnm 
ictom  coUabitnr,  dom  bomi  jacet  no- 
vos  sentit  motos,  interdumqne  sobit 
volnntasy  ea  antem  non  certa  sntis  et 
conflrmata,a  terra  sorgendi.  Hbc 
omnia  vulnerati  sentiunt,  et  qnm  isti 
ezperti  sunt  quidni  narret  Locretins  i 
Mentis  in  terra  igitnr  interpreter 
*  Animi  nna  cnm  corpore  vnlnerato 
bnmi  jacentis.'  AUi  tamen  legnat 
Inter  wuereiUee,  AIU  luter  kamulm, 
Lamentee  autem  pro  lamentatioaes» 
Pacn.  Harmoniay  Nonins.  Creeek, 
Lett]  Yeteres  qnidam :  teiL  Gi£ 
179  Intae  adaeta]  Si  legeremns  jm^ 
ter  adactaf  effngeremns  genns  loqncn- 
di  minns  nsitatum.  Lamb.  Oenns  lo- 
qoendi  minns  nsitatnm  Lambinns  di- 
cit.  At  iU  qooque  Virg.  iEn.  10. 856. 
et  fortassci  dum  Carnm  nottnan  boc 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII  CARI   DB  RBRUM   NAT.  LIB.  111.     1327 


ldconitrattir,aniiiiitatiir?  ^Nmieal- 
ta  TnliitM  adactnm'  Vide  *  Intiis,'  pro 
intro.  In  CoHectanaiB  Oif.  (hwn- 
qntBiy  Deado  qnid  ifMi^ui^^patf  ba- 
bet  hoc  *  Intas  adacta'  qnam  Ri  diz- 
inet  <intro.'  Preig, 

175  T^rrtffiie  petiiut  Shtam»]  Dnm 
li  qnibus  aegre  est,  terram  cnpide 
petant,  Id  est,  In  terra  decumbere 
enpiont.  non  possnnt  enim  ii  qnibns 
aliqna  valetndinis  pertnrbatio  desn- 
bito  accidit,  recti  stare,  sed  cognn- 
tnr  decumbere  et  jacere.  sic  Virg. 
JEn.  3.  93.  *  Snbroissi  (letimns  terram, 
et  Tox  fertnr  ad  anreis.'  et  Lncr. 
sop.  lib.  1.  98.  *  Mnta  metn  terram 
genibns  snbmissa  petebat.  Lamb.  Ter^ 
rmque  petituay  est  tristitia,  nam  tristes 
terram  contnentar:  quod  Horatio 
*  posito  capite  flere :'  vide  Nonium. 
6ed  ▼erius  pnto  nihil  mntandnm.  Pe- 
tont  terram  moribundi,  in  terra  vero 
prostrati  sestuant  Interdnmqne  de- 
nno  exnrgendi  illls  nascltnr  cupido. 
/».  Foss. 

174  Et  tN  ierra  menHe']  Sic  babent 
qoattnor  libri  mannscript.  Floren- 
tini  antem,  ei  tn  terra  mitie.  Omnino 
faornm  verborum»  ci\jnscnnqne  sint, 
flententia  obscnra  est,  nisi  forte  baec 
sit:  et  inseqnitnr  snavis  terrss  pe- 
titnsy  et  mentis  Kstas,  i.  e.  contnr- 
Vatio,  qnsB  fit  in  terra,  segro  illo  in 
terram  sensim  collapso.  Quod  si 
qnis  mallt  legl  mitiSf  mitem  sestnm 
intelligemns,  non  letalem  neqne  pes- 
tifemm.  Lamb. 

MeiUii]  Qnidam  veteres :  fmlis.Gif. 

176  Et  interduM  exeurgendi]  T.  e. 
etinterdnm  deliberatio,  sen  dubita- 
tio,  utrum  exsnrgat,  an  etiam  jaceat. 
Bed  non  est  qnod  his  yerslbns  expll- 
candis  tantam  operam  ponamus.<nam 
"1  nothi  snnty  inanem  operam  snml- 
mns:  sin  germani,  satis  explicati 
•nnt  Lamb.  Insignl  errorCy  inqnlt 
Oifanins,  hos  qninqae  versns^ab  171.) 
nothos  esse  putat  Lambinus.  Sed  nec 
vercy  neqne  sine  impudentia  hsec  lo- 
qnitnr  Oifanlns :  nam  Lambions  satis 


baMt  aioere,  vereri  se,  ne  illl  Te9 
wnrnnf  non  slnt  Et  aane  non  atttf  r 
jndicare  potnit,  qnl  ylderet  ez  lUis 
ant  obscnrissimnm  esae,  ant  eormp- 
tissimnm.  SedPjrrgopoljpnlceanoster 
cnr  postremnm  Ulnm  non  explicavlt  ? 
et  in  terra  wtenHe  qui  gignitur  entue, 
Si  corroptns  est,  danda  saltem  opera 
fnit,  nt  emendaretnr.  Sed  homo  ma- 
lignns,  invidnsqne  vim  aroxBurru^ 
nnllam  habait;  neqne  nllo  nnqnam  in 
hls  Uteris  jadfclo  valoit,  qaod  ipslna 
editio  plna  mille  dncentis  locis  iacUe 
probare  posait.  Ego  antem  cnm  rem 
ipsamy  qna  de  loqnltnr  poeta,  atten- 
tins  conslderassem,  pro  his  verbia, 
et  in  terra  mentie  qui  gignitur  aetuif 
qnae  nihil  sanl  habent,  legendnm  pn- 
tavi,  et  inierdum  meriendi  gigtdtur 
eeetuSy  Interdumque  quasi,  4^.  Hoc 
qnid  sit,  norunt  optime  qni  Upothj- 
miam  ex  aninii  anxletate  aliqnando 
passi  snnt ;  tnnc  enlm  non  sine  aliqno 
jocnnditatis  et  snavitatis  sensn  ter- 
ram  snccidul  petimus,  et  interdnm 
mori  lobety  interdnmqne  volnntas  in- 
certa  flnctnat  Inter  vivendi  morien- 
dive  conslUnm.  Tale  aUqnld  descrip» 
sit  Virg.  4. 961.  hi  Dldone  roorlente, 
cnm  jam  sibl  pngionem  adegisaet* 
Versoa  snnt  plane  admirabllea :  <  Illa 
graves  ocnlosconataattollerey  rnrsna 
Deficit:  infixnm  strldet  snb  peetore 
volnns.  Ter  se  se  attollens,  cnbitoqne 
Innixa,  levavit ;  Ter  revoluta  toro  est ; 
ocnUsqne  errantibns  alto  Qusesivlt 
coelo  lucem»  Ingemnitqne  reperta/ 
Sed  legenda  iUa  in  prlmis  snnt,  qnse 
a  Michaele  Montano  scriptore  OaUo, 
qnse  de  seipso,  cnm  ex  eqno  vl  sn- 
bita  detnrbatna  easet,  memorlse  man- 
davit.  Qnod  enim  lilc  Lncretlns  aeri- 
bity  al  emendatio  noatra  vera  eat,  om- 
uinm  optime  interpretabltnr  vlr  cla- 
rlaslm.  Cetemm  *  mmriendl  «atna^ 
erit  morlendi  impetna,  conaUinm  cer- 
tnm»  &C.  Qnl  panlo  triatiorea  annt» 
vel  a  natnm,  vel  ab  semmnia,  haecy 
opinor,  probabnnt;  neqne  fortaaae 
alU    improbabnnt.      Nam    plnriboa 


Digiti 


zedbyGoOgle 


12» 


NOTA  YARIORUM  IN 


agere  ea  nt  coofirmein,  net  ttcet, 
neqtte  adea  litbet  Faker* 

178  h  iibi  nimc]  Nunc  doeere  in« 
cipit»  cam  aninns  sit  corporena, 
qnali  sit  corpore  prftditns,  et  qna- 
libve  ant  qnantnlifl  cerpneonlis  con- 
stet.  £t  proliat,  ex  minnViMimia»  et 
tnbtilitsimia»  et  rotundissimiA  princi- 
piis  een  corpnscnlis  esse  cond&atnm 
^t  ooBcretnm.  Lamb.  Animnm  na- 
tnrsB  corporesB  esse  satiSy  si  Lncretio 
ertdimusy  demonstratum»  Qno  antem 
cerpomm  genere  constet  hic  antmns 
docet  Tss.  Sl.  Atomi  vi«.  qnss  ani- 
nmm  constitnnnt,  minot»  snntt  te* 
nnes,  et  rotnndse.  Qnippe  aoimns 
estmaxime  mobilis,  at  qnod  maxime 
DMbile  est  debet  oomponi  cx  iis 
particnlis,  qnss  tnm  pfopter  textn- 
ram,  tnm  propter  molem  et  figoram 
snnt  ad  motna  aptas.  Res  eiiim 
alias  centemplemnry  ideo  mobilis 
aqna,  qaia  partes  ejns  panrss  snnt 
el  yolnbiies;  mel  interim  motom 
dtffieaHer  recipit)  qnia  coroponitar 
e  partibos  magis  implicatis  et  per* 
plexis.  Pariter  le?i  tento  papateris 
aiiommye  granorttm  acerms  dbsipa* 
tnr,  dnm  -epicnloram  aut  lapidnm 
aeertns  forttter  resistit:  si  caneam 
reqdrMy  tela  iata  et  lapides  grandia 
snnt  corpera  et  asperai  grana  yem 
fetanda^  lasvia,  et  minnta.  Vvx^e^ 
tcmroi  ^  krr^ftm  AsMTtb-Mr,  leal  arpofyy^H 
^jtn^Km^  iA  (istam  partlcnlam  inter- 
ponit  Oasoendns)  «oxxf  nA  Sia^ 
ptevAPTwr  To8  iriftfr.  Epicnms.  Crtedb, 
Et  wtie]  £t  ex  qn^bns  primordiis. 


IM  PemMkm]  Sic  Eplonras: 
4  thx^  XMwnpuflh  eHfm,  Ktd  Xffimififf^ 
f99rdfms  ^^ifmn  ^ijKmrm,  i.  e.  *  ani- 
mns  cerpns  est  tenninm  partinmy  et 
ex  tennissimamm  fiartinm  corpori» 
bns  eonibtnm.'  Idem,  4i  t^  ^Afd 
^m  MwTOftgf^^  woff  tkar  r^  UpowiM 
•afmnrofptkw.  i.  e.  *  anlma  corpus  est 
tennibns  pnrtibns  prsBditnm,  per  to- 
taro   anunantis    massam    diffnsnm.' 


181  NU  tdeaJUri  cekH  rwiitme  vii, 
Qttam  «t  men$]  Vide  apnd  HoaMr.  in 
Odyss.  de  admimbtU  celerltate, 
<  Ocios  cogiutione.'  Fab.  Undc 
ioon  fcre  sumrose  celeritatisy  apnd 
poetas,  ex  gr.  iovffW^yta*  Ipo^  rrtpWj 
i^  Mfnjua.  et  similia,  qnse  videri  pos- 
snnt  apnd  Rittersb.  ad  Oppian.  Ha- 
lient.  iibw  5.  vers.  660.  Qnibns  adde, 
qnod  Heliodoras  in  iEthiopicts  TaMe 
familiare  babet  TJyoo  ectrror,  et  Xi^e» 
rdxi»^.  peg«  410.  S05.  17S.  88.  Item 
pag.  188.  AXX*  ^  HfMi  Mumpv  varr)» 
i^irwpor  rh  Bmer,  Preif, 

185  Oeyu»  erge  mmmmt]  Vnlt  Ln* 
oretins,  cum  ^icnro,  animnm  esse 
mobiiissimnm  qniddamy  atqne  a  se 
moveri:  qnod  antem  itamobile  esl» 
necessario  coastare  ex  primordiii  bm- 
nntiMhniSy  Issvissimis,  et  retnndissi- 
mla.  Etlam  Piato  dicebat,  aniasam 
a  se  moTeri,  et  esse  mobiliseiBMHnc 
et  Pythagorei  sic  aniosnm  definie- 
bant,  nnmemm  selpsnm  moventcm. 
Sed  Aristoteles  lib.  1.  de  Anim.  ees 
relellity  qni  animnm  a  se  moveri  ▼e- 
Innt,  negatque  omnino  anironm  me- 
veri  i  ex  qno  effidtnry  neqne  a  seipse 
moYeri :  docetqne  non  esse  neeests 
littmy  si  anima  sit  principinm  motas, 
eam  qnoqne  moveii  t  sed  oontra  ip* 
snm  qnidem  eue  immobiieni>  cnr  an- 
tem  corpos  moveatnr,  esae  cansam. 


166  AnUeeahefmtrmm]  Sic  legea- 
dnas,  non  gnoraaiy  nt  est  in  libris  val- 
gatis :  nam  hsBC  est  verboram  strac- 
tnra :  animus  ocjns  se  peralet,  id  est. 
permovet*  qnam  res  nlla  earam  reram 
qnsB  ceranntnr.  Xmnfri 

187  CmitarerQiwa4i9,df€.]  SicEpi- 
cnras:  Kal  ^  ifr6tumtMiif€Vfa»ie$m 
\Murr4fnmf  mi  arpeyrikmrdgnmf  «XAy 
Tvi  8ia^^r«vtf6r  rtir  tdv  vi^  :  L  c- 
*  £t  eam  ex  atomis  censUra  laBvissi- 
miSy  et  rotnndlssimis,  et  ignu  a^ 
mos  ratnnditate  longe  snperantibns.' 
Lmnk. 

189  JtfbitMe  wH  porat]  Ut  parve 
momento    impnlsa  moveri   poNinl. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   CARI   D£  RBRUIf .  MAT.  LIB.   III.     1289 


Lamb,  luFettns;  qni  taBM  habet  t 
tipanfo  pcuent.    Qvidaai  lU^ri:  Nb" 
Mm ;  male.    Ita  inf.  6. 478.  Gif. 
100  TkniUki]    Mioimo,    9tutrtK&s. 


Fhieiwat]  Ito  rettitai ;  at  sit  Dac- 
tylo»  in  fine.  Vide  ladicen.  Qni 
nnmems  hic  optiroe  congmit.  la 
libris  qvibatdam ;  flatit^  in  qoilms- 
dam :  fluttU,  Nentnim  Lncretlo  dig* 
nnn.    Vid.  et  inf.  4«  76.  6(f. 

Fiatal]  Sic  habeat  libri  mann» 
Bcripti,  qaibnscnm  conaentinBt  Pao- 
Bienses  et  utriqne  Aldini,  <  flntat' 
autem  positnm  puto  pro  flnitat.  Alii 
habent  jlKclal.  Qnod  ai  cui  probabi- 
tur,  '  fluctat '  erlt  positam  pro  flno- 
tnat,  qnod  postremnm  nonnnUi  pro- 
bant,  atqne  adeo,  aliia  tcriptnrit  n^ 
jectisy  tolnm  tnentor  et  retinent. 
Lamb,  Flnitaty  flnit.  Lncretio  in- 
dignum,  inquit  Oifanins ;  veUem  canp 
sam  diceret.  Fafr.  £t  hinc  <  flot» 
mnren»,'  quia  tolit  ▼apore  calefactte 
in  tummo  fluitant  tBqnore»  nec  cute 
ttccata  mergi  poetnnt.  Twnm  Adm» 
10«  S4.  Annotator  netter  in  marg. 
flMtniU  Ita  flnctnatnm  hoc  loco; 
neqoe  qoo  pedem  figerent  viri  Tel 
eroditittimi  habnitte  ▼identnr.  Canf 
ta  mali^  tl  dicam  qaod  tentioy  inerey 
qui  flmctn^^  timphcltsimnm,  et  haic 
looo  aptittimnm  Tarbnm,  c«m  htnA^ 
Xd0on  efierre  non  pettentf  lertedufli 
non  este  ezittimamnty  adeoqne  im> 
mntarnnti:  nnde  flotare^  flnctare, 
floctrare,  et  qnts  non  i  Idem  nn tem^ 
qnod  hoc  locoy  etiam^  4.  75.  tlalne» 
rim.  Pro  verbo  ^  flntare'  qnid  fadat 
'  flota  mnrana'  apod  Macrobinmy:ab 
Tomeb.  Adv.  20.  cap.  M.  addoctOy 
qoippe  non  a  *  flotando/  sed  a  ^  flaen» 
do'  itadicta,ottolideiatisottenditin 
Etym.  Oer.  I.  Vots.  non  video..Ffaif% 

lOS  Ei  ametantior  «ftea]  Ettar* 
dior  curstts,  tenfluzns:  tralatioett 
ab  iis  qnte  agnntnr.  Lmb*  TenoTy 
doctot.  Fab, 

107  Nmnqu»  popmenm  atira  poteifi 
Non  video,  cnr  antiqaam  tcriptoram 


vd  MaraUnt  ImmntaTe  debaetit,  si 
verom  est  ab  ee  ette  inunotatam  et 
corraptam,  vel  ego  seqni  non  debne- 
rtm.  Qnamvit  enim  ea  qnam  habent 
libri  Florentlte  impretti,  tit  speciosa, 
Ntun  pappoB  nttaiMa  «cra  poUtt^  ifc. 
antiqna  tamen,  qotB  reperitnr  etim 
In  aliis  impresMay  tenteiitiam  cont»- 
net  non  absordam,  sive  papaaru 
legatnr,  sive  papaoefam.  ett  antem 
Idc  ordc^  verboramy  Namqne  anra 
parva  ct  levit  cogere  potett,  nt  ahne 
papavermn,  teu  papaveris,  acervns 
tibi  ex  imo  difflnat.  Pappi  aatem,  ti 
qnis  forte  soriptnram  Florentiaiam 
jnalit,  cni  nollo  modo  asseDtiory>snnt 
cardooram  flores:  qoa  voce  atitar 
infra  Locret.  Sed  eom  in  libris  ma- 
notcr.  plane  tcriptam  tit  partim, 
IVaaifac  pipartrti ,  partim,  Naatqm 
papatenm :  eoram  teqnamnr  potios 
anctoritatem,  atqoe  haram  daanun 
scriptoraram  pestarieyem  magi»pro- 
beoBns»  Laai6.  Naoi^titipapawnMiaa- 
ro.  Hftc  verior  videtor  seriptara. 
Vide  shDile  supra,  Ub.  !•  vs.  S61.  de 
verbo^  ^  corporam.'  Alii :  papaverii. 
Oif.  Ita  Codd.  et  reote.  AlU^iVam 
pappUf  qua  voee  .ntltnr  Loceat.ivs. 
Sar.  At  'pappos'  istoaaeacardaa- 
ram  flores  Ittvigatos  et  rotnndos  qnis 
dixerit?  Creeeh. 

Auymita]  Aara  tatptata,  i.  e.  pla- 
cida,  lenit,  tilent:  et  ita  Noniat. 
Ter.  Pborm^  6^6.26.  <hoe  nbi  ego 
aodivi,  ad  foreit  Sotpenso  grado  Ire 
perrexi.'  Lamb* 

100  L^Ndam  ^etla»]  Le.  aaei^ 
vom  hipidom,  lapidet  in  onom  loeom 
coiijectoe.  qoidam  viri  4octi,  in  his 
Muretns,  legnnt  fapidiiM  eemleetwaiu 
£go,  cnm  in  omnibns  librit  soriptam 
reperistem  ctnoectamy  nihUansusfni 
mntare :  ne  nnnc  qnldem  qnicqnam 
nuUavi.  Sed  tameo  ecaletiaai  magis 
probo.  Lamb, 

C&niectam]  Sic  legendnm  pnto.  Vnl- 
gati :  ctnyectmru  Vide  Indicem*  Gif* 

Spidmaaque]  £t  spicaloram,  telo- 
ram.  libri  veteres  tamen  habent,  epir 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1280 


NOTiB  TARIQRUM  IN 


MriMi^;  nn^  lefeadnoi  sotpioor 
ipkmimqut^  i.  e.  et  spicanmi.  Nam 
Toteres  dixiue  ^Bpicom/  ingeoere 
naicolino,  pro  spicamy  teetator  Pom- 
peioi  FeBtot.  LnBi6.  Alii  «Mttcdim, 
jgncfermnfMe.  Alii  ipiMrMnfiie  teo  <pi- 
«fnan^Me,  Teteres  enim  dieel>ant  «pi- 
€«m.  Sfricuionm  vero  boic  loco,  et 
poetm  menti  magis  convenit  CreedL 
aOO  iV€Mi  poteat]  I.  e.  non  potett. 
aic  aotem  lubent  iibri  manoscripti : 
neqoe  dobiom  eBt,  qoio  bflBC  icripto- 
ra  recta  sit.  <  Neno'  enim  dixemnt 
▼eteres  pro  non,  ot  notat  Nonios: 
eitatqoe  testem  Locilliom  lib.  SO. 
^Sed  tamen  boc  dicas,  qoid  id  est, 
nlsi  neno  molestom  est:'  ct  Varro* 
nem,  epbtola  ad  Fofiom^  <Si  bodie 
neno  venis»  cras  qoidem  ▼eniet :'  &c. 
Idem  Locretios4. 716.  *  Nenn  qoeont 
rapidi  oontra  constare  leones.'  Lamk. 
^«mi.  Non.  Fit  aotemaM^.  Hinc 
negativa  in  sermone  nostro.  Cete- 
rom  in  prosa  etiam  oratione  osorpa- 
bator  Ciceroais  tenipestate;  nam 
Varro  in  Epistola  qoadam  dixerat, 
*si  neno  Tenis.'  Fab,  £t  frostra 
snnt  illi  qni  legnnt  JVtOIa.  Creecb. 

Qmnio]  Marg.  pntquam^  idqoe  ex- 
ponit  miftutmy  ot  9.  1185.  et  6.  10. 
Pnig. 

Pro^umn]  Ita  ▼eteres  librl  fere 
onmes.  Vide  Indfcem.  Qoidam  ve- 
teres  tamen,  ot  et  Marollosy  et  Vol- 
gati :  quaiUo,  Qoidam  Teteres  etiam : 
perquam,  Gifan. 

801  Ita  moiriUtaia']  Adverte  ani- 
mnm  ad  boc  loqoendi  genos,  qoanto 
parYlsstma  et  levissima  sont,  ita  mo- 
bilitate  froontor,  seo  ita  mobiliteta 
ferontor :  qoae  posterior  scriptora  ex 
codice  Vaticano  et  libro  Menunii  ex- 
pressa  est :  in  qoibos  legitor  maftOt- 
taiefenmim',  <Qoanto,ita/  proqoan* 
to,  tantom.  sic  sop.  8.  687.  <  £t  qoam 
qoicqoe  magis,  &c.  Atqoe  potesta- 
tesy  ita  ploria,'  seo  '  plorima/  Scc 
Sed  non  dbsimniabo,  me  scriptnm 
reperisse  in  cod.  Bert.  Poroisfifmi 
eorpora  perquam:  in  Vaticano,  pro* 


pmm,  qme  fortasse  recta  icriptara 
est.  Non  est  aotem,  qood  qaem- 
qaam  ofieodat  partlciplom  ^mobili- 
tata.'  Est  enim  natom  a  yerbo  me- 
bilitor :  qood  osnrpat  infrm  eod.  Ub. 
non  longe  idem  Lncret.  vs.  848.  '  Ac- 
cipit ;  inde  aer,  inde  onmia  mdbiU- 
tantnr.'  nsorpat  et  CtBcllios  actiTnm : 
'Itaqoe  qoas  IsBtitia  me  BM^Ilita^ 
msror  raolitor  meto.'  Laimb. 

ItamobiUtatafenmtwr]  Ita  In  qni* 
bosdam  yeteribos;  nisl  qood  pro, 
molriiiiata,  erat,  mobUitaie,  Volgati : 
mobUiiatefrmmiur.  6if. 

M2Ateoiitraqno4pkB^  wmgio}  Sic 
legendom,  non  ^euaqme  magie,  nt 
est  in  Tolgatis.  Lamb. 

Cum  pemdere]  Fateor  graTia  mo- 
toi  resisterCy  at  melios  boic  loco  con- 
▼enit  corpmre:  qnis  enim  nescit  a- 
qnam  esse  oleo  gravlorem  ?  licet  Ters 
graviorsit,  qooniam  e  minotioribos 
corporibos  seo  particolis  compooitnry 
Ideo  roobilior.  Creeck. 

809  Hae  qmque  res  eiiamf  4^.]  Ani- 
mom  constare  ex  atomis  mlnotiSf  l«- 
▼ibos,  et  rotondis  docoit,  qola  est 
maxime  mobilli ;  jam  vss.  83.  demon- 
strat  animi  et  animss  natoram  sobti- 
iem  esse,  tenois  textnraB,  et  e  mina- 
tis  corporibos  coojooctam;  qoippe 
moriator  animal,  toto  avolat  anima, 
at  si  metiaris  cadaver,  eadem  est 
mortni,  qoi  Ihit  viventis  membromm 
moles;  sl  expendas»  idem  pondas. 
Igitor  qood  avolat  est  sobtile  qood- 
dam  et  minotom,  solidam  enim  ali- 
qoam  partem  magoamve  detrabas,  di- 
▼ersa  erit  totios  moles,  et  diversnm 
pondos.  Breviter,  ot  jodicamos  flo- 
rem  vioi,  odorem  ongoenti,  et  aapo- 
rem  sapidi  alicojos  corporis  coostare 
e  particolis,  sobtilibos  et  minoris, 
qooniam  postqoara  vinom  vapidinn 
fiaty  nngoentom  istod  amittit  odorcm, 
et  sapldom  corpos  insipldom  redda- 
tor,  corpora  tamen  fsta  ejosdem  snnt 
molis,  et  ejosdem  pooderis  qoo  prins ; 
similiter  etiam  propter  eandem  ra- 
tionem  idem  de  anhna  jodicandom 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUORBTII  OARI  OE  RBRUM  IIAT.  Ui^  tlU     1991 


CBrot.  €W«db» 

Hfiifiwf]  l^edarat :  ot  svp.  1.  MT. 
^pfais  in  te  corporb  este  Deliqvat/ 
Ett  aotem,  qood  sopra  me  lectori 
sifDificare  fogit,  boc  qooqoe  onam 
cz  diicentls  vocabolis  LatioiSy  qoai 
attis  esse  Ignotay  slbi  uni  nota,  Tere 
gbriabator  Oolielmos  PelisserioSy 
Episc.  Moiospeu.  PrsBterea  aoctor 
vocabolarii  Latino*grsci,  mihi,  a  Cl. 
Pnteano  commodati,  sic  ioterpreta- 
tor  boc  yerbom :  '  deliqoat/  lafi%L, 
tw\l{'ci:  qosB  verba  Latine  mrsom 
reddita,  sooant  'transcolat/  ^defte- 
cat.'  Qois  igttor  non  videt,  '  deli- 
qoare'  et  hoc  loco,  et  aliii,  idem 
▼alere  quod  declarare,  tralatione  doc- 
ta  a  Tlno,  et  similibos  defsBcatis,  ct 
Uqoidioribos  effectis.  hamh* 

Naturam  dfdicat  oas]  Yidesop.  1. 
M8.  G^on.  DeHqutH,  Declarat;  vox 
minos  nota,  ideo  alii  prsfemnt  dedi- 
Ml,  ot  1.  S68.  Creech. 

211  SiposMiMaglMHmrilCamdoo 
libri  veteres  baberent  se  poeeUy  sos- 
plcatos  som,  librariom  transposoisse 
▼ocaleis  e  et  i,  et  scripsisse  ee  foeeit^ 
pro  ei  poeeet:  qoam  poto  yeram  esse 
scriptoram :  'si  posset  copglomerari* 
aatem,  b.  e.  sl  posset  in  onam  mas- 
•am,  In  nnam  molem,  et  in  nnom 
qoasi  glomom  cogi  et  condoci.  Lemb, 

8i  peeeef]  Ita  omnes  Veteres  fere. 
MaroUos :  poeeii.  Gifan.  At  Tcro  in- 
snditom  et  innsltatnm  genosestdi- 
cendi,  antiqonm  tamen,  cojos  doo 
proferam  exempla:  'qoamqoe  loco 
■e  Contlneat  parvo,  se  possit  conglo- 
merari.'  Sic  volgo  edont,  adolterantes 
antiqoltatem :  et  1.  105.  ^Qoippe 
etenUn  qoam  multa  tibi  me  fingere 
possom.'  Vetnstatem  aotem  inter- 
polantes,jaRi  Jfogers  poeeemt,  ednnt 
Ego  vero  notare  maloi  Istas,  ot  sin- 
gvdares  et  prope  prodigiosas  dicendl 
formas,  qoam  loco  movere :  com 
*ciam  Archalsmi  consoetodine  illnm 
•«eosativom  expressom  foisse,  obi 


est:  ot  apodSaUoa» 
tioni  In  Catil.  Cap.  1.  *  Onroes  hoini- 
■es,  qol  sese  stodent  praestare  cae- 
terls  animantibos.'  IWn.  ildv.  S9. 
M.  At  ego  illnd,  *  si  posslt,'  potios 
explicarem :  si  tamen  possit  fieii  nt 
conglobetnr  atqoe  ad  onom  locom 
redigator  indosa  b»c  animl  textnra; 
qood  negat  satis  dare  In  seq.  qnnm 
vers.  818.  dicat  non  in.nnom  locom 
esse  stipatam,  sed  '  nexam  per  venas, 
viscera,  nervos.'  Hoe. 

81S  Ind^piei]  'Indipiscor'  verbom 
compositom  ex  simplici  apiscor^  et 
prsepositiooe  in.  interponitor  d.  qoo 
otltor  et  Plaotos  non  nno  loco.  Vel 
lege  endepto,  a  verbo  endipiscor,  ex 
prsepositione  endo  et  apisoor.  Ego 
tamen  indepta  retineo.  Lamb.  In- 
depisd,  asseqoi,  adipisci,  FestnWi 
Creech. 

314  NU  Un  Umatmn]  Nihll  demtmn, 
nlhll  detractnm,  detritom,  demino- 
tom.  Sic  aotem  videtor  legendom 
potins,  qoam,  ot  volgo,  Ubaimn.  M. 
Toll.  Epist.  lib.  S.  ^Etsi  de  toa  pro- 
Ibia  beneficaqoe  natnra  limablt  all- 
qoid  posterlor  annns:'  ]lmabit,i.e. 
deminoet,  detrabet,  decerpet:  obi 
tamen  nonnolli  libri  veteres  bahent 
UmMabi^  nt  et  vnlgati  aliqoot,  ab 
eodem  verbo.  8i  qnls  tamen  legi 
malet  Ubraimn,  nt  assomta  prsiposi- 
tione  de,  fiat  de2i6rsliMi,  non  pogna- 
bo:  qoin  magnopere  probabo.  X«md. 
Magis  probem  al.  editiones,  liMiaN. 
Faber.  Detractom  :  Alii  Ubaimn : 
sed  Lambinns  maxime  probaret  NU 
deUbralma.  Creech. 

815  MoreomidapriBetai']  I.  e.  mors 
onmia  relinqoit  Integra.  Lmab.  Fadt 
ne  qnid  detrimenti  in  mde  corporis 
appareat.  Vadem  se  et  praedem  in 
omnia  exliibet.  Ita  *  praestare  peri- 
cnlnm,'  ^fidem  pnblicam  praKStare/ 
Faber. 

819  Qoaieiiiie]  Qnoniam.  Sic  et 
alibi.  Lamb. 

a80£xHNM  mem6rMr«m  circom  <m 
ema]  Exirema  etreum^teearof  U  e.  ex- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


}38S 


notjC  yAJHoauM  in 


tremitaty  ^n^dMia»  .SMuniia  cortez. 
Deniqae  *  circiuli-cflBinra '  est  «t^* 
leMHi.hunc  TerAiim  profert  Prtscian. 
lib.  si  bene  memiiiiy  tertio.  idem 
Lacret  4»  651.  *  Ut  tnnt  diBtimUet 
exirinfteottiy  et  gen^atim  Extima 
raembrornm  clrenm^ttf  nra  ooercet*' 

2M  9fl«lg€iaff  eal]  L  e.  qnale  est, 
vei  cnjnt  generis  est :  uteop.  9.  IM. 
*  Qnod  genns,  e  noatro  cnm  miMnt 
corpore  sanguii^'  &C.  et  infra  oon 
lottgei  'Qnod  genns  ia  qnovis  ani- 
mantttm  vbcere  volgo  Eat  odor/  dcc.' 
Malim  anfeem  slc  legi,  Qwtd  gmmf 
ma  BaeM  ewmflo»  evemiii,  ^T^.  otten- 
dit  a  simili,  aiMmnm  minntis  admo- 
dnm  primordiiscoastnreyqni^quem* 
admodnm  cnm  «ior  vini  ant  .«ngne»- 
ti  evanuit,  vinitm  ailt  uBguentum  ni* 
hilo  minus  est  ad  speciem  atqne  ad 
adspectnm :  ita  postquam  aoimus 
exoessit  e  corpore^  ipsaeoitrema  cor- 
poris  cnsura  nulla  ex  partevidetnr 
demhMrta.  lina^. 

Baedd  twnflm]  Fer  florem  Baccbi 
fortatoe  nvam  labmsc»  sigoificat: 
quam  «nu«iAa»«ppellant  Oneci.  De 
qoa  sic  Plin.  2fi.  lU  <  Odor  idem 
ei,  qni  germlnantibtiB  nviSy  atque  inde 
nemen/  Idem  12.  t:.  "«It.  *  Qodem  et 
cenatttlie  pertinet.  Est  antem  vitis 
labmse»  nvn.  colligitort  cum  floret, 
i.  e«  cvm  optime  m\ti/  AHi  sim|dici- 
ter  <te  odore  vnu  dictnm  volnnt.  8ic 
Pkttttts  Oorenl.  1. 9*  1..  ^  Flo»  veteris 
vini  meis  Bttribua  objectns'  est/  Idtm 
Casma  S.  6.  16.  *  msi  hmc  morielo 
Se  nspiam  percnssit  flore  Liliyoo.' 
Idem  Cistel.  l.  %  8.  <  Qniaqne  adeo 
me  complevi  flore  liberi.'  Fortnssis 
antemPlaatns  per  ^flofeift  Baechi/ 
«en  vinif'  significat  MtHrftkat^  i.  e. 
vinum^  cnjns  non  Bolum  saper  p^ato 
et  linfnm,  verum  etiam  naribnt  gra- 
tus  est.  LanA. 

227  Qtcaamiftta]  Nisi  voek  i«u  *  mul- 
ta^  sileat,  vereor  ne  poetaaftbl  pamm 
eonstare  videatnr :  sint.enimmiimta 
•emhia^  af*  iiMilta '  detrahas,  et  moles 


et  pondn»  ^^■AMMtur ;  vid.  etiuB.  vs. 
279.  CruA. 

2S2  Nie  tamm  hme  ainpfeae,  ^pr.] 
Subtiles  iias  atomoo»  e  qttibw  animam 
composuity  aott  esaeimins^t  e|asdem 
generis  asserit  vss.  e.  Obamaverii 
enim  in  morientilMis  exbalari  anittSBy 
camqne  calidamy  nna  cna  aere  (line 
quo  calor  esse  non  solet)  intofmisto; 
at  qni  morftur^  efflat  vel  expirat  ani- 
mam;  ideoqoe  anima  bta  ex  tui, 
aere,  et  calore  coastat.   Yvx^  emid 

ptifttwapfUi/oiff  vpoffiyc^flp^cTvr  S^ 
wpei6ftmri^pfia9  ru^  KpQ0»  l^com,  od 
mf  fihf  roirp  «pM^quf^4f ,  «p  tk  To^f^ 
£picnnM.  £t  apnd  Piatareham  adU 
versus  Colotem  Epioorei  dlottator 
Tip'  Tnr  ^fVX9f  em0U9  ^^eifyivvTVf  fa 
rwne  9epfw»y  icei  rwifittr i— i»^  lod  Anpdi- 
9ovs.  Creedu 

Tenme  adm  fumiaml  Primtts^  pes 
hajns  versns  est  prOcelemaatlaB 
pro  dactyh),  «t  apud  Virg.  JBa.  ^ 
4»2.  « Oenoa  iabaats*  nifti  djcaauistt 
es»e  hoc  loco  conaoaiiilem.  sii&  tte- 
jrnm  apud  Lacr.  4.  12ti.  *  Tenae, 
locis  ^a  non  potis  eataffigemad' 
tosam.;ethoeUb.  S84.  «Necneha- 
lam  noolni  neearanei  teaaia  fila/  et 
snpe  aUln.  Indpit  naiic  docere,  aa»- 
mnm  oenstare  ex  vento  teanl,  vapese, 
aere«  etnalnca  qoadam.  aomiiiia  e>- 
pectiy.qoa  aihil  qaicqaim  enbtilias, 
juhll  tenniai  eaeegitari  p#tait.  .Lm6. 

287  ilfiato.m<ri}  Sle  eonjecit  1 
-dam  «me  Tamelmsy  cnm 
<reperis8et  in  ead^  Bertiniinoy  i 
tgMtt  n.  quam  conjectorami 
^robob  Namjex  *  cleri,^  fiwiain  'ceri,' 
«X  <  ceri/ ^  qneri.' ;  Lemb. 

Meveri]  .Qnidam  iegeodam  palaat : 
eieru  €Ufan.  Cnm  Tamabo  «■rrv, 
vel  cum  aiib  «MnMri  legas,  periade 
ist.  Cf  eM*. 

2S8  Tripkaf]    £t  calor^  atqae  aer, 
et  venti  csMa  poiestis«  FA 
haec  ex  anra^  aere»  calom 
est  plane  Imperfiuta^  nomlmii  va 
.tiendi  aat  cogtoidi  sofiitar.:  qair* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUdRBTll   OARI    DE    RERU&f   NAT.   LIB.    III.      1233 


tMi  igitnr  idi^od,  qiMKlciiiK|ii«  Ulad 
iit,  Bomiiie  enim  tentM  EpicHreis 
ignotmBy  addeadam  eir.  Istnd  qnor- 
tna  e  miantiMimiSy  raaxime  ]»Tibnt 
et  tnbtilibus  atomls  constat,  qm*ppe 
primnm  movetor,  et  tnm  calorem, 
unwiy  et  aerem  per  membra  exci- 
tat,  oronesqne  partes  corporia  pro 
diverso  nM»tn  ¥el  dolorero  vel  volnp- 
tatem  sentiont.  Si  motns  hic  vehe- 
neattor  sit  qnam  animi  textnra  pati 
poMit,  si  nsque  ad  ossa  et  meduUas 
penetret,  diMipatnr  anima,  et  mors 
infeqoitnr.  Si  minns  Tebemens,  si 
in  eorporis  snperficle  slstatnr,  tnm 
integm  manet  animay  et  nensns  sive 
doloris  si?e  volaptatis  oritnr.  H«c 
iss.  21.  Plntarchos  et  alii  dicnnt 
Epiearam  non  fecisse  simplicem  ani- 
mi  natnram,  sed  CMe  volaisse  Kpa/M 
Ik  rtffff^ipmify  itc  itouv  wpc^ovf ,  4k  iroiov 
ittf^vs,  4ic  voiov  vpwfuenKov,  4k  rc- 
T^ov  ru^  iucofropofidffrov,  t  ^  nbr$ 
oi^tfuSr.  De  Placit.  Phil.  4.  Z. 
Creeeh. 

S40  Nil  honan  quimiaM,  SfcJ]  I.  e. 
qooniam  mens,  sen  ratio  animi,  non 
recipit,  seu  non  approbat,  qnicqnam 
hornm  trinm  pos»e  sensiferos  motns 
creare :  qni  rootns  res  aliqnas  cogi- 
tare  et  volutore  qnrant.  reperitnr 
totem  haec  scriptura  in  eod.  Floren- 
tinis  dnntaxat.  iMmb» 

241  Mtnie  voiutent]  Sic  LnciU. 
'  Hsec  tn  me  insimulas  ?  non  ante  in 
corde  volntasP'  et  Virg.  ^n.  4.  6M. 
'  8ic  adeo  insistit,  secnmqne  ita  corde 
velntat/  et  6. 185.  *  Atqne  hmc  ipse 
ftno  tristi  cnm  corde  yolntat.'  et  Plan- 
tos  Captivis,  4.  2.  1.  *  Quanto  in 
pectore  hanc  rem  meo  magis  voluto, 
Tanto  mihi  segritndo  anctior  est  in 
tnimo.'  Umb. 

J€m  iripkx  tnimi  eet  igUnr  natura 
reperta:  Nee  tamen  JuBceatmnt  ad  sm- 
nm  euneta  ereandnm  ;  Nil  horum  ^tto- 
«tam  ree^it  mene  poeae  creare  Senitfe» 
r«s  motuif  qnadam  qui  mente  volutent'] 
Postremns  versus  ita  in  qnibusdam 
•ditionibns  legitnr,  poem  ereare  Sen* 


t^eroM  motua  quadam,  qua  mente  roln- 
iet;  et  iU  habet  editio  GifiinH  ;  sed 
ea  leetione  nihil  nequins,  ant  ridicn- 
Inm  magis.  Prior  antem  iUa  stare 
Don  potest,  quid  eniro  sani  habet  id, 
qnodjamlectnmses?  MenMnihUho» 
rum  recipit  poae  creare  motue  qui  mente 
queedam  volutent,  eaqne  pro  his  ver- 
bis,  quadam  qui  mente  voluient ;  sic 
legendum  existimo,  queie  omnia  mobi' 
Utaniur.  Certe  ita  postulat  ratio, 
cni  anscoltandnm  est  invitis  centnm 
milUbos  Mss.  Codicnm.  Nam  de  ^  mo« 
biUtantur/  qned  dicaro  nihil  est,cam 
duobns  tribnsve  locis  id  verbum 
apnd  Lncret.  3.  248.  reperiatnr: 
iiidc  omnto  mobitHantur.  et  alibi  in  8. 
201.  quoqne  queio  mobiUtata /eruntur, 
Fab.  Oifanins  Sent^eroe  motue,  quet' 
damy  quee  mente  voluient.  Enro,  uti 
solet,  seqnitnr  Pareus,  ita  taroen  in- 
terpretatur :  '  Ouia  ratio  aniroi  non 
approbat  quicquaro  horum  trium  pos- 
se  sensiferos  mottis  creare,  qni  roo- 
tiis  res  aUqnas  cogitare  et  volntare 
queant.*  Ista  vero  Oifanii  lectione 
nihil  neqnins  ant  ridiculum  magis. 
Prior  antero  (inqnit  Faber)  illa  non 
stare  potest,  &c.  Ita  scribere  debn- 
isse  Locretinm  dicat  Faber.  Ita 
scripsisse  miniroe  concedo :  Ut  sflisi- 
feroe  motue,  quadam  qui  mente  vohUent» 
Aliqnis  non  minus  inteiUgat  qnam 
Motue  iatos  »en$\fero8y  qui  cogitationi 
ineerviant.  Alii  taroen  legunt,  Send' 
feroe  motut,  qui  dant  qua  mente  toluiet. 
Creech.  Non  interopestive  Marg.  nos- 
ter  ad  Fabri  illam  eroendationem : 
'  Hac  ratione,'  inquit,  *  omnia  ex  om- 
nibns  fieri  poMunt'  Adeoque  Vos- 
sianam  praefert,  qnaro  et  nos  aro- 
plectimnr,  dooec  melins  qnid  occur- 
rerit.  Preig. 

242  Quaria  quoque  hii  igitwr]  Quo- 
niam  tria  illa  snperiora  sensiferos 
motiis  creare  non  possunt,  qui  quse- 
dam  cogitent,  quarta  eis  qnaedam 
natnra  addatur  neccMe  est :  qna  ad- 
dita,  snis  jam  sit  omnibns  partibns 
animi  natnra  absoluta  atqne  perfecta. 


Delph.et  Var.Clas. 


Lueret. 


4  I 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1284 


NOTiB  VARIORUM   IN 


Sic  M.  Tiill.  nb.  1.  Tutc.  Queit.  de 
Arittot.  '  QaiDtum  genus  adhibet 
vacans  DomiDe,  ct  lic  ipsum  aoimam 
hrtKix^iaaf  appellat,  dovo  Domioe, 
qnaodam  cootiouatam  motiooem  et 
peremoem.'  Quo  tameo  loco  repre- 
heoditur  M.  T.  a  docti»,  qui  pntarit 
hn9\4x«tv  esse  motiooem,  cum  et 
hn9\4x*ui  iigoificet  perfectlooem 
quaodam,  sive  fuoctiooem  sive  «c- 
tum,  et  Aristoteles  perspicoe  dicat, 
aoimum  movere  qnidem,  aed  noo  mo« 
veri.  Lamb. 

246  Dtdi/]  AiaSiS^  <  destribnere/ 
itc.  Virg.  dhidere^  alibi.  vs.  272.  in 
eadem  ootiooe.   Fab, 

248  Jnde  cabr  moiiui]  Some  ver- 
hnm  *  accipit/  nt  sit,  iode,  i.  e.  ab 
bac  qmirta  oatnra,  calor  motnt  acci- 
pit.  Nam  '  motas'  est  nnmeri  mnlti- 
tadinis,  accnsandi  casns.  Lamb, 

260  Tum  quaiUwr  tanguis,  9fc,]  Se- 
cutns  eram  initio  codicet  daos  ma- 
onscr.  Sed  cnm  postea  reperissem 
io  aliis  libris  item  maouscriptis,  Com- 
cutUur  eanguit^  tum  viteera  perten- 
tiscuntf  ex  Concutitur,  fpci  TWm  ^iiaH- 
twr^  saspicatus,  ex  Tum  quatUwr  fac- 
tnm  esse  Cum  quaHtur ;  deinde  Con- 
eutitur,  et  ita  hnoc  versnm  eue  de- 
pravatum.  Nam  omnino  scriptnra 
recepta,  ConcutUur  tum  tanguit,  vitct' 
ra  pertentitcunt,  cnm  sit  inepta,  tnm 
oe  ferri  quidero  potest.  Lamk,  Ita 
rertins,  et  sonantins  Lambinns.  dnm 
alii  scribnnt  ConcutUur  tum  tanguit. 
Creech.  Qnidni  retineamns,  Conoc- 
titurf  qnod  non  nisi  Lambini  auctori' 
tate  in  TViiii  quatitur  transiit.  Concn- 
titnr  saognis  iurvMrm,  ut  allassappe. 
J^reig. 

251  Pottremo']  Forsan  rectios  scri- 
bas  cum  MfS.  LugcJ.  Bat.  posfremtt, 
loquendi  genere  hand  innsitato.  Hor. 

262  Cofilntrtiis  ardor]  <  Ardor*  bic 
dolorem  significat,  si  locus  emenda- 
tos  est.  Sed  qnibnsdam  videlnr  le- 
gendom,  «rgror,  seu  aiigt>f .  £go  nihil 
muto.  Nam  sic  fere  usurpavit  Ca- 
tull.   Bomen    '  ardoris/  in  secundo 


carmine,  *  Credo  dnm  gravis  acqoies- 
cat  ardor.'  Lan^b,  Quidam  legnnt 
conirwrUu  ttgror,  sen  mngor;  sed  nikil 
mntant  interpretes,  cnm  apnd  Catnl- 
Inm  '  Ardor*  sit  *  Dolor:'  *  Credo  nt 
gravis  acqniescat  Ardor.'  Ilcet  vod 
isti  neqnins  aliqnid  snbetse  Vossins 
existimet.  Creeck, 

Ardar]  Hsec  verissima  seriptnra. 
videlndicem.  Gif. 

255  Utque  adeo,  ui  viUt  detU  ioemi] 
Cnm  reperissem  scHptnm  io  llbris 
mannscriptis  detU,  non  deJU,  difngi» 
ani,  non  dijfagimtt,  scriptnram  vete- 
rem  adjnvi,  reposita  partlcnln  *  nt ' 
post  vocem  '  adeo.'  Nam  vnlgati  K- 
bri  sic  habent :  Utq^  adeo  vUm  defU 
locutf  atque  animai  DijfkgimU  pviet 
per  c.  t^c.  nt  sit  epiphonema.  QnMO 
scriptnram,  ntmendosam  et  snppo- 
sitam,  rejeci.  Licet  lamen  vetere 
scriptnra  servata  sine  particnla  *  nt,' 
sententiam  ex  ea  optimam  eUcete. 
X«afN6.  Sic  (detU)  veteres  onoet,  et 
quidam  vnlgati.  In  aliis  vnlgmtis, 
defU;  et  box,  Dijfagiami;  meDdote. 
Lambinns  :  ui  detU.  Vide  :  '  VL' 
Gifan. 

257  M  p(man^]  Sed  plemaiqve 
(inqnlt)  motns  sensiferi  et  vltntof 
intermmpnntnr,  non  io  oasibos  et  me* 
dnlliSy  sed  in  snmmo  qnaai  corp^re : 
qnod  cum  fit,  tnm  non  moritur  ani- 
mans,  sed  brevi  tempore,  ant  certe 
aliqnandOy  convalescit.  Lawtk. 

259  Nirac  ea  quo  pacto]  Nnnc  do- 
cere  meditatnr,  qno  pacto  qnattnor 
illa  inter  se  mista  sint  Lmmb.  Dlft- 
cile  opns  jam  aggreditnr  Poeta,  et 
cni  pro  dignitate  sna  perficiendo  La- 
tina  lingna  non  soppeditat  voces  con- 
grnas  et  aptas;  pergit  tamen,  et  vss. 
SO.  docet  qnatnor  istas  res,  ealoremy 
anram,  aerero,  tertiamqne  innomina- 
tam  rem  inter  se  perfecte  misoeri,  nt 
iode  fiat  ona  qnsedaro,  eaqne  teoois- 
sima  snbstantia,  qnse  per  totna  cer* 
pns  animalis  fnsa  tnm  ab  ipso  ceo- 
tineatnr,  tum  ipsi  caniia  salntii  sit 
Omnibos  vero  non  eademregio  et  sc- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUGKETII   CARl    DB   RBRDM    NAT.   LIB.   III.      1335 


det ;  ptrt  illa  qas  animns  proprie 
dicitor,  ioterliis  et  altint  tita,  est 
veloti  totins  aoimaB  fVradamentnm : 
MMra  Tero,  calor,  et  aer,  ifa  inter  le 
mlacentnr,  ot  nnam,  pro  diversa  ani- 
malinro  natora,  sobstantiam  compo- 
nant.  Sic  calor,  sapor,  odor,  in  quo- 
libet  viscere  miscentor ;  non  tamen 
diversa,  sed  ooom  taotum  corpos 
eonatitaoot  Creeek* 

Qmimipie  Comta  madie]  Qoidam 
legendom  potaot,  Jmncta  modU.  et 
item  4.  Zl.  obi  legitor,  *  Et  qoibus  e 
rebos  cnm  corpore  comta  vigeret.' 
ego  nibil  mntandum  censeo.  Lamb, 
Hoc  onnm  qooqoe  ex  illis  ▼ocabulis 
esly  qoK  nonqoam  ab  interpretibns 
Intellecta  fnere.  Fateor  qnldem 
eomptwn  aliqoando  significare  orna- 
tani,  aliqna  praestantiainsignem,prae- 
diCnm,  ^c.  Sed  el  significatioui  qnid 
com  hoc  loco  Lncretii  esse  potest? 
Nihtl  qoidqnam.  Deinde  ratio  voci- 
feratur,  eo  vocabnlo  opns  esse,  cni 
convenire  possit  cum  '  inter  sese 
mista,'  qnod  videlicetcolligationem, 
nexnm,  et  vioculom  aliqood  notet. 
Qoare  ne  dobita  qoin  legendnro  sit 
coapla^  seo^  melios  copta;  qood  etsi 
aranibot  oostrorom  bominom  novom 
easa  soio,  non  ideo  tamen  mlnns  cer- 
ta  mhnisqne  neeessaria  erit  emenda- 
tio.  CoaptuB  antem  seo  copeas  idem 
eat  qood  S.  861.  dixit  *  ooitor  aptos.' 
^qoibos  e  somos  ooiter  apti.'  Vides, 
*  E%  lUis  aptl  somos;'  qood  hie  unlca 
voee  expressit,  'coaptum'  dicens. 
Item  8. 868.  *  qoi  ctttn  conjngioqne 
Corporb  atque  animaB  consistimns 
«ititer  apti.'  Adde  qood  in  4.  Sl.  lo- 
eos  est,  qni  faclle  et  fdirg  MryKp  pro- 
bet  rh '  comptos'  vitiosom  esse.  Qnis 
enim  Latine  sine  vitio  dixerit  *  anima 
compta  est  com  corpore  ?'  Qnod  ta- 
mtB  jam  visoros  es:  ^Atqoe  animi 
qooniam  docni  natnra  qnid  esset,  Et 
qnibos  e  rebns  cnm  corpore  coropta 
vigeret.'  lt>i  itaqoe  restltoendum, 
cam  corpare  copta  fngeret,  i.  e.  nniter 
apta,  coapta,  connexa,  evka^Tva. 


Faber,  Juncta  alii :  nihil  nintat  Lam- 
binus :  sic  4.  81.  *  Et  qtiibuK  e  rebiH 
cum  corpore  compta  vigeret.'  Faber 
tamen.  legit  copta  sen  cnapta^  ratio 
enim  vociferatur,  eo  vocabulo  opiis 
esse,  cni  convenire  possit  *  inter 
sese  mista,'  qnod  vii.  colligatlonem, 
nexnm,  et  vinculum  aliquod  notet. 
Creeck, 

260  Reddere  aventem]  Reddere  cu- 
pientem  :  lib.  mannscr.  habent,  red' 
dere  habentem,  qnod  iccirco  notavi, 
ut  meroinerit  lector,  quod  enm  jam 
ante  admonni,  (  pro  «,  et  contra  u 
pro  (,  a  scriptoribus  illis  librariis 
perverse  esse  scribi  solitnm.  Treis 
nnnc  ex  nno  eodemque  scriptore  ex- 
empli  cansa,  praeter  eos  qnos  alias 
collegi,  afferam  locos;  ex  Arnobio, 
inqnaro,  adversus  gentels:  qnornm 
primns  erit  ex  Hbro  primo.  nbi  sic  le- 
gitur  in  llbris  vnlg.  *  Atque  a  nobis 
procnl,  procnl  inquam,  aberroocetur 
amentia/  legendum  avemmeetwr,  al- 
temm  ex  lib.  8.  in  extr.  '  Adestote 
Dii  penates,tn  Apollo  tnque  Neptnne 
omniaqne  haec  mala,  qnibos  oror,  ter- 
reor,  vexor,  vestri  nnminis  abermn* 
cate  clementia.'  legendnm  averrun* 
cate.  tertium  ex  lib.  7. '  Satis,  nt  opi- 
nor,  ostendimos  frnstra  Diis  Immor- 
talibns  hostias  rebns  cnm  conseqnen- 
tlbns  admoveri,  qnod  neqne  alantnr 
his,  neque  percipiant  voluptatero» 
neqne  iras  ant  anlmos  ponant,  neqne 
nt  res  trtbnant  fanstas,  neqne  ut  abi- 
gant  abermncentqne  contrarlas.  le- 
gendnm,  aterruncentqne,  *  Averron- 
care '  autem  est  avertere.  Lamb. 

961  AbHrahit  invitum  patrii]  Sic 
sop.  1. 140.  *  Propter  egestatem  lin- 
gu«  et  rernm  novitatem.'  Lamb. 

368  Inter  enim  cnrmmt]  I.  e.  pri- 
mordia  ex  quibus  constat  animns,  in« 
ter  se  intercnrsant  mntnls  motibosy 
ita  ot  nnllum  ab  altero  distingni  aot 
secerai  possit,  neqne  nllo  bitervallo 
separari.  LanU>. 

866  Sed  puui  mmUa  m]  Sed  sont 
veloti  moltae  potestatesin  onom  cor- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1936 


NOTi£   VARIORUM    IN 


pot  coacts  et  coagmentatae»  &c.  Se- 
cutus  tain  antem  iii  hoc  loco  rettitu« 
endo  codicnm  mauQscript.  auctorita- 
tem.  Sic  sop.  usos  est  Domiue  '  vis/ 
numero  raoltitudinis,  2.  586.  *  £t 
quam  qnlcque  magis  multas  vls  possl- 
det  in  se/  &c.  Lamb,  Ai  9wdfms,  Sa- 
lust.  Faber,  Saiustius,  *  Male  jam 
assuetnm  ad  omnes  vis  controversia- 
rum.  Priscianos  lib.  6.  Creeclu  Non 
male  Sed  quu$i  muUa  tju»  uniut  cor/frU 
extiat»  Ut  sensos  sit,  non  divisa, 
sed  roolta  potestas,  ejus  unius  corpo- 
ris.  Preig. 

267  Quod  gemui]  Qoemadmodnm, 
CBJus  generis,  otw,  Lamb. 

VUcerel  Carne,  corpore.  Faber, 
Inepta  hic  viscerU  meotio.  Temere 
ut  videtur  traossumpta  an  arrepta^ 
ex  vs.  ab  hoc  septimo.  Planissima 
res  est,  si  recipiamus  qnod  in  var. 
lect.  est  et  auctoritate  haud  cootem- 
nenda  fulcitnr :  animttntum  ett  vUere, 
Verum  tonc  ita  distinguendam  erit: 
Quod  genuM  in  quovU  auvmntum  est 
vUere  toigo :  E$t  odor,  ifc,  Preig.  Sim- 
plicissima  iila  secundum  Mss.  lectto 
videtor,  quam  reprssentavimas.  Di- 
cit,  '  Qaod  genus,*  &c,  ati  mox  vs* 
277.  <  Qaod  genus  in  nostris  mem- 
bris,'  Sic.  i,  e.  ci^jus  generis  in  qao- 
cunque  animali  sunt  odor  et  sapor 
quidam  &c,  visere  esty  i.  e.  cemere 
licet :  confer  1. 728.  788.  et  2.  577. 
Bav, 

268  Quidam  ealor'\  Alias,  qmdam  co- 
Ur,  Lamb. 

Quidam  colorl  Ita  habebant  qnidam 
libri.  Vide  sup.  2.  678.  Alii  bic  et 
ibihabebant:  calor.  Gifan. 

269  Augmen]  "QyKos  Grspcis  *  mo- 
les'  est  et  *  magniiudo.'  Lucretios 
Latine  augmen  dixisse  videtur,  tmauii 
itaque  augmeuy  est  una  moles,  fTf 
fryifoy.  Tum,  Adv,  20.  22. 

270  Ventipoteiias]  Vcnlus  ipse.  ita 
ssepe  Orseci.  ts  IIpu^,  &c.  JFo^. 
Ventus  ipse  vs.  278.  ^Animi  vis,  et 
Anime  potestas.'  vs.  288.  *  Aeris  po- 
testas.'  Creech, 


271  MobOUiUa  VU]  QaarU  Ula  na- 
tura,  naroinis  expers.  Lamh, 

272  Initum  motus  qum]  Qu»  tribatt 
et  impertit  ceteris  partibaa  iattom 
seu  introitom.  in  noonuUis  lil»rislegi- 
tur  iaiitiuii:  quod  si  coi  magis  placeat, 
t  et  u  coeont  in  anam  sjrUmbMi.  Lmk . 
Variavit  hsc  ita  2.  261.  '  Nan  dobio 
procul  his  rebos  soa  qooiqao  voliiBtas 
Principium  dat:  et  bioc  notospeff 
membra  rigantur.'  Ubi  qiiod  '  prin- 
cipium '  dixit,  hic  vocat  *  ioitiam,' 
de  cujns  vocis  vocaliiun  coitkme  coo- 
•ole  ootas  ad  1.  \Z,  Han, 

Imtxum\  Initum,  Oifan. 

274  Latet  sube9tqu€\  MAxime  ioti- 
raa  est  bomini ;  nltra  qam  Boa  dator 
pergere.  Faker, 

^5Nee  wiagU  kae  is^ra]  Si  hse  ver- 
sus  Lucretianas  est,  aenteatia  oios 
haec  videtnr  gs$9  :  Nec  qaic^oam  in- 
terios  est  bac  natura  in  corpore  nos- 
tro,  nihil  magis  abstrusiim,  nihil  om- 
gis  reconditum.  itaqne,  nt  b»c  ipsa 
sententia  magis  exprimalur,  qoidan 
legi  volont  tii(r«,  qooa  noaoaUi  codi- 
ces  acyuvant.  Sed  videtor  plaae  ver- 
susalieBos  et  soppositaa.  Qnad  si 
seeus  videatur  doctis  et  acotis,  a  <)al- 
bus  disseatire  difficUe  esl,  Ucei  henc 
lectionem  defeodere  ae  taeri»  et  sie 
expUcare :  Nec  qnicqaan  eal  aagis 
hac  (anima)  infra  (id  eal,  infra  seasas 
nostros)  io  corpore  nostro :  al  hoc 
dici  a  Lucretio  iateUigaoHM,  aihil 
esse,  quod  tam  fogiat  senaiia  aoalios, 
qoodqae  Buoaa  cadat  sabseaaaa  aos- 
tros,  quam  aniiaam»  Haoc  lec^ 
nem,  ejusque  interpretationeas,  cea> 
firmat  versosiile  Ubro  qaarlo,  aoa 
longe  admodum  a  prindp.  ts.  lli. 
'  et  in  primis  qaoniara  primerdia  taa* 
tum  Suat  infra  seasos  aoslroey  laate- 
qoe  miaora,  Qoam  qnas  priauua  ecoU 
Cjeptantnon  posse  toeri,'  tfec.  I.— k 
Hic  versiu  Lambino  aoa  plecel,  aee 
mirum,  cum  '  infra'  interpffelaUr  ia- 
fra  nostros  sensoa:  sitam  ealaiaea 
exiguitatem  qnartai  natarai  iaaomi- 
nat»  Poeta  expriaut ;  at  i 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUGRETII   GA.RI    DB   RERUM   NAT.   LIB.   III.     1237 


pori  iatima,  sic  qnartt  itta  vis  expera 
nomiiiis  ipil  atiimaB ;  et  est  qnaii  ani- 
ma  totioa  anime^  qaoniam  stcut  ant- 
ma  corpaa,  sic  animam  ipsa  Tegetat, 
et  senava  perficit.  Crttek. 

276  At^  wnma  esi  oiitJiitf]  Ita  lisec 
qnarta  natnra  ceteris  praestat  tenni- 
tate,  sobtilitate,  mebilitate,  et  simi* 
Hbos,  nt  sit  qnodammodo  animsB  to- 
tfaM  anima.  Lamb, 

981  AtqMe  unmm  iotUu  tpM,  tfcJ] 
Sle  restitni  ex  anctoritate  codicnm 
mamiacr.  adhlbita  tamen  facili  et  il- 
Inatri  conjectnra.  Nam  cnm  in  aliia 
dnobns  reperissem  scriptnro,  Atqme 
tmiwkB  ^ari  totiMS  ipn  Proporro  eti 
mnfM.-  in  aliis,  tiique  «ninur  toiiHa, 
stne  Toce  ^ncft:  snspicatns  snm  a  Ln- 
cretlo  scriptum  esse  aainMt,  deiade 
cnm  ez  aiilfmtt  factnm  euet  «RtnKe, 
colpa  librariornm,  ab  aliqno  slndioso 
adjectnm  ^ost,  nt  vennm  perficeret. 
Vnlgata  lectio  antem  talis  est,  Atque 
•ntaias  ^iiast  toHue  ipmy  9^,  Lamb. 

AtquB  anima  qmui^  totivi  ipaa']  Ita 
in  plerisqne  omnibns  libris.  In  aliis 
abest,  quoH;  qnod  tamen  non  est 
otiosnm.  Gi/an. 

Ammm  eti  «atnitf]  Ita  Pbilo  in  lib. 
de  Opificio  mnndi,  mentem  esse  qnasi 
antmam  animae  dixit.  Faber. 

282  Prsporm]  I.e.  prodncte,  longe. 
LaM6. 

284  Inier  ee  Mmnits^a]  Hoc  nnice 
probat,  qnod  in  emendationtbus  ad 
▼ocem  ^  copta'  dictmn  fnit.  Faber, 

286  SabeU  magi$y  emineatqne]  Alind 
magls  snbsit  aliis,  alindqne  magis  emi- 
neat  aliis  :  'snbesse'  et  'eminere' 
dixit  Latino  sermone,  qnod  Or«ci 
b^iaraadait  koX  iwnroKJfw,  Lamb,  Sab* 
eit,    Intimnm  sit,  *  infra  slt.'  Faber, 

280  Pe  ojniii6tfs]  Slc  legendiim  po- 
tins,  quam  ab  omnibue,  Lainb. 

287  Ne  calar  ae  r€n(«s]  Libri  manu- 
scriptibabent  nt  ealor:  quam  scrip- 
tnram  si  recipimns,  accipiendnm  nt 
pro  ne,  Lamb.  Ita  (iit  ealor)  m  vete- 
ribns  libris.    Alii,  Ne,  Olfan. 

289  E$i  etiam  ealar  iUe  animo^  4r»0 


Ex  anra,  calore,  et  a^re,  animos  com- 
poni  probat  tss.  S5.  admittasenim^et 
variae  animalinm  temperiescommode 
explicari  possont.   Unde  v.  g.  leo  ad 
iram  proclivior,  nisi  qnod  calor  in  il- 
lius  animo  emineat?  Unde  certomm 
timiditas,  qnia  in  illornm  anlmabns 
anra  dominatnr.  Bonm  vero  constan» 
tiam  neqne  ir»  nimis  neque  metui 
obnoxiam  aeri  tranqnillo   acceptam 
referas:  caloremenim  ex  irati  ocolis 
emicantem,  et  acintillas  tantam  iM>n 
ernmpentes    videmns :   tremnnt   et 
horrescnnt  cervi;  et  tranqnilia  eat 
bomn  gravitas.    Hnc,  si  Oassendua 
permitteret,  illa  e  Stobaeo  desimipta 
referrero,  ih  phf  wrtvfM  «(nyoiy,  6  tk 
b,ifp  ^fiioMf  rh  9i  $*pfihp  rV  ^aafOfUmqif 
^pfiimrra  roS  oApMroiy  rb  5i  bjtaro¥o- 
fuurr^w  r^y  4v  iipaf  ifiirru  oMfiaiP,  De- 
inde  in  hominibus  etiam  aliqnod  bo* 
mm  trinm  dominari  docet  vss.  16. 
Quidam  enim  ad  iram,  alii  ad  metnm 
proclives,  dnm  alii  mansneti  sint  ac 
mites.    Et  qnoniam  baec  tria  com- 
misceri  tanta  varletate  ob  gradunm 
varietatem  possunt,  inde  momm  di- 
versitates  innumeras  seqni.   Pbiloso- 
phia  autem  vitiosam  natnram  emen- 
dari  aliqnatenus,  sed  ita  nt  vestigia 
qnaedam  rrjsKaidas  remaneant,  (qnip- 
pe  homines  doctrina  excnlti  et  max- 
ime    politi   snnt  qnibnsdam  pravis 
affectionibus  obnoxii,)  id  qood  non 
iinpediet  qno  minns    quis   jncnnde 
vivat.    Creeck,    Lfgendum,  Eat  ete» 
nim,  quippe  eornm  rationem  affert 
quae  in  vs.  17.  scripserat,  '  Ne  calor 
ac  ventus  seorsum,  seorsumqne  po- 
testas  Aerif,'  &c,    Probat,  inquam, 
ene  in  animo  calorem,  aoram  frigi- 
dam,  et  aerem  temperatum  :  qnasi 
diceret,  Neqne  vero  temere  assero 
calorem  esse  in  animo :  '  est  etenim 
calor  ille  animo  qnem  snmit  in  ira,' 
&c.  imo  reliqnas  dnas  qnalitates  re- 
snmit  et  astrnit  in  versibns  qni  mox 
seqnuntnr,  auram,  inqnam,  frigidam, 
et  aerem  temperatnm :  *  Est  et  fri- 
gida  mntta  comes  formidlnis  anra, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1238 


NOTiK   VARIORUM    IN 


Qum  ciet  borrorem  in  meinbrii  et 
coDcitat  artus.  Est  etiam  quoque 
pacati  sutns  aeris  iile,  Pectore  tran- 
quillo  qui  fit,  voltuque  sereno/  Ita- 
que  b«c  satis  plaoa  puto,  iis  nt 
Kquns  lector  acquiescat.  Faber  in 
Emend. 

Eti  etittm  cahr]  Vide  Emenda- 
tiones.  Illnd  antem  aeribks  pro 
mcriuef  qnod  tamen  a  Oifeinio  proba- 
tur,  quanqnam  nihili  est,  Passeratio 
et  Lambino  acceptnm  referri  debet. 
Fuher  in  Not,  Eet  etenim,  Faber, 
qnippe  eomm  rationem  affert  qu»  vs. 
S87.  icripserat,  *  Ne  calor  ac  ventus 
seorsnm,  seorsumqne  potestas  Aeris/ 
&c.  Conjecturam  non  improbo,  sed 
inepta  ratio  qnam  addncit.    Creech. 

200  Et  ex  oadie  mkat]  Ardor  ocu- 
lomm  iram  significat.  Hom.  'lA.  o. 
108.  lUweot  8i  M^  ^p^ct  i^i/t^AcuMu 
TUlkirKaun\  t<r<r*  Z4  ol  w(A  \afAwrr6ctrrt 
itKTvpf,  Lamb, 

Acfibaii]  Sic  necessario  legendnm 
est.  atque  bnnc  locum  imitatns  est 
Virg.  ^n.  12.  102.  nt  me  admonnit 
Passeratins  :  *  Scintillae  absittunt, 
ocntis  micat  acribus  ardor.'  Sic  et  M. 
Tull.  loqnitur  lib.  1.  Tusc.  Quftst. 
'  Nec  vero  qnisquam  de  boc  dnbitare 
posset,  nisi  idem  nobis  accideret,  di- 
ligenter  de  animo  cogitantibnsy  qnod 
iis  saepe  nsn  venit,  qui  acribus  ocnlis 
deficientem  solem  intnentnr,  ntad- 
spectum  omnino  amitterent/  &c. 
JLofii^.  Oifanins  tamen  Acriue,  vs.  205. 
*  Acria  corda.'  Creeck, 

292  /n  membris]  Th  in  abest  ab  aliis 
qnibusdam  veteribns.  Gifan,  Neqne 
iis  vnlgaribns,  nam  et  in  Lugd.  Bat. 
optiroo  qnoque  desideratnr.  At  quis 
de  mente  Poetsp,  quomodo  scripserit, 
jndicabit?  Hav, 

204  FU  qui  voUuiiue]  Ita  veteres  li- 
bri:  more  Lucretiano.  Marallus  et 
vulgati :  qai  fit,    Vide  2.  730.  G\f. 

205  Sed  calidi  plue  eH]  Sic  PlnUr- 
chns  libello  ir€f>2  ifiuais  iper^tf  non  ad- 
modmn  longe  ab  extremo:  Ob  yhp 


ro7$  iaIp  kKicai  «roi  ipiuX  wpikt  rk  ^aa4' 
luwa  5«!^  itaphTcanaiy  rott  tk  dfi^cMt 
irrofol  «rol  ^6fioi  t^  ^«Xib'  ^^  ^  v«f  ^ 
,rh  olfta,  KoX  rh  tnnvpMy  neX  r^  vmpm 
9vrdfi€itf  rhs  rSnf  wuBw  Jiiaipopkt  woitm- 
(Tiy,  ^Knrep  ia  Kv  tov  vaBirruco^  r^t 
oapi^t  hfafiKoffrdiwFroty  koHL  <nnw^'« 
povrot  r^r  iroKfnrra,  ical  r^  tcptffv,  i.  e. 
*  Non  enim  propterea  qood  rectas 
aut  pravas  opiniones  habeant,  bestUs 
alils  excitantnr  vires  et  impetss  ad- 
versns  ea  qnse  bis  videntur  oMla  et 
incommo(la,  aliis  vero  pavores  et 
motus  animae ;  sed  qns  circm  saagni- 
nem,  et  spiritum,  et  corpnay  Mint  po- 
testates,  afiTectnum  differentlaa  et 
dissimilitndines  eflScinnt :  ea  anima 
particnUy  qnse  affectibtts  aeatuat,  ez 
came,  tanqnam  radice,  pnllnlaDte,  et 
una  qnalitatem  et  jndicium  eflTerente.' 
Lamb, 

209  /ronijn/Mclnil  Slc  Catnll.  car^ 
mine  de  Pelei  et  Thet.  nupt.  *  Pro- 
spicit,  etmagnis  cnrarnm  flnctnat  nn- 
dis.'  Virg.  JEn.  4.  582.  '  magBoqne 
iraram  flnctnat  sestn.'  Dc  leonibas 
lege  Plin.  8. 16.  et  Ariatot.  lib.  9.  de 
historia  anlmalinm,  et  Enstathiun  ad 
hnnc  Homeri  locnm,'!^.  v.  164.  IHX«(- 
his  8*  Mpoi$w  ipcaniof  ifro,  X^  4t 
tbmntj  Zp  re  Koi  Mpot  tanterdfuimi 
IMiidoifftrf  'Ayp6puant,  vas  9^i»0Sf  &c.  Ln- 
cret.  infra  eod.  lib.  741.  *  Deniqne 
cnr  acris  violentia  triste  leoBam  Se- 
minlnm  seqnitnr  ?'  Iiani5. 

800  At  vento$a  mmgie  cervwum']  De 
cervis  Plin.  8.  82.  Homeras  *IAiaaL  a. 
225.  Kiai^s  ipiiun'  Hx^,  «pa5^r«U- 
pota,  Verba  snnt  AchlHis  in  Aga- 
memnoneniy  impudentiam  et  tiaiidt- 
tatem  ei  objicientis.  Ijamb. 

808  At  natmra  boum]  De  bobns,  sen 
bubus,  Plinius  legendns  lib.  eod.  cap. 
45.  Lain6. 

804  SubdUa]  Snbjecta.  Sic  Virg. 
Oeorg.  8.  271.  'Continnoqoe  avidb 
nbi  subdita  flamma  medullis.'  Sic 
M.  TiiUius  pro  Milone  dizit,  snbjicere 
faceis  invidis.  Ciceronis  verba  snnt 
hsec :  *  Qnin  boc  tempore  ipso^  con 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII    CARI    DE   RBRUM    NAT.    LIB.   III.      1239 


.  omiiei  m  tQti  inimicis  faces  iDTidis 
Biilii  tnbjicinotQr/  &c.  Lmmb, 
PercW]  Perciet,  permoYet :  tnbin- 

•  telK  bonn;  natnrtm.  £aai6. 

S06  Perfixm\  TraUtio  ab  Us,  qni 
telia  perfixi  rant.  snpra  %,  ftOO.  *  De- 
•iderio  perfiiajnYenci.'  Lmh. 

S08  ^  komiimm  gernu  €$i}  Signifi- 
caty  natnrs  Yitia  non  poate  doctrina 

-foDcUtnt  exttirpari:  ita  tamen  doc- 

-tfiiia,  ttndio,  et  diligentia,  minni  et 
loTari  poate,  nt  nibil  Yetet,  qno  mi- 

-DQf  tapient  beate  YiYaty  et  bomo  in- 

-ter  bominet  Dent  qnidam  ette  Yidta- 
tar.  Lamb* 

SIO  JatMtlHoc  ex  Yeteribnt  qni- 
bntdam  maloi.  Loqnitor  enim  de 
animo  ac  mente.  Alii :  cniauv.  Oifan. 

•Lugd.    Bat.    aliiqne   Miiira,    qnasi 
Yellet  natnraliter,  tna  indole,  Stc, 

F<t%k  priiiM]  Tolle  banc  dit- 
tinctionem;  nam  /tmwr^  Yirgnla 
•atia  faerit.  Senint  ett:  Doctrlna 
▼itiotam  natnram  emendari  aliqnate* 
nasy  ted  ita  nt  Yettig ia  His  KtucUu  re- 
maneaDt ;  id  qaod  non  impediet  qno 
miont  qait  JQcnDde  YiYat.  Fab,  Scri- 
beadnm  fortan  prtM^  qna  plaribat  in 
lodt  familiarit  nottro  yox  ett.  Ita 
inf.  SOO.  *  nec  priYa  pednm  Yestigia 
-qiimqne/  i.  e.  tingulay  tingalaria. 
H«c  antem  ^Yettigia  prima'  ten 
'  priva/  mox  Yt.  SIO.  *  principia'  yo- 
cat.  /f«v. 

Sld  M«r€$qu$  idqtmeeU]  Sequaeeii^ 
L  e.  ad  teqnendnm  facileis  et 
flexibUeit,  fufinrrticebsf  imXmOtrrun^s, 
iMmt,  Horatioa  locom  bone  imita- 
tnt  ett.  Fa6. 

S17  Cmeoi]  Obtcnrat.  £am6. 

SIO  VarimUia]  Differentia.  Lamb. 

S30  lUad  in  kie  rebue  videer  Jbrmare 
peUeee]  Qnommdam  editionnm  lec- 
tionem  rcYocaYi:  necettario  eiiim 
legeodnm  ett,  videcrf  non  video. 
Faber.  Recte  Faber,  nec  videe  pati 
pottomQt.  Creeek, 

Videe  Jirmare  potesH]  Nodam  in 
•cirpo  blc  qnserit  Faber.   FtiMband 


dubie  recte  te  habet,  ut  tit  tentat: 
Video  me  firmare  potte,  Scc,  Amant 
enim  veteret  rh  &trpo9Mafroy;  nam,  ut 
boc  loooy  *  video  firmare  potetse/  sic 
alibi  rurtns:  'potsnm  me  fingere.' 
'Stndent  te  praetUre/  et  *  possit  se 
conglomerari/  nt  vt.  211.  <  Firmare ' 
autem  verbnm  buic  loco  aptittimum 
etty  qno  et  Tacitns  ntitnr  Annal.  6. 
6.  *  Neqne  fruttra  prsstantittimut 
tapientiat  firmare  solitus  ett,  si  re- 
cludantor  tyrannorum  mentet,  poste 
atpici  htniatns  et  ictus/  Scc,  Preig, 

521  Naturarwn]  Docti  qnidam  legi 
Yolont,  iMlMrai.  Lamb.  Quibntdam 
placet  nahtrai,  Et  pro  DicHe  in  ••• 
qneoti  verto  Doetis  scribitnr.  Creeeh, 

522  DepeOere  doetie]  Secntut  fne- 
ram  initio  librot  vnlgatot.  Nam 
manntcr.  habent  de^Uere  noeiee,  unde 
tutpicalMr  legendnm,  raiio  depeUere 
docta,  Nunc  doetio  magit  placet,  nt 
•it  bsc  tententia :  qnat  vettigia  na- 
tnramm  ratio  neqneat  a  doctit  depel- 
lere.  Ne  cui  antem  niira  tlt,  ant 
abtnrda  videatnr  btec  locutio,  sic  et 
M.  TulUnt  locutnt  est  in  oratione 
pro  Milone  paullo  ante  confirmatio- 
nem :  '  Sin  boc  et  ratio  doctis,  et  ne- 
cestitat  barbarit,  et  mot  gentibns,  et 
ferit  natnra  ipsa  prstcriptit|  omnem 
•emper  vim,'  Stc,  Lamb, 

Doetie]  Sic  legendnm  pnto  ex  libris 
Yeteribnt,  in  quibus  ett,  dietie.  Ma- 
rullnt  etVulgati:  noetie;  male.  Ut 
aiibl,  2. 060.  Vide  et  inf.  boc  libro, 
Yt.  027.  Gifan,  A  virit  doctrina  per- 
politis.  Notnm  illud  est,  qnod  a 
Pindaro  dictnm  de  discrimine  quod 
natnram  inter  et  edncationem  reperi- 
tnr.  Faber,  Valde  fiuctuant  in  boc 
Yeraicolo  viri  docti.  Ita  nt  neqne 
Olfauint  neqne  Lambinut  sibi  con- 
ttent;  qnornm  ille  in  prima  dictie 
jam  ediderat,  qnod  in  postrema  in 
daeHs  mntavit,  Lambinum  tc.  tacite, 
prtetertim  Ciceronit  illa  anctoritate 
mnDitnm,  tecntns,  qni  et  ipte  dieHe 
ante  ant  doetaf  ad  postremnm  vero 
deeiie  legendnm  coDtcDdlt.    Vemm 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1240 


NOTiB   YARIORUM   IN 


qmm  Deeessifas  discedandi  a  vet.  li- 
bm  P  qui  habeot :  Quii$  raHo  megueat 
dejaUire  noctm.  Nonne  ita  nore  bho 
loqaitnr  Lucretins  P  ut  in  istit : '  Hunc 
i|;itur  terrorem  aoimi  tenebratqoe 
.neceue  est  Non  radii  tolis  oeqne 
Incida  tela  diei  Discotiant,  sed  na- 
turae  species  ratioque/  Suadet  an« 
tem  hanc  loquendi  formuiam,  qnod 
cum  Diis  ipsis  de  felicitate  ac  sero- 
nitate  contendere  instituit,  nt  ez 
•V8.  seq.  patet.  ^Dignam  enim  Diis 
▼itam  degere '  iis  demum,  ex  ipaina 
Poete  mente,  licet,  quibut  ledes 
quietae,  ut  loqnitor  hi\ju8  libri  prin- 
cipio :  *  Qoas  neque  concntinnt  ven- 
U  neqoe  nubila  nimbis  Aspergunt/ 
Sic.  atqne  adeo,  apnd  qnos  ratio  om- 
jiibos  rebos  noctes  depellant.  Preig. 
Quouiam  Grspci  noctem  c(^ptfn|y  to- 
carunt,  quod  opportunnm  maxime  ad 
stodia  et  consilia  illud  sit  tempni, 
binc  '  rationem  noctis '  pro  eonsilio 
prodenti  capi  posse  arbitraturTuroeb. 
Adv.  20.  23.  Sed  opporUine  Cicero- 
nis  locum  addnxit  Uimb.  qui  oisi 
videretnr  obstare,  legerem  ^  ne- 
queat  ratio  depeHere^  doetoe  Ut  mkU 
impediai,  tfc.  N eque  enim  qnlvis  tam 
beati  suot,  sed  docti  tantum,  i.  e. 
Epicuri  sectam  (si  Dis  placet)  secn- 
ti;  qua  ratione  fortios  loqoi  mihi, 
qnam  alias,  videtur  Lucretius.  Prei- 
geri  mei  admitterem  coojectorani, 
sed  queie  pro  qute  Vossii  est,  non  Mss. 
neque  tenebrae  absolote  sed  mentk 
dixit  1.  147.  'doctis'  prsterea  re- 
spondet  magis  vs.  sup.  S08.  Uav, 

323  Dignam  Diis]  Beatam.  sic  Epi- 
curus,  {-^  8i  &$  $^s  hf  iwep^ois. 
oif^lp  yhp  iout*  emrrf  {w  lbf9ptt^os  ip 
hBaatirois  i,ya$ois,  i.  e.  '  vives  autem 
utDens  inter  homines;  nuUaenim  re 
roortali  similis  est  homo  in  bonis  im- 
mortalibos  vitam  ageos.'  Ltmb. 

324  Hac  igiiur  natura^  Animus  ex 
qnattoor  illis  oatorii  conflatus.  Lamb. 
Animam  ex  aura,  calore,  aere,  et 
qnarto  innominato  formatam  vss.  14. 
ita  corpori  conjungit,  et  immiscety 


nt  oeque  corpns  sine  aoima  incalnmef 
oeque  anima  sine  corpore  integsa 
nancret  Epicnrei  censnennit  ani- 
mam  a  corpore  contineriy  (Epicoras 
apud  Laertium  ntitar  verbo  «vry^ 
{'c^dcu,  apud  Empiriaim  hmpaerutem) 
corpns  etiam  mntoo  ab  aoima  teoeriy 
ne  promeret  in  exsolntiQDeai.  Nem- 
pe  ▼oloemnt  aAimal  esae  qwtfi  te- 
lam,  io  qaa  stanieo  esaet  cerpua,  aob- 
tegmeu  vero  aoimay  adee  nt  ntn»- 
qne  mutuo  intertextum  epiu  eoo- 
stans  evaderet,  altero  vere  dlaa^ 
to  altenun^  at^  idee  atni»qne  sl- 
mnl,  exsolveretnr.  Exeropliui  velis? 
en  thnris  glebam,  odorem  ab  Isto 
tfaore  separa,  et  nec  edor,  neqne 
thns  integrom  maoebit,  et  idem 
de  animo  et  corpore  seotiendnm. 
Creectu 

326  Nam  communihuB  imter  se]  Sig- 
oificat,  animum  et  cerpos  animantis 
ita  ioter  se  esse  cm^nnctn  et  col- 
ligata^  nt  alterum  ab  altere  aejnnc- 
tom  vivere  aut  esse  ooo  peiiit. 
Lamb. 

328  Quod  gemui]  Qwmt4moAum, 
Probat  a  simili  neqne  aaimam  a 
corpore  animantis  sejnDctaro»  neqne 
corpus^ab  animo  semotom  esae  pesstt. 
Lamb. 

820  HaudfacUe']  Ita  alibi  hignime 
di  p*ia$ai¥  usorpavit.  Nam '  hand  fik 
cile'  significat  plane  tftfMirBr.  Fahtr. 

331  Quin  omnia  disioIcaB/icr]  Alii 
Legnnt  ita,  dieaaULonlur,  yt  sit  qnin- 
que  syllabamm,  fiatqne  Std^MOts :  alii 
disto/roiiiiir  sine  diaeresi,  nt  aic  versns 
spondiacos :  ego  snsque  deqne  babee. 
Lamb» 

332  Jmplexie]  Implicatis.  *  Im- 
plexnm '  compoaitom  a  praeposidene 
inyqnae  vim  augendi  habeat,  ooo  oe- 
gaodi ;  ut  io  his '  inuurvnsy' '  ineaonsy' 
et  similibos,  et  '  piexnm.'  *  plexa ' 
antem  (nt  docet  Festus)  colligata 
significat  ex  Ora^co:  cni  noa  etiam 
pnepositionem  adjicimos,  cnm  dici- 
mus '  perplexa.'  Lmnb. 

333  Contorti  rita']  Notaudooiy  pas* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETll  CARI   DB  RBRUM   N\T.   LIB.  III.      1241 


sWe  siimi.  Non  tenefe  aliU.  T»- 
meii  ita  Mctor  Ceiri^ift,  sen  Ule  Vir- 
gillvs  ei ty  ten  qmi  alini*  *  Si  me  jam 
sammm  napieotia  pangeret  arce,  Qoa- 
taor  aDtiqnis  qas  haerediims  est  data 
eoimors.'  Faber, 

M4  Nec  9^  fnwfM  iiM««tt0riMSy  ^T^.] 
fiie  legitmr  lUe  Tersas  in  libris  yiiiga^ 
tis,  prmter  Parisiens.  et  Vieet.  et 
VeMtat  antiqiiosy  Nu  wu  vi  ^m^ 
qmm  t^terhu  nbi  pome  vkUtwry  ^e. 
is  ■mmiscriptis  autem,  Nee  st6t  ^ims- 
fMt  stM  aMvfms  vt  pmBi  tidetwt^  ift, 
qoos  seovtiis  stim.  qeamvis  aitenmi 
serfptaram,  qaam  olim  secatos  eram, 
■OBdamnem.  Lamh, 

Nee  eiln  quidque  eme  aUeriMi]  Ita  ia 
▼eteriboa  ommbos,  et  noBDaUls  yoI- 
gatis.  In  aliis :  Nee  eme  vi  qmUfimm 
attsrias  st6t  pssss  videtur,  Ego  a  ve- 
ternm  librorom  eonseoso,  etsi  pa- 
nim  iatersit,  discedere  nolol.  G^aa. 

m  SenHre']  Centtmre.  Oifan.  Codd. 
Comim^e,  qoibos  minime  credendnm. 

SM  Cof>,/2a<«f]  Nescio  qoa  aegli- 
gentia  factum  sit,  ot  in  atraqoe  Gi- 
fanii  editione  scriptom  fuerity  csi(/Im- 
<«tar.  Faber. 

S87  Aeeeneuiiubieper  meeern  sewsas] 
Sic  snp.  S.  M2.  *  qoibos  coBTenienter 
Aceensi  sensiis  animantera  qoamqne 
taentiir:'  ▼el,  ot  legendam  potios, 
fiMue  9mmiuente$f  ife,  Lamb.  Jcecii- 
sas  snisMs  Jtm  antea  dictnm  est,  in  8. 
(492.)  opinor,  qoid  sit ;  sed  animad- 
▼erti  Gifaniom  io  Indice  sno  longe 
aliter  seaslsse.  Existimat  enira  *  ac- 
eeadere'  hoe  loco  idem  signillcare 
qood  complere.  Ita  me  amet  Peos, 
olii  istbaec  lego,  tom  miU  *  cerebrnm 
impliciscitnr/  iciit^  IIAcvroy.  Huic 
homiiii  eredts  scilicet,  tom  bene  se 
tibi  res  babebaot.  Utinam  modo  per 
otlam  liceret  cribro  pollinario  illad 
opiiecalom  soccotere;  qnantam  ibi 
fbrlbris !  qoaatom  I  Foker, 

U8  Csv^]  Corpos  bominiSy  sen 
eojoslibet  animalls.  Lmnb.  Istam  ani* 
m»  et  corppris  adonatloftem  tss.  IS« 


iterom  demonttrat.  Corpns  Mqiie 
generatnr  neqne  cre(>cit  sine  ankna, 
et  cnm  anima  avoiet^  dtstraboator 
iUias  particnlat»  retoivantor  vtta- 
Ita  irincnla,'potrescuBt  raembra,  de- 
niqne  perit  corpas.  Qoid  interim  de 
anima  existimandom  ?  Nempe  iUa 
dispergitnr  in  tenoes  aurasy  et  eva- 
sesdt.  Cnm  ?ero  nentrom  sine  al- 
tero  maneat  iotegrom  et  incoliiiiie, 
credendum  est,  eorura  sobstaatias 
coojnnctas  esse,  atqne  intime  nnitas. 
Creeeh. 

840  NenenimfUikumer]  Argnmeii- 
tom  a  disparibos  sea  dissiaMlibos. 
Noo,  (inqoit)  ot  aqoa  calefacta, 
amisso  calore,  BMmet  incolnmis,  ne- 
qoe  perimitnr :  sic  corpos  bomanom 
efflata  anima  salTom  et  iacolome  bm- 
nere  potest ;  sed  peoitos  corrompl- 
tar,    compotrescit,    atqoe    interit. 


i>t«iiltl  eape  vuperem]  Sic  11- 
bri  maanscripti  et  item  nonnnlli  ty- 
pis  ezcnsi :  Florentini,etLngdaiieii- 
ses,  et  Veneti  recentiores,  sapormi. 
Ego  illam  scriptnram  probo,  et  ^  Ta- 
porem'  interpretor  calorem,  sen  ba- 
litom  calidnm.  Lmnb, 

Vaperem]  Superem,  Gif.  NonnnUi 
€odd.  eaperemf  improbe  :  neqne  ab 
kae  coasa  in  a6  m  caasa  motandaro. 
Creeeh, 

148  Dieddium']  I.  e.  discissionem 
ac  di?nlsionem,  a  Terbo  discindo. 
Lmnb. 

344  Cen(pu  puireeeunt]  Etconpo- 
trescnnt.  Lmnb, 

845  Sieeerporie,  atqueanimaimutuaf 
ife.]  Ordo  est:  sic -mutna  corporis 
atqoe  aoimsB  contsgla  Titaleis  motns 
discant  etiam  ia  membris  matemis 
repositaetrecondita.  Lamb, 

846  Mutua  vitaleie  dieeunt  eentagia , 
moltts]  Verbnm  ^discere/  hoc  loeo 
elegantissimnm  est;  simili  transla- 
tione  *  noscere'  nsnrpat  6.  915.  *  £a 
alioqne  alins  lapidis  Tim  ▼inclaqna 
noscit.'  *  Discere'  antem  pro  expe- 
riri,  aot  cogi,  simiUtenre  ftomptam 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1242 


-NOTM   VARIORUM   IN 


ttittii  a  Virg.  iEn.  1.  «14.  et  6.  SS8. 
Pnig. 

147  ^lMfM  rep9dd]  Hinc  ooa  ma- 
gis  idoneam  sensam  hanriri  posse  ait 
Tameb.  Adv.  21.  8.  qnem  ex  pumice 
aqaam;  reponit  itaqne  rep&$tOf  qoo 
modo  certe  legitarinoptimis  Membr. 
Lagd.  Bat.  imo  peoitus  jnzta  lectio- 
nem  Tnmeb.  qni  hic  tii,  et  in  seqaen- 
ti  Tersn  «I,  delet.  Qaum  itaqne  at- 
tentins  locum  bunc  ejasque  con- 
nexionem  considerarem ;  vidi  adjn- 
Tandum  esse  distinctione,  atqneporro 
ez  Tnmebo  et  Mss.  ita  refingendnm, 
ut  fecimns :  legebatnr  autem  Ex  tn- 
etmtt  mve  iic  corpwii  oiquc  wnmn 
Mwima  vitaleit  ditcmU  ctntagia  wittatf 
'Matemit  etiam  in  membrit^  alooqmt  rt' 
fotta;  Dittidiumut  nequeat  fteri^  9^c. 
•Neqne  tamen  viderant  interpretes 
dnos  illos  priores  fersns  non  perti* 
'nere  ad  seqnentes,  sed  esse  condn- 
sionem  prsecedentium,  atqne  reapon* 
4lere  iliisy  qni  leguntnr  tss.  S82.  SS8. 
majoriitaqne  diitinctioneegere.  No- 
Tam  deinde  argnmeoti  confirmatio- 
oem  propooi  in  simiiitndine  et  exem- 
■plo  desnmto  a  fsetn  nondnm  in  Incem 
edito,  sed  adhac  latente  repoaito 
aWo  membrisqne  matemi».  Hea. 

861  Qaad  tapereti]  Probare  cooa- 
tur,  cos  errare  qui  omnem  sensum 
attribnnnt  animse,  corpus  nihil  sen- 
tire  opinantur.  £am6.  Modo  asse- 
nierat  Poeta,  oeqoe  corpns  ab  aninia 
separatnm,  oeqne  animam  a  corpore 
aeparatam  per  se  aliquid  agere  ant 
sentire  possCy  sed  seosum  per  Tiscera 
excitari  ex  commnni  ntrinsqne  con- 
jnoctim  agentismotn.  Deinde  Phi- 
losophos  aggreditnr  qni  solam  ani- 
mam  ittins  motus  qnem  seosnm  ?oca- 
mns  capacem  affirmal>ant :  istos  au- 
tem  ad  experientiam  proTOcaty  coo- 
'  cedatnr  enim  corpns  sentire,  oon 
magis  istius  sensus  consdi  essemns, 
qnam  Jam  nnnc  sumus;  ideo  corpns 
sentire  confitendnm  est :  dicat  antem 
aliqnisy  si  corpns  sentiat,  nnde  di- 
missa  aDima  vim  iitam  et  facnltatem 


sentieiidi  non  rettneat  ?  Qaiaoeaipt 
noD  corpori  soli,  sed  corport  aotBssi 
coi^micto  vis  ista  et  laciiltaa  cem- 
petlt.  Hsec  omoia  vss.  9.  SimiUter 
Epicnrns  apud  Laertiom  lili.  10.  mA 
l^  (Anima)  tMt^  ftr  raimif  (seoti- 
endi  facnltatem),  «2  fd^  M  rov  Kmwm 
iBpotfffMOTiet  iartydftT^  •twf  r^  tk  Kmi*^ 
(iBpoiffpa  vapaffKtodnof  knbni  tV  oMmf 
raSnjr,  ^crciXiy^  j»l  o^^  naaohta 
ovpMrAparos  iraff  Mmp*  Si^  &««A\a- 
ytlnit  rijf  ^jwxijt  •&«  *x«  ^V  WfaAir», 
eb  T^  abrh  ^  kair^  Mmyro  r^  Mm- 
fia^f  &AX'  Mptt  ipMavyyrjfmfJtp4amtiT^ 
aMp^  i  ^iau  wapm«^€r.  Crtttk. 
Qaod  taperett  antemi  i.  e.  reliqonm 
est.  Lamb, 

SSl  RamUat]  Sie  legendnm,  non 
rrfutat.  nam  *  refntare'  (inqntt  Fes- 
tns)  redargnere  est,  compMttam  a 
fando,  yersa  a  littera  tn  n.  *  renntat ' 
antem,  I.  e.  negat,  reonit,  non  Tolt, 
4. 604.  *  Incolomts  tranalre  potest, 
slmnlacra  renatant.'  Hor.  Epbt.  1. 
16. 49.  ad  Qninctinm.  *  rennlt,  iMgat 
atqne  Sabellos/  Lamb.  lu  I^nriN- 
nns,  dnm  alii  f<^al  prsef^nnt 
Creeck. 

Jtc/iane]  lu  onraet  libri.  LamW- 
nns:  rcniitoi.  Oifait. 

<^aod  taperetty  ti  qm$  ctrpm  tmdin 
remitatf  ^re.  Vet  wumifettaa  rt$  attttroy 
veratqut  repagMtt.  QuidtUenimcarpat 
tentire  ipdtafferet  [al.  «ssfrfl]  wif  oo»] 
Postremus  versns  corraptoa  eat  sic 
aatem  legi  debet :  Qind  tU  «ntm  car- 
put  tentire  piod  atterat  0119110«.  Sen- 
tentia  plana  et  Tera.  *  Qaid  sit  enia 
qnod  adserat  [I.  e.  probet]  corpns 
nostrnm  sensu  prseditam  esse,  et  vtrt 
sentire,  nisi  illnd  qnod  res  ipaa  do- 
cet?'   Explicat  antcm  qnod  dixerat, 

*  Vel  manilesUs  res  contra  ▼erasqne 
repngnat.'    Neqne  enim  petit  Po4ta 

*  Qnid  sit  seosns  ?'  (qnod  lacerat  tt- 
men,  si  racepta  lectio  seqnenda  f»rat ; 
sed  ait  hominem  qnemqae  sentira  se 
sensa  pneditam  esse ;  iUqne  tanu 
mole  argomentornm  nihil  esse  opns. 
PrsBUrea  hoc  addim  qnoqne,  nemi* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRBTil   CARI    DK    RBRUM    NAT.    LIB.   III.      1248 


neniy  qoi  quMleni  fttni  capitis  fuerit, 
«c  nnquam  locotnrum  :  *  Qaia  homo 
id  asseret  nisi  experienfia?'  ridicu- 
Inm  eat  ac  delirnn ;  et  tamen  ita  lo- 
qneretnr  Lncrctius  nisi  mendum  vi- 
ditaemns:  qms  id  aaiereif  niai  qnod 
rea^&e.  Faber. 

Z65  QiddeiienimCQrputeentirequU 
egerHl  Alii  Aeeeret:  sed  Faber^giMd 
maeertd :  et  boc  modo  ezplicat :  '  Quid 
ait  enim  qnod  adserat/  &c.  Httc 
Faber,  qai  raro  quidem  errat,  nifti 
cnm  insigniter  fallatur.  Quid  enim 
hia  ?erbis  Inculentius,  *  Qnis  onqnmm 
asseret  qnid  sit  corpos  sentire,  niai 
id  sit  qood  res  ipsa  palam  dedit,  ac 
docoit  nos  V  Creeeh,  Vnlgntn  lectio 
probn  esL  Qois  eoim  eat  ille,  qui 
dooere  possit,  qoid  ait  sentire  cor- 
pns,  id  est,  qoid  sit  sensos,  nisi  ipsa 
ras  et  ipse  aensns  ?  /«.  Vaee,  Imo : 
Qnis  enfaB  egeret  vel  eferet^  b.  e.  t er- 
bia  tsponet,  qoid  sit,  aot  sibi  Telit 
Mfpns  aliqnod  sentire,  nisl  dicat, 
•eBSom  consistere  in  eo,  qood  res 
ipso  palam  noUs  dedit,  et  nos  docnit  ? 
Preig. 

Sft6  Si  nem  ipea  pekm  qned  ree]  Co- 
dices  qnidem  et  manoscriptiy  et  ty- 
pis  impressi  sic  babent :  sed  conten- 
dnnt  doctissimi  qoidam  viri,  sic  esse 
lefendom :  8i  nen  qMf,  pekm  pd  ree 
dediij  ue  deeuU  nss?  <  ipse'  aotem, 
nempe  sensns.  Ego  nihil  mnto.  Lumb. 

W  At  dMmiaem  tmima  eefpete^  4r^.] 
*Xme^ofkj  qoam  statim  solviL  At  cor- 
pnSy  inqnit,  (dicet  aliqnis)  dimisso 
anima,  senso  caret :  ergo  corpos  non 
seotity  sed  anima.  Lemb. 

M8  Per^  emm^^e.'^  HoocLambi- 
noe  extorbat.  Videtor  parentbesl  in« 
clndendns.  G\faau  Honc  vcrsum  re- 
jicit  Lambinos,  et  sequentem  *  Mnl- 
taqne  pneteren'  &c.  retinet,  qoem 
Faber  et  alii  sequontor:  Oifaoios 
ejnsqoe  seqoaces  ona  com  Gasseodo 
parenthesi  inelodoot.  Ego  ?ero  re- 
tinendom  censeo,  nec  affirinare  dobi- 
tem  illom  potiori  jnre  buoe  locom 
posaidere   qoam   AfoMofMf   preetereu 


qoem  Codex  Vaticanus  non  agnoscit* 
Rationem  petis?  en  validam  ex  ipfis 
£picori  verbis  ductaro :  ^th  JbraXAa- 
y^ojis  T^f  ^wxn'  «^  ^l^*  'V  ieihieufy 
oh  yhp  abrh  (corpos)  4v  lavrf  Menrro 
tV  tMnettf.  Laertins  Ub.  10.  Ubi 
eidem  objectiooi  idem  respondet  £pi- 
curos,  qood  hoc  verso  Locretius  am- 
plectitur.  Creed^.  Mire  hic  quoqoo 
torbatom.  Atnisi  vebementer  fallor, 
natjvo  splendori  soo  restitotoa  ertt, 
modo  levi  imrootatiooe  illud  Votsiani 
tertii,  tn  9«a,  nostrom  faciamos.  Fe- 
€tt  iode  vir  ille  doctisslmus :  Perdit 
enim  qued  non  preprimm  fuit  ^jue^  in- 
quam,  £t,  si  bene  qnid  video,  apod 
annotatorem  nostmm  pro  verso  Jtfai- 
taifue  pretterea^  tfc.  sobstitoendom 
censoit,  vel  saltem  isti  proxime  oon 
prsemittendom,  sed  sobnectendum. 
Acute  sane  et  ingeniose  1  at  si  licet, 
qnod  fmcile  est,  inventis  aliqnid  ad- 
dere,  lege  :  «ii^MeM.  et  ita  distingne : 
At  dimieea  awiuta  eerpue  earet  «mK^ 
sfttsii,  MuUatpu  pretterea  perdU^  eum 
expeUUur  ene.  PerdU  sntm,  qued  nsn 
prsprtitm  fliit  ^  umqumm.  Vocabn* 
Inm  ^iuaf  rpioyMdfim,  et  prima  pro- 
ducta,  nescio  qood  spectrom  porten- 
tmnve  visnm  librariis  est.  Vemm, 
qni  toties  ei  priori  longa  nsorpat 
Poeta  (qood  ot  tyronnm  cansa  scrip- 
sere  Palsemones,  non  ipsi,  nt  opinor, 
aoctores  veteres)  qoid  caossp  dlca- 
mos  tandem,  cor  non  Idem  in  ^ 
sibl  permiserit:  qnasi  proniincimn- 
dom  dederit  ^tiis.  Qnod  ad  sensnm 
vero  attinet;  *  svo  expelli,'  non  tam 
de  ipsamorte,  qnam  de  pntrefhctione, 
et  omnimoda  cadaveris  bomani,  bm- 
tive  deformatione  acceperim  potins, 
ne  bisidem  dicat  Lncretins.  Csete. 
ram  agnoscenda  hic  fignra  Poetss  fa- 
mlliaris  est,in  repetitione  verbi  *  per- 
dit.'  Nam  et  hoc  lib.  sop*  vs.  IS. 
siroiliter :  *  depascimor  anrea  dicto ; 
Aorea,  perpetoa,'  &c.  Plora  exenipU 
vide  apod  Fabrum  6.  79S.  Preig. 
Omnino  rctinendns;  *  aevum'  enim 
hic  vitam  significaty  nt  inf.  45S.  et  sm* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1241 


NOTjB  VAKiORUM   IN 


piasy  more  Ornconiiiiy  nain  tt  apad 
Uomeram  et  Sophoclem  «icbr  ite  asur- 
pttor,  ex  qaoram  imitatione  ita  loqni 
Poetam  observa^it  Taroeb.  Adv.  M. 
22.  Praeterea  Codd.  Logd.  Bat.  com 
aliis  versam  hanc  qnoqae  retinent; 
f  etd  tamen  non  possam,  qnin  Preigeri 
mel  acamen  laadem,  ex  cnjus  teo- 
Centia  reposni  eiu$  trityllabam.  Ver- 
«nt  antem  ita,  nt  sunt,  constiCotos, 
aerfare  malo.  Si  com  illo  «n^iMiiii 
legas,  dicet  Poeta  aensam  sioe  ani- 
m«  conjunctione  nullnm  unqnam  cor- 
pori  fuitse,  unde  &c.  «v«  autem, 
■otat  nihil  este  mimm  ti  corpos 
anlmadeBtitaturoy  i.e.  mortaam»  nihil 
sentiat,  qnum,  vel  vivom  etiam  nlhil 
per  se  sentire  potuerit  nisi  qaoad 
com  anima  fuerit  conjunctam.  Deni- 
qne  illud  «i,  qnod  a  maan  prima 
^isse  in  altero  Lngd.  Bat.  agnosd- 
tnr,  docet  Tetus  latere  nlcos  roale 
obducta  a  llbrariis  et  correctoribns 
cicatrice.  Uav, 

S50  Midittfue  pratena^ifeJ]  Solatio 
ofajectionis.  Quid  miram  (ioqait) 
corpus  catere  sensu?  vel  qoid  turo 
pottea,  si  corpus  caret  seotu  post 
animse  diacessom  ?  Mulla  etiam  alia 
prt^terea  amittit,cum  expeUitur  »to, 
Id  est,  cum  detinit  »tatem  agere  et 
Tivere.  haec  mihi  videtnr  hnjus  loci 
et  recta  scriptura,  et  vera  sententia. 
Itaque  versum  soperiorem,  at  adal- 
terinom,  delendum  censeo.  Movet 
me  codex  Vaticaoos :  a  qao  abest  hic 
versos,  *Multaqae  pneterea/  &c. 
animadverti  enim  hoc  svpe  nsuve- 
nire,  nt  cnm  adjectos  esset  huic  poe- 
tac  versas  aliquis  alienns,  scriptor 
librarius,  qni  postea  iilnd  exemplnm 
sequeretjur,  versum  adjectum  et  alie- 
nom  scriberet,  verum  et  germannm 
prtetermitteret.  Atque,  ut  magis  cre- 
dat,  lector  eradite,  hnnc  locom  ette 
corrnptum,  docti  qnidam  exittimant 
bic  aliquot  versut  deetse,  dubitant- 
qoe,  ntrum  vertut  it,  qoem  dtco,  tit 
T9V  ir«fifrov,  necne.  ted  oon  attendnnt, 
qnandocomqoe  doo  versos  ioter  se 


proxHoi  in  eandem  voeent  deslooot, 
magno  Id  argomeoto  esse,  olterom 
eorom  esse  alieoom.  Cnm  igitor  ne- 
cessario  olter  ex  his  doobos  versHMw 
foris  irrepserit  In  alienom  locmo,  lo- 
cotionis  similitodo,  et  senteotla»  eoo- 
secutio  facHeiodicant,  versoro,  *  Mol* 
taqae  praeterea,'  ftc  esse  germaoom 
Lucretiannm ;  Hiom  ootem  aoperi- 
orem,  sporiom  atqoe  odotterlaom. 
Lamb. 

S60  Dicefe  penro,  oeolM,  ^.]   Re- 

fellit  eorom  seoteotiam,  qoi  dlcebont, 

mentem  videre,  mentem  aodlre,  Sic, 

notam  illnd  Heroditi,  yoSr  ^,  mm 

heoiHy    'mens   videt,  mens    aodit.' 

qood  adscribit  Tertolllanns  Epiefaar- 

roo  Ub.  de  Anim.  sic  enim  ille:  *Me- 

minerat  scilicet  et  Epichormi  comlci : 

Animos  cemit,  animos  aodlt,  reKqaa 

sorda  et  ctBca  tont'  idem  videtor 

sensitte  M.  Tnll.  slc  ealm  llle  lib.l. 

Tntc.    *Not  enim  ne  nonc  qnidem 

cernimns  ea  qass  videoras.     Neqoe 

enira  nlkis  sensus  est   in    corpore, 

sed,  ot  non  solom  'physlci  doceot, 

vemm  etiam  medici,  qni  Ista  «perta 

et  patefacta  videnmt:    vim    qoayi 

sont  ad  ocnlos,  ad  aorels,  ad  ooreb, 

a  sede  animi  perfbrattp,'  Sec,  Eodem 

pertinent  illa,  qnse  snnt  llb.  S.  de 

N.  D.  *  Cor  contoererit  antem  altao 

ocnlo,  caosa  non  esset,  cnm  idem  ob- 

tntnt  esset  ambernm,  et  com  rerom 

natora,  qnam  tn  sapfentem  esse  vit, 

dno  Inroina  ab  animo  od  ocolos  per- 

forata  nos  habere  volnisset/  Looft. 

Qnia  fnemnt,  qni  exhttmarent  non 

debere  totnm  compotitnm,  pnta  aoi- 

mal,  dici  sentire,  sed  animam  per 

S6  et  solam  id  munus  ita  exseqni,  ot 

organa  nihil  cooperareotnr.    Sed  ei- 

sent  quasi  mera  fores  per  qoas  reda- 

sas  anima  intiis  exittens  extema  per* 

ciperet;    Inter  qnos    emicnit    Epi- 

charmns  dicent,  iiovf  ipf ,  M«f  Am^h, 

vts.ll.sobjnngit  Lncretius, et  dooboi 

argnmentis  demonttrat  fotilem  ittioi 

opinionis  vanitatem ;  nempe  si  ocnli 

essent  tantum  Ibres,  onde  vim  aU- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   CARI    DE   RBRUM    NAT.    LIB.    111.      1245 


qwm  «at  Uborem  a  fvlgidU  objectk 
seotiuBt?  DeiadeocnloB  (fores  isies) 
eyeilMy  ineUos  externa  pereiperet 
asisM,  dam  Hberior  daretar  pro- 
spectQft.  Creech, 

S62  Detipere  ««0  Hoc  malni  ex  tc- 
teri  Codice.  Alii  tameiTy  DijfieHe.  Sic 
et  aljbi  eos  <  delirare'  dictt,  Imitatns 
Epicnrnm.  Vide  Cic  lib.  1.  de  N.  D. 
ubi  de  Zenone  Epicnreo.  G\f.  Sic 
jam  edendum  cnravi  in  secnnda  edi- 
tio&^,  com  vnlgo  legeretnr,  DifficUe 
e$i,  Hanc  emeadatioDem  Tbrato  sibi 
«rrogavit.  Laanb.  Ita  recte  Lani- 
binos  contra  Codd.  qni  ezbibent  D\f» 
fieUeest,  Creecb. 

Cemtta  ewm  eauue  dicai']  Sic  legen- 
dom  vel  codicibus  omniboa  reclaman- 
tibna:  in  qttlbns  vel  scriptnm,  vel 
impressnm  estt  emUra  cum  seneu»  ifa- 
eut,  Quam  scriptnram  qnid  est  qnod 
accnratios  refellere  coner,  cnm  id 
sentiat  Lucretiiis,  qnod  Epicurns 
Orsce  dicere  sol«b«t  iumtutf/nfpiof, 
seo  krr^jAxtveaL}  Prseterea  Latine 
dicimns  '  contra  dicere/  '  contra  dn- 
cere '  non  item.  Laanb, 

Ducaf^  Ita  omnes  libri.  Videtnr 
tanften  legendum,  dkat,  et  proximns 
▼ersos  notbus.  Gifojn, 

S6S  SenaMeemm  trahityi^,']  Hunc 
Tersom  delendnm  censeo :  nam  pri- 
mum  snpervacanens  est,  eoqne  sub- 
latode  sententia  nibil  deperit;  im- 
mo  planior  atqoe  illustrior  est,  nt 
statim  osteniam :  deinde  falsnm  esf, 
qnod  per  eom  significatur,  etab  Epi- 
cnreis  decretis  abborret :  postremolo- 
quendi  genus  inelegans  atque  adeo  In- 
quinatiim  est.  Lamh.  Versus  expnn- 
geodus.  Fab,  Orooes,  si  oniim  Faynm 
excipias,  (quanqnam  qnis  iste?)  inter- 
pretes  bnnc  versnm  rejiciunt.  Creeeh. 
Neq4ie  tamen  omnes  ioterpretes  reji- 
ciuot,  nisi  Turnebus  numero  illorum 
sit  excludendus;  ciijns  tnec  satis 
commoda  est  explicatio  Adv.  SO. 
10.  Suspicor  (inquit  Poeta)  ipsins 
sensos  testimonio  refelli  eos,  qui  ani- 
mum  censent  videre  per  ocnlosy  nt 


per  fores  aet  fenestras.  Trabit  enim 
et  detrudit  sensus  ad  acieni  ipsam  ad- 
spectomqne,  et  ad  testtmoninm  smim 
addncit,  qno  conjiingnntnr.  Uan, 

565  Lumina  Imminilm^  ffc^  Qoia 
oculi  nobis  prsppedinntnr,  objecto 
lomine  et  splendore,  prspserti»  aeri- 
ore:  cnjas  rei  cansam  explicat  4. 
S26.  '  Splendida  porro  ocnli  fugitant/ 
&c.  Lunb, 

566  Quodfariinu  ntm  fitl  Hoc  sen- 
tit  boc  loco  Locretins  :  res  splendi- 
daa  iatneri  neqnlmn»,  proplerea  qnia 
oculi  nobis  pra^pediontnr  a  lumtne 
extemo  acriore,  qnam  nt  ferre  pos- 
sint :  qood  non  fieret,  si  solns  animn» 
cerneret,  et  ecnU  essent  tanqiiam 
fores  aut  fenestr»,  per  qnas  eeme* 
ret:  cum  experlamufy  si  per  fenea- 
tram  ant  januam  aliqaam  apertam  et 
patentem  aspieiamas,  ndill  eam  labo- 
rare.  Lamb, 

Qud\  H.  e.  per  qnse  ostia ;  adver* 
binm  motns  per  locnoa.  Lank, 

S68  Prteterem  n  pro  feribme']  Hoc 
Lncretii  argnmentiim,  qno  cosatnr 
probare,fal8nm  esse,  animum  per  ocn- 
los,  tanqnam  per  fenestras,  cernere, 
refellit  et  irridet  Laetantias  lib.  de 
Opificio  Dei,  cap.8.  bia  verbls :  *  Ciim 
autem  videamns  momento  temporis, 
plerumqoe  vero  alind  agentes,  niliil- 
ominos  tamen  oniversa,  qns  contra 
sont  posita,  intueamur:  verlas  et 
manifestins  est  mentem  esse,  qnas 
per  ooolos  ea  quss  snnt  opposita, 
transpiciat,  qaasi  per  fenestras,  lu- 
cente  vitro,  aut  speealari  lapide,  ob- 
ductas.  £t  iccirco  mens  et  volnntas 
ex  ocnlis  saepe  dignoscitur.  Qnod 
qnidem  nt  refelleret  Lncretins,  inep- 
tissimo  nsns  est  argnmento.  Si  enim 
mens,  itiqoit,  per  ocnlos  videret: 
eruti*  et  effiusais  oculismagis  videret ; 
quoniam  evnUae  cnm  postibns  fores 
pluA  inferant  luminis,  quam  si  fnerint 
obductae.  Nimiram  ipsi,  vel  potins 
Epiciiro,  qni  enm  docnit,efibssi  erant 
oculi,  ne  viderent,  effbssos  orbeis,  et 
rnptas  ocolomm  fibras,  et  flnentem 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1246 


NOTiB  VARIORUM    IN 


per  venas  sangnlnem,  et  crescenteis 
ex  vnlneribus  cames,  et  obdnctas  ad 
nltimnDi  eicatrices  nibil  posse  Incis 
admittere/nisi  forte  anribns  ocnlos 
simileis  nasct  volebant,  nt  non  tam 
ocnliSi  quam  foraminibns  cemere- 
mus :  quo  nihil  ad  speciem  foedius, 
ad  visum  inntilins  iieri  potest,'  &c. 
Lamb. 

870  Re$]  Rem:  forte  vere.  Gifan. 

SublitH§  po$titm$]  I.  e.  soblatis  ocn- 
li^y  qni  snnt  animi  fores.  Eodem 
sensn  etiam  respondent  apnd  Varro- 
nem  lib.  4.  de  L.  L.  arnspices,  Denm 
Maninm  posti  leonem  postnlari,  i.  e. 
civem  fortissimum  eo  dimitti,  nam 
Demn  Maniom  postis  appellatur  ter- 
rfle  hiatns,  qoi  censebatur  Orci  janna. 
Twm.  Adv.  20.  S9. 

Po$tihuM]  I.  e.  foribos.  sic  4.  275. 
*  Primns  enim,  citra  postels  qui  cer- 
nitnr  aer.'  et  Virg.  ^n.  2.  466.  *  pos- 
tesqne  relictl  A  tergo ;  infelix  qoa  se, 
dom  regnm  manebant/  Stc  Lamb. 
seo  Fores  com  Postibu&y  nt  explicat 
Lactant.  lib.  de  Opificio  Dei,cap.  8. 
Creieh. 

S7l  iZM  tii  hi$  retm$,  tfc.]  Docet 
errare  Democritom,  qnl  singula  ani- 
mi  primordia  singolis  corporis  semi- 
nibot  apposita  esse  dicat.  Lamb. 
Olim  declaravit  Locretios  animam 
eese  mole  parvam,  totamqne  illius 
snbstantiam  exigoo  loco  posse  excipi, 
si  seorsnm  conglomeretor ;  id  jam 
longe  oberins  edisserit  vss.  26.  ad- 
verstts  Democrltum,  qni  qnot  essent 
partes  eorporis,  totidem  partes  ani- 
mm  illis  applicitas  ponebat.  Inde 
enim  sequeretur  nos  omoia  sentire 
qnse  parti  alicni  corporis  applicaren- 
tnr :  nam  cum  corporis  particnla,  et 
anima*  pars  illi  apposita  moveator, 
qnidni  sensns  oriretur  ?  At  plnrima 
sont,  ut  ex  allatis  exemplis  constat, 
qoae  corpori  nostro  applicita  neqoa- 
qoam  pempimns;  frnstra  igitnrsin- 
gttlas  partes  animfls  singiilis  partibns 
coTporis  aliqnis  conjongat.    Creeeh, 

Sumere  po$$U]  Valet  ponere,  dice- 


re,  afferre:  estque  verbnn  philoso- 
pliicnm  aot  dialecticnm,  qnod  Xafi- 
fid^tiw  Oriece  dicitnr;  nnde  sMip- 
Hone$  dicnntor  partes  ratioclnatlofnis 
complexionem  antecedentes.  Tmrwgb. 
Ado.  20.  26. 

872  Democriii  quod  $$meta  mrt\  Be- 
mocriti  sententia,  peripbnwit:  i.  e. 
Democritns.  sic  Horat.S«t.  I.  2.  81. 
'  Macte  Virtnte  esto,  inqnit  aeDten- 
tia  dia  Catoois/  i.  e.  Cato.  cnjas  cir- 
comlocotiooif  si  plora  exempla  qne- 
ris,  petito  ex  commentariis  nostris 
in  Horat.  Porro  aotem  hic  Lnefetii 
versos  iterator  lib.  6.  621.  Lamb. 
Hic  vs.  in  5.  621.  repetitns  fnit;  et 
qoemadmodom  versnm  iUom  <  Mag- 
namm  reram  fierent  exordia  semper/ 
qnem  in  qninto  repetitaro  etiam  con- 
stat  foisse ;  mendosom  otrobiqneesse 
snpra  ostendi,  idem  de  hoc  qnoqne 
sentio ;  qnippe  quf  non  pntem,  dici 
commode  et  eleganter  posse,  *  sancta 
sententia  viri  Democriti/  pto  Demo- 
crito  ipso.  Scio  qnidem  apnd  Ho- 
merom  *  Vim  Hercnlis/  *  Vim  Pri- 
ami/  ot  et  alia  id  genos  apnd  Pioda- 
rom  et  Tragicos  reperiri ;  pro  Her- 
cnle,  Priamo,  d^c.  neqne  oblitns  som 
dici  qnoque  '  Cor  Bnnii ;'  pro  Eanio 
ipso ;  qnin  et '  mitis  saplentia  Lslii/ 
apnd  Horatium,  LsUns  ipse  ett  o^t*- 
irpocrflMrtvs ;  et  nos  olim  congestis  ex- 
emplis  ex  libris,  qoa  Onecis  qna  La- 
tinis,  id  ostendimos,  qoia  tnnc  otio 
abnndabamos:  sed  illa  exemplomm 
seges  nihil  ad  bonc  Lncretii  locom. 
Aliqno  enim  optis  testimonio  ibret, 
ubi  '  cor  viri  Ennii/  *•  sententia  viri 
Catonis*  reperiretnr.  Qnamobreni, 
mi  Lector,  centies  scribatnr  hic  ver- 
sus,  centies  repetatnr,  toties  ego  ex- 
clamavero,  *  Cormptns  est.'  Sed, 
dices,  QusB  tna  est  sententia?  Pri- 
mnm,  si  velim,  liccbit  mihi  dieere, 
kmp»  circa  emendationem  ;  dein  ali- 
quid,  spero,  dnbitabnndns  afferre 
possim :  si  minns  id  licebit,  apqoi 
lectores  honc  memn  eonatom  ita  for* 
tasse  inferpretabootor,  qoaii  si  ob- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRKTII   CARI    DE   RBRUM   NAT.    LIB.   III.      1247 


lervatioiieoi  aliqnam  circa  ▼im  et  ge- 
oium  proprietatis  Latinn  scripteriro. 
Itaqne  pro  Dem»erUi  quod  mmcta  vtn 
•oitoMia  pome,  legi  posse  arlMtror, 
I>«Mocrtli  qnod  ttmcta  «iM  $enitntia  «m- 
mit,  Neque  vero  id  sine  ezemplo : 
sic  eniro  in  1.  875.  scriptum  e«t :  '  Id 
qood  Anaxagorat  tibi  snmit.'  For- 
taste  et  alia  alibi,  et  ita  este  tdo. 
Sumere  antemvox  ett  qnam  tibi  Dia- 
lectieomm  natio  qoasi  propriam  vin- 
dicavit,  nt  et  arriperCy  qnod  ex  Ln- 
cretio  constat.  Fubtr.  Hand  con- 
tenuiendns  iste  a  Fabro  iojectns  scm* 
pnlnt  est.  Veram  magnnm  postnlaty 
qni  dnos  versns,  similiterqne  recnr- 
rentem  sno  loco  ntromqne  sibi  emen- 
dandnm  snmit.  Ego  compendiote 
dictnm  arbitror  qnod  hnc  rediret: 
ti  plene  efferretnr,  Qnod  Dmocriti 
mmienHa^  eanetOf  inqnam,  istins  ant 
tanti  otrt  sententla  pomt.  Sic  solent, 
ae  fere  ex  abrnpto  landare  anctores 
Cicero  aliique.  Ex.  gr.  Deraocriti 
htec  est  seotentia.  *  At  qnanti  viri  V 
Frtig,    Distingne  itaque  aute  et  post 

*  viri ;'  nisi  prsestet  *  sancta  viri/  ca- 
pere  qnasl  dixisset,  ^  viri  sancti.' 
Hav. 

S78  Primtrdim  tingwla  primit  Aifo* 
aHm  alterm$  variare,  ^c.]  Nnllo  sensn : 
qnid  eniro  sibi  vnlt,  qno  respicit  illnd 

*  primis?'  Scribo,  et  distinguo:  Car^ 
fcrii  atqae  anunt  pimeTdia  nMgyioy 
frivit  Adpaeitay  attemii  variare  et  nec^ 
tere  mambra,  *  Privis/  h.  e.  proprlis 
qnseque  snis  apposita,  alterais  vici* 
bns  variare.  *  Alternis '  abiolate  eo 
senso  et  alibi  nsnrpat  Lncretins,  ex. 
gr.  1.  1065.  *  Alterais  nobiscum 
tempora  C(eli  Diridere/  &c.  Ean- 
dem  vAcem  restitne  5. 515.  Preig. 

874  NecUre'\  Ita  omnes  libri|  Fayns 
tamen  ««riere.  Creecb. 

S7d  Qmm  faibms]  I.  e.  qnam  ea  ele- 
menta»  ex  qnibus  corpus  nostrnm 
coiMtat.  Sic  antem  edendum  curavi^ 
QMoat  tfoboM  Cy  nonnullis  codicib.  an- 
tiq.  approbimtibns;  aHis  reolamantib. 


qni  habenty  Qmam  pdbm  et  earp»  tfc.  • 
Lamb. 

S77  fimmero  qmoqme  eamcedmMi]  Nn« 
mero  cedunt,  qnod  vaiet,  inferiora 
snnt :  i.  e.  panciora  snnt  Lamb, 

878  PramUtere']  I.e.  affirmare.  Hor. 
Sat.  1.  4.  101.  *quod  vitium  procnl 
afore  chartis,  Atque  animo  prins,  nt, 
sl  qnid  promittere  de  me  Possum 
alindy  vere  promitto.'  Lamb. 

870  Qmamtula  primmqmiamt yifc,]  Hoc 
dicit:  nt  dnntaxat  affirmare  possis, 
primacorpora  animsD  tantnm  spatii. 
occuparey  et  tam  late  in  corpore  dis- 
seminata,  qnanto  spatio  quantoqoe 
nnmero  prima  illa  corpora  nobis  in- 
jecta  possiot  io  nostro  corpore  motns 
sensiferos  excltare.  Legendnmfor- 
tasse  esty  QiMiilts  prtina  fiieaN<,  tfc» 
'  Qnantis '  antem  nempe  intervallis. 
Veram  nibil  mutare  ansim.  Lmmh, 

882  Nmm  meqme  pnloeris]  Hoc  argn- 
mento  probat,  singnla  animi  primor- 
dia  non  mtm  singnlis  primordiis  cor- 
poris  annexa :  quia  si  ita  esset,  sen- 
tiremns  pulverem  exiguum  corpori 
adhserentemy  cretam  insidentem,  ne- 
bulam,  araneae  telam,  et  similia:  hoc 
non  fit :  ergo^  &c  Lmb, 

Adhmsmm\  Adhspsoro  polveris,  i.  e. 
polverem  adhserentem.  Profert  hnnc 
versnm  Nonins  in  voce  ^adhsetos:' 
nsnrpat  Lncret.  eandem  vocem  4. 
1285.  ^  locis  quia  non  potis  est  adfi- 
gere  adhsssum :'  et  6. 471.  '  Snspen- 
sse  cum  concipinnt  hnmoris  adhssnm.' 
crebro  antem  ntitur  hnjusmodi  nomi- 
nibns  verbalibns  desiuentibot  in  «t, 
conciliatnty  commntatnt,  offensojiy 
conjectnt,  injectui,  adjectnt,  itus, 
initnt,  adanctus,  et  simil.  Lamtb, 

888  Inaidere']  Libri  fere  omnet  et 
vnlgati,  et  manotcr.  habent  mderey  a 
verbo  sido,  is.  Sed  volnnt  qnidam 
legi  hic  vmierey  in  composito.  qoibni- 
com  nolo  pugnare.  Lamb,  Amat  sim- 
plicia  fere  Locretiut.  Slc  topra  vt. 
820.  'firniare/ proaffirmareantcon- 
firmare.     Prsesertim   com   proxioie 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1248 


NX)TiE   VARIORUM    IN 


praMedens  TMabalan  ▼im  pnepotU 
tionis  tnsB  hic  verbo  'sidere'  coai- 
mnnicety  qnemadniodiim  bnnd  dnbie 
etiam  fit,  6.  562.  '  Inclinata  minent 
in  eandem  prodita  partem/  pro,  im« 
minent.  Incnss»  antem  membris 
cretae  exemplum  hoc  loco  s  petito- 
rum  togis  mntnatnr,  quae  cretattB 
erant,  nnde  '  Candidati '  dicti  aont. 
Res  lippis  jam  et  tonsoribna  nota. 
Preig. 

184  Nebulam  n§ctu]  Docti  qnidam 
legi  Yolont,  Nee  nelnUam  nocHt.  Lamb. 

ZS6  Supera]  Snpra.  Liunb,  Ita  («a- 
pern)  veteres  libri,  Gifim, 

Viettm]  Langnidam.  <Vietus'(in- 
qnit  Festns)  *  langoidus,  sine  vi,  et 
natnralibns  viribu«  privatns.'  £t  Do- 
natns  ad  illum  Terentii  iocnm  Enn. 
4.  4.  21.  *  Hic  est  vetus,  vietns,  ve- 
ternosns  senex :'  <  Vietns '  (inqnit) 
'  moHts,  flaccidns,  et  flexibili  corpore. 
nnde  et  vimina,  et  vimenta»  et  vites, 
et  vietores  dicnntnr,  et  viere  religare 
dicitur,  qnia  virgis  vietis  magis  reli- 
gare  qoidlibet  possumns.'  Lucretins 
aranee  dixit  '  viatam  vestem/  i.  e. 
pntri  mollitia  praeditam.  Ltanb, 

387  Pappoeque  voUtnieUi]  Profert 
honc  versom  Festus  in  voce  *  pappl/ 
et  docety  <  pappos '  esse  cardnomm 
flores.  Lnmb,  Vide  qnanta  orationis 
gravitate,  ne  dicam  majestate  rera 
vei  levissimam,  ac  nihiU  prorsns  de- 
scribere  doctns  sit  Lncretius  noster. 
Simile  quid  2. 117.  de  pulviscnlomm 
volatn  solis  radiis  per  opaca  domo- 
rum  illu»trato :  <  Et  velut  aeterno  cer- 
tamine  proelia  pngnasqne  Rdere  tnr- 
matiro.'  In  qoibus  Virgilium  habnit 
imitatorem,  sed,  prfffiscine  dixerim, 
longo  post  se  intervalio  relinqnit. 
JEn.  8.  22.  *  Sicut  aquae  tremulnm  la- 
bris  ubi  inmcn  ahenis  Sole  repercns- 
snm,  ant  radiantis  imagine  lunae  Om- 
nia  pervolitat  late  loca,  janiqne  snb 
anras  Erigitnr,  snmmique  ferit  laqne- 
aria  tecti.'  Preig. 

S88  GfOMHm]  I.  e.  gravate,  ob  ni- 


miam  levitatem  gravate  cadnnt :  i.  e. 
8»gre,  et  vix  cadere  poesmit.  iMmk. 

889  Itmn]  Incessns.  Utltnr  hac 
voce  et  Amob.  lib.  6.  ^An  hnbcBt 
itns  Uberosy  enm  libnerit  abire  q«e- 
cnmqne,  et  ab  sms  sedibns  ^arala- 
crisqne  discedere?'  Lamb. 

t9#  Ptmw]  Privata,  propria,  nm 
singnla.  *Nam'  (nt  docet  Festns) 
*  privos>  privatqne  amiqoi  ^cehaat 
pro  singnlis.  Ob  qnam  cnnM»  et 
privata  dicnotnr,  qnae  nninscnjaaqne 
snat.'  Lamb.  Siognla.  aliaa  aigiiiieat 
qood  cojttsqwe  est,  privaton.  Emen- 
dA  locnm  Manilii  lib.  9.  pag.  tl.  edit. 
Scaligerian» ;  digons  est  eaim  qni 
pnrins  legatnr.  Ait  ibi  poetn,  se  La- 
tinorum  omnium  primum  rem  astro- 
nomicam  attingere.  Versns  sniit  ia- 
geniosi  et  grandes,  et  snpra  saecnlnia 
Manilii:  ^lntegra  qnaramns  reran- 
tes  prata  per  herbas,*  Undamqne  oe- 
cnltis  meditantem  mnrmnr  in  aatris; 
Qnam  neqne  dnrato  gnstarint  ore  vo- 
Incres,  Ipse  nec  sthereo  Phcebtts  li- 
baverit  igni;  Nostra  loqaar;  Balfi 
vatnm  debebimns  orsa ;  Nec  furtam, 
sed  opns,  veniet,  soloque  volamns  la 
coelnm  cnrra :  priva  rete  pellimns 
nndas.'  In  psennltimo  versn  legen- 
dnro,  noitroqni  volmmwM,  4^.  Hsee 
emendatio  poeticl  ingenii  bominibns 
placebit,  scio :  neqne  adeo  eipllean- 
da  est ;  ab  aliis  enhn  landabitnr.  Fs- 
ber.  Sing^,  Lncil.  Sat  lib.  1.  *  Ad 
csenam  addneam,  et  primam  his  ab- 
domina  Thynni  Advenientibns  priva 
dabo.'  Lucrat.  S.  7Sa.  <  Qnod  si  forte 
animas  exlrtnsecns  insinnarl  Vermi- 
bns,  et  privas  in  Corpora  qnvqne  ve- 
nire  Credis :'  Nonins.    Creedk. 

S9S  Ueque  mieo  priM»  «•<,  te.]  Scrlp» 
taram  antiqnam  restitni,  corraptan 
ab  iis  qnorum  nominlbns  parco,  prop* 
ter  ingenii  gloriam :  qna  etiaa  oMr* 
tni  et  vivunt  et  vivent.  Sed  iUi  al- 
minm  licentise  sibi  permitteates,  qme 
in  bonis  scHptoribns  non  intell^ 
banty  sno  arbitratn  mntabaat  at  do- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LtJCllBTlI   CARI   DB  RBEUM   NAT.  LIB.  III.     1349 


pnrabaBt :  Qt,  om  famic  Tmain  it a 
•eriptofii  rtperiMent,  U9(gf$e  tkdto  pri»» 
€tt  in  fttbis  M«ft«  fhtn^f  9^e.  sic  nra- 
taront :  Usque  ^ieo  prhu  tn  nobU  nmt 
nfaila  daida,  8^e,  prsclare,  et  eadem 
sententia  manentey  fateor.  Sed  ctt- 
jti0  confldefrtiae  atqiie  impudentt«  est, 
iMMninea  nen  alinnde,  qmnn  a  Lncre* 
tio,  €Btnllo»  M.  TolKo,  et  similtbns 
•crtptoribnt,  Latiol  flermonis  scien- 
tlam  contecutos,  eos  ipsos,  a  qnilHis 
dkKeermity  Latine  loqni  docere  co- 
»arlP  Slc  igitar  Lucretins  locntns 
esty  Uoqm  odeo  priwo  ed  in  nobi»  imiifa 
cifnrflim  8emma,  III i  hoc  genns  lo- 
qnendi  non  probamnt  scilieet,  et  sie 
reposnemnt,  UeqeteodeopriueinnohU 
mmtf  frc.  Atqni  illo  potins  modo  Lu- 
cretlns  loqni  solet,  nt  alias  admonni, 
•t  i«a  1.  IIS.  <£ternas  qnoniam  pce- 
iMt  in^  morte  timendnm :'  ad  quem 
leenm  plnra  exempla  collegimns.  jam 
qood  nonnnllr  libri  scripti  habent  ct- 
endOf  hoc  <  ciendo '  factnm  est  ex  *ci- 
endos/  *  ciendot '  ex '  ciendoz :'  *  ci- 
endes'  autem  idem  Talebat  qnod  '  ci- 
efidknvi.'  Scriptores  enim  illt  imperlti 
t  pro  m  •crilieliant  in  extrerala  nomi- 
nibns:  'ciendom'  porro,  seu  ^cinn- 
dom/  pro  ciendnm,  seu  einndnm,  ac- 
cipiendum  est,  o  pro  u:  qnod  etiam 
aapra  admoonimns.  Letmb. 

99S  Et  quam  intervaUU  iantio]  Sic 
legendnm  est,  non,  nt  qoidam  volunt, 
et  nonnnHi  Itbri  comprobant,  Et  ^ium- 
0$  intorvMe  tndiiantittf  i^c,  Tel  sie, 
qitod  magfs  probo,  qnia  vox  temtio  ab- 
est  a  Teteribnt  codicibiis:  Etqu^ansi» 
imiervuUk  tudituntia  poteini.  *sis'  au- 
teniy  i.  e.  sois.  Lamb. 

Et  gnaNtM  imterveMihi]  Sic  recte  om* 
aet  Teteres.  BfamHns  r  Ef  quam  ta- 
teruamtUntis.  Etitavnlg.  Vide  inf. 
▼s.  567.  Gifan,  Marg;  noster,  ^nan- 
ItSy  etlam  reprsesentat.  loterim,  qois 
•Hsensu»,  nemo  explicat.  Mibi  bic 
Tidetnr :  Multa  prios  semina  cieri  de- 
bent,  et  ad  tanta  interralla,  qnantis 
toditantin  possint  concnrsare,  h.  e. 
quantis  opus  est  nt  concnrsare,  &c. 
Deipk.  et  Yar.  Clas. 


possint.  Lambini  eonjectnra,  ingeni- 
osa  qnidein  llla  est,  proxime  ad  vete- 
remscriptnram  accedens,  et  Lncre- 
tlano  more  *  sis '  pro  suis  antiqne  ef- 
ferty  quemadmodnra  circa  finem  hu- 
Jns  libri,  V».  1086,  *  Lnmina  sis  oculis 
etiam  bonns  Ancn  reKqnit.'  Vemm 
qnid  cansie  dicamos,  cor  Lncretins 
scripserit  hoC  loco  Et  quam  si»  tnr«r- 
valtief  eifm  posset:  Quamque  euie  inter' 
vatHe,  Preig. 

TuditanHa]  T.  e.  toodentia :  nt  sn- 
pra  9. 1142.  *  Nec  tnditantia  rem  ces- 
sant/  &c.  Seotentio  antem  hnjns  loci 
haec  est :  nsqoe  adeo  mnlta  in  nobis 
corpora  prinia  moveri  debent,  qnse 
snnt  corporibos  nostris  immista,  qnam 
primordla  anims  concnssa  sentiant, 
seu  senttre  incipiant :  et  prius  qnam 
primordia  anlm»,  peltendo,  et  crebro 
tondendo,  ntpote  tam  magnls  inter- 
vallis  disposita,  possint  concnrsare, 
et  conveoire,  et  ita  sensnm  gignere, 
Stc.  Sup.  S78. '  et  rara  per  artus  Dis- 
•Ha  snnt,  dnntaxat  nt  boc  promittere 
possis.  Qnantnla  prima  qneant  nobis 
ii»jecta  ciere  Corpora ;  sensiferos  mo* 
tns  in  corpore,  taota  IntervaHa,'  Scc. 
Lamb, 

t07  Et  magie  eot  aninme,  ^c.]  Vide- 
tnr  aUtersentire  Nonins.  cnm  ita  de- 
cet :  *  Animns,  qoo  sapimns :  animo, 
qtm  vivimns,'  sed  non  pugnant  htec 
interse.  Lamb.  Vss.  1S7.  Animnm, 
in  qno  rado  et  vis  sentiendi  sita  est, 
in  pecfore  posnit;  animam  vero,  in 
qna  loco-motiva  facultas  sita  est,  toti 
corpori  adjnnxit:  jam  vss.  %\.  isti 
animo  prspcipnas  in  vita  conservanda 
partes  attrilmlt :  nec  absurdnm  hoc, 
quicquid  alH  sentiant,ant  pliilosophim 
Eplenrese  dissonnm :  animns  vs.  374. 
qui  magnam  partem  constat  ex  qnarto 
illo  Epicuri  innofllnato,  qnod  solnm 
sentiendi  fiKoltatem  largitnr,  ita  ani- 
mali  conjuttgitnr,  nt  nnHa  res  raagls 
snbsit,  imo  est  totios  animaUs  et  ip- 
sins  animse  fnndamentnm.  Substracto 
antem  fnndamento  tota  moles  corrnat 
necesse  est.  Animnm  et  animam  ocn- 
Lueret.  4  K 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1360 


NOTiB   VARIORUM  IN 


lo  recte  compares,  nbi  animas  pnpil- 
Ite  vicem  soBtineat,  anima  reliqai  or- 
bis;  pnpillam  laceres,  caecitat  inse- 
quitnr ;  alias  ocnli  partes,  maoet  vi- 
dendi  potestas.  Creech, 

890  Nam  §ine  meute']  Videtnr  hoc 
esse  faltnm  ;  idqne  adeo  apparet  ez 
fariosis,  qni  sine  animo  et  mente,  i.  e. 
sine  ea  parte  qna  sa^mns,  vivunt : 
sine  anima  antem  neqne  fnriosi,  ne* 
qne  qnisqoam  omnino  vivere  potest. 
8ed  dicendnro,  Lncretiom  non  iu  ac- 
cipere  animum.  Lamb,  Id  Lambinns 
mioos  vemm  e^Be  credebat;  sed  Ciia* 
netus  vir  acutissimi  judicii  et  vir  ad- 
mirabilis  P.  Qassendns  aliter 
ront.  F«6. 

401  Sed  comee  insequ,']  Libri  scripti 
habent  eumeif  mendose  ti  proo:  ut 
*  epistula/  et  'adulescens/  pro  epis- 
tola,  et  adolescens :  de  qoibns  alias* 
Litmb. 

Cumee'}  Ita  veteres  omnes.  Vide 
Indicem.    Vulgati:  comef.  Oifan. 

400  SuccipH]  Melius  quam  msctpjt* 
Ezcerpta  Serviana  alicubi.  Fuber» 
Servii  locus,  qoem  respicit,  exstat  ad 
Virg.  JE,n.  6.  240.  *  tepidumqne  cru- 
orem  Snccipiunt  pateris.'  ubi  doctus 
llle  grammaticus  notat :  *  succipiunt : 
Antique  dictnm,  nam  modo  snscipi- 
nntdicimns.'  Hav. 

407  Omftimodts]  Omnibus  modii. 
Lamb. 

400  Ut  laceratQ  oculo]  Probat  a  si- 
miliy  animum  vitae  esse  dominnmy  at- 
qne  auctorem  magis,  quam  animam, 
hoc  modo  :  Qoemadmodum  oculo 
laeso  ac  lacerato,  si  modo  pnpilla  il- 
laesa  etintegra  mansity  manet  videndi 
potestas  si?e  facultas ;  ita,  cui  adem- 
ta  anima  est,  animo  incolnmi  rema" 
nente,  is  manetin  vita.  l^amb, 

Circum]  U4pt^,  Lamb, 

Pupula]  'H  icifni,  i^  ip  fi^ff^  fU\aif : 
acies,  qua  cernimus,  qoie  etiam  pu- 
pilla  appellatur.  Est  aatem  baec 
oculi  pars  crystallioa,  seu  glacialis, 
vitreus  humor  aotem  proxime  sequi- 
tor  glacialem  introrsuro ;  contraria 


ex  parte  eztrorrara,  aqaens.  Vitre- 
om  homoram  complectitor  taaka, 
quae  appellatur  iifii^ifiKii&rpam,  i.  e. 
*  rete  circandans :'  banc  tonica  exd- 
pit  ea,  qnae  dicitur  nvea :  qaam  am- 
bit  comea  membrana.  Lom^. 

410  FtMtapofcstaf]  FtocHitetmm- 
dui  a  vi  magna  dicnntnr,  iDqait  Fea- 
tns.  Lamb,    Inf.  vs.  550.  Creeck, 

411  Dtumnoda  ne  lotem  comnnpas] 
Explicat  id  quod  dixerat  obscarios, 
'  lacerato  ocalo.'  Poterat  enim  tar* 
diuscolos  aliquis  sic  acciperey  toto 
oculo  laceratOy  videndi  sensnm  inco- 
lumem  manere.    Huic  igilur  occor- 

sense«  rens,  dummodo>  inqoity  ne  totam 
ocnlnm  corruropas,  sed 
pnpulam  integram  relinquas, 
ita  circnmcidas,  ut  intacia  et  salva 
maneat.  Nam  id  qnoqney  id  est,  ea 
talis  aciei  circumcisiOy  ot  salva  rema- 
neat,  et  sola  intacta  relinqaatnry  fiet 
sine  oculornm  pemicie.  Seqoitor  de- 
incepSy  *  At  si/  ^c.  Lamb. 

Lumm»  or6em]  Orbem  ocaloraas. 
SicSoph.inCEd.Tyr.:  'Apasl^ram' 
lipOpa  rm  airrov  «^ic^iir,  i.  e«  '  aablata 
manu  (vel  soblatis  fibuiis  qoas  mam 
tenebat)  orbeis  ocnloram  saoram  per* 
cussit,  (vel  artas  orbiom  saonm  pcr* 
cussit.)'  Lamb, 

412  Et  circumcidaSf  ^rc-]  Sic  restitoi 
hunc  locom  ez  vett.  liluis.  MaraUns 
et  omnes  Vulgati :  Sed  ctmimridM. 
Lambinns  etiam,  cm^teU  Male  om- 
nia.  Ait  Poeta^  ade  non  laeaa,  visom 
roanere ;  non  tamen,  si  ita  i 
ondecnmqne  cormmpas  et 
Cidas,  ut  prseter  aciem  sea  popalam 
nihil  relinquas.  Gt/on.  ta  edit,  pmL 
HsBC  GifaninSy  cni  nerao  credet  qal 
versum  seqneatem  legtt,  ^  At  si  tan- 
tula  pars  oculi/  et  comparatioacm 
accoratius  perpendit.  Creedk.  Marg. 
nost.  Is.  Vossii  auctoritate,noomodo 
et  ipse  conjunctivam  hoc  loco  adver* 
sativsB  substitnit ;  sed  et  seqneos 
verbum  disjunctim  scribit  bocniodo: 
Et  drcum  cmdoB  acum^  ifc,  Ego  et 
supra  vs.  406.  circumcwi^  et  heic  ctr* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   OARI   DB  RBRUM   NAT.   LIB.  III.      1251 


I  coiifviietiBi  legeBdam  aibi- 
tror;  iifx^XKms,  noo  dramemB^  aot 
drcnmcidtt»  et  id  hujaunodi  si  non 
cnnctis  ant  pleritqney  saltem  ninltit 
eompositis  celelierrimo  ad  Catoli. 
commentatoriy  p.  170.  obtemperan- 
dom.  CsBterum  locns  ipse  obscnrior 
est ;  Lambino  Gifanione  accedas  dn* 
binm.  Viderint,  qnibns  otinm  est 
*  Circnmcidere,'  sen  *  circnmcssdere/ 
'videndnm,  quam  non  idem  sit  ant 
fere  idem,  qnod  *  ad  vivnm  resecare/ 
wi^^ptfsiv  qnod  bnic  respondet  pro« 
prie,  praeterqoam  qood  in  sacris  no- 
tlssimi  ac  pecnliaris  est  nsns,  adbibi* 
tnm  etiam  videas  pro  alMcindere  in- 
dndereatqne  separare  a  reliqno  cor* 
pore.  Sic  apnd  Xenopb.  lib.  5.  Cy- 
rop.  '^Etim  9k  ired  inpentuf6iAtpa  M  tmt 
l9%4mw  j^simmo,  ipfutra  nempe.  Preif, 

Adem']  Pnpnlam.  Lamb* 

413  Id  ^MOfne  enim  mmi,  t^e,'}  Cir- 
enmddere  aciem,  qnod  est,  detracta 
ea  parte^  qns  appeliatnr  a  Gnecis 
tt§parroMiSf  i.  e.  comea,  solam  aciem 
inoolnmem  relinqnere,  fiet  sioe  per- 
nicie  ocolomm :  emt/Ut  antem  repo- 
soiy  enm  in  omnibns  libris  fien  JUi  le- 
feretnry  ab  Ipsa  sententia  ad  veram  , 
scriptnramyeloUmanndnctns.  Qood 
autem  Thraso  valgatam  lectionem 
mmflit  tnetnr  in  Indice,  cnro  in  con- 
teztn  improbet :  pro  Sed  dreumeidaty 
nnten,  legit  Et  eireumeidaMy  boc  sen- 
an :  Dnmmodo  ne  totnm  ocnlnm  cor- 
mmpas,et  nihil  pneter  aciem  relin- 
qnas  {  nam  si  boc  fieret,  non  slne  per- 
■icie  ocnlomra  fieret,  ea  vero  scriptn- 
rn  lerri  non  potest  Nam  si  ita  esset, 
hoc  est,  si  ita  diceret  Lneretlns,  Id 
^moqaaemmsine  permeienaaftet  earum, 
aon  apte  snbjiceretnr,  *  At  si  tantola 
pars,'  Stc.  Nunc  antem  cnm  dlxerit, 
Id  quaqne  emm  dmt  pemieie  eo^fiei 
aarum^  apte  qnadrat  et  convenit,  <  At 
ait  tantnla  pars/  &c.  Praeterea,  si 
legeretor  nemfletf  copnlatio  qnoqne 
esset  snpervacanea.  At  snpervaca- 
neanon  est,et  profecto  declarat  non 
posse  legi  noN^.  Lamb. 


Canflit']  Recte  Lambino!i.  In  li- 
bris :  nemflet.  Gifim.  in  ed.  priori. 

414  At  ei  taniula  jMri ,  8^e,]  Ordo : 
AtSimedia  pars  ocoli,  taDtolailla, 
Sic.  Sic  6. 598.  <  Ttotolus  ille  queat 
tantom  sol  mittere  Inmen.'  Vide 
etiam,  qne  ad  vs.  S72.  snp.  Prdig. 

416  Tenebreeqme]  Et  csedtas.  Lamb. 

417  Vinett]  Sic  habent  libri  scrip- 
ti:  nam  vnlgatl  minns  recti,  jimcM. 
Lamb.    Qnidam  libri :  junetL  Gifan. 

418  Nune  age  naiivoe,  ife,']  Nnnc 
aggreditor  ad  probaodnm  animos, 
sen  animas,  (jam  enim  alteratram  pro 
eodem  nsnrpator,)  esse  natlvos,  et 
ita,  roortaleis.  Qoidquid  enim  or- 
tum  est,  necessario  aliquando  interi- 
bit.  Ex  qno  illod  Xenophani8,«que 
impios  esse,  qni  Deos  natos  esse  di- 
cerent,  atqoe  qni  interitnros.  Sunt 
antem  argnroenta  qnibns  ntitnr,  ad- 
modnm  infirma  et  levia:  neqne  ta- 
men  possnnt  uUa  afferri  firmiora. 
Qnod  si  essent  firmissima,  nihil  apnd 
nos  valerent  tamen  religione  Chris- 
tiana  imbutos.  Vetat  enim  pietas 
cnm  in  plerisqne  aliis,  tnm  in  boc 
mazime,  andire  Epicnmm.  Lamb. 
Animas  mortales  esse  probatnms 
profitetur  vss.  8.  se  in  hac  dispnta- 
tione  non  indiligentemfore ;  qooniam 
vero  ipse  anironm  ab  anlma  distinx- 
erit,  et  Stoici  mazime  distiogunnt, 
ne  vim  rationum  non  recte  perdperet 
Memrains,  monet,  oronia  sua  argn- 
menta  apqne  contra  animum  ac  ani- 
maro,  e  quibns  nna  tantum  res  con* 
stitoitnr,  militare.  Creeeh. 

Nune  age,  tfe,]  Animnra  nativnm, 
et  mortalem  esse,  docet  pluribos  ar- 
gnmentis ;  qnlbus  Firmianns  respon- 
det,  7. 19.  Stc.  O^fan. 

421  Di«/Km«r€]  Sop.  1.47.  «Stndio 
disposta  fideli.'  Lamb,  Deponere. 
Gi^fffi. 

TVa  vUa]  Te;  neqne  aliter  bonl 
scriptores  Latinitatis.  F<Aer,  Ali- 
qnando  tamen  legi  Tuo  vate,  Creech. 

482  Tu  /ae  uirumque]  Sic  babeut 
libri  mannscripti,  non  Tu  faee,  jam 


Digiti 


zedbyGoOgle 


12S3 


NOTA   VARJORUM   IN 


quod  seqttitarytniarat^iMfaf,  si  «crip- 
tnra  emeiidata  eit,  potitnm  prosti6 
«M  jnafdfl,  vel '  ODo'  dictam  pro  uni, 
▼el  iegeodam  um,  Lamb. 

Foc]  ManUlni:  /ocf.  Gilaii. 

496  Prmc^NO  ftiaiijam]  Hoc  pri- 
miim  argamentnm  eat,  qno  oitemkrt 
conatur,  aoimam  ease  mortalem : 
Anima  constat  ex  primis  oorporibns 
loofe  Sttl^UllorilHM  et  minoribns, 
qaam  aqna,  ant  nebala,  aot  funma : 
at  aqna,  vase  fracto,  diffugtt  ac  dif* 
flait;  fumns  et  nebnla,  qna  patet  exi- 
tosy  discedont  in  aaras.  Ergo  magis 
anima,  cnm  excessit  e  corpore,  diffiin* 
ditar  ac  dissipatur.  I4N116.  Primom 
argamentnm,  qno  probat  animam 
(quo  nomine  etiam  animnm  compre* 
hendit)  mortalem  esse,  dncit  vsa.  2#. 
ex  iUios  sobtilitate  et  tenoiute  olim 
demonstrata,  et  hic  loci  olterias  eon* 
firmata.  £st  enim  quid  eorporenm 
looge  tenoins,  mobilins,  et  dissola* 
tioni  magis  obaoilom,  non  medo 
qnam  aqoa,  verom  etiam  qnam  ne- 
baUy  aut  fumnsy  qnippe  cum  percel* 
latar  rebus  fumo  nebolaqne  tenuiori- 
bns,  (ut  pota  illorum  simulachrls,  ex 
qaorum  per  somniom  appnlsu,  res 
ejusmodi  cogitamiis :)  ac  ideo  necesse 
sii  illam  dissipari  qnam  ista  tacilius  : 
frustra  autem  aliqais  dicat  illam  a 
corpore  solutam  in  aere  iotegram 
manere  posse,  qnid  enim  tenws  aer 
iUam  coBserY«t  incolnmem,  quss  per 
meatnscrassi  corporia  ssepe  efflnit. 
Creech. 

Qaoiitam]  Hnic  verbo,  *qaoniam,' 
quod  et  mox  repetity  ob  qosedam  in- 
terjecta,  ibi:  *Nanc  igitui-  qoom/ 
^c.  tandem  suijungit  itfTaw6^afy  ibi : 
*Crede/&c.  Gifau 
.  431  Qutppe  «frt  imagmibutfimiftfc.'] 
Epicnrus  enim  neque  cerni  quid^ 
quam,  neque  cogitari,  neque  somni« 
ari  puubat  sine  unaginibos.  QMtppe 
ubi  autem,  i.  e»  quippe  quia,  seu 
quippe  cum.  Lamb,  IUud  qnoqne 
Grecanicum  est,  est  enim  qnod  Orss- 
ci  scriptores  Hwov  ys  dicere  solnnt, 


qnod  ▼aletf  prmsertim  enai«  Alt 
eafan  principla  animss  esee  temiioFa 
ftimo  et  nebnlay  prseaertin  cnm  fomi 
et  nebulss  imaf^ntbos  et  simnlacris 
soleant  moTOri.  TmnMb.  A^  St. 
M.  Qoandeqnidem.  Est  aatem  le- 
pkhim  argnmentnm.  Sp^ies  sola 
fnmi,  nebokey  sotw,  6te,  antmvm  mo* 
vet,  ergo  debet  esse  lerissimns.  F^ber^ 

482  C/Moemimiis^Cemlmasinsom- 
nis,  i.  e.  cernere  videmnr.  Lomft. 

4SS  EMm  Mpore]  Forto:  £r- 
More  iMqMrrm  ottarta,  4pp.  Sicscas- 
per  *  exbalare/  ntet  simplez  '  halare' 
apnd  Noatmm  non  tantnm  sod  et 
npnd  allos  credo.  Preig. 

414  GetnmiMt]  I.  e.  gignnntnr:  sic 
aatem  legendam  nen  gertmtmr^  reda- 
nsantibus  lU^  omnibns.  sic  enim 
loqaltur  infra4. 14S.  *  Nnoc  ea  qnam 
facili  et  celeri  satione  genantnr/  Stc 
et  itemm  eod.  Ub.  vs.  ISS.  <Snnt 
etmm  qnsB  spoote  sna  gignaotnry  et 
ipsa  Constituantnr  in  hoc  omlo»  qni 
dicitor  aer.'  Ijam6. 

GermUwr]  Lambinns  :  gmamtmr^ 
male;  contra  oasiies  libras.  Gi^ 
Geatmfnr,  an  gsnmlnr  tegi  dobeat 
Utigent  Oifaoine  et  Lanihinna:  ase» 
Uns  forsan  iUo  qoi  /snmtmr  legit. 
Creeeh, 

4S5  Nmtc  igiiwr  ^nenMm]  Snpesins 
iilad,  *  Prineiplo  qnomam,'  non  hahet 
^«rdtflo-ir:  et  qaia  muKa  synt  i»- 
terposita,  snmit  alsenun  oratioms 
principiam,  *  Nanc  igitnr  qnoaiam/ 
cui  respondet  id  qnod  onqastnr, 
^ Crede animamy' dee.  JLamft.  'Aiimrf 
\o«eoir,  qnalo  snpra  forsan,  8.  IMS. 
in  causa  Init,  ot  turbaretar  eontextns 
Yarieqne  rofingeietnr.  Sle  enms  ihi ; 
aoctoritato  praestantiasimomm  coddL 
postquam  prsseessit: '  Sed  noqne  tam 
faciUs  res  nlla  est,  quin  ea  primnm 
Difficilis  magis  ad  credendnm  ca^ 
stet :  itemqne  Nil  adeo  magnnm,  ne- 
que  tam  mirakile  qnicqaam,  PanUn- 
tim  qood  non  miiMis  fiat  mirahile 
cunctis.'  Mox  ita  pergit : '  Prind- 
pio  cceU  clarum  pammqno  oolorem, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRRTII  CARI   DB  RBRUM   NAT.   LIB.  III.       1253 


Chiemqne  in  se  coUbeat  palMitia 
etdera  passlm,  LniUBqne  et  «oltB  pr»* 
cUra  kiee  mtorem:  Omiiia  qo»  si 
MBc  primmn  mortalilHis  adsint,  Ex 
improviso  cea  sint  objecta  repente, 
Qmid  magis  his  rebos  poterat  mira- 
bile  dici?  Aat  minos  ante  qaid  ande» 
rent  fore  credere  gentes  ?  Nibil,  nt 
opinor,  (ita  fa»c  spedes  ndranda  fti- 
isset.)  Qaam  tibi  jam  nemo  (fessns 
satiate  videndi)  Sotpicere  In  coeli 
dignatar  locida  templa  1'  Ubi  tamen 
ordo  potest  csse,  et  meo  jndicio  est. 
CM  daniM  coUfem^  tfc,  Qmm  neim 
tikijmMdigntim'  mupieen.h.e.  Qnam 
panciy  imo  qnam  nalli  omnino  snnti 
dtc  Prtig. 

440  Cam  $emel  ex  emiit6ifs]  Ita  Te- 
teres  omnes.  In  qoibnsdam :  komimt; 
qoa.in  re  ssepe  variatnm  est.  8ap. 
1.  180.  Car  ergo  Marallos:  MRiit- 
kme  e  membrie?  Vlde  Indtecn,  *  Om- 
atbns.'  Gifmi. 

Cum  eewul  ex  iksiNtiiis  mafiiris]  In 
dnobas  libris  mannscr.  reperi  scrip* 
tnm,  Cwn  eemei  es  hmmid»  memhnet 
qnos  nanc  seqnor.  Nam  olim  secn- 
tos  eram  ▼algatam  etreceptamscrip- 
tnram,  qnam  alH  veteres  confirmant, 
€>meemelemMmeememMe^tfc,  qnam 
tamen  ne  nnnc  qaidem  damno.  Thra- 
ao  antem  ridicale  ▼nlt  legi,  Cwmeemd 
tx  emmlme  membrit.  Nam  omnino 
▼el  sic,  nt  nnnc  edidi,  Tel  sicnt  olim, 
legendom.  JUmb.  AKi  Codd.  Ex 
kemmU  wmnhrit:  OiflinioSy  Bx  enmi' 
ImememMe:  'omnibns'  antem  Te* 
rentins  et  Plantiis  s«pe  corripinnt. 
Creeek. 

Cum  eemd  emmHme  e  membrie']  Ex 
kmninii  V.  et  Mss.  et  recte.  Obser- 
vaverat  Scali^r  primam  in  ^omni» 
bns'  brevem  esse.  B^veti. 

441  Qidppe  etenimy  ^fc.]  Cum  anrma 
(inqnit,  corpore  cohiberi  non  possit, 
nbi  id  aliqoo  casn)  tanqnam  vas,  con- 
qnaMatnm  et  rareiactum  est,  qoanto 
minns  nHo  aere  contineri  poterft? 
Ltmib. 

449  Cam  eeldbere  ne^]  Quidam 


libri  babent,  Qwnn  eek^ere  neqnit,  t^i, 
qnam  lectionem  probo,  nt  sit  hic  or- 
do  ▼erbornm :  Quippe  etentm,  qni 
credas  animam  nllo  aere  cohiberi 
posse,  qoam  corpns,  qnod  qnasi  Tas 
ejns  fnit,  non  potnit  cohibere,  Sec. 
nonnnlti,  Qmsm  «oMWe,  ifc.  qnam  non 
improbo.  Lemb* 

Qmm  eekibere']  Ita  scripsi,  cnm  in 
qnibnsdam  libris  esset,  Cnin;  inaliis, 
Qamn.  Oif. 

448  Fenis]  Tollenda  est  distinc- 
tio ;  minor  enim  esse  debet.  Faber. 

445  Cerpere  qm  noetro  mncff  im^ 
nm  ei^dbeeeii]  Hmc  locnm  ita  flrii^ 
dter  restitni,  nt  omneis  emditos  et 
poHtos  homines  mihi  gratnlafuros 
con6dam.  Nam  libri  ▼ulgati,  tn  qni- 
bos  scriptffm  est,  ntms  magie  incoki' 
beeeitf  plsne  mendosi  snnr,  neqne 
▼erbnm  ineokibeecit  Latinnm  est,  ne- 
que  probabilis  ex  ea  lectlone  senten- 
tia  elici  potest.  Hetc  aiitem  serip- 
tnrsy  qnam  restitni,  facills  et  phma 
est.  Qni  aer  (inqnit)  nostro  corpore 
rarior,  oir  (i.  e.  eam)  cokibeeeit,  \.  e. 
cobibnerit.  *Am'  dicebant  antiqni 
pro  eam, '  im '  et  < em'  pro  enm,  ot 
testantnr  gmmmatici  veteres.  Jam 
^cohibessit'  pro  cohibnerit,  etiam 
antiqnnm :  cnjnsmodi  snnt  illa  apud 
Plant.   '  senramim/    '  supplicassis/ 

*  negassim/  *  prohibesris/  &c.  pro 
servarerhfn,  snpplicaris,  negaverim, 
prohtbneris,  &c  Cmn  h»c  scripsts- 
sem,  et  ita  edidissem,  nisi  qood  em 
pro  am  aKnd  agens  edideram,  Thra- 
80  cokibeeeit  qnidem  probavit,  sed  pro 
cm  cokibeedt^  qnod  olim  edideramns, 
osi  eoMbeeeit  scribere  se  ▼elle  dfxit, 
qoasi  hnjns  emendationis  in^entor. 
Specta,  lector,honiinis  ingenuitatem 
et  candorem.  Lamb. 

Am  cokibeeeit]  Cum  In  vnlgatts  K» 
bris  esset,  ineofubeuit ;  Lambiims  fe- 
cit:  em  cokibeeeit.    Oif. 

Am]  NoP,  «t;  nt  ex  *  loqnirere,' 

*  anqoirere '  alibi.  G^.  in  Ed.  pr. 
Nos,  «n.  Vide  Indicem.  O^mi.  t» 
Ed.  poet.    Dicebant*Im,'  pro  eom, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1254 


NOTiE   VARIOItUM   IN 


'  Am/  pro  eam,  &c.  Faber,  C«r 
non,  £ajii  cokibeMiUy  nt  inf.  607.  <  Cnr 
eandem.'    Preig, 

446  Prmterea  gigni\  Secnndnm  ar- 
gnmentnm:  Mens  nna  cnm  corpore 
gignitnr,  creicit,  senescit:  ergo  et 
cnm  corpore   moritnr.    Lactantins, 
aen  (nt  alii  appellari  volnnt)  Lntatint 
Firmianns,  ducto  hinc  initio,  omnia 
fere  Lncretli  argumenta  adversus  ani- 
morum  immortalitatem  dilnit  ac  re- 
fellit  7.  12.  de  Dit.  Prsem.    Vemm 
qnod   ad  lianc  sententiam   attinet, 
etiam  Aristoteles  et  M.  Tnllins  prss- 
clare  has  easdem  rationes  dissolYunt, 
nt  mox  ostendemns.    Antipater  qno- 
qne  clams  mediciiSy  nt  refert  Enstath. 
ad  illum  locum  Hom.  U.  A,.  vs.  116. 
'AvoA^  rc  «r^*  ^ep  imiiCpa,  ex  eo  ra- 
tiocinabatnr  et  condndebat,  aninnm 
nna  cnm  corpore   affici,  qnod  nna 
cnm  eo  crescat  et  minnatnr :  cnm  te- 
nemm  corpns  est,  aniroum  qnoqoe 
•sse  tenernm :  cnm  adnltnm,  animum 
quoqne  esse  adnltnm  et  perfectnm : 
et  ita  nna  cum  corpore  interennte, 
interire.    Crebro  antem  nsurpat  j(rof 
hra^f  et  kwakai  ^P^h  Uomeras, 
i.  e. '  tener  animns/  eV  tenera  mens,' 
de  animallbns   nondnm   aduitis  lo- 
quens.    Sic  Lncretius  inf.  eod.  lib. 
766.    *  Scilicet  in  tenero  tenerascere 
Gorpore  mentem  Non  lugient.  quod 
si  jam  fit,  fateare  necesse  est,  Mor- 
talem  esse  animam.'    Lamb.   Secnn- 
do  Tss.  14.  hoc  modo  dispntat:  Quod 
cum  corpore  gignitnr,  adolescity  se- 
nescit,  et  deficit,  id  mortale  e^t :  at 
haec  omnia  de  animo  dicenda ;  pneri 
enim  aeqne  mentem  ac  corpns  debi- 
les  incedunly  adolescenti  cnm  firmio- 
ribus  Tiribus  accrescit  firmins  judi- 
ciumy  dum  senis  mens  et  corpns  pa- 
riter  Yacillant.    Creeeh. 

440  Anmi  ieqmiur  eeiUeniia  temde'] 
Ter.  in  Hecyra  S.  1.  SO.  *  Pueri  in- 
ter  sete  qnam  pro  levibns  noxis  iras 
gemnt?  Qnapropter?  qniaenim,  qui 
eos  guberaat  animusy  infirmnni  ge- 
runt.'    Hav, 


464  UngmaqiUf  meneqae']  In  qmbni' 
dam  iibrb  iegitnr,  Umguaf  Miwsfif 
£go  tamen  nihil  mntaodmn  censeob 
<  Delirat  lingaa'  antem,i.  e.  delira, 
aut  deliris  convenientia  loqnitnr. 
Lamb,  Inqnibnsdamlibriaypromfas- 
que  est  miitmmqae*  Oit,  Aiii,  £Ib- 
iraa  aatJHMj^iM ;  neseio  qols  legitfin- 
gMUf  madei  mene.  nt  ts.  478.  Cresel. 
Marg.  qoeqne  nost.  madet  mcMy  nt 
pag.  seq.  veram  ez  ista  aeq.  pag.  h. 
e.  ez  vs.  478.  inTito,  nt  opinor,  anc- 
tore,  transsnn>ptttm  versHine  lectioni 
lioc  loco  snbstitutnm  est,  nt  factam 
apud  Lucretinm  ssspins  in  aioulibns. 
Preig, 

455  Deema]  Forte :   dqfbmi,    Gi- 
fan. 

457  Ceu  fumm  ta  oltas]  SnbinteiL 
disioWitnr ;   aot  legendnniy  aeu  /u- 


Ceu/kmmu  tn  altas]  Sic  legendam 
assero :  etsl  in  libris :  fumua,  T^  a^ 
non  extritnm,  mendi  origo»  Vidc 
inf.  hoc  lib.  vs.  583.  et  snp.  %  456. 
Gifan,ined,paat.tamium,  VideEnm- 
dationes.  Faber.  Sed  nihil  ibi  ad 
hnnc  locnm  reperitnr.  Ceu  fumum 
Gifanins.  Qnanqnam  non  video  qnid 
ibi  agat  ^fnnMis.'  Qni  argnmeotnm 
perpendity  fatebitnr  Lncretlnm  acrip- 
sisse  cum  cerpere:  nam  ts.  456. '  Oig- 
ni  pariter  cimi  corporOf  et  nna  Cret- 
cere  seotimns.'    Creeek. 

468  Pariterfue  «tdtBnis]  Sic jam  bb 
edidi,  neqne  nnnc  factam  mntew  Scd 
non  displicetmihi  tamen  akera  acrip- 
tura,  Pariterque  videtur  Creaeeref  d 
(mI  docut)  ftMal  «os  feeeu  fidieei. 
Lamb.  Pro  parifcrfnf  etdeaiKs  afii 
legnnt  Pariterque  uidetur  Creeeere^  et 
vt  doeuif  eUmd  ave  feeea  futieeL  non 
tanti  esty  priorem  tamen  lectionam 
libenter  prseferam.    Creeck. 

450  Feeea  fatiedt]  Sic  habent  oaH 
nes  fere  libri  ▼nlgatiy  et  Uea  calamo 
scripti ;  nnus^/altsct.  qnod  si  redpie- 
musy  legendum  erit  in  Teran  anperi- 
ore,  part<«r9ue  videtur.  *  FaUscer* 
antem  dixisse  Tcteres,  pro  fiitasco, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  GARI   DB  RBRUM   NAT.   LIB.  III.     12&5 


notat  Nonins:  eoqoe  ntitnr  Lncret 
6.  t09.  '  Non  delnbra  Denniy  simn- 
lacraqne  fem  latisci  V  Jam  qnod  di« 
clt  hic  Lncretius  animam  ten  ani- 
Binm  cnm  corpore  stnescere,  negat 
hoc  Arittot.  lib.  1.  de  Anim.  docet- 
qne,  qnemadmodnm  si  senezy  jnvenis 
ocnlnm  someret,  fore  ot  seque  acnte 
ceraat  atqne  jnvenis :  ita  si  insitm- 
aientnm,  ant  vas  animep,  detnr  seni 
hitegmm  et  recens,  fore  nt  contem- 
pletnr,  cogitet,  intelligat  proinde  ac 
sl  jnvenis  esset.  non  esse  igitnr  ani* 
mi  vitinm,  si  senes  delirent  ant  desi- 
piant,  sed  corporls:  neqne  senectn- 
tem  esse  in  anlmo,  sed  in  Instmmen- 
tls  et  sedibns  animl.  animnm  enim 
esse  morbi  et  senectntis  ezpertem, 
et  dlyinnm  qniddam.  Laai6.  Qnidam 
▼eteres :  /dtsd.  Oifui.  Legendnm 
tmfff  iafdyiep,  legendnm,  Inqnam,^- 
titeL  Oeminat  antem  voces  snas  Ln- 
cretlns.    FMber, 

460  Hmc  aeeedU,  mH,  4rc.]  Slc  ha- 
bent  lib.  mannscr.  non,  nt  vnlgati,  id 
^nim,  Sic  antem  Amob.  lib.  2.  adv. 
Oent.  *  Qnlcqnid  enim  cansa  ingrn- 
ente  nonnnlla,  ita  mntatnr,  ut  Inte- 
gritatem  suam  retinere  non  possit,  id 
necesse  est  jndicari  esse  passimm. 
Qnod  antem  est  promtiim  atqne  ex- 
positnm  pastioni,  corrnptlblle  esse, 
Ipsa  passibilitate  InterTeniente  de- 
nnntiatnr.'  Hoc  argumentnm  refel- 
Ht  etiam  M.  Tnll.  lib.  1.  Tnsc.  Qnsest. 
bis  Terbis :  '  Alteram  afiert  rationem 
Pansetins'  (adversns  animomm  im- 
mortalitem  scilicet) '  nihil  esse,  qnod 
doleat,  qnin  Id  spgmm  esse  qnoqne 
possit:  qnod  antem  In  morbnm  ca- 
dat,  Id  etiam  interitnmm:  dolere 
nntcm  animos:  ergo  etiam  interire. 
Hsec  refelll  possnnt  snnt  enim  igno- 
nmtis,  cnm  de  seteraitate  animomm 
dicatnr,  de  mente  dlci,  qnae  emnl 
tnrbido  motn  semper  Tacet :  non  de 
partibns  iis,  in  quibns  fegritndines, 
ine,  libidinesqne?ersentnr:  qnasis, 
contre  qnem  bsec  dlcantnr,  semotas  a 
nente  et  dlKlnsas  pntat.'     Lmib, 


Tertio  yss.  16.  Cnm  corpns  morbo 
tentetur,  msror,  timor,  6sc.  anlmnm 
occnpant ;  at  morbo  isto  corpns  cor» 
mmpitnr,  par  igltnr  est  nt  animns 
mserora  cormmpatnr.  Imo  morbis, 
qnoram  sedes  io  ipso  corpore  esse 
omnes  confitentnr,  mens  aliqnando 
attingitur.  Sie  insani  animns  delirat, 
lethargici  sopitor;  cnmverovlsmor- 
bi  et  dolor  ad  animnm  nsqne  pene- 
trent,  mortem  etiam  inseqni  maxime 
credendnm.    Creeeh, 

Utipmm]  U  ipeum.  Aliis:  tn  ^ 
iiMi.    Oif. 

461  Danaii^  dehrem']  Sic  habent 
lib.  mannscr.  valgati  autem,  daniiii- 
que  Uberem.  Lamb.  Dummfiu  l«6e- 
rem  alii :  qnam  lectionem  non  rejice- 
rem,  cnm  vs.  8117.  '  *  Ostia  snscipinnt 
nllnmreclnsalaborem.'  DeUremvtro 
delendi  potest  e  ts.  47t.  *  Nam  do- 
lor,  et  morbns  lethi  fabricator  uter» 
qne  est.'  qnamvis  aliqui  legnnt  pcvor. 
Creech.  Ita  (dohrem)  in  Teteribos 
libris,  nt  et  inf.  Nmndoier  ec  iiior6Hf. 
Vnlgati:  luberem.    Oifan. 

464  Qmnetiam']  Tertinm  argnmen- 
tnm :  Animns  interdnm  est  particeps 
morbomm  corporis,  i.  e.  morbomm 
eorporis  sensns  et  contagio  ad  ani- 
mnm  penetrat,  ac  permanat:  ergo 
seqne,  nt  corpns  interit.  Hnc  perti- 
net  Ulnd  Aroobii  ex  lib.  8.  '  Ipse 
deniqne  animns,  qui  Immertalb  a  to- 
bis  et  Dens  esse  narratnr,  cnr  in  se- 
gris  seger  sit,  In  Infantlbns  stoUdns, 
in  senectnte  defessns.'    Lmnb* 

465  DementU  enimy  dei.]  Qnidam 
libri  habent,  demenHa  enhn,  d^iraqne 
feAwr.  Ego  scriptnram  receptam  re- 
tineo,  demtmiU  enim:  qnamqnam  de- 
mentm  enim,  reperltnr  etiam  in  non- 
nnllis  libris  Tnlg.  Parlslenslbns,  Oer- 
manicis,  Italicis.  Omnino  Terbnm 
dementire  mihi  suspectum  est,  nt  a 
nemine  alio,  qnod  sciam,  nsnrpatnm, 
nisi  forte  a  Lactant  lib.  4.  nbl  for- 
tasse  pro  dementire,  dementara  le- 
gendnm  est.  Usitatius  enlm  est  *  de« 
mentare :'  eoqne  ntnntur  Apnleios 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1356 


NOT£  VARIORUM   JN 


et  TertQUiaims.    iMmb,    QuicUni  li* 
bri :  dmaUia.    Gifui. 

406  Lahargo]  Veterao.  £x  qao 
▼etennotiu,  qui  gra?i  premitnr  loai- 
no.    Lamb, 

467  NMtugue  caUnH]  Ita  hal>eBt 
trei  libri  tcriptiy  et  aJiquot  impressi : 
Floreot.aateiii  et  Lugid.  vuUuqueca- 
dentL  qnam  posteriorem  scripturam 
ooa  improbo.  Sic  enim  fere  Virgil. 
JEn,  6. 863.  *  Sed  frons  l«ta  parnm, 
et  dejecto  liimina  ▼oltn.'  Veromta- 
men  baoe,  qnam  seciitns  snm,  magis 
probo.  Nam  hoc '  nntn  cadenti/  iU 
lis  sioNle  esty  qote  sapra  coUegi  ad 
Ulom  lociim.  '  SoBiia  distare  sonaa- 
ti,'  1.  886.  qnU>ns  adde  et  iUnd  ez 
eodem  Lneret.  4.  686.  '  Lndoque  je- 
eanti.'  Nam  per  nntnm  nihU  aliud 
significari  ▼idetur,  qnara  capttis  de- 
jectioy  seu  demissio:  ▼el  capnt  de- 
missnm,  et  quasi  oedens.  Sic  Plan- 
tns  Asin.  9.  t.  98.  <  Atqne  herele 
ipsnm  adeo  contnor,  capite  catanti.' 
lu  ejiim  lego  apnd  Plantnm,  non, 
utvu\go^  cofUequaMmMu  Atqnehflpc 
est  nna  ez  ieieentis  emeiidationibas 
BOStriS)  qnibas  Plaatns  a  •obls  in  in- 
tegmm  restitntns  propediem  in  ma- 
nns  bominnm,  Deo  opt.  max.  appro- 
bante,  penreniet.  JLaat^.  Ut  *  soni- 
ta  sonaati/  et  <  Indo  joeantL'  AUi 
vuUuque  eadenii:  ntmmYis  eUgas, 
noUibi  ▼ero  in^enies  letbargnm  ▼e* 
nnstins  depictnm.    Cnedk. 

Vuitupu  eadet^]  Ita  erat  in  libris 
nostris ;  qMod  rectissimnm  ett  AUi : 
nuki.    Gif. 

460  Ad  uUam  que  revecawUe]  Sole- 
bant  ▼eteres  aqna  calida  mortnos  ab- 
luere,  et  per  intervalla  ceoclamare, 
qood  plenuBqne  solet  spirilBS  eatra- 
rnns  efflatns  esse  pntari,  et  homines 
£sUere.  Doutns  ad  Ulnm  Terentii 
locom  in  Eannch.  S.  8. 84.  <  jamcoii. 
damatum  est,'  hsBc  annoUt:  <  i.  c« 
traBsactnm  ac  finitnm  est,  nt^  eoncla- 
maU  oorpora  nUiil  reliqoi  jam  hab^ 
ad  ▼its  effida.'  Virg.  JEu.  8.  68. 
*  aniaumqne  •epolofo  Condimnst  et 


magna  snpremnm  Toee  ciemot.'  Ne 
iUttd  qoidem  ab  hoc  alteanm  est» 
qiiod  iUi  iidem  ▼eUres,  eonun  qni  ia 
terris  longinqnis  et  aiienis,  ant  in 
pr<Blio  mortni  assent»  animaa  ter  ▼o- 
care  solebaat.  Homer.  '09yaw.  u  64. 
OM^  Kpa  fiM  wpoT^fm  inicr  «(or  ji|ift^?ur- 
aaiflJflirramrmikikmfMftHFrpklKaa» 
rw  &Mrai,  Ot  Biifw  Ir  «•&%  KaAiiy 
ftro  ^tttttBwm.  i.  e.  *  Neqne  vero  mUii 
prins  sen  lUteriiift  naw es  otriiiqae  »- 
cnrvseoucurrernnty  qnara  miomqiieai- 
qne  infeliciam  sociomm,  qui  in  cam- 
po  Cioonnm  ferro  interemti  eranty  ter 
▼ocassemus.'  £t  Virg.  S.  760.  *  mm* 
stnsque  Creusam,  Neqnicqttam  iBge- 
minans,  iteriunqne,  itemaMiae  ▼ooa» 
▼i.'  Idem  6.  605.  *  Tanc  egomet 
tumulum  Rhceteo  in  litore  iBanem 
Constitniy  et  magaa  maneis  ter  voee 
▼oca^i.'    Lemb. 

470  Lurymu  refemtee]  £x  qao  ▼er- 
bom  '  complorare.'  Lemh. 

479  Qmmdaqmdempaietr.]  Profert 
hnnc  ▼ersam  Nobius  in  ▼oce  '  caa* 
tagium.'  Lamk. 

478  LeH  fabr.]  Mortia  cansa  effi- 
ciens,  sen  mortis  effector.  Tralatio 
est.  Loai^. 

Deief]  Marg.  noster ;  panor.  CoB- 
ler  Var.  Lect  ad  ▼s.  461. 

474  Jifaiter.esai0p«nf.]  Poathaae 
▼eranm  incBlcaBt  qoidam  duos  vss. 
PrmiereameaUmeaaari^ffc  EiparUer 
JMif  ifc.  Bon  recte.  Qni  sno  loea 
iafira  noa  loage  poaentnr.  Hic  Iocbs 
eis  alieans  est,  neqae  huc  recipi  nee 
deheBt,  nec  possmit.  lomfc. 

Preeierea  meutem  eaMan^  aerjme  oi 
eegrum^  Et  fariiar  Jieeti  wtedicima  poss» 
mdemue]  Ea  Cod.  AngUcaBo  hos  in- 
terjed;  qai^  etsi  iafra  pasUo  post 
repetaBtnr,  hic  taflsen  non  soBt  alicBt 
EtUlod:  '  £t  qnoniam/  drc  indieal 
hos  ▼ersns  hlc  jam  antea  fBiase  posi- 
tos.  lisqae  hic  osteBdit,  nsorbis  ob- 
noziam  esse  mcntem.  Gifau.  Maif. 
nosury  hoic  bob  nisi  iiBicBm  sab- 
aeetit  versicQlBm.  Isqoa  iu  hahet : 
JPtwitrw  wuuiie  saBori  aeeywa 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   GARI   D£   RBRUM  MAT.   LIB.  Ilf.     1S67 


Addha  expL  *  meate  iaaiii,  i.  e.  va- 
cua  ab  omiii  cnra  et  dolere.  Male 
expunxit  Lambinas.'  Sic  ille.  Milii 
▼ero  nondam  liqnet.  Tnrbatnm  non* 
Dibil  boc  locOy  facile  mibi  persnadeo^ 
▼Ideri  enim  ponannt  m.  473.  et  474. 
'  Nam  dolor/  Sic.  potiua  ▼efini  469. 
Nibjicieiidi,  boc  modo :  QiMre  pcrK- 
«^pm  MAt  fjiofMC  amvinii  mm;  Nwm 
dokr  me  wmrbu»,  ifc,  Niminim  nt  tan- 
^am  ad  alind  argnmentom  transeat 
in  teqq.  '  QaUi  etiaro  morbii/  &c. 
Qnormn  baec  deniqae  ait  claniala: 
Quare  anUmm  fuogae  di$$9hi  /aiMre 
necem§tt;  QuaMdoquidempemtrantm 
ettm  cemttigia  morbi^  Et  pariter  wutUe 
eaaaricorpueiiumL  Monendom  qno- 
qne,  ita  ▼nlgatam  potint  lectionem 
▼s.  461.  labcremy  qnam  doUrrem  arripi 
debere,  nt  ▼ertn  seqnenti,  *  dolorem' 
qaidem  ad  animnm, '  morlinm  *  aotem 
ad  corpoa  referat,  atqne  ita  e^incat, 
illam  animo  idem  qnod  banc  corpori. 
praeslare.  Veram  penes  lectorem 
eraditamjndiclnmesto.  JPrdigr. 

475  Demque  eur  hondnem^  Qnartum 
argumeatnm  qnod  est  item  valde  im« 
becillnnu  et  tangit  Ariatoteles  libro 
primo  de  animo.  est  eaim  non  intelli- 
gentisy  li»c  omnia  fieri  et  acddere 
▼itlo  corporifiy  non  animL  Iiam^. 
QnartOy  vss.  11.  ebrium  ia  soeaam 
prodncit,  deUrantem,clamantein,cfB- 
lam  deniqne  cnm  terra  mlsoentem; 
ayas,  ot  neqnemaiMis  neqne  pes,  ita 
nec  aores  nec  ocnli,  neque  mens  ipsa 
offidum  aaum  facinnt.  Unde  ▼ero 
bsec  omniay  nisl  qnod  spiritos  Yial 
agilos  et  iropetaosi  per  oorpns  omne 
diffasi  tnrban^  agltant,  et  distrahont 
«nimnm?  At  qaicqnid  imbelli  ▼!  tur- 
bari  disjidqoe  possit,  idem  ▼eberooa* 
tiori  impetn  corraroperetnr.  Creeeh, 

477  PrapedMmiur  CruravadU.]  Sic 
Cbremes  ille  Terentiaaas  in  Eoa.  4* 
5. 1.  <  Atat,  data  berde  ▼erba.  mibi 
soat:  vidt  ▼iiiBm,  quod  bibi,  At 
dum  accababara,  qaam  ▼idobar  mibi 
pnlchre  sobrinsl  Pottqnam  sarrexiy 
aeqae  pet,  neqae  meae  latis  soom 


officiam  laoit.'  sic  Pseadolos  ille 
Plautinns  6.  1.  8.  <  Quid  hoc?  sic- 
cine  hoc  lit?  pedes  statin'  an  non? 
An  id  ▼oltis,  nt  me  bic  jaeeotem  ali* 
qois  toUat  ?  Nam  herde  si  cecidero, 
▼estmmeritflagitinm.  Pergitin' per- 
gere  ?  ah,  scviendum  mihi  Hodie  est. 
Magnam  boc  vitium  ▼ino  est :  Podes 
captat  primnm ;  luctatordolosu'  est.' 
Lamb,  Uti  Tereatius  tribus  yerbisy 
sic  anioo  Lxz.  Interp.  Jer.  39.  O4 
Mptnros  avmx6i»mfoe  kmb  aliwv,  qnem 
Propbeta  saoer  <  ▼imm,  qnem  ▼innm 
transiit/  ia  ipso  fonte  vocat.  Preig. 

481  Qo^easMiy]  Marg.  Bost.  Cur* 
haecumt.  Forte  CnroascMNl,  aiai  qaia 
maUt  Cnroesfliutf,  ant  Curvieeunt,  iada 
exsculpeadam  dnxit  Certe  apad 
Cic.  1.  Tasc.  QamsL  cap.  28.  ex  ve* 
teri  poeta  legimns :  *  Raml  baccaram 
obertate  incurWsoere.'  Snbit  hoe 
loco  cofitarey  ▼eteres  fortasse  *  cnr- 
▼ascere/  ad  formam  tov  *  tenoras* 
cere,'  qood  iaf.  nsurpabit  nostery 
▼s.  766.  &c.  nsurpasse;  Lucretiam 
autem  boc  loco  ad  habilns  eorporis, 
&c.  iaordioatos  tradoxisse,  qoemad* 
modum  primiti^nm  curvutj  aUi  etiam 
ad  animom  traastulere,  ex.  gr,  *  O 
curvs  in  terras  anlm»,  et  ccdestinm 
inaaes.'  Ut  ait  sensiis:  Etjamom* 
tera,  de  geaere  boc,  qn»  sequi  aokat^ 
hoc  est,  cseteras  actioaes,  faota,  dic* 
taqne,  et  gestus  corporis, '  quare  car* 
▼ascnnt?'  Amat  hanc  sUaUitudliiem 
poeta,  ut  in  Ulis :  *  Deoiqne  nt  in  fa* 
brica  si  pra^a  'st  regnla  prima,  Nor* 
maqae  sl  fiiUax  rectb  regiooibos  exit^ 
Et  Ubella  aliqaa  ex  partl  claadicat 
hUam,  Omnia  nsendose  fieri,  atqne 
obstipa  necesse  est,  Prava,  cubaatia, 
proaa,  snpina,  atqne  absoaa  teeta.' 
Oasf.  habet:  Cur  ea  eimt?  PreigA 
Optlme  Preig.  meos,  et  confirmat 
Qterqae  Cod.  Lngd.  Bat.  Baa. 

489  CsN<«r6ere  oaiaMai,  ^«.]  Atqul 
aon  aniauun  coatorbat  ▼ini  ▼ioieada, 
sod  corpos:  quo  contarbato,  mlaaa 
expedite  sno  aumere  aoimns  fuagi 
potett.  lamb. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1258 


NOTjfi  VARlOftUlif   IN 


Corpcre  in  ip9o]  ToU  argmneDti  Tis 
in  his  dnabas  vocnlis  sita  est ;  iis  op- 
ponet  T^  '  sevo  fatnro/  ts.  485.  et  rh 
*  aere  aperto/  vs.  507.  Fab, 

484  Ituknutnt']  Intrarit,  sabierit 
LawA. 

486  Qittii  etioM  wbit,']  Qnintnm  : 
cnjus  eadem  ratio  est,  atque  snperio- 
ris:  et  coDJnngit  ntmmqne  Aristo* 
teles  his  verbis,  luiBdwtp  h^  fUBw  Koi 
96<roiSy  i.  e.  '  qnemadmodnm  in  ebrie- 
tatibns  et  morbis/  &c«  Laai6.  Qnfn- 
to,  vss.  98.  post  ebrinm^  spectacn- 
Inmnon  illepidnm,  comitlaU  morbo 
prostratnm,  borrendnm  qnidem,  et 
qnod  nemo  libenter  spectaret,  ocnlis 
Bostrb  exbibet,  attamen  vennstas 
versnnm  Lucretii  iacit  nt  aliqna  jn- 
cnnditate  contemplemnr ;  Ita  enira 
disteodit  misemro,  ita  sna  membra 
jactantem  depingit,  nt  qnamvis  In- 
genio  male  coUocato  irascamnr,  artl- 
fid  tamen  ignoscere  debemns :  coml- 
tiali  morbo  affectns  desipit  et  deli- 
rat ;  desipientia  vero  ista  dissolntio- 
nem  snbstantiss  animi,  saltem  con- 
tnrbatlonem  indleat;  qnod  vero  in 
ipso  corpore  dissipari  possit,  qnls 
arbitretur  In  aperto  aere  (anima  cor- 
pore  exsolota  in  aere  degat  necesse 
est)  iDtegmm  maDere?  Idem  enim 
diceret  aqnam  in  vase  nndiqne  con- 
qnassato  manere  posse^  qnse  vase 
perforato  diffonderetur.  Craek. 

487  Ut  fidmims  ietm  Concidit]  For- 
tasse  significat  morbnm  comitialem. 
conjnnge  autem  verba  sic:  snblto 
coDcidit  ante  ocnl.  nostr.  vi  morbi 
Goactns,  si  legas,  Quimitimn  nbHo^ 
Stc.  nam  alibi  legitnr,  »Ma  vi  wmrH. 


488  CmuidU^  ^.]  Hand  scio  an 
nlUbl  versns  roxfniciT^pos  reperiatnr. 
Fab. 

490  IneoMtanter]  l\M,  Inemutwn- 
ierf  qnod  habent  Var.  Lect.  nescio 
qnoiDodo  mihi  magis  arridet,  unde 
nnde  emerserlt.  Forte  In  Ub.  vett. 
repertom  fuerit,  InemOmUer,  nnde 
vnlgatum,  Incmutmitir,    Certeqnam 


ittsnlse  qnis  membra  sna  ant  '  jac« 
tare/  ant  *  fatigare  inconstanter'  di- 
catur,  quilibet  facile  videt.  Con- 
stantiam  qoippe  in  bnjuscemodl  mo« 
tibns  nemOy  cnnctationem,  sen  inter- 
missionero  ac  rooram  cnncti  optabnnt» 
qni  circnmstant.  8ed  fortaaae  ita 
distingnendom :  Torqnetmrf  cnAelaf  Ja- 
emtctmiter^  et  in  Jaetmide  memhrm/oH' 
gmt.  Qood  sl  cui  placeblty  liicMisteR- 
ter,  qnidem  retinere  poterit,  sed  et 
Ineunetanter  apte  qnadrabit.  Preig, 
Constrae  :  *  et  fatigat  membra  in 
jactando  inconstanter/  qnod  is  facit, 
cni  nnlla  in  mio  loco  membrove  dln- 
tnraa  est  reqnies.   Hmo, 

401  Qicta  oit]  Lngd.  Bat.  nterqne 
^tia  vii,  non  inepte,  respectu  ad  mem- 
bromm  inconstantem  jactatiooera ; 
quum  nnnc  manns,  nnnc  pea»  &c. 
moveatnr.  Dnos  seqnentes  vss.  hand 
pejus  ita  lidem  coDstitnunt :  Sfmmmmi 
vehit  tmqwre  mdm  Vemtermm  oaBdu 
ferveecmmt  viribmMmmdm,  Hav. 

492  Agene  amaMm]  L  e.  pelleiis  ani- 


Spmmamtee  mfmere']  Qnia  Inter  se 
non  coDseDtiuDtbocloco  ttbri  calamo 
exarati,  secutus  sum  vnlgatos.  Pro- 
ponam  tamen  scriptnrse  veteris  va- 
rietatem.  Atti  habent,  a^amans  ia 
tf^iMre  taim  Vemiormm  vmL  ferveeemmt, 
virib.  mmda :  aUi,  ^nomois  vebd  mqmme 
edUo,  ife.  nt  snp.  ex  quibns  acriptnris 
vei  sic  legendum)  Spmamau  miim  m* 
qmore  edteo  Vemiormm  vmHdU  fmximU 
vhribme  mmdm :  vel  sic,  iS^wmDw  vtM 
eeqmore  maioo  Vemtmmm,  tfc,  nt  snp. 
^spumantem'  nndam  etlam  Tlrg. 
dixit  Oeorg.  4.  529.  'Qnaqne  dedlt, 
spnmantem  nndam  snb  vertice  tor- 
sit.'  Lmmdf. 

S^pmmmaUeimiimmqmmt]  Itaezvet. 
libris  restitni;  tlilere  in  <  apnmantes' 
extrita.  Vide  Indlcem.  Cnjna  rel 
ignoratio  mendnm  creavit.  Qnldam 
veteres:  spwiimisnelv^;  male.  Oifm, 
Aliif^^mmmme  velmt:  AUi  ipiHnmrfcs  ef» 
qmore  taUo  Vemtormm  mi,  i/c,  Gifaaias 
spwnaiif  <s  mi  im  eeqpmre  aa/soy  et  fitlerem 


Digiti 


zedbyGoOgle 


*r.   LUGRBTIl  OA&I   DB  JtBRUM   HAT.    LIB.   Ml.     1359 


t  in  '  tpamaiitea'  abrftdit.   Eo  litem 
grammaticls  digoam  i  Creeck, 

406  ^Uhmtur]  I.  e.  emittantar: 
aic  doctissimi  viri  legi  volant :  qai- 
bos  assentior:  nam  libri  omnes  lia» 
bant  EUciimtur,    Sic  sap.  eodem  lib. 
68. '  Nara  ver»  voces  tam  demam  peo- 
tore  ab  imo  £Jiiciantnr,'&c.  obi  tamen 
libri  omnes  babent  EUduntwr.  Lamb* 
EieimUwr]   Ita  et  hic  malai.    la 
libris  ElichnUur,  Vide  Indicem.  G(/'. 
Marg.   noster,   nna  cam  Vossiania, 
&c.  EUehmtm'.    Sic  et  snp.  faoc  lib. 
▼••  58.  '  Nam  verm  voces  tam  de- 
mnm  peetore  ab  imo  Ejiciontnr/  &c. 
Ubi  similiter  noster,  ioter  aiios :  £ii- 
ciwUar,  verbnm,  faoc  loco,  adeoqne 
et  sopra,  appositissimam  rei,  prae- 
•ertim  postqaam  jam  prsecessit  ver- 
bnm    *exprimitnr'    de  gemito^  et 
^  afficiontar/  de  membris ;  qoe  vim 
eztriosecas  iUatam  manifesto  notant; 
sic  enimet^  elicinntnr/  tanqoam  viex- 
tema,  vocis  seminaynon  *  ejiciontnr,' 
qnod  vim  intrinsecam  notaret.  Preig, 
497  QMa9iianc(mf«<nml,^c.]Lam- 
binns  luino  versnm,  ot  spariom,  delet 
cnm  sit  eiegantissimos.  Gifan,  Honc 
▼ersom  me  aoctore  deieto,  ot  spo- 
riom ;  qoem  qoi  dicnnt  esse  elegan- 
tissimnm,  ipsi  sunt  omnis  elegantiae 
ezpertes,  et  imperitly  et  caeci  jodi- 
cant  de  coloribos.    Eodem  jodicio 
paollo  ante  sic  legendom  potaveront, 
j^pianaRi«f  ut  im  cequore  $aUo  Ventorum 
mUiiBferviaeunty  ^e.  ot  litteram  $  (io- 
qainot)  io  '  spomantes '  intelUgamns 
ease  extritam.    O  eiegantiam  et  ve- 
nnstatem  inanditam,  et  vel  ipsa  Ve- 
iiere   vennstioremy   si  Diis  placet ! 
Idonb.    Qui  elegantiam  hojos  versos 
ciim  Gifaoio  admirantar,  isti  sibi  faa- 
beant.    Id  novi,  istom  com  omni  sua 
▼enosUte  al>esse  posse.  Crteek,  Tan- 
gitfaonc  versnm  Palm.  in  Spicil.  Tom. 
4.  Fac  Crit.  pag.  681.  enmqoe  Ln- 
cretio  viodicat,  cootra  Lambinnm. 
<  *  Canes  consoetos/  inqnit,  absolote 
aine  praeterea  verbo,  vocat,  (4. 905^ 


exemplo   eodem,  sensn  alio  tamen, 
qoam  Plaotns  <  consnetnm  pnerom.' 
Idem  io  Pseodolo  (4.  7.  82.)  < '  Eti- 
amoe  facere  solitos  es  poer?   scin' 
qoid  loqoar? '  Male,  faoc  modo ;  nam 
legendom  est :  Etuumu  eolitu»  es  puer  ? 
Sce.    Neqne  enim  meritorii  pneri  fa- 
cioot,  sed  pationtnr.    Vemm  igno- 
rata  vis  est  illios  ^  solitns.'   *  Gon- 
soetosdomi '  pellepide,  qoantom  qni- 
dem  ejos  jodicare  possom,  appellat, 
contra  qnam  qoi  venatiei.    *  Consn- 
escere'  antem  ^domi/  qoemadmo- 
dnm  «Corare  domi/  Plaut.  <  Servare 
domi/  Ter.  alU  alia.    At  interpres 
Locretianns  soom  hoc  loco  versnm 
iocolcat ;   si  Diis  placet.    Et  qoasi 
parom  sit,  alibi  boac  delet:    <Qaa 
qnasi  consuemnt,  et  innt  mnnita  viai.' 
Ut  aotem  poeri '  consoescere '  dieoo- 
tor>  atqoe  liiocy  'consneti/  qni,  nt 
Petronius  ait,  *  temntnr.'    Sic  *  vi» 
consnescere : '  et  ea  snnt  *  mnnita  vla- 
ram.'  Orseca  figura  scilicet,  <  vifamn- 
nitse.' '  HfDC  Pahn.  At  'munita  viai/ 
qnid  nisi  Homeri  illod  tpuos  Mrrwr^ 
per  qood  liror  firyf^  ipsi  solet  ?  Coo- 
fer  lUad.  <.  S60.  et  |.  89.  Odyss.  etiam 
^.70.  Ha». 

600  Eedxm  iUo  dittr.  voneno']  Di- 
volsa  et  disparata  illo  eodem  veneno, 
nempe  atra  bilL  Lnnb. 

508  Tum  qmm  tueilkm»]  lU  omnes 
libri.  vaciilantem  poeta  fecit  versora 
ratiooerei.  Qood  tralatitiam.  Nam 
Tav*vaciilo'  prima  est  brevis.  Lam- 
bini  tuUpedmu^  etsi  egregiom,  et 
Eonianom  sit,  non  aosim  recipere, 
contra  omnes  libros.  Fortasse  etiam 
<vacillo'  primam  faaboit  ancipitem. 
Gifan. 

Tum  quaei  taUpedmui]  Sic  hooc  ver- 
snm  restitni»  faand  dnbia  conjectnra 
ductos.  cujos  mei  facti  nomine 
apero  politos  omneis  fais  litteris  fao- 
mines  mihi  gratiam  habitnros.  Nam 
volgata  qoidem  scriptnra,  qo»  et 
in  mannscriptis  et  in  vnlgatis  U- 
bris  reperitar,  sine  dubio  mendoM 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1360 


NOTJE  TAmiORUM   IN 


ett:  nec  po<ert  n< 
hoc  loco,  salvis  Bietri  legibtu,  nui« 
nere :  nec  verbnni  *  ▼aeiUo '  prinnun 
haboit  nmqnam  encipiteni :  nee  Ln- 
cretius  Toluit  ▼erenni  facere  ▼acil- 
Untem :  nec  •cribendnm  ett  tmeeUUm$ 
gemino  ee.  Deniqoe  legendnm  UUm 
ftdanSf  nt  ego  edendnm  cnratl :  qnnn- 
tomvts  licet  reclament  Thraionet  et 
sycopfaante.    Me«antem  eoojectn- 
ne  ratio  hKC  est.    Scriptnm  erat  in 
eaendatis  menibranity  TnmfHMsi  <e- 
UpidtmfSic  stndiosni  aKqoif  lector 
ad  oram  libri  sni,  in  qoo  sic  erat 
seriptnniy  adscripserat  meiUitn$,  nt 
▼ocem  obscnriorem  hac  notiore  de- 
clararet*  Scriptor  librarios,  qni  pos- 
tea  ez  eo  exemplo  libnun  descrip- 
sit,  omisso  Tero  nomine,  snpposnit 
ahemm   interpretationls  cansa  ad- 
scriptnm,  nempe  pro  faftpgdans,  ve«d- 
Uttu,    In  quo  genere  ^mpe  peceabant 
scriptores  ilH,  qnemadmodnm  snpra 
admonnirons  in  *  audeas/  pro  aosis, 
et  in  '  re  Tera  tamen  luiod  sit/  pro 
re  non  sit  tamen  apse :  et  hoc  libr. 
in  extr.  <  invittts  adfasret,  et  angit,' 
pro  ingratLs  faaeret,  et  angit.'  Sicapnd 
Catnll.  carroiiie  in  Egnatinm,  scrip- 
serant ;  *  atqne  mffam  defiricare  gin- 
gimm/  pro  mssam  pnmicare  gingi- 
▼am ;  qnod  ez  Apnleio  in  Apolog.  no- 
tavitTurneb.    Sic  nnper  apud  De- 
mostfa.  in  oratlone  Mn^  MMw,  non 
longe  ab  eitr.  reposni  laXt^crc  ex 
Harpocr.  pro  iiaicpdyan  i  qnod  eodem 
librarioram  errore  in  codices  Demos- 
thenis  irrepserat.     Sic  in  oratione 
pro  Milone,  in  procemio,  ynlgo  legitur 
prhiimm  morem  jwiMormm  mhmne 
vvienty  cum  libri  mannscripU  habeanty 
et  a  Qniatiliano  referatur,  prlif<mun 
marem  jiidtc.  refictmiil.  qno  roodo  se 
Fr.  Fabridns  Marcoduranos,  Oer- 
manns,  faomo  doctiss.  et  vir  optfanns, 
in  Hbris  mannscr.  reperisse  ad  me 
scripsit.  «Talipedare  autem  (tnqnit 
Festus)  antiqni  dicebant,  pro  Tacil- 
lare  pedibns  lassitndlney  qnasl  quis 


tfahat  pedes,  et  talis  Tldentmr  insis. 

tere,  ant  identidem  pedes  toHefe/ 

Lamb,    Egregia  Lambini  emendatio. 

Antea  legebatnr  eociAnis,  contm  me- 

tri  ratlones.     Tidiptdtrt  antem,  ez 

Festl  glossis,  est  vacillara  pedibns 

prsB  lassltndine.  Fdber,  Syllabse  (in- 

qnit  Tnmebos  Adr.  tl.  2.)  vim  ad- 

fert,  qnam  contra  natnram  brerem 

proceram  facit:  sed  eadem  lere  U- 

centiatendit  'liqnidnm,'  in  qno  ta- 

men  tnm  andiri  debet  ita  sonans  «, 

nt  in  *  TlTido,'  qnasi  'ticnidmn,'  aat 

si  nt  tenoe  dissjUabnm  effemtnr  s 

consonante :  ant  *  vaxlllans '  erit  le- 

gendnm  ea  dednctionis  ratiooe  a  ra- 

ciUo,  nt  a  panculo  '  panKinom : '  aat 

c  geminato  mcnlltas  legendnm,  nt  in 

antiqno  libro  raperio.    Htec  Tnme- 

bns,  cnjns  scriptnram  coufirmat  nterw 

qoe  Lngd.  Bat.  nimiram  nt  *  reniglo'' 

et  mnlta  slmiUa  gemlnata;    iieqne 

possnm  Lambini  prseclaram  Tocem 

admittere,  qnam  certe  vel  iroas  ez 

f ot  Mss.  senrasset,  vel  yestigla  ejos 

ostendisset,  qnom  eomphiresantiqnas 

et  innsitatas  ejnsdem   poetm  voees 

nobis  exhibeant.    Neqne  Festnt  qno- 

qne  (qnonititnr)  Locretinm  Ibi^te 

landat.  HWe.    Marg.  notter :    *  F«- 

eiUmB^  Mss.  et  recte,  vlde  qme  ad 

Noniom*'    Vossins  qnoqne  pater,  in 

Etymol.  ad  t.  *  vacillo.'    *  Scio,  in- 

qnit,  Lambinnm,  nbi  'raciUans'  legi- 

tnr,  priora  looga'  (Id    antem  non 

nlsi  hoc  loco  fit  apnd  nostram)  *  sive, 

nt  in  optimo  nostro  Mssto  legitnr, 

oocdfltns,  scribere,  t^lipeimM,   voce 

Emiiaiia.    Sed  facit  id  prseter  codd. 

omuiiim  fidem.'  Lambino,  cojus  isla 

speciosa  magis,  qnam  necessaria  etl 

emendatio,   facile  contre   Gifaninm 

concesserim,  Lncratium  non  feciste 

versns  vacillantes;    at  qnod  addit, 

nec  verbnm  '  vacillo '  nnqnam  anci> 

pitem  haboisse  primam,  id  Tcro  non- 

dnm  ita  Kqnet :  satis  est,  si  vel  semel 

tantnm,  utl  hoc  loco,  omninm  libro- 

nun  fide,  prodncat.   Prsesertirai  cnm 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   GA&I   DB  SBRUM   NAT.   Llfi.   III.     1261 


ipta  T«z  'bacvlnt/  «ade  nostnmi 
'  vadllo'  quam  conuBodUsime  dedu- 
citar,  primam  toam  brevem  in  com* 
posittone  Tocit  *  imbecillnty'  bob 
apnd  Honitiam  modo,  qnem  landat 
Voftslns,  loco  citatOy  sed  et  epnd  not- 
tram  sfleplnt  prodncmt.  Videft.lOSS. 
ntett.608.  Preig. 

995  Hac  igkhtr]  Hmc^  nempe  aai- 
tam  et  anlma,  ubl  jactenUuTy  et  labo« 
lent»  6ic.  ?el  dic  hoc  modo :  hec,  vi» 
delieet  anima,  nbi  tantit  morbit  ia 
eorpore  ipto  jactetnrymiteHtqae  mo- 
di«  dittracta  laboret,  cnr  eandem  ere» 
dit,  dcc.  et  ita  '  eandem '  erit  ditajrl- 
labam,  qood  non  ett  noimm.  81  in 
ipoo  corpore  (inqnit)  iocltiaa  anfaaa, 
m  quo  ab  omoi  injtiria  tatior  et  ara- 
nltior  este  debebat,  qaam  ia  aete, 
tam  gra¥ibat  lamea  morbit  affidtnr, 
et  tet  malit  conflictatar:  qoanto  ci«- 
dibilint  ett,  eam  contnrbatnm  atqoa 
agitatnm  iri  extra  corpot  in  aere  a- 
perto  a  ventis  jaclatam  ?  iMmb. 

507  Car  eaadon]  Sic  malo  legi,  nt 
jam  dlzl,  et  tnp.  ts.  446.  '  jactetnr/ 
*  laborel/  ut  referantur  ad  animam. 
Atqae  ita  in  Toce  ^  eandem/  c  et  «a 
cooletcent  in  nnam  tyllabam,  ntttepe 
alibi.  Qnod  ti  quit  malet  legi  eodem, 
tnm  legendum  erlt  jac<ta<ar,  ifl6ir#a^ 
Lambw 

Aere  apirto]  In  tnpremit  astberit 
aarit,  Fayns :  nbi  ▼ix.  nnlU  flaat  ven- 
tiy  nnlUe  tteTiunt  proceil»:  acotel 
CruA. 

iOO  Et  fNoakm  aMa^m,  ^e.]  Sex- 
tnm  arguatentnm»  Animnm  tpgmm 
taaari  videmnt,  nt  corpat :  sanari  au- 
tem  nihil  potest  quln  ei  vel  addatur 
attquid  vel  detrahatnr,  vel  trigida- 
tnr.  quod  autem  Immortale  etl^.d 
nlbil  aeqne  addi,  neqne  detrahi  pot- 
ett :  ergo  animut  est  moftaiit.  L«ai6. 
Sexto,  wt.  16w  animnm  hnac  ddiran- 
tem  et  detipientem  medicinas  ope  re> 
ttitni  posse,  et  ia  pristinain  sanitatem 
reduci  cernimos;  ideo  fit  aliqna  in 
^mutatio;  ergo  addontur  mme 


partet,  detrahnntnr  aliqoa?,  aut  dio 
ordine  particdtB  anhMi  collocanturi 
omnit  enlra  alteratio  fit  vel  a<yec- 
tioiieyvel  detractioBe,  ?el  tr^ectlone 
pariiculamm.  At  quod  noras  partes 
cedpityqnod  aliqnat  aauttit,id  etiami 
cnJM  partinm  sitnt  et  ordo  mnUtnr, 
mortale  sit  necetse  ett.  8i?e  igttaf 
tBfmdt  animat,  nt  argnmenta  tnpe- 
rina  dlata  probaat,  ti?e  confaletdty 
tuam  mortalitatem  coafitetur.  Creecfu 

ftll  PrmeagU}  Prmtigaificat.  Lamb. 

5U  Admniur,HiKfU]  Aggreditnr, 
et  incipit.  tic  idem  5, 1907.  <  Ilia  qno« 
que  expergefactum  caput  erigere  in« 
fit.'  tic  et  Virg.  10. 100.  '  Tnm  pater 
omnipotent,  rerum  cm  tnmma  potet- 
tas»  Infit.'  et  II.  801.  *  £t  Vennlna 
dicto  parent  ita  farier  iafit.*  Plaat. 
Anl.  2. 4. 89.  *  Infit  ibi  pottulare  plo- 
cant,  ejnlaati  Ut  sibt  liceret  milrinm 
▼adarier.'  Fest.  '  Infif,'  indpit.  Ne 
qnia  antem  de  hac  tcriptnra  dobitet, 
sic  habeat  tret  libri  manutcr.  ubi  rnl- 
gatiy  adprtfar  et  t^>fa»H  piane  ?itioee. 
Mendote  autem  apud  Pritc.  in  ▼erbo 
*  adoriri,'  hic  vertnt  adtcribitnr  La- 
cillio.  L«ai6.  Pro  indpit  liqoido  qoe» 
qoe  tomit  Plautut  Add.  3.  4.  89. 
'  Homo  ad  prartorem  piorabaadot  de* 
veait:  tnftt  ibl  pottolare,  ploraat, 
ejnlant/  Idem  firamnt  Olottm  Phl- 
ioxeni,  in  qaibot  legere  tst,  *  Infit,' 
l^«  hiyw,  coagme  sane  itti  Liviano, 
'  Ibi  infit,  annum  se  tertiam  et  nona- 
gesimnm  agere.'  Voss.  de  Anal.  8. 
40.  Pene  eiutdem  tignifieatioais 
atramque  ett.  Faber. 

616  Tnmrferri]  Sic  vet  libri,  recte. 
Marollat,  et  vulg.  inm^erri.  Gifan. 
in  altera  tantam  ed.  Vitinm,  nt  crede, 
typogr.  hic  latet  Hoa. 

617  Neqm  deJlMere  kUmM]  Itaserip- 
tum  reperi  trib.  lib.  manntcr.  et  ia 
antiq.  Venet.  nam  vnlgati  habent  d^ 
/aere.  DffUme  autem,  i.  e.  decedere. 

tfaiatio*  Laa^.  lu  (de/faere)  recte 
Lambiaat.  Viilgati:  digbiere.  Con- 
tra,  not  in  Noct  Att  fedmiis.  Gi/«a« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1282 


I40TJE  VARIORUM  IK 


518  ^raiii  9imIc.  Mtt,  4v.]  Hic  ▼•• 
et  proximns  positi  jam  sUDt  sop.  1« 
671.  Lamb.      ^ 

530  Erg9  mdmii]  Sive  igittir  (ia- 
^■It)  fateanrar  «oimnm  iocidere  in 
iBorl>nm,  et  aegmm  esse,  sive  adhi- 
bita  medicina  sanari :  ntrovis  pacto 
immortalitatis  snss  signa  dat.  Lamb. 

528  Fai»tB  r4iiimti]  Eomm  scilicet 
qni  dicnot»  animnm  esse  immortalem : 
nt  Tnlt  Lncretins.  Latnb, 

69S  Ei  ejfkgiuM  prad,]  Sic  locntns 
est  1.  974.  '  Qnornm  ntmmqne  tibi 
effnginm  prseclodit,  et  omne  Cogit  nt 
exemta  concedas  fine  patere.'  Lamb* 

524  Andjnt^ite  r^atu]  I.  e.  re- 
fntatione  dnplici,  et  in  ntramqne  par- 
tem  valentey  sivehoc,  si?e  illnd  dicas. 
tralatio  ducta  est  ab  ense  ancipiti. 


525  Demque  $ap4  hominem]  Septi- 
mnm  argnmentnm.  Partes  Imminis 
stngillatim  moriuntnr,  id  est,  homo 
membratim  interit,  et  ita  scinditnr 
anima :  quod  si  fit,  mortalis  habenda 
est.  Lamb,  Septimo,  vss.  82.  homi- 
nes  s«pe  membratim  moriontur,  et 
sensim  exspirant,  ideo  etiam  anima 
sensim  perit,  qnis  enim  dicat  animam, 
vividam  Tix.  rem  et  sentientem,  in 
mortnis  et  sensus  expertibus  corpo- 
ris  merobris  residere  ?  quod  si  ezisti- 
mes  animam  introrsnm  se  recipere  e 
membris  moribnndis  recedentem,  cur 
in  istis  partibns  ubi  conglomeratur 
anima  non  vividior  apparet  sensns  ? 
An  anima  ita  constipata  et  in  angus- 
tias  redacta  vim  sentiendi  amitteret  ? 
ca?e  ne  id  latearisy  illnd  enim  quod 
ita  contractum  interiret,  nque  mor- 
tale  est  ae  quod  per  aera  dispersum 
et  distractnm  volitat.  Creech. 

Pauttaiim  cemimas  tre]  Sic  ha- 
bent  quattuor  libri  mannscripti :  qni- 
bnscum  consentinnt  impressi  Pari- 
siens.  et  Veneti  antiquiores.  tre  antem 
valet  interdnm  idem  qnod  ofx«^> 
nempe  itaerire,  nam  et  'abiisse'  dix- 
bse  vetcres  pro  ^obiisse/  testatur 


Festus,  ut  snp.  disimt.  Imnft.  Ha 
In  veteribus  plerisqne.  In  alils :  cer* 
tttf  Mre,  Prios  maUm ;  nt  ante :  *  Cer- 
nimus,  et  flecti/  6ce.  G\f.  Al.  Cmns 
ehire :  Sic  vs.  582.  <  Qnod  sl  forte  pn- 
tas.'  et  vs.  542.  <  Fateare  necesse  est.' 
Versn  seqnenti  qntdam  legnnt  IHb^ 
fergere.  Creech. 

526IlepenleresfMini]  Qnidamibti 
veteres  habent  dieperdertf  ex  qno  p«- 
tant  nonnnlU  legendirai  diepergere^  nt 
infra  588.  *  Dilaniata  foras  dlspergl- 
tur/  6cc,  Lamb,  Veteres  qnldam: 
ditperdere,  Forte:  dkpmgert;  nt  mox: 
diiperaa.  Gifan. 

588  Imde  pedet  et  emm]  Sie  apnd 
Platonem  in  Pbcedone  extremoy  So- 
erati,  hansto  jam  pbarmaco,  cnm  ali- 
qnantisper  ambnlasset,  et  max  anpi- 
nns  recnbnisset,  pedea  et  crnim  pri- 
mum  frigore  cormpta  snBt,  deinde 
tibisp,  postremo  sensim  via  pharmad 
pestifsri  ad  cor  pervenit»  et  Ita  ille 
animam  efflavit.  Lemb. 

580  iilfne]  H0C9  in  qnibnsdam  U- 
bris  inventuBy  mataii.  Vide  Indkeah 
GVan. 

Awmai]  In  aUls:  antatl;  non  nule. 

588  Qned  st/er#e  patat]  Occnpatio, 
seu  Mvwe^opd.  Qnod  si  forte  arbl- 
traris  (inqnit)  animam  ae  pone  ia 
unum  contrahere,  et  introrsnm  red- 
pere,  totamque  vim  snam  e  membris 
omnibus  dedocem:  hoc  poaite  eteon- 
cesso,  sequetnr  necessario  enm  Bocnaiy 
in  qnem  sese  receperity  et  contrax- 
erity  egregie  sentire  ac  sapere.  atqai 
id  uon  fit :  ergo  dispergitnr  ac  dissi- 
patur,  et  ita  interit.  Lamk. 

588  CoNdaeere  in  tmvM]  Condncerey 
ffwdrfWf  contrahere.  LoMnb* 

584  Adeo]  Et  hoc  mctins  eat.  la 
alus:  tdeo.  Oilan. 

585  LocueiUe  Inmen]  Pm  *  tandem.' 
Faber. 

540  Glomirari]  In  nnnm  oogl  et 
contrahi.  Laai^. 
644  An  eoNlmda  tuit  e  pariUm  tb» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII  CARI   DB  RBRUM  NAT.  LIB.  III.     1368 


hfMUtedl]  Italibriy  et  valg.  et  vet 
NoBittft:  *  Brtitnni :'  iiii  contractUm 
$e  pmrtibus,  Forte:  contada  mt  iii 
p.  lu  et  apad  Virgilinm  accidit,  t. 
Oeorg.  extremo :  '  cootractos  artns/ 
&c.  ex  vett  libris :  c&iUaci98»  Sed 
^contracta'  respondet  'dispers».' 
Gifan,  Qoid  *  obbmtescat'  sit,  lippi» 
Don  est  notnm,  ne  maltb  qnidem,  qai 
sibi  ocalei  toti,  nt  Argns,  videntnr. 
£go  *  obbratescere'  esse  pnto,  sen* 
sam  amiti^re  et  vitam,  et  interire. 
Nam  '  brntnm '  est  non  sentiens. 
I^actant.  7. 13.  '  Corpns  enim  qnia  e 
terra  est,  comprehensibile  est,  tem- 
porale,  bnitam,atque  tenebrosnm  est ; 
anima  vero,  qnia  e  ccelo  est :  tennis, 
seteroa,  sentibilis,  illastris  est.'  Hic 
aperte  '  bratam/  I.  e.  non  sentiens, 
acnsibiliyi.e.sentientiy  opposnit.  2Vr- 
neb.  Ado.  10.  8. 

An  contraeti9in  $e  partihu  obbmtei» 
cat^  Sic  legitnr  hic  vs.  apnd  Nonium 
in  nomine  '  Bmtnm.'  '  Brntnm'  (in- 
qnit)  'dicitnr  hebes  et  ol>tusnm.' 
Lucret  &c.  Fest.  '  obbratnit,  obstu^ 
poit,  a  bruto :  quod  antiqui  pro  gra* 
vi,  interdum  pro  stnpido  dixerant.' 
Afranios :  *  Non  possum  verbnm  fa- 
core,  obbratui.'  Nil  refert  (inqnit) 
utrum  anima  dispersa  et  discerpta  in- 
tereat,  an  contractis  et  condnctis  in 
se  partibns  obstnpescat,  et  sensus 
snos  amittat :  quod  fieri  videmos  in 
bomine  moribundo.  Lamb,  Ita  bnnc 
locam  profert  Nonius.  'Obbrntes- 
cat'  antem  accipio  prO|  sensnm  amit- 
Ut.  Fabrr. 

647  Et  qwmiam  iMiif  est]  Argnmen- 
tum  octafom.  Mens,  faominis  pars 
ett,  nt  manus,  oculus,  &c.  At  pars 
a  toto  bomine  separata,  nec  sentire, 
oee  esse  potest.  Ergo  animns  sine 
corpore  constare  non  potest.  docuit 
antem  supra,  animum  esse  bominis 
partem,ut  caput,  aorem,  manum,  &c. 
vs.  94.  <  Primum  animum  dico,  men* 
tem  quem  s«pe  vocamns,  In  qno  con< 
siliom,  &c.  Esse  hominis  partem  ni- 


hilo  minns  ao  manns,  ac  pes/  See. 
Lamb.  Octavo  vss.  10.  animns  est 
pars  bominis,  ut  superius  vs.  94.  pro- 
batam  est,  certoque  loco  continetur, 
perinde  ac  nares  et  oculi.  At  oculos 
effodias,  et  abscindas  nares  nec  illi 
colores,  neque  ists  odores  percipient. 
Idemigitur  de  anima  separata  diccn* 
dum  est,  dum  illa  non  sit  minns,  qoam 
cseter»  partes,  corpoii  conjuncta. 
Crecch. 

660  Et  vetati  maxa»y  altqae  ocmIms] 
Pars  enim  a  toto  separata,  pars  esse 
desinit,  et  habetur  tanquan  pictum 
quiddam:  verbi  gratia,.  manus  picta, 
pictus  ocolus.  qna  de  re  snpra.  Cnm 
his  autem  Lucretianis  congrannt  illa 
Araob.  lib.  8.  ^  Neque  eoim  partes 
hoc  ipsnm  esse,  qnod  totum  est,  ali- 
qua  in  re  possunt :  aut  sibi  sapere, 
sibi  sentire,  quod  sine  totios  animan- 
tis  assensu  nuUis  propriis  afficiantur 
motibos.'  Idem  lib.  6.  '  Neque  enim 
manus  a  capite  separata,  aut  pesdi- 
visus  a  corpore,  summam  possunt 
prsestare  totius,'  &c.  Lamb. 

651  Nequeani  eentire]  Sic  habent 
dno  lib.  manuscr.  alii  nequemU.  Lamb. 

662  Sed  tamen  in  partOy  ifc.l  Hnnc 
versnm  non  puto  esse  Lucretianum : 
itaqne  delendum  censeo.  Quidam 
doctus  enm  ita  legendum  pntat,  Sed 
tamen  tn  parvo  Uquuntw  tempore  toH. 
Lamb.  Vide  Emendationes.  Faber. 
(Vernm  in  Emend.  ejus  nihU  reperi- 
tnr.)  Quidam  legit.  Sed  tatnen  in 
parto  UqamUwr  temipore  tali:  Sed  ntra- 
qne  lectio  Lambino  displicet.  Fajns 
vnlgatam  lectionem  tnetur,  et  didt 
poetamhoc  velle :  pedes,oculi,manuf  9 
&cnihil  sentinnt,  etiamsi  vel  minimo 
tempore  separata  sint  a  corpore.  Re- 
jicit  Oassendus,  et  profecto  hnnc  ver- 
snm  nescio  quis  hiseroit,  ut  comaoda 
interpretatione  voces  istas  *  neque 
esse'  in  praecedenti  verso  illustraret ; 
Nec  dubito  iUum  scripslsse  Sed  twnen 
in  parvoUquuntwtempore  tabi.  Creech* 
^gfrtginy  omninmqae  applausu  digna 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1264 


NOT^   VAtfORUM   tM 


ft. Vosfii eneii^tlo  ctt :  SeeUetetiiM 
ptrv  ItfMaUtir  tewtporg  (M,  Qmmi 
et  Marg.  nott.  agnoccit.  Addito  i 
<  tabt'  pro  tabe,  nt '  parti/  <  contagi/ 
fte.  Lifmpiliir  qnoqne  ▼erbnm  Ln« 
cretinBoai.  Slct.  I18U  *ln  pmrteni 
pcjorem  tiquitnr  »tas.'  et  4.  12t7« 
*  liqnitnr  extempks'  Ac  Hinc  Vicg; 
Oeorg.  1.  44.  ^Gelidna  cania  cnm 
montibna  hnmor  Liqoiuir.'  Preig, 

554  lUhte  ^noM  ^aad  oof]  Plmto  la 
TinMao  #%>,  h,e. '  corpei/  ait  eaae 
tfvx^f  ^fxiiy^  i*^  'aninMi  rehkn- 
Inm :'  in  Cratylo  ofjfMj  i.  e.  '  aepol- 
crora :'  Xenocratcs,  seo,  nt  alii  folmiti 
et  tettatnr  Harpocratio,  ^Bachioet 
Socraticna,  in  Axiocbo,  awi^f,  i.  e. 
«Ubemacnlnm,  et  domicillnm.'  M. 
Tnll.  Mb.  1.  Tnar.  <  Noice  aninram 
tnnm  ;  naro  corpna  qnklem  qnoBi 
▼aa  est,  aut  aliqvod  aoimi  receptacn* 
Kmi.'  Ltmb. 

55«  (Shw  oOnd  ftttddt  po^tf  et]  Sie 
legendwn,  noopfiinf:  nteft  hi  Mb. 
▼nlg.  'pofia  ea'  autem  falet  potea* 
Qnidam  legmit  paifif.  Lanrf>. 

Pfilf  €9]  MMtomm  lectionem  pe- 
HMf  agooaelt  quoqoe  marg.  noat.  qnam 
si  ideo  taotnm  in  po<if  ff  eommuta* 
tam  Tolnere  critiei,  nt  etiet,  qoo  re* 
ferretur  infinitiTnm  *  Finger^/  nt  mu* 
plcafi  Neety  inanem  hand  dnble  ope- 
ram  annipiere.  Qoippe  prmcedensi 
*  qniil  ▼is/qnid  ni  idera  possit,  qnody 
«icittcet/  8.  4M.  <  Sdlieet  esse  glo« 
bosa  tameo/  &o.  Ant  *  videMcety'  1. 
tll.  *  Esse  ndeMcet  in  tetrla  primor* 
dia  rernm.'  Verbofum  lUqoe  hic  ait 
ordo  :  aive  aliod  qnid  eoi^naetkia  ei 
potinamfingere.  Prf^*. 

Cfq^wrtiyf^]  Qmdam  Itbri  Tete- 
rea  babent  eomifcltaa,  ex  qnn  acrip- 
tnra  Yidetor  legendnm  ofnwfjfaif  ati. 


Ctniiextef]  lu  ▼eteres  Ubri  omnes, 
nisi  qood  habent  lere  :  fomKciwa. 
Mnmllns:  ciivnwcrtiif.  Oifan.  lo  ed. 
pr. 

ComMdmf]  Marullos:  c^t^cime^ 


aMI:  mimeethis : mm  beae.  Gjf.tnai. 
pof^  At  fonneanni  heic  imprahnre 
▼olait.  Vlde  Collectanen  ejoa,  m 
*  Conneetios.'  Preif. 

550  CffUMSEHf  earperi]  Cnm  repe^ 
riasem  is  dnoboa  lib.  moBnecr.  C^ 
noBM  ce>rper  Mmret,  repoioi  cerpmi^ 
addiU  ▼ocaM  i,  qnas  lectlo  pempicne 
eM  mcta.  Licet  etiam  legere,  c» 
ncmif  oofTMriodAtfrst,  irO.  Bexnaenm 
corpore  adhtj^t.  qnamqonm  minns 
pmbo.  AMi  iegnnt,  coim|^  iorpm 
eMmttj  qnnm  lectionem  mqne  laft- 
probo.  Limb,  Marg.  qnoqne  BoaUr 
foonfamiitfrjmi  Mmretf  U.  Voaaii  anc^ 
toriUU  adicripta.  Oeana  loqce«di» 
corpnf  adhetrett  nt  '  corpof '  ait  ^pmrti 
caoos,  contm  Lambimsm  satis  prebnt 
incoUectaaeisiuiaOiAniofc  Cinaeni 
antem  elegantloribna  mngU  arrlio* 
rnm,  qnam  conarmf,  noo  dobilo» 
^  Coooexo,'  ot  simplei  nexn,  in  Tett. 
fsrmnlb:  waniijiio  et  nfam,  imo  oI 
frmelu,  De  qnibns  ad  hojna  lilib  ▼«• 
084.  'Vitaqne  maacnplo  aoUi  da* 
tnr  omollMis  nan.'  Prs^. 

667  Dfni7«i  eerperie  eifm  unJMJ, 
4rc*]  Nonum  argnmeotnm  ▼aa.  sa^ 
cootinetor:  Dnm  corpos  et  nnima 
conjnngifnr  rivit  animaly  et  aeoltt; 
abeat  anima,  iaseniUe  fit  corpoa,  pn- 
riter  aalaM  a  corpomioUu  fit  latea- 
silis:  animam  dicaaocnlnm  eorpori»» 
at  qais  ia  efi(Ssao  oculo  ▼isnm  qaajiat? 
Prmterea  ii  animm  ieaiiim  aoa  cohi* 
berentnr  ▼enia  et  aenpi^  nnnqaam 
istii  motiboay  o  qnibna  aenaiia  oritari 
affici  possiot ;  omnes  eniro.iati  motas 
certnm  apatinm  et  linMtaa  definitoi 
poHuloBt.  Si  ▼ero  dieai  aaimam  a 
corpore  soloUm  rite  ab  aere  cohibe* 
ri  posse,  periade  est  ac  sl  affimnres 
aemm  ease  iunmiriem>  qnod  abanrdia* 
simumslmul  et  falsissfaimm  oidetnr. 
aol  fikr  icai  Koeiikm»  tou  (Um  .^ij^oir- 
/Aorof ,  «ol  ifoxi^  hmntdpm^  mk  oMn 
$Xei  ritt  «Mf  lup^^icify  Me  «mStb^ 
Ik  rc  oW  odMvoiF  «iknrrw.  Oi  >^ 
Mf  Tff  wiijr  «M  eii9$wr6fim9r  ^  ir 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII   OARI    DB  RBRUM   NAT.   LIB.  III.      1265 


ro^rr^  rf  ffvrrlifUBn  rcus  HOF^vwt  to^ 
Tois  xp^^f^^i  ^^  f^  arrydf^orra  ical 
V€pi4xin^o.  fiii  rowvra  ^jhfotspw  tibaa 
tx^i  ra^as  rkf  leaHims,  Epicarat  ad 
Herodot.  Craek. 

VifMtla  poiettoi]  Vt  sap.  vs.  410. 
*  tUt  cernendi  vivat»  potestat.'  £z 
variantibas  tamen  lect.patet,  inqno- 
dam  exemplari  suo  reperisse  Pinm : 
mimo  innata  pottiUM,  neg lecta,  ut  fit, 
elisione.  Quod  ipsom  viris  doctis 
ansam  pnr^oit,  et  lioc  loco  aliqaid 
excogitandi,  quod  otioso  buicy  ac 
tantnm  non  iateoipestivo  epitheto 
aobstitoerent.  Nam,  ut  sup.  loco 
jam  citato  pro  vwaia,  vitaio,  ita  hic, 
noD  roinori  mentis  acumine  sibi  sea 
persnasere,  seu  suspicati  suat,  repo- 
liendttm  va$ia  poitiiaM.  Qnam  apte 
aatem  sop.  reponatur,  Siai  cemendi 
vUaU  poitiiat,  satis  ipse  contexius 
declarabit.  Hoc  loco  nnoieris  modo 
proipiciendum.  Lege  itaque,  ut  in 
prompta  est :  Dtnitfu  eorporiM  aique 
emiwm  vatia  poietias  Imter  te  co^juneia 
vaUni,  vitaqnefruuniur,  Seosus  aper- 
tus  est,  et  Lucretii  hypotbesi  aptos. 
^Vasta'  enim  est  lata,  late  dispersa. 
Sic  fere  5.  1280.  '  et  vulnera  vasU 
aerebant.'  Caeterum  cum  boc,  tuni 
snperiori  loco  iUnd  vivata  non  ali- 
ande  inculcatum  putem,  quam  ex 
versu  bujus  lib.  680.  'Praeterea  si 
jam  perfecto  corpore  nobis  Inferri 
aolita  est  animi  vivata  potestas.'  ubi 
propriam  absque  controversia  sedem 
occupat.  Quoniam  aotem  ibi '  animi 
yivata  potestas,'  similiter,  et  eodem 
colore,  imo  et  sensu  dicitur,  quo  1 . 
T%.  'vivida  vis  animi;'  vix  dobito, 
quia  otrumqne  locum,  si  non  unice, 
certe  prscipne  ob  oculos  babuerint, 
et  inter  se  contuleriot  Orammatici 
•veteres,  com  scriberent,  nt  apud 
Verriuro  Flaccum :  •  Vivatus  et  vivi- 
dus  a  poetis  dicuntur  a  vi  magoa.' 
Preig. 

661  CaMMin]  Inane,  varans.  Virg. 
JEn.  1 1«  104.  •  Nnlinro  cum  victis  cer- 
tamen  et»thprecaAsis.'    Horat.Sat. 


S.  5.  S6.  '  Coy tenitam '  cassa  -  noee 
pauperet.'  Lamb.  Cattum  veterea 
inane  posaemnt,  et  arbitrandum  est 
ejos  verbi  proprietatem  magis  ab 
aranearum  Cassibus  dictam,  quod 
sint  levis  ac  nallius  ponderis ;  non  ut 
quibusdam  videtur,quasi  *  qnassnm:' 
Plant.  Aul.  2.  9. 14.  *  Virgiuem  ha- 
beo  grandem,  dote  cassam,  atque 
iilocabilem.'  Nonius.  Creeck. 

662  SciHcei  avoitut  radiciiut'\  Sic 
jam  edf ndnm  coravi  in  secnnda  edi- 
tione,  longe  melius,  quam  vnl^o  le- 
gitnr,  ScUicH  avoitit  radicHmt,  tfc. 
Larob. 

.  Avoitut  radidiut}  Probat  banc  lec- 
tionem  narg.  nost.  cam  Msatorum 
tnm  Is.  Vossii  auctoritate.  Preig. 
Veriorforsan  Lngd;  Bat.  ntrorumqne 
lectlo  avottut  radicilmt,  L  e.  ocnlus 
separatns  a  radicibos  suas  quibns 
corpori  adhaerebat ;  uti  vs.  660.  om- 
oia  illa  '  secreta  a  uobis'  negantur 
sentire  posse.  Hoe. 

666  /deo,4v.]  Forte:  adeo.  Pulore 
btec  restituit  Lambinus  ex  lib.  vete- 
ribas.  Gif. 

666  CaiMlasa  movhtiur tentiferot  mo- 
iut]  Primordia  aoimi  (inquit)  m.cor- 
pore  inclnsa,  non  possnnt  magnis 
intervallis  evagari  atque  dissnltare : 
sed  rooveatnr  motns  sensiieros  et 
vitaleis  :  mortuo  autem  bomine,  non 
jam  continentnr  vinculis,  sed  sdata 
et  libera  diffngiunt,  et  dissultant  roa- 
joribns  intervallis:  iiior<ii<iir  antero 
reposui,  cum  antea  legeretur  moM^ 
bunt,  secutus  quattnor  lib.  roanoscr. 
Btque  ita  loquuntnr  non  solaro  Latini, 
verum  etiam  Oricci.  Aristot.  lib.  1. 
de  anima  :  V  uitmiffaf  rh  omfM  lamgraty 
raini¥  Ka\  ^  ^v^^.  i.  e.  <  qoen|  motnm 
corpus  movetur,  buQC  motum  move- 
tnr  et  animus.'  Thucyd.  lib.  1.  «rti- 
fUpfi  $4aar,  i.  e.  *  sita  sitnro.'  Laiii6. 
Ut  ab  Horatio,  sed  sine  metapb.  dic- 
tnro  est,  Od*  S.  6. 21.  '  Motns  moveri 
gaodetlonicotroatnra  virgo.'  Fab. 

670  ^eota  moem]  Sic  legendnm, 
^n  movere,  nt  est  in  vnlgatis.    Con- 


Delph.  ei  Var,  Clat. 


Lucret, 


4  L 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1266 


NOTA  VARIORUM  IN 


jvDge  muteai  bnc  *  e}«cU  io 
Lamb» 

57t  Orpw  mliii,  d#^<]  Si  animi 
^nordia,  «eii  animi  ipti,  simili  niU- 
one  extra  corpiu  sete  coliibere,  et  in 
eosdem  raotns  concludere  potemnty 
atqne  in  corpore :  «er,  corpns,  et  ani- 
mans  erit.  At  lioc  absnrdnm  :  ergo, 
Sct.  Lectionem  vnlgntam  non  svm 
secntns  hoc  loco :  qn«  talis  est»  Cm^ 
fm €wm m^  onlmts  mUmn^  tfc.  Nam 
cnm  manoscripti  sic  habeant,  CorpMS 
€»tm  tUpit  iaimaw  $mt  mir :  ez  hnc 
aliquantnm  cormpta  scrlptnra,  rec* 
tam  et  emendatam  feci,  Ccrjm  enim 
al^  mtimmiM  erk  «er,  tfc  qnam  scrip- 
tnram  tadti  probant  Thrasonee. 
idmU^ 

Carpiu  oniaMiis  trilt  «er,  ^  cohibere 
8e  umdmMfeifMBiMtoipcierHconcim' 
dsrt  mofns,  Qnes  miU  tn  iMrvis,  H  im 
ipm  ecrpmt  i^sftof]  £t  ratio  et  series 
irersnnm  proxime  snperiomm  pro- 
bant  locnm  hnno  in  optimis  qnibns- 
qne  editiooibns  esse  depravatnm; 
legiqne  debere,  non  in  aos,  sed  i«  so : 
qnse  toz  referri  debet  ad  *  aerem :' 
...imiiaMms  «rft  a«r,  «i  m  se  «ie<ics  smos 
«dtt.  SeiMins  est  planissimtts :  *  Si  ani- 
ma  poterit  noB  dissipari  080'«  in  aere, 
siqne  in  eo  metns  iUos  conclndet, 
qnos  prins  hi  venls  «gebat,  tnm  ▼ero 
nm  lidionlem  iaferre  licebit,  «erem, 
scilicety  esse  «nimnntem ;  qnod  f«l- 
snm.  £rgo/  &c.  Fokcr  ia  Ewnaid. 

JlfMS  «MMMNs]  Aliis  pkcet  MqM 
mnmi»,  lo  seqnenti  versn  tn  «o  (via. 
«ere)  recte  legit  Faber :  id  enim  tum 
▼erstts  proxlme  snperiores,  tiim  ver- 
sns  proxime  inferior  <  Qnos  «nte  in 
nervls,'  ite,  omniao  probsnt.  Creeek. 

57%  At^  in  «M  peierWi  Omnino 
lcgendnmy  nti  qttBtdem  editioBes  h«- 
bent,  oJtqae  tn  «o.  Vide  Emendntio- 
nes.  Faber  i»  Nei.  Dnrnm  est,  qnod 
emendstioni  snse  firainndsi,  in  expli- 
cntionem  sensns  «ffiirt  F«ber:  qois 
enlm  dixerit,  «nim«m  inotns  snos 
(«nt  functiooes  sn«s)  in  corpore  «nt 
aereconcludere?    Sensnssit,  ^fntn- 


mm,  ot  cotpns  ntqne  «nim«iis  sit  «er, 
si  «nlma,*  qnse  nempe  in  aerts  anrss 
ejecta,  h.  e.  qna  de  sermo  est,  ibi 
^  sese  cohibere  et  conclndere  poterit, 
in  eos  motns,  quosy'  dcc  i.  e.  ad  ob- 
enndas  eas  fonctionee,  q««s  «nte  in 
corpore  obiit.  Not«  h»c  vis  est 
pnepositionis  Mn.'  Adeoque  niliil  hic 
mntsndnm.  Pro  seM  marg.  neat. 
£$8e;  mendose.  Freig. 

574  Q«o«  Mte  ta  ncrats]  Libri  veL 
plerique  babent  tn  venie:  qwhl  m«gu 
probo.  qn«mq««m  non  «dniodam  re- 
fert,  ntro  modo  leg«s.  Lemk. 

In  veni»]  It«  in  libris  nostris.  Vnl- 
g«ti :  mrme ;  qood  est  Momlli. 
OVmt. 

6T8  Atqnemiimem]  Qnidnm  legnat» 
Atqne  mnma:  qnod  non  improbe. 
LaNi6. 

570  Deniqne  enm  eerjme^  ifcJ]  I>eci- 
miim  «rgnmentnm  vss.  12.  indnsnm 
est.  Snbductn  «nim«,  qnm  in  p«r- 
tibns  intimis  8it«  est  velnti  totins 
«ntm&lis  ftiod«mentnm,  corpns  coHa- 
bnscens  putrefcit,  et  In  pnlverem 
«Mt.  Unde  vem  ista  t«nt«  oorporis 
minn,  nisi  qnod  «nim«  qn«  membra 
omnia  falcire  et  coBtinemvidehatnr, 
per  poros  et  meatns  corporis  ema- 
narit  ?  qnse  vero  sic  minntim  divi«« 
fnit  in  ipso  sni  egressn,  compnmtn  nd 
dispersionem  videtnr.  (iretdi. 

5M  i>iscMiMm]  Sic  legendnm,  et 
it«  scriptnm  est  in  memtHnnis  c«- 
lamo  exaratis.  de  qoa  voce  jam  ssspe 
allas.  £«m6. 

QniM  td]  Id,  nempe  eorpns.  L««Uu 
Improbe  QiUn  «t.  Creoch. 

581  Pmtt«sfM«]  £t  ex  intimis  «t- 
qne  «bditis  hominis  pnrtibns,  et  qsmd 
proxime  dixlt»  ex  imo.  Lemfc. 

58S  Vti  /MMMSy  di^fiua]  Sftc  Epi- 
c«ms :  Kai  lAr  iaaSi  Kuopkmt  rm  IMm 
bBpoiff/amreSf  f  ^^vj^  9umweipermu  L  e. 
*  Atqni  nbi  diMolritnr  tota  snaHnn 
(i.  e.  totnm  «nim«l)  dispergitnr  nai- 


58S  Atfne   idm]   Al. 
L«mb. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRETII   OARI    DE   RBRUM   NAT.   LIB.   III.     1207 


PBire^  Qnidam  libri  valgati :  jmU; 
fortisse  B9n  niale.  Ut  inodo :  '  tetro 
odore.'  GffmL 

580  E$$e]  Forte^.  iaw  ;  nt  mox  m. 
*  ire  aniaa.'  Gifan.  Non  teqaor. 
Creeeh. 

691  QtAuiUmJbM]  Aliad  argn- 
mentanK  Qninetlam  (inquU)  anima 
interdnm  in  ipto  etiam  corpore  in- 
dusa,  et  intra  fineis  vitse  consittens, 
lal>efactata  videtnr  interire,  et  mem- 
bra  omnia  dissolvi :  ergo  mnlto  ma- 
gis,  cnm  erit  extra  corpos,  interibit. 
LnUf.  Undeeimnm  vss.  14.  In  vnlgo 
▼ocato  animi  deliqnio  animse  animi* 
qne  vis  sie  fraeta  est,  ut  paalo  gra* 
▼iore  cansa  incidente  plane  dissol^ 
▼enda  argnatnr.  Oum  vero  ita  labe- 
factari  possit  aaimns  dnm  corpns 
illnra  tegit  et  taetnr,  qnis  credat  te- 
onrai  istam  snbstantiaro  sno  trgmine 
ezBtam  procellarum  et  aliarum  re- 
rnm  jngiter  iacnrrentium  impctns 
perferre  posse  ?  Creeek, 

692  LahrfwHM  Meiur  Ire  gmmm,  4«.] 
/r»9  i.  e.  abire,  et  intertre,  nt  alibi 
diximns :  secntus  snm  anteoi  codices 
maonscr.  nam  vnlgati  sic  habent,  (•• 
b^4ieU  videtur,  MeUmqne  exemigui  oa- 
dere  emmiu  eerpore  Mejn6ra,  Et  fuosi 
Mpr«jR«,  4r0.  atqne  bic  proximtts  ver- 
■ns,  qoamTis  enm  retinnerim,  non  vi- 
detnr  miki  Lncretianns.  Lmnb,  For- 
taase  spnrins  est.  A  qnibnsdam  li- 
bris  aliest.  Vide  tamen  snpra,  vs. 
407.'de  vnltn  cadenti.  G^an. 

69S  Ire  anima,  H  tete^  tfe.]  Sic  ve- 
twes  libri.  Vnigati  fere:  MeiHe^ue 
emamgwi  etidere  madm  membra.  Oifiui. 
Hnne  versnm  ^/ScXii^fi  interpres.  Fn^ 
6er.  Hnnc  et  seqnentem  vertnm 
nDttlti  r^iciont,  nec  ego  qnidem  iilos 
iDiariarnm  postnlo.  Creeck. 

596  Qmed  genue  eH,  mumei]  Qnod 
^PfMit,  OM^  onima.  Et:  %ni«se  ubi^ 
4rc.  non  male.  Gi^on. 

ilntflm  mttie/actum]  Oeons  loqnendi 
Dsitatnm  veteribns,  cnm  signifieare 
volebant  X«ivm|vx/ar,  sen  animi  de« 


fectionem.  Plaat.  Mil.  Olor.  4. 8. 2t. 
*  Postqnam  abs  te  abiit,  animo  male- 
factnm  est  hoie  repente  miserv.'  et 
alicni  mtdrfuetum  dicebant,  cui  ali- 
qnid  incommodi  evenisset.  ut  idem 
ibidem  1.  S.  11.  *  Nescio  quid  male- 
faetnm  nostne  hnic  familise  est.'  con- 
tra  '  bene  foctnm,'  et  *  melins  fac- 
tnm.'  M.  Tnll.Tusc.  lib.  1.  <  Prster- 
ea  Poropeio  nostro  faroiliari,  cum 
graviter  «grotaret  Neapoli,  melins 
est  factnm.'  Ter.  Andr.  1.  I.  78. 
'factnm  bene.  metni  a  Chryside.' 
Legendnm  antem,  ut  edendnm  cu- 
ravi,  Qued  gauis,  esse  «ntjno  muW» 
eum  perk.  non,  ut  antea,  Quod  gei^ 
eaty  eemmiey  Acc.  *  Qnod  genns'  enim 
solet  per  se  poniy  et  valet  qnale  est, 
cnjns  feneris  est,  6tc.  Qnod  aJibi  a 
nobis  observatnro  et  notatnm  est. 
Lamb.  Nam  apnd  Plantnm  et  Te- 
rentinm,  <  animomale  est,'«igniAcat, 
animi  deliqnium  patior.  AMvaiffvx*>^ 
io  al.  edit.  legitnr,  qitfid  gemu  eeee. 
sed  rh  eet  damnari  non  debet.  Faber, 

697  Atque  aidmam  UquieU]  Asnro- 
^fwx^  nonsinant  Or»ci,  i.  e.  *  animi 
dcdCeetioneni.'  Aristot.  wepi  fhtrw  md. 
iypny6paemr  'AUfraiiU  rSt^  eMhaeanf  ii 
Xsnroifrvx^:  i.  e. '  Anims  defrctio  est 
sensunm  debilitas,  sive  impoteotia.'' 
sic  apnd  Horoenim  Hcctor  ab  Ajace 
lapide  percnssns,  aniroo  et  corpor^ 
conciditylX.  |.  Lam6. 

Ubi  jamtrepidatwr]  Ab  astantibns : 
omnes,  astantes,  tota  faroilia,  amici,^ 
Fayns :  jodioet  lector.  Creeek. 

698  Extremium  cupiunt  viree,  ^e,] 
Marg.  ■ostr.  viia  reprendere  winehm ; 
emendatio  necessaria.  Vulgata  lec^ 
tio  nnllins  est  seosns,  certe  nihil  ad 
rem  facit.  Loqultnr  haud  dubie  lioc 
et  loco  de  cognatis  amicisve,  *  Ad 
▼itam  qni  revocantes  Circumstanr, 
lacrymis  rorantes  ora  geoasque.'  nt 
snp.  vs.  469.  Freig. 

690  C«ild6^ian<]  8ic  legendum, 
Bon,  nt  quidam  indoctistiroi,  iidero- 
qne  arrvgantiss.  bomines  volunt,  con» 


Digiti 


zedb'yG00gle 


1268 


NOTiE    VARIORUM    IN 


hbMcunt:  qiiod  verbnm  non  potest 
hic  lociim  lialiere,  propterea  quod 
ejas  nyllaba  secnoda  brevis  est. 
Lamb, 

ConUtbascunt]  Sic  reterefl  nostrl. 
Marulliis:  conlabefiuni,  Oifan.  Pro 
conlaheflunt  reponit  c&niabaicuni  Oifa* 
nins,  viz.  exiKtinfiarit  ille  poetam  (O 
reni  ingcniosRm !)  cnm  in6rmum  all- 
qnod  descripserit,  infirmos  et  vacil- 
lantet  versus  de  indnstria  feclMe. 
Creech.  Cenlabascuniy  marg.  qiioqne 
noster  refert.  Ego  vero  circa  hoc 
verbnm  Mxo»»  Oifanio  arrisit,  opi- 
nor,  nt  versns  ipse  collabascefe  vide- 
retnr.  Qnod  si  ita  est,  acdpiat  coo- 
ditionem,  cni  Inbitnm  fuerit.  Mihl 
iolidins  quid  cirenmsplciendnm  vi- 
deatnr.  Conf.  qnae  snpra»  ad  vs.  50S. 
Preig* 

609  ProdUd]  I.  e.  foras  edita,  et 
prolata:  nt  snp.  2.  1169.  '  Aut  ali- 
qno  tamquam  parto,  quod  proditnr 
extra.'  Sic  Arnob.  loqnitnr  lib.  4. 
*  Per  hnmani  generis  Jora,  atqne  ip- 
iios  mortalltatis  consortia,  cnm  audi- 
tis  et  legitis,  ex  illo  atqae  ex  ilU 
Dens  ille  est  proditns:  nonne  animi 
vestri  sensns  tangit,  hnmanom  nesdo 
qnid  dici,  et  ex  terreni  generis  hnmi- 
litate  proficiscens?'  Profert  hnnc 
versnm  Festus  in  voce  *  prodita.' 
Lamb. 

60S  T^hu  demto]  Corpore  de- 
tracto,    qnod    anim«    est    tegmen. 


604  Non  modo  non  onmemponU]  Ita 
veteres  libri.  Cnr  ergo  motemns; 
yel,  cnm  Mamllo:  omiie  mti;  vel, 
cnm  Lambino:  oiniie  tiic^hcMts;  ex 
lib.  5.  Gifan.  Hnnc  versnm  sic  olim 
excadi  jusseram,  Non  modo  non  omne 
incolumiif  ifc.  ex  5.  62.  Nec  poaee  tii- 
coJMnitfftK^iiitfiidicrarep^tfnMR.  Nam 
in  libris  omnibns  sic  legitar,  iVoii 
modo  noii  tf  miiein  posst^  cfitrarf  per  aawn. 
qnse  lectio  ferri  potest,  ut  inteUiga- 
mus  *  aevnm '  usnrpatnm  esse  a  vete- 
ribus   etiam    in   mascnlino   genere. 


Lamb.  Sic  'vltalem  tevnm*  apndPfao- 
tnm  dici  iti  Psen.  5.4«  14.  notfttaa 
Vossio  patri  in  Etym.  Qui  locds  nisi 
in  prompta  esset  hanc  lectionem  de- 
fendentibus,  oon  levis  apad  me  sus- 
picio  oriretnr,  omiim  crotmi,  noo  a 
Lncretio  profectnm,  sed  ab  aliis  snb- 
ititutuin  simpliciori  lectioni,  o«iu 
avum,  PaMim  hnjusmodi  locis,  qood 
nomeri  non  constare  viderentnr,  va- 
riatnm  scimos.  Sic  '  comom' 2. 186. 
masmlino  genere  dictoro  volnat,  rnm 
nihil  obstet  qoi  nentrani  servet,  ibm 
*  verum'  pro  vera  ejosdem  condi- 
tionii,  ien  formst  vocabnlnm  apvd 
Plantam  manifesto  Dentrias  geii^ris 
est.  ot  sapra  I.  c.  mooitom.  Verora 
mprito  dobites  otrum  sic,  on  vero: 
Non  modo  non  omn$  pomt  Arrwrr  per 
cnum^  Locretios  scripterlt.  Alteram 
enim  rationi  Orammaticae,  alreram 
metro  rennnciare  visom;  otniroqae 
ergo  satis  idooeom,  qood  male  a  oa- 
satioribos  acciperetor.  Csetera,  qn» 
proferootnr,  manllesto  mendicata 
sant.  /Vd|'. 

606  Nec  eibi  enim  qui^nMm']  Dno- 
decimnm  vss.  9.  Et  neqnid  ioten- 
tatnm  relinqnat,  ad  morientes  pro- 
voctt  Qois  aotem  morientiam  ex- 
peritor  aoimam  soam  ab  extremis 
partiboi  sorgentem  per  oe  snam  in- 
tegrain  exire,  et  noo  potins  in  tin- 
golis  partibos,  ut  quemlibet  aeimmi 
in  suo  organo,  deficere  ?  Nec  dobi- 
tandum  est  roorlentes  animarara  dio- 
solutionis  conscios  esse  t  alios  qoid 
qnerereotnr?  Lseti  profecto  depe- 
nerent  exovias,  nt  aogola  pellew,  vel 
cervoi  praelooga  conroa.  Crctdk. 

608  Et  enperoM  enceedere  faaem] 
Sic  habeot  libri  maooser.  *  soccedere' 
aotem,  i.  e»  tnrsom  cedere,  et  osceo- 
dere,  nt  sup.  2. 20S.  *  per  aaros  Aeris 
expresMB  suTsnro  soccedere.'  et  5. 
1274.  *  Nunc  jacet  ses,  anrnm  in  som- 
mnm  snccessit  honorem.'  Lcwit. 

610  /n  par^tj  lo  parte,  at  ssepe 
alias.  Lamb, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRRTII   GARi    DB   RBRUM   NAT.  LIB.   III.      IW9 


611  Quod  d  immortaUM]  Hmic  ha« 
jns  Tertos  partem,  cam  daobos  dein- 
ceps  8eqaentibo8,et  principio  qnarti, 
profert  Lactantias  Firmianoft  lib.  7. 
de  D.  P.  Lamb. 

61 S  Ut  anguU^  GaMderef]  Virg. 
Oeorg.  3.  4S7.  'Con  positis  novns 
esnviis,  nitidnsqoe  javenta,  Volvi- 
tar.'  LoMd. 

614  Ctrfnu]  De  cerris  Plin.  Nat. 
Hiat.  8.  S3.  *  Comaa  mares  habent, 
soliqne  animalinra  omnibotanniii  sta- 
to  veris  tempore  amittont.'  Creeck. 

615  Denique  ear  amjnt]  Etiam  ez 
hoc  loco  intelligere  licet,  ex  Epicori 
et  Lacretii  sententia,  animi  sedem 
esse  in  pectore,  seu  in  pnecordiis, 
■o»  in  capite  :  et  iccirco  eos  ermre, 
qai  snp.  9.  45.  legnnt,  Tam  taeuum 
iempae  UnqwaUf  em^ue  eolmtum,  pro 
Tum  fMteuum  peeime,  Lamb.  Deeimora 
tertiom  vss.  9.  Olim  dociiit  pectos 
esse  animi  sedem,  et  jam  inde  con- 
rlodit,  illam  ita  pectori  esse  alliga- 
tam  at  extra  istnd  degere  non  possit : 
anlmom  in  aere  esistentem  queras, 
et  flammam  in  aqoa,  gelo  in  ignibos 
expectes.  Creeeh, 

Animiuumquam  meiui]  Lib.  4.  759. 
*  Mens  aniffli  vigilat.'  Lemb, 

617  Oirniis  inheBTH]  Sic  restitai: 
nbi  viilgo  legebator,  emnibui  haret. 
Lamb.  Restitni  emnie  karet,  ratione 
dnetns.  In  libris:  omMbue ;  nnllo 
sensn.  Gifa!n,infeet.ed,taniMm»  Vos- 
sianan  seo  emeodationem  seu  con- 
jectnram  refert  qooqoe  margiualis 
noster ;  nempe  :  et  eertie  regionibue 
emne  ibue  karet,  Idem  vocabnlnm 
restituit,  felicissime,  ut  mlhi  qnidem 
videtar,  8.  87.  tn  hisce :  *  neque  qoid-. 
quam  a  tergo  ibos  obstat.'  Nnm  et 
hoc  loco  eondem  applausom  merea- 
tiir,  jndicent  alii.  Mihl  eerte  vnlgata 
lectio:  ommt  tafttfrfi  nihil  difficultatis 
babere  videtur.  Quid  antem  sibl 
vnlt:  eertie  regienibue  iie  harett  Sie 
inf.  6.  12S8.  Idero  vir  doctus  pro 
Petnibat,  margini  aspergit  Peena  ibue 
ai,  licet  nnllo  sensu.  Preig» 


619  Et  ubi  quiequid]  Sic  legendnro, 
non,  ut  in  vulgalis,  quiequam,  quie*. 
quid  autem,  i.  e.  quiequef  nt  8«pe 
alias,  tnro  apud  hunc  scriptorem,  tnm 
apodallos.  Lamb, 

620  Atque UamuUimodie,if e.]Hnnc 
versura  et  proximnm  delendos  cen- 
seo,  ut  spurios,  et  a  nescio  quo  te- 
mere  inculcatos.  non  pigebit  rae  ta- 
nien  admonere  lectorem,  hunc  prio- 
rera  versum  non  uno  modo  legi :  sed 
in  quibnsdam  scriptis  sic,  Atqueita 
muUV  modi»  in  toOe  arlubus  eese,  in  nno, 
A^ue  Ua  multi'  modie  par  totiBj  i^,  in 
aliis,  Atque  ita  muUV  modie  per  totiey 
ife,  in  vulgatis  nonnnllis,  Atque  Ua 
multi*  modie  pro  totie:  in  Paris.  Atque 
Ua  muUimedie  de  totieyi^e,  Omnino 
his  versibns  deletis  senteiitia  mane- 
bit  integra,  eritque  planissima.  Lamb, 
Ita  in  vett.  libris.  Gif,  Hunc  ver- 
som  cura  sequenti  expnngit  Lambi- 
nos ;  recte.  Pab,  Hunc  cum  seqnenti 
versn  Lambinns,  Gassendns,  alii  reji- 
ciunt :  Gifanius  retinet,  illaro  sequi* 
tnr  Fayos,  et  dicit  Lambinum  delere 
hos  versus  sine  ratione,  namque  rec- 
te  conferont  ad  rem,  ut  patet  ex 
ipsorom  interpretatione  nostra :  En 
bellam  interpretationem  !  ^  £t  Ita 
fieri,  ut  nnnqnam  ordo  artuum  sit 
perversns  variis  modis  secundom  va<» 
ria  orania  membra.'  Aliam  apposni, 
quse  mihi  ipsi  non  placet.  Codd.  ex- 
hibenti^ar  l<aw:  Prototie:  In  totie: 
Detotie,  Creech. 

Pro]  Pro,  par,  in,  de,  Gif. 

Artibueeeee]  Hunc  versum  et  se- 
qnentem  delet  Lambinus;  ego  mi- 
nime.  Gif,  Marg.  nost.  disperiitom 
artubue,  Nimirum,  utsup.  587.dixit: 
^Multimodis  ut  noscere  possls  Dis- 
pertitam  anim»  natnram  exiisse  per 
artns.'  Acute.  Obscnms  tamen  sen- 
sns.  Preig, 

622  Cr«ari  tajlttiid]it6iif]  Sic  legen- 
dum,  non,  ut  in  vnlgatis,  ereari  /m- 
mtiit^,  sine  praepositione.  LajR^. 

62S  Algor]  Frigus.  Utitur  et  00* 
dem  nomine  in  qnarta  dedlnatione 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1270 


NOTJB  VARIORUM  IN 


inf,  eod.  Hb.  7SS.  *  MlielUt  ToHlMit 
norbis,  algoqaey  fameqoe.' 

694  PrtBter&n  n  mwwrttH$y  ife,']  A- 
Inid  argaiDentnm :  8i  anima  a  cor- 
pore  tejuncta  sentire  potest,  ergo 
erit  qninqae  sensibnt  pnedita:  at 
neqne  ocnli,  neqoe  naret^  neqne  ma- 
Bos,  neqne  lingoa,  neqoe  anrea  tine 
anlina  este  pottnnt;  neqne  tentut 
tine  ocniisy  naribnt,  llngna,  aorilmt : 
ergo  anima  a  corpore  temota  non 
aentit :  ergo  non  est  Iromortalis.  Hoe 
argnmentom  refelii  potett  ex  iit 
qatB  tnnt  apnd  M.  Tnll.  lib.  1.  Tosc. 
*  Animot  per  te  vlventeis  non  pote- 
rant  raente  coraplecti :  formam  ali- 
qnam  figuramqne  qnarebant.'  teqni- 
tnr  paocis  interpositit :  *  Hat  tamen 
imaginet  loqni  Tolebant:  qnod  fieri 
nec  tine  llngoa,  nec  titie  palato,  nec 
tine  fiuicium,  latemm,  pulmonnm  vi 
et  flgnra  potett:  nlhil  enim  aiiimo 
▼idere  poterant:  ad  oculot  omoia 
referebant.  Magni  autem  ingenii  ett 
roYocare  mentem  a  tentibnt,  et  cogi- 
tationem  a  consnetndine  alMlncere.' 
Lamb»  Decimnm  qnartnm  vtt.  10. 
Animam  teparatam  et  imraortalem 
ooncipe,  tnbttantiam  tentlenteB  con- 
dpies,  efgd  qninqoe  tentibnt  onia- 
tam ;  at  nnde  tensns,  cnm  tensonm 
organa  oenli,  naret,  mannt,  lingna, 
anret,  in  derolicto  oorpore  pntret- 
oant?   Crieek, 

6M  Certe  ;  ut  0piKor]  Itainveteri- 
bnt  librit  nottrit.  In  aliit:  Qui^ 
Quandoy  Quin^,  Oif. 

QnMigire,  ui  opinor]  Sic  babent  libri 
▼eteret,  qntbnt  uti  tnmnt,  et  omnet 
▼nlgati,  paucit  ezceptis,  in  qnibnt 
imprettnm  ett  QuandOi  nt  ojnnor,  ^c. 
plane  mendote.  Quod  aotem  qni- 
daro,  Certe^  nt  opinor,  ifc.  legi  volnnt, 
nogat  agunt.  Lamb* 

Eam  faeiondMM  eet]  I.  e.  eain  fk^ 
cere  oportet :  «onrrlor.  Snpra  nota- 
▼imnt  hoc  loqaendi  gennt,  admonui« 
mntque  este  hnio  tcriptorl  familiare. 


6S7  Nie  roHone  o/m,  ^c.]    Iramo 


▼ero  pottemns,  *  ti  cogitatioiiem  a 
eonsnetodine  abdneere  potsemoi,*  it 
tcribit  M.  Tnllioi:  et  ti  raente  eam- 
plecteremnr  aaiBOt  aliam  Titara  to- 
lot,  et  per  te,  ▼ivcnteit,  qnara  cnm  in 
corporibnt  inelnti  aont.  Ldni^. 

628  Aekenmte  vagmre]  Ut  ▼idere 
licet  apnd  Homer.  et  Virf^.  Aeke^ 
runte  antem  ezcudendnm  enravl, 
qnemadmodum  tcriptnm  ett  In  raem- 
branit  ealwno  exaratis.  dicebanteBiiQ 
▼cteretyAeberaiity  Achenmtis.  Plaot. 
Amphitr.  4,  9.  9.  '  Verlieroy  etiam 
qoit  ego  sim ;  me  rogitas,  nlmomm 
Acbernnt  ?*  Tnm  offore  exciidl  vo- 
lui,  cnm  in  dnobas  mnnnerript.  ita 
tcriptnm  reperiasemy  in  totidem,  oe- 
carey  <  ▼agare'  aotem  iden  ▼alet  qood 
▼agari :  eoque  ▼erbo  ntitiir  et  Plaat. 
MM.  Olor.  8.6. 14.  <te  alloqoor,  ▼!- 
tii  probriqne  plena,  Qna?  circnm 
▼icinos  ▼ages.'  qnidam  reposiiematy 
«soert:  qnse  scriptara^  qnamqnam  rc- 
peritnr  etiam  in  nne  atqoe  altero 
cod.  scripto»  tton  probatnr  milu  ta- 
men.  Lamb* 

Vagari]  Ita  in  ▼eterilNit  libris. 
Vnlgati :  vocari.  In  aliis :  uoem.  Ut 
etlam  non  malnm  tit :  u^fore.  Oif. 

Vagare']  Frotagari,  Fab. 

660  Stmeibme  auetae]  I.  e.  prvditas. 
sic  CatuU.  Carm.  de  MamL  et  Jnl. 
nnpt.  '  qme  nnUis  tcnsibns  anctK 
Nec  missas  andire  qneimt,  nee  red- 
dere  voces.'  Lamb, 

6il  At  mefue  seersimi]  lo  ▼oeese- 
oriMm,  e  et  o  coennt  in  ouam  syila- 
bam.  qnod  non  est  novnniy  pnMortim 
hnic  poetse.  Nam  qiiod  P.  Victorios 
sorfom  legendnm  censetp  testi6caos 
ita  legi  in  qnibnsdam  librit  ▼etetiboft, 
ego  qninqUe  lib.  manotcriptoe  data 
opera  hoc  ioco  itornm  consolniy  cnm 
ante  eos  accurate  cnm  ▼nlgatis  coo- 
tuKssem.  Setl  liquido  jurare  pooMun, 
in  eis  sine  ulla  varietate  scriptnm 
esse  sforsiun.  Lamb.  In  qHibnsdam 
▼eteribus :  sorsm».  Gif. 

Ipea  Eeee  poteet  ohuni]  Sic  Ipgea- 
dum,  non,  ut  quidam  putaniy  «ntaury 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII  CARl  DB  RB&UM  NAT.   LIB.  IIL     |27l 


cohsret  eniBi  cam  Yoce  ^fteonamy' 
vt  tit :  •eoraoB  ipte  anioia,  i.  e.  Mor- 
^iUB  «b  ipia  aniina..  Umh* 

6t2  Atmna]  Ita  proniiio  legeiidaoi 
eat,  oiti  et  Poetam  ineptis  argoere 
velimof,  et  ▼ertos  aliqaot  deeMe, 
contra  veteret  omnea  UlNrot.  Swr* 
ttm :  i.  e.  abaqne  corpore.  G^. 

SemtMm]  la  qaikHisdam  libria:  «er- 
smm.  Gif. 

6SS  Jnrftttan  per  h  pommi  miire} 
lU  in  VolgatiBy  et  meribos  qaibos- 
dam ;  i.  e.  tonam»  teo  rem  aoditam. 
Alioqai  ettent  hic  tria :  «MrtMi,  afrt- 
^  «niNM,  per  te.  In  qoibatdam  li- 
brit  tamen:    Abequi  tmima;  male. 

Abeqiu  mnmm  per  §e  |ntwniO  Sic  le. 
geodamy  non,  at  in  qoibotdam  roa- 
DOtcr.  et  omnibot  yolgatit,  AwdiiMm 
per  ee,  tfc.  Nam  tentire  commoniter 
pertinet  ad  ocolot,  nareit,  manumy 
lingnam,  aareit,  non  ad  anreit  tan- 
tom.  At  ti  legeremot  andt^iii  «eaitre, 
ad  aoreit  tantum  pertineret :  nt  ta- 
ceam,  qood  Latine  dici  non  potett 
'  aentire  aoditom/  pro  aadire.  Docti 
comploret  ezittimant  inter  hanc  Ter- 
•nm,  et  eom  qai  proxime  teqoitory 
c^ios  ioitiom  ett,  *  £t  qooniam  toto/ 
^c*  aliqaot  vertot  deette.  £t  vero 
ita  videtor,  ti  qoit  attente  contide- 
ret  Locretii  tentom  et  argamentom. 
Alia  ratione  (inqoit)  oobit  propooere 
oon  pottomat  animat  apod  ioferos 
▼agariy  quam  ti  qninque  tentibut 
prttditat  faciamot.  At  neqne  oculiy 
neqne  naret,  neqoe  manot,  neque 
lingoa,  neqne  aoret  tine  anima  per 
ae  pottunt  tentire,  nec  ette :  nec  pa- 
riter  tentat  too  munere  fnngiy  ant 
ette  pottunt  tine  oculity  anributf 
manibut,  lingna,  naribut :  ergo  fieri 
Don  potett,  ut  animtt  tint  sentibut 
prteditae,  cnm  oculit,  anribot,  &c  ca- 
reant.  Videntnr  igitnr  talet  qaidam 
tres  vertot  deette:  quot  atcribam, 
Don  ttt  pro  Lacretianit  hal>eantur : 
non  ita  intanio :  ted  ut  iector  veioti 
ocuiit  cernaty  ita  ette,  nt  docti  viri 


sosplcaBtnr,  nempe  talels  qnosdam 
versus  desiderari:  Nee  eeneme  qm 
trtriai  ttwtiirsrg  pt§mnt  NetrUme^  «I- 
fue  mamiy  uique  ocmUe,  eique  mailmef 
uifue  Lbnpm,  nee  per  ee  poeemi  eenOref 
meceeee:  fieri  autero  potoit,  ot,  cum 
vertot  Locretianat  boc  loco  ita  deti- 
neret,  nt  ille,  qui  ett  tnpra,  «enftre, 
nec  eeee^  librariut  tcriptor,  tuperiore 
ilio  vertn  tcripto,  deceptut  extremo* 
riim  timilitndine,  treit  vertut  prsBter» 
ierit»  et  ita  ad  vertnm  '  £t  qnoniam/ 
&c.  trantilierit.  Cum  haec  tcriptit* 
tem,  qnidam  •imiot,  idemque  tjco- 
pbanta,  antnt  est  hoc  loqoendi  genns 
reprehendere,  *  seorsumy'  *  absqoe 
anima/  *  per  te  teotire :'  qaati  vero 
non  ita  toleant  loqui  boni  scriptoret 
GrsBci,  et  Latini,  ad  majorem  vim 
exprimendam,  et  luerk  «txwm  ^  'op- 
oXXiXov.  Lamb,  £uttimavit  Lam- 
binut  aliqnid  e  textn  Lncretiano  ez* 
ciditte,  cum  videret  argomentnm  non 
plane  explicatum  fuitte,  qnod  ten- 
tire  non  potuit  Oifanint:  itaqne  in 
contraria  abiit.  Ad  teriem  ratioci* 
nationis  notandam  tres  illos  versas 
Lambini  in  textnm  recipi.  Fuber. 
Codd.  AMdUmm  per  ee  pemmi :  andi- 
tnm  i.e.  sonnm,  sea  rem  aaditum: 
Oifanins.  Salmasins  in  £pictetnm  et 
Simplicinm  p.  124.  ex  optimo  et  ve* 
tustittimo  Codice  iUnttrittimi  Vottii 
hos  vertot  ita  legit :  Ai  neque  eeeremn 
ocM/t,  neque  aoref ,  ne»  imntitt  ipea  Eete 
poteetanimaf  neque  eeoreum  linguaf  ne» 
que  aurie  Audiium  per  ee  poeeuni  ten- 
ttre,  neque  eete, '  Anris  auditum'  dixit 
pro  auditu.  Quid  tibi  velit  magnns 
ille  vir,  alii  conjiciant.  Aliqaid  e 
texto  Lucretiano  excidiste  existima- 
vit  Lambinnty  cnm  videret  argumen- 
tum  non  plane  explicaturo  fniste; 
atque  ideo  subjungit,  Nec  tentut  ipti 
teortum  contitiere  pottuni  Nttribut^  ai* 
qiue  manUf  atque  ocuUt^  atqne  oitrt^, 
atque  lAnguaf  nec  poeeuni  per  te  ten- 
iirCf  neque  eete,  At  quid  tret  novi  ver- 
tnt  fingendi  tunt,  nt  nnum  prortut 
inntilem  retineamut?     Deie  ittum, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1272 


NOTiE    VARIORUM    IN 


Ab9(pitmthmi  per  m pimuni  teniirt ne^ 
eue:  in  praecedenti  ▼ersa  lege  E$se 
p&teetamwue^  tfc,  atqne  argnmentam 
erit  integrnm,  et  satis  explicatum. 
Creeck,  Ego  vero  liqnido  affirmare 
ansim  ita  Lncretinm  scripsisse :  Eeee 
poieet;  mnnue  neque  aeoreum  UȤ^a^ 
nee  aurii  Andiiu  per  ee  poieuui  tentire^ 
neque  esu*  Ita  nihil  (quod  pntabat 
Lainbinns)  in  argnmento  Lucretii 
deerit,  et  nos  vix  nisi  in  audUu  pro 
Qiudilum  a  Mss.  recessimus.  'Seor- 
snm  anditn  auris'  est  idem  quod  «iue 
anribns.  Nemo  interpretnm  bic  satis 
fnit  ocnlatns.    Hav, 

6S4  Ei  qmmum  ioio  tentimue,  S^J] 
Cnm  totnra  bominis  corpns  sit  ani- 
male,  i.  e.  cnm  tota  anima  per  totnm 
corpns  pertineat  et  permanet,  seqni- 
tnr,  nt  corpore  bnmano  diviso,  ipsa 
qnoqne  dividatnr.  At  qnod  dividitnr, 
mortale  est :  ergo,  Sic,  nemo  est,  qni 
non  videaty  hoc  argomentum  eB»e  val- 
de  infirmnm.  Qnod  aotem  animam 
intoto  corpore  bomiois  inesse,  et  per 
totnm  hominis  corpns  esse  fnsam  dictt 
Lncretinsy  neqne  qnisqnam  negat,(lo- 
qttor  de  sensu  animali,  seu  de  anima 
vitali)  hoc  non  est  verum  in  ceterif 
omnibus  animaiibns :  Nam  Plinins  8S. 
2.  'ait  certnm  esse,  animam  mursensB 
in  cauda  esse,  eaqne  icta  celeriter  ex- 
animari,  at  capitis  ictu  difficnlter.' 
Lamb,  Decimnm  qnintnm  vss.  S6. 
qnoniam  anima  per  totnm  corpns  fbsa 
sit,  sdndi  medlam  necesse  est,  si  cor- 
pns  medinm  raptim  scindatur  :  si, 
exempli  cansa,  falcifero  curru  prapci- 
datur  militls  membrum,  animam  una 
sectam  argnit  partis  resectae  niotie, 
qnam  fbse  et  ornate  deseribit  Poeta, 
qnsB  etiam  clarius  In  partibus  sectas 
serpentis  observatnr.  Fatendnm  est 
igltnr  plures  anlmas  esse  in  nno  ani- 
mali,  bomine  viz.  aut  serpente,  et 
aciem  ferri,  temere  licet  impacti, 
membra  istins  animalis  tam  accurate 
partiri,  ut  singnlis  animabus  sue  se- 
des  relinquerentnr.  Quae  tamen  ne- 
mo  sanns  dixerit ;  vel  concedendnm 


est,  nnam  antmira  per  totnm  corpns 
animalis  fosam  in  mnltas  partee  di- 
8ci»8am,  et  proinde  mortalem  essr. 
Creeck. 

6S5  Ei  ietmn  eme  mumate  mdamm] 
Totnm  corpns  scilicet.  Anlmadverte 
hic  ammaie  esse  adjectivnra:  nt  1. 
828.  *  Unde  animale  genos  generatim 
in  lumina  vitae  Reddncit  Vennsy'  See, 
ad  qoem  locnm  lege  qnae  notavinrat. 
Lamb. 

641  Abnuit]  Negat.  Lamb, 

642  FekVeroe  mmemi  cuTrmeyn^ 
liarm  9p9wami^6pa :  qnae  sir  descnbnn- 
tnr  a  Xenophonte  lib.  6.  Cyrt  Imtit. 
noktfuffrlfpia  jnmvmctfarflr  ^^pyurm  rp»- 
XMTttexvp^^t  its  i^  ^q^Simi  mmrpUhf 
rcB,  K(^  rc  ptmpms^  9rT«r  ykp  Awaip^- 
irfToi  ir^c  rk  xAor^  rb^  tk  ^fpoi^ 
roi  t  ipnAxo^  hnknwf^  tiowp  npyom  ttf^cv- 
p6r  |^A«r,  (Sfiof  t^  rodrm  iffrX  pJtxJP^  rmt 
kyudiimPy  its  tirmrm  ^Moxciirfai  ol  fm» 
inr^  r Ar  JAppmf,  robs  it  ipnSxpot  JOmfd- 
mtrt  ir^bfras  u\^  rOif  3^0aAfi«r.  vpor^ 
uipct  oc  Koiopwwaifa  Owiypctt,  vs  mu^xnmy 
vpbs  ro6r  tf^oror  ^h^  uai  fi^ir  rfir  rpo- 
Xfir*  KcX  KAAa  ic4n*  M  rf  ^9in  ^i^ 
fiKhnnna^  &s  ip$ako6rrmit  c{f  roibt  ^ar- 
rlous  roTs  ipfuuruf,  i.  e.  *  Cnrrna  belfi- 
cos  fabricandos  cnravit  ex  rotis  vaii- 
dis,  ne  fkcile  comminuere ntnr,  et  azl- 
bos  longis:  mirnis  eoim  evertuntnr 
omnia  qne  lata  snnt.  Sellam  antem 
anrigis  feoit  tanqnam  tnrriro  ez  Hg- 
nis  valldis  constmctam :  attitndo  por- 
ro  eamm  est  usque  ad  cubitAs,  nt 
possint  equi  snpm  sellas  anrigari. 
Aurigas  vero  armavit  toto»,  pr»ter 
ocnlos:  addidit  antem  etlam  axibns 
falceis  ferreas  circiter  dnomm  enbi- 
tornm  ex  utraqne  parte  rotaram  :  et 
item  alias  infra  snb  axe  in  terram 
versas,  tanquam  ipse  cnm  snis  in  hos- 
teis  cnm  curribns  impetnm  ftctnn.' 
Idem  Lncr.  5. 1299.  *  Et  bijogo  prios 
est,  qnam  bis  conjungere  biooa,  Et 
qnam  falciferos  inventnm  ascendere 
rnrrus,'  et  Veget.  de  R.  MIU  S.  24. 
<  Quadrigas  falcatas  in  t>ello  rex  An-> 
tiochus   et   Mithridatet   baboeroot 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRETII    CARl    DK   RBftUM    NAT.    LIB.   III.      1273 


Qtm  Qt  primain  mafBOin  ia  acte  iii« 
tulere  terrorem,  ita  postmodnm  faere 
derisni.'  Lmnb,  Qaibiis  oUm  orien- 
talitiro  exercitns  instmcti  erant.  Sed 
cnm  plnt  terroris  qiiam  pericnli  fa- 
cerenty  omiMi  snnt,  et  in  detnetndi- 
nem  abiere.  Faber, 

64S  Dembiie]  Sic  a.  966. '  Vim  cnpi- 
daro  tam  de-sabito,  qnam  mens  avet 
Ipta.'  de  curribos  falciferis  itemm 
Lncret.  5. 1900.  Cneck, 

Permitkt  cade  ctOenteie^  Sic  Ipgen- 
dam,  et  ita  habent  iib.  ret.  nen  caden- 
ieie,  ant  co^hiM.  et  iu  6. 1819.  *  Ne- 
qnicquam :  qnoniam  permitta  caede 
calentet  Tnrbabant  ssvi  nnllo  dbcri- 
mine  tnrmas.'  Lamb, 

647  In  fugna  »Mie  qnod  deditii]  *  In 
atadio  dedita '  leennt  loqnendi  notan- 
dnm,  qao  ntebantor  v«teres.  tic  4. 
SI8.  '  Prteterquam  qnibnt  ett  in  reb. 
dedltnt  ipse  P*  et  CatnU.  in  Jul.  et 
Manl.  nnptiat :  '  in  mala  Deditnt  vir 
adttltera.'  Lmnb,  Ita  Catnlint  et  Plau- 
tns.  Faber, 

648  Peiieeit]  Ita  ex  vet.  librit  tcrip- 
ti*  G^. 

CiedeiepupetieeU]  Partim  sic  habent 
lib.  manntc.  partim  peiieeit,  Utitur 
eod.  verbo  M.  Tnll.  Tntc.  9.  '  Qnl 
haac  landera  petittnnt,  nnUom  fo- 
ginnt  dolorem.'  Idem  9.  de  contnl. 
^  Meateqne  divina  ctelnm,  terratqne 
petittit.'  Fettnt:  'Petettere,  ten 
petittere»  antlqni  propet«re  dicebant, 
•a  qaidem  forma  verbi,  qna  tnnt  1a- 
eeaterey  et  Incessere  i  sed,  nt  mihi  vi- 
detor,  tnm  eo  significabant  ssepint 
pctere :  nt  petestant,  tvpiut  petant.' 
NoonnlU  pdieeii  dicl  volnnt,  non  jie- 
ieeeit,  qnot  nnnc  teqnor.  Lamb. 

649  Nee  ienet  amieemny  ^c.]  Orde 
verbornm  est :  nec  tenet,  i.e.  et  ne^ 
tcit,  vel  nec  meaiinlt,  vel  nec  Intelli- 
glt,  tspe  rotas  et  falceit  rapaceis  in- 
ter  eqnos  abstraxisse  mannm  Isevam 
nnacom  tegmine:  i.  e.  clypeo,  aot 
scoto.  'alMtraxe'  positom  pro  ab«« 
traxlsse :  qoalia  sont  illa,  '  promis- 
se,'  apod  Catoll.  '  dlvisse,'  apod  Ho- 
rat '  prodoxe,'  apod  Terent.  et  simi- 


lla.  *  Nec  tenet '  aaten,  pro  nec  scit, 
eliam  tnpra  nsnrpkvit  9. 1170.  '  Nec 
teaet,  oronia  panllatim  tabescere,  et 
ire  Ad  scopnlnm,'  &c.  Lmnb, 

650  Abeinxe]  Sic  1.  986.  '  Con- 
flnxet.'  Creeck, 

661  Nee  eeekti»ee  QMMe  dextram']  Sic 
apnd  Virf^l.  10. 895.  *  Te  decisa  snnm, 
Laride,  dextera  qnierit ;  Semianimet- 
qne  micant  digiti,  ferromque  retrac- 
tant.'  qood  Virg.  ex  Ennio  exprestit, 
ut  admonet  Servins  p.  118.  *  Obsckat 
in  campis  capot  a  cervice  repolsomy 
Semianimesqne  mlcant  ocnli,  fermni. 
qne  retractant.'  Ixmb, 

Cwn  ecandU]  Cnm  ascendit  vel  in 
mnros,  vel  in  eqnnro,  vel  in  cnrruroy 
vel  In  navem  hostilero :  iit  Cyntegirns : 
coi  (nt  refert  Heroilot.  in  Erat.)piip- 
pinilsevamanu  apprehendenti,  ea  Ip- 
sa  manus  bipennl  abtcltta  ett.  qno: 
fiicto,  dextraro  pnppi  admovit.  qna 
timiliter  amputata  concWit.  Laeeb, 

657  Qala  eiiam  ipei  ei]  Uilemma. 
tiquit  terpentlt  candam  in  plnreit 
partes  dividat,  singnlas  parteis  vlde- 
mns  moveri  et  circnmagi.  altemm 
igltnr  e  duobns  verom  est,  vel  in  sin- 
gnlas  inesse  animas  totas  atqne  inte- 
gras:  vel  animaro  csse  dissectam  et 
discissam.  si  Ulnd  dices,  ialsum  dices : 
sin  alterom,  ergo  animam  raorUlem 
esse  fatendnm  est.  qnicqnid  enim  di- 
viditnr,  mortale  est.  Hnjns  rei  ex- 
sfat  exeroplnm  apnd  Virg.  ^n.  5. 
974.  *  Qnalis  J^ape  vl»  deprensns  in 
aggere  serpens,  /Erea  qnem  obUqiinm 
rota  transiit,  ant  gravis  ictn  Seroine- 
cem  liqnit  saxo,  laceromque  vlator.* 
Lamb, 

Ungva  vihraMie']  I.  e.  eroicante,  et 
coroscante.  Virg.  ^n.9.911.  'Si- 
blla  lambebant  llngnis  vibrantibnt 
ora.*  Interdnm  tamen '  vibrare '  est 
iptffynrucbr,  nt  *sicas  vibrare'  apnd 
M.  Tull.  Catllin.  9.  et  «spicnla  v|. 
brant'  apud  Virg.  11.  JEn.  606.  et 
*  vibrare  caesariero '  apnd  Arnob.  Ub. 
9.  Lamb, 

Bfinaniie  Serpentie  eaftdmn  proeero 
cwpore]     Sic    reperi    tcrlptum    in 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1274 


NOTiB   VARIORUM   1)1 


nwmbraiiit  cmlMio  exaratity  qnibo»- 
cum  continruit  ezempla  Parisieosiay 
typls  impressa.  'Caodam'  antem 
'  procero  corpore,'  i.  e*  candam  pro« 


667  Coiidem  prM«rD  09irpar#]  Ca«« 
dam  loogam  et  proceram,  Lanibiniit : 
alii  tamen  legont,  Minaeem  Serpen' 
temftleaudaproiierocarpore.  Creeeb. 

UtriMUiMe]  Sic  legendam  videtor 
potius,  qoam  ttfmmfnf .  Lamb. 

660  Amcisa]  Sic  lial>ent  duo  codi* 
cet  manuscript.  Vatican.  et  Bertin. 
qoot  secotot  tum. '  Amcita '  autem  va- 
let  circnmcisa. '  an  *  enim,  teu  <  am ' 
potiot,  in  compotitione  valetcircnm, 
ot  aliat  notavimot.  Alii  bal>ent  tiiasa.. 
Pmterea  qoidam  libri  habent  cemMy 
pro  cerfi€t.  Lamb.  'Am'  olim  ex 
ji^i,  pro  circom»  dicebant.  £x- 
empla  Innnmera  in  vocibut  composi- 
tit.  Faber, 

664  Omiis6ict  eeee  igiturf  ifc,']  Lege 
interrogaodo.  Lamb, 

666  At  earadime']  At  ea  ratione: 
i.  e«  ti  qnit  dicat|  omoibut  in  par- 
tibnt  terpentit  totat  et  integrat 
este  animas,  teqaetuTy  unum  ani- 
mai  plureit  animas  baboitte:  quod 
faltum  ett :  una  est  enim  uniut  ani- 
malitanima.  Lam6. 

667  Ergo  dimm  e$t]  Altera  pars  di- 
lemmatit.  Ergo  (inqiiit)  discitta  et 
divita  ett  anima.  At  quod  dividi 
potett,  etiam  interire  potest.  ergo 
anima  eit  mortalii.  Lam6. 

670  Praterea  «t  tmmoria/?t,  ^^c.]  De- 
cimnm  testum  vat.  9.  Si  anima  tit 
iromortalit,  ti  ante  perfectum  cor- 
put  integra  exittent  (ea  erat  Pytha- 
gorae  et  l^latonit  tententia)  in  corpus 
tandera  infundatur,  cur  nemo  (uno 
Pythagora  excepto)  anteactSB  vitae 
recordetnrr  Quod  ti  anima  isto  in 
corpus  ingressu  omnem  recordatio- 
nem  amiterit,  quidni  res  tantopere 
vitiata  sit  ulteriori  corrnptioni,morti, 
obnoxia?  Creech. 

671  Et  tn  corpitt]  Quod  volebant 
Pytbagorei :    et  quidem   quamlibet 


animam  in  qoodvia  ^piis  introire ; 
qood  non  probatur  Aristoteli :  sie 
eoim  lib.  1.  de  Anim.  IIcpl  M  rtS 
H^o/Uifov  wAf/m-ct  oUht  Iki  «paofi*- 
pifovffofy  /knrfp  jrfax^iww»  gmrk  roin 
UvBeeyopuaihfiidOovSf^rvxooirmifiioj^ 
f2s  rh  rvxj^  iMoirlhu.  aitiaa.  SsfftcT^ 
titeunwtito»  tx^  ^^  '"d  /jdyf^i'.  i.  e. 
*  De  corpore  aotem  anioMm  reoep- 
tnro  nibil  pratterea  definiont :  qnasi 
firri  possit,  joxtafabnlaa  Pythagori- 
cas,  nt  qnselibet  anima  in  qnodvis 
corpns  ingrediatnr.  Videtur  enim 
unnmqnicqoe  propriam  apedem  et 
formam  lial^ere.'  Lem6. 

/oitiiiiattir]  Sic  loqoitnr  Ennins  p. 
183.  '  Inde  venit  pullis  divinitaa  in- 
sinuans  se  Ipsa  anima.'  Lamb. 

679  Gnr  eaper  oiilsactam]  Inter  hnnc 
versum  et  eum  qoi  deinceps  aeqnitBr, 
inculc^tns  erat  bic  versut  aiieno  loco, 
Jnteriieoef  et  qum  mme  es<,  tft,  qtnem 
ego  delevi,  et  suo  loco  reservnvi, 
nempe  pott  sejLtnm  ab  binc  versiua. 
Lam6. 

674  Mtitala  poUetoM]  Codes  Ber- 
tinian.  et  nonnolli  codices  Impressi 
liabent,  ecftoto  poteetas^  ego  nibil  mu- 
to.  Lam6. 

Ftltoitt  poteeteui]  Ita  ex  Teteriboa 
libris   restitui.     In   aliia  : 
Oifan. 

676  Qmaii  «I  metanm]  Libri  i 
acripti  hoc  loco  inter  se  non  consen- 
tiont,  Alii  enim  liai>eot,  Omnit  ttf 
actonun,  qoemadmodom  excodendum 
cnravimns:  alii,  Omjitiim,  ^T^.  qnse 
posterior  scriptora  fortaase  proba- 
biiior  est  Omnino  otraqoe  ferri  po- 
test.  Lam6. 

Omnium  ut  octeapim]  Ita  in  Teteri- 
bos  nostris.  In  aliis  qiiibosdam  ve- 
teribus:  Ommt.  Gif. 

/{«iiiiciitttt]  Nomeji  Lncretianom, 
et  aliis,  qnod  sciam»  innsitatnm: 
qood  significat(opioor)  im^iMinr,  sive 
IwlltMfj  i*  ^*  recordationem,  sen  me- 
moriam  reriim  praeteritamm :  vel 
(nt  qnidam  malonl)  continoationem 
quandam  partinmi  ex  quilMis  consta- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   CARI    DR  RBRUM    NAT.   LIB.  III.      1275 


am,  pcTinaDeiitatn.  Ego  p«r  teH* 
neniiamy  illamy  quam  inf.  vt.  868.  r§* 
pHentum  nominat,  (qna  voce  Aroo- 
bias  Qtitar  lib.  2.  in  eadam  propeno- 
dmn  dispatatione)  tignificari  malo. 
Slc  autem  Amob.  *Sed  ego  com 
■ndio  neAdo  quid  prasttanfy  animam 
(tld,  Beo  ▼icinnm  et  proximom,  tci* 
«ntem  omnia,  bnc  adventare  taperi* 
orlbns  de  sKctilis:  nolo  illam  dis- 
cere ;  ted  docere :  neo  ex  doota,  ot 
dicitor,  elementariam  fieri,  ted  re« 
tinentem  res  snas  corporibnt  temet 
circnmligare  terrenis.  Nisl  enim 
tete  babnerit  ret  ita,  ditcemi  qnl 
poterit,  utmmne  illnd,  qnod  andit, 
reminincatar,  an  discat,  enm  moltp 
tlt  fadllnt  credere,  ditcere  illam 
qnod  Betciat,  qnam  oblitam,  qiiod 
panllo  ante  tdebat,  et  oppositn  cor- 
porit  amitti  repetentiam  prlomm?' 
Lmnb,  Voz  /«tr^f,  neqne  enim  ali- 
bi  qnam  apnd  Lncretinm  reperitnr ; 
tlgnificat  autem  recordationem.  Pa* 
ber. 

(rro  JVm  («f  opiner)  m]  Ea,  nempe 
«oimi  potestas.  Limb, 

Lomgker]  8ic  Soslpater,  et  Teteret 
libri.  Oifan.  Sic  reposui  ez  Carislo, 
qoi  hunc  TersOm  proferens  lib.  9. 
Inttit.  Oramm.  pag.  18S.  Ita  legit: 
LirtigUer.  Lucret.  /t6.  t.  Nen  («f 
epiJter)  ea  a  leio  jam  tongUer  errat. 
Qnod  autem  Idem  versos  in  Toce 
*  longiter '  apnd  Noninm  sic  legitnr, 
^o»  (wi  spiNor)  U  a  leeto  tam  Umgiter 
ffitft,et  adscribitnr  Lncillio :  primnm 
mendose  legitnr,  et  mendosns  est 
hoc  loco  Nonius ;  neqne  est  emenda- 
tnt  ab  iis  qni  se  gloriantur  eom 
emendasse:  delnde  banc  emenda- 
tlonem  nottram  confimiat,  quod  ad 
adverbinm  *  longiter '  attinet.  Lamb. 
679  Pneterea^  lijam  perfecto]  Pr«- 
terea  (inqnit)  si  anima  ingreditur  in 
corpns  Jam  perfectum,  cnm  vivere 
ijtclpimns ;  non  conveniebat  eam  ita 
▼Ivere  in  corpore,  qnasi  ona  cnm  cor- 
porenataesse  etcrevisse  videatorised 
pdtins  erat  contentBiieiimy  eam  ita, 


nt  atem  in  eavea,  vivere  tlbiy  et  to- 
lam,  hoc  est,  a  corpore  teparatam : 
qnemadmodnm  avis  in  eavea  inclnsay 
a  cavea  aeparata  ett.  Lamb.  Beci- 
mnm  septimnm  vss.  18.  si  anima  In» 
ferretur  in  corpns  perfectnm,  id  sic 
deberet  fieri  nt  in  Ipto  degeret,  qoa- 
81  aris  in  oavea,  non  nt  videretor  eani 
eo  creseere,  atqne  ita  coDtezi,  nt  in^ 
de  ezire  non  potit  iocolnmit,  pro- 
deret  te  ortni  atqne  intrritni  obnozi<* 
am.  Creeek. 

681  Viia  eam  Umen]  Slc  legendnn 
ett,  non  lnmai.  Nam  primnm  tle 
habent  codlcet  veteret  optimi,  Vati- 
oanna,  Memmian.  Prseterea  lUnt- 
trit  tralatio  esty  *  vitie  limen  inire/ 
pro,  vitam,  teo  in  Tltam  infrodi. 
Pottremo  qnemadmodnm  hic  dlzit 
Mimen  vitse,'  tlc  tnp.  lib.  S.  969. 
^leti  jam  limine  ab  ipso  Ad  vitam 
possint  conlecta  mente  reverti:'  et 
Catnll.  ad  Manl.  *  et  a  mortit  limine 
rettitnam.'  Lamb, 

Lamen  adimu»]  Sic  ez  veteribnt  11- 
brit  tcripsi.  Ita  infra,  hoc  lib.  vs. 
1055.  *  decnrso  lumine  vltte.'  £t  Tt. 
861.  '  data  Inmina  vitte.'  Vnlgati ; 
ttaMntntmtit.  Oifan. 

689  Hmid  iia  oonceniebai]  Somo 
infinitivum  *  rivere/  tdUeet  in  cer- 
pore.  L<i«i5. 

685  Contenity  nt  «msh,  tfe.]  Honc 
versum  quit  non  videt  non  etse  Ln- 
cretii,  sed  aiicujus  indocti,  aiiquid 
deesse  existimantis  i  Lamb.  Hunc 
putat  Lambinnt  esse  oothum.  Gykn. 
Hunc  versum  delent  Lambinus,  Om- 
sendus,  alii.  Plures  retinent.  Sine 
iUo  quidem  argnmentfim  ett  tatit  ez- 
pltcatnm,et  fortan '  afflnatomnecor- 
piis  sensn'  Latium  non  agnotcit. 
Cree€k. 

688  Nem  neqiOA  ianiopere,  t^.]  Cnm 
lioc  versn  copolatnr  iUe  alter,  qui  ett 
ab  hoc  octavus,  cignt  principinm  ett, 
*  Nectam  conteztttcum  tint,'  Scc.  ut 
sit  hsc  hujns  loci  tententia  t  Nam 
neque  pntandnm  est,  animas  tanto- 
pere  potoisse  cnm  corporibut  connec- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


isro 


NOTiE   VARIORUM   IN 


tiy  si  extrioMcns  in  corpora  iDtrw- 
sent:  quas  tanen  Tidemiu  magnopere 
etse  conncxas  :  nec  cum  tint  ita  com 
corporibns  connex»  et  contezts, 
credibiie  est  e  corporibot  exire  inco- 
liimeifl  potte.  Ltmh, 

691  N(m4fiuUa€mm$xa^  4«.]  Pro- 
bare  conatnr  dentet  tentn  partici- 
parif  idqneex  eo  ottendi  ait,  qood 
nonnanqnam  morbo  tententnr,  dolo- 
remqne  ez  nimlo  aqatB  frigore  ten- 
tiant;  tam  porro  id  qnoqoe  firmari 
eaperientia  quotidiana  ait,  cam  lapi- 
dotnm   panem,  nt  Tocat  Horatiaty 
mandimat :  Hmmqiu  tl«  cmmexa  ni 
[anima]  per  venoM^  tueera^  nervoe^  0§- 
eequey  uH  deniee  que^  eeneu  jMflid- 
pniliir:  Merlme  tU  uuftcot,  et  gelidai 
eiriMgor  aquai,  Et  Utpie  eppreeeae  eabi- 
Ue  efrMgUme  aeper.    Pottremnm  ver- 
tnmqaaro?it  ita  legi  in  Mtt.  Codd. 
tettentar  interpretety  et  recte  qni- 
dem,  inquit  Olfaniiit  homo  aentat, 
tcilicet :  tamen  emn  ette  corruptum 
qaovit  pignore  contenderim*  *  Dit- 
tolyamut'   eoim,   qntBto»   ^membra 
poet»/  ex  taluberriroo  illo  Horatii 
prtBcepto,  videamasqne  qaid  ibi  re- 
periatur*    Nii  aliud  certe  qoam  qaod . 
ante  ocnlot  habct :   *  Dentet  tentn 
participantar,  ntindieat  lapit  atper 
opprettut  e  frogibat  tubitit/  Ittnd 
tdlicety  '  tubhto  Aragtbat/  ret  bella 
ett.  quidni  enim  ?   Sed  tamen  qn» 
illfli  'tabitflt  frageflp*    Nemo  expli- 
cabit,  tcio.    Dicet,  panem  intelligi, 
id  qood  ego  qaoque  sine  monitore, 
tine  prflemoDstratore  videre  baud  dif. 
ficolter  poteram.    Sed  cnr  *  sabilut 
panit'  dicetnr  ^    An  quia  repente  in 
ot,  qnati  offa,  objectut  ett  ?   An  for- 
tatte  qnia  tabito  velnti  fungut  in  A- 
meto,  ita  repente  panis  in  ore  ortnt 
tit  ?     Sed  nagamm  et   ineptiarum 
tatit.    Versam  ilium  Et  lapie  eppree- 
eae  eabiHe  e  /rugibae  aeper,  ita  iegere 
toleo,  Et  lapie  eppreeeae  eabiiie  Qjfrac- 
tilme  aeper.    Qua  voce,   '  oflVactos,' 
nalla  anqnam  tignificantior,niilla  ma- 
git  Latina,  magit  propria,  magitqne 


ex  ingenlo  rei  et  poette  reperietnr, 
tcio.  Paber. 

emSeaeapartieipemtwr]  Le.  teatnt 
participet  tint.  Lemb. 

OOS  Biorhae]  Dentinm  tcUicet.  Q«i- 
dam  tamen  ad  morlNim  totint  corpo- 
rit,  et  febrem  refemnt :  qaia  interdam 
dolorem  ex  morbo  natom  teqnitii^ 
dentiom  ttridor  et  crepitnt.  JLaaid. 

Striagar  091101]  Frigot  aqnat  qoo 
dentet  perstringnntnr,  cum  aqoa  fri- 
gida  bibatnr.  iMimb,  et  Creeeh. 

6M  Ai6iiif  e  fragibue]  Omoes  qui- 
dem  codicet,  qoot  vidi,  tic  babent, 
£1  iopit opprMfiit ta6tlt«  e/ragibueae' 
per:  ted  qaibotdam  placet  legi,  j«M- 
te  de  firugibue^  tfe.  aliit,  eub  deaie  e 
frugibue  aeper.  Qnam  pottremam 
tcriptnram  valde  probarem,  ai  eam 
codicet  veteret  adjoviurent.  Laa^. 
Omnet  Codd.  Oppreeeae  eubiiie  e  fre^ 
gibue :  nnde  qaidam  eubiiodefrmgibae. 
Faber  Subiiie  ejfraetibue.  Legi  tamen 
potett,  Et  lapie  expreeeueeubite  defnih 
gibuea^^.  Creech.  Subitie  e  /rugi' 
bue.   Sic  omnet  libri  ;  et  recte.  €Sif. 

Oppreeeueeub  dmde  efrugibue]  lUnd 
*  tnb  dente '  non  dnbitoqain  ab  aliena 
mano  tit,  licet  non  ditpliceat  Lambi- 
no,  et  in  contextnm  a  Fabro  aliitqne 
receptnm  faerit     Dentiam  diaerta 
jam  prtscettit  mcntio,  cojnt  iteratio 
hlc  abtona,  taltem  tnpervacna.  Qsod 
autem  in  librit    onmibnt  repertnm 
tettantnr  viri  docti :  eubiiie  e/rwgibuey 
nt  ferri  pottit,  iptl  tatit^iderint.  In- 
geniote  doctitflinrat  Faber  in  voce. 
frugibue  mendnm   latere   arbitratat 
ett;  et,  #a6tltf  effiraeiibae  tobtlitait. 
'  Offringere '  enim  notum  ex  M.  Var- 
rone,  R.  R.  capp.  99.  et  S2.  et  tig- 
nificantittimum  verbnm  ett;  vemm 
ne  tic  qoidf  m,  qoit  seotot  tit,  expU- . 
cat.    Fabri  vettigiit  intittent  margi* 
nalit  notter,  aat  ipte  It.  Vott.  ^fric' 
tibue  suppeditat ;  nimimm  a  fncando. 
Vernm,  licet  boc  verbom  ad  dentet 
valde  proprie  refertur,  ut  ex  vocabnlo 
^denfifricium'  apnd  Plin.  SO.  S.  et 
Sfi.  81.  satis  constat;  qui  et  Sl.  6, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRCTIl   CARIDB   RBRUM   NAT.   LIB.   III.      1277 


dicit :  *  sptiina  aqa»  affrictu  verrncas 
toiiit  :'  nonduin  tamen  liqnet,  qoid 
lapidi  aspero  oppresso  cam  fricandis 
dentibas.  £go,  pace  taatoram  viro« 
'mm,  a  voceyrii^'6M«prster  necessi* 
tatem  discedi  puto.  Liicretiana  est, 
^t  optine  qaodvis  panificium  e  fro- 
niento  fieri  solitam  denotat.  Vide 
lib.  1.  vers.  880  et  lib.  6.  et  ipso 
princ.  aed  legendnm)  cum  Lambini- 
ana  prima  ed.  et  aliis,  donec  melius 
qnid  apparaerit :  ntbii^  de  Jrugilms. 
Preig.  Nemo,  nt  puto.  emendatio* 
liem  nofttram  ex  Cod.  Bodl.  refngiet, 
cni  sabeat,  totie^  daos  tresve  adjec- 
tivos  a  po^ta  conjungi.  ffov. 

695  N4C  tam  eoniexttB  cum  ihtt'] 
*  Contextae/  i.  e.  connex»,  nt  tnpra. 
hamh» 

698  Quod  ri  forte^  'MvKo^ofi.  di- 
cet  aliqnisy  animam  ita  insinuari  in 
corposi  at  per  omnia  membra  perma- 
net.  At  81  boc  dabimns  (inqiiit)  tan- 
to  roagis  anima,  bomine  mortoo,  dif- 
Ibfla  iiiteribit.  nam  qnicqaid  perma- 
nat,  facile  dissolvitur.  LtKmb,  *Ai^v- 
^ro^pd»  Gtfan,  Decimnm  octavum 
T8S.  15.  Formetur  igitnr  extra  corpus, 
ut  isti  volant,  anima,  et  demnm  in- 
fnndatur;  dnm  per  varios  flexns  et 
meatus  corporis  diffusa  sit  necesse 
est  at  mutetur,  sitas  et  ordo  partinm 
mutetur,  tota  denique  substautia  dis- 
trahator.  Quaelibet  enim  res  tot  iis- 
tolas,  tot  meatns  et  foramina  qnot  in 
corpore  snnt,  permanet,  eamqnemnl- 
tis  modis  distractam  Nenties ;  alimen- 
tum  considera,  dom  per  venas,  alios- 
que  ductus  ad  singula  corporis  mem- 
bra  defertur,  deposita  priori  forma 
aliam  prorsus  diversam  induit.  Cre- 
dendam  ideo  animam  quoque  parem 
mutationem  snbituram  esse,  et  pro- 
inde  mortalem.  Creech.  Quod  riforte 
futaa  extrintecu»  inrimudam  PermA- 
mare  animam  nobis  per  membra  oriere  ; 
Taido  quaque  magis  cum  corpore  futa 
peribit.  ,  Qnid?  '  Quseque'  anima  ? 
Ridicnlum.  Lege,  nti  formula  refu- 
tandi  est,  Tanto  nempe  magU  eum  eor- 


porefuaa  p«riMl.  Rerofusinsexplicare, 
otio  abuti  foret;  et  miror  tot  doctos 
viros  non  animadvertisse  r^  $fTomov 
hujiis  lectionis.  Faber,  Vere  Lucre- 
tianam  voculam  huic  alieniori,  nti  sal- 
tem  videtor,  snbstitoit  Faber,  ut  re- 
lutandi  forroulam  efficiat.  Naro  et 
4. 1167.  *"  Nempe  alis  quoqne.  snnt.' 
Sed  ita  proprie  non  tam  refatandi, 
qnam  objnrgandi  atqoe  indinnandi 
formnla  foret,  ot  patet  in  primis  ex 
adductis  ibi  exemplis ;  quse  hic  lo- 
cura  non  liabent.  E^o  perspicacls- 
simo  viro,  ciijns  eroendationem  Marg. 
quoqne  noster  commeroorat,  accesse- 
rim  ;  nimirom  :  7Viii/o  cuique  magi»y 
ifc,  'Cniqiie'  subintellige  hominiy 
qnod  negligentiorem  offeodere  po- 
tnit,  et  ansam  vartandi  priebere. 
Preig.  Quoique  vel  cuiqut  scripsisse 
poetam,  patet  ex  910*^«  in  Mss.  qnss 
lectio  ex  ore  dictaintis  male  intellecto 
nataest.  Hov. 

702  DiafertituT  €nfm)  Marg.  nos- 
ter  :  Diapertita  ergo,  Qnod  sane  non 
estcontemnendnm.  Solet  enim  poeta 
elegantissimus,  in  primis  quoties  max- 
ime  triumpbat,  id  genas  voculas  in- 
geminare.  Vide  4.  1167.  '  Nempe 
aiiae  qnoqne  snnt,  nempe  hac  sine 
viximns  ante ;  Nempe  eadem  facit/ 
&c.  Sic  ibid.  vs.  1 116.  •  Adde,  qood 
absumunt  vireis  perenntque  lat»ores, 
Adde,  quod  alterins  snb  nutn  degitur 
ntas.'  Imo  et  hoc  ipso  lib.  vs.  840. 
<  Adde  fiirorem  animi  propriuro,  at- 
que  oblivia  rerum,  Adde  qnod  in  ni- 
gras  lethargi  mergitnrundas.'  Et  vs. 
849.  <  Adde  repertores  doctrinamm, 
atque  lepornm,  Adde  Heliconiadum 
coroites,'  &c.  Quid  ni  ergo  et  hoc 
I0C0  ?  Qu4>d  permoMat  enim  diaaohntwTy 
imierit  ergo;  Diapertiia ergoper  eaula$ 
corporie  omne»f  [ut  cibue  in  membra, 
atque  artu»  cum  didiiur  omMris)  Ditpe- 
rity  ^.  Sed  obstat  Mioiris,  qon 
mox  sequitar.  At  vs.  756.  similiter, 
*  Qood  routatur  enim  dis»olvitur :  in- 
terit  ergo.  Trajiciuntur  enim  partes/ 
&c.  Preig. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1878 


NOTA   VARIOtUM    IN 


PercmiU»]  Per  tntnift,  per  fora- 
miDa,  et  meatDs.  Lawib. 

70$  Didiiur]  Dittribnitary  dlmaDRty 
diffandit«r :  ooD,at  Tolgaiy  iMditur, 
Lamb. 

704  Dtipml»  ctfoe  oiiom,  4>c.]  Com 
cibam  oporteat  este  timilem  ei  qnod 
ilitor,  ti  fatarom  ett,  at  alat:  tum 
ideaiqoe  aotem  tit  tiniilit,  cnm  con- 
coctat  fnerit :  ante  quam  antem  eoo- 
coqnatnr,  contrarint  »it  ei,  qnod  aleo- 
dnm  ett  t  Decettario  cibot  Id  aliam 
nataram  commntaridebet  print  qnam 
alere  pottit;  qnoaiam,  niti  eommn* 
totnr»  coDcoqni  dod  potett.  iMmh. 

Siifieit]  Snppeditaf,  sabminittraty 
prmbety  wfitf».  Lamb,  Sabttitatt, 
tabjieitt  tappeditat.  Ftber. 

710  Qiuf  lune  pmtai  parttla]  Qam 
iane  cormmpitary  eom  ett  didita  et 
distribata  per  artat :  qnemadmodom 
diximat  cibnm  ditperire  et  comma- 
tari  ante  qnam  alere  pottit  aotroaa- 
tent.  Cnm  Ubri  omnet  maoutcrtpti 
habetnt»  ^iMi  iune  peritni  ptrtUo^  ift. 
efo  hac  tertiaeditione  tieedeodamco- 
rat i,  io  prinm  editiooe  cod.  vnlgatot 
tecotnty  com  tatit  habnittem  iectorem 
de  aeriptura  Tetere  admooere.  Idmtb, 

PeHMfi  Cnm  veteret  libri  omnet 
ita  babeanty  Tulgatnm,  pmtfy  r»- 
tioeri  noo  debnit.  Gif, 

718  Semmu  frmlereu  Hmqwimtm']  A- 
lind  argnmentnm,  qnod  coottat  di- 
leamiate,  hoc  bukIo  :  Cum  aolma  ez- 
cedit  •  eorpore,  aliqnaae  tni  temlna 
relioqnit  in  oorpore,  ao  tota  abit» 
onllit  relictit  toi  incorpore  reiiqaiit? 
ti  eam  aliqoa  tni  temioa  rellDqaere 
dieet ;  ergo  ooo  abit  inoolaaiit,  oeqne 
iotegras  tio  oulla  prortnt:  onde 
Dotcaotar  veroiet  io  cadaveribotP 
LtLwik.  Dectmam  oooam  vtt.  28.  Si 
anima  ditcedens  e  corpore  qaasdam 
tui  partienlat  lo  eo  reUoqoat,  ditto*- 
lobilem  arfoaot  delibatm  particnltts 
ti  Doo  relioqoat,  reddi  caota  oeqneat 
quamobrem  tot  vermet  gignaotor 
in  cadavere ;  cnm  dicere  qnidem  tot 
aoimat  eo  cooflnere  extrintecot  nnde 


nna  exceatertty  perabtnrdom  tit,  ac 
magit  adhac,  dicere  oBamqtiamqae 
ant  deligere  temtna,  ez  qaib«afiU»vl- 
eetur  tibi  corpnt  prQpriam,at  ea  p^ 
tlator  iocommoda,  qom  moo  oorpore 
ette  oeqnennt,  ant  tnbHre  io  eorpaa 
jam  elaboratumy  cnm  qao  coaaecti 
iotime,  et  cooteotire  ooo  valeal. 
Cre^m, 

716  Hoad  erU  ut  mmto]  OfmUrm 
Ivwf,  Doo  poterit  cootiogere,  ot,  &c 
tic  1.  614.    <  Noa  erit»  at   disteoc' 


716  Qaoaiam  it6a<a]  LibaU,  u  e. 
demianta.  Tralatio  est  a  libaaiiBibet, 
io  qoibus  de  viao  qnod  libatiiry  i.  e. 
fnaditary  aliqnid  detrahitnr.  qaidam 
tamea  leguot  UmeU^  nt  sit  tralatio  a 
lima.  Alii  /t6rala  legi  malnnt :  '  li- 
braCa'antem  iaterpretantur  delibrata, 
i.  e.  exteBaau»  et  deminnu,  ot  lat 
1101.  'oec  delibrare  valemns  Tem- 
poftt  de  amrtis.'  Lemh, 

X4Ma]  Itaomaetlibri.  Gifem. 

717  SHm  iUL  daeeriB  memMt  atfalf 
frtfiigit]  Error  ett:  noo  eoha  Id 
ogitur  Daacy  Utrom,  com  apimaalMt, 
iotegra  remapeaot  meadira;  (qoit 
eoim  ea  dere  upqaam  diibitetO  •<^> 
Utrum  aoima,  cnm  abit,  demiooU  §m 
parte^  et  libaU  recedat.  Vio*  u 
qotestiooen^  oti  ab  ipsomet  I<4icretio 
£9nnata  et  coocepta  ett,  aodire  ?  Ea 
tibi:  'Semioa  prsterea  lioqaaotar, 
oecoe,  aoinMil  Corpore  lo  examimoi* 
Cetera  tnU  ipte  iegere  poUrit  mc 
quietcente»  me  tacente.  Qaaambrem 
invitit  et  redamantibos  omnibns  le- 
gendnm  ett :  Sin  tta  tMcera  «r  M«m- 
briettblmtmfrrfugit.  Simeerm  ett  iate* 
gra,  et  illibata ;  (qnod  versoa  teqoent 
otteoderit,  *  Ut  iiullat  partes  io  cor- 
pore  liqnerit  ex  te.')  Addere  potenmt 
dpurrmoi  et  locnm  illum  qoi  ante  oc- 
currit:  ScimiitMr  mt^  mumm  qmmeiem 
mmtmrOfmeeume  Tempm^ eimeerm emttit, 
mmrtaUt  keibemda  eet.  Fab. 

719  I7adf  cadaoera  ramteaiif  ^.] 
Secntnt  tum  codicem  Vaticaoaai,  «t 
Bertioiaoum,  et  Memmiannm,  etplo- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTil   OARl   DB   RBRUM   NAT.   LIB.  lU.      1270 


rdsqiie  inpressot.  Dam  In  Faem.  et 
Tettiano,  et  noiiouUis  iroprettis  legi- 
titr,  CMe  etdmerey  rtmcenH  jmm  vw- 
cere^  verme$  Exepirmt  ?    Hajos  aatem 
seriptaraey  qaam  secutos  sum,  vide- 
tnr  milii  probabilior  ratio  reddi  posie, 
qoaro  alterins.    Si  anima  (inqnit)  e 
corpore  ita  sincera  et  integra  exces- 
sit,  ut  nollam  soi  partero  in  eo  reii- 
querit ;  onde  cadarera  e  Tiseere  ran- 
centi  Terroeis  edont  ?  atqoe  ita '  rer- 
meis'  erit  legendnm  in  quarto  casa, 
et  'ezspirant'  sfgnificabit  aotlonero 
qoandam :  nt  2. 154.  '  Sangninis  ex- 
apirans  caiidom  de  pectore  flomen.' 
et  4. 123.  *  Prseterea  qnseconqne  suo 
de  corpore  odorem  Exspirantacrem.' 
ibid.  704.  *  Tum  flammam  tsetro  spi- 
raiUeisore  Chimseras  Pascere  natn- 
ram,'  lec.  eC  «xMat  apnd  enndera,  6. 
Sft4. 'Pulrerisexhalatnebulam.'   Si 
qolt  tan»en  alteram  scriptoram  pre- 
babit  OMgisy  non  repognabo.    Qood 
aotem  ad  ▼ermlnm,  qai  in  corpore  ex- 
OBimo  nascontnr,  rationem  pertinet : 
partim  In  viseeribos  nascontnr  ex  po- 
trore  et  reliqoo  aoiraalis  receos  mor- 
toi  spiritn :  ot  docet  Aristoteles  de 
Uist.  Anim.  v.  19.  parttm  a  muscis 
iogenerantor :  qood  et  Homerus  in- 
dlcavit  illis  verslbus,  qni  snnt  l^.  r. 
28.  obi  Achilles,  acceptis  a  Thetide 
■Mtre  arrois  VulcaniiSy  ante  qaam  eis 
aceinctus  atque  instructns  in  certa- 
men  prodeat,  orat  Thetidem,  det  ope- 
rom,   ne  corpiis  Patrocli  mortui  a 
▼ermibos   deformetor,  atque  inqui- 
aetur,  qoos  raat  cai  volnera  anbeuntes 
fenerarint  SicHomems:  i^fdK' 
«Ms  Ac<8«y  ^  fm  t6^   Umwrdm 
JkKiupm  v&v  M vtfu  tuX^oi  iwrk  xoXkO' 
riwwsinuKiatJtakjks  iyy^bmrraif  itMmta» 
^«iTiS^Mic^,  &c.  Lamb. 

C9dmere\  In  aliie:  oadar^ro;  ei- 
loere.  Mailem  ego:  otMre;  led  ob- 
stat,  Exifirmi;  quod  verbnm  mibi 
valde  suspectttm  est.  Vernm,  ot  dixi, 
cmdtnera,  etiam  bonnm  est.    Gifan, 

720  E»$pirmU] '  Vermeis  exspirare ' 
Idem  plane  qnod  GrsBcis  4mt4m  ami- 


XifKat,  ntl  in  saerls  Exod.  16. 20.  apnd 
Lxx.  occurrit,  et  Phrasi  HebraBse, 
non  minoris,  nt  ita  dicam,  significan- 
ti«  respondet;  ex  Lnciano,  addn- 
cnnt  f^ot  CKttKhKmf.    Preig, 

721  Exoe  et  extmiguia^  tfcJ]  Amo- 
bins  lib.  4.  '*  Si  omnino  non  esscnt 
apes  ullfe  in  terris,  aut  si  exos  ho- 
manum  genus,  velut  qnidam  verml- 
cnli,  nasceremnr,  dea  Mellonia  non 
esaet,  ant  Ossilago  solidatrix  ossinm 
nomen  propriom  non  baberet.'  No- 
nius  hnnc  versuro  profert  in  nomlne 
*  exos.'    Lamb» 

ExeaMguU]  Si  Insecta  omnia  ex* 
sangnia  siint,  nt  doeet  Aristoteles  l. 
0.  de  historia  anim.  et  item  allbi: 
mnlto  magis  vermes ;  ex  qnibus  mag- 
naro  partem  tnsectonascuntnr.  Lamb, 

721  Tumido»  perfi,']  I.  e.  per  tnml- 
dos  artns  fluctuat.  ejosdem  generis 
est  illud  Horatianom  Epist.  1. 1.  7. 
'  Est  mihi  purgatam  crebro  qni  per- 
sonet  aorem/  &c.   Lamb. 

722  Qwd  si  forte  ammat']  *Areinro- 
fopi.  At  dires  (inqnit)  fortasse  ani- 
mas  extrinsecus  in  vermeis  inslnoari. 
Primum  absurdnro  est  dicere  tot  mil- 
lia  animanim  eo  cenvenire,  ande 
onica  anima  decesserit :  deinde  qnae- 
rendom  et  in  controversiam  vocan- 
dnm  est,  ntmm  anims  captent  et 
exqnirant  primordia  vermienlornro, 
et  ex  iis  ipsss  sibl  corpora  fabricen- 
tur,  an  in  corpora  vermicnlorum  jara 
perfecta^ingredlantnr.  dilenmia  est. 
Hunc  antem  versnra,  et  eum  qui 
proxime  seqnitor,  profert  Nonius 
Marcell.  in  voce  «priva:'  et^locet, 
antiqnos  *  priva'  dixisse  pro  singnlis. 
Lamb.    *Moro^of>d,    GVau. 

722  Ei  prieae  tn  eorpora  peeee  er- 
mff]  Veram  lectionem  nequaqnam 
dnbito,  qnln  snppeditet  nobis  marg. 
noet.  qoi  habet:  et  priwa  eL  enjns 
vestigia  Pii  illa  reprsesentat,  in  var. 
lect.  lego  lUque:  Quod  ei  forte  mi- 
mos  extnueeeua  ineimtari  Vermibuey  et 
priva  ei  in  eorpora  poeee  uenire  Credie. 
Nlmio  sfBpins  variatum  cpnstat,  qno- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1280 


NOTiE    VARIORUM   IN 


Uet  Ulis  aliqni,  nt  posterior  in  *  pri- 
▼a  '  hoc  locoyiyllaba  prodiicenda  ve- 
niebat.  '  Iii  priva  corpora/  i,  e.  in 
propria,  ita  iit  anaqiisque  sunm,  eibi 
proprium  ilefttinaluiny  aptam  ingre- 
diatnr.  Repeiitio  particul»  '  ni '  no* 
tat  bipartitam  propont  adversario- 
rum  objectionem  seu  «ententiam. 
Preig. 

726  Ei  m  discrimen  agemdum]  I.  e. 
et  in  conlroversiam  vocandum,  ^- 
.^fivinfr4o¥»    Lamb, 

728  /^pfcr^  st6i  fabrietntwt^  ubi 
nni]  Et  ipsae  sibi  doroicilia  fabricen» 
tnr,  in  qnibns  babitent.    Lamb. 

729  AnJ€ane9Tpwriimperf€cii$\  Sic 
legenduro,  ut  veitigia  scriptnrae  ve- 
teris  indicant,  non,  ut  vnlgo,  An 
quMi  C9rporibut  perfeciia  imriMuamiwr, 


750  At  neque,  cur  fudani]  Prior 
pars  dilemraatis :  At  «eqoe  licet  di- 
cere,  cur  ipsfe  sibi  domos  fabricen* 
tur.  *  Suppeditat/  i.  e.  stippedltatury 
aot  snppetit,  licet.    Lamb. 

751  Neque  enim^  eine  corpore]  Ra* 
tio,  quare  animae  ipsae  sibi  domos  non 
fabricentnr:  quia.(inquit)  sine  cor- 
poribns  non  sgrotant,  non  algent, 
non  esurinot.  bis  enim  incommodis 
corpns  quidein  afficitnr,  animiu  an* 
tem  liber  est.    Lamb, 

782  Aigoque]  lu  omnes  libri,  et 
Nonius.  Lambinus  mavult,  algu. 
Gifan. 

Alguque]  Priacian.  lib.  5.  aut  vetns 
nescio  quis  apnd  eum  grammaticus, 
in  extr.  docet  nsurpari  a  Latinis  al- 
gor,  18,  in  tenia  inflesioiie,  et  algus, 
ns,  in  qnarta:  nt  minime  dubitan* 
dnn  sii,  quin  ita  legendum  sit,  non 
aigoque.  Nam  qnamvi*  sic  habeant 
libri  mannscriptiy  nihii  hoc  me  mo- 
vet,  cum  sciam  librarios  illos  s«pe  o 
prou,  et  M  praescribere  solitos  es- 
se.  Adde  quod  Sosipater  Carisius 
libro  primo  notat,  <  algu  '  dictom 
esse  a  Latinis,  profertque  locum  ex 
Plaoto  in  Rudente,  2.  7.  24.  '  tn  vel 
soda,  vel  peri  algu.'  Idt^in  ille  gram- 


maticns  apud  Prisciaanra  eilat  alion 
locnm  Plauti  in  Vidularia :  *  Inoptani, 
Inctuni,  mflprorem,  panpertatem,  al- 
gum,  famem.'  Obstat  his  Nonins, 
.qni  hunc  locum  proferens  legit,  algo- 
quCf  fameque:  docelque,  '  algo  '  pro 
algore  osorpatum  esse  a  veteribos. 
£go  hoc  taotnm  respondere  possnn, 
vel  Noniom  nsnm  esse  cormptis  li- 
bris,  vel  ipsum  Nonium  esse  mendo- 
sum,  atque  apud  eom  legendiun  aigu 
pro  algore,  et  locos  omneis,  qnl  abeo 
proferuntur,  sic   esse   restitnendos. 


Fameque]  Fame  hoc    loco    qnintx 
inflexionis  est,  non  tertiie :  at  apod 
Yirg.  JEn.  6.421.  <  Objicit.  Ille  farae 
rabida  tria  guttnra  pandeniy.'  Lamb. 
7S8  Hie  vitiU  ad^ne  labareA]  Cnra 
•emper  antea  hic  locns,  nt  est  in  li- 
bris  omnibus.scriptus  et  inpressns, 
iq.  quibus  ita  legitnr,  tnlits  mcfina  k> 
boraij  roe  offendisset:  (alieDo  enim 
loco  et  teropore  de  fine,  i.  e.  aiorte, 
sermo  a  Lncretio  habebatnr,  qnla  de 
incommodis  tantum,  qnss  animos  per- 
peti  cogitiir,  dnm  est  in  corpore,  hic 
agitur :)  in  secusda  editlone  libros  ve- 
teres,  quos  etiam  tnnc  penes  me  ha- 
bebaro,  consulni;  qnos  dod  habebara, 
eornm  scripturas  in  nno  meo  libn» 
iroprcs.«o  reprasentatas  relegi,  max- 
ime  ad  buuc  locnm.    In  quibns  con 
varietaiis  aut    dissimiliuidinis   nihil 
reperissem :  nisi  quod  in  Bertiniaoo 
scriptum  reperi,  Ids  vUiis  aifine  Uba- 
rat :  ego  prinio  non  animadverti,  ne- 
que  attendi,  quid  h«ec  scriptnra  slg- 
niiicaret,  quidve  bonl  contincrei.  ali- 
qoot  post  mensib.  cum  animi  relax- 
andi  causa  Arnobinm  relegerrm,  et 
ad  eura  locum  pervenissem,  nbi  aai« 
maruro  incommoda  ennmerat,  qn», 
quamdiu   corporibns  inclusra  atqne 
irretittt  tenentur,  perferunt;  libnit 
mihi  lianc  ipsam  disputationem  Ln- 
cret.  de  animab.  seu  anlmis  cnm  Ar- 
nobiana  comparare.    Quo  facto,  con- 
tinuo  conjeci  hic  atf/btM  esse  legen- 
dum,  facili  mutatione  ex  f  in  d,  et 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T    LUGRBTII  OARI  DU  RERUM   NAT.   UB.  III.     1881 


•«UentU  plaM,  tt  g^Bara  4oqiiett4l 
Laliois  nsitalo,  atque  elafaiiti.  Qn^ 
cnm,  editione  secandajain  absolulti, 
eveaisxet,  iieqae  res  jam  ioteiQra  es- 
«et ;  Don  ita  multe  po»t  cognovi,  faoe 
idedtn  enidam  fcoaiiiii  peasioie  de  me 
«erito,  eidemqae  taoMn  miUa  am- 
4|ttam  injnria  a  me  laoeaaitOy  nt  ^iiem 
Ae  natam  quidem  este  aciebam»  m 
mentein  yenisse:  aut  cartty  illamy 
cnm  alteri  fortaaais  in  meateoi  ?enis- 
aet  «ibi  airogasse,  atq«e  adscripais8«. 
Jiae  enim  factitare  coosoevit,«t  ab  iia 
•eeepiy  qni  enm  bene  Borant.  propi- 
ter  causam  snpra  a  me  oommemofm- 
tam,  bnne  h^|os  loci  emen^ationem, 
■Ma  aententia,  certam  et  dobitatio- 
mis  expertem»  pro  mea  «enditare  no- 
Ini,  sed  sao  aactori,  qni  princeps-eam 
«xoogitavit,  ^oisqoia  git,  reddendam 
ezistimavi.  Dictam  aatem  est  per- 
eleganter  '  aflSnis  vitiis/  pro  parti- 
eeps  vitioram,  vel  aJligatus  et  obn«- 
xins  vitiis.  Sic  Ter.  in  Heautont. 
2, 1.  S.  ^  eamm  rerum  affineia,  qaas 
iert  adelescentia :'  sic  M.  Tall.  *  afEi- 
-m  facioori  et  tarpitadiai :'  sic  l4- 
vius,  ^AOxaB  affinis.'  Jungitur  enim 
c«m  generandi  vel  cnm  dandi  rasu, 
Uig/p6pms,  Sic  aotem  dictum  '  vitiis 
ad6ne  laborat,*  ut  iUnd  1. 344.  *  mo- 
tu  privata  carerent.'  Lamb.  Ita  (ad- 
Jine)  conjectura  dnctus  restitui.  Yui- 
gati :  etfine.  Gifan.  in  Ed.  alt.  tantam. 
734  Et  miUa  muUa  animHi  eontage, 
4pe.]  l.  e.  et  animus  fangitnr,  sen 
fert,  et  patitur  molta  iocommoda, 
contagione  corporis.  Sic  aotem  re- 
atitoi  bnnc  versum,  cum  mendosos 
eaaet  in  vnlgatis,  in  quibna  ita  legi- 
tnr,  Et  maia  m.  a,  eaniagiafang,  oas.* 
cnmque  reperisaem  in  quattuor  ma- 
snscf  iptis,  contage,  Nam  *  contagi ' 
pro  contage  in  seato  aut  septimo 
caao  eadem  ratioiie  dictnm  est,  qua 
^  parti,' '  coiii,'  <  voci,'  et  similia,  pro 
parte,  coUe,  voce,  &c.  Jam  '  con- 
tages '  idem  vaiet  quod  conti^iom,  ii, 
aeu  cootagio,  nis.  Utitur  eod.  no« 
mine  4.  336.  *  Qosb  contage  ana  pal- 


Deiph.  et  Var.  aa$. 


leribna  omnia  piftgvnl.*  Utitnr  et 
Arnob.  lib.  7.  *  Temporiboa  qooa* 
dam  civitatis  et  reip.  duris,  vel  qoss 
loea  infesta  faciebat  continua'  popo- 
lum  cootage  ooofioieoa:  vel  qnae,' 
4cc.  Conttat  tamen  *cantaginm'ei 
<  cootagio '  esse  ositatiora.  idm  La- 
eret.  aup.  eod.  iib.  472.  '  Quando- 
quidem  peoetrant  in  eom  contagia 
morbi.'  Virg.  J^l.  l.  ^i.  <  Nec  ma- 
Ja  vicini  pecoris  contagia  IsBdent.'  et 
Oeorg.  3. 469.  '  Dira  per  incautum 
aerpant  contagia  vuigaa.'  De  con- 
tagione  Festus  scribit, '  contagio  '  di* 
cendum  potius,  ^uam  '  contagium/ 
Itaqoe  iUo  potios,  %«am  boc  atontar 
oratorea.    Lamk» 

Omtage  fungitwr  ijut]  Ita  omoea 
Yeteres.  Maroiiaa:  coa^gta.  Lam- 
bious:  coa^agi.  Oi£ui.  Leg.  Miiii^', 
com  Lamb.  quicqaid  contradicat  Oif. 
Nam  in  4.  337.  corripitor  *  contage.' 
Preig. 

735  Sed  tamem  kii  etto^  Afc.]  Sed 
tamen  demaa,  qnantnmvis  ease  his 
utUe  corpos  sibi  fabricari  eo  ipao 
tempore,  quo  in  corpna  introire  de* 
bent.  at  nuila  via  patere  videtnr,  vel 
nuUos  modus  apparet,  qoo  modo  id 
possint.  concessio  est  ejoa  rei  qufe 
facoltateui  non  habet,  et  qass  est 
iZ^mros.    Lamb. 

Qmanms  utiW]  Quantomvis  atUe. 
Creeck, 

Sed  tamen  kit  eeto  qwmme  facere 
uiHe  eorpuB,  Quom  tubeant}  lo  pos- 
teriori  verao  legendum,  Qiiod  tubeant ; 
oti  ingenieae  et  vere  coi\|ecit  ***  ami- 
coa  meos,  qui  ae  prsB  modestia  ap- 
peliari  ooluit.  Faber,  QuodMtbeant: 
Faber,  recte:  olim  enim  ita  acrip- 
tom^  iode  Qiumr,  et  tandem  Caip. 
Creech. 

736  At  qua  pott.  Ife.]  At  via  niilla 
videtur,  qna  via  posaint  aibi  corpus 
fabricari.    Lamb. 

738  Nec  iamen  ett  utjam  perf.]  Sic 
reatitui,  ab  antiquis  et  manuscr.  co- 
dicibos  ad  veram  (oisi  faUor)  scrip- 
turam  qoasi  manu  ductus.    Nam  sic 


Lucret. 


4  M 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1282 


MOTiE   VARiORUM    IN 


habent  codites  Faern.  et  Tettian. 
Nec  tamen  eH,  ut  qui  eam:  Vaticanos 
autem  sic,  Nec  tatnen  ut  qui  eam :  Ber- 
tinianns,  Nec  tamen  ut  qui  cum  perf. 
itu»  qau  scriptnras  omneis  nemo  non 
videt  esse  de|>ra?atafl,  ita  tameny  ut 
redoleant  qnaedam  germanae  scrip- 
inrse  vestigia.  Nam  cum  ita  a  Ln- 
cretio  scriptnm  esset,  Nec  tamen  eet, 
utjam  perf.  8^e.  vel  sic,  Nee  tamen  ett^ 
qui  Jam  per/ectiSf  ifc.  '  Primo  sic  for- 
tasse  haec  scriptura  depravata  fait, 
Nee  tamen  ett  ut  eam.  deinde  sic,  Nec 
tamen  eety  qui  eam:  deinde,  Nec  tamen 
eat  quasijam,  tfc.  cuni  singula  capita 
eoram  qui  sibi  aliquid  intelliger^  vi- 
derentur,  tingalas  mutationes  et  ya- 
rietates  excogitarent.  £go,  ne  quis 
dicat,  me,  quod  in  aliis  peccatum  re- 
preliendo,  id  ipsnm  peccare :  primum 
antiquorum  librorum  scriptura»  ocu- 
lis  lectoriim  subjicio :  deinde  ex  iis 
scripturis  nnam  elicio,  qn»  et  ad 
illas  proxime  accedat,  et  elocutionem 
Lncretianam  oleat,  et,  qnod  capnt  est, 
sententiam  cum  iis  et  qna;  antece- 
dunt,  et  qnae  sequuntur,  consenta- 
neam  expriraat.  Quod  igittir  ad  elo* 
cutionem  attinet,  sspennniero  admo- 
nuimns  ita  Lucretiiim,  et  alios  scrip- 
torcA  Latinos  loqui  solere,  '  est  ut,' 
efuon  est  ut,'pro'iieri  potest  ut,' 
et '  non  potest  fieri  nt :'  quod  OraBci 
dicunt,  Itrrtv  tmoSf  et  ohK  Haruf  trw. 
Est  autem  haec  altera  pars  dilemma- 
t\n,    Lamb. 

Ut  quijam  perfectis]  Sic  ret.  lihri. 
In  qnibusdam :  etf,  ut.  Th  e$t  irrep- 
sit.  In  quibusdam :  ut  qui  cum  perfec' 
tit.  Gifan.  in  ed.  pr. 

Est  qui  perfectia']  H«c  verissima 
scriptnra.  In  quodam  veteri:  ut ; 
quod  e  glossa  rev  qui,  Ut  rb  eet  in- 
repsit.  In  qnibnsdam :  «f  qui  cum  per» 
fectie.  Oifan.  in  ed.  post. 

7S9  Neque  enim  poteruMtl  Ratio, 
qnare  non  fit  verisimile,  animas  in- 
gredi  in  corpora  jam  perfecta.  Qnia 
(inquit)  si  ita  esset,  animie  non  es- 
sent  subtiliter  et  examussim  cnm  cor- 


poribns  connexa»,  neqne  fierent  con- 
tagia  ex  consensn  corports  et  anhni 


740  Neque  coneenm  coiil.]  Neqne 
per  consensum  fient  contagla:  06tt 
TOis  ffAfuuri  avfortiiiroFrai  al  4<9C"^  *^ 
rcur  if^x^'  ^^  a^furra :  i.  e.  ^  Neqoe 
cnm  corporibns  afficientur  animi,  ne- 
qne  cum  animis  corpora.'  q«od  fieri 
videmus.  Lamb. 

741  Denique  cur  aeris  viol.']  Hojas 
argnmenti  haec  vis  est :  Si  animl  es- 
sent  imroortales,  et  ex  aliis  corpori- 
bns  in  alia  corpora  migrarent;  non 
essent  animantium  cnjnsqne  generis 
propria  quaedam  ingenia,  propriiqne 
mores  :  sed  essent  permlstlt  et  con- 
fusis  morihns.  Atqui  vldemRiy  leones 
esse  iracnndos  et  violentes  natnra; 
vulpeis  dolosas ;  cervos  timldos  et  fn- 
gaceis,  et  ita  de  ceteris  sentiendam : 
ergo,  &c.  Lamb.  Vigesimnm  vss.  29. 
Si  animas  istae  immortales  totles  hac- 
tenus  commutassent  animalium  cor- 
pora  (Py  thagoram  et  Platonem  nrgei) 
deberet  seosim  esse  immutata  anima- 
linm  indoles ;  sicque  jam  leo  esset 
non  ferox,  cervns  non  timldns,  val- 
pes  non  dolosa,  jam  canis  cervum  fn- 
geret,  accipiter  columbam  ;  bmta  sa- 
perent,  et  homines  desiperent ;  qnip- 
pe  anima  colnmbae  accipitri,  anima 
bruti  homini,  et  vice  versa,  saepe  jan- 
geretnr.  Siquis  vero  dicat  animamm 
indolem  nna  cnm  corporibns  mntari, 
easqne  cojnscnnqne  generit  aint,  ia- 
dnere  eos  mores,  qnl  istis  corporihvs 
conveniant,  nibil  amplius  requirimnv. 
Qnicquid  enim  mutari  potest  lllod 
mortale  est,  com  in  omni  rantatione 
sit  partinm  trajectio,  atqne  ideo  dis- 
solutio.  Sin  vero  affirmet  animas,  ex- 
empli  causa,  humanas  immigrare  so- 
Inm  in  hnmana  corpora ;  cnr  iUa  aai- 
ma,  qnae  modo  in  homine  adnlto  sa- 
piens  vixit,  in  pnemm  infnsa  desipit? 
An  in  tenero  corpore  tenemscit  ani- 
mus?  tnm  mntatnr;  et  nerao  sanas 
asseret  rem  tantopere  mntatam  im- 
mortalero  esse.  Creeek. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRBTII  OARI   DB  RBRUM   NAT.    LIB.  lU.      1388 


Trisie  omniMm']  Cnidele,  nox- 
iaiii ;  Virg.  Ed.  8.  80.  *  Tritte  lopiis 
stabalify  inatoris  fmgibus  inibres.' 
Creeeh. 

742  JMvt  vwXfibue]  Haac  tcriptn- 
ram  in  veteribns  nostris  reperi.  In 
qnibasdam  libris,  fmlpea  ddiue;  in  qni- 
bnsdam  libris,  eervof ;  raale.  Varietas 
nata  est  ea  ys,  inf.  861.  lib.  S.  Hoc 
8«pe  deprehendi  et  aliis  mnltis  locis. 
Volnit  interdnm  copiam  ostentare 
Poeta.  Hoc  alii  non  observaverant. 
Gifmi. 

DM  volfUm$\  Sic  reperi  scriptnm 
in  dnobns  cod.  mannscr.  atqne  ita 
■Mlitts  carrit  oratio  et  sententia.  Nam 
alii  Ubri  habent,  tmlpeU  d»lM$l  Hanc 
seripturam,  qnam  secntns  sum,  simia 
illa  se  in  snis  libris  reperisse  jactat, 
qoasi  ejos  restitntor.  Lnmh, 
.  Ei  fugm  eenu  A  fHdrilmi  doNr]  Se- 
cutns  snm  vnlgatam :  nam  mannscrip- 
ti  sic  babent,  et/uga  eervee.  unde  doc- 
tus  qnidam  snspicabatur,  honc  ver- 
snm,  A  pettribHi  doter,  ei  pairiue  p.  ine. 
euiMtf  esse  interjectnm  et  alienum, 
Bon  po^e.  nam  eo  snblato^  et  serva- 
•ta  ea  scriptnra  qnsB  reperitnr  in  libr. 
mamMcriptis,  prsBterqnam  qnod  le- 
geodom  esset,  wlpeie  dehuy  ut  est  in 
vnlgatis  et  nonnullis  calamo  exaratis ; 
sententia  constaret :  nt  totus  hic  lo- 
cns  sic  legatur,  eur  tu:ri$  vi$lentia  trie- 
te  leenum  Semdmum  eeptUwr^  vulpeie 
.Maf,  eifugm  eervoe?  Et  jam  eetera  de 
gen»  ife.  Verum  taroen  judicet  lector 
ernditns.  Nam  quod  ad  me  attinet, 
sic  pnto  legenduro,  ut  excodendum 
coravi :  neqne  tamen  alteram  lectio- 
nem  damno.  Est  enlm  valde  concin- 
na  et  venusta.  Sed  haec  quoqne  est 
perelegant,  et  Lucretio  digna.  Lafs6. 

744  Et  jam  eetera  de  genere  hoe]  Cre- 
bro  ita  loquitur,  et  ssepenumero  hoc 
versns  principinm  reperitnr,  Cetera 
de  genere  hoc :  nt  snpra  boc  eod.  lib. 
480.  *  £t  jam  cetera  de  genere  boc, 
qnsecomque  sequuntur.'  et  5.  843. 
f  Cetera  de  genere  boc  monstrai  et 


portenta  loqunntur.'  et  6.  84S.  *  Ce- 
tera  de  genere  hoc  qua  vi  lacere  om- 
nia  possiot/  &c.  quod  iroitatus  est 
HoraL  Sat.  1.  IS. '  Cetera  de  genere, 
adeo  snnt  multa,  loquacem  Delassare 
valent  Fabium.'  Lam6. 
.  Car  omnta  membriM]  Cur  omnia  in 
membris.  Lam^. 

745  Ex  inemUe  eevo  ingenerascMui'] 
A  generoy  as,  fit  generaeeo,  ut  a  labo, 
as,  labasco,  ab  integro,  as,  integrasco. 
quidam  tamen  hoc  loco  legunt  graii- 
deecnntf  i.  e.  crescunt,  a  quibus  dis- 
sentio.  Lamb, 

Inque  gentmtur]  Et  in  merobris  in- 
gennntur,  seu  ingignuntur.  sic  autem 
restitni,  conjectura  ductus :  nam  vnl- 
gata  et  recepta  scriptura  ingenioque 
ferri  non  potest.  Hoc  eniro  quaerit 
Lucretius,  Quaniobrem  sui  cujusqne 
corporis  sunt  mores,  et  sua  ingenia, 
et  sni  babitus,  et  sue  affectiones  ani- 
morum?  cnr  leones  sunt  iracnndi, 
vnlpps  dolosae,  cervi  fugaces  et  timi- 
di?  cur  ceteri  similes  animomm  affec- 
tus  et  habitus  omnes  ex  ineunte  «tate 
ingenerantnr  in  nierobria  et  corpori- 
bus,  niai  quia  certa  vis  animi,  certa- 
qne  affectio  nascitnr  in  certocorpore, 
et  certis  principiis,  ex  quibua  corpqa 
concretum  et  conflatum  est  P  Nonne 
igitur  nunc  inepte  loquatnr  Lncre- 
tius,  si  ita  postea  quaerat,  cur  certa 
ingenia,  et  certi  mores  in  certis  in- 
geniis  gignnntur?  quod  volont  isti 
hebetes.  Non  enim  ex  ingenio  cujns- 
qoe  ingeneratur  dolns  aut  pavor  in 
animalibus :  sed  contra  mores,  et  in- 
genium,  et  affectus,  i.  e.  vel  doln^, 
vel  pavor,  vel  iracundia,  et  similia  in 
membris  animalium  ab  ineunte  tevo 
ex  seroinibus  et  prirois  corpuscnl^s 
cojusqne  propriis  innascuntor  et  in- 
generantur.  Lamb, 

Oeneraecuntf  ingenioqne]  Sic  omnes 
libri.  Larobinus  taroen :  tn^v^  genun' 
tur;  male.  Gifan, 

Ingenerascunliinque  genuntur]  lUnd 
prins  babet  aliquid  latius,  et  qnod  ^d 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1284 


T40TJE   VARIORUM    IN 


speciem  pertinet  migis;  titing^mm' 
iur^  ad  sini^laria,  sea  individaa,  nt 
Tocant.  Faber, 

746  Semine  »eminioque'\  Ilsdera  fere 
vocibns  hand  tamen  idem  dicit,  *  ie» 
men '  enim  materia  est  genitalis,  et 
ipsmn  <nt4pfjLa;  'Semiitinm'  vero  so- 
bolem  significat  et  generis  propagl- 
nem,  nt  <  leonnm  seminiimi '  snperins 
V8. 743.  nt  recte  observatnm  Tnmeb. 
Adv.  21.  2.  sed  qnod  idem  vetiit  ex 
Lncret.  lib.  2.  citet,  *  Hiec  aliqno  sine 
semlnio  graviore  coorta  est.'  vereor 
nt  doctissimum  vimm  memoria  fefel- 
lerit.  Hav, 

747  €um  corpore  iotd]  Sic  Imbeiit 
lib.  mannscr.  vnlgatl  antem,  eum  eot' 
pore  quoque.  quamqnam  infra  non 
longe  ab  hoc  loco,  ubl  et  bic  vertns 
et  snperior  iterantur,  scriptnra  codi- 
cum  vetemm  nihil  a  volgata  discre- 
pat.  Lamb,  Ita  (toto)  veteres  llbri. 
In  quibusdam  tamen :  quoque,  Et  Ita 
vnlgati.  Hoc  natum  est  ex  vs.  765. 
Vide  et  snp.  V8*  6S4.  et  inf.  vs.  800. 
Gifm,  Hectins  Hle  qui  legit  Corpore 
quoque,  ut  vs.  705.  et  vs.  770.  Creeeh* 
Si  ita  legas^  erit  pro  quoconqne.  Bav, 

749  Permisii»  animanie$  morilme  es • 
geni']  Hoc  illud  est  (opinor)  quod  di- 
cit  Aristoteles  eo  quero  supra  protu- 
limus  loco,  suam  cujusqne  rei  esse 
forniam  :  quo  significat,  suam  cnjns- 
que  corporis  esse  animam.  qni  antem 
aliter  sentiunt  (inquit  llle)  simlle 
qniddam  dicunt  ac  si  dicerent,  artem 
fabricandi  in  tibias  intrare  posse. 
oportet  enim,  nt  artem  snis  ac  pro* 
priis  instrumentis ;  ita  animam  suo 
nticorpore.  Lamb, 

750  Hyrcano  de  umine]  Canis  (in- 
qnit)  ex  semine  tigris  Hyrcance  con- 
ceptus  atque  editus,  cervum  fngeret) 
nedum  perseqneretur.  Vlrg.  ^n.  4. 
367.  «  Hyrcanaeque  admomnt  nbera 
tigres.'  Lamb, 

753  Deeiperent  homines]  Homines 
raentts  et  rationis  expertes  essent. 
Lamh, 


755  Fteeii]  Mnfari.  Lamb. 

756  Quod  mutatwr  enbn]  Sie  Mip. 
516.  'Nam  quodcnmqne  sois  mota- 
tnm  finibns  exit,  Continno  hoe  mon 
est  illins,  qnod  fbit  anrte.'  Lmmb, 

758  QmBre  dieeoM  quoquo,  ife.]  De- 
ietis  dnobfls  hi#ce  versibns,  nitegra 
fin*et  sententia,  et  argmneetMi  Mtii 
evplicatnm.  Creech, 

T59  Denique  ut  inierMnt]  L  e.  ita 
nt  tandem  Intereant.  Lamb, 

761  Tamen  qumram]  8ic  habMt  tm 
libri  manuscr.  vulgati,  ^iurres :  mimm 
Teete.  Lamb. 

Cur  e  eapkiOi,  Ift,]  Videnras^a^ 
«tetes  alias  alKs  esse  pnideotiores, 
nt  senectmem  adeiescentk :  bomiBeft 
etiam  alios  alHs  esse  sapientiorea. 
'homo  homini  qnid  prsestat?*  inqnit 
ille.  Cicero  in  Catone :  *  Temeritas 
•e«t  videlicet  floreotis  setatisy  prndeB- 
tla  senectntis.'  Lamb, 

762  Nec  prmlmu  stt  jntfr  «Ifa^  Cnm 
pradentia  versetnr  ia  reboa  aingttla- 
ribnt,  res  singalaret  miteni  oaa  cog- 
noscantur:  pner  antem  non  poasit 
osse  usn  peritns,  sed  Domems  oooo- 
rnm,  et  longitodo  temporia  omioi  a^ 
l^at:  puer  pradens  esse  nollo  owde 
potest.  Aristot.  Hb.  6.  de  M orib.  od 
Nicom.  Lamb, 

768  Quam/oriie  eqmi  m$]  8le  loqni- 
tnr  snp.  vs.  8.  ^Conslmlle  in  corso 
possint,  ac  fortis  eqiH  vis.'  *fbrtis 
eqoi  vis/  i.  e.  A>rtis  eqonsy  mipiffmnt, 
La/ndt, 

765  Pm  aoM  porif<r]  Dolet  booc 
versum  Mss.  Marg.  oost.  «ed  prsrtcr 
TBtronem.    Vid.  et  sopre  747.  ^tig, 

760  Teneraaoere]  Tenetom  eaao.  tie 
enim  interpretatuTNoolns  Marceilot, 
atqne  hnnc  versnm  proleft  et  Dio- 
medes  lib.  8.  8ic  aotem  Homen»  de 
pneri  ingenio  et  nente,  han^  fp^» 
nt  supra  retnlimns.  £iaai6.  Ita  l.Ml. 
<  novelhis  mentes/  nt  et  TertnlHaoos. 
Horat.  Od.  8.  S4.  52.  *Et  teoor»  oi- 
mis  Mentes  asperiorlbns  Ponoaod» 
stndiis.'  Melins  malto,  ti  pTo/onmm- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   CARl   DB   RBRVM    NAT.   LIB.  111.      1286 


<br  aeripsiMet  dmrmdm,  Ab  ead«« 
ralMiie  'tenerM  annos'  dicefaMit.  Hie 
vera  emeadabis  etiaaa  PnbUi  Ovidii 
lociim  qnemdara  in  EpisU  PhaKlrs 
ad  Hippolgf tu»  vs»  26.  *  Ara  fit  obi  a 
tooerit  crimeo  coodiscttnr  aaniB;  Qo» 
vomt  exacto  teoipore,  pejos  amat.' 
Legeodom  est,  C^i  temt  exacto  Um- 
p&n,  p^m  mmat,  Antea  dtxerat  vs. 
20.  *  Venit  amor  gravtos,  qo#  serios: 
orioMr  mtos,  Urimor,  et  ciecam  pec- 
tora  volmu  babent.  Scilieet  ot  te- 
noros  lapdoDt  joga  prima  jnveocosy 
FrsBaqne  vix  patitor  de  grcge  cap- 
tos  eqnos.  Sic  male,  vixqoe  snbit 
prioMS  mde  peetns  amores.'  Sessns 
est,  Ubi  amor  a  teoeris  aonis  addisei- 
t»r,  (nam  *  crioieo '  boc  loeo,'  ot  alibi, 
atrocis  significatioois  noo  est,)  lacilo 
in  artem,  sen  balHtnmtransit:  at  iHa, 
seo  ille,  pejos  (i.  e.  graviiis  et  miso- 
rios)  aoMt,  eni  ars  veoit  (a  qoo  ars 
addiscitor)  ezacto  teropore.  Erit 
antem  oper»  pretiom  videre  qoaoto- 
pere  se  illic  torqoeant  loterpretes  et 
»  vero  abeaot.  Sed  qoando  semel  a 
via  degressos  som,  aliom  locom  in 
eadero  Eplstela  ostendam  vs.  86.  qoi 
et  ipse  cormptos  est :  noqoe  ab  ntlo 
editore  aaiiMdversom  vitioro  fnit: 
postremas  certe,  qnem  inspexi,  qnam- 
qoam  ia  eo  mirifica  qnssdam  diligen- 
tia  est,  noo  vidit. '  Tn  modo  duritiem 
ailvis  d^ne  jngosis,  Non  snm  mate- 
ria  dlgoa  perire  tna.'  Sensns  esse 
altos  DOD  potest  qoam  bie :  '  O  for- 
iBose)  doritiem  istam  toam  depeney 
ne^e  eitim  digna  som  qoam  materia 
toa  tam  misero  perdat.'  Qoid  istoe, 
isqoiesy  umt^na  Hta  wu  ptrdH?  Nibtl, 
iD^oamy  et  taoieD  ita  osqoe  adboc  lec- 
tam  est :  sed,  opinory  doo  ita  in  pos- 
teromfiet.  Orta  eolm  emeodatio, 
et  solo  ipso  clarior  est,  qosp  jam  a 
Dobis  proponetor.  Tk  wiodo  dttriliem 
mbm  depmH  jngm»;  Nom  nm  dmitia 
digna  perirt  Um.  Verom  porro  per- 
gomos.  Id  Epistola  ft.  86.  qnm  ab 
CEaoDo  ad  Paridem  scripta  est,  legt- 
tor,  ^DIgoaqne  snm  et  copio  fieri 


matroBa  petoDtis;  Soot  miiii,  qnaa 
poaeiDt  sceptra  decere,  maDos.'  Qoi 
sapinnt,  mirabor,  si  priorem  versnm 
probaboot :  legeodoro  arbitror,  Dig' 
naqtu  sum  fiiri  regit  matrmui  potenHa; 
Qaod  scilicet  verso  seqnenti  eoafir- 
raat;  oamqoe  'Sontmibiqnas.'  Epis- 
tolaaiitem  6.  vevs.  11.  'I>os  tibi  Lem- 
nos  erit,  terra  ingeniosa  colentiy  Me 
qooque  jam  tales  inter  habere  potes.' 
Hoe  a  nemiBe  iatelligi  scio,  neque 
adeo  potost.  Lego  emeodatioBe  cer- 
tissima,  nisi  beoe  fallor,  Me  qimque 
Jam  matre»  iMter  kakere  petee*  Videll- 
cet  ex  Jasone  gemiaam  prolem  sos- 
ceperat  Hypslpyle;  qaod  versibus 
seqnentibus  firroatnr:  'Nonc  etiam 
poperi :  gratare  ambobos,  Jasoo/  &c. 
Notos  iUe  Terentii  AdeL  4.  7.  10. 
locos :  '  Natus  pner  est  *  *  Dii  vor- 
taat  beoe,'  &c.  Sed  taodem  b«c 
missa  faciamos.  Faber. 

767  Cot^ktgent]  Ita  ia  Vetere  nos- 
tro.  Vulgati:  Cei|^gi«a«;  qoodma-. 
lim.  Vide  Indieem.  Lambioi  serip* 
toram^  Nenfagient,  fugio.  Gif. 

Nenfugient]  Cnm  libri  omoes  ve- 
teres  et  recentiores  babereot  Cen* 
fugient^  prmter  admodom  paocos: 
atqoe  ex  bac  soriptnra  doeti  qoidam 
fecissent,  etmfiagenty  quo  modo  ba- 
beat  et  DODOulli  libri  volgati :  ego  ad 
veram  leetionem,  qoasi  maoo  ductns, 
reposni,  Nemfngient:  qnemadmodnm 
snpra  noo  minus  probabili,  atquo 
adeo  certa  coojectora,  ex  nem  fitty 
qood  erat  corroptum,  feci  emfiety  8. 
418.  '  Id  qooqoe  enim  sine  pemicie 
eonfiet  eoram.' '  Non  fugieDt'  aotem 
ioterpretor,  Bon  poterunt  negare, 
aeqne  refutare :  ut  siip.  2.  095.  <  tnni 
prmterea  qiiod  fogimus  ante,'  &c.  sic 
antem  necessario  legendnm  est,  dod, 
ot  volgo,  emjtngeait.  Hoe  eoim  sig- 
Dificat  Lncretins.  Nob  poteroDt  ne- 
gare,  moDtem  esse  teooram  io  teoero 
corpore,  verbi  canaa,  nMotom  poeri 
bioMili,  aat  trimoli,  dod  poteroot  oe- 
gare  esse  teneram  et  imbecillam. 
qmd  eiimnfitf  i.  e.  si  verom  est  men* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1286 


^OTM  VARIORtTM   IN 


lem  esse  teneram  in  corpore  tenero. 
erffo  niortalis  est.    At  si  le gatiir  am'' 
fiMgentf  aat  coirfugitnJt^  vide,  obsecro 
te,  lector,  quid  dicator.    Confagient 
eo  scilicet,  ut  dicant,  mentero  tene- 
rascere  in  corpore  lenero.     Quare 
bnc  confagerent  adversarii,  caai  boc 
maxime  negare  debeant,  cnmque  boc 
unom  Lucretias  hoc  loco  probare  et 
vincere  velit,  roentem  una  com  cor- 
pore   crescere   et  decrescere,    quo 
probato  seqoator  animnro  esse  mor- 
talero?  supra  boc  eodero  lib.  446. 
'  Prseterea  gigni-pariter  cum  corpore, 
et  «na  CreKcre  sentimus/  &e.    Ni- 
bilo  magis  tm^tngeiU  ferri  potest.  ote- 
rentnr  enim  eo  ipso  argomentOy  qiio 
Lncretios  eot  oppngnat.    Mirnm  est 
qnosdam  homines  ita  infeliciter  eut 
aatos,  ut  non  solum  cseci  sint  in  Ince 
dara,  vernm  etiam,  cum  tales  sint» 
ita  se  gerant,  itaque  se  venditent  at- 
qae  oatentent,   qnasi   sint  Lyncei. 
Xaiii6.    Malimy  nt  a  Lambino  emen- 
datum  est,  iieN  fngUmtj  i.  e.  negare 
non  potemnt.    Alii  coBjiciiint  legen- 
dum,  coii/i)i^«iil.  Faber.    Al.  Ceii^* 
gtnt,    Larobinas  ffw  fugieni^  I.  e. 
Don  poterunt  negare.    Hoc  enim  sig- 
nlficat  Lacretins,  non  poternnt  ne- 
gare  mentem  esse  teneram  in  tenero 
corpore,  verbl  cansa,  mentem  pueri 
bimali   aut  trimuli  non  potemnt  ne- 
gare  esse   teneram  et  irobecillaro: 
Qnod  si  vemm  sit,  mentem  modo 
robustam  in  tenero  corpore  teneram 
fieri,  ergo  mortalis  est.    £t  basc  soa- 
dent,  ut  maliro  Nonfugient:  ferri  ta- 
men  potest  Confiigient,    Cnm  enim 
alii  dicant  vs.  755.  *  Animnm  mutato 
eorpore  flecti/  cur  non  alii,  ut  vim  ar- 
gamentorom    evitarent,  Aniwuun  tn 
tenere  cerpere  tenmucere,  docerent^ 
Et  ista  voce  'scilicet'  ssppe  atltar 
Poeta  curo  adversario  effugium  velit 
preclndere.   Creeck.    Egregie  mar- 
ginalis  noster:    Confugianl,     Nimi- 
rnm,  ut  sup.  vs.  650.  *  £t  veluti  ma- 
nns,  atqne  oculnt,  naresve  seorsum 
Secreta  a  nobit  neqneant  sentirey  nec 


etse.'    Ita  nondom  dicit,  adveraarioi 

eo  coofugere,  sed  ut  eo  confiigiaBt, 

concedit,  a«t  potins  eogit.    Cmtenm 

genus  loquendi:  '  Confaginnt/  pro, 

confuginnt  eo,  at  dicant,  te.  notao- 

dom,  ut  singnlare  et  elegans.    Ne 

cui  autem  suspectara   ait  ampUas, 

opem  pretium  foerit,  sirailem  pror- 

sus  significantise  vim  notaase,  in  ver- 

bo,    qood    cum   majume   inccnrrity 

Graeco,  prout  apod  Heliodonim  in 

^thiop.  nsarpatur ;  nempe  kmm-mt^ai 

pro : '  erronee,'  seu '  per  errorem  cre- 

dere,  persaasumve  babere : '  '  eo  o»- 

qoe  flecipi  ac  falliy  ut  crcdaa.'  Locat 

ett,  lib.  1.  pag.  ed.  Bonrd.  66.  Astfw 

wdkkifrQif  64,  ftfl^t  $np  &r  Spfti^e^  v^ 

fidf$apo¥  ^5*  icftr  .iwfiff  tV  «vrar 

ffmrriipiaPf    vpoafatptiy  Sr«r   t^    ^S}^ 

Aideir  fjroi  rw^rco^  einais  koI  pM- 

To  Mraror,   Mrorw/icMir,  ^  j(oifms  •»- 

Xtpias    Kftl   Hfipom  ^ayo^ciw.     la- 

terpres  Latinus  in  alia  ibi  oouiia  abit. 

Sensns  est :  Barbaros  pertinacea,  ac 

triste  genas  bominam  eaae,  dcc  '  Ubi 

aatem/  inqoity  '  de  salnte  deapera- 

Terint,  in  more  iis  positom  est,  nt 

tollant,  et  tanqoam  pneambnliun  tibl 

neci  dent  quicqaid  camm  hmbenty 

sive  id  secom  ona  fatnnim  etiam 

post  mortem,  errooee  ac  falso  sibi 

persuadentes,   sive  a  vl  bottiU   el 

contomelia  vindicantes,  aot  prsmpi- 

entes.'      Oblitus    fnemt  Interpret, 

quod  pag.  S9.  melins  exeeperat:  Vmt 

tk  hp^  ^arrifofuUf  vapitrraa  kuoUiw 

kwa^mpm.  Pag.  ft46.  taoMn,  nbi  In 

eodem  loqacndi  genere  slbi  conslat 

Auctor  nescio  qaat  ambaget  mrtnt 

captat.  Preig*    Imo  non  modoalte» 

ram  ea  Mts.  Lugd.  Bat.  idqae  opti- 

mum,  eapretse  ea^fugitjU  legit,  sed 

et  jam  olim  questus  est  Tomeb.  Adv. 

SO.  10.  perversam  faitte  hanc  iec- 

tionem  ab  iit  qui  inmntant  ea  qoss 

non  intelUgunt.  '  Atqui  iilnd  (verba 

Turnebi    sunt)    ceit/agtanf,  belUsti- 

mnm  tentio  et  amsenitsinmm :  boe 

sensu  scilicet :  Illis  bic  receptnm  et 

boc  perfugiom  reUqnom  tit,  nt  dt- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   OARI   PB  RBRUM  NAT.   LIB.  HU     1287 


tmnt  iB  tenero  corpore  roeMtein  (mc) 
remolescere.  ifteyt  iiaiifft  Ktnai^^w 
rtUy  rainpf  hiKtp^t  l^oucri  iV  Kora^ 
^trftff,  Nam  ita  8»penaraero  aocto- 
res  Onecon  loqai,  qol  eoram  literis 
tinctos  esty  et  tntelligit  Unum  ta- 
Bien  et  nlterura  locura  proferam  De- 
iBoethenift  contra  Aristof^tonem,  c{ 
Ithr  ffif  tV  ^tn  fi&ou  fUTfHiSTffra  itai  ff«$' 
^for^yn^  icar4^wyov,  Itemm  :  tiv  rhr 
iatmiv  fih»  Korapo^trai  As  ff^i^poifa  tcoH 
/UrfHow*  H«c  ille.  qnibns  accedo  In- 
bens,  nam  et  apad  Plaatom  legitar 
in  Mostell.  6.  I.  49.  <  Qaia  id  enira 
inaxime  volo,  nt  illi  istoc  oonfogiant.' 
Agiitar  qnidem  ibi.de  ara,  nt  prati- 
dio  miaeris ;  sed  et  hoc  argnmentum 
nt  aram  et  sacram  ancboram,  qno  per- 
dita  re  coningiant,  Poeta  conaiderat. 
Hac. 

Qwod  $i  jam  flt]  Si  mens  in  cor- 
pore  tenero  tenera  est,  in  Talido  an- 
temfitvalida:  ergo  anima  mntatar » 
ti  matatar,  ergo  mortalis  est.  Lumb, 

770  Quove  modo  poterU,  i^.]  Post 
pngnam  sammis  viribas  magnaqoe 
nnimi  intentione  depognatam,  et  fa- 
gatos,  nti  oplnatar,  adversarios,  ar- 
gnmenta  qnsedam  levis  armatarflB 
tanqaam  ad  praedam  colligendam 
emittit.  Primam  aatem  vss.  7.  in- 
qnirtt  nnde  aninia  adnltam  corpos 
tanl  impotenter  deperiret,  et  votis 
anis  omnibus  optaret?  Unde  etiam 
nembra  senio  confecta  fngeret,  et 
exire  properaret?  Immortalis  enim 
sit,  et  Bunqnam  teneri  corporis  im- 
becillitatem,  ant  senescentis  minam 
raetnet  Creeek, 

771  fUrem']  *Aic^.  lic  snp.  1. 
565.  *  quibos  possint  sevl  contingere 
florem.'  Lmab, 

772  VU  «atml,  dfc,']  Hunc  versum 
quidam  Codd.  non  agnoscunt  Creeeh, 

771  Qnidve/oras  sUn]  I.  e.  ant  quid 
sibi  vult,  quod  anima  exit  e  corpore 
senectnte  confecto?  Lamb, 

SemectU]  Senio  confectis,  aut  certe 
affiectis.  Plaat.  AuluU2. 2.  76.  <  qnent 
senecta  setate  ludos  facias.'  Lncret. 


6. 884.  '  Post  nbi  eqnnm  valid»  vires 
SBtate  senecta,  Membraqne  defici- 
unt,'  &c.  et  item  saepe.  Sallnst  Hist 
4.  '  Omnes,  qaibos  aetas  senecto  cor- 
pore  animos  roilitaris  erat'  ez  Pris- 
ciano  lib.  9.  snb  extr.  et  10.  non  admo- 
dam  longe  a  princip.  LaM^.  In  vet 
qnibusdamlibrissMseeff.  Gifan.  Se- 
nectnte  confectis.  Senectns,  a,  nm ; 
nt  *&tassenecta.' Fo^rr. 

776  SmU  itmaorUUi]  In  qnibnsdam 
librisjont  morfo/i.  Forte  legendiui: 
mmtjam  imm»rtaH,  Oifiui.  ed.  prima. 
Qaomm  postremum  in  posterioris 
conteztnm  recepit. 

At  noH  •tmtjam  immortoli]  At,  si 
anima  est  immortalis  (inqnit)  aon 
debet  metnere,  ne  ant  rnina  domns 
obrnatur:  aiitqnovis  alio  incommo- 
do  afficiator.  Non  celabo  lectorem, 
ita  scriptnm  esse  in  codice  Bertin. 
At  won  smU  Jam  mortaU:  nnde  suspl- 
catas  sura  esse  legendnm,  At  non  swil 
JamimmortaU,8fc»  i.  e.  atjam,  si  ani« 
ma  iromorlalis  est,  nulla  ei  pericnla 
imminent.  Qoae  lectio  longe  concin- 
nlor  est,  quam  vulgata.  Hec  cum 
in  prima  editione  scripsisseni,  Thra- 
spnes  arripuerant,  snumque  fecerant 
Ego  igitnr  quod  meom  est,  meo  jnre 
repeto  ac  recopero.  Itaqoe  sic  nnnc 
edendnm  curavi,  ciim  in  libris  vulgi- 
tis  legatnr,  At  non  mmt  immortaH^tfc. 
Lamb. 

777  Denique  eoima^  ad  Venerie] 
Quidam  libri  habent,  Si  non  conenbia 
ad  Venerie,  Lamb.  Secnndnm  vss.  8. 
docet  ridicnlum  esse  credere  aalma- 
nun  quasi  examen  circnmstare  ad 
coitus  partusque  animalinm,  et  de 
insinuatione  in  corpus  inter  se  motuo 
contendere,  nisi  forte  conventnm  slt, 
nt  primo  advenientis  sit  coaditio  po- 
tior.  Creech, 

782  Si  non  forte]  Eipttif§ia  est  Ri* 
dicnlom  est,  inquit,  animas,  cnm  sint 
immortales,  ad  concnbitas  partnsqoe 
aniraantinm  prtesto  adlsse,  et  cer- 
tare  inter  se,  quae  prima  earum  tn 
corpus  recens  et  modo  natum  in« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1388 


NOTJE  VARIORCM   llf 


froeat:  nist  forte  hiee  inter  »e  fhb* 
<lera  iniemnt)  nt  corpora  qnsqne 
nnt  prlniftmni  adfenientiam,  atifive 
ita  deinde  ofccnpantimn :  qnemad<* 
inodnm  vnf^  dicere  soleninSy  qni 
prfor  sH  tempore,  enm  priorem  esae 
jnre.  tamb, 

765  Dmkfue  {n  ttthefe}  Rk  versnt 
onm  dttodecim  deineeps  seqnentiftns^ 
iterator  lilK  5.  non  longe  a  prHidpiOk 
Lmb.  Tertinm  m.  M.  obsenrat, 
qnod  nt  «erta  mtsoeiMtl,  ereseendi, 
eiifftendlqne  reffo  deflnita  sit  rebnt 
cirterls,  ita  qnoqne  animo  Ipsi,  ae 
proinde  non  magis  posslt  extra  eor- 
pnsy  in  i(M  Dasehnr,  creseit,  et  ex- 
iscit,  degere,  qnam  pisOls-  excra 
aqnam,  qvam  tfrbor  in  a^,  ant  in 
mari  nnbes.  Qood  tero  enm  toto 
oorpore  naseatnr,  orescat,  et  exlstat 
altlflia  minime  dnbitaadnmest,qiitppa 
aKns  anhna  modo  in  capite,  modo  In 
bnmeris,  imo  calclbns  formari,  et 
inde  per  totnni  corpns  sensum  dlf* 
ftmdi  sentiremns.  Creeck, 

JVmi  tf  fvor»  ta  «tto]  Alias,  nsa  «9«sf  # 
sal9&,  nt  6. 19».  Lamb. 

788  UH  9«id^  eresrafl  Me  le- 
gendnm :  ptidpdd  antem  ¥alet  qnid- 
qoe^nC  t*pe  alibi.  Lamh. 

780  Ei  tmiguine  Umfdut  em]  Qni- 
dim  doeti  legmit  etiam  hoo  loco, 
taifttsr  isss^  ut  snp.  8«  e7§.  *  Non 
(nt  opinor)  id  ab  leto  jam  longker 
omt/  lojNi. 

7fl  Mee  ei  peeeei  sniM,  «Nilfe  priwe 
ipea  mM  tie  /n  capiie^  wi  kitmerie, 
awtimliepmiilkeeeeePeeeetfet  imaeei 
^naris  M  pmrU  eeierei:  Tmimne^ 
eeiem  hem^  attpae  i»  eeiem  eass  mn. 
n«rrf]  Postremns  illomm  ▼emttmn 
inf.  B,  Ite.  repetitnr:  sed  et  bicet 
ilUe  tnendosnm  esse  arbitror,  nti  illos, 
qni  tamen  daobns  in  lods  reperie-' 
bantor,  ostendl  soperins  mendosos 
esse.  FacHe  antera  conlido  ftve,  nt 
qni  diligenter  attenderit,  fateatnr 
llle  legenduin  esse,  TeUem  tn  iete 
hemineafuautinieievaH  mioneret.  Est 
qnldem  in  illo  fersa  aDapsistns :  $cm1 


e}ns  llbertttls  tot  eiempltt  snnt  apnd 
Lncretim»,  Yirg*  oeterosqne  poctai, 
pfSMenlm  vetnetlores,  ^s  vt  pro^ 
rendfs  snpitsedendnm  existiaseak 
Rtttio  antea»  Itn  legendnm  snadet, 
cogit:  Nam  ex  falaa  snppoaltioney 
*  Anima  prhnum  in  captte,  ant  fanaM- 
ris^  ant  Imis  cttldbHS  esoet ;  tandem 
in  tot^  bomhw,  ati  aqaa  In  toto  vase 
inttneret.'  Qnemadaiodnm  nqna  qnss 
in#hadiCer,  priaio  pttrtem  infimam 
▼asis,  mpx  medlam,  deniqne  tocnm 
▼asetnniTersnmne^rsfimplet.  Fmber 
tn  Emeni. 

794  TVaNUin  im  eedem^  tfc.']  Vldtt 
EnBendationea.  81  tssnen  malei  hoO 
referri  ad  iHttd  argnmetttnm^  ^«od  fi« 
118.  legitnr,  idem  cnm  mttltis  sen* 
tios.  Tn  videris.  Ego  aheo.  Fmb,  ht 
Nei,  Honc  versnm  negligont  inter* 
pretes.  Pnher  legit:  Tsndntt  hi  tete 
hemimej  «fMO  nl  hi  ieie  «ost  ann  trttf^ 
Est  qnidem  in  lUo  versn  Attttpssslnt, 
inquit,  dec  Hspo  Faber.  Qaet  inge- 
oiote  qniden  eicogitata  a  ▼etftmm 
G#dd«  scriptnra  qnara  maaime  alK 
snnt:  et  rejiciendtts  poCiat  ctt  itttt 
vertns,  qni  nlhil  profecto  hic  loci 
agit,  q«am  taiis  emendatio  adniit- 
tttttdtt.  Aliqnis  tamett  legit  Ttndrw 
im  eodem  heweme^  alfnt  tn  eodem  vmee 
memere*  vii.  Soloret  BMUiere  in  fedfs 
vate^  i.  e.  in  capite,  horaerby  a«C  cnl- 
olbnt :  oasnia  displicent.  OetdL 

79i  Qatd  fiMnkm  tn  ntsfm,  %«.] 
Post  vocem  teiTitr»  toUe  dtstiaccio- 
nom,  eC  lege  eo^iniicUm  otntM  ceir» 
twm,  i.  e.  certnm  oot.  Lemk, 

708  Ganfar]  Pritciaans  Uh*  1*. 
*  Oigno,  genni :  pro  qno  vetnsCistlmi 
geno  protnlemnt,  Varrn  Anabata: 
Sed  qnod  bsec  loca  aUqnid  gewBiC, 
drc.  ctgns  lniDitivnm  pttstivnm  Lm* 
cretint  in  8.  protalit^  gtmi^'  dcc. 
Lmmh.  lu  Uc  omnet  libri,  eC  Pri- 
tcian.  Ub.  10.  OVem, 

801  Qtttppt  €foitai  meirimUy  ft.] 
Qnintnm  vts.  6.  asserit  snmaNun  osse 
dementiam  pntare  res  adeo  divertat 
ao  snnC  ImmorCak  eC  morialtt  cod* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII  OARI   UU   RBSUH   MAT.   LIB.  III.      12SS 


jimgl  p«s«e,  et  nm  morUlitin  (oer* 
pw)  qmt  cmn  ttpBraU  sit  a  re  Uta 
iimiiiirtali  (aaiBia)  mUKs  iBeaniiMNlk 
ant  maiis  objiciatiir,  «Bttam  ioimor* 
taH  tot  dolorrbof  et  mofeitiia,  qaot 
iMHHBes  qnotidie  experiaatar,  aAci. 

801  CMiiCN«ir«]  :hfnt4ffx^*  Lmmb, 
Ei  ftmgi  matea]  £t  matao  pati» 

M»  QM  enm  iherthi$,  ^.]  Sic 
Arietot.  Nb.  1.  da  Anim.    *Bv(frwor 

yor  &iroX«09>^>  'ml  wptnfhi  ^fwrrW, 
^6ri/r  fiiKrum  rf  wf  f/^  iiwtk  €d/4tmf 
cvaiy  itt0K94p  fapM  ^  Afyiritfat)  ink  ••^* 
AfCr  eni^tetf.  K  e.  *  Cam  grave  aotem 
et  laborioaom  est  com  corpore  ani- 
mam  commlstam  esse,  neqne  ab  eo 
ditfolri  poMe :  fagiendom  est,  aiqni- 
demmeliBtest  animo  non  esae  cnm 
carpore  copolatnm,  qnemadmedam 
et  dlci  Bolet,  et  roaitia  videtor/  Sie 
Amob.  nb.  2.  adv.  Oent.  idqne  mnltit 
verbiff ;  qa»  iccirco  prsetereo :  ted 
hxnim  mox  lodicabo.  Iaib^. 
86«  In  c&neilh']  In  cmtn.  Lamb. 
SavM  tdlerare  firoeeikui]  Sexcentig 
casibns  adversis  Jactari.  Tranelatlo 
dnctaa  mari.  Lege  Amob.  adv.  Gent. 
Hb.  9.  de  roiseriis  atqne  mramniS| 
qnas  perfemnt  animae  hi  corporibat 
bomanls  indnsse,  ibi:  *  Nisi  forta 
rex  mondi  idcireo  ex  se  nfenitas  bno 
gflimas  misit,  tit,  qam  fnerant  apnd 
se  De»/  Ste,  Lamh, 

80T  PreHerea  quMemqm]  Ulitnr 
eodem  fere  argnmenlo,et  veroUsdem 
▼ersibns  libro  qninto  ad  probandnm 
■londl  interitnm.  Est  aatero  argiK 
mentnm  ab  ennmeratione  partiomy 
faocf  modoi  Qaicqnld  ssteranm  est, 
ant  eo  tftteraam  est,  qoU  cnm  soUdo 
corpom  constet,  non  posslt  ab  Injnria 
externa  frangi  ant  dissolvi,  ictmqne 
omneis  contemnat  ac  repellat ;  cnjot- 
modl  snnt  corpnscnla  prima:  aot 
qnU  sit  intactom,  neque  ictns  nllos 
in  se  redpiat ;  cnjosmodi  est  inane : 
ant  qnia  nnllos  sit  locos  circumi  qno 


rea  posait  diMipari  ac  diseolvi ;  qoalU 
eat  saauna  sttmmanim,  et  rernm  aoi* 
versius.  At  animas  neqoe  iU  selidaa 
est,  nt  frangi  noa  possit :  i^\m,  rebot 
omntbos  genitis  admlstom  est  inane : 
neqne  corpora  desaot,  qaae  vim  saam 
in  animi  natnnm  expromeroy  eamqac 
coaficere  poesint,  cnm  sit  coffporea^ 
neqne  locos  dee»t,  qoo  disptrgatar. 
ergo  aoimos  aoa  ett  imoiortalis. 
£0*16.  Sextam  vss.  SS.  ita  se  babet» 
Nibil  ett  sDteream  et  immortale,  niii 
aat  ab  solidiUUm,  ot  atomos;  aat 
qala  plagm  ett  expers,  ot  inane ;  ant 
qaia  nnlUs  ett  loeos  ex  qoo  corpora 
advenientU  diffHngant,  aat  io  qaam 
partes  iUUs  tolutm  excedant,  nt  {th 
«ar)  nmvarsam.  Anima  vero  tale 
nibil  est.  Nam  res  est  composiu  o 
seminibiit,  atqoo  ideo  aon  perleete 
solida.  Non  eat  Inane,  qnU  aficU 
corpns,  et  ab  illo  viciisim  aficttar  9 
animam  vero  r^  «8v  amversam  etsa 
aamo  dlxlt:  antma  Igitmr  ett  mor* 
Ulit.  Cteeek. 

814  ^efae  db  kfa  fimgUwr  Mfam] 
Naqne  qulcqnam  ab  lctn  patitar: 
sic  autem  restitai,  mannscriptorom 
eo^cam  aactoriutem  seeotas,  com 
invalgatis  legatar/mgt^er:  iaqai- 
botdam  etiam  Jigitmf:  qaod  ntrani- 
qae  memlosum  eet,  et  ab  UdoetU 
depravatom,  qai,  qoid  sibi  vellet  boc 
fiatgUur,  Doscirent.  Hoe  secuti  sont 
Xbrasones,  et  nt  snom  ediderant: 
ant)  ne  mentUr,  taciti  probarant: 
in  aUis  sexoentis  feeernat. 
Ita  Lambinos ;  nec  fiimgkm 
admlttendnm.  Creeck, 

818  Pi^^ifgtiit]  Difibgiat,  nempe 
somma  tnmmamm.  al.  d^gHigumi,  et 
Ita  valgo.  di0iigimU  aotem,res  sabia* 
tell.  Laiii^.  Via.  snmma  snmroaram. 
Alil  D^gimtt:  vii.  parUs  summm 
snmmarom.  Creeeh, 

Qa<ff  Posiit  incidere']  Qoflt  possint  * 
incidere  in  snmmam  remm.  Utitar 
eodem  verbo  siip.  lib.  2. 237.    *  loci- 
dere  e  sapero  UvUribos.'  Lamb, 
83«  At  neque  (uti  deffui)]  Rcmovet 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1290 


NOTJE  VARIORUM   Jlf 


aanc  et  refelUt  tria  iUa,  qaorom  nno 
aUqoo  posito  poMet  esse  aDima  im- 
mortalit :  qao  facto  seqaitar  eam 
esae  mortaleni«  Lamb, 

834  Prwruere  koMc]  Fateor  eqai- 
dem  in  Ubris  maDnscr.  legi  Comtere, 
qaemadmodum  et  in  Talgatit.  Ve- 
ramtamen  repoani  Proruere,  Nam 
'corrnere'  verbum  e«t  alMolataniy 
Diti  qnod  a  Pianto  yidetnr  nsarpari 
ir^Tirrttwf  in  Rndente  2.  6.  68.  *  me 
corrnere  posae  ^iebas  difitiai.'  et 
Item  aUbi.  Vernm  non  sigoificat  in 
UUi  locif  evertercy  ant  perceUere,> 
qaam  verbi  significationem  hic  locns 
pottnlat,  sed  nna  emere,  et  colU* 
KerC)  §tnffW9Bpol(w :  ut  et  apnd  Var- 
ron.  de  Lm  L.  4.  *  Corbet  ab  eo,  quod 
spicasy  aliodve  qnid  conmebant.' 
Apnd  Catollnm  aotem  in  carmine  ad 
Manllamy  obi  volgo  legitar  corruerit^ 
legendom  Unrtierii,  vs.  54.  '  Nam  mi* 
bi  quam  dedcrit  doplex  Amathontia 
cnram,  Scitis,  et  in  quo  me  tornierit 
genere.'  qnod  mihi  indicavit  non  ita 
pridem  Tnroeb.  com  ante  suspieatns 
essem  legendnm  exeremerii.  ProrMgre 
igitiir  hoc  loco  reposni,  LncretU  sen- 
tentiam  secntos :  qnod  significat  lon* 
ge  lateque  percellere  et  pervertercy 
nt  apnd  Hor.  Od.  1.  U.  18.  <  Iiun. 
rioso  ne  pede  prornas  Stantero  co« 
Inmnam.'  Lamb,  Ita  omnes  Ubri: 
eorruere,  Lambinus:  Proruere,  Oif. 
Codd.  Corrmere,  Lambinns  Promerfy 
qnoniam  Corrwere  non  osorpatnr 
hofryifrticAs :  aUi  Lambioo  non  cre« 
dnnt,  dmn  vero  eadem  sit  senten- 
tia,  de  syllaba  litigent  grammatld. 
CreteM, 

Vtoieido  fnrMae  woolem']  Hos  vertos 
mente  volntabat  VirgiUos,  tcribent 
JBm,  6.  796.  ^Totamqoe  infnta  per 
artnt  Ment  agitat  raolem,  et  magao 
te  corpore  miscet.'  Hoe. 

837  Exopergi]  Forat  ditpergi  et 
dissipari.  Lamb, 

898  Perire]  Tenen.  Oif. 

829  Hm»d  igiiur  kii,  tfc.]  l,  e.  non 
'  igttnr  mens  Immortalis  est.    Arno- 


biiu  Ub.  9.  adv.  Oent.  *  Ofluua 
passio  ieti  atqne  interitos  janna  est, 
ad  mortem  dneens  via,  et  inevitabi- 
lem  rebns  afiemns  Ainctionem.'  Idem 
eod.  libr.  *  Rorsos  vem  ti  aninNe  leti 
adeoot  jannat  (Epicnri  nt  teatentia 
definitar)  nec  tic  canta  ett  compe- 
tent,  cur  ezpeti  philosophia  debeat.' 
Lamb,  Id  jam  ttepint ;  aoioMi  perit 
ikoarxtpih,  Fob, 

830  QuUeiforteUeowL]  *Am4o9o- 
^opd :  qna  occnpaty  qnod  dici  pote- 
rat  pro  animts  immortaUtatey  nempe 
earo  a  rebot  letalibot  et  mortiferit 
ette  tatam,  vel  qnia  incommoda  iUa 
non  sint  prortns  a  salote  aUena,  vel 
qoia  qote  ei  eveniont  incommoda  et 
noxia,  priat  repellantnry  qnamy  qnid 
noceanty  tentire  pottit.  Id  igitnr  ta- 
tum  ona  eademqne  opera  removet  ac 
refellit.  probatqne  esse  faltnmy  enm 
a  morbis  corporb,  qnibnt  ipta  qno- 
qne  laborat»  tom  ex  ipsiot  animi  pro- 
priisy  dom  et  fiitaromm  meta  cnMaar- 
tor,  et  pneteritornm  dolore,  ac  mm- 
rom»  et  ceterit  affectibnt  coatabet- 
dt.  Legendom  antem  est  ita»  nt 
ezcndendnm  caravi,  lettiikmM  eA  re- 
bu$  Nnurifa:  L  e.  tuU  ab  ea  parte» 
qoa  ret  letales  eam  Itedere  et  peri- 
mem  pottent:  non,  nt  vnlgo,  mteti- 
but  ub  rekme.  Sic  enim  loqwmtnr 
Latiniy '  a  pericnlo  tutot/  *a  frigor^' 
^  ab  ii^ria  ctBli/  et  timiiibnt  *  i 
tnt.'  Lmb.  Septimnm  vtt.  19.  i 
tinetar.  Siqnit  vero  dicat  anin 
vel.esse  adversnt  contrariamo 
vel  qots  contraria  adveninnt  ad  ip- 
snm  nsqne  non  pertingere,  vel  si  per- 
tingant  prinsqnam  noeenat  repeUI, 
id  refutent  corporis  morbl  qnibnt 
ipte  etiam  animnt  laborat :  ndde  cn- 
rasy  metos  pcBoamm  post  moitem» 
contcientiam  qnte  impiot  fatigat,  in- 
taniam  denique  et  letbargnm^et  fate- 
berit  animnm  a  rebot  pereiciotit  mn- 
nitum  non  ette,  at.ab  iUit  mltere 
opprettnm.  Creeek. 

8S1  Qtiad  lelkMma]    AUi  vUmUbue 
iQopte:  ut  et  'Plena  taluti*'  in  se- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRETII  CARl   DB   RERUIf  NAT.   LIB.  III.    1291 


quenti  Yeran.  Crtteh, 

8S2  iliif  911M  nmi  MHtniil,  ^.3  Hlc 
^8.  cam  doobns  deineept  seqnenti- 
bnt ,  fnerftBt  tnrpiter  et  fcede  sno  or« 
dtne  et  loco  moti :  eos  antem  in  snnm 
ordinem  et  locnro  restitni,  a  codici- 
bns  mannscriptis  adjntns:  nempepost 
▼eranm,  Qnod  letaUbMi^  tfe,  et  ante 
veranm,  SeUicet  a  vera  Umge^  A-e.  hoc 
enim  ordine,  et  sic  lejfebantnr  in 
omnibns  libris,  QuodviUdUm$,8fe,  Sei- 
Ueet  a  vera  Umge,  i^e,  Aut  qaia  wm  ve* 
mim^,  ife»  Amt  qaia  qmet  vemunt^  tfe. 
PMlta  prinsy  ife,  Prater  enim  quam, 
4«.  Ego  tamen  ▼elim  ▼ersnm,  Aut 
quia  mom  venhmt,  tfc,  legi  post  hos 
daos,  Aut  quia  qua  veuiunt,  i^e,  PuUa 
priut,  ife,  H»c  omnia  dissimnlamnt 
iB^icanM  horolnes.  Refellit  antem  (ut 
dixi)  neiratqne  dnas  illas  rationes, 
qoft  possent  ▼alere  ad  confirman- 
dam  animi  iramortalitatem  :  qnamm 
h»c  prima  est,  ea  qnse  animo  letalia 
tnnt,  non  accidere  animo  prorsns 
nliena  a  salnte:  aHera  ett,  ea  qnas 
letalia  ei  eveninnt,  prins  ab  eo  re- 
pnlsa  recedere,  qnam  darnnnm  sen- 
tiatnr.  Lwmh, 

AUena  tahiit]  Vel  sic  legen- 
dnm:  nam  ita  scriptnm  reperi  in 
dnobns  lib.  caiamo  exaratis :  vel  alie- 
na  aahite,  *  aliennm  salntis'  antem  usi- 
tatnm  leqnendi  genns  est  Latinis,  et 
*  aliennm  salnte,'  et  *  alienum  a  sa- 
Inte.'  Legitnr  antem  meodose  in 
Yalgatis,  pkna  talaiit.  Lamb.  Ma- 
mllns,  pesslme,  contra  omn.  libros, 
plena,  Oif.  Sic  'aliena  rogoram'  6. 
1981. '  alieoa  consilU'  Sallnstins  dixit 
Cat.  cap.  40.  <  aHenum  dignitatis' 
Cicero  1.  de  Finib.  et  alibi.  l^t  an- 
tem  loqnendi  genus  a  Orsecis  trac- 
tnm,  de  qno  yide  Vossinm  Patrem 
de   Constmctione    cap.    nndecimo. 

816  Prttter  enim  quam  quod  morbi 
a^tfCum  eerperiagrt  ett^  H»c  est  ve- 
risfima  scriptnra,  ex  veteribus  nos- 
tris  restitnta.  In  qoibosdam  volga* 
tts,  cfgrotai,  Ut  esset  Creticns  qointo 


loco ;  nt  et  alibi.  '  Forte  etiam,  mer- 
biteumcarparitagret,  Olf. 

Prteter  enim  quam  qmed  mtir^it  tmm 
eorporit  agrit^  Hnnc  veranm  misere 
laceratnm  in  Hbris  vnlgatis,  restitni 
ex  vestigils  antiqnomm  codicnm: 
qnomra  in  aliis  legitnr,  eum  eorporig 
etgrit :  in  aliis,  eum  eorpore  etgre  ett, 
qood  aotem  ad  principiom  versos 
attinet,  ciim  in  vnlgatis  qnidem,  et 
dnobns  mannscr.  ita  legatur,  Prater 
euim  quam  qmod  morbi  ett,  (qn»  scrip- 
tnra  sine  dnbio  mendosa  est,)  in  aliis 
antem  dnobus  partim  ita,  Prmter 
emm  quam  tam:  partim  ila,  Preeter 
enim  quod  pum  ntorbi  ett:  neqne  hoc 
sine  litnra :  ego  sic  reposni,  Prattr 
eatJn  90001  quod'  morbit  tum  eorporit 
eegrit:  i.  e.  prseterqnaro  enun  qood 
tom  morbis  corporis  aegm  est  sea 
ttgrotat.  £x  hoc  'tegrit'  scilicety 
qood  non  intellexerant  arrogantissimi 
Thrasones,  declaratnm  postea  a  doc- 
to  qoodam  viro,  factoro  est  mgrotai* 
Sic  aotem  edidi  jam  tom  com  prodiit 
editio  seconda:  nam  in  priroa  sic 
scripseram,  Prmter  emm  qmod  tum 
wwrbi  ettf  eum  eorpori  mgre  ett,  eamqne 
scripturam  paullnm  immotatam  simi- 
os  ille  sibi  adscripsit,  et  secotos  est, 
ot  soam.  qoam  semel  jam  a  me  in  se- 
conda  editiooe  repodiatam,  ac  rejec- 
tam,  iteram  hic  improbo :  et  alteram 
illam,  Prmter  enim,  quam  quod  mtorbit 
tum  corporit  mgrit,  amplector,  prse- 
sertim  ab  Adrian.  Tnrnebo  eodem 
tempore  approbatam :  cum  ei  idem, 
qnod  mihi,  paocis]  ante  mensifons 
qnam  e  vita  decedcret,  venisset  in 
mentem.  Non  dissimolabo  tameo, 
Zoilum  istam  hanc  secundam  scrip- 
toram  in  animadversis  probasse,  a 
Toroebo,  et  a  me  io  seconda  editione 
admonitom.  Lamb.  Ita  Lambinos 
aliqoando  legebat  Prmter  emim  quod 
tum  morbi  ett,  cum  corpori  mgre  ett. 
Alii  Prmter  enim  quam  quod  morbi  ettf 
cumcorputmgrotat,  Creech.  Malim: 
mgret.  Vide  qose  snp.  ad  vs.  107. 
notavimos.    Idem  Gifaoio  ibi  placeti 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1282 


VOTM  YARIOSUM  IN 


ntqw  bek  dkpiittiy  ywmihaodmn 
et  V8.  hnJQs  Ub.  SM,  ef  fr.  vs«  8M.  #- 
grmeere  Boct  tf)grti««re  e^admi  cim- 
v«r8t.     Forte  taincn  et  *  «grif  et 
'ttgret'    dixere   veiere^   pront   m 
'aBgrere'  peMdtiiiiani   ani   eorripe* 
rent,  aot  prodncerenty  tieat&  m  <  fer •* 
vere,'  et  timKimt ;  nnde  tain  egrit- 
cere    et  ferviaceffe,  qvani   mgn»' 
oere,  et  fervetcero,  Scc,   Qnod  an*. 
tem  Vaigatom  iUud,  Mr^pnt  ttgroiai, 
neqno  Imc  looo  improlMt  klem  Oh 
fiinbit,  et  6.  IISS.  dnm  aperte  ll>l 
retinet :  *  An  ccelnm  nobia  nltro  na> 
tora  corrnptom  I>eferat.'  tacHe  tlc 
tattt  defendit,  nimimm,  nt  tit  Creti- 
cnt  in  qninto  toco,  de  quo  in  Coltec- 
taneit :  opponere  ei  jevat,  qntB  is 
Adv.  tnit  cootra  Pierlam  Tomeb. 
ditpotat,  2%  10.  <Si  ita  impnne/in- 
qnity  *  liceret,  tyllabarnm  leget  vlo* 
lare,   qnit   non    carmen   pangeret^ 
Quid  nobit  prmceptit  opnt  ettet? 
Scriptom  fnitte   puto  «rKM^Mi,  ^rr. 
(Vide  lib.  6.  loco  cilato)  Nlbito  teci- 
nt  et  illmi  eidem  non  attentiar,  Ln* 
eretinm  lib.  4.  (imo,  boc  loco,  lib. 
S.)  arriptitte :  PrmUr  tmm  ^atmqmd 
mmrki  eU^  cmm  eorpm  mgrotai,    Nam 
ct  bic  leges  antiqnantnr  tyUabamm, 
et  in   antique  ezemplari   reperio; 
Prmier  gnim  qumm  ^««d  merbU  emi» 
4orpmi»  agrU,     Quomodo  plane  le- 
geodnm  ceneeo.'     Htec    Tnmebna, 
qnem  vide  et  SO.  10.    Aliam  viam 
intittit  Cbrittopb.    Rnliit,  tom.  n» 
Fac.  Crit.  pag.  OOft.  nimiram,  nt  m 
diphtbongnm  In  *  aegrotat'  oorreptaai 
a  Lncretio  velit,  qnemadmodom  in 
*  tudibnsve  prtpnttit'  a  Virgillo;  vel, 
expnngendamlittemm  « in,  <corpnt/ 
nt,  «corpn^  tpgrotat'   per   tynalm- 
pbam  tpondtenm  pro  dactylo  contti- 
tnat,  &c.  Cnjnt  rei  exempla  prodncit 
4.  315.  6.  S30.    Sed  notaodom,  pri« 
mo :  In  *  preuttit,'  pura,  nti  vocant, 
dfphthongnt  ett,  atque  ita  Oreco- 
rum,  eoque  tritiitimo,  mom  corripl. 
tur.    Tale  et  IHnd,  qnod  in  Ind.  Ol- 
fanint  prodncit :  *  Intulm  lonio  In 


magno.'  Secnt 
flpgrotat.  Deiade,  qnod  ex  4.  316. 
<  Qnam  poncto  temporit  imago,'  et 
ex  0. 230.  '  £t  liqnidnm  pnncto  facit 
8M  io  temporit,  et  anmm : '  id  tmt' 
tatte  non  ita  eontemnendnm ;  nam  et 
priori  loco  eandem  agnotcnnt  Var. 
Lect.  tcripluram ;  et  aimilitcr  band 
dobie  etiam  tcriptit  Lncretint,  3. 
Ses.  '  Nonoe  videt  etiam  patefaetia 
temporit  pnncto  Carceribot  ?'  Non- 
dom  tamen  tynakEphit  opnt  etC 
Salvi  ibi  nnmeri,  modo  e  in  *  temporit' 
ita  tnppretterit  nut  cztriverit»  nl 
dittyllabnm  fiat,  ez*  gr.  '  temp'ria 
imago,'  'temp'rit  et  anmm.'  Potlo- 
riori  loco  Utteram  t  extorip  in  con* 
fttto  ett.  Preig.  Etiam  Voaaina  in 
£lymoh>|^  p.  13.  reponit  «grtl,  ab 
*  aegret'  enim  '  atgretco/  nt  a  *  calet,' 
'calesco,'  ab  <  horret,'  *  homtco,' 
didmoa  enim  ^itgroaco»'  non  vem 
^aegritoo.'  Hat. 

8ft0  Admmt  omt]  lu  boAC  locnm 
acripti.  in  vet.  lUirtt :  mniis,  mnm^ 
male  odmitta.  *  Ania' anti^e,  pman- 
ttit.    Hinc  variatnm.  G^f, 

Prteiniiiiqme  admism  «amt  p.  r.] 
Cnm  Ui  dttobut  eodicibut  mammcrip- 
tlt,  Pneimiiitifm  odantM  montt,  tciip* 
lum  reperittrm :  leeiio  aotem  vnlgn- 
ta,  PretterUiMque  ■dwttn  aieiit  pecotlo, 
4re.  non  dico  mihi,  ted  viiit  doctit- 
timit  non  ferenda  videretor :  ego  coo- 
jectnm  doctut,  et  tcriptortt  veterit 
vettigia  tecntnt,  ticrettilai:  Pmle* 
riiiwfMe  odmitm  emiit  pmcoto  rewerdtnf . 
qnmiectio  tine  dnbio  mcta  et  ger« 
mana  Lncretiana  ett.  Nam  qnod 
alii  libri  mannteripti  Imbent»  Prmit-^ 
rUiefue  moie  odwiitttt  pefcole,  4*«.  li«c 
qnoqoe  depmvata  ett  Com  htec  ita 
odenda  cnmttem  in  dnahnt  jam  edi« 
tionibut,  ZoUnt  mena,  aibi  hoc  totnm 
vindicavit,  hoc  taotom  immntaM  a 
mea  emendatiooe,  qnod  mm  pro  omrit 
potuit.  Quati  vem  igoorarom»  vo- 
teret  dixitte  <  annt '  et  *  aneUnt,'  pro 
iit  qote  hodie  otnrpamnt,  *  annot'  et 
^anneUnt.'  Sic  tolent  fnrea. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTIl  OkRl   DR  ABBUM   NAT.   LIB.   IIL       1993 


Reiiot  ver»  PfmimiiBfUi  aimista 
ww/if,  et  PrmterUiatpu  maU  mhmm. 
Creecfa. 

840  Add€y  Adie^  VHle  qn»  «d  4« 
lllS.  Preig, 

84i  Ni/  igttur  Mort  ef^,  eil  «m  a^ 
giM,4v.]  CoDcladit  BiiBC  ex  eo,  q«ed 
•Bifira  tit  mortelify  qoeil  prebere  c»- 
nates  est,  morteni  nibtl  esse,  tttkUfne 
•d  nos  pertinere.  Qna  de  ve  sie  B^ 
enras  apad  Laertinm :  ZmiOift  9k  4ii»- 
T^  iif  rf  Miu/J^Mr  /MjMr  9p6s  4ifi&s  Jbmi 
T^  ftlrflRvr*  Mi  «ov  ieytiiih^  mtA  «NUiir 
-^«29*M^  0T4»fmfM4irriy«Mi#H»f4 
ai&«T«ff*  ftv  Ti^ircf  ^  /afikp  ehm 
«p^f  iii^Mf  ^y  HJafvrw*  km^varhw  ydip 
«OMf  r^  r^  {'oM^f  #n|T^,  oiit  Ham^ 

^B^^ki/adtni  v^0or,  ftc  i.  e.  '  Asanefac 
teipsmn  ei  co|^tationi,  nt  potes  mor- 
tem  niliil  ad  nos  pertisepe.  Nam 
omne  hoirom  et  malom  in  aeBsn  «tt. 
Mors  antem,  ftentus  priratio  ett :  ex 
qno  recta  opinio  et  notitia  nascitor, 
BMirtem  nihk  ad  nos  pertiuere;  Dat 
coim  eias  mortalitati^,  qute  vit»  est 
particeps,  frnendie  ftionltatem,  neo 
iniiBitom  tempns  ad^yiciens,  sed  im- 
martalitatis  desiderinm  anfereBs.' 
Idem  apod  PlaUi^b.  libro»  Irc  Mk 
ffw  hrri»  ^fUmt  Mor*  *Mmiismfpw\  hiikrti» 
T»  r^w  y  r^  fiitp  furk  r^  i^  hrmms ; 
4flifsdri;<rai.  rh  yiip  AuOir  &Mua%r«i'  rh 
V  iuwa^frrmmf  fM^  vpht  4itia%.  i.  e. 
*  TnBe  melius  quippiam  iia  quse  snot 
lo  Tits,  post  ritam  tibi  cogitatiooe 
d«pinglft?  magnopere  falleris.  Nam 
^ttod  dissolntnm  est,  •ensu  caret: 
qood  antem  seasu  caret,  oibil  ad 
Bos.'  Ad  eandem  sententiam  perti- 
Bet  OrKoam  iUod  epig ramma :  I^ 
Bd^miw  ri  ^ofklaHty  ri»  V^X^  y- 
ivrifpu,  Tir  mKbovm  womWf  Mtu  wii)f 
Mrof ;  Moiyof  flira|  tfrtTToif  wupteybfrrm^ 
eitfUmv^  oMr  E28lr  rif  tfnrrdr  Mr«- 
fm  ijpx^^MMir.  AZ  5^  rAroi,  toAAoI  «nU 
wsuUoi,  &AA0T'  krf  &AAoy  'Epx^^MPOi 
•»fT6r,iui^fiera/3«AA4|Kcr«i.  i.  e.  (ut  qni- 
dem  ego  ladibnndas  ferti)  '4hiid 
Biortem  horretlB,  cantam  maAreflmoe 


<piietis  \  PeUeotem  merboi,  panperi- 
emqae  gravem?  Sola  ad  mortaleis 
semel  adveoit  iUa,  neqoe  umqoam 
Adveoientem  iteram  ceroere  quit 
potoit.  At  mnlti  et  varii  hinc  ilUoc 
invadere  pergoot  Naoc  huac,  ouoc 
Uhim  morbi  aUi,  atqoe  aUi.'  Lam^. 
Qeid  ven>  si  attoa  BMrtaUt,  si  aU- 
qoando  oata,  ollm  etiam  periAora 
foret,  quid  inde  lucri?  Respoodet 
liucretias  r%%.  18.  Mortem  ipsam,  et 
pQBiias  pestsnortem,  qoas  vulgus  bo- 
BtiBain  tantopere  timet,  bos  toti  mor- 
tolesoooampiiasmetoemns.  Utenim 
Dos  Boodnm  oalos  paipMf ,  tumttltot, 
Punica  deiHque  beUa  ooo  .tarbannt, 
tic  etiam  mortuos,  quooiam  aoiioB 
spque  ac  eorpnt  interit,  bella,  tnmoi- 
tBt  nalla  solicitudioe  afficieot.  M. 
TuU.  Hb.  1.  Tasc  QutBSt  <Qai  enim»' 
&c.  CVeec^ 

^  £e  efHil  oii#Mr«o]  Ad  hnoc  lo- 
CQm  Uloarandmo  pertineot  iUa  M. 
TaU.  IU>.1.  Tntc.  'Qni  enim  tatis 
viderit,  id  quod  ett  Ince  clartot,  ani- 
mo  et  corpore  contnmto,  totoqoe  aoi- 
Biaote  deleto,et£tctoioteritaniiiver- 
to,  illnd  «nimal,  quod  fnerit,  £sctom 
«sse  oihil :  it  plane  perspioiet,  ioter 
Hlppocentaaram,  qoi  nomqoam  fn- 
erit,  et  regem  Agamemnooem,  oihil 
mrtoresse :  nee  pinris  ouoe  facere  M. 
CamUiom  Jroc  civiie  bellom,  qoam 
illo  vivo  ego  fiecerim  Romam  cap- 
tam/  &c.  Idem  ibid.  paocis  post  ver- 
sibos,  *'Natora  vero  sic  se  habet,  ut, 
qoomodo  initlum  oobis  rcrum  om- 
oinm  ortus  ooster  afferat,  sie  exitom 
mort :  qose,  ot  nibil  pertiooit  ad  oos 
aote  ortiMD,  tic  nihU  post  mortem 
pertinebit :  in  quo  qoid  potest  ease 
uall,  cum  oMTt  oec  ad  vivot  pertloe- 
at,  nec  ad  roovtaos  ?  alteii  oulli  tunr, 
alterot  non  attingit.'  Lemh,  Eadem 
fsre  babet  Gataikeros  ad  Antooiai  12. 

646  OjBNsa  OMsm  btVii  ttepkdo  «on- 
•MSta  laimiZlii  Horrida  eoa<r«miifrf]  Sic 
Amob.  lib.  7.  'Hannibalem  illum 
Pcsonm,  hottera  poteotem  ac  vali* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1204 


NOTJE  VARIORUM   IN 


^nm,  fnb  qno  tBceps  et  daMa  ret 
Rom.  eontremnity  et  roagnttodo  tre- 
pida?it,'&c.  Lainb, 

847  Orii]  Italegendum.  Volgatl: 
imrtt.  Oif. 

Awrii]  Alii9r<«?  seqoeDtem  ▼ertom 
recte  edidit  Lambinot,  llcet  Codd. 
In  dMbiepie  fu€r€  mtnrum  ed  rcfim: 
unde  Olfaniat  In  dMoijm/iufH  tifre- 
ncMadr. «.  Creech. 

848  In  dubhque  /uirH,  utr^nm  mi 
regm  eudendum]  Ita  ex  vetoribni  U- 
brlt  rettitni,  qoi  et  /Mere^  vel  /neriiy 
babebant.  Fuerei  ett  dittyllabam. 
Qnidam  r eteret :  utrefue,  Oifan. 

/n  duiieque  fidty  eub  whwrum  regnu] 
Nihil  fere  ditcrepabant  boc  locolibri 
raanntor.  a  r nlg.  qul  tine  dnbio  cor- 
rnpti  tnnt,  cnm  tlc  habeant,  /n  duH- 
0fuefuere  uUwum  ed  rtgma  eudendum, 
ffe,  itaqne  menm  inttltntnm,  ne  qnld 
nrotaremy  niti  ex  anctorltate  vetemm 
codicom,  tenere  hlc  non  potoi :  sed 
tic  excndendnm  cnravi,  /n  dubi' 
•qiue  fiAty  eub  utrerum  regna  eadendum 
Omnibue^  ife,  I.  e.  et  dobium  ten  in- 
certum  fuit  snb  ntrorom  imperinm 
catorl  etsent  omnet  hominet»  Kar- 
thaginientlnm  ne,  an  Romanommy 
htec  enlm  tcrlptnra  multo  facilior  et 
planior  est.  Nam  prironm  ita  alibi 
loqnitnr,  *  in  dnblo  fnlt/  pro  dobium 
fnit,  inf.  eod.  lib.  1090.  <  Potteraqney 
In  dnblo  ett,  fortnnam  qnam  vehat 
sstat.'  delnde  Plant  Trinnm.  2.  4. 
198.  'In  ambigno  est  etiam  nnnc 
qnid  de  hac  re  fiat.'  Deinde  *  cadere 
snb  imperinm,  regnnm,  et  leges/  et 
similia,  nsitatiora  snnty  quam  'ad 
Imperinm/  Sce,  nt  Idem  6.  1146. 
^  qno  magis  Ipsum  Sponte  sna  ce- 
cidit  snb  leges,  arctaqne  jnnu'  M. 
T^ll.  oratlone  pro  Fonteio,  *  Mnl- 
toqne  ejns  sndore  snb  popnll  Rom. 
imperium  ditionemqne  cecidemnt.' 
Araob.  libr.  7.  '  Aoctos  iroperii  fi- 
nels,  Innnmerasque  provincias  sub 
leges  vestrl  cecldisse  dominatus.' 
Itemm  M.  Tull.  accas.  lib.  5.  ^  Nuro- 
qnam  te  snb  legnm  et  jndiciomm 


potestatem  cataram  eate  pntatdr 
Recepta  antem  et  vnlgata  serip- 
tnra  dorior,  et  qnse  non  vldetor 
jUlter  esplicarl  posse,  qoam  si  ver- 
bum  '  fuere '  referatnr  ad  Ulnd  qood 
antecedit  'omnia/  hoc  modo:  et 
cnm  omnia  fnere  in  dnbio,  *  ad  ntro- 
ram  regna '  cadendnm  estetomntbnt 
bomiaibnt  terra  et  mari,  id  ett»  in 
ntromm  sen  tub  ntrornm  regna  omnet 
hominet  necetsario  catmri  estent 
Nam  '  cadere  ad  regna '  loqnendi  ge- 
nnt  ett  Intolent  et  Inntitatnra.  Qnod 
teqonntnr  tamen  et  probaat  Tkn* 
tonet.  Sed  boc  malo,  qnam  eos  ree- 
tam  toriptnramy  qnam  raperi,  tibi 
atsnmera,  ut  consneverant.  Neqne 
hoceis  fnltsatls:  sed  versnm  inep- 
tisslmum  finzernnt,  Lneretioqne  ii' 
finxenrat:  In  dubiofue/uereif  uirerum 
ad  regna  eudendum,  Noone  hoc  por- 
tentum  est,non  versns?  Laai^. 

In  dubieque  /uii}  Uoc  simpUcitsi- 
.mnm  pnto.  Oifanii  /n«r«<,,idqae  di- 
syUabnm,  soo  facUe  anctori  reliaqno. 
Quod  raUquum  est,  In  dubieque/mtre^ 
licet  roagnis  fnltnm  anctoritatibns» 
neque  sic  tamen  plaeet.  Qme  enim 
h«c  ratlo  loqaendi  rst  ?  Dnbitavere 
honines»  nbinaro  tandem  onudbns 
hominibus  cadendnm  foret;  nisi  qnb 
forte  ad  eadem  illa  oMnk  hoc  referre 
veUt  de  qaibos  proxlme:  qnod  in- 
snlsum  forat.  Recte  itaqne  In  da- 
bioque/uU  eub  altoram  regna  < 
Ommbue  hMaum/erei,  Vel,  qn 
do  etiam  legera  nibll  vetat,  In  t 
que  /uit,  utrarum  ad 
'  In  dnbio  fhlt/  non  apnd  bon 
adeoqne  eosdem  illos,  t 
dnm  erat,  sed  apnd  fortnnamy  ez 
raente  Lncratil.  Silins  in  prooenao 
suo,  hulc  nianlfeste  loco  Intentnty  si- 
mUiter :  <  Qnaesitnmqne  dtn,  qna  tan- 
dero  poneret  arce  Terrarnm  fortnna 
capnt.'  *  Qoaesituro '  vult  et  Ule,  nm 
nt  opinor,  ab  hominibos  sed  a  Diis, 
qnos  agnosdty  ant  ipsa,  c^jns  esor- 
tam  mentionem  facit,  Fortnaa.  Notn. 
fomam  loqueodl,  *  Oanlbnt 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  CARl   DB  RBRUM  NAT.  LIB«   111«      1S96 


iiit/  pro  homidikt»  ac  mortaKlMis;  nt 
nolla  a  Gassendo  io  bojQs  lib.  vs.  80. 
iBotatione  opos  sit,  nbi  notter  tlmi- 
litor  *  Yit«  Percipit  hamanos  odinra, 
Ittcisqoe  vidende.'  Oass.  iwgrmto»  rab- 
•titoit.  Oallis  hodieqne  Ut  knmtmu. 
Preif .  Qnis  dnbitet,  qnin  Titnm  imi- 
tatnt  sit  Lncanns,  qni  ad  Cleopatram 
et  pngnam  Actiacam  respicien»,  Ita 
canit  10.  06.  '  Lencadioqne  fiiit  do- 
bins  snb  gnrgite  oasns,  An  mnndnm 
ne  nostra  qnldem  matrona  teneret.' 
Hon. 

Uirwntm]  PsBnomm  vel  Romano- 
mm.    Faber, 

850  iSie,  «M  n«n  erimM$]  Sic,  nbi 
non  erimns,  i.  e.  cnm  animos  a  cor- 
pore  sejnnctns  erit,  ex  qnibns  con- 
stamns,  et  nnnm  qniddam  effecti  sn* 
raus :  *  Scilicct  hand  nobis  qutcqnam/ 
&C.    Lamb, 

861  Qtdbui  e  nmuuwnUr  €pH]  Le. 
ex  quibns  conflati  et  coagmentati  sn* 
mus.  Corrupti  erant  boc  loco  vnl- 
gati  codicesy  in  qnibos  lcgitnr,  quibua 
kmiwmf  pro  qmbtf  i  sttjmis:  qaae 
acriptora  sine  nlla  litnra  reperitur  in 
lib.  mannscr.  JLoia^.  '  Ita  veteres 
codd.  volgati:  Aestams.  Versnm  adnl* 
terinom :  N<mi  H  matiriam,  ^.  qnia 
a  libris  veteribns  aberat,  circnmscrip- 
•Imns.  Gifm,  FestuSy  ^  Comprehen- 
dere  vincnlo  antiqui'  apere'  dicebant, 
ande  *  aptns '  is  qni  convenienter  ali- 
«ni  jnnctns  esU'  Catnll.  £p.  S8. 
*  Aptissarcinnlbet  expeditis.'  Creeek. 

862  SeiUeet  koMd  nobii,  ^.]  Hic 
^s.  pertinet  ad  illa  superiora:  sic, 
vbi  non  erimns,  et  cnm  animns  a  cor- 
pore  discissns  ac  divulsus  fnerit,  ex 
qoibns  somns  nnnm  qulddam  facti : 
scilieet  haud  nobls  qoicquam  acci- 
dere  omnino  poterit  neqne  commodi, 
neqne  incommodi.  Versum  antcm 
illnm,  Nam  ii  muieriamf  l^e,  qni  alie- 
no  loco  fnerat  inculcatns,  neqne  hic 
.reperitnr  in  libris  manuscriptis,  sus- 
toli.    Ijamb. 

Qmi  mm  erimui']  Sic  habent  libri 
'manuscr.  non,  nt  vulgati,  cmni  mm  ert- 


imis.  nam  particnla  tumf  ref^rtur  ad 
partlcuUm  ubiy  snpra :  *  Sic  nbi/  Stc, 
Lamb, 

Qui  non  erimui  tum]  Cum  non  erl- 
mus.    Gifan. 

864  Naniijam  terra']  Non  poterit 
(inqnam)  nobis  qoidqnam  accidere, 
ne  si  terra  qnldem  marl  misceatnr, 
et  mare  c<elo.  Hnnc  versum  imita- 
tnS)  atqne  adeo  mntuatos  est  Jave- 
nalis  Sat.  2.  26.  <  Qnb  cselnm  terrm 
non  misceat,  et  mare  caelo  V    Lamb. 

866  Et  ii  noitro]  I.  e.  et  si  jam  de- 
mns,animam,  posteaqnam  distracta 
et  divnlsa  est  a  corpore,  sentire  de 
nostro  corpore,  i.  e.  ex  eo  corpore, 
cnm  qno  jnncta  fnit,  sensom  qnen- 
dam  contraxisse :  tamen  nihil  hoc  ad 
nos  pertinet,  qni  constamns  ex  animo 
et  corpore.  Lamb.  Locns  pericn- 
losns;  sed  quia  facile  intelligitnr,  In- 
terprete  opns  non  habet.  Faber,  Dein- 
de  vss.  19.  hsec  addit :  Qnin  etiam 
licet  snpponatur,  animam  secretam 
aliqnid  sentire;  nihil  hoc  ad  nos  spec* 
tat,  qni  non  sola  anima,  sed  quidpiam 
ex  corpore  et  anima  compositnm  sn- 
mus.  Imo  snpponatnr,  nos  eosdem, 
qui  jam  existimus,  reditnros,  ob  va- 
rios  vis.  motns  concnrsnsque  atomo- 
rnm  qnas  ad  idem  corpus  mrsns  con- 
stitutndnm  itemm  cogi,  nibil  repng- 
net ;  nihil  tamen  sen  nos,  qoi  jam  sn- 
mus,  seu  qni  tnm  erimns,  attineblt. 
Quemadmodum  viventes  jam  nihil 
soliciti  snmns  antde  iis,quiolim  fue- 
rimus,  ant  de  iis4|ni  olim  sumns  fn- 
tnri.  Id  nimimm,  quia  nobis  disso- 
lutis,  ea  sit  extandi  intermptlo  post 
qnam  nnlla  memoria  viget  statns  ejus 
in  quo  foerimus ;  ut  neqne  jam  nlln 
prsesentio  illios,  in  qno  fntnri  snmns. 
Creeck, 

867  Qat  eeetu,  eoi^ugio^l  Sic  ha- 
bent  aliquot  lib.  manuscr.  alHy-^ni 
eomtu ;  alii,  ^at  eoUu,  *  coetns '  antem 
idem  valet  qnod  coitas,  mntatoiin 
e.  Lamb. 

Coitu]  In  quibnsdam  libris:  comp* 
tu.    In  aliis :  cettu.    Oi&n. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


im 


NOTA  VABIOEUM   IN 


869  S§cti  wmitriamyiftJ]  Hoc4li- 
«t:  NdC4i  post  obitani  AMtram»  ex 
eadem  niateriay  ex  qna  constamui, 
«lina  hono  nascatnr^  iUnt  videmnr 
qnodammodorevixisse:  non  (knqnaffl) 
Ikn:  factan  qoicqniun  ad  noa  perti- 
neety  eom  aemei  repettyatia  ooaUra 
fnerit  iaterropta.    Lamb, 

Maieritm  noMram}  Quidam  lib.  Iie«> 
bettt  Mitrt.  Lamb.  8eu  noalriy  nt 
et  in  Yt.  866.  legaa,  perinde  eaL 
GrMdL 

861  PerUMtU]  SemecepoletlMem 
oegaDtem  hm.*  et  «it  bic  LQcrelii  ae»- 
sas,  et  ti  lioc  fiot,  oon  pertineet  qoMV 
qawn  od  •es  id  faclxim.  Im^.  Imo, 
qaod  ante  factnm  «etnmfe  eat  Vide 
ver.  iect.  iifao. 

861  Rt^mtM  nutru]  Sic  cnreai 
excttdendans  freins  anctoritnte  lib. 
menaacr.  nam  valgati,  alii  lial>ent 
repHentia  nottnif  olii  ntkumiia  «otire. 
*  repeteotiam '  autero  ioterpretor  i»i- 
pmi^ufy  et  recordfttiooem,  et  retinen- 
tiem  <|wuMlam,  ut  tap*  iib.  eodem : 
•675.  'Omms  «t  octarnm  exciderit 
retinentia  reram.'  Nola  eotem  eot 
ntritttque  oominis  origo.  Nam  ot  a 
Tetioendo,  letinentia:  tic  a  repeten- 
do,  repetentia  dicta  eat.  Jam  *  repe- 
tere  memoria/  et  '  retinere/  Latinia 
onnt  naitata.  Voce  *  repetentia,'  nti- 
tur  iib.  3.  Amob.  '  Cnm  ronlto  iiKn- 
iios  ait  credere»  dtaoere  illam  qnod 
neaciat,  qaam  oblitam  quod  paakio 
onte  tciebaty  et  oppotitu  corporit 
moitti  repetentiem  priorom.'  qaem 
locmo  topra  retniimut.  Idem  oii- 
qnanlo  poat :  '  Qnod  eoim  rebas  io- 
f  restit  pribrom  repeteotiam  detra- 
bit,  id  iotra  te  getta  irrecordatoii 
debetoblitteratione  deperdere.'  Qnod 
ti  qnis  malet  legi  repeniia,  ut  Imbent 
etlam  nonnalli  scripti  maon,  inter- 
pretebor  taoitom  qaandom  et  senaim 
progredieotem  viveodi  ataidoitatem, 
w(A  timpliciter,  itionem,  tive  ingrea- 
tionem)  tive  incestum,  sive  cnrsum 
¥ittB:  jitsit  tranalalio  a  replillbns. 
licel  eliam  legere  rUimniia  notiri, 


eodem  teoto.  OmnlBO  nfaieniiit  mi» 
hk  magit  piaoet,  qnam  r^ptnlia,  atqne 
Jmoc  tcripturam  oonfinnat  vertoa  ab 
boc  eetavotyiofray  871. '  Nee  memari 
tamen  id  qaimut  reprendere  oMOle.' 
etaootor  vooaboierii  Latiiiogn»ei,io 
^qoe  tcriptom  eat:  Repetentia,  he- 
opd\y^«  Veram  tamen  jodioel  leo- 
tor.  £a«i6. 

ReOneniiamatri]  Hrnc  ett  verittt- 
ota  tcriptoray  ex  vetertima  librit  de- 
prooipta.  Seoteotia  pertptcoa:  com 
temel  detiimut  retioeri,  etsOy  maBMO. 
Volgati:  w^ggrta,  Qaidam  veteoet : 
repeieniia,  Oifan. 

JUpeieniia  «otfra]  Optea  Laoaiioi 
^eoieodatlo.  loteUigit,  ceotro  qoam 
aiii  ioterpretaotor,  abmptam  amt 
^m^ximtat  aetiooit ;  atqoe  adeo  oihil 
adoQB,  d».  Id  Ipaom  eat  qood  atox 
dicit,  872.  '  Inter  enlm  jeeta  ett  vitai 
paeta,  vageqne  Beerraffmat  pamim 
motoa  ab  aentibat  emoet.'  Alim  e»- 
plicatiooea.  a  tcopo  aimonc  Fak, 
Lambiaut  tameo  ipte  ioterpretalor 
*  repeteottam'  iatdfjtmrrip^  recordati*- 
•nem  e  w.  871.  *  Nee  taoMO  id  qot- 
mot  memeri  reprebendere  meote.' 
Oifaolut  reiinemia:  vix.  Com  aeoael 
detiimntfetioeri,4iiaDereyesae.  AIM 
BtepeaHa:  I.  e.  Vitm  cortoa.  OmcA. 
^lottm:  ^irai^iifv  idem  qood  *w^ 
pelltio.'  Marg.  Imo  et  *  repelentia' 
io  iitdem  qoa  Oraiok,  ^oa  Latiait 
legitor ;  oiti  qood  pneter  vocem  4am- 
iDdUiff»,  etiam  ^eoMi^iitfafv,  vitioeej  ot 
opioor,  legilor.  Preig» 

8di  Eimme-niiainaey^]  I.  e.et 
neqne-oooc  de  iit  teliciti  soBMUy  qoi 
fueruot  iidcm  ipsi,  qni  ooac  aomat : 
neqoe  rortot  de  iit  laboramoa,  aot 
eoram  iocommodit  aogimar,  qoi  de 
materia  ooatra  crealmotor.  Loail. 
Marg.  oott.  Te  namc.  Uode  ema- 
jectura  doetnt  odjicit :  Forte:  Emme. 
Preig. 

864  AnU  Qoi/iimmt]  Qoi  foimot 
antea  alii  nos.  verbi  graiia,  fioge,  me 
al>hinc  mille  annos  foitae  et  vittitte : 
4Uiot  temporit  jrallot  ad  me  seotoi 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTII   CARI   DB  HBRUM  NAT.   LIB.  III.     1297 


perfenitt  qwi  nmic  iiro,  Beqoe  ror- 
•m,  ti  catus  ita  ferat,  ot  poiit  Krz- 
ceBtos  aniiof  alias  LambiDas  ex  mea 
inateria  oascatnr,  id  ad  nie  qaicqaam 
BaDC  pertinet,  aat  me  nlla  ▼olnptate 
^el  molettia  afficit,  si  Lambino  illi 
fataro  fortnna  propitia  et  benigna* 
vel  tsTa  et  maligna  fntnra  est.  LtwA^ 
867  Nam  cmn  re$fieUui]  *Aif$vw0pofk 
est.  Poterat  enim  quiftpiam  ita  di- 
cere:  Qoi  fieri  potest,  at  alios  ego 
¥el  mnitis  ante  Sfrcuiis  foerit,  fel 
mnitis  post  secuUs  nascatnr  ex  ea- 
dem  materia  ?  Hnic  igitnr  respondet| 
noa  esse  ineredibile,  si  retro  specte« 
nns  prseteriti  temporis  spatiom  im* 
mensnnii  et  si  consideremns  matorisi 
motas  varios  et  maltipliceis,  primor* 
dia  femm,  ex  qoibas  constat  bodie 
homo  aliqau  singalaris,  eodem  ordine 
et  olim  posita  foisse,  qno  nanc  sont 
ordine  coilocata,  et  poslbac  eodem 
collocatam  iri.  Negabit  tamen  in- 
fra,  etiam  si  hoc  detnr,  eondem,  qui 
Bnnc  sity  ant  olim  fuisse,  aut  post* 
hac  fotarom  :  quia  sciUcet  vitss 
interrnptio  facta  sit  per   mortem. 


NumcumyAifevro^xfp^  Gifim, 

871  Reprendere  memU]  ^c  babent 
lib.  manoscript.  ▼olgati  aotem  defre' 
kendere  ai^ate,  vitiose.  Lamb. 

872  Inter  emmjeela  eet  vUm]  I.  e. 
vitae  interruptio  facta  est.  pautaf  i.  e. 
^aies,  et  cessatjo  qnaedam.  Utitnr 
eodem  Terbo  inf.  hoc  libro,  Mft. '  Fri«> 
gida  quem  semel  est  fitai  pansa  secn* 
ta.'  et  sup.  2.  118.  *  nec  dare  pansam 
Principiis,'.&c.  Lam^. 

S7%  DeerraruiW]  Ulitnr  eodem  ▼er* 
bo  Virg.  MeUhseo,  seu  £cl.  7.  7. '  Vir 
gregis  ipse  caper  deerraverat.'  et 
aoctor  ad  Herenn.  'Si  non  deerra» 
htmus  ab  eoqood  caepimns  exponere.' 
et  Plant.  Mennch.  5.  9.  64.  *  Inter 
homines  me  deerrare,  atqoe  inde 
aTebi.»  Lamb. 

874  Debet  enim  mieere  qu9iferte,ife,'] 
Sic  hahet  liber  Vaticanns,  neqae  ad- 
ttodnm  ab  hac  scriptnra  ceteri  dis- 


rrepant,  nisi  qnod  Bertin.  et  Men« 
mianus  habent,  Debet  enim  mieere  cum 
ferUy  agrequefutwrum  eet.  Est  autem 
bspc  sententia :  Is,  <cai  forte  misere 
«greqoe  fotorom  est :'  i.  e.  is,  qoi 
forte  miser  et  aeger  est  fotarus,  debet 
eo  esse  tempore,  quo  tempore  ei 
male  acddere  possit.  alioqui  non  po« 
lerit  eue  miser.  At  homo  mortuos 
desiit  esse :  ergo  nuUo  modo  miser 
tue  potest,  nallaque  in  enm  miseria 
cadit.  Hsec  eadem  dispatantur  et  de- 
monstrantur  a  M.  ToUio  libro  1. 
Quaest.  Tuscul.  Lamb,  Vn»  9.  idem 
argnmentum  fosius  expUcat.  Is  qui 
forte  miser  foturus  est,  debet  exis* 
tere  in  eo  tempore  quo  mala  et  segri- 
tudo  premant :  at  mortuns  desinit 
esse,  nec  nnqoam  a  sepolchro  rever- 
tetar.  *  Vestigia  noUa  retrorsam.' 
Ideo  mortoos  noUo  modo  roiser  esse 
potest.  Creeck.  Plana  ac  dilocida 
Is,  Vossii  haec  est  emendatio :  Mieere 
Hforte  eegreque  futurum  eet^  Ipee  quom 
que  etee  in  eo  tum  temporCf  cui  male  poi" 
«t<  Accidere.  Yerum  et  recepta  lectio 
probaest.  Preig, 

Mitere  cui  forte^  etgreque  futurum 
eet]  In  veteribus  quibusdaro :  mt- 
eer  et  quiet  aigreque  futurue,  £go  tam- 
etsi  putem  legendum  iiiisff*  et :  quoi 
eety  agreque  fvturum  ett ;  nihil  ta- 
men  mutavi  dum  adstipulantes  habu* 
ero  plures  libros.  G^. 

876  At  quoniam  mort  eximit  im]  I.  e. 
at  qooniam  mors  eripit  et  liberat 
eom,  ne  possit  miser  esse,  Stc,  *•  im ' 
pro  eom  dictom  esse  a  veteribos  tea- 
taator  Pomp.  Festos,  et  Carisios,  et 
ceteri.  Qaod  aotem  libri  maouscrip* 
ti  habent  euCy  illnd  ette  factnm  est  ex 
'em,'  vei '  im :'  qood  ntrumqne  idem 
Talet  quod  eoro.  nam  com  a  librarie 
ficriptnm  estet  iz  pro  tm,  factnm  est 
postea  it:  deinde  ab  eo  qoi  corrL«- 
gere  gestiret,  repositom  etiettet  at* 
que  ita  liic  locns  depravatus  est  igno- 
ratione  lingaas  LatiniB  antiqusB.  sic 
antem  nsnrpat  verbnm  'eximendi' 
Plant.  Epidico  5. 1.  5.   *  Ita  non  om- 


Detph,  et  Var,  Clat, 


Lucret, 


4  N 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1298 


NOTiB  VARIORUM   IN 


nes  poternnt  ex  cnicUttt  eximere 
Epidicum/  Lamb, 

Im^  prohibelque]  Ita  qnldero  Lam- 
binns,  curo  in  Yeteribus  libris  slt: 
etH,  In  quibusdam :  e$$e  Me.  Ma- 
rullns,  et  ▼ulgati:  id  prokibetque. 
Mihi  aqna  hsret.  Gifan.  Hoc  etiam 
ez  librorum  Tetnstate  exscriptnm  est: 
Debet  enim  mieere  si  ferie  agrequefu- 
turumeetf  Ipse  quoque  eete  in  eo  tum 
tempore^  eui  mate  poasit  Accidere:  id  quO' 
niam  mon  eximU  eeseque  prokibet,  lU 
lum  cui  poetint  incommoda  conciHari  lUa 
eadem^  quibue  in  nuMc  noe  siimitf ,  ante 
fuiase,  *  Prohibet '  autem  per  voca- 
linm  comprehenslonem  et  conjunc- 
tionem  audienduro  est,  duabns  in 
longam  coalescentibus.  TVmeft.  Adv, 
80. 10. 

/m]  Eom  :  qnod  et  in  nentro  dice- 
bant ;  nnde  '  interim,'  i.  e.  inter  id, 
Inter  ea.  Fatter,  I.  e.  Enm :  Plan- 
tus  Epidico,  5. 1.  5.  *  Ita  non  omnes 
poterunt  e  cruciatu  eximere  Epidl- 
cnm.'  AUi  tamen  e  Codd.  Eximit^ 
Eseeque  prohibei,  qnibus  si  Salroasio 
credimus  nihil  est  aptins.  Creech,  Dn* 
ra  omnino,  eximit  im,  prohihetque  illum, 
Lambiniana  scilicet  ista  emendatio, 
virisdoctiSyOrono?io,Salmasio,qnem 
vide  Ep.  62.  ac  nostro  denique  Is. 
VossiOy  improbata;  qni  ad  vetera 
confngientes  monumenta,  verbum 
e$te  e  fnga  retrmxere,  et  synalcKpha, 
nostro  haud  inusitata,  legunt  proMbei 
tiavxxd0ofs;  deinde  td,  pro  at;  hoc 
modo :  Id  qmniam  mors  exknii^  eeteque 
prohibet  /Uifm,  9fc,  Marg.  n.  Id  quo- 
niam  mox  eximii  eoeeque  prohibetque, 
verum  perperam  hand  dnbie  modo 
propositam  viri  doctissimi  conjectu- 
ram  exceperit.  Preig,  Non  repng- 
narem,  si  mihi  satisfacere  quis  in 
hisce  posset.  Credasne  id  voluisse 
Carum:  'Qnoniam  mors  id  eximit, 
et  prohibet  illum  esse  ante  fnisse, 
qnoi  possint,'  &c.  At  plana  Lambini 
lectio,  cui  potius  adhsereo.  Hav, 

Prohibetque  mum^  quoi  poetinty  tfe,] 
I.  e.  et  qnia  mors  prohibet,  ne  il- 


le  cni  hme  eadem  inconimoda,  qni- 
bus  nos  conflictamnry  vel  in  qnibns 
versamur,  evenirc  possint,  i.  e.  qni 
vivat,  ante  fnerit,  scire  licet,  &c. 
Videtnr  hic  locns  pngnare  com  iis 
qnae  snpra  dixit,  ex  materia  alicnjns 
hominis  alinm  hominem  muUis  post 
saecnlis  nasci  posse,  qni  slt  qnodam 
modo  idem  alter.  respondeo,  hoc  qni- 
dem  snpra  dictnm  esse :  sed  non  ea 
mente,  eave  gratia,  nt  asseveraret, 
eum,  qni  ex  materia  mei,  verbi  gra- 
tia,  multis  post  vel  satcnlis  vel  aanis 
nasceretnr,  fore  altemm  me :  sed  nt 
ostenderet,  etiam  si  id  fieret,  nihil 
boc  tamen  neqne  ad  enm  qni  ante 
vixisset,  ejns  qui  postea  ex  eadem 
materia  exstitums  esset,  casns ;  ne- 
qne  ad  enm  qni  postea  ex  eadem  ma- 
teria  oonflatns,  victnrus  eaaet,  ejns 
qni  ante  vixisset,  incommoda  perti- 
nere.  Lamb, 

878  Qiit^  e  mme  noimuNMs]  Ex 
vet.  libris,  qni  partim  ita,  parthB, 
et  nune^  habent,  et,  quibut  rioic,  retti> 
tui.  Ut,  <  hsec  eadem,'  referatnr  ad 
'fuisse.'  MaruUns  tamen :  fnitese- 
^rt  not  mumts.  Sic  snp.  vs.  851.  qui- 
but  e  tumutf  i^c,  Ubi  etiam  mendnm 
irrepserat.  Gifan. 

In  quibut  ei  nune  mot  smmis]  Secntns 
olim  fueram  hocloco  libros  vnlgatoa, 
in  eo  qnod  habent  vocem  €egri :  in  eo 
qnod  habent  nmhc,  ante  verbna  *  sn- 
mns,'  mannscriptos :  in  qnibns  par- 
tim  ita  scriptnm  est,  ^vt^  et  mow 
fios  smmif,  partim  ita,  910611«  e  «me 
noi  «icmiis.  atqne  Ita  edideram,  fmbu^ 
nunc  agri  tumut,  ante  /,  sententia 
aperta.  Nnnc  minus  longe  a  scrip- 
tnra  antiqna  discedensy  a  qna  abc«t 
voxtfgrt,  sic  edendum  cnravi,  Ueee 
eademf  tn  qmibut  et  nunc  nat  mamuMfOnte 
f,  sententia  non  minus  perspicna :  ne- 
que  sermone  minus  nsitato.  Sie  enim 
loqnuntnr  Latinl,  *  esse,'  seu  '  versa- 
ri  in  incommodis,'  *  in  malis,'  et  aimiL 
Si  cni  autem  magis  pUcet  primse  edi« 
tionis  scriptura,  haec  ejns  ratlo  est : 
Prononen  '  nos'  adjectnm  esse  pnta- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII   CARI   DB    RBRUM   NAT.   LIB.    lll.     1299 


bam  ab  iis  qni  versum  perficere  ¥0- 
laerint  matilatnm,  voce  a-gri  lacerata 
et  comipta.  Licere  tamen  existima* 
bam  etiam  sic  legere,  qmbuB  agri  no$ 
nmmi,  vel  sic,  guUm*  nM  «tgri  stufit». 
Qaod  aatem  qnidam  retinent  scriptu- 
ram  antlqaam,  910611«  «inoiciiMficifittff, 
eamqae  interpretantur  hoc  modo :  e 
qnibns  nos  nnnc  samns,  i.  e.  consta- 
roos :  Talde  fallantnr.  qnomodo  enim 
constare  possamas  ex  incommodis? 
KamrelatiTnm  qmSmj  refert  Tocem 
iNMimiMdCy  qnae  antecedit.  Lmb. 
Aiii  Q^nbu9  agri  mmc  nanMM,  Inepte 
Tero  Oifanins  cnm  snis  Codd.  Qiit6itf 
€  mme  no$  namu,  Creech. 

880  N«c  miiemm/ert,  ^.]  Ut  qais 
sit  miser,  necesse  est  ut  primamsit; 
dein  erit  miser,  &c.  Faher,  Hnc  per- 
tinet  Epigramma  illud  ez  lib.  S.  An- 
tbologise  Ett  Mpas  o^  hrUrtifiovs,  nbi 
Epicarens  quidam  ad  singula  inscrip- 
tionis  verbarespondens  introdncitnr : 
Otm/td  fut.  rt  8i  rovro ;  warpis  94  fAOu 
is  rl  8i  rovro ;  KXctyoS  8*  #^2  yipovs, 
9I  yitp  ii^avpordrov  ;  Z^ffas  MS^ms 
ihtm  /Btor.  d  yitp  M^ms;  Kti/uu  V 
hOA  nm,  risy  riwt  ravra  X4y§ts ;  i.  e. 

*  Nomen  qnidem  mihu  Quid  hoc  ad 
me  P  Patria  vero  mihi.  Et  qaid  hoc  i 
Inclytrsam  generis.  Et  qnid  si  ob- 
•enrlssimi?  Oloriose  postquam  vixl 
▼itam  reliqni.  £t  qaid  si  ing lorie  i 
Jaeeo  autem  nunc  hic.  Qnis  es,  cni 
bsBcdicis?'  Hav, 

882  MorUdm  vHam  mors  qw>(]  Mor- 
tem  Mmmortalem'  dixit,  qaia  ex  ve- 
terom  iilorum  seutentiay  qui  mortuus 
est,  reviviscit  nnmqnam.  Sic  qoi- 
damapud  Athenaeum;  $dmros  Mmo- 
ros.  et  Catuil.  ad  Lesb.  Ep.  8.  S. 

*  Soles  occidere,  et  redire  possnnt  x 
NobiSy  cum  semel  oceidit  brevis  lox 
Nox  est  perpetna  una  dormieoda.'  et 
ita  Horat.  Od.  4.  7.  IS.  <  Damua  ta- 
men  celeres  reparant  cselestia  lunae : 
Nos,  nbi  decidimus/  &e,  deinde  se- 
quitur, '  Cum  semel  occideris,  et  de 
te  splendlda  Minos  Fecerit  arbitria/ 
Sic,  Sed  videtur  legendam  versu  su- 


periorcy  Rtfferre^  non,  uthabent  om- 
nes  libri,  Differre.  Est  enim  hsec 
sententia :  neque  quidquam  referre, 
ntrnmis,  qui  mortnns  est,  neqoe  um« 
quam  revictnms,  numquam  natus  sir, 
an  secns.  Lamb, 

88S  ProimU  ubi  $e  videae  kominem 
tmHgnarier  ^onm,  4rc.]  Hnnc  versom 
com  eoqoi  deioceps  seqoitor,  sic  ex« 
plico :  proinde  obi  videas  hominem 
indignari,  sen  indigne  ferre,  qood  fa« 
torom  sit  post  mortem,  nt  aot  potres- 
cat,  &c.  Sed  mismtTMr  legeodom  ar- 
bitror,  non  inifigiiarifr,  idque  ex  ves- 
tigiis  obscuris  scripturse  veteris.  Du- 
rinsculum  enim  videtur  ita  loqoi, 
*  hominem  seipsum  indignarier,  fore 
ut,'  &c.  'miserari  veroseipsnm,'  pro- 
batum  loqnendi  genus,  pro  '  seipsnm 
misemm  queri  et  dicere.'  Idimb,  Hic 
vulgus  nostrorum  hominum  est ;  qui 
cohorrescunt,  nbi  fieri  posse  cogitant, 
ut  sna  cadavera  avibos,  .canibus  ob- 
jecta,  &e,  lode  tanta  sepulcroram 
cura,  quae  nonnnlli  ollm  ridicnle  se- 
cnm  circumferri  curaverint:  neqne 
Cbristianof  homines  in  boc  genere 
eeteris  firmiores  fuisse  video  ;  quan- 
quam  a  panegyristis  landentur.  Faber, 
Vss.84.  increpat  quosdam  homines 
de  sepultnra  nimis  solicitos,  eamque 
solicitndinem  ex  opinione  de  animl 
immortalitate  natam  asserit.  Quid 
enim  ille,  qni  nibil  sensoram  se  post 
mortem  credit,  cadaver  cnraret  ? 
Respexisse  aotem  videtor  ad  tritum 
illod  de  Diogene,  qui  rogatus  qnem- 
admodnm  curari  vellet,  cum  mortuus 
foret;  projiciseinhnmatumjussit:  et 
cansantibus  qnod  a  feris  et  volucri- 
bus  laniaretnr;  apponi  ad  manum 
jussitbaculom,  qoo  posset  illas  abi- 
gere :  et  exoipienttbus  quod  non  pos- 
set,  vis.  ut  sensu  sic  motu  privatus  ; 
'  Quid  igitnr,'  inquit,<si  sensn  caruero, 
mea  intererit  qnomodocunque  me- 
cnm  agatur  f '  Creeek, 

Miserarier  ipeum^  Alii  indignarier: 
Istud  ament  quibns  placet.  Creee/u 
Imo  *  se '  hic  vap^S^ms  asurpator. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1300 


NOT>e   VAAIORUM   IN 


nt  siip.  ▼«.  08.  Ret titni  itaqoe  Mm. 
kctioDem.  Hav, 

884  Corpare  po9io]  Corpore  limui- 
to,  et  in  fotsa  condito.  iMmbmm, 
AtiL  Ego  vero,  eorpon  pooUf  at  a  to- 
lacribas  laceretar ;  qoi  eBim  pomlere 
terr»  est  obtritas,  ▼! .  006.  itle  pro- 
eoldabio  eit  in  terra  conditns  et  ho- 
matofl :  qoid  igitor  timeret  potrei* 
cere  corporeposto,  qoi  pondere  terrm 
opprimi  non  timeat  ?  Croock.  Nog»  1 
'potitnm' nilul  alind  este  niti  mor- 
taom  simpliciter,  patet  ez  collatione 
Virg.  /Eo.  2.  644.  et  Ovid.  Heroid« 
10. 124.  J^^^ifUnor  h  wotrl  ttoX  miff4fiO' 
voo  dizit  Socrates  apod  JEliaa.  1. 16* 
Ifee. 

885  Aui  JUuimi»  iMterJlai]  Interjkt 
pro  interficiatur,  i.  e«  conficiator,  ab« 
snmator,  nempe  in  ron^nm  impositos. 
9ic  snj>ra  eodem  lib.  vs.  411.  eonJUt 
posait  pro  conficietnr:  *Id  qnoqoe 
enim  sine  pemicie  confiet  eorum/ 


Jliittfiv/«raniiii]  Ant  malis  feranun 
laoeretor:  ▼idelicct  projectos  inbo- 
matos  atqoe  insepoltos.  hoc  pertinet 
illod  Diogenis,  qoi  com  se  profici 
jnstisset  inhamatnm ;  tom  amiciy  <  to* 
locribosne  et  feris? '  '  Minime  vero ' 
(inqoit);  ^sedbaciUumpropemeyqao 
abigam  ponitote.'  <Qoi  poteris?'' 
inqoiunt  illi :  '  non  entm  senties/ 
«Qniditg^tor'  (inqnitille)  «mibifc 
rarom  laniatos  oberit,  nibil  sentienti?' 
Laai^,  Abeat  tox  ista  Jtommu^  nisi 
fbrsan  aliqois  doleret  se  flammis  ab- 
somi  posse,  qoi  vs.  001.  se  ignibns 
imponi  patienter  ferat :  si  alia  vox 
occnrreret  apponerem,  interim  lege 
e  vs.  809.  et  vs.  001.  A^  inieijki 
morau  moUooofororMM,  Creecb. 

Interfiot)  2.  1066.  et  5.  880.  con- 
fieri.  Creeck, 

886  Non  oincermn  oonere^  *  Sonere ' 
aatiqoom  pro  sonare,  notat  Nonios, 
prodocitqoe  testem  yersum  illomy 
qoiestsop.vs«167.  '  Caligare  ocolos, 
sooere  anreis/  Sce,  Lomb.  Proverbi* 
aliter  dictum,  et  a  vasis,  sonito  at« 


qne  tinnitn  explorandb,  dnrtnm. 
Non  absimile  illad  Cicer.  de  Divia. 
2.  57.  *  Demostbenes  qnidem,  qut  ab- 
binc  annos  prope  ccc.  fiiit,  jam  tmn 
^iXiwli^cor  Pythiam  dicebat,  i.  e.  q«a> 
si  cora  Philippo  facere.  Hoc  aottm 
eo  spectabat,  nt  eam  a  Philippo  cor« 
roptam  diceret  Qoo  licet  existimave, 
in  aliis  quoqoe  oracnlis  Delphids 
aliqnid  non  sinceri  folste.'  Preig, 

880  Abmnde^  Libri  nonnoUi  ma« 
nntcr.  pro  aimnief  qood  ett  In  ▼nlga- 
tit,  babenttt  toidf:  alU,  eiimie.  de 
qoibot  scriptorit  noodom  dobitare 
detu.  Quidam  docti  ei  mnde  probaat, 
et  interpretaotor  (Toraeb.  vldelicet 
Adv.  80.  10.)  boc  BK>do:  non  dat 
qnod  promittit,  i.  e.  non  dat  ezani- 
mo.  Lawtb. 

'  Ei  inde  Ne  mdieUm']  In  qnibnsdam 
tcriptit  ett,  ei  inde  Nee  rmJiekmo.  Ih 
qnibusdam,  ei  «ade.  Itaqoe  aut  vera 
est  mea  scriptnra,  aot  qoit  aUot  latet 
error.  Ne  pro,  nos.  Volgati :  mbmoie 
NurQdieiiue,ife.  Oifaa. 

800  Et  eieU]  <Eicit'  pro  ejidts 
^eicit'  aotem  disyllabam  est,  ot 
<reice'  apod  Virg.  Ecl.S.  06.  «IV 
tyre,  patcenteit  a  floaune  reice  ca« 
pellat.'  et  Iterom  'ei«t'  apod  Ln- 
cret  4. 1265.  '  Eicit  enim  tnld  recta 
regione,  viaqne  Vomerem.'  Veromta* 
men  aUi  volnnt  ette  proceleatatati* 
cnni  pro  dactylOy  nt '  OeUna  tabant.' 
Quemadmodumautem  inverbb'eidt' 
et '  reice,'  aiternm  t  aoblataa  ett : 
itero  fit  in  vooe  '  reicala*,'  qoa  v«ee 
otoator  Cato,  et  Varrodere  pecnaria: 
tontque  reicolst  ovet,qoatpattor  reji- 
cit  ac  removet  de  tota  grege.  immb 

801  Sed  fmeii  eeee^  ^c.]  Conjonge 
verbom  ette,  com  prtepotitione  omper, 
nt  tit  eist  emper^  pro  tnpfrfett.  Qoi^ 
dam  legunt,  SedfmeH  ipoe  eod  yaiJrfi 
mtperinoeimeetee:  qu»  tcriptnra  ettet 
facilior  quidem  illa ;  vemntamen  ni* 
bil  matandnm  centeo.  Lomb, 

Inecima'\  Ipeime.  Gifan. 
80S  CorpmemUwdmcree,^]  Vt  qoi 
jacent   iosepolti:    qualet  ilU  apod 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRHTll  CARI   DB   RERUM    NAT.   LIB.   IH.      1301 


ft<i>twy,  Otmfoiffi  n 'mStru  Lamk, 

8M  /jMC  mt  Mii€r€i]  Nihil  matm 
ansQStum:  qmim?i8  legendam  exi«- 
timem,  IfttetiUmuiretiiT^nieBedmdii 
kikm^  Tel  tic  pottoa,  Jpte  m  mMere« 
tar,  nee  m  mndkat  Mcm,  4rc.  Testui- 
tor  eoim  Fet tos  et  PritdaiuiBy  «iti« 
qaos  osarpasse  'misereo,  res/  pro 
misereor,  ris.  etqaidcm  itaPlastas 
ia  Triaamaio:  2.  2.  02.  <ca?e  tai 
aliiis  misereat'  ne  lioc  qaidem  lecto- 
rem  celabo^  com  in  Italia  estem,  in* 
cidlsse  in  manns  meas  libmro  typls 
impressam,  qai  foerat  JoTiani  Pon- 
tani:  in  qno  erat  emendatam,  ant 
certe  adscriptnm  ipsias  mann,  Ipm 
M  mi$er  eti,  Lamb.  Democritnm 
insimalavit  Epicaros,  qnasi  diceret 
posk  mortem  in  corpore.  sensnm 
Ifiisse.  Tall.  1.  Tasc.  Qa«st.  et  ean- 
dem  philosopham  Lncretias  hic  loci 
eastigat.  Creeek. 

Nefue  enim  ee  mndietd  kUum']  Seqoi 
irolueram  initio  libroe  valgatos,  qai 
habent,  ee  dimdU  kikm.  Sed  cum  ani- 
madvtrtiMem,  in  mannacriptis  aliis 
ita  legi,  nepte  emm  ee  tfidU  kUmm:  in 
alHs,etdt«tifamy  plane  mendote,  sed 
node  tamen  yera  scriptnra  elici  et 
restitai  potset,  sic  existimavi  etse 
reponeodom,  iif9tif  eidm  ee  vindiemi 
hUmm,  sen  potlos,  nee  m  mmitcat  kibm^ 
if€,  nt  prior  pars  vers.  slc  legatar, 
Jpee  emi  mieereiwr,  Qoidam  tamen 
viwdieit  legi  roalant,  antiqae  pro  vin- 
dicat :  quod  asorpatam  est  a  X.  viris 
io  doodecim  tabolis.  Lam6. 

Ftodidll  Volgati :  dtetdt<.  lo  scrip- 
tlt:  vidU.  Lambinot:  vimdiemi.  Not 
propiot  ad  veteret  librot.  Forte 
etiam :  $e  vidU  kiUm.  Oifan.  Alii 
dioidU,  qnie  vox  veterit  lectionit  vet- 
tiglit,  nefueenim  steidiltmagit  intistit. 
CrtvcA  Marg.  n.  adscripta  VoMii 
aactoritate :  diwidU  iUum.  Forte  ex 
ipso  Mtt.  unde  pottmodom  com  Sal- 
roatio,  quem  vide  Ep.  62.  aliitqoe 
aroplexot  fnerit :  nequeenimeedhridU 


kUmn.  Ut  tit  teatot,  eredo :  neqoe 
eniro  nllo  roodo  se  dividit,  aot  si  vel 
inaxime  se  dividit,  non  satis  se  re- 
roovet  a  projecto  corpore.  'Sevi- 
dere '  ad  fonuaro  rw  secemere  roira* 
caloro  verbl,  vid^,  si  lubef,  io  Uidice 
Oiftnii.  J^eig. 

896  lUmevet  eoHe']  Feras,  et  aves, 
Payns.  Lepide :  Cadaver  vis.  ferat 
et  volncres  abigeret.  Taro  bellom  io- 
terpretero  Diogeoet,  tatit  tcio,  catU- 
garet  Creeek. 

EtUktdSeJingU]  Etfiogit  te  ette 
illod  corpns,  qnod  jacet  roortiroro  et 
intepultnm.  Jjomb, 

B96  Seneuqne  euei]  Et  corpos  exsao- 
goe  et  ioanimnm,  et  sensus  expers, 
sensu  contaminat,  se  adstantem  fa- 
ciens.  contamlnare  autem  videtnr 
corpns  sonm  sensn,  qula  dnm  ei  tri- 
buit  sensnm,  sui  miseretnr,  et  horret 
femmm  atqne  avinm  mersns :  qnod 
non  faceret,  si  corpns  exanimnm  om- 
ni  sensn  carere  sibl  persuasnro  habe- 
ret.  £afii6.  I.  e.  dum  credit  se  post 
mortem  cadaver  illud  fnturnm,  sen- 
snm  snnro  In  id  qnodammodo  trans- 
fert,&c.  Fo6tr. 

896  Nee  videt,  in  vera]  Nec  videt, 
exempli  gratia,  Dionysins  Lambinus, 
qni  indignator  se  roortalero  esse  na- 
tum,  snaroqne  condltionem  deplorat, 
non  videt  (inquam)  in  vera  morte  nnl- 
Inm  allnm  fbre  Dionyslum  Lambi- 
iram,  qni  vivnset  stans  possit  se  mor- 
tnnm  et  Jacentem  Ingere,  Aec.  Lamb. 

899  Qui  foeeel  vivue,  t^,]  Ordo  et 
eententia  verboram  est:  qui  vivos 
possit  slbi  Ingere  se  esse  peremtum, 
nec  qni  possit  dolere  se  a  feris  ant 
avibns  lacerari,  ant  flamrois  cremarl. 
'  Sibi '  dandi  casns  est,  oraatns  canso 
positQS :  nt  Ter.  Adelph.  8.  8.  84. 
<sno  sibi  hnnc  jngulo  gladio.*  Sic 
antero  legendum,  nt  edldi,  nen,  nt  in 
allis  libris  omnibns  scriptum  et  im- 
pressnm  est,  nec  lacemri,  urite  deUre. 
Lamb.  Recte:«rMMdoier«.  Indeenim 
mox  resp.  slbi  format.  Itaqne  et/oat* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1302 


NOT^  VARIORUM   IN 


mis  ▼«.  865.  retinaimus  contra  Cree* 
chiaiu.  Hav, 

001  Nam  n  in  mmie^  ifc,']  H«c  ad 
id  |>ertinent,  qnod  proxime  addidit, 
«rtoe.  poterat  enim  aliqnis  dicere: 
Lacerari  a  ferii  malnm  est :  sed  com- 
buri  rogo  impositom,  non  est  «qne 
aeerbnm,  ant  omnino  non  est  acer- 
bnm.  Ad  hoc  sic  respondet,  DixS 
'  lacerariy  nri?e/  qnasi  sint  aimilia. 
Nam  81  malnm  est  in  morte  maxillis 
ferarnm  diripi  et  dilacerari :  non  ?i* 
deo  qoomodo  non  sit  etiam  molestnm 
et  aspernm,  in  rognm  impositum 
flammis  torreri,  aut  aliis  sepalturss 
generibns,  qoss  summo  studio  ab  ho- 
minibos  procurantor  et  expetnntnr, 
affici.  lAmb, 

iM)i  Igwiin»  wvpotihmy  ^c.]  Com- 
bari.  Qno  more  usi  sunt  Romani,  et 
ante  eos  Graeci,  atqne  etiam  Barbari. 
Homer.  'IX.  a.  51.  &cl  Z\  vupal  wcUtw 
ttaiorro  dofmaL  i.  e. '  semper  autem  cre- 
bri  mortuomm  rogi  sen  acervi  com* 
burebantor.'  Ad  qoem  locnm  notat 
£astathias,  hac  consuetndine  nsos 
esse  veteres,  ot  ostenderent,  partem 
hominis  divinam,  ignl,  tamquam  ve- 
hiculo,  sublatam,  locum  cselestem  pe- 
tere:  terrestrem  vero  in  terra  ma- 
iiere,  partim,  consomtam,  et  in  cine- 
res  versam,  partim  in  ossibns  reli- 
quam.  <  Alii  dicunt/  inqnit  ille,  <  id- 
circo  mortuomm  corpora  conbnrere 
solitos  esse,  qnod  eis  cadaver  videre- 
tur  non  pnmm:  ignem  autem  pur- 
gandi  vim  habere  existimarent.'  Si 
qnis  porro  de  barbaris  dnbitat,  etlam 
Hectoris  corpus  apud  Homer.  I\. «. 
combnritur.  Lamb.  Tres  modos  se- 
poltnrfe  tangit,qui  cremabantur,qui 
terra  obrnebantnr,  et  qoi  in  lapideis 
arcis  cnm  melle  condebantar,  quos 
ait  in  gelidi  sequore  saxi  cabare.  Hsbc 
breviter  Salmasius  ad  Solinum  p.  850. 
Forsan  vero  Lucretius  castigat  Hera- 
clidem  Ponticum,et  Democritum,  de 
quibns  Varro.  Indigna  enim  philo- 
sophis  tam  putida  sepulchri  cnra; 


fortius  et  sapientios  ipse  Petronini : 
atenim  fluctibns  obrato  Bon  contiBglt 
•epultnra,  tanqnam  intersit  perita- 
mm  corpus  quss  ratio  consamat,  ig- 
nis,  an  flnctus,  an  mora;  qalcqdd 
feceris  haec  omnia  eodem  ventnra 
sunt:  fersB  tamen  corpos  lacera- 
bunt:  tanquam  melios  igais  aecipbt. 
Creech. 

004  Aai  in  mdle  utum'}  Hoc  qooqae 
fnit  sepnltnrae  genus  a  veteriiHia  osur- 
patum,  aut  certe  ratio  servandomm 
corponim:  qnam  conMiiemorat  Xeno- 
pfaon  Ubr.  qninto  'EAAiinffMr,  nbl  nar- 
rat,  AgesipoUn  Lacedfemoninm  gravi 
morbo  affectum,  eoqoe  ipse  morbo 
die  septiine  comnimtam,  In  meUe  po- 
sitnm,  et  LacedsBmonem  revectiuny 
regia  sepnltura  faisse  decoratam.  ver- 
ba  Xenoph.  sant  haec:  Ko^  iiaame 
fjiky  hf  fUktri  rMSf  icaJt  KOfua^fif  •&»- 
8ff,  Ktvxs  t^  fiaoiXudis  to^.  Varre 
inpl  rai^  apud  Noninm  in  nomiae 
*  vulgus :'  Qnare  HeracUdes  Ponlicos 
plus  sapity  qui  prsecepit,  nt  coabnre- 
rent,  quam  Democritns,  qni  nt  tn 
melle  servarent :  qnem  ai  vnlgosse- 
cutos  esset ;  peream  si  ccotum  deoa- 
riis  calicem  molsi  emere  possimos. 
Lamb,  De  hoc  sepDltorw  geoere  Xe- 
nophon,  in  lib.  5.  'EAXipnaMr.  £t  de 
lapide  sarcophago  PUn.  S6.  7.  Gt/n. 
Xenopbontis,  apnd  Lanbiiiom  lecoy 
qui  huc  faciat,  geminns  est  iUe  Jose- 
phi,  de  Aristobnlo,  Jndseorom  prio- 
cipe,  cajus  cadaver,  simiUter  raelle 
conditom,  ab  Antonio  Jodsela  misaom 
scribit,  ut  in  monomentis  regiis  se> 
peUretur;  lib.  1.  de  BeUo,  pog.  m. 
728.  ^«pfUUcy  ymar  iafatpMs  M  rfir 
r^  Ilofivi^v  ^popa^inwWf  fdxpivOMMi 
ftJkp  oM  To^s  iw  rp  woTpA^  fterc^fV 
iKtrroS*  h^ fi4An%ayanipoitiLifwos^mKp^ 
airoiiyhts  ^  ^hmmimt^loiMiots  iwqn^^ 
rots  fiaoikutius  fonifidois  hmi^iprifnmt, 
Preig. 

905  JEfwore  «oxi]  In  seqoaUtate 
saxi :  i.  e.  in  saxo  spquabUiy  aot  exse- 
qoato  et  poUto.  Lajo6. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   CARI   DB  RBRUM   NAT.   LIB.   III.      1303 


g06  Pmiere  ttrrm]  Sceotnt  smn 
Mnneis  libros  valgatos,  qaibasconi 
coosentiant  nonnulli  manotcripti. 
Nam  alii  babent  fomiert  «rolif ;  qoam 
scriptaram  nonnulli  probant,  fortasse 
Bon  male,  ot  referamos  ad  morem 
Karthafiniensiom,  qoi  boc  genere 
anpplicii  otebantor :  at  yel  ex  Plaoto 
iotelligere  licet;  PckooIo,  5.  2.  6S. 
*  Sob  cratim  oti  jobeas  sese  sopponi, 
atqae  eo  Lapides  imponi  moltos,  ot 
se  se  neces.'  Sed  cam  hic  loqoator 
Lacretios  de  sepoltorsB  generibos, 
non  de  sappliciis,  malim  volga* 
tam  et  receptam  scriptoram  taeri. 
Lmb. 

007  Ai  jam  wm  domM^  ife,'^  WifKn^it 
stoltarnm  lamentationam»^aibas  oti 
solent  qol  mortoom  logeot.  Lamb, 
Videtor  Poeta  hic  exprimere  prsefi* 
carom  voces.  Ita  enim  et  hodie  in 
Hispania  feront  eas  gannire.  Gifam. 
Sed,  inqoinnt  fatni  isti  morientiom 
not  mortoorom  lamentatores,  Molta 
tibi  ademit  mors,  &c.  Ita  est,  re- 
spondet  Lncretios,  sed  ca  non  desi- 
derant  mortoi ;  illa  aotem  non  ha« 
bere  qose  haod  desideres,  qoid  mali 
fit  i  Faber.  Qoooiam  volgo  habetor 
malom  privari  istis  rebns,  qnibos  io 
Tita  froimor,  et  actionibos,  qoibns 
fnngimor,  vaoam  hanc  opiaionem  de- 
ridet  Locretios  vss.  18.  dom  vnlgaria 
refcrt  lamenta,  qoibos  mortoos  amid 
proseqoi  solent,  qnasi  illi  h»c,  qom 
■loriendo  demisemnt,  desidcrent. 
Mortoos  jacet  sensos  et  capiditatis 
•xpers,  nihil  optat,  petity  aot  indiget, 
qokl  igitor  deflendns?  Socrates  in 
Dialogo  qoi  apod  Platonem  Aziochns 
ioscribitor,  "UKmva  t^  «vr^  aaL  rov 
HpMtov  \4yarros^  1^«  ^  Odmrot  o&  irtpi 
'nhs  {Srras  ^arhf^  olt  mpi  roos  fitniXAa- 
Kiras*  tn  wtpi  fih^  robs  {mrras  obx 
ttrroff  ol  yhp  kw^Aap^wrts  olm  M»^  Ikrrc 
o6  snpi  at  pwr  lirriy,  (ob  yiip  r^Bniicas,) 
a&rtf  cfri  w^iSt  lirrai  w€pi  <r%^  ah  yhp 
•^fc  yif,  Mdrcuof  olv  ii  Ximri  w§pi  rov 
/i^5rrot,  f4rt  iaofjuhov  wtpX  'A^toxoWf 
'Aftoxor  Mpw9m,  koZ  tpmow,  in  tl  vcpl 


Tifff  %tCx\fiSf  ^  Tov  Kmradpov  r\s  M^ 
porro,  rm  ft^^c  inwry  fgfrrf  Ccropoif  wtpi 
rifp  TcXcvrV  i<rofi4imw,    Th  yhp  ^fitfAw 
roTs  0699  lirri,  rols  8i  o^  020*1  «wf  %m 
c6| ;  Creech,     Significarat  Salmasio 
Oronovinsy  In  libro  veteri  legi :  Vim 
noii  Jam  domiis,  9fe,    Unde  vir  ille  ex- 
cellentissimus,  Epist.  50.  fieri  posse : 
Qata  nonjamj  vel :  Im  noii  jam,  pro: 
'  Eomnon  jam  domos  accipiet  tel»ta/ 
monstrabat;  Epist.  vero  61.  plane  le- 
gendnfH  aatumat :  /,  non  jam  domusy 
t^,    £t:  Illod  Aty  inquit,  qnod  est 
in  Volgatis»  oihil  ad  rem  facit.  Marg. 
noster :  '  Am  Mss.  pro  an,  particala 
afiirmativa  dipa  exponitur  a  Philo- 
xeno,  nisi  malis :  Jan^am,  Mirari  coo- 
venit,  unde  hoc  loco  tam  insperattt 
torb» !'  Qaid  eoim  simpllcios  ostta- 
tiosve,  qoam  objectionum  hoc  genns 
solntiones  a  particola  '  At,'  *  Atqni/ 
4ec.  ordiri  ?  q.  d. '  At  non  jam  domns, 
inquinnt,  accipiet  te  Ixta,'  &c    Ver- 
bnm,  otofit,  vs.  911.  hrh  rov  kou^v  ad 
totam  objectionem  refer.  Similia  fere 
faceteqne  fadt  lamentantem  patrem 
in  filii  obito,  Luciao.  de  Loctn,  pag. 
m.  4S2.  ^iffu  yhp  ^  warriip,  yoop&if  n 
^$ryy6fMV0Sf  jcal  waparrttww  tKanrrow  rww 
hfopJtrww*    T4kwow  IfSioTor,  o^xp  ftoi  jcal 
riBvrpcas,  jca)  trp^  $pas  iirripwda^Sy  fUwow 
dfL^  Iri  rhw  ti$kutw  jcara^nr^,  ob  yaftifiaaSf 
oh  waiBowoni<rdfA!fWoSf  ob  orparowrdfiaros, 
ob  ytmpyiiaasy  obtt  c(f  T^pof  M^,    06 
KmfudTQ  wdXuf,  06V  ipaoBiiffpf  riKwow,  odS^ 
iw  ovfiwotri^  /Kcra  rtrw  ifKucuwrdw  pu^va- 
Bifirjf,    Tai/ra  84,  iral  t&  roiavra  ^^ci, 
ti&pMfos  rhw  v{^  Scil^Oai  fkkw  $n  ro&rvw, 
jcal  hriBvfiMTw  jca)  fierh  r^  rcXcvrV,  ob 
B^woffBmU  purrixmw  aMtw,  Preig, 

008  Nee  daleee  oeenrreni  otenia  noH 
Praripere']  Videtur  imitatus  esse  illud 
Homericum,*IX.  c.  406.  N^iof,o^4r^ 
ot6o  Koerh  ^piwa  T^ios  vths,  *Orri  fdk* 
ob  hfwaihs,  hs  iBawdrom  ftdxowrOy  Ol9i  rl 
fuw  waiBts  worl  yoiwatrt  wawwdJ^ovfriw 
'EXOtfrr*  kc  woXiftoiOy  &c.  i.  e.  <  Staltus 
est  Diomedes,  neque  hoc  Intelligit, 
aut  animo  comprehendit  Tydei  filias, 
eum  non  admodam  tue  diuturnum 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1804 


MOTiS  YAKIORUM    IN 


(L  f .  non  wMt  din  ▼Were)  q«i 
immortalib.  pngoet :  ntqne  enm  ilii 
sai  e  prttlio  revertn»,  ad  g tnnn  ere 
Mbo  patreni  stlntnnt.'  fbrtttteettnni 
prmfictreni  contnetndinem  tignifictre 
ttqoe  exprimere  Tolnit :  qn»  hujnt« 
modi  voeitHM  Itcrymtt  et  piorttnf  ex. 
cittlitnt.  Lttmk.  Phrtteot  pnlcritn- 
dinem  ez  Amttomm,  ttqne  tdeo  Imi- 
tttomm  nobilittte  mttinuure  Ucet. 
Virg.  Oeorg.  9.  528.  '  Interen  pen- 
dent  dnlctt  eircnm  otcnla  ntti :  Ctt* 
ta  pndidtitm  termt  domnt.'  Vide 
et  JEn.  2. 128.  4.  28.  Citnd.  4.  Coot. 
Hon.  869.  Qnid  ni  tntem  ez  Cic.  1. 
de  Div.  etp.  40.  ntrratinncnltm  bitce 
llltm  tnbnecttmut  ?  '  L»  Ptnllnty 
Contttl  itemm»  qnom  ei,  beilnm  nt 
cnm  rege  Perte  gererety  obtigittet : 
nt  ea  ipta  die  domnm  ad  Yespenun 
rediit,  filioltm  tnam  Tertiam,  qne 
tnm  erat  admodmn  parra,  otcnltnt 
tnimtd?ertit  tritticaltm.  Qnid  ett, 
inqdt»  mea  Tertia  ?  qnid  trittis  et  f 
Mi  pater,  inqait,  Perta  periit*  Tum 
ille  arctint  pnelitm  complexut :  Ae- 
cipio,  inqnK,  met  filia,  omen.  Erat 
antem  mortnnt  catellns  eo  nomine.' 

210  iVtn  pUerii  fmHM  JkretMM 
mn  iitU  PrmmM]  Hic  ▼ariatmn  ett 
mirifice ;  credo,  ob  nnmerot  rtrioret. 
Vide  Indicem,  <  Vertnt  Diphilint.' 
Veteret  Hbri  qnidam :  fuH  JUrenH' 
hm$  em  tuit^ue.  Qnidnm :  fiicti  Hf^^ 
reHkm.  Alii:  f€cH$  JUnwHbuM  «stt 
cmqMom.  AIU  aliter.  Qnidam :  prm- 
ttdtnm.  Vnlg.  fmtU  JiareniUm$  em 
«njt^nt  Pumikm*  Lambinnt:  fmelu 
iiUforiikm  em  twieque  Prmmim.  Ego 
ex  Testigiis  lu  resUtnl.  Qnid  enlm 
bic  sibi  Tellet,  Hbi?  Vide  et  suprn, 
2.042.    G^oN. 

Nom  pUeriifactU  m  feHikut  tsse] 
Sic  restitni,  td  hanc  scriptnram 
ab  nno  libro  manntcripto  qnati  mn« 
nn  dnetut.  in  quo  cnm  mperittem 
iu  scriptnm,  Nen  peierit  fueH  H  /•• 
rsitftns,  semperque  tnten  hic  locut 
mibi  sutpectat  faistet,  non  dubiUTi, 


qnln  hme  ettet  Tem  et  gennniia  Ln- 
eretinna  tcriptnra«  Nam  mlgaU 
plane  inepU  ett,  Nem  peUrie  feeHt 
fitree/kiimM  estty  teasfne,  ^  non  dis* 
simultbo  ttasen,  me  in  Vaticano  iU 
tcriptnm  reperitte,  Ntn  pUerie  fmeHt 
JkremHbut  em  ari^anm  Prtidit,  ^ps. 
de  qna  scripUra  jndioet  lector.  Ege, 
nt  dicam  qnod  sentio,  nltemm  malo. 
Jam  <  fbrtia  <neU,'  et  *  fortibnt  fae- 
tb,'  et  timiL  loqnendi  gennt  ett  bo- 
nis  tcriptoribus  Lttlnit  ntiUtnm. 
Onttr  lib.  8.  de  BelU  OtlL  *  Atqne 
eo  magit,  qnod  in  contpecU  Ctettrit 
ttqne  omnit  exereitnt  ret  gerebtUr, 
nt  nnllum  ptnllo  fortint  factnm  Utem 
pottet.'  M.  TuU.  lib.  4.  £pUt.  ad 
Atticum,  epittolt,  cnjnt  initinm  ett» 
'  Nnn  dubito,'  See.  '  Non  mihi  tttit 
idonei  tnnt  nnctoret  ii  qni  a  U  pro- 
bantnr.  quod  enim  eomm  in  rep. 
forte  ftctnm  exsUtlt  ?*  Virg.  JEn.  10. 
240.  <Qno  fbgitit  toeU?  per  eot» 
et  fortia  facU,'  itt.  Idem  9.  98I. 
*  rae  nnUa  diet  tam  Ibrtibnt  nntit,' 
Arc  Pottremo  in  ▼ocabnltrio  LaU- 
nngnreo  Cl.  Pntenni  mannscripte  iU 
scriptum  legi:  FerHufmef^ 4pinslM, 
qna  interpreUtione  nihil  ezeogitnri 
petest  apUnt.  Ntm  nt  ifiar^  dld- 
tnr  OrsMO,  <  qni  fbrUter  ftcit/  nnt 
^fbcit:'  ita  tftareCa  nihU  aUnd  ett, 
qntm  <  forU  factnm.'  Qnod  antem 
Zoihit  qnterity  quid  tibi  reUt  hoc  Hkif 
cnm  tlt  b  morUnt  qnem  tUoqnitnrt 
ridicnlum  et  stolidnm  bominem :  qnl 
non  inUlUgtt,  boc  iptnm  fingi  ettn 
miterabile,  enm,  qni  oUm  rimt  tole* 
btt  ette  tibl  tnltqae  prsMidlOy  nrnm 
mortuum  ette,  neqne  potthac  fere 
neque  tibi,  neqne  tnb  ntilem  ant  tn* 
InUrem.  8ed  qnid  cnm  Ulibnt  bd* 
Init  ditpnto?  ▼tletnt  cnm  tnit  Terti* 
bus  DipbUiis.  Ntm,  ti  Diit  plneet, 
hnnc  Tertnm  Diphilinm  in  locnmger- 
mtni  LncmtitiU  tnbttitnit  gmvb 
ancUr,  Nem  peierii  fucHt  JlereuHkat 
em  iait.  Qnis  non  admlmtnr  homi* 
nit  acnmen  ?  Ne  hoc  quidem  loqnen* 
di  genntt  *  ette  tibi'  ant  <  alicni  alteri 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRBTII  GARI   DB  RBRUM   KAT.   LIB.  I|I.      130S 


pmticlio/  ei  Bovam  Mt  inavdiUim 
eft«qiii  bonos  scriptoresniaoib.  terit, 
oGalisqHe  legit.  niurpavit  iterani  Le« 
cretiQS  sop.  9.  643.  '  PraBsidioqae 
pareat»  deeoriqoe  parentibai  esse.' 
Lamb.  Alii  Nom  p§ien$  /aeUt  JUra^ 
titoeiM  mtfiMM:  Oifanius  ?ero  Non 
pHmM/aeti$Jl0ritiiUm$emtm$.  Qaos 
Tersosamatt  In  seqnenti  versu  qai* 
dajn  Mi$$ro  mi$eri.  Creecb.  An  non 
forte?  N$mpoteri$mH$fl0rentUm$e$$ef 
taiffiif»  tfe.  IUad  *  florere,'  qood  hic 
ia  Mss.  est,  mire  amat.  Vide  Indi- 
cem»  et  1.  256.  nln  de  sobole  etiam 
dicitar.    £i«9. 

911  Mieer/onueer']  Qaatuor  libri 
mannscript.  babent,  mieero  mieere, 
qaam  scriptoram  si  redpimas,  b«c 
yerba  emnt  coi^angenda  cam  se* 
qaeotibus  hoc  modo.  ^  Una  dies  in- 
teta  tibi  misero  omnia  ademit  tot 
prmmia  Titm.'    Lamb. 

Mi$ero  mitere  mitmiy  ommia  adetmty 
4r»0  Ita  lere  Valg .  et  in  veteribas. 
In  qnibasdam:  Mtscro  mker^  non 
male.    Gi/aa. 

018  Nee  tibl  Mmm,  4«.]  Qni  non 
desiderat  antcm,  non  Tidetnr  carere. 
Sed  Tidetar  ita  loqai  debaisse»  nec 
tibi  eanm  Jam  rerwm  deeiderium  eaper 
safjde6tl  «jm,  si  versiis  pateretor. 
Itaqne  doeti  qoidam  ita  lefeodam 
exittimant)  iiee  tUn  eanm  Jam  rermm 
deeiderima  eaper  lnctM  ima:  alii  sicy 
JmMrcmmdefidfrtiMi  tafidf<  eaper  tma : 
nt  fit  a  verbo  insido.  Veram  tamea 
nibil  matare  aaaim.  Lamb,  jSapfrin- 
fidfre  verbnm  mibi  satis  Lncretia- 
onmy  boc  est,  eleganttssimnm  vide* 
tar.  Licet  etiam  divisim  legeroy  fn* 
per  imidet.  Nam  et  iu  vs.  081.  Ut 
mirim  sit,  cor  malint  viri  docti  non- 
nolii  toftdft,  media  prodncta,  aat  om« 
nino  aliqaod  verbam  fatori  temporif» 
Praif. 

015  Didif^Mf  mpumtar]  lUa  dicta 
iodpieot  ab  eo  versa :  *  Ta  quidem 
nt  ea  letho/  ^c  usqae,  *  IUad  ab 
hoc/ &c.  Faber, 

017  Tu  qaideat,  wt  e$  Idho  ffpitaf ] 


Sic  babent  libri  manascr.  et  ita  legi 
debet,  non,  at  est  in  valgatisi  leeto, 
ktha  $opitu$   antemy  i.  e.   mortuns. 


918  Cancitf  priiNtfiif  doifri^tif  ofrif] 
Ita  apud  Appianum  Civil.  Bell.  4.  p. 
655.  Brutos  introducitur  Cauiam 
modo  ioterfectum,  et  ipeum  Epicn- 
reumy  ob  festinationem  qnidem  inea* 
sans»  ffoi  4/uucdpi{er  dfMu  ^pomUitvv  aeX 
bifoias  ianihXarfphfOPf  ed  Bpovrow  it  woutw 
dpa  rikot  Miiyovrc.  i.  e. '  at  e  diverso 
mactnm  felicitatis  priedicansy  qui  se 
cnris  ac  molestiis  exemeri  t.  Qaae  roe| 
inquity  ducant  ad  nescio  qoem  exi- 
tnm.'    ifor. 

010  Cin^a^Nin]  I.  e.  in  cinerem 
versnm  et  dlssolutnm.  sic  Nonins, 
qni  hunc  versam  profert.  hoc  autem 
dixit  homo  Romanns  ex  consnetudine 
Romanommy  qni  mortoos  combnret 
bant.  M.  Tnil.  Epist.  1.  15.  'Nos 
hic  D.  Syllam  patrem  mortnum  habe* 
bamnsy  alii  a  latronibns,  alii  cruditate 
dicebanty  populas  non  cnrabat :  com- 
bnstom  esse  eonstabat.'  Atque  hanc 
tamen  coosnetndinem  a  Onecis  ant 
Barbaris  sumseraat,  nt  ex  iis,  que 
supra  diximns  non  longe,  intelligere 
licet.    Lamb, 

BM$to]  'Bnftnm  (inqult  Festns) 
proprie  dicitur  locns,  in  quo  mortnns 
est  oombustas  et  sepultus/  Sce.  Idem 
ibid.  ^  Sed  modo  bosta,  sepulcra  vo- 
camus.'    Lamb, 

Oao  l>^^lf6ijiitif]  Libri  maoascripti 
habeot  d^^frimicf :  quod  eo  annotavi» 
ot  sfppe  admoneam  lectorem;  ii  pro 
by  et  contra  b  pro  ii  in  membranls  ca« 
lamo  exaratis  interdnm  scriptnm  re- 
periri.    Laadt, 

im  Ab]  06.  Gifan.  Gifaoios  Ob 
hae:  et  forsan  melius.    Creeck. 

025  Hoc  fiiajn  /aciuat  M,  ^c.] 
Stolidi  quidem  isti  qoi  mortuos  in« 
satiabiliter  lugent,  stolidiores  vero 
qui  commessationibns  indolgentes 
etiam  inter  pocnla  mortis  memoriam 
refricant,  quasi  siti  inexpleta  confl-. 
ciendi  essent,  aut  alicojos  alins  rel 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1306 


NOTiE  VARIORUM   IN 


cUsiderio  vezareiitar,postqnani  e  vita 
migraverint.  Somno  sopiti  nihil  cn* 
piimt,  nec  re  aliqua  iDdigent,  qaid 
igitur  stalti  timeant  deiiderium  in 
raorte  qae  magis  disjicit  animae  prin- 
cipia  qnam  somnos,  et  eoram  motos 
a  sensa  reddit  magis  alienos  i  Creeek, 

926  Et  inumbrtmt  ora  caroma]  Et 
capitibus  imponunt  coronas  e  flori- 
bus:  qood  erat  nsitatnm  veteribus 
iiUs  Graecis  et  Latinis,  nt  et  ex.  utris* 
qoe  scriptoribas  inteiUgere  Ucet,  et 
nos  in  pomment.  Horatianis,  aliquot 
exemplis  coUectis,  ostendimns.  Lamb. 

t»27  BrevU  eU  hiejruehu  homuUU: 
Jamfuerii]  Mifjaiffis  eorum  qute  dicere 
iolent  homines  in  pocalis.  sic  Apol- 
lonides  1.  2.  Epig.  Graec.  '^v^  5r' 
eit  wt6tA^a,  ira\hs  yp^vor  kxxi,  y  hr^U 
yov,  'H  ir«^i^  UfHnd^  Sfwrorm  iftrrl- 
pm¥.  i.  e.  <  Tempus  erit  longam,  qoo 
non  potabimus :  eia  Corripit  en  nobis 
tempora  canities.'  Piaot  Bacch.  5. 
2.  70.  '  non  tibi  venit  in  mentem, 
amabo :  si  dom  vivas,  Tibi  benefa- 
das,  jam  pol  id  quidem  esse  haud 
peHonginqoom  ?  Neqoe  si  hoc  ho- 
die  amiseris,  post  in  morte  id  even- 
turom  esse  unquam?'  homUlii  antem 
excudendum  curavi,  non  homuUis,  ut 
habent  libri  vulgati.  nam  diminoti- 
vum  nomen  ab  homine,est  <homa- 
lus :'  deinde  ab  'homuio/  homnUas, 
ethomiUus.  Lamb.  Homullu8,un,Qt 
potius  reor,  homiUue  dici  debeat,  non 
est  fortasse  tanti,  ut  stndiose  qosera. 
tur ;  id  enim  alii  ante  nos  feceront : 
•ed  nemo»  qood  quidem  sdam,  ante- 
hac  monuit,  esse  in  boc  loco  gravis- 
•imum  peccatum  a  Ubrarii  mann.  Le* 
gendom  enira  est, ....  Bretis  hic  eet 
/ruetue  homUU.  Primom  qoia  figara 
ingeniosior  sit  et  magis  morata,  ^*. 
Kttripaf  si  numerum  singnlarem  usur- 
pes ;  (notum  illud . . . .  <  quam  totus 
homuncio  nU  est!')  Dein  quia,  nisi 
vera  nostra  emendatio  est,  turo  so- 
loBcismus  in  ocolos  involabit.  [Jam 
fuerit']  alioqoi  scribendum  erat  [Jam 
/aMrtfi<]honiiUi,scilicet  Totiusenim 


loci  hsec  sententta  esl:  Bene  nobii 
et  volupe  laciamns ;  Gentom  memo- 
rem  brevis  vvi  nunc  placandi  tem- 
pus  est,  sen  corollas  ille,  sea  vina, 
sermooesve,  suaves  et  mollicnlas  es- 
cas,  aut,  si  qnid  etiam  est  jucundios, 
malit.  Si  nescis,  biec  vera  vita  gan- 
dia  snnt ;  sed  eheu !  qoam  cito  pr»- 
tervolant!  Manom  itaque  injice: 
brevii  hie  eet  /ructue  komiUi;  hone 
momento  *fuerit'  [i.e.  perierit,  nt. 
Fuit  Ilium]  neqoe  post  unquam  revo- 
care  Ucebit:  'lofemis  neqne  enira 
tenebris  Diana  pndicnm  Liberat  Hip- 
poly tnm  ;  Nec  Lethsea  valet  Tbesens 
abmmpere  caro  TincuU  Piritboo.' 
Faber, 

928  Jamfuerit]  Manifesto  ad  frac- 
tum,  non  ad  homillum  referendum. 
Adeoqoe  inanis  iste  Fabri  a  soke- 
cismo  metns  est;  neque  in  voce  A#. 
miO/ts  moundom  qoicquam.  Preig, 

080  Atquemrida  terra]  Sichabent  doo 
God.  manuscr.  Faera.  etTettianos.  re- 
Uqai  duo,  arida  terrat:  nonnuUivul- 
gati,  arida  torrat :  mendose.  Nam  om- 
nino  legendom,  arida  terra,  ntedidi: 
don  torrai,  neque  torreat.  Lamb. 

Atque  arida  torreat]  Vulgati :  <«-- 
rat.  Veteres  qaidam :  terrai.  Qni- 
dam:  terra,  Gif. 

Torreat]  Terra  Lambinns,  fitmtra : 
In  sequenti  versn  alU  legunt  peUf  itn 
enim  veteres.  CreedL 

Oil  Aut  eMa,  fuMue  deeiderimm  Jn- 
eideat  ree]  Dno  cod.  manntcr.  ha- 
benty  Aut  eUm  c  d.  tns.  f«t.  qno 
modo  olim  escndendum  cnrBvi :  ne- 
que  nunc  muto.  Memmianns  aatem, 
Vaticanusy  et  Bertinian.  rtt,  oon  male. 
Licet  etiam  legere  re.  AUa  nntem  pa- 
trius  casos  est  antiqons,  ut  notant 
Diomedes,  Sosipater,  Prisciannt,  et 
ceteri  grammatici.  de  quo  anpra 
plora,  ad  iUom  locnm  1. 680.  *  neqne 
nllss  Pneterea  rei»  qum  corpora  mit 
poss.'  Scc,  Jam  patrius  casns  qnint» 
decUnationis  fuit  veteribns  es,  e,  d, 
et  ii :  ut  dies,  genit  dies,  vel  did, 
vel  diL  Ennins  16.  Aqo.  ^Postrem» 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRBTII   CARI    DE  RBRUM   NAT.   LIB.   III.     1307 


longinqtia  dies  confecerit  stas.'  Tnll. 
pro  P.  Sextio :  '  Eqnitet  Tero  da- 
tnros  illinsdies  poenas.'  Virg.  Oeorg. 
1. 687.  *  Libra  dii  somoiqae  pares 
nbi  fecerit  boras.'  Licet  igitnr  le- 
gere  lioc  loco  vel  re,  vel  re$,  Tei  rri, 
ot  sit  disyllabuni.  quohu  antem  posi- 
tnm  pro  alicujns,  nt  sit  bsec  senten- 
tia :  ant  tanquain  alise  ciynspiam  rci 
desiderinm   insideat    ac    remaneat. 


Rei]  Ita  omnea  Teteres  fere.  In 
qnibnsdam  tamen:  re$;  etiam  bene. 
Vide  Indiocm.  G^tn, 

932  Nee  tibi  enim  qwuqMam,  i^e,'] 
Salmas.  Epist.  59.  versn  ab  boc  tec- 
tio  sapreaia,  vel,  stipreMo  legit  pro, 
99porem,  Ac  totnm  locnm  ita  con- 
cinnat:  NeetibieniM^ui§qmmtum$e^ 
vitamtiue  reqmritf  Cum  pariter  men$  et 
€orpM$  $apita  qmeeemU^  Nec  deeideriatm 
n^etri  ne$  adtigit  uUam  ;  Nam  licet  etter» 
wem  per  no$  $ic  e$$e  mepremia^  vel, ««- 
preaM.  Vide  et  Epist  50.  Preig, 

9tS  'Cam  pariter  men$  et  earptui] 
Cam  domiiroos  altnm  et  placidnm 


914  iViain  lictt  atemnm  per  noe] 
Kam  *  licet  per  nos/  Sce,  i.  e.  non 
recnaamns,  vel  non  obstamns,  qno 
minns  ita  sit  etemns  sopor.  sic  lo- 
cntns  est,  nt  cnm  dicirons,  *  per  me 
stertas  licet/  *  per  me  traliantur  pedi- 
bns  omnes  rei:'  i.  e.  non  impedio, 
qno  minns  stertas :  non  recnso,  qnin 
omnes  rei  pedibns  traliantnr.  Lamb, 
Hnnc  versnm  seqnenti  snbjicit  Sal- 
aiasins,  et  cnm  in  Cod.  Oronovii  in- 
venerit  prtema,  prosoporem,  lcgit  Nam 
Ueet  atemMm  per  no$$ie  e$$e  eaprema : 
Per  nos,  inqnit,  licet  sic  esse  sn- 
prema,  mortem  nempe  ipsam,  nt  est 
ille  somnns :  vel  etiam  fortasse  ste 
ease  eapremo.  Snpremo  nempe  so- 
pore  vel  somno,  sic  licet  esse  per 
nos  aBternnm,  nt  et  isto  qnotidiano 
qno  reqoiesdmns.  Ita  laborant  illi, 
qoibus  nibil  plaeet  praeter  difficiles 
ungas.  Creech, 

935  Neede$ideriamno$trino$adtigit 


uUmn]  Sic  reposoi,  cnm  vnlgatoram 
alii  habent  attigity  alii  tiid^:  mann- 
scripti  antem,  adigit,  quod  deprava- 
tnm  est  ex  adtigit,  <  adtigit'  antem 
prsesentis  temporis  est  pro  attingit, 
a  verbo  tago,  qno  ntebanttir  antiqui 
pro  tango.  Vide  Festnm  in  verbo 
*  Ugit,'  et  voce  *  tagax.'  sic  Plautns  in 
Epid.  5.  2.  58.  *  ne  attigas.'  et  item 
alibi.  mendose  alii,  ant  qni  odi^e<  ant 
qni  adlicit  scribi  volnnt.  Lojii^. 

Adigit]  Ita  veteres  libri.  In  qni- 
bnsdam  Veteribns:  td^rti:  recte 
etiam.  Mamllns  et  Vnlgati :  attigii, 
Lambinns :  adftcU;  nimis  longe.  Tiir- 
nebns :  adlicit  nUum,  Oifan. 

Attigii]  Ut,  <  ne  me  attigas/  Ter. 
Plant.  Faber, 

936  Et  tamen  haudquaquam]  Cum 
dormimns  (inquit)  nosmetipsos  non 
reqnirimns,  neque  vitam  nostram,  ne- 
qae  nllo  nostri  desiderio  afficimur: 
et  tamen  corpore  prima,  ex  qnibus 
animns  noster  constat,  non  longe  tom 
aberrant  a  motibns  sensiferis,  neqne 
tota  anbna  foras  ejecta  cst :  quin  ex 
somno  excitamnr,  et  expergiscimnr. 
Qnanto  minns  mortem  ad  nos  perti- 
nere  existimandum  est,  in  qna  nnllas 
sensns  remanet?  Lamb, 

Uaudqnaquam  no$tro$  tune  iUa  per 
artue  Umge  ab']  Nara  si  nimis  longe 
aberrarent,  et  si  omnis  anima  esset 
foras  ejecta:  tnm  mortaus  esset 
bomo, '  tnmque  jaceret  iEterno  cor- 
pos  perfiisnm  frigore  leti,'  ut  ait  4. 
991.  Lmmb, 

940  8i  minu$e$Hpote$ty  tfc,]  Si  po- 
test  esse  aliquid  minus  eo  qnod  nihil 
est:  qood  certe  non  potest.  Lamb, 
Ter.  '  Coi  minns  nibilo  est.'  id  quod 
ab  iEschylo  esse  sdmus.  Fa6er. 

941  Dt^eefNs]  Disjectio,  dissipa- 
tio.  Laiii6. 

942  Con$eqmturleto]  Qnidam  docti 
legnnt,  letum,  libri  antem  omnes  ha- 
bent  leto,  qnod  Interpretor  in  leto, 
sen  in  morte,  vel  per  letom.  Lamb, 

ExpergUue]  <  Expergitus  (Uiquit 
Festns)  ab  alio  excitatns :  quem  8o« 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1308 


VOTM  VARIORUM  IN 


lemiis  dicere  ezpergefaotiini/  LoellL 
<  £  aooiDO  poeros  cam  mene  extper* 
gittt'  clamas/  Diomedet:  Exper* 
giscor,  experrectuji  expergor,  ex» 
pergitof.  Arnob.  lib.  5.  adv.  Oent. 
prlncip.  '  Expergitotqae  illoi  statim 
perdocoisse  regem,  qnibus  ad  terras 
malis  Jopiter  posset  sacrificiis  elici/ 
Sce.  Lamb,  Aoliis  Oell.  6. 10. '  tom 
vel  maxime  jnvenis  animoa  ista  re 
expergebat.'  Cruch. 

941  Frigida  quemy  tfe.]  '  Frigida 
vitse  pansa/  i.  e.  mors,  qn»  est  vi* 
tSB  intermptio  et  cessatio.  Itaque 
recte  dixit  '  frigidam/  nt  sopra  eod, 
lib.  691.  <gelidi  vestigia  leti/  et  4. 
932.  *  ^terno  corpiis  perfosom  fri- 
gore  leU.'  sic  Virg.  iEn.  4.  985.  *  Et 
cnm  frigida  mors  anima  seclnserit 
artnsy'  &c.  LoMnb,  Forte,  ad$eaiia 
#sl,  ita:  ^  Frigida  qnem  semel  ad 
vitai  pansa  secota  est,'  ffoo.  Virgi- 
lius  insemit  operi  suo  et  Orspca 
verba,  sed  hac  licentia  largins  usi 
sunt  veteres,  quippe  illi  dixemnt, 
^  Paosam/  '  Macbseram/  *  Asotiam/ 
efMalacen.'  Macrobins.  Creech. 

944  Deniquetivocemftfc,']  npofftnro» 
vodte  Natune  ad  ^iXAfiiovs  rc  ical  fu- 
iro$ardfrovs,  G^f,  Ut  magis  valeret 
contra  timorem  mortis  disputatio,  na- 
turam  indncit  loqnentem,  snaqne  ar- 
gumenta  personae  anctoritate  snsten- 
tat  vss.  21.  Si  rebns  adversis  asut 
fuisti,  (Natnram  andis)  recede  miser, 
et  qnietem  tandem  disce  pati:  si 
prosperis,  tum  bonis  illis,  quse  tam 
benigne  contnli,  coutentus  abi»  oova 
ne  expectesi  nt  tempomm  sic  etiam 
reruro  omnium  converslo ;  iisdem  sem- 
per  eadem  suocednnt:  si  vires  tuas 
senectns  nondum  confecerit,  bona 
ooinia  qusB  tibi  proponere  possum 
percepisti:  si  senex  sis,  quid  est 
qnod  moraris  emori?  Creeeh,  Huc 
respexit  Seneca,  Eplst.  9t.  licet  pro 
fato  Stoico  verba  faciens :  '  Utmm, 
obsecro  te,  squins  jiidicas,  te  natn* 
rse,  an  tibi  parere  naturaro?  Quid 
autem   interest,   qoam  cito  exens, 


nnde  ntiqNe  exeiiiidam  eal?  Noa  dbi 
vivamns,  carandnm  est:  aed  at  aa» 
tis.  Nam,  nt  diu  vivas,  fiUo  opos 
est:  ut  satisy  animo.  Longa  est  vita, 
si  plena  eat.  Impletnr  antem»  cnm 
animus  sibi  bonum  snum  reddidity  et 
ad  se  potestatem  aoam  tranatolit» 
Qnid  ilhim  octoginta  anni  jnvant, 
per  inertiam  exactl?  Non  vixit  bte, 
aed  in  vita  moratos  est;  nec  sero 
mortnus  est,  sed  din.'  Qnem  locom 
eo  libentius  adscripsi»  qnod  et  Nero 
inter  rerum  verboramqne  contoaMB 
lias,  qoibus  mortunm  Claodium  is- 
sectatns  est,  '  morari  enm  inter  ko- 
mines  desiisse :'  N.  B.  prodncta  prioM 
syllaba,  jocabatory  teste  Snet.  cap* 
3i.  En  viri  sapientlssiml  atque  op* 
timi  tandera  aliqnando  dlscipalam 
Neronem.  Preig, 

946  8ie  increpet"]  Usque  ad  vs.  96S. 
*  Quid  respondeamns,  nlsi  jaataas,' 
Sec,  Faber, 

946  Qmd  tibi  ioKiopere']  n^o^Mo- 
woda  Natnr* :  i.  e.  oratlo,  in  qoa  La- 
cretios  facit  Naturam  cam  homhse 
nimium  vite  cupido,  mortemqaelMMr- 
rente,  loqnentein,  gravissimaqne  at- 
que  aeerrima  objargatione  ntentens. 
Sic  M.  Tnll.  in  CatiL  1.  patriam  fadt 
loquentem :  sic  Plato  leges,  in  ApoL 


948  NamngraiafmUtibi  viia^tfc] 
Marg.  noster:  Nom  graiie  faU  iM 
viia;  nulla  a<yecta  anctoritate :  qnm 
soriptnra  si  ex  aUqno  veteri  cod. 
originem  trahat,  nnde  trahere  tamen 
verisimile  fit  ex  lectionum  PU  Bono- 
nienslnm  cognatione,  fortaase  noo  Ib- 
atill  opera  expendetur  aceoratias, 
Nam,  et  graii$  retineriy  e^fidij  priori 
prodncta,  locum  snum  tneri  poiest, 
modo  H  gemlnetnr,  et  inde  fiat  /aoif. 
Sic  Turaeb.  assentiente  Lambinoy  1. 
887.  legendnm  asserait:  Iniercvrfora 
quod  /moai  poetidei  inoie.  pro  fm^ 
qood  vel  ita,  vel  in  Jlai  matatnm  Ibi 
habent  libri  Mss.  £t  fortaase  etiam 
6. 5S2.  Msstonim  lectio,  fimmUf  poi» 
tulat,  ut  et  tbl  fiMianras : 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUGRBTIl   CARI    DB   RBltUM   NAT.   LlB.   III.      1309 


ptieUJImMtittputnvecneiihlr,  PrtMer- 
tiiD,  qaiiin  2.  4M.  reperiamnt  *  floTi- 
da,'  ejnsdem  foime,  et  vs.  4BS,/lmvi' 
^mm:  ubi,  qaod  pro  Yn\gtLio  JhaMumf 
Tariantes  Lectiones  fimidu$  snbiti* 
taanty  manifetto  ad  masc.  'sndor/ 
deqno  sermo  est,  referendnm^ea  lege 
«t  particnia  <  qnod'  cansalis,  non  re« 
latiTa  sit,  ibiqne  valeat  qnoniam  ant 
simile  quid;  qnemadmodom  lib.  2« 
▼fl.  1010.  e  contrario  eadem,  ex  rela« 
tiva  facta  caosalis,  aescio  qnas  tor- 
bas  dedit.  Qnod  antem  ad  sensnm 
loci  bnjusattinetiishand  inconcinnns 
erit :  Nam  groHi  fmi  tiM  otta,^c.  i. 
e.  nnllo  tno  merito  vixisti ;  qnod 
vixisti,  gratis  tibi  concessnra.  Qusb 
IMtem  seqnoatnr :  <  £t  non  onroia,' 
&c  aot  ita  retineri  potemnt,  et  sig- 
nificabnnt:  iiominem  ntiqne,  non  bm- 
tOB  aliqnod  animal,  ant  stlpitem  fbis* 
se  apnd  qnem  commoda  ista  omnia 
statim  perflnxerint  atqne  interierint 
infrata.  Non  eaim,  nt  6.  071.  <  Sic* 
«t  amaracinnm  fngitat  sns,  et  timet 
onuie  Ungnentnm,'  ita  et  homo  natns : 
vel,  levi  immntatione  vocnl»  si  copn- 
lam  et  locnm  cedere  jobebimns.  At* 
q«e  ita  totns  locns,  nisi  vehementer 
fallor,  Lncretiano,  h.  e.  arduo  illo  fo- 
rore  dignis  plane  verbis,  ita  sese  ha« 
bebit :  Nem  graii$  /kvit  tiki  vita  mite 
Mta,  priorga^.  Si  nom  mnma  peritmm 
cmgesta  quan  in  va»  Commoda  per/hue» 
ere^  atqme  ingrata  hUeriere;  Curnon, 
4re.  Hsec  dum  meditor,  ingratnm  ne^ 
ocio  qnid  deprehendere  eadem  opera 
mihi  vldeor  in  istis:  <si  grata  fnit 
tibi  vita,  Sec,  et  non  Ingrata  omnia 
oommoda  perflnxere/  &c.  Preig, 

940  Pertntum  congesta  ^Mft  m  ms] 
Qood  nihil  conlinet,  qnodqne  nnn- 
qnam  expletiir :  inf.  1022.  '  laticem 
pertnsum  congerere  in  vas,'&c.  JLem6. 
Seo.  Epist.  87.  De  impuro  quodam, 
qni  mnltorom  bseres  fnerat,  et  mnl- 
tos  haboerat  liseredes:  *  Quid  ergo  ? 
ntrom  illom  pecnnia  pomm  effecit, 
an  ipse  pecnniam  impnravit?  qnts 
lc  in  qnosdam  bomines,  quomodo 


denarlns  in  eloacam  eadit'  PlAnt. 
1. 1.  1S6.  '  In  pertnsnm  ingerimns 
dicta  dolinm :  operam  Indimns.'  8e* 
neca  iteram,  de  Morte  Clandii,  eirca 
fin.  '  Tnm  ^cus  jubet  illnm  alea  li- 
dere,  pertnso  fritiUo.'  Vide  in  sa- 
cris  Haggtenm  Proph.  cap.  1*  6. 
Preig. 

960  Atpte  ingrata  tnler]  Et  ai  noo 
Ingrata  ioteriere.  Lamb, 

961  Cnr  HM,  nt  plemui]  Imitatnt 
ett  hnnc  locnm  Hor.  Sat.  1.  1.  117. 
*  Inde  fit,  nt  raro,  qni  se  vixitte  be« 
atnm  Dicat,  et  exactocontentnstem« 
pore  vitte  Cedat,  ntl  conviva  satnr, 
reperire  qneamus.'  Marins  (nt  re* 
fert  Plntarchus  in  Mario)  com  annos 
dnos  et  septnaginta  vixisset,  septies 
eonsiil  primns  omninm  reBnntiatns 
ac  declaratnt  fuittetx  snam  fortn* 
nam  deplorabat,  quasi  a  morle  occn* 
patns  ante  qnam  ea  qn»  cnpiebat, 
assecntns  esset,  qnteqne  oogitabat, 
perfecittet,  e  vita  exccderet :  tam  in* 
explebilis  vitte  cnpiditat  homiiiet 
tenet.  Melint  Plato,  qni  morient 
geninm  tnnm,  fortnnamqne  tnam  lan* 
dabat,  primnm  qnod  liomo,  non  fera ; 
deinde  qnod  Orscnty  non  barbarpt : 
pottremo  qood  tetate  Socratit  natnt 
etset.  Qnod  tamen  reprehendit  Lac- 
tantlQt  de  Falt.  Sap.  i.  19.  Lamb, 
SUt.  in  Snrrentino  Pollii:  «Qnem 
nott  in  tnrbine  remm  Deprendet  tn- 
prema  dies,  ted  abire  paratnmy  Ac 
plennm  vita.'  Prftg.  Unde  et  totiet 
in  Sacris  Libris,  'diemm  et  vittt 
plennt/  de  felici  patram  obitn.  Ad> 
diqne  meratnr  Mnsonii  apnd  Stobte* 
um  locnt,  citante  liptio  Manndnct. 
ad  Ph.  Stoicam  Dittert  22.  *  Sicnt 
e  domo  exigi  videmnr,  cnm  locator 
pensione  non  accepta,  foret  reveUit* 
tegnlas  anfert,  pntenm  obstrait :  Ita 
et  hoc  oorpnsciilo  peUi  videor,  cnm 
natnra,  quat  locavit,  ocnlos  adimity 
anres,manus9  pedes.  Non  moror  igi- 
tnr  amplius,  sed  veluti  e  convivio  dis* 
cedo,  nikil  scgrescens.'  Hao, 

9dS  Sin  ea,  qwf  /ructM»  cnmque  es] 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1310 


NOTiE  VARtORUM   IN 


I.  e.  sin  ea  omnia  comrooday  qoflB  in 
vita  percepiBti,  tibi  e  memoriaeffinx- 
enint,  Tel  te  non  expleTerant,  et  vi- 
vendo  in  aliqnas  offensiooes  incur- 
risti:  cnr  amplins  addere  qaaeris? 
cnr  vitam  prodncere  et  prolatare  cn- 
pislJruciMM  antem  excudendnm  cn- 
ravi,  secnttts  anctoritatem  libroram 
roannscriptornm,  cnm  In  vnlgatis  le« 
gatnr  /unetHM,  mendose.  '  Fractoi 
snm'  enim  prsBteritnm  est  a  verbo 
fraor.  M.  Tnll.  in  Hortensio :  *  Et 
hnmanitate  suomia  perfractns  est.' 
Lamb. 

064  Ftfofve  tii  ofennC]  Et  si  vita 
est  in  offensn,  i.  e.  in  offensione,  vel, 
nt  qnidam  legendum  ceBsent,  tn  ^- 
fenaOf  i.  e.  sl  in  vlta  offendlsti,  et 
incurristi  in  aliquas  diiBcaltates,  et 
resadversas.  intffeniu  antem  reposui, 
cnm  in  omnlbus  fere  libris  offkn$o 
reperlssem,  memor  perversas  librari- 
oram  lllornm  consuetudlnis :  qni  o 
pro  u,  et  «  pro  o  scribere  solebant. 
Qnod  sl  legimns  in  offenBa  eet^  *  of* 
fensa/  accipiendnm  erit  pro  offendi* 
cnlo.  Alil  <ii  offenoo  retinent,  mlnns 
recte,meo  qoldemjadlcio.  Lamb. 

In  offeneo']  Sic  omnes  veteres,  rec- 
te.  Gif.  in  nlt.  Umtmn  ed. 

957  Nrnn  tUd  prttterea  qnod  moM» 
ner]  Nam  qnod  tibi  prsBterea  exco- 
gitem  ant  fabricer,  aut  comminiscary 
qnod  tibl  placeat,  nihil  est  aMdktiMrt 
dixlt  Latine,  pro  eo  qood  Grseci  fnf 
Xn^Mai  dicnnt.  Plato  in  Oorgia, 
^  mk  iKBp,  iifixainifTior  5n»f  &r  Sio^^, 
ical  fiii  94v  Sdnir  d  ixfip6f :  i.  e.  ^  si 
antem  venerit  in  jndicinm,  omnls  in- 
ennda  ratio,  omnlsqne  machina  ad- 
hibenda  est,  nt  effngiat,  et  nt  ne  det 
poenas.'  Idem  Apolog.  Socr.  In  extr. 
Otfrc  yi^  h  86cp,  o^r^  h  irwX^^,  ol^ 
^,  otfr*  iXKw  oMra  Wi  rmko  fKifXf^ 
Fa^tfcu,  twus  &«o^«^terai,  voy  «oifir, 
9i99fro9 : 1.  e. '  Neqne  enim  in  jndicio, 
neqoe  In  bello,  neque  me,  neqne  nl- 
lom  allnm  boc  oportet  machinari,  nt 
omoera  rationem  expertns  mortem 
effuglat.'     Xenopb.    K^fov  «tuS.  c. 


^  U  nt  JStfm  nta  ^rUm  o^ov  ^oinf, 
dci^i,  l^,  1  KSyw,  Mhf  0€  M^  rf 
ityaBf  Mfi  fidxto^,  &XA'  ^ans  k^ 
ffu  rovTO  fxtixap^ifMafOf,  hs  &toX^  t^ 
ahriA  fieXrUHfa.  1.  e.  '  Sl  qois  aotea 
eo  melior  exsistat,  bono  animo  es, 
Cyre:  non  erit  tibi  necesse  com 
vlro  bono  et  forti  pngnare:  sed  ille 
nnas  hoic  rei  satis  erit,  omnem  ad 
hanc  rem  machinam  adhibens,  ot  vi- 
rum  se  meliorem  de  medio  tollat.' 
Sic  Plant.  Captiv.  i.  i.  14.  *  neqne 
jam  servare  salns,  Sl  volt,  me  potest : 
nec  copla  est,  nisi  sl  aliqoam  corde 
machinor  Astotiam :  qoam,  malam  ? 
qoid  machioer?  qoid  commlniscar 
miser?*  Polyb.  lib.  l.  ot^t  tfxxi|y  o6Sc- 
fiW  obpMoA  Tpbs  Tovro  fufxoaf^  Sbm- 
riw.  i.  e.  *  neqne  nllam  allam  ad  bot 
machlnam  reperire  pote.'  Lncret.  4. 
1112.  '  Nec  reperire,  malnm  id  pos- 
sont  quse  machina  vincat.'  Lamb. 

968  Eadem  mnU  onmia  joiiper]  Fa- 
cetissimos  exstat  apnd  LfOcian.  DCe- 
nippi  et  Chironis  dialogns,  in  qoo 
Chiron  interrogatns  a  Menippo,qaam- 
obrem,  com  ei  immortali  esse  liceret, 
mori  maloerit,  respondet,  perpetnnai 
reram  tenorem,  et  similia  omnin  soo 
tempore  vicissim  recnrrentla,  ^riim 
satietatem  sibl  peperlsse.  Lamb. 

962  Atque  etiam  potiu»]  Huoc 
versnm  quidam  improbe  r^iclnnt. 
Creeeh. 

.  96S  Quid  respondeammt]  Omnes  qni- 
dem  libri  turo  mannscripti  tnm  typia 
exensi  habent,  reopondamu:  sed  vi- 
detor  legendnm  vel,  Qmd  reapondea" 
muoy  nt  e  eia  coolescant  In  nnam  syBa- 
bam ;  vel,  Qind  rvfpeiidmmMf ,  in  prse- 
terito  conjnnctivi.  Sic  snp.  2. 
<  Condllantnr  ita,  nt  debeaat  i 
lla  gigni.'  Laiii6. 

/ifspoiidMiaf]  Forte: 
nt  sup.  vs.  9S0.  Gifan.  Lociao.  de 
Lncto,  pag.  m.  4S6.  irp^r  Ai^  Si  Ir 
X^  ravra  6  PtKfbs  hturrpaiftisf  jboaXf- 
ras  aMsf  hr*  &yK«ror,  oim  &r  9UtmBa 
9ueat&rara  Ib  aMi^  ftrciW;  Preig. 

966  At  fuiobUumlamentetur  muer] 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.  LUCRETII  CARI   DB   RERUM    NAT.   LIB.  Itf.     1311 


I.  e.  At  qni,  cmn  sit  valde  mUer, 
roortem  taroen  lamentetiir,nonne  ma* 
gis  enro  increpet  atque  objnrget,  qni 
mortem,  miseris  suae  portnm,  fugiat? 
Lamb.  Modo  natura  mitius  egit  cum 
vite  cupidis :  jam  omnet  iromodeBte 
appetentesy  et  presertim  senes  vss. 
2G.  acrins  castigat*  Singulis  homi- 
nibus,  ut  in  scena,  susb  snot  partes ; 
nec  immodestins  persona,  qni  nihil 
agat,  quam  senex  in  hac  vita  mora- 
tnr.  Abi,  fatue,  aliis  concede  locnm : 
nihil  habes  qnod  amplins  agas,  ideo- 
qne  agas  aniroam.  Quid  horres? 
Quies  altaet  sopor  etemns  te  manet. 
Quid  sedes  infernas,  et  poenas  post 
mortem?  Fabulas  times:  poetarnm 
figmenta  ista  nihil  quidem  Teri  in  se 
continent;  et  jam  vivi  patiuntur  ho- 
roines  mala,  qu»  fntnra  inepte  roetn- 
nnt.  Cnech. 

967  A^/ir  ab  kiMe  UcrumiUjbarde] 
Ita  in  veteribus  nostris.  In  quibui- 
dam  veteribus :  Boratte,  Baraire,  6a- 
ratra:  ex  mala  pronuntiatione.  Ut 
ex  delibo,  delibero  :  Ex  nigro,  nige- 
ro,  See,  Bardtf  stulte.  Ut  modo: 
*  stnlte,  quietem.'  Forte  eliam :  bara' 
ikre.    Videlndicem.  Gif. 

Artftr  MAm  laerymaif  Barathro] 
BaratkrOf  i.  e.  homo  insatiabilissime 
atqne  avidissime.  senem  enim  (ot 
quidam  volunt)  alloqnitur.  itaqae 
yersus,  cujus  initinm  est '  Orandior/ 
debet  collocari  ante  versnm,  *  Anfer 
ab  hinc  lacrymas/  Sic.  ut  iUi  cen- 
sent.  •  quibns  dissentio ;  et  *  bara- 
thro/  sen,  *  barathre/  interpretor 
homo  barathro  digne.  Reperio  enim 
in  Thom»  magistri  lexico,  fidpoBfos 
iiptrmit&Sf  6  fiapdBpov  ^ios  Mpwosi 
I.  e. '  barathrus  in  genere  masculino, 
homo  barathro  dignns.'  Secntus  sum 
autem  hic  libros  mannscr.  qui  partim 
habent  baratkref  partim  baratkro: 
quibuscnm  consentinnt  nonnuUi  ty- 
pis  excnsi,  vulgati  autem  '  habent 
barde,  Jam  '  bardus'  idem  valet  quod 
stultus  et  ingenio  tardns,  ut  docent 
Festusy  et  Nonius,  et  auctor  vocabn- 


larii  Latinogrsci,  mihi  a  Cl.  Pnte^no 
comroodati,  *Barduf,'  inqnit,  i.  e. 
iifaia^irroSf  fipaZhsy  H^pm,  quse  nomina 
Latlne  reddita  valent  sensus  expers, 
tardns,  amens.  Sed  ego  hoc  loeo 
ftarof Aro,  aot  6araf Are,  legendoro  puto* 
£t  fortassis  apud  Hor.  Sat.  1.  2.  3. 
legendnm,  '  Bfendici,  mimsB,  bara- 
thrones,  hoc  genos  omne.'  Sed  nihil 
mutandum  est  apud  Horatium.  Nam 
'  balathrones'  dicti  sunt  a  barathrone, 
aut  barathro,  propter  affinitatem  li- 
quidamm  2  et  r :  ut  contra  '  parma' 
a  palma  dicta  est.  Atqne  hsec  est 
Tumebi  nostri  sententia :  cni  assen- 
tior.  In  hoc  loco  autem,  nt  ad  Lu- 
cretinm  redeam,  basrde  nuUo  modo 
probo,  natnmque  puto  ex  voce  bpTO' 
tkrt,  aut  baraJtkro^  non  intellecta. 
Lamb. 

Baratkro'\  Qui  barathro  dignus  es. 
Videndus  Aristophanis  Scholiastet 
doobus  locis.  In  al.  edit.  legitnr 
barde^  i.  e.  stnlte;  bardns,  fipMs. 
Faber.  Apnd  Ammoninm  Moschopn- 
lum^etalios  Orammaticos  invenies, 
BdpaBpos.  ipuyfid  rt  tls  b  r(^s  jnuKO^pyovt 
ir4fia\air  kwb  roirov  X^yrrai  Kai  Ib^- 
Bpttwos  fidpoBpos,  ^  Mepov  d^tos.  AUi 
tamen  Bardef  i.  e.  stnlte,  fatue.  alii 
Bairo:  qna  voce  utitnr  TnU.  de  Divin. 
lib.  2.  et  Persins  Sat.  6.  Heinsins 
autem  ad  Ov.  A.  A.  t.  Z.  *  Anfer,  abi, 
hinc  laehrymas,  Balathro,  et  com* 
pesce,'  &c.  *  Balatronem'  autem  vi- 
dentnr  veteres  snmsisse  pro  homhie 
nihili  et  nugaci,  quo  significatn  etiam 
apnd  Varronem  occurrit  lib.  2.  de  R* 
R.  Yid.  etiam  Festum  in  *  Balatrones.' 
Creeck.  Mss.  nostri  (qnos  secoti  sn« 
mns,  Vossio  consentiente  ad  Catol- 
lum  p.  820.  et  S2l.)  Barathre^  quod 
etiam  magis  Turaeb.  Adv.  80.  26. 
placet,  qui  addit,  ut  IS\t0pos  Graecis 
pro  adjectione  nsnrpatur,  eum  sit 
Tocabnlum  appellationis,  sic  'Bara- 
thrum'  dici  qui  barathro  dignus  sit. 
Hav. 

968  GraMdior  hie  vero,  tfc.]  Si  quia 
yero  natu  grandior  qnerator,  quod 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1313 


nOTM  VAJtlORUM  IN 


glM  slt  Diorieaditiii,  i ic  eam  increps- 
blt  ■atara :  <  Onnla  perfk^octiu  n- 
tai  prnfliia,  narcet,'  i.  e.  omnibaf 
vitA  praemiis  perceptis,  atqne  in  vita 
degenda  abnnde  gnstatis,  jam  «tate 
confectns  es :  qnare  moriendnm  tii>l 
aqno  animo  est.  p«f]^riidtis  antem  le* 
l^ndnm,  non  petfiautMSy  a  verl>o  per* 
Ihior,  nt  snp.  diximns.  Com  liis 
cooi^onnt  illa  Enrip.  in  Alcest. 
M4rff¥  V  ^  y^p^i^s  ttSxifmM  $m^, 
iHfpctf  ^f^yvKffffymd  itmcfihtf  "Xpimp  0im». 
*np  V  ^s  IX^  Upmos,  M^  100^ 
tai  9p^9KWf  fh  y4pas  V  «ifie  (f^  (kn^ 
tATo79fia(t6,  i.  e*  *  Frnstra  igltiir  senes 
optant  mori,  senectntem  vitnperan* 
tes,  et  longam  tempns  vitse.  Qnod 
si  prope  accedat  mors,  nemo  valt 
mori:  seneotns  antem  non  amplius 
est  eis  gravit.'  Lamb, 

Quaratur]  Subandi,  Ei  bomini  di- 
cet  natara,  *  Omnia  perfanctns  vitai/ 
&c.  Lamb, 

900  Mareei]  Forte  legendom :  «ks- 
rtif    Qoidam  librl :  MartM.  GiAn. 

970  Quod  abiit]  Videlicet  fttta* 
mm.  IiaM6. 

071  /nfrato^iiff  «ila]  EtnongraUi 
neqae  tibi  satlsfaciens.  Lamb, 

072  Aaf«,  9«diPi  aolifr]  Hor.  8at» 
qnamsapra  memoravimns,  1.  1. 110. 
*  Cedat  nti  conviva  satnr.'  Lamb, 

074  Nwnc  aliena  tamen]  Sic  Hor» 
Episl.  2.  2. 211.  in  extrem.  '  Vivere 
si  recte  nescis,  decede  peritis.  Lo* 
sisti  satis,  edistl  satit,  atqae  bibistl : 
Tempas  abire  tibi  est,'  dec.  Attende 
antem,  enm  jnnxisse  bic  vocem  oUena 
cnm  anferehdt  casn :  qaa  de  re  sa» 
pra,  ibi,  aHena  $ahtii»,  Lambi  Ter. 
in  Adelph.  1.  11.  80.  «Alieniore  n- 
tate  post  faceret  tamen.'  Preig.  An 
magnU^  qaod  in  Mss.  est,  dictam  ot 
<  peritis'  modo  apod  Hor.  ?  Hav, 

070  Jiirff  (nt  opfnor)  agai']  Jnre  te- 
cnm  tic  loqnatnr :  vel  Jnre  tibi  hanc 
litem  intendat.  Lamb, 

IneiUiqae]  *  Incilare  est  increpare, 
vel  improbare,  atqne  incnsare,'  in* 
qnit  Festns  Attias  Meleagro :  <  Qni- 


qne  non  me  spensens,  iadlsEns  pro^ 
briS)  sermooe  Indecorans,  tnrpi  fansn 
differret.'  Pacnvlas  Ihiloreste :  *8i 
qnis  hac  me  oratkme  lncilet,  qnid  ro» 
spondeam  ?'  LncUlias  :  *  NnBC  Csi 
qnoniam  incHans  nos  Imdi  vidsswi.' 
Lamb*  Intra  parentheaincoBdiideii» 
dtts  hlc  versns  t  *  Incilare'  anteas  sif- 
niflcat  reprehendo,  argno»  Increpo. 
Fab. 

977  Ceiiienim  rsrmn  noviinie]  8ic 
Hor.  Epist  ad  Pltoa.  vs.  00.  *Ut 
silvm  feUls  pronos  Bsntantar  lo  a»« 
nosy'  Sic,  ad  qnem  locam  lege»  si  va^ 
eas,  qaai  aimotavimns.  Lemb,  Nan, 
nti  apnd  Ovldian  Pythagoraa  Me*. 
U.  862.  *  Remmqne  novatriz  Ex 
aUHi  allas  repetit  Natnrm  fignras. 
Necperit  lnUntoqnldqnam(nHlilcre* 
dlte)  mnndo :  Sed  varlat,  fademqoe 
novat:  nasdqae  vocatnry  Incipere 
esse  alhid,  qnam  qood  folt  ante ;  no- 
riqne,  Desinere  lllnd  iden.  Cnn 
sint  hnc  forsitan  illa,  H»e  translata 
lllnc  r  snnma  tamen  omnia  coostaiit.' 
Hm>. 

070  Nee  qwiefnam]  I.  e.  nec  qnie* 
qnam  In  nlhilnm  interity  ut  dodrit. 
1.  210.  sed  omnia  reeolvontnr,  et  in- 
vertuntnr  in  corpora  prlma.  *Hnc 
accedit  uti  qns^oe  in  sna  eorpora 
mrsom  Dissolvat  natura,  noqne  ad 
nibilnm  interimat  res.'  Lmnb. 

DeddU  atra]  Ad  oram  librl  Ber- 
tin.  adserlptnm  erat  a  nescio  qno 
emendatore,  d#stdtf :  in  ipso  cententn 
scriptnn  dedii:  In  nno  allo  raaan« 
scripto  integram  Inest  d«ddt^:  in 
vnlgatis  dediinr,  qnod  nt  aon  daaHio, 
Ita  deeidit  magis  probo.  Lamb.  Qni- 
dam  agnoscnnt  dadiim,  et  vs.  OSt. 
Qttoin  tu  pro  Qmm  nnne,  legnnn 
Oifanins,  Nec  mkme  ergo  aette  km 
qnam  eeeidere  eadei^qne.  Creech. 

Dediinr]  Veteret  qnldam :  deeidH, 
Gif. 

080  MaieHee  opn»  eet]  SiC  sop.  S. 
814.  locotns  ett :  *  Scire  licet  nil 
principiis  opnt  esse  colores.'  M. 
Tnll.  Eplst.  ad  Curion.  lib,  2.  « Dnx 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRETl!    CARI    DK   RBRUM    NAT.    LIB.    UI.      1313 


nobis  et  aaetor  opiis  est,  et  eoruiii 
veotoruni,  qaos  |>ropOi<ui,  ino<)erator 
qoidain,  et  quasi  ga)>ernator.'  Sic 
4. 1261.  *  Nec  motiis  opus  snnt  noe- 
tris  wxoribus  hilam.'  et  item  alibi. 

961  Qua  temen  onmiay  4>c.]  Qosb 
tamen  emoaa,  nbi  vita  (iefnncta  fne- 
rint»  te  seqiientiir,  et  roorientar,  nt 
to.  Lamk, 

98S  N^  mi$m$  ergo  «nife,  kac  qwim 
pmnderoi  Sie  ?eteres  nostri;  oplimft. 
Marnllas:  ^twm  Ir.  In  veteribns 
<|oib«sdam:  qumntu»^  In  aliis  qiii- 
iMiadam  veteiibtts  t  ■  qmam  nmm,  In 
atiis :  qMtmt  tu ;  eimia  male.  O  bm 
exteritur  in  ergo.  0»f« 

Nee  intfiiis  ergo  aitte  Aoc,  quam 
mme]  Hic  versos  varie  reperhnr  ec 
acrlptus  et  inipressiisi  in  codicibns. 
Alii  enim  babent,  qumn  nunc  eeeidere, 
nt  excudendnm  coravl,  alii,  qmm  tu ; 
«dii,  ^cni  imte ;  alii,  quam  eeeidere : 
nt  facile  appareat,  mendiim  snbesse 
4n  particula  hmc,  aut  nimc :  ego  limb 
non  probo :  in,  aut  fitmc,  legetidum 
censeo,  ita  tsmen  ot,  si  legamus  giiam 
mmc,  videatnr  legendiMi  antehae :  si, 
qtum  tUf  ante  ktee:  quorum  utrum 
eit  meiins,  judicet  lector.  sententia 
qnideai  ntriasque  lectionis  planaest: 
et  oodiees  tres  mannscripti  habent, 
quam  tu:  reliqui  duo,  et  aKqnot  vnl- 
gati  omoinm  emendatissimi,  quam 
nunc:  quaa  nunc  sequor.  cuins  mei 
facti  hanc  rationem  idferre,  simnlqne 
hnjiu.lectionis  sententiam  sic  expli- 
care  possnm :  Nec  minus  haec,  e  qui- 
bns  tn  nnnc  oonstas,  antta  cecidere, 
nempe  cirai  id  qnod  erat  ex  bis  coo- 
cretom,  interiit :  nec  minus  cadent 
posUiac,  com  scilicet  id  quod  ex  iis- 
dem  conflaitam  erit,  interibit,  quam 
nunc  cadunt,  cum  inoreris.  Hor. 
bunc  locnm  mntnatns  est  Epist.  ad 
Pison.  vs,  70.  'Multa  renascentur, 
qnse  nunc  cecidere,  cadentqne,  Qu» 
annc  sunt  in  honore  vocabula)  si  vo- 
let  usns.'  Cum  in  prima  editione 
leetionem    alteram    secotos   essem. 


qnam  tu  eeeHere :  snperioraqiie  iHa 
omnia  fere  ita  scHpsissem,  hoc  ex- 
cepto,  Tbraso  legendnro  censuit  mag- 
no  sopercilio,  Nee  mimu  ergo  amte 
ketc,  quam  eeeidere.  Et  vero  hs^  no- 
tans,  in  *  ergo*  (inqnit)  o  non  elidi- 
tur.  O,  qnem  te  appellem,  uescio : 
non  enini  nllnm  nomen  tno  stnpore, 
tnaque  confidentia  dignum  reperio. 
Non  te  taliom  portentoriim  podet, 
4ioino  omnium  mortalium  impudeiH 
tissime  P  Lamb. 

08t  Sie  alid]  AHd  pro  alind  ab  an- 
tiquo  neminativo  oNs.  de  qoo  sup.  ad 
illnm  versnm  1 .  264.  '  Quaddo  aHd 
ex  alio  reficte  natnra;  nec  ullam,'  &c. 
Lamb, 

Deiistet]  Sic  habent  libri  manuscr. 
et  aliqnot  lypis  impressi.  Lamb, 

984  Vitaque  mcmcupio  nuUi  datur] 
I.  e.  nntU  datur  vtt»  proprietas,  sed 
nsus,  ant  nsns  fructns  tantnm  :  *  roan- 
cipium '  seu  *  mancnpium '  idem  sig- 
nificabat  apnd  veteres,  qnod  a  pohte- 
rioribus  jurisconsnltis  dominitim  ap- 
pellatom  est:  dictnraqneest  a  manu 
capiendo.  Itaque  mancipio  ea  ao» 
eepisse  dicimnr,  qnorum  doniinium 
Dobis  qoaesitnm  est,  sen  qnorum  do- 
mini  snmns  per  abalienatiouem  alW 
quau),  videlicet  per  emtioneni,  lege 
roancipi  servata,  aut  per  donationero, 
ant  per  in  jure  cessionem :  et  *  res 
mancipi '  dicuntur,  qnarum  doroini» 
um  ab  alio  in  alinm  transferri  potcst, 
qnaeqne  alienari  poisnnt :  et '  mancfr 
pio  dare,'  est  rem  mancipi,  pnta, 
fiindnm,  domum,  equum,  servum, 
alienare  per  traditionem  ita  ut  prs- 
Btare  debeas  emtori :  ant  per  in  jure 
cessionem.  M.  Tull.  Topic.  *  Finge 
mancipio  aliquem  dedisse  id  qnod 
maneipio  dari  non  potest :  num  iccir- 
Go  id  ejus  factnm  est,  qui  accepit  ? 
ant  num  is,  qui  mancipio  dedit,  ob 
eam  rem  se  ulla  re  obligavit?'  M. 
Curius  ad  Cic.  lib.  7.  Epist.  *  Sum 
entmxp^M  t^^f^O»  «• "«"  qmdeni)  tnns : 
itHiffu  84  (i.  e.  possessione  et  nianci- 
pio)  Attici  nostri.    Ergo  fructus  est 


Detpfi,  et  Var,  Clas, 


Lueret. 


4  O 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1314 


NOTiE   VARIORUM    IN 


tnus:  mancipinin  Tero  illias/  M. 
Tnll.  ad  Cur.  eod.  lib.  *  Attici  qnin 
propriuni  te  esse  dicis  mancipio  et 
nexu,  meum  autem  nsu  et  fructn, 
contentus  isto  sum.  Id  enim  cujus- 
que  proprium  esf,  qno  quisque  frui- 
tur,  atque  ntitor.'  Plaotus  Curculi- 
one  4,  2.  8.  *  Quis  tibi  banc  dedit 
mancnpio?  aut  nnde  emiKti?  fac 
sciam.'  Arnob.  lib.  2.  '  Quam  si  sen- 
tinnt  animsp,  et  tactoi  ejns  atque  iu- 
cnr«ionibus  cednnt,  usu  et  fructn 
illis  est  vita,  non  mancipio  tradita.' 
Cum  his  congrnnnt  illa  M.  Tnll.  lib. 
] .  Tusc.  Quest.  *  At  ea  qnidem  (na- 
tura)  dedit  usaram  vits,  tanqnam 
pecnnisp,  nulla  prapstituta  die.'  Lamb, 
Lucil.  apud  Nonium,  *Cetera  con- 
temnir,  et  in  usnra  omnia  ponit  Non 
magna  ;  proprium  vero  nil  neminem 
habere.'  Dominium  et  proprietas, 
manciipinm  est.  Vide  Sigonium  et 
juris  interpretes.  Faber, 

985  Reapice'^  Retro  aspice  tempus 
pra>tcritum.  Lamb, 

986  Quamnascimw  an^f]  Ante  quam 
nasciuinr.  LanU>, 

987  Hoc  igihtr  apeculttm]  Ut,  qnem- 
admodiim  pnEterituin  tompns,  qno 
nonriiimus,  niliil  ad  nos  pertinet,  ita 
neque  fntnrnm,qno  non  erimn8,qnic- 
quam  noA  attingat.  Lamb. 

968  Exponit]  Proponit,  foris  ponir, 
et  expromit.  Lnmb, 

Po8t  morlem  denique]  Haec  ron- 
jnnctc  lej^o  rnm  snperioribiis.  Lamb, 

989  Num  quid  ibiy  ifc.]  Ibi,  nenipe 
in  tenipore  prapterito,  qiio  non  fni- 
mns.  Lnmb,  In  teinpore  prasterito, 
Lanibtnus  :  alii,  in  lempore  post  mor- 
tcin  fiituro.  Creech, 

991  Alqne  ea  nimirum]  Hic  versus 
erat  depravatus  in  omnibiis  libris 
impresKiii,  in  qiiibns  ita  legitur,  Atqui 
anitnarum  etunn,  quacumque  Acherunte 
profundo,  inleger  et  incorrnptns  in 
tribus  codicibiis  mannscriptis,  quos 
ftfcnti  sumus.  accedit  Priscianus,  qui 
lib.  l.hunc  versmn  ita  legit :  Atque 
ea  nimirum  guacunque  Adierunte  pro» 


fund&y  nbi  docet  AeherwnUy  legendimi 
per  «,  non  Acheronie  per  o:  idqne 
more  vetemm.  Nune  Lncretii  s^n- 
tentiam  expHcemns.  Atqne  ea  (iii- 
qnit  Lncret.)  omnia  qnae  poetse  pro- 
didernnt  esse  apiid  inferos,  TantaK, 
Tityi,Sisyphi,  Danaidom  poenap,Cer- 
berus,  Furi^p,  Tartarns,  &c.  snnt  no- 
bis  in  vita,  nosqne  vivoa  exercent,  la- 
cerant,  excmciant,  exterrenty  fodi- 
rant.  Ad  bunc  locnm  pertlnent,  qn« 
scribit  Servins  ad  illum  versnm) 
*  Cemere  erat,  per  teta  novem,'  Scc 
JEn.  6.  596.  his  verbis :  *  Sane  de  Ua 
omnibns  rebns  roire  reddidit  ratie- 
nem  Lueretins,  et  coniirmat,  in  noa* 
tra  essc  vita  omnia,  qnse  fiognntnr 
de  Inferis :  dicit  enira,  Tityon  amo- 
rem  esse,  hoc  est  libidinem :  qnc  se> 
cnndnni  physicos  et  medicos  in  je* 
core  est,  ut  risns  in  splene,  Iracandia 
in  felle,'  Scc,  Lamb,  Ut  mortis  me«> 
tum  hominnm  anirois  penitns  evelle- 
ret  vss.  46.  poetarnm>fabnlas,deTan- 
talo  vss.  6.  deTityo  vss.  II.  de  Sisy- 
pho  vss.  8.  de  filiabos  Danai  vss.  8. 
de  Cerbero,  Fnriis,  et  lacn  Sulphurts 
vss.  13.  commode  explicat  et  illns* 
trat:  qnippe  btae  fabnlsB  narraBtnr 
de  vivis.  Snpcrstitiosns  est  Tanta- 
lus ;  Tityiis  vero  ille  qni  foeda  libi- 
dine  captus  et  victn^  dncitnr:  Sisy* 
pbus  repraesentat  illum  qni  imperia 
et  magistratns  impotenter  arabit,  nec 
nnquam  est  voti  compot.  Filise 
Danai  snnt  cnpidi,  et  insatiabiliter 
avari.  Cerbernm  antem,  Foria.«,  et 
id  genns  reliqna  inter  camifices  re- 
qiiiras;  seu  potins  in  ipsa,  maximo 
isto  tortore,  impiorum  conscieniia. 
Creech. 

Atque]  Ita  omnes  Veteres.  Ma- 
rullus:  Atquu  Et  ita  volg.  male. 
Gifan. 

903  Nec  miaer  impendens]  Eo  ri  p.Ores- 
te  :  Kopw^s  ^vcpWXAorra  Sci^cabairr^ 
rpop  *A4pi  iroToTai,  leat  rii^i  ra^ny»  9htqf* 
Sed  apud  Homer.  alia  poena  Tantalos 
afficitnr:  qnam  Hor.  attigit  Sat.  1. 1. 
68.  *Tantalns  a  labris  sitiens  fugiea* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRBTIl    CARI   DB   RERUM   NAT.   LIB.   III.     1315 


tia  capUt  Fliimina.'  M*  Tiill.  Tnscnl. 
Quapst.  lib.  1.  ex  vetere  allquo  poeta: 
'Mento  sammam  aqaam  attingens, 
siti  enectus  Tantalns.'  Lamb. 

904  Cassa  formidine]  Inaui  metu. 
Lamb. 

09G  Caaumgue]  Lnsns  qnidem  et 
scomma  in  ista  voce,  et  casns  saznm 
impendens  et  casurnm  respicit :  iste 
lusns  forsan  pnerilis,  sed  roaximi 
▼iri  ingenio  Donnnnqnam  abntontar. 
Creech. 

Quemetanqueferaiforsl  Ita  legi  de« 
bet ;  et  ita  scriptum  est  in  llbris  anti- 
qois,  nam  vnlgati  mendose  babent, 
Qaem  euiqueferatfan.  Lamb. 

097  Nee  Tityon  vohuires]  Hor.  Od. 
3.  4.  77.  '  Incontineotis  nec  Tityi 
jecor  Rellnqnit  ales,  nequitiae  additus 
Cnstos.'  Lamb, 

Jacentem]  Porrectnm,  projectnm. 
Lamff» 

008  Necy  quoisub  magno]  In  qni- 
busdam  libris:  quod.  In  aliis:  ^mi. 
£x  iis  feci^  91101.  Ut  snpra,  1.  503. 
et  617.  Quidam  libri :  Ne  quid. 
Gifan. 

Nec  quod  8ub  magno']  Nec  certc  pos- 
BCDt,  aat  possint  perpetuo  reperire 
qnlcquam,  qnod  snb  Tityi  pectore 
scrntentnr  et  pascantnr :  quoi  antem» 
qnod  vult  Zoilns,  ferri  noo  potest* 
Lamb, 

900  Pooient]  Ita  vet.  libri.  Ma- 
rnllus :  po$$unt,  Lambinns :  poiemnt. 
Gifan. 

1000  Quamlibet  immanif  4>c.]  I.  e. 
quantnmvis  nagnnm  terrae  spatium 
sno  corpore  occnpet,  dequosic  Virg« 
6.  600.  '  per  tota  novem  cni  jugera 
corpns  Porrijptnr :  rostroqne  imma- 
nis  vnltor  adnnco  Imroortale  jecur 
tondens^  fscnndaqne  poeois  Viscera/ 
&c.  Lamb. 

Pr^ijectu]  Ad  baec  verba  Virg.  ^n. 
3.  600.  ^  Projectaque  saxa  Pacbini 
Radimns :'  Prqjecta  si  secundom  con- 
soetndinem  dicatnr,  intelligitnr  Ab- 
jecia:  si  secundnm  Veteres  Projecta 
porro  jacta,  nt  alibi  ait  JEn.  10.  687. 


'  Projecto  dnm  pede  Isevo  Aptat  se 
pugnse.'  Macrob.  Sat.  6.  4.  Frustra 
vero  iisBC,  nec  ad  veteres  fngiendnm ; 
Liv.  22.  20.  *  Nec  Continentis  modo 
projeetas  oras  prster  vecta.'  Creech. 

1001  Qiit  non  iola  novem,  ifc,'] 
Nota  Tityi  moles  :  *  Viscera  praebe-» 
bat  Tityns  lanianda,  novemqne  Jn* 
geribus  distractui  erat:'  Ov.  Met. 
4.  457.  '  Per  tota  novem  cni  jngera 
corpns  Porrigitnr:*  Virg.  6.  596. 
Creech. 

Dispensis]  H.  e.  dtspansis  et  dis* 
tentis,  a  verbo  dispando.  sic  antem 
legendnm  censet  Tnrneb.  (Adv.  23. 
19.  ubi  tamen  dispeam  legitnr)  cnm 
librl  vnlgati  habent  dispenie.  Lamb. 
Dispenti»  legas  an  dispansiSy  non  mag- 
nopere  certandnm  putem.  Sed  dis- 
persiSf  qnod  alii  prxtulernnt,  plane 
damnandnm  pntem.  Faber.  Alii  dt^- 
persis,  iroperite.  Creech.  Ita  THrueb. 
Adv.  22. 19.  malrbat,  quam  dispenis. 
Sed  non  nisi  tanqnam  conjectarium 
et  arbitrarinm  accipi  volebat.  Secn- 
tns  enin  Lambinns  est.  Apud.  Tnr- 
neb.  etiam  I.  c.  legirons  :  Quod  non 
sola  notem,  ifc.  Preig. 

1002  Oblineat]  Qnidam  veteres ; 
Optineat,  antiqno  more.  Gifan. 

1005  Sed  Tityus  nobi$]  Araator  (in- 
quit)Tityiis  est.  lege  Macrob.  1.  10. 
in  somn.  Scip.  de  Inferornm  p<eni8. 
Lamb.  Adde  etiam  Servil  notam  ad 
Virg.  6.  506.  *  Sane  de  hls  omnibus 
(inquit)  rebns  mire  reddit  rationera 
Lncretius:  et  coD6rmat  in  nostra  vita 
esse  omnia  qu»  Hngnntur  delnferis. 
Dicit  enim  Tityon  amorem  esse,  h.  e. 
libidinem:  qnn  secnndum  physicos 
et  medicos  in  jecore  est :  sicut  risns 
in  splene,  iracnndia  in  felle.  Unde 
etiam  exesiim  avnlturediritar  renas* 
ci :  etenim  libidini  non  satisOt,  re  se- 
mel  peracta,  sed  recmdescit  semper.' 
nnde  ait  Horat.  (Od.  4.  3.  77.)  '  In- 
continentis  aut  Tityi  jecnr.'  Ipse 
etiam  Lucretins  dicit  per  eos,  snper 
quos  jamjam  casnrns  immiiiet  lapis, 
snperstitiosos  signiftcari:  qui  inani* 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1316 


NOTiE    VARIORUM   IN 


ter  lemf^er  verentnr :  et  de  DiU,  f  t 
C8bIo,  et  locis  stperiorilMM  male  opi- 
nantur.  Nam  religiosi  smity  qai  per 
refereatiam  timeBt.  Per  eos  antem, 
qnl  saxiim  volvunt,  ambitnm  viilt  et 
repalsam  significari :  quia  semel  re- 
pnlsi  petiteres  ambire  non  desinnnt. 
Per  rotam  antem  ostendit  negotia- 
toresy  qal  semper  tempestatibns  tnr- 
binibnsqiie  volvtiBtnr/  Hav, 

1M6  Amxim  angwr]  Anxius  OMgw 
sic  dictum,  iit  illud,  '  sonitn  sonasli/ 
1. 826.  Lamh, 

lOOT  Torpidxne]  Ita  veteres  uostri, 
et  alioram  iere.  In  qoibnsdam  vete« 
ribos  :  cmj^edine;  qnod  irrepsisse  pn* 
to  ex  alUs  lods,  infra  lib.  6.  et  6. 
Vide  Indicem,  ^  Coppedo/  Similia 
vide  supra,  vers.  749.  Contra,  Maml- 
kis  ex  lioc  ioco  mntarat  infra,  lib.  6. 
et  6.  torpedim  pro  eappediiie  suppo» 
sito.  Gtfan. 

Cuppedine  cwaf]  Codex  Vatic. 
Memm.  et  Bertinian.  habent,  euppt' 
dkte  eura,  qnos  secotns  snm :  alii  et 
pleriqne  vnlgati,  torpedine  curcB»  Qnod 
a«tem  Thrasones  qiiidam  andent  di- 
cere,  Marullnm  ex  hoc  loco  forprdmf , 
pre  enppedinef  snpposobse,  5.  46.  et 
6.  24.  hoc  ego  eum  pnto,  ut  multa 
aiia,  in  virnm  doctissimnm  et  daris- 
simum  ementiri.  Lamb,  Illud  torpe- 
dine,  ne  quid  dissimulem,  non  expri- 
mit  sententiam  qoam  desidero,  et 
qnam  velle  videbatnr  Po^ta  eloqni. 
Scio  equidem  dici  posse  anxiam  ejos 
animo  perpetno  inhaBrerecuram,  quse 
viiltnre,  ejus  fibris  assidiie  immorante 
significetiiry  et  <  torpedo  corae'  voce- 
tur :  sed  Lucretios  cnram  araoris, 
qiie  cupiditatisest,  videtur  explicare 
voluisse.  Itaqne  legendum  esse  pnto 
AiU  alia  qwm»  ecindunt  cuppedme  eura, 
In  qoam  emendationem  eo  snm  pro- 
pensior,  qnod  maxima  hanim  vocitm 
aifinitas  est  in  literatnra,  et  qnod  6. 
24.  nbi  cuppedo  pempicue  scribendum 
est,  in  libris  qnibnsdam  terpedo  repe- 
ritnr:  <£t  finem  statnit  cnppedinis 
atque  timoris.'  torpedini$  enim  atque 


timerie  in  exem|>laribn«  qnibnsdam 
editnr.  Tumeb.  Adv,  10. 8. 

Cuppidine]  Gifanios  terpediue  e 
Codd.  Qnfbns  eriam  ego  crederem, 
si  bonus  ille  vir  acniam  altqnam  f«r- 
pedinemy  qiia  '  curse  scindantur '  de- 
monstraret.  Creeek, 

1008  Sie^hu»]  Ambitiosns  (ioqoit) 
io  hac  vita  Sisyphns  est.    Lom*. 

1000  Qnt  petereapepHUfaeeeis]  Qni 
petere  a  popnlo  honores,  &c.  Lein^. 

1010  ImhibU]  ImbUfit  petere,  i.  e. 
indoxtlla  antmnm  petere;  liec  sibi 
persnasit,  iM>iiores  eaae  petendos : 
certnmacdeliberalom  ei  esttmnorea 
petere.  sic  loquitar  6.  71,  <  ot  ez 
ira  pmoas  petcre  imbibot  acreis.'  et 
iU   M.  ToU.  Orat.  pro    Qotnriio: 

*  Qood  si  facere  nolit,  adqne  imbibe- 
rit  ejusniodi  rationibns  illom  ad  snas 
conditiones  perdnoere :  aese  nihil 
precari/&c.  sic  euim  hic  locns  le- 
gendns,  et  Ita  impressom  est  in  libris 
Manntianis.  Atqne  boc  de  verbo 
lege  cap.  S.  lib.  1.  Var.  lect.  M.  An- 
tonii  Mnreti.  Vemmtamen  Jo.  Anra- 
tus  imbitat  legendnm  existimat.  *  Iro- 
bitat '  antem  vnlt  esae  terbom  ab  io 
et  ito,  as,  at.  Ego  imbibH  in  hanc  sig. 
nificationem  noo  ausim  ex  omnlbns 
libris,  et  p»ne  dicam,  ex  tota  lingua 
Latioo  esterminare.  Qnin  tntatnr 
hanc  scripturam,  et  hanc  hnjos  yerbi 
sigoificationem  illudex  Aroob.  lffb.5. 
adv.  Qent.  *  Qni  aob  specie  cnttionis 
plns  in  eos  ingeratls  maledictionum 
et  crimhMim,  qoom  sl  aperte  hec  fa- 
eere  coofessls  maledietioniboa  com- 
bibissetis.'  nam  apnd  Arnobinm  cem- 
bibieeetie,  ioterpretor  *  coostitntom  et 
fixnm  io  aoimis  hal>ereti8.'  Lamb, 
Sibi  tn  anhnnm  iodoxit.  Faber,  Vide 
qos  notanms  ad  6. 71.  Preig, 

Et  semper  vict,  trietisque  recedit]  Sie 
Horat.  Epist.  ad  Qoioct.  1. 16.  S5. 

*  Pooe,  meom  est :  peno,  tristisqoe 
recedo;'  Lamb, 

1013  Atque  in  ee  eemper]  Cod.  Vati- 
canns  habet,  Atqtu  idee  $emper,  tpe. 
Iccirce  antem  Epicanis  negabat,  sa- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII   OARI    DB   RERUM   NAT.   LIB.  III.     1317 


pientem  ad  remp.  accessurmn.  Ho» 
ratins  io  ea  qnam  modo  cemmemoravl 
epistola,  polchre  osteodit,  popnlareia 
honoree  esse  admodom  incertos,  Bux* 
osy  et  caducos.  Pansaniai  in  Atticis 
hoc  aroplitts  graviter  aaseverot,  non- 
dnra  oaiquam,  qui  sese  effnse  ad  remp, 
gerendam  contnlerit,  seseqne  aarse 
popolari  credtderit,  optabilemexitnm 
contigisse.  Verba  ejns  sunt  hiee :  £S 
94  iMi  \tk4xBaif  Soicffi,  Mfa  i^Om 
4^w9€6irra  it  wektrtiaM,  «d  «trr^  iryv^^' 
fAtpor  rk  T#5  Hfiov,  iiirwm  miAdf  rt- 
Kmnjivai,  Lamb, 
JMfo]  Quidam  eodex  :  iieo.  Lamb. 

1015  HaceHadverm,  if€,]  Hoc  fa- 
cere  (inqmt)  est  mxanCem  adverso 
monte  saxom  trodere.  sic  de  Sisypho 
▼etus  quidam  poeta,  apod  BL  Tull. 
'  Quod^isyphu'  versat  Saxnm  tndana 
nitendo,  neque  proficlt  hllnm.'  Lamb» 

1016  Mijuora  ecmpt}  Planittem  cam- 
pi.  Lamb,  Ita  de  Babyloniis  Cic.  de 
Divin.  1.  93.  Mn  camporom  paten- 
tinm  vqnoribus  habitantea.*  Addo 
Virg.  Oeorg.  1.  50.  S.  541.  t.  IM. 
JEa.  7.  73S.  9.  G8.  19.  541.  12.  742. 
Nonium  atqne  Ind*  Lncret.  eontra, 

*  caropos  salis '  et '  liqnentes'  de  mari 
Virg.  £n.  10.  214.  et  6.  724.  Imo  de 
pUnitie  cceli  dixit  fequora  Attius 
apnd   Nonium  in    *  sonere/  hisce : 

*  Concussa  repente  aequora  coeli/  Scc. 
Bav. 

1016  Ddnde  amimi  ingratam']  Deinde 
(inquit)  animum  pascere  semper  bo- 
ois  rebns,  et  nnraquam  iis  ex  rebns 
explere,  neque  satiare.  qiiod  fit  cnm, 
redeuntib.  annis,  tanta  remm,  quas 
terra  parit,  copia  frueotes,  nnroqnam 
explemur  tamen :  hoc  est  aquam  in 
dolium  pertusuro  congerere ;  qnod 
de  Danai  pnellis  fabnlantur  poctsp. 
Nonius  Marcell,  hos  versuA  protert  in 
verbis  '  explere '  et  '  satiare :'  atqne 
ita  ioterpretatory  'explere  quidem 
animuro  bonis  rebus,  sed  numquam 
satiare.'  quasi  'explere'  sit  minus 
quam  *  satiare.'  Sed  errat,  mea  qui- 
dem  sententia.   Virg.  ^n.  1.   717. 


^Expleri  mentem  neqmtyardescitqne 
tnendo  Pbcenissa/  &c.  Idem  S.  ^. 
*  Nam  simul  expletus  dapibns  vino- 
qne  sepnltus/  ^c  Quis  aon  videt» 
hic  ^expleri'  et  <  expletns'  idem  va* 
lere  qnod  satiari  et  satiatus  ?  sie 
iternm  Lucrft.  inf.  1020.  *  Nec  tamen 
explemur  vitai  frnctibus  nnqnara.' 
Lamb. 

1017  Atque  explere  bomie  rebue  s.] 
Ordo:  atque  explere  numqnamy  mim- 
qnamque  satiare  bonis  rebus.  hune 
versum  profert  Nonius  (ut  dixi)  doo- 
bus  locis.  Taleis  autem  describit  le- 
nas  Argyrippusille  apnd  Plant.  Asin. 
1.  %.  15.  qualeis  hic  I/icretins  horoi* 
aes  nimium  vitae  cnpidos,  et  infinita 
▼ivendi  cupiditate  ardenteis :  '  Qui 
modu'ft  dandi?  nam  nomqnam  ta. 
quidem  expleri  potes.  Modo  cum  ac« 
cepisti,  haud  multo  post  aiiqnid,  qnod 
poscas,  paras.'  Lamb, 

1018  CireumcMm  redewni]  Cnm  re« 
volvontnr,  9t9  w9/H4pxoyTat.  ex  quo  ap- 
pellantur  ^iovroly  qnasi  in  se  rede- 
untes,  et  anni  vcpnrXi/MPM  ab  Homer. 
dicti,  qnasi  ircptvoXo^^wivi.  Lamb, 

1021  PueUoi]  Danaidasy  cnm  doUo. 
Faber. 

1022  LaHeem  perimtm  amgerere  in 
vaa]  Hor.  Od.  S.  11.25.  <  Audiat  Ly- 
de  scelns,  atque  notas  Vhrginnm  poe- 
nas,  et  inane  lymphae  Dolinm,  ftindo 
perenntis  iiuo,  Seraque  fata.*  ad  quem 
locnm  plura.  Lamb. 

1023  Poteetur]  lu  loqnebantur  ve- 
teres.  cnm  jungebatur  huic  verbo  in- 
finitivns  passivns.  Quadrigarins  An- 
nal.  3.  *  Adeo  memorari  non  potes- 
tnr.'  Cvlius  Aunal.  1«  *  Cum  jure  sine 
periculo  bellum  geri  poteratur.'  Virg. 
JEn.  8. 402.  *  Quod  fieri  ferro,  liqni- 
dove  potestur  electro.^sic  enim  legont 
Nonins  et  Priscianus,  reclamante 
Politiano,  qui  legendum  contendit, 
peiest  eUciro.  Vide  qusB  notavimus 
supra  ad  illnm  locom  1. 1043*  '  Dnm 
veniant  alie,  ac  suppleri  summa  qnea* 
tur.'  Lamb.  Plautns  in  Merc.  3.  2. 
10.  '  Demum  igitur,  cum  Senex  siS| 


Digiti 


zedbyGoOgle 


idid 


NOTiE   VARIORUM  IK 


tanc  in  otinmTe  colloces,  dutn  potes- 
tnr/  Pacavias  apud  Nonium :  *  Siqua 
potestur  investigari  via/  et  Eonius 
apnd  Diomedem  :  *  Nec  retrahi  po< 
testnr  imperiis/  Creech.  Addnctis  a 
Lambinoaliisqufe  exemplisadde  Plaut. 
Rud.  4. 4.  20.  *  Ut  deqdhur  compri- 
mi.'  Fr#^-. 

1026  HcBc']  Qut.  Gifan. 

I02d  Insignibus  tHsignu]  Captavit 
forroulam  Poeta,  qualem  nsurpabant, 
quoties  juttam  poenarum  letributio- 
kiem  significare  vellent.  Ut  in  notis- 
sima  illa :  Koxhy  kcuc&s  iaro\4(r«u,  qufe 
non  apud  Comicos  modo,  ut  Arls- 
topb.  Plut.  1.  2.  8.  E^  fiii  <ppdffM  yi^^ 
kw6  a^  iku  KOKhv  Kox&s,  Sed  in  sacris 
literis  occurrit,MaUh.21.4l.  Kokovs 
kuc&s  iaro\4<rm  airrois,  Adde  Lucian. 
Icaromenippo,  pag.  m.  30S.  Koko^ 
Ktuc&s  iLWoKovprai  fffitfHaK^^  Ktpavpf» 
Eodem  allusuro  saltem  ab  Aristopha- 
ne,  rursns  in  Eqnitibus;  Act.  1.  sc. 
2«  *AXX\  £  'ydet^  oUk  novfftK^  iwiffTa- 
luu  n\V  ypafifjtdrup,  ical  ravra  fitrrot 
KOKh  KaK&s,  Et  forte  anostro,  supra, 
vers.  911.  ^Misero  misere,  aiunt, 
omnia  ademit  Una  dies  infesta  tibi 
tot  priemia  vitSB.*  Preig. 

Scderiique  luela^  Et  carcer,  Ktn^ 
&Mt<Tt»y  sceleris  expiatio  «t  poena. 
Sic  ego  liunc  locom  explico.  Sed 
nonnulli  codices  typis  excusi,  in  qui- 
bus  snnt  Aldini  antiq.  et  quidani 
inanuscr.  habent,  aceleriaque  numeUa. 
Est  autem^  numella'  (ut  docet  Noni- 
us)  uiachin»  genus  ligneum  ad  dis- 
cruciandos  noxios  comparatum,  quo 
et  coUum  et  pedes  immittunt.  Fes- 
tus  autem  scribit,  '  genus  eise  vincn- 
li,  quo  quadropedes  deligantur.' 
Plant.  Asin.  S.  2. 6.  <  Nervos,  cate- 
naff,  carcerem,  nnmellas,  pedicas,  bo- 
ias.'  Ego  qnid  sibi  veltnt  liiec  tcele» 
risque  numeUa,  non  video.  quare  vul- 
gatam  et  receptam  scripturam  probo. 
Lain6.  Ita  (htela)  legendnm.  Vide 
Indicem.  In  quibusdam  vett.  nume» 
la;  vel,  ut  in  aliis,  nKinfUa.  Gifan. 
A  fngio  et  caveo,  •  fugela/  ♦  cantela/ 


ita  *  luela'  a  luo.  Ceternm  de  robo» 
re,  saxo,  nnmeiia  (nam  et  hic  qnidam 
ita  legunt  pro  luela)  pice,  lanina,  ts- 
dit,  etaliis  idgenus,  adeundi  Planti, 
Juvenalis,  et  Tertnlliani  Interpretes. 
Saxiim  antem  iiind  Tarpeinm  est. 
Fo6cr. 

1029  De  $0X0  jaetuM  deorsum]  Ita 
Lambinus,  ex  libro  qnodaro,  iii  qoo 
erat  deamin.  In  aliis  omnibni :  e»- 
rum.  Gifan.  ed.  pr. 

Et  horribiUs  de  eaxojaeiUy  deorsJ]  Sic 
restitnifacrliconjectnradnctns.  Nam 
cum  reperissem  in  quodam  cod.  per- 
vetttsto,  jaetus  deorum:  satpeqne  in 
boc  loco  haesissem,  neqne  Tiderem 
qno  pertineret  vox  ^omai,  qnse  est  in 
vulgat»  et  plerlsquo  mannscriptis, 
facile  adductui  sum,  ut  reponerem 
deorsum,  Neque  est  quod  quemqnam 
moveat,  qood  hoc  loco  sit  IrisyHa- 
bum  :  cum  in  2.  230.  sit  dissyllabam, 
ibi,'Nam  per  aqnas  qn«cnmqoe  ca- 
diint,  atque  aera  deorsnm.'  et  item 
alibi.  fit  enlm  lioc  idem  in  aliia  voei- 
bns,  ut  in  *•  siievit,'  *  suadet/  *  seor- 
sum :'  nempe,  ut  modo  sint  dissjlla- 
bae,  modo  trisyllabs  :  nt  hoc  Hb.  sup. 
499.  <  Conturbatur,  et(ut  docui)  divi- 
sa  seorsum,  Disjectatur  eodem  illo,' 
&c.  4.  369.  'Aer,id  quod  nos  umbram 
perhibere  suemus.'  et  2.  202.  *  Quin 
vacuum  per  inane  deorsum  cnncta 
ferantur.'  dcjiciebantur  autem  olim 
de  saxo  Tarpeio,  qui  falsum  testimo- 
um  dixisse  convicti  erant,  nt  referi 
Gell.  20. 1.  in  extr.  et  perdneHionis 
rei,  idque  jussn  tribnni  plebis,  Hor. 
Sat.  1. 6.  39. '  andes  Dejicere  e  saxo 
civeis,  ant  tradere  Cadmo  ?'  Quidam 
putant  legi  posse  deossum,  antique, 
pro  deorsnm.  Lamb,  Saxum  Tarpe- 
inm  ;  Hor.  Sat.  1.  6.  39.  *  Aodes 
Dejicere  e  saxo  cives  ;  ant  tradere 
Cadmo.'  Creeck, 

Jacius  deosuml  Ita  Nos.  Lambl- 
nns,  ex  lib.  quodam,  in  qno  erat, 
deorumy  fecit,  deorsmn.  Saepe  r  pro  s. 
nt  5. 1092.  Gif,  in  ed,  post,  Vide  eum 
et  6.  334. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.    LUCRETIl   CARl   DB    RBRUM   NAT.    LIIJ.   III.      131J> 


'  lOSa  Robur]  «Robns'  (ut  docet 
Vestiw)  '  dicitur  is  locus,  quo  prx^ 
cipitatur  maleficoroni  genns,  qiiod 
ante  arcis  robusteis  includebatur.' 
£x  qnibn»  Festi  verbis  pntabani  hic 
legendum  rolnu,  Sed  fortasse  tntins 
Mt  per  rofrnrintelligere  eqmilenra  ex 
robore,  io  qoo  sontes  insidentes  crn* 
eiabantur :  vel  lignum  et  fostem  ex 
loborOy  quo  tiindebantur.  Anctor 
Tocabnlarii  Latinogrspci  mannscript. 
Robor  (inquil)  cl5of  ^^Kov  /tt^Aar  Spvt- 
pov,  Latnb,  Ita  veteres  libri,  et  yulg. 
Gt/oM.  Varia  tormentornm  genera  ; 
*De  robore  prscipitati  sant:'  Val. 
Max.  6.  S.  *  Atra  pix  te  agitet  apud 
carniticem,  et  capiti  tuo  illnceat.* 
Plautns  in  Capt.  8.  4.  66.  Laminas 
autem  ardentes,  et  tedas  qnis  nescit  ? 
Creeck,  De  singulis  hisce  fnse  vide- 
ri  potest  Brodflens  in  Misc.  lib.  2. 
cap.  10.  Tom.  2.  Fac.  Crit.  pag.  475. 
Adductis  ^ntem  ab  eo  locis  adde 
Tac  Ana.4.29.  '  In  patrem  ex  ser- 
vis  qosesitum.  £t  qutestio  adversa 
accnsatori  fuit.  Qoi  scelere  vecors, 
airoul  vnlgi  rnmore  territus,  robnr, 
antsaxum,  ant  parricidarnm  poenas 
minitantinm,  cessit  urbe.'  Ubi  vide 
Lipsiam.  Preig, 

Pix]  Pice  fervente  infnsa  olim  qno« 
rnndam  maleficonim  hominum  cor- 
pora  urebantnr.  Plaut.  Capt.  3.  4. 
66.  *  Atra  pix  te  agitet  ap»d  carnU* 
ticem,  ac  tuo  capiti  illuceat.'  Lamb. 
Lttmina]  Lamina  candens.  Hor.  E* 
pUt.  ad  Vaalam  L  15.  36.  •  Scilicet, 
ut  ventres  lamna  candente  nepotum 
Diceret  urendos.'  M.  Tull.  Verr.  de 
ftnppliciis  :  *  Quid  cum  ignes,  can- 
dentesque  laminse,  ceteriqne  crucia- 
tus  admovebantur  ?'  iMmb, 

TadtE]  Faces  ardenten,  qu»  oculi^, 
aliisqne  sontinm  partibns  admotap, 
eos  miserum  io  modum  crnriabant. 
quod  supplicii  genns  commemorat  et 
PUto  Gorgia:  Khp  hHiK&v  HvBpotwos 
XiT^rupoivlSt  liri/3ovXc^v,  koI  Xri^tls 
^ptfiKStTot,  KoX  iitr4funrraty  Koi  rohs  6^- 
OctKfMhs  ixK^at,  &c.  i.  e.  '  £t  si  qnis 


qui  injuste  faciat,  et  tyrannidi  insidi- 
etur,  raptus  sit,  et  captns  torqnea- 
tur,  et  exsecretur,  et  si  ei  oculi  dcu- 
rantnr,'  &c.  Lamb, 

1032  Pntmelttefui]  Ante  qnam  sit 
damnatus,  aiit  accusatus,  metnens. 
Lamb, 

1036  Hinc  Acherusia]  Ex  hoc  (in- 
quit)  stultorum  vitafit  anxia,  sollici- 
ta,  a?rnmnosa,  omnibns  deiode  poe- 
nis  et  cruciatibus  referta,  ita  ut  vi- 
deantnr  vivi  eas  pcenas  perferre,  qni- 
bus  T^ntalus,  et  Sisyphns,  et  Tityns, 
et  Danaides,  Scc,  affici  apud  Inferos 
putantur.  Lamb, 

1037  Hoc  etiam  tibi  tute]  Prsescri- 
bit  hic   qnxdam,    qu»    magnopere 
valent  ad  mortem  ffiqno  animo  feren- 
dam,  cum  recordemur,  viros  prsestan- 
tissimos,  potentissimos,  et  clariRsinios 
cadem  conditiooe  nsos  esse.  Lamb, 
Demum  vss.  29.   vulgns   hominum, 
nnmerum  istum,  nt  loquitnr  Hora- 
tiuii,  et  frnges  consumere  natnm  in- 
crepat.    Qnid  enim  isti  sibi  aliisqne 
prorsus  inutiles  indignarenturse  iis- 
dem  legibus  uecessitatis  snbjici,  qui- 
bus  maximi  imperatores,«onditores 
legnm    atque    nrbinm,   scientiarnm 
authores  et  ingenio  artibnsque  illus- 
tres  viri  jam  tenentnr,  et  olim  tenc- 
bantur:  deterior  dcbet  esse  eomni 
condiiio,  et  tamen  de  aeqna  qnerun- 
tur  Immodesti!  AncnsMartius,qnaf- 
tns  Romanorum  Kex,  vss.  5.  Xerxes 
ille  Persarum  imperator  vis.  5.   Sci- 
pio  Africanns  vss.  2.  olim  obierunt. 
Poet»  omnes,  et  eornm  pater  Home- 
ros  VM.  8.    Democritus  deniqoe  vss. 
3.  atqne  Epicnrns  reliquis  omnibus 
prsestantior  philosophus  ioteriit,  vss. 
3.    Abi  igiiur  tu,  qnicnnque  es,  nec 
deplora   istam   sortem,  quam  tales 
tantique  viri,  praecipne  Democritna 
et  Epicnrus,  lati  subieront.  Creech, 

1038  Lumina  sis  ocuUs  etiam]  Sic  re- 
stitui  ex  auctoritate  quattuor  libro- 
rom  manuscriptoruni.  *sis*autem  anti- 
qnnm  prosuis:  quemadmodum  *  sum' 
pro  enm  posuit  Kunios  lib.  1.  p.  45. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1320 


NOTiE  VARIORUM    IN 


<  At  te  noo,  nt  8nm,8iimmAm  8ervare 
dccet  rem  :'  et  lib.  2.  p*  51.  *  At 
sese  sum  qo»  dederat  in  laminis 
ora8/  et '  sos'  pro  eos  antiqai  dice* 
bant.  Idem  Eonins :  <  Constitit  iode 
loci  propter  sos  diva  dearnm.'  et  in- 
terdum  pro  suos  ponebanf,  ut  cum 
per  dativam  casum  idem  Ennios  p. 
54.  efifert  '  sis'  pro  suis :  '  Postqnam 
lumina  sis  oculis  bonus  Ancn'  reli- 
quit/  Haec  fere  ad  verbum  Festus. 
unde  perspicuuro  est,  Lucretium 
hunc  versum  ab  Ennio  motaatam  es- 
se.  Lamb, 

Sis  ocuUs]  Ita  omnes  Veteres,  eti- 
am  nostri.  Marulins  boc  deformarat 
in,  nc.  Quod  et  alibi  accidit.  Gifan, 
Sententia  boruni  versunm  ex  Home- 
ro  est :  II.  4>.  vs.  107.  KdfrBm  kclI  nd- 
rpoKKaif  8irep  aio  iroAA^  iLiidvav,  *  Sis' 
autem  '  sos/  *■  sas/  pro  suis,  suos, 
suas.  Ita  et  <  nis'  dicebant  pro  nobts. 
Festns.  Faler,  Viz.  Suis  oculis ; 
nam  '  Sis/  *  Sos,'  *  Sas/  pro  Suis,  Su- 
08,  Suas,  Veteres.  Ennius :  *  Virgines 
nam  sibi  qaisqne  domi  Romanns  lia- 
bet  Sas :'  Noevius :  *  Sis  PsBni  coo* 
tremiscnnt  artabus.'  Frustra  igitur 
quidam  legunt  X^imifui  nc  etiam  $oUa» 
Crecch. 

Bomu  ^ficti8]  De  quo  Livins: 
'  AvitsB  glorias  memor  ;  medinm  erat 
in  eo  ing enium,  et  NuoMe  et  Romnli 
memor,  cuilibet  superiomm  rcgnm 
helli  pacisque  et  artibos  et  gloria 
|>ar.'  Creech,  Adde  ipsius  Lambini 
Notas  ad  tllud  Hor.  Od.  1. 28. 7.  <  Oc* 
cidit  et  Pelopis  genitor,  conviva  De- 
orum.'  Egregie  enim  veteres  in  lo- 
cum  hnnc  qnasi  conununem  snnt  ex« 
spattati,  et  Homericos  illos  fvpius 
laudatos  versus,  qoi  et  Eonio  et  Tito 
facem  praetulemnt,  narrat  Lib.  9. 
Laertius  perlibenter  et  sspius  pro- 
tulisse  Pyrrhonem,  Eliensem  phiJo- 
sophum.  Hao, 

1041  Magnis  qui  gentibus  imperi- 
tarimi]  Jniitatns  est  hunc  versum 
Hor.  Sat.  1.  6.  4.  '  qui  maguis  legio- 
nilws  iinpcritarint.'  Lamb» 


1042  ItU  qu$qni  ij^]  Xerxt^  qni 
Hellesponto  juncto,  Atlieae  perfosao, 
maria  ambulavir,  terramqoe  naviga- 
vit,  ut  narrat  Herod.  Pelyhymo.  re- 
fert  M.  Tullins  1.  2.  de  FMnfo.  hia 
verbis:  'Ut  si  cnm  Xerxes  taatis 
ciassibus,  tantisque  eqoeatribBf  et 
pedestribus  copiia,  HellespoBto  jaae- 
to,  Athone  perlbsso,  maria  ambnlM* 
set,  terramque  aavifafset,'  6cc.  9t 
Dion.  Chrysost*  oratione  de  regno 
tertia :  *H  obu  iutiKomt,  8ri  B^p^if»  ^  m 
lUpamv  /So^iXf^r  rV  M^  tV^  hroti^ 

KoX  ^offr^rat  iath  r^  ^iwdpem  r^^tSitr 

tepait  4(\ciw«y  ^*  %^p»roi  \  '&c  L  e« 
'  An  non  audisti,  Xerxem»  Persafvm 
regem,  terram  quidem  mldMiase 
mare,  diviso  maxine  moote,  et  A- 
thone  a  terra  continente  aepento: 
per  mare  autem  pedeetreia  copiee 
trajecit  in  curre  V  &c.  £t  /Escfaiees, 
Kmk  Kniri^.  O^  b  p^  rim  H^iotir 
iSfluriXff^s  b  r^  "AB^  ^H^,  ^r^^EX- 
xJlffwonro¥  {'«^(«r,  &c«  i.  e.  *  Noaae  rex 
Persamm,  qni  moBteai  Athontmper* 
fodit,  qni  HeUespootnm  jniisit,'  &c. 
Qnibns  adde,  qu«  refert  Platsreho» 
lib.  v€pi  iLopytfalaSf  eadem  de  re,  sed 
maxime  de  monte  Athone.  Ne  Ar- 
nobitts  qnidem  lib.  1.  adv.  Gent.  beo 
loco  pr»teretmdns  est,  cnjos  hsec 
soBt  verba :  '  Ut  ille  imMaais  Xerxes 
mare  tcrris  immitteret,  et  grestibos 
maria  transiret,  nostri  nomlnis  eSSue- 
tnm  est  injtiria?'  Lamb,  I>e  Xerze 
loqnitnr.  Ex  hoc  loco  emendandas 
Mantlias  lib.  L  edit.  Seal.  «  Pcrsidis 
etvictor,  stravitqniclassibnsvqnor.' 
Legendnm  peto,  Peraiis  H  retimr; 
naro  quod  ibi  vir  illestris,  id  hand 
probat.  Fa6er» 

Per  wutre  wmgwum']  Sic  dieit  Leere* 
tins,  etiam  cnm  loquitur  de  Hellcs- 
ponti  angnstib,  qnas  Xerxes  ponte 
conjimxit ;  credo  ad  maris  totiusMe- 
dilerranei  magnilndinem  et  vastit»* 
tem  respiciens,  non  ad  eam  taatem 
partem   referens,   qtiae    contabolatn 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCHETIl   CARl    DE   RERVM   NAT.  Llfi.  III.     1321 


paate  fuit.  Itaque  lie  de  mari  loqui 
prope  mirabuDdi  ttolel>aat  Twmeb» 
Adr.  20.  26. 

1044  Docuit]  Tralatio.  Sieloquitur 
Hor.  1.  14.  29.  Epist.  ad  ViJlicuni : 
\  Addit  opns  pigrt  rivus,  si  decidit 
imber,  Multa  noie  docendus  aprico 
parcere  campo.'  idem  Epitt.  ad  Pi> 
8on.  vs.  67.  '  Seu  eursum  mutavit  ini- 
qnnm  frigidns  amnis  Doctos  iter  me- 
lius.'  Umb. 

Superire}  Sic  babent  qoattmN'  1. 
manuscr.  et  ita  legendum,  non,  nt 
▼ulgo,  saperore.  Lamb.  Ita  veteres 
libri ;  in  aliis,  mperwre.  Oifan.  Ut  sm- 
peritmdtre,  sup,  vs.  014.  Pr»g. 

1046  Et  cndemeiit  nqwie  uuuUtaUf 
micnRMni]  Et  uMitou  aquii,  i.  e.  pon- 
to,  sen  mari,  sobinteli.  eqnornm  et 
bominum  pedibus  contemsit  murnui- 
ra  ponti:  videtur  enim  legendum 
oqMSf  noa  equia,  sive  intelligas,  dici 
Xerxem  eqoitavisse  in  mari,  sive 
iUam  bistoriam  spectes,  qnse  est  apod 
Herodotum  Polybymn.  mbi  narrat 
Ule,  Xerxem  indignatnmy  quod  a«- 
disset  pontem  in  Heiiesponto  factum 
coorta  ^feva  tempestate  ea$e  distur- 
batnm  et  contritum,  jossisse  trecen- 
tas  plagas  floctit>os  infligi,  et  mare 
verbKerari,  et  compedibus  constringi, 
cnm  quidem  ii  qnibus  boc  negotii  da- 
tom  esset,  talla  qosedam  loqnerentur 
objnrgantesy  '^A  mKp^y  S8«f»,  icut  iJ^^w- 
ply,  ietTK^s  TM  8ki}ir  hnrFMrip^,  Hri 
luv  iiidaicrat,  tMhr  vpbs  iiuiyov  Aiucoy 
itoB^'  KqX  ^aaOKikiS  phr  Ufy^s  8m^/94^c- 
Tui  o-ci  Ijyr^aiy  ^o^,  f^F  rc  /*^.  ffol 
8i  Kork  ZUerpr  ipa  obMs  hfOpAwmy 
0^if  &$  i6im  ZoKspf  Tc  Koi  «Amvjp^  vo^ 
rmiuf.  i.  e.  *  O  «qna  amara  et  salsa, 
dominus  bas  de  te  pcenas  snmit,  qoia 
enm  iiyoste  lesisti,  nulla  ab  eo  ac* 
cepta  iiynria :  et  rex  qnidem  Xerxes 
te  trajiciet  velis  nolis,  merito  aHtemi 
tibi  nema  bomo  sacrificat,  ntpote  qoi 
sis  fiuvius  dolosns  et  salsiis.'  Eodem 
pertioent  illa  Plntarcbi  libeilo  v^ 
hnf^ppyimSfto  loco  quem  snpra  com- 
memeravi*  Jam  '  insultare '  est  con- 


tameliose  qnippiam  in  aiternra  ant' 
diceroi  aut  facere.  Virg.  Sjk,  8. 669« 
*  neque  finitimus  Mezcntius  umqnam, 
Huic  capiti  iosnltans  tot  ferro  ssevii 
dedisset  Funera.'  Quod  si  dicas, 
boc  tantum  a  Lucretio  significari, 
Xerapem  eqiiorum  pedibos  mare  pnl^ 
sasse  aut  verberasse,  respondeo,  pri* 
mnm  satis  intelligi  Xerxem  eqoonuii 
pedibus  Hellesponto  imultasse,  ciua 
dicitur  insultasse.  deinde  non  solum 
eqnornm  pedibus  Xerxes  mari  insoL 
tavit,  verum  etiam  mnltorum  homi- 
nom  peditam  pedibns.  Deiade  '  in« 
sultare  aquis '  venuste  dicnnt  Latini» 
ut  Virgilitts  '  iasnitare  solo/  et  Va- 
rins  <  insulure  campis/  et  Horatins 
Mnsoltare  bosto,'  quornm  poetarani 
testimoiiia  mox  proferemns.  Prss- 
terea  si  legamns  eqin»y  subiDteliigen* 
dom  erit  neeessario  <mari,'  ant 
*•  aqnis/  aot  aliqnid  simile.  At  moi- 
lins  et  tolerabilins  est  snbuatellifi 
<  equisy'  sen  •eqnomBpedib«is,'qnam 
*aqnis'  ant  <mari.'  Prseterea  si 
alio  verbo  nsos  esseti  qnam  insnltaa- 
di,  verbi  cansa,  verbo  piiisafidt  aul 
verheremdi^  merito  addidisset  eqme: 
nt  Horat  Od.  16.  Epod.  18.  ^  et  ur- 
bem  Eqnet  sonante  verberabit  nngn- 
la.'  et  Virg.  Cniice :  '  Non  HeUes- 
pontos  pedibns  pnlsatns  equomm.' 
Nnnc  aatemi  nt  supra  diximos,  ver- 
bnm  iimMwre  satis  per  se  insnlta- 
tionem  eami  qne  fit  eqaerum,  sive 
homimim,  sive  ntrommqae  pedibnS|. 
significaU  Nunc  proferamus  loan- 
pletiom  anetornm  teslimoaia.  sic  igi- 
tarVarius  demorte,  apnd  Maerob. 
6.  a.  '  Qnem  aon  Ule  sinit  lentsB  mo- 
derator  babeoss,  Qna  velit,  ire,  sed 
angusto  pnns  ore  coercensi  loanltare 
docet  campls,  fingitqae  morando.' 
et  Virg.  Oeorg.  S.  116.  <  Frena  Pe-> 
letbronii  Lapitbss  gjroeqae  dedere 
Impositi  dorso,  atqne  eqnitem  do« 
cnere  sub  armis  Insultare  solo,  et 
gressns  glomerare  snperboe.'  obi  iio« 
tat  Oell.  18.  5.  eqeMem  pro  eqm  aeci- 
pieadnm  esse.     Hor.  Od.  S.  S.  40.. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1323 


NOTiE   VARIORUM    IN 


*  Dnm  Priami  Paridisqne  bnsto  Insul- 
tet  armentnm/  &c.  Idem  valet  et  iii- 
epUiare:  qno  Terbo  ntitur  Amobins. 
Lamb, 

1045  Et  contemprit,  e^U  iiuttUans, 
mttrmura  jxmH]  Sic  libri  omnes.  Non 
fgitnr  admitto,  aquis  Lambini.  Virg. 
Cnlice :  *  Non  Heliespontus  pedibus 
pnlsatns  eqnorum.'  Quidam  libri: 
e^nrit  equis,  Gifan.  Aqni$  insuUan» 
reete  Lambinns :  *  Insnltare  solo/ 
"Virg.  <  Insnltare  busto/  Hor.  Oifa- 
nius  vero  Eqitis  intuUaney  cui  favet 
Salmasitts  (cnjus  haec  snnt  verba  ad 
Job.  Fr.  Oronovinm,  Ep.  60. '  Velim 
etiam  scire  eodem  libro  non  longe 
ab  k>co  superins  indicato,  qnomodo 
legat  tnns  liber  isto  versn :  Et  can-' 
temprit  aqnie  insultans  nntrmura  ponti. 
Qnicqnid  enim  ibi  dicat  Lambinns, 
magis  probem,  scribi :  Et  eontemprii 
epuB  innUtans  murmura  ponti*  Inndtare 
epii»  nmrmura  ponti.  Sic  '  insnltare 
fores/  apudComicnm.')  Quasiid  age- 
ret  Lncretius,  ut  sciremus  Xerxem 
Helleaponto  jnncto  tam  eqnites  qnam 
pedites  triyecisse.  Creeeh, 

1046  Aninuim  morUmndo  eorpore  fu- 
dii]  Xerxes  ab  Artabano  interfectus 
est,  cum  annos  amplins  80.  Persa- 
rnm  regnum  obtinuisset,  nt  scribit 
Diod.  Sicnlns  lib.  2.  Lamb, 

1047  Scipiadee]  Scipio.  sic  Hor. 
S«t.  S.  1.  73.  <  Virtns  Scipiadfe,  et 
mitis  sapientia  Laeli.'  Lnor.  snp.  1. 
27.    *  MemmiadsB  nostro.'    Lajii6. 

BeUi  fubmna]  Virg.  ^n.  6.  844. 
<  duo  fnlmina  belli,  Scipiadas.'  Lamb, 
JEmnlatns  nostrum  Virg.  JEn,  6. 844. 
*  Ant  geminos,  dno  fnlmina  lielli, 
Scipiadas.'  nionente  pneter  Lambi- 
Bnm  etiam  Beroaldo,  Annot.  in  Senr. 
Tom.  1.  Fac.  Crit.  pag.  274.  Vide  et 
Macrob.  6. 1.  Qno  antem  manifei- 
tins  pateat  qnantopere  bnnc  locnm 
admirati  fnerint  praestantissinii  qni^ 
qne  poetarnm,  vide  et  JEn,  0.  812. 
nbi  dicit :  *  Fnlminens  Mnestbens.' 
Item  Georg.  4.  661.  '  Csesar  dum 
magnns  ad  altum  Fulminat  Enpbra- 


ten.'  Stat.  Tbeb.  2.  pag.  m.  103. 
*"  Neqne  enim  temnenda  jacebant 
Fnnera,  fulminens  Dorylas,  qnem  re- 
gibns  ardens  ^qnabat  virtus,  Mar- 
tisqne  e  semine  Theron  Terrigenas 
confessus  avos.'  Et  lib.  4.  pag.  m. 
163.  *  Ecce  inter  medios  patric  ciet 
agmina  gentis  Fnlmineus  Tydens.' 
Denique  et  Silins  Ital.  7. 106.  *  £n 
nbi  nnnc  Graccbi  ?  ant  nbi  snnt  nnnc 
fulmina  gentis,  Scipiad»  ?'    Preig, 

1048  Proinde  ae]  Tanqnam,  proin- 
de  ac  si.    Lamb, 

Famul  injumui]  Famnl,  famnlus  (in- 
qnit  Nonins.)  Ennius  p.  15.  '  mor- 
talem  fortnna  repente  Reddidit  e 
snmmo  regno,  ut  famnl  in6mmi  es- 
set.'  sic  autem  emendavi  Ennii  ver- 
snm,  qni  cormptns  est  apnd  Noarnm. 
*  Famnli  origo  (inqnit  Festns)  ab  Os- 
cis  dependet,  apnd  qnos  aervns  fa- 
mul  nominabatnr:  unde  et  familia 
vocata.'  Lamb.  Famnl  pro  fiimnlns, 
ita  apnd  Ennium,  nt  et  debil  bomo. 
Ita  ex  volupe,  volop,  Scc.  Faber, 
Idem  Ennins  debil  homo  pro  debilu : 
Varro  facnl  et  difficnl,  ^  Qnod  ntmm 
rit  magnnm  an  parvnm,  facnl  an 
difficuK'    Creeeh, 

1049  Adde,  ifc.]  Vide  qn»  Botamaa 
ad  4. 1115.  Preif. 

1050  Adde  Helicaniadum]  Adde(in- 
quit  Lucret.)  Mnsamm  cOfflitet,Bem- 
pe  poetas.  profert  hnnc  versnm  No- 
nius,  cum  eo  qni  deinceps  seqnitnr, 
in  verbo  poHor,  docens  hoc  verbnm 
interdnm  jnngi  cnm  quarto  casn,  nt 
hic:  et  ita  Ter.  Adelph.  5.  4.  17^. 
'  Ille  autem  sine  labore  patria  poti- 
turcommoda.'    Lamh,   ' 

Quorum  unus  Homerue  Sceptra  -p&H' 
tus]  I.  e.  qnornm  nnns  Homerns  pri- 
mns  et  principatum  obtinens.  Ii«ai5. 

Unus  Homenu]  Alii  Avu»,  impefite. 
Creech. 

1051  Eadem  aUie  Mojntu»}  Grseco- 
rnm  more  locntus  est,  rp  eAr^  rtSt 
tiX\Ms,  i.  e. '  eadem  atqne  alti.'  sic  2. 
917.  '  Atqne  aniraalibus  snnt  roor- 
talibus  una  eademqne.'  et  4.  1167. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCaETn  CARI   DE  RBRUM   NAT.   LIB.  III. 


1823 


•  Nempeeadem  facit,  et  scimus  face- 
re  omnia  turpi.'  et  Hor.  de  Art.  Poet. 
V8.  467.  *  Invitum  qni  servat,  idem 
facit  occldenti.'    Lamb. 

1052  Denique  Democritum,  f^c,]  De- 
mocritnro,  cnm  ccnlum  et  novem  an- 
nos  vixisset,  prlmo  mortem  propin- 
quam  dies  aliquot  nidore  pannm  re- 
tardasse,  deinde  sponte  sna  mortem 
oppetisse,  traditmn  est.  Lamb,  Her- 
odppns  «pnd  Laertium  hnnc  locnm 
explicat :  Demoeritus  cnm  jam  senio 
confectus,  et  propinqnus  niorti  vide- 
retur,  mserentem  sororem,  quod  illo 
^r^rShf  $€fffM<lH>plv¥  ^fnf  morituro, 
fpsa  De«  vota  exsolvere  neqniret, 
bono  antmo  esse  jnssit,  panesqne  ca- 
lidos,sibi  quotidie  afferre;  eos  igitnr 
cnm  naribus  admovisset,  vivnm  se  do- 
nec  ea  celebritas  transiret,  servavit : 
nbi  vero  dies  illi  transierunt  (tres 
autem  erant)  i^tnr&rara  rhp  fiiov  irpo^- 
icaro.  Diog.  Laert.  lib.  9.  in  vit.  De- 
mooriti.    Creech. 

105S  Admofuiit,mem&resmotu$]  Ita 
omn.  lib.;  optime.  Memore$  motu$ 
mentis,  i.  e.  mentem.  Sic  et  inf.  4. 
760.  Pessime  Lambinus:  memorem, 
Mentis  motns  vocat  memores  Poeta ; 
corporis,  sensiferos.    Gifan, 

Admmmit  memorem]  Sic  emendavi, 
reelamantibus  codicibus  omnibns,  in 

*  qnibns  scriptum  ant  impressum  est 
memorea,  Qnin  autem  ita  sit  legen- 
dnm,  nemo  doetus  dubitabit.  No- 
tum  proverbinm,  *Memorem  mones,' 
sen  *  admones.'  Plaut.  Sticho.  4. 1. 
7%  '  eapti  consilii  memorem  mo- 
nes.'  QnodautemZoilusscripturam 
vnlgatam  defendens  ait,  Lncretium 
per  'meroores  motus  mentls'  roen- 
tem  significare:  dico,  per  <  motns 
mentis,'sine  epitheto  'memores,'sa- 
tis  hoc  idem  significari.  '  memores 
mentis  motns '  antem  memoriam  po- 
tins,  quam  mentem  significarent.  At 
Lucretius  non  vult  Pemocritnm  sen- 
sisse,  solam  mcmoriam  in  se  langues- 
cere,  sed  totam  nientem.  neque  ve- 
rnm  est  quod  idem  dicit,  mentis  qui- 


dem  motui  a  Lucretlo  *  memores' 
appellari :  corpori»  vero,  *  seosiferos.' 
Quin  neqne  motns  corporis,  sensiferi 
essc  possnnt  sine  anima,  aut  mente  : 
neque  anima  ant  roens  sine  motlbns 
sensiferis  constare  po^est,  ex  senten- 
tia  Lucretii.  Quare  nu«at«r,  alqne 
adeo  insanit  Zoilus.  Et  solet,  cum  ei 
aliqnid  a  me  excogitatum  et  emenda- 
tum  non  probatnr,  adscribere,  *  men- 
dose,'  *  male,'  *  pessime.'  Ain'  tu, 
omnium  mortalinm  petnlantlssimc 
atqne  impudentissiroe  l  Immo  vero 
qure  ex  tna  officina  prodierunt,  qnae- 
qne  aliis  non  snffuratus  es,  sunt  pes* 
sima.  Lamb,  AdmonuU  memorem  om- 
nino  legendum,  non  memoret;  qnod 
optime  vidit  Lambinos.    Faber. 

1065  Ipse  EpicuruM]  Ipte  Kon'  i^)dl^ 
dictnm,   et  ifi^ayrucSis.  lllnd  autem 
alterum  *  ipse,'  q6od  antecedit,  idem 
valet  quod  ultro.    Non  enim  Demo- 
critus  diem  mortis  exspectavit,  sed 
antevertit,  et  capnt  ei  nltro  obtnlit : 
nisi  qnis  dicat,  legendnm  obiulit  tpst, 
nt  *  ipsi*  cohaereat  cnm  voce  •  leto,' 
manente   eadem   sententia.     lAtmb, 
Quidam   huc   retrahunt   prsscedens 
•  Ipse,'  ita  nt  sit  « Ipse  Ipse  Epicu- 
rns,'  et   pro   lumine  legunt   Umite, 
Creecb.    Dexterrime  ipse,  Ip$e,  ^c. 
emendarnnt   virl   docti.    Sic   solet 
noster,  et  res  hoc  loco  tale  quid  ex 
tpsius  hypothesi  postulabat.    Ita  6. 
8.  *  Deus   llle  fuit,   Dens,  inclyte 
Meraml.'    Similiter,  2. 434.   *  Tactna 
enim,  tactus,  proh  Divnm  corpora 
sanctal'    Uiide  et  2.  1145.  omnino 
ita  scripsisse  mihi  persnadeo,  ul  in- 
ter  alia  var.  lect.  reprsssentant :  Om- 
nia  debet  emm  cibu$  integrare  noiHmdo, 
Et  fiddre:  ciim$,  cibu$  omnU  $u$Uh^ 
tare,    Preig. 

Deewreo  Iwmne  viJta]  Duse  tralati- 
ones  dissimiles  concnrrentes  et  con- 
fusfp.  Nam  •  decurrere  spatium  vl- 
t»,*  seu  *  decunrere  setatem,'  trala- 
tio'  est  a  cnrsoribns.  Ter.  Adelpb. 
5. 4.  5,  *  nam  ego  vitam  duram,  qua 
vixl  nsque  adhnc,  Prope  jam  decnr. 


Digiti 


zedbyGoOgle 


J324 


MOTA   VARIORUM    IN 


so  spatio,  miUo/  PUut  Stieh.  1.  2. 
14.  *  Qnid  mihi  opiis  est  decarso 
spatio  ciini  eis  gerere  beUiuD^  M. 
TuU.  proQoioctio  :  '  Prope  acta  jam 
aetate,  deciirsaque.'  Jam  '  lumen  fi- 
tae '  altera  traUtio  esU  Ita  *  decnr- 
rere  Inmen  vitae '  duas  continet  tra- 
latipnes  {lermistas.  Simile  quiddam 
notat  M«  Anton.  Muretus  apiid  Ca- 
tuU.  ad  iUum  bcam, '  Loqncnte  siepe 
sibUum  edidit  coma/  ad  Faseinm. 
Non  disaimnlabo  tamen,  legi  in  aU- 
quibus  librisy  Decurto  UmiU  vita, 
Lamb. 
Decwrto  UunitU]  Vide  sup.  vs,  68K 

1066  Et  omm$  PngttrinxU]  Ita  in 
vet.  libris.  In  qnibttsdam  vet.  Re- 
ttrinxiif  nt  et  apud  Luctatium.  Sed 
liac  in  re  scpe  variatum  est.  Sup.  1. 
487.  Male  etiam  bic  vulgo  inter- 
punctom  est  Gif,  Hic  codices  ma« 
nuscr.  ncque  cum  impreasisy  neqoe 
ipsi  inter  se  conseotiont:  sed  alU  ba- 
bent  RttHttxity  alu  RetifiHxUy  aUi 
ExttinxU,  £go  autem  partim  liia 
scripturis  consideratis  atqne  iater  se 
comparati»,  partim  seotentia  Locre* 
tii  exquisita,  non  dobitavi  reponere 
PrattinxU,  nt  sit  prasteritain  a  ver- 
bo  <  prsstinguo:'  quod  verbnm  li- 
brariorum  culpa  poBue  e  tota  Hagua 
Latina  deletum  esset»  nisi  ego  a  No- 
nio  MarccUo  commonitna  restitais- 
se4n.  Nam  ubi.cmnqne  apnd  M.  TuU. 
PUutnm,  et  ceteros  legttnr  prtutrin- 
gere^  et  prtntrinxitooMiomm  oeiem^  le- 
gondnm  est  frtnlingnere^  et  frmotin* 
xit,  est  enim  verbum  compositum  a 
prsB  et  stinguo:  quo  verbe  utitur 
Lucretius  tib.  3.  et4.'  Pnealingnere ' 
autem  (ut  docet  Nomuft)  valet  ob- 
tencbrare.  Qnamquam  apud  Neni- 
nm  legiiur prattriwgere,  mendose :  for- 
tasse  ip8o  etiam  Nonio  errante,  ut  iu 
mnltis  aliis  solet:  quod  aUas  osten- 
dani.  Sine  dubio  euim  apud  Plau- 
tum  is  loeuSy  quem  profert  Ule  ex 
Mil.  Glor.  2.  1.  4.  sic  legendos  est : 
'  PiTiestingnat  ocnlorum  aeiem  in  acie 


hestibas:'  non,  nt  Tolgo  iaikpreasmn 
e«t,  fnratlingare.  Neqne  vero  m»  me- 
vent  ant  simioU,  aut  Zoili,  vel  male- 
volentia  Hvoreqne  snffesi,  vel  igee* 
rantia  occmcati.  Qoantnmvis  eram 
reclament,  atque  adeo  diramfmetnr 
licet :  plna  potest  apnd  me  ratio  et 
veritas,  qnam  mranscnll  talinm  bar- 
barornm.  Sed,  ot  ad  Plaatnm  re- 
deam,  enndem  locom  profert  Aaco- 
nins  ad  iUod  CicereBis  Divia.  ia  C«- 
ciL  *•  prspstingaat  aclem/  olii  Iwe 
notat :  *  Vel  a  prsasttgiatoriboa  traos- 
tnlit  verbnm,  vel  a  tinMubiia,  qol  Ig^ 
nari  et  mdes  pngikspy  etia»  vaao  ar- 
momm  sonitu  terrentnr  pr»stiDeti8 
luminibns.'  Apnd  Asconiom  igittf 
quis  Boo  videt  legendom  preeotiMoHtf 
non  praUrictit?  Qoonam  modo  eoim 
a  '  prsestriagendo  '  did  peealt  *  prsD> 
stigiarimi '  aut '  prantigiatonmi '  ee- 
men?  Ciim  igitnr  boc  loco  liBcrct. 
innnat  et  significet»  Epicamn  alie- 
rnm  omninm  philosopboram  Domims 
splendorem  et  gloriam  obecerasse, 
atqne  (ut  ita  dicam)  obtenebrassc, 
quemadmodnm  sol  exoriens  steUanmi 
fulgorem  obscurat :  dobitari  non  po- 
teaty  qnin  legendnm  sit  pretttinxitt 
non  rettinadtf  aut  exttimxU,  nen  enim 
sol  exoriensstellaromsplemloremez- 
stinguit,  sed  duntaxat  pfmstiiigait. 
'  Restinguit*  antem  multo  minos: 
nam  *  restingnere '  aut  de  ardere  aot 
calore  dicitiir,  non  delnmine  ant  liil* 
gore.  PraotinxU  igitnr  hic  legeodnm. 
Ac  sententiam  nieam  adjnvatM.TolL 
2.  de  N.  D.  <  Soi  dictus  vel  qoia  so- 
lus  ex  omnibas  sideribaa  eat  tamns; 
vel  quia  cnm  est  exortns,  obscnratis 
omnibnsysoliisapparet.'  Needixitfsc- 
ttinctis,  sed  obtenrotit,  i.  e.  obteeebra- 
tis  ac  pra^stiiietis.  A  quo  verbo  dicts 
sunt  *  praestigl»,'  et  a  prsstigiis  <  pre- 
stigiatores/  ut  videtiir  snlMndicare 
Aftconins.  Eadeoi  opera  etiam  MioQ- 
ciiim  emendabo,  in  Octavio,  cireiter 
medium  :  *  Qnis  ergo  dubitat  boram 
imagines  consecratas  vnlgas  orare, 
et  pnbiice  colere  ?    Dum  opinio  et 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRETlf   OAftl    DS    RERUM    NAT.   LIB.    111.      1335 


ibem  Mnperitonim  artis  concinmtate 
decipitar,  auri  fnlgore  perstringitnr, 
«rgenti  nitore  et  candore  eboris  he- 
betatnr  ?*    legendnm    prtfjliiigMtfar, 
quod  qni  non  videat,  cvcnra  se  in  Kt- 
teris  et  lingna  Latina  fateatur.  *  Prae- 
-stinxlt '  igttur  hic  apnd   Lncretinm 
Interpreter  obscnravit :  nt  apnd  Bfi* 
nacinm  perspicue  tdem  talet '  prae- 
stittgnitnr '  qnod  *  obscuratnr,  et  a* 
roittit  facnltatem  recte  fnngendi  mn- 
nirii  ani,*  i.  e.  recte  opinandi,  recte- 
qne  intetligendi.  Quoniam  antem  sa- 
tk  mnlta  jam  de  hoc  ¥erbo  et  htc,  et 
in  notifl  Ciceranianis,  et  in  connnen' 
tar.  Horatianis  verba  fect,  iribil  am- 
pliu»  addam,  pr«ter  hoc  nnum,  quod 
ik  Tiro  docto  6de  digno  accepi,  cum 
de  Ikterift  nna  loqneremnr,  hoe  to- 
eabnkim,  nnnni  fnisse  ex  dncentis  vo» 
eabnlia  Latinis,  qnod  Oul.  Pefiate- 
rins  episcopus  Monpess.  bonio  lin> 
gme  Latiwe  omiuum  qni  hodie  vivnnt 
•cientissimns,  se  sohim  tenere  prsedt» 
care  v«re  solebat.    Hos  versns  pro- 
/erens  Lactantius,  stve  Lntat.  Iih.  9. 
de  falsa  sap.  *  Quos  eqnidem  versus ' 
(inquit)  <  nnmquam  sine  risu  legere 
possnm.  Non  enim  de  Socrate,  aut 
Platone  boc  saltem  dicebat,  qni  vel- 
nt  reges  babentnr    phiiosophorum : 
aed  de  homine,  qno  sano  et  vigente 
nullus  sger  ineptins  deliravit.'  Lamb. 
Hanc  Tocem  niultis  contra  Barbaros, 
nt  loqnitnr,  defendit  Lnmbinns,  e  con- 
tra  Salmasins,  *  Lego  e  scriptis  Re- 
tHnaitf  nbi  perperam  Lambinus  Pra» 
fHnxit^  coiitra    (idem    librornm,  et 
Latine  loquentium  nsnni;  Epicnrns 
omnes  ingenio  sno  superavit,  et  ex- 
tinxrt,  sive  restinxit,  nt  sol  adventu 
8U0   steltas   restingnit,  cnm   lumen 
snnm  illisadimit:  sic  5. 121.  'Prs- 
clarnmqne  velit  solis  restingnere  lu- 
men :'  TertnlIiann8,'Reaccenduntnr 
Stellamm  radil,  qnos  matntina  suc- 
censio  extinxerat.' '    Attamen  post 
tanta  certamina,  tam  RfsHnxii,qnam 
Preestinxit  siue  nllo  incommodo  lega- 
mns.   CreecK    Salm.  Ep.  50. '  Lego,' 


inqiiit,  '  e  scriptis  :  Q<a  ^ fitifs  kuma- 
9wn  ingemo  aupermit,  et  omnes  Restin' 
xit,  stellm  exortns  uli  atkertHS  sol.  Ubi 
perperam  Laml>inns:  Prastinxit,  con- 
tra  fiUem  |il>rornm,  et  Latine  loqnen- 
tinm  nsnm.'    Cseterum  confcrri  me- 
rentnr  Lncan.  carm.  ad  Pi^con.  vs. 
88.    '  Sed  snper  ista  niovet  plenus 
gravitate  serena  Vnltns,  et  inHignl 
prapsting^it  imagine  visns  :'  et  Claii- 
dian.  Cons.  Hon.  3. 133.  '  Floret  cris- 
tatis  exercitus  nndique  turmi»,  Quis- 
' qne  sna  te  voce  canens.    Prsstringit 
aena  Lux  oculos,  nudiqne  seges  Ma- 
vortia    ferri    Ingeminat    splendore 
diem.'   Restinxit  Marg.  qnoqne  nos- 
ter  agnoscit,  nt  et  aerius  pro  atheriuSy 
addito  Vossii  nomine.  Preig.   Repo- 
sui  veterem  ex  Mss.  lectionem.  Re- 
stinxit  enim  esse  legendiim,  non  Prai' 
ttinxit,  clarissime  apparehit  conferen- 
ti  versum  5. 121. '  restinguere  solem,' 
aliosque,  qni  ex  Indicibus  peti  pos- 
sunt.     Imo  qnantumvis  prastingue- 
re  defendere  nitatur  auctoritatibus 
scriptorum  Lambinus;  nulta  tamen 
ex  iis  est,  qnin  diversum  ab  hoc  loco 
sensnmadferat;  prapstingnnnturenim 
lumina  illius,  qui  alios  hoc  casu  vi- 
dere  non  potest,  exstinguuntnr,  seu 
restingnnntur  ejus,  qni  ab  aliis  yideri 
nequit,  quod  hic  et  aliis  in  locis  apud 
Lucretium  intenditnr.    Hav, 

Omneis]  Omneis  philosophos  et  sa- 
pientes,  vel  onineis  homines  :  et  ita 
adscribe  notam  distioctionis  verbo 
'Pnpstinxit.'    Lamb. 

1057  SieUas  exortus  uH  ^etkerius  sol] 
De  Homero  -illo,  qiiem  Carns  modo 
nt  regem  poetarnni  descripsit,  simi- 
litudinemeandem  nsorpavit  Leonidas 
Tarentinns  Lib.  1.  Anthologiae  Tit. 
49.  in  Poetas  :  ''A<rrpafi\if  ^tiualpafft  koX 
Itp^  fc^cAxi  (TtXiiviiSf  ''A^ova  8ii^(ras,  f^irv- 
pos  ^iKios'  *Vfiifoir6\ovs  ieytXriBhv  dmj- 
fxd^vyey  'Ofirjpos,  tiafkirp&rarov  Wowr&r 
^^os  kvairxfifWfos,  Ctijus  Epigram- 
matis  h£c  Venatorii  est  versio : '  Om- 
nia  vi  Incis  superat  sol  igneus  astra, 
Obfuscatque  orbes,  pallida  luna,  tn- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1926 


NOTifi   VARKHtUM   IN 


os.  Sic  pasiim  proprio  8operat  splen- 
dore  poetas  Omnes^  Mosaniro  Iiimen 
Homerns  habens.'  In  initio  aiitem 
versns  Lucretiani  RestinxU  jnxia  Mss. 
ut  dixi,  scribendum  est,  sque  ut  5. 
120.  *  rcstinguere  solem.'  et  '  restin- 
gui  flammam'  4.  1081.  et  deniqne 
'restingnere  ignem'  4.  871.  in  quU 
bns  omnibus  locis  etsimilibns  illnd  re 
vim  dnplicationisamittit,ei  nihil  nisi 
intensionem  admittit.  Hav, 

1050  Propejamvivo  aique  videnti] 
ZmfTi  KoX  &p&ifTif  proverbium  olet.  Sic 
idem  Luoret.  6.  901.  '  Viva  videns 
vivp  s§peliri  viscera  busto.'  Ter.  Eo- 
nuch.  1. 1. 28.  '  vivus,  vidensque  pe- 
rco.'  M.  Tnll.  pro  Quinctio :  *  Huic 
acerbissimum  vivo  videntique  fnnns 
ducitur.*  Idem  pro  P.  Sextio  :  *  Vi» 
vns '  (nt  aiunt)  *  est  et  videns  cnm 
victu  ac  vestitu  suo  publicatus.'  Plan* 
tus  Mostell.  2. 1. 80.  '  Lndos  ego  ho- 
die  vivo  praesenti  hic  seni  Faciam, 
quod  credo  mortuo  numqnam  fore.' 
Antiphon,  oratione  secunda  ex  accu- 
satione  ejns,qui  jnvenis  senem  inter- 
fecit :  'Hfias  rc,  rohs  TtfMpovyras  ovt^, 
l^&y  Tff  Kol  fikhw  ^vias  oJbTov  ^rnaX» 
ffW.  i.  e.  *•  et  noi,  qui  ei  opitulamnr| 
vivus  et  vidcns  sui  interfcctores  esse 
dicit.'  iEschines  fcar^  Krfio-t^.  th  Uxa 
rd^ayra  Spdyruy,  ^povoinrrw^fiKtw^tfTW 
(ffuiv  HKoBov  b^iK&iMfoi :  i.  e.  '  Decem 
talenta,  videntibus,  sentientibus,  as- 
picientibns  vobis  furtim  snbtraxe- 
rnnt.^  Lamh.  Ita  vidua  luxurians 
iiiffa  T^0yi;icc,Panlo  1.  Tim.  5. 6.  Hac. 

1061  Et  vigilans  stertis]  Sic  Am- 
phitryo  ille  in  Comoed.  sui  nomiois 
apnd  Plant.  2. 1. 170.  '  vix  apnd  me 
sum :  Vigilans  prope  dormio,  vigilans 
somnio,  vivns  et  sanus  intereo.'  ex 
qno  '  dormitator'  ab  eodem  pro  de- 
liro  et  stolido  ponitur.  Lamb. 

1062  Casaa  formidine'}  Inani  ^more. 
Lamb, 

1064  Ebrius]  Mc6^v.  Tralatio.  Sic 
DcmoBthenes  Philippuni  dicit  esse 
'  ebrium  rebus  sccundis ;'  et  Horatius 
Cleopatram  *  fortuna  dulci  ebriam :' 


et  Theocritns  qneodam  *  ictibes  ebri» 
nm.'  Lamb. 

Ebriu»  curis']  Quem  cnrae  penelrant, 
subeunt.  Tale  qnid  apod  Plantam. 
£t  hinc  intelligi  locus  ille  Terentii 
debet,   <  TemulenU  es.'     Tum  illa, 

*  Sic  sint,'  inqnit,  <  qui  roibi  male  vo- 
Innt.'  in  Ennuch.  4.  S.  12.  '  ebria 
malis,  segritodine.'  Nam  in  eo  ar- 
gumento  et  t^  *  ebrins '  osnrpabant. 
Faber. 

1065  Aique  incerto^  dfc,]  lo  vnlg. 
etveleribus  quibnsdam :  atnmo:  roale. 
Gtfan.  Ordo-:  Flnitans  incerto  aoi* 
mi  errore  vagaris.    *  Error  animi '  et 

*  error  mentis'  qnid  significent  apnd 
scriptores,  non  obscnrnm  est.  H. 
Tnll.  lib.  S.  Epist.  ad  Attic.  <  Naro 
quod  scribisy  te  andire,  me  etiam 
mentis  errore  ex  dolore  affici,  mihi 
vero  mens  integra  est'  Idem  lib.  5. 
Epist.  ad  Famil. '  Hoc  in  sennooe  coro 
a  me  exponeretur,  qnemea  exspec- 
tatio  fnisset  orationis  tn«,quaDtoqoe 
in  errore  versatns  essem/  ^c  Hor. 
Epist.  2.  2. 138.  '  Pol  me  occidistisy 
amici,  Non  servastis,  ait ;  cui  sic  ex- 
torta  volnptas,  Et  demtns  per  vim 
mentis  gratissimus  error.'  Ad  qnem 
locnm  plura  exeropla  collegi.  Ita  nm- 
que  de  veritate  hujus  scriptnr»  dubi- 
tandnm  est»  et  vulgata  illa,  Aiqueani' 
mo  incerto,  Sfc.  rejicienda  est.  Ve- 
runtamen  doctus  qnidanii  idemqne 
miht  amicissimus,  putabat  legenduro, 
Atque  animi  inceriifluitans  errore  m- 
garis:  a  quo  dissentio.  Zoilos  hanc 
scripturam  tacitus  probat,  ut  aiias 
iunumerabtleis.     Lamb. 

1066  Si  possent  konunes^  ifc.]  Hi  23. 
vss.  satis  laudari  non  possoot.  Si 
quid  certe  io  homine  philosopbo  boni 
est,  hinc  peti  debet.  Faber.  Mortis 
timorem  fontem  et  originem  omois 
scgritndinis  supra  docuit  Lucretins: 
idem  jam  agit  vss.  23.  Nec  alinnde 
turoultus  et  instabilitas  in  vita  bomi- 
nnm :  modo  in  villam  tendunt,  modo 
io  nrbem  revertuntor;  hsEC  jaro  ap- 
petunty  deinde  cadem  fuginnt ;  in  om- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUCRETII    CARI    DK    RfiRUM    NAT.   LIB.   III.      1327 


m  conditiooe  cura  atqoe  «egiitado, 
qnippe  hiiuc  nietuoi,  omnesque.  cupi- 
ditates  ex  illa  natas  secnm  ferunt; 
verara  aotem  philosopbiam,  Epicuri 
vis.  sapicntiam,  sequantur,  aniroum 
mortaleui  esse  discant  homineSy  et 
deponet  quisqne  sarcinam,  quamgra- 
vem  sentit.  Creech, 

10G8  Et  quibus  id  fiai]  Si  ita .  pos- 
seot  homines  etiam  «gritudinum  et 
molestiarum  snarum  causas  cognot- 
cere,  ut  sentiunt  molestiarum  aculeos 
et  gravitatem  :  non  ita  viverent,  ut 
niagna  ex  parte  eos  vivere  videmns. 
Videtar  legendum,  Et  pubus  id  fiat 
causis  eognosc,  ^c.  et  ita  habent  cod. 
Parisienses,  codex  Bertinianns  ma- 
nuscr.  qnos  nunc  sequor.  Nam  alii 
habent,  E  quibiu  id  fiat  causis  quoque 
notcerefifc»  Lamb. 

Cognoacere']  Ita  ex  vet.  qnibus- 
dam  legendum.  Yulg.  quoque  noicere, 
Gifan« 

1069  MaU  tamquam  molee]  liKc&w, 
quod  si  dixisset  'mali  rooles/  non  ad- 
dito  'tamquam/  fuisset  trauMatio. 
Sic  lib.  1.  de  Orat.  ad  Q.  Frat.  prin- 
cip.  *  In  eo  maxuuse  molestiarnm  mo- 
le8,  et  turbuientissimap  tempestates 
exstiterunt.'  Idem  Iib.3.  Tnsc.  'Aut 
semper  aliqnam  molem  meditabar 
luali.'  Lamh, 

1071  Quid  nbi  quisque]  Sic  legen- 
dum,  et  ita  habent  libri  mauoscr.  et 
DonnuUi  impressi.  Lamb, 

1073  ExU  sapeforat  magnisex  adi- 
bu8]  Talis  describitur  Charinus  ilie 
Plaatinus  in  Mercat.  3.  4.  l.  'Snmoe 
ego  homo  miser,  qui  nusquara  beue 
queoqniescere  ?  Si  domi  sum,  foris  est 
animus:  sin  foris  sum,  animusdoml 
est :  Ita  mihi  in  pectore  atque  in 
corde  facit  amor  incendiuni.'  Talis 
ille  qui  otionescit  uti :  de  quo  Ennius 
his  versibus,  *Otio  qui  nescit  nti, 
plus  negotii  habet,  Quam  cnm  est  ne- 
gotium  in  negotio.  Nam  cui  quod 
agat,  iostituturo  est,  nullo  negotio  Id 
a^it :  stndet  ibi :  mentem  atqoe  ani- 
muoi  delectat  suum.    Otioso  initio 


animus  nescit  qnid  velit^  Hoc  idem 
est.  Neque  domi  nunc  nos,  nec  miii- 
tiae  sumns.  Imus  huc,  hinc  illuc 
Cuni  UliYC  ventum  est^  ire  illinc  lubet. 
Incerte  errat  animns;  prwter-propter 
vita  vivitnr.'  ExstaBtaiiteui  hi  ver- 
sns  apnd  Gell.  19. 10.  His  addehunc 
Horatiannm  Epist.  1.  8. 12.  ad  Cel- 
sum :  '  Romae  Tibur  amem  ventosus, 
Tibnre  Romam.'  Lamb. 

1070  Mannoa]  Equos  breveis  et 
parvos.  Hor.  Epist  ad  Maecen.  1. 
7.  77.  *  Impositus  roannis,  arvuin 
caelumque  Sabinum  Non  cessat  lau- 
dare.'  Lamb. 

1077  Auxiiium  tectis  quasi  ferre] 
Significat  sommam  festinationem. 
Lamb, 

1078  Oidtat  extemplo]  OscitatiOy 
faominis  est  aliud  agentis,  et  prssen- 
tibus  non  contenti,  et,  quae  adsont, 
fastidientiS)  et,  qu«  absunt,  deside- 
rantis.  Gell.  4.20.  '  Deliberatamqoe 
est  de  nota  ejns,  qni  ad  cems.  ab  amico 
advocatus  est,  et  in  jure  stans,  clare 
nimis  ac  sonore  oscitavit,  atqne  inibi 
propc  ut  plecteretur,  fuit :  tamqnam 
illud  indicium  vagi  animi  foret,  et 
haliicinantis,  et  flax»,  atque  apertae 
securitatis,'  Scc.  Lamb, 

1079  Atque  obUoia  quarit]  Quaerit 
qnomodoea  obliviscaturquae  sibimo* 
lesta  sunt.  sic  Hor.  Sat  2. 6.  60.  *  O 
rus,  quando  ego  te  adspiciam  ?  quan- 
doqne  licebit,  Nunc  veterum  libris, 
nunc  somno  et  inertibns  horis,  Du- 
cere  sollicitae  jucnnda  oblivia  vitas  i* 
Lamb. 

1081  Hoc  se  quisque  moda]  Hor. 
Sat.  2.  7. 111.  *  adde  quod  idem  Non 
horam  tecum  esse  potes  i  nojD  otia 
recte  Ponere:  teque  ipsum  vitas 
fugitivus  et  erro,  Jam  vino  quaerens, 
jam  sorono  fallere  coram,  Frustra; 
nam  comes  atra  premit,  seqoitorque 
fugacem :'  nemo  igitnr  se  fogere  po- 
test,  ne  ii  quidem,  qui  relicta  patria 
alias  terras  petunt.  Quid  igitur  (in- 
qnit  idem  Hor.  Od.  2. 16. 18.)  *  ter- 
ras    alio    calentes   Sole   mutamus  i 


Digiti 


zedbyGoOgle 


1328 


NOT^   VAUIORUM    IN 


patriflB  qui»  extnl  Se  qnoqae  fngit?' 
Lamb. 

Ai,  qMem  BciHeii,  vt  fii]  Ita  ex  re- 
teribns  nostris  re»tlCai.  In  qnibos- 
«laiii  Tet.  0i  fMan.  Ad  pro  n/,  qaa 
in  re  sape  ▼ariatam  est.  MarallaSy 
et  Tulf .  qu9d.  Qihn, 

Aif  qwm  MeUkeif  ui  fti,  t^.]  Secii* 
tas  faeram  ioitio  codices  Tolgatos, 
qui  lial>ent,  Ai  tfwd  eeiUeeif  uiftij  tfe. 
ired  tamen  attsoripseram  me  sospicari 
Jkhs  in  loco  inesse  aliqoid  nlceris: 
qnod  naiHiscr.  haberent,  Ai  quem 
eeiRctif  tfc,  nt  fortasse,  inqaam,  le- 
gendnm  sit,  Ai  qvem  ecilieti,  «f  ftiy  ife. 
cii)as  lectloDis  hsc  esset  sententia : 
At  is,  qnem  non  potest  effngere: 
nempe  ipsemet,  (nemo  enira  se  efiiK 
^erepotot,)  isgratiisliseret:  vel  snme 
Awh  mafod  vocem  '  morbus,'  boc  mo- 
do :  At  morbos,  qnem  effngere  ooo 
petest,  ingratiis  baeret,  et  anglt,  quia 
tpsios  morbi  causam  ignorat.  Zoi- 
las,  cnm  hec  essent  a  roe  amiotata, 
ea  arripoit,  sibiqne  TendtcaTit  suo 
more.  Verom  infinitnmsit  singolaejns 
fnrta  ennmcrare.  Lamb. 

USl  IngraHe]  IngratM^,  ant  *  m^ 
gratis '  pro  ingratiis,  vel  adverbinm 
est,  qood  significat  invito,  et  pneter 
volontatem,  et  non  sponte:  qnod 
Or»ci  dicant  hnveictst  vel  potins 
nomen  compositimi  ex  in  et  gratHs ; 
qno  modo  '  iijuftsn '  ex  in  et  jussu, 
Mnenltin'  apud  Sailnst.  ex  in  et 
cultiis:  *intactu8'  ex  in  et  tactns: 
de  qitibus  top.  1.  454.  *  tactos  cor- 
poribus  cunctis,  intacttis  inani.*  In 
qnibns  omnihns  in  prasponitum  no-. 
minib.  substanlivi)),  negationem  sig- 
nificat :  quod  tit  nsitatius  in  adjecti- 
vis>  ut  improbns,  indoctns,  impios ; 
&c.  *  gratiis  '  aotem  nonien  eiwe, 
casos  ablat.  a  recto  gratl»,  nunieri 
mnltitndinis,  qnid  est  quamobrem 
qnisqnam  neget  ?  Plant.  Amphitr.  1. 
1.215.  'Sos.  Non  tedepoi  volo  pro- 
fecto.  M.  At  pol  proffcto  ingratiis.' 
Idera  Cnrciil.  1.  1.  6.  *Tamcn  est 
eondnm,    quo  imperavit,    ingratlis.' 


Idem  Cistell.  S.  S.  89.  *  Nonc  nrihi 
bonc  necessn'st  esse  ingratiis.'  Ter. 
Eooncb.  3.  1.  14.  ^Opns  faciam,  ot 
defatiger  nsqne,  ingratiis  nt  dor- 
miam.'  Idem  Heantont.  S.  1.  137. 
'  ^a  coacta,  ingratHs  Post  illa  ccepit 
▼ictmn  Tolgo  qoa^rere.'  Velim  an- 
tem  non  ignorare  lectorem,  qnosdam 
libros  vnigatos,  in  qnibns  sont  Pari- 
sienses,  habere  hoc  loco  imeiitu  ed' 
harei,  pro  vera  Kcriptora  ingretHe 
hterei,  qnod  iccirco  notaTi,  nt  memi- 
nerit  quod  snpra  plnribns  Teibis  egi, 
ad  illom  locum,  '  Tum  qaasi  talipe- 
dans,'  &c.  hanc  vocem  iMvOue,  seo 
inviiOf  foisse  annotationem :  deinde 
ab  imperito  et  stnlto  librario  in  tex- 
tnrani  verbornm  Lncretii  transcrip- 
tam  esse.  Lamb,  Praeter  yolanta- 
tem:  tfigroftts:  Vossins :  Sic  Plaat. 
in  Casina  2.  6.  7.  '  Vobis  invitis,  at- 
que  ambomm  ingratiis :'  et  in  Mer- 
catore  Prologo,  4.  60.  '  Tots  ingra- 
tiis:*  inf.  6.  216.  <  Cadant  mgratis 
illa  necesse  est  Semina,  quas  faciont 
folgorcro.*  Creech. 

1984  Jam  rebus  quisqHe  reHciis]  <Re- 
bns  relictis'  nsitatnm  genus  loqoen- 
di  vetf ribos,  qnod  idem  yalet  afqoe 
'  rebus  aliis  omnibus  relicti^.'  Plant. 
Epid.  4.  2.  S5.  ^Ego  relictis  rebos 
Epidicum  operam  quaerendo  dabo.' 
Idem  Trnc.  2.  1.  20.  ^Probns  est 
aroator,  qoi,  retictis  rebns,  rem  per- 
dit  suam.'  Ter.  Andr.  2. 5. 1.  *  Hems 
me,  relictis  rebus,  jnssit  Pampbilnm 
Hodie  observare.'  Idem  Heautont. 
4.  7. 12.  *  Mihi  nnnc,  relictis  rebos, 
invenfeiidns  est  Aliqnis,  labore  in- 
▼enta  meo  cni  dem  bona.'  ubi  taroeo 
vnlgati  libri  habent  reZtcfts  omjit6iis, 
cum  sit  legendum  reHciis  rebuSf  ita- 
que  scriptnin  sit  in  libris  mannscrip- 
tis.  Lamb,  Forniul^  solemnis.  Ter. 
Plaut.  Faber. 

lOBti  Temporis  atemi  qwndamy  8^e.] 
Quoniam  non  est  controversia,  vel 
non  certatur  de  statu  uninshor»,  sed 
de  statn  temporin  £eterni  atque  infi- 
niti,  qnod  est  po&t  mortem,  '  ambigi- 


Digiti 


zedbyGoOgle 


T.   LUGRETII  CARI   DB  RRRUM   NAT.   LIB.  III.       1329 


tnr :'  i.  e.  in  coDtroTeniAm  ▼ocatiir, 
itfafifffiiirrt^mu  Lawtb. 

1088  ManeruUi]  Sic  l<>Kendoin,  non, 
tit  in  lib.  ▼nlgAtifi,  manendo:  ordo  m- 
tem  et  sententia  est :  In  qiio  statn 
temporis  tBterni,  omniii  stas,  qoe- 
cnmqQe  post  mortem  restal,  morta- 
libui  est  mtmendtiy  i.  e.  perdoranda : 
in  qno  Atatn  temporis  nterni,  bomines 
omnemetatem,qaaecumqae  post  mor- 
tem  rettat,nece8sario  permanebontet 
perdnrabnnt :  neqne  nmqaam  de  in- 
tegro  hanc  Incem  intnebnntnr,etiam- 
•i  eandem  materiaro,  ex  qna  consia- 
bant  vif  i,  temporis  longinqnitas  de- 
nno  colligat,  et  in  enndem  ordinem 
atqne  in  eandem  posituram  redigat. 
£«116.    Mamnd;  Gifan. 

1089  Dimiqiu  fanfopfre  in  dmbiU] 
Demnm  yss.  4.  stnlte  td  fugimns, 
quod  evitare  non  possnmos ;  imo  si 
mnltas  aetates  viveremns,  eadem  ta- 
«len  nos  tencret  cnpiditas  ▼itn :  vss. 
7.  qna  nnllam  novara  volnptatem  af- 
fcrret,  qn»  incerta  semper,  et  malis 
obnozia :  et  vss.  8.  raors  erit  seqne 
imnortalis  et  »tema  si  hodie,  ac  si 
crasoccnpet.  Cretch* 

In  dubHt  trifndare  pericHa]  *Pe- 
ricnla  dobia'  dicnntnr,  quia  incer- 
tnm  est  ntrum  qnb  ex  iis  salftis 
evadere  possit,  necne.  sic  dicinins 
<  in  dnbiis  rebns.'  Ptant.  Mostell.  6. 
1. 1.  '  Qni  homo  timidos  erit  in  du- 
bHs  rebns,  Is  nanci  non  erit.'  sic '  do- 
bia  tempora/  et  <  dubii  casns'  apud 
Horatiom.  Qnid  est  (inquit)  qnod 
tantopere  trepidemus  in  rebns  ad- 
Tertis  et  periculosis  f  nam  quantum- 
▼is  diligenter  et  Accurate  fitas  et 
talnti  nostrse  oonsnlamus,  moriendum 
tamen  est  aliqnando.  Ldmb, 

1001  Caiff  qmdem]  Rectius  qnam 
Certe  equidem.  Creech. 

Certe  equidem]  Sic  in  f  eteribus,  et 
qnibnsdam  f  nlgttis.  A\i\ :  Certnequi^ 
dem,  In  quibosdam  :  Certe  gnidem, 
Qif. 

1002  NeedevUare  letum  pele]  Pote, 
t.  e.  Svrar^,  qnod  /  possibile'  dice- 


remus,  si  llceret.  Ldmb. 

Nee  deeitari  ietum  pate  quin  obea» 
fimt]  Ita  interpnngendum.  *  Letum 
obire,'  dixit  et  infra,  5. 1410.   Gt/. 

1005  iM  dmii  abett]  Hic  m  non 
eliditar.  qoa  de  re  siipra  dixirous  ad 
illnm  locum,  *  Corporum  augebit  nn- 
mernm,'  1.  4S7.  nnnqnam  (inquit) 
fruimur  bonis  praesentibus,  sed  fntu- 
ris  semper  inhiamus :  qnsB  nbi  adep- 
ti  snmas,  alia  item  qnae  absunt,  desi- 
deramus.  recte  igitnr  praecipinnt, 
qni  suadent,  nt  in  diem  vifamus,  nt 
Hor.  Od.  t.  80.  41.  *  ille  potens  sui, 
Laetusqne  deget,  cni  licet,  tn  diem, 
Bixisse,  Vixi.  Cras  vel  atra  Nube 
polom  pater  occupato.'  Lamb, 

1000  Vehat]  Sic  Hor.  Od.  S.  20. 
48.  *  Quod  fugiens  temel  hora  v exit.' 
et  Virg.  Oeorg.  1.  401.  *  Denique 
quid  vesper  serus  vehat.'  Lamb, 

1100  Fttam  dneendo']  Vitam  produ- 
cendo,  et  diutius  vivendo.  Lcir6. 

DemimuM]  Detrahlmnt,  demtnai- 
mns.  Lamb, 

1101  Nee  detibare  valemue]  In  qni- 
bnsdam  llbrit :  delibrare,  quod  et 
probat  Larobinns.  In  qnibnsdam : 
Miberare.  Omnia  mendose.  Vide 
Indicem.  Gif. 

Nec  deUbrttre  ra^ciiittf]  Nec  possn- 
mos  qoicqnam  deripere,  sen  demere, 
ten  detrahere  de  tempore  mortit. 
'delibrare'  valet,  libmra  seu  corti- 
cem  de  ligno  detrahere :  quo  verbo 
ntitur  et  Csesar  lib.  7.  de  Bell.  Oall. 
<  Firmis  ramis  abscistis,  atque  homm 
delibratit  ac  praeacntit  cacuminibns.' 
Unde  per  tramlationem  deminnere 
significat,  ut  supra  diximus.  deUbrare 
aotem  habent  duo  cod.  manuscriptl, 
qnibnscum  congrunnt  Parisienses : 
alii  deliberarej  quibntcnm  consentiunt 
Aldini  antiquiores:  qood  qiiidem  fac- 
tum  est  ex  deUbrare^  cnm  indocti, 
tive  librarii  tife  leclores,  quod  sibi 
vellet  deUbraref  non  intelligerent. 
Sententia  autem  hnjns  loci  haec  est : 
Non  potsnmut  quicquaro  detrahefe, 
sen  demere  de  tempore  mortit,  quo 


Delph,et  Var.Clas. 


Lvcret. 


4  P 


Digiti 


zedbyGoOgle 


laso 


NOTiE   VARIORUM    IN 


minns  diii  mortai  simns :  id  ei t, 
etiam  si  aliquot  antiis,  atqiie  adeo 
sseculis  tardiiis  moriamiir,  non  ideo 
tamen  minus  diu  mortni  erimn.H.  Zoi- 
lus,  cnm  haec  legissef,  '  oinnia  men- 
dose/  inquit.  CenHorem  aliquem  lo- 
qui  putes,  cum  hoc  noiniue  niUil  »\t 
stolidins,  nibil  pinguius,  nibil  contera- 
tins.  Inane  tandem,  beliua?  omnia 
mendose  P  Tu  vero  omiiia  mendose : 
qn»  raodo  aliis  non  suffuratus  es. 
Lamb,  Kectiu8,(/e2i6are.  Fab.  Mal- 
lem  liic  retinere  verbum  Lambiuo 
placitum.  deUbare  enim  refertur  ad 
exignnm  illnd  quod  qnis  ex  aliqua  re 
carpit.  delibrare  autem  ad  ipsaro  rem 
potins  pertinet,  qu»  hoc  modo  mini- 
mum  patitur.  Tertullianus,  ut  plnra, 
etiam  hoc  verbum  a  Lucretio  sumpsit 
lib.  de.  Anim.  cap.  17.  '  Non  Hcet 
nobis  in  dubium  sensus  istos  revo- 
care,  ne  et  in  Christo  de  fide  eorum 
delibretur.'  Unde  forsitan  etiam  do' 
librandum  rectius  in  Apologet.  ejus 
legas  cap.  21.  p.  196.  '  inflati  ad  de- 
librandum,  derivantes  a  disciplina  in 
profanum  modum.'  Sed  metaphora 
non  a  cortice  arboris,  sed  aquac  de- 
rivatione  et  sulco  (jiixta  Festum  in 
'  delibrare')  deducta.  f/iar. 

1102  Morte  peremti]  Mortui.  Virg. 
yRn.  6. 163. '  indigna  morte  peremti.' 
Idem  9.  453.  *  et  primis  una  tot  csede 
poremptis.'  non  celabo  lectorem,  me 
Bcriptum  reperisse  in  lib.  manuscrip- 
tis,  morte  perentif  n  ante  I.  Quod  eo 
notandum  duxi,  ut  lutelligant  tan- 
dem  omnes  literariim  stiidiosi,  vete- 
res  scripsisse  '  peremtum,'  *  adem- 
tum,'  <  emtum,'  '  comtum,'  et  simi- 
lia,  per  m,  sine  p,  ante  t :  postqnam 
autem  Italiam  barbaries  oppressiti 
alios  scripsisse  '  percntum'  et  simi- 
lia  per  n  ante  t:  alios  per  m,  inter- 
pobito  p  inter  m  et  <,  existimanteis  m 
ante  t,  sine  p,  nec  scribi  debere,  nec 
pronuntiari  posse:  quoruro  errorem 
coarguimus  et  convicirons  in  epistola 
ad  lectorem,  quam  prieposuimuscom- 
mentariis  Uoratiaols.    Qiiod  autem 


doctus  qnidam  Italns,  Dnlla  alia  ra- 
tione  adductus,  qnam  qnod  libri  ma- 
nuscripti  sic  habent,  etiam  hodie 
scribit  '  danipnare'  et  '  temptare ;' 
satis  ejus  inscitiam  ac  stnporero  rai- 
rari  non  possum.  Qnasi  vero  libri 
veteres  sint  usquequaqne  sequendl, 
et  noD  cnm  jndicio  traetandi  ac  le- 
gendi :  verbi  gratia,  in  eis  fere  sem- 
per  scriptnm  reperias,  ^dampnare,' 
*  antempna,'  <  sompnam,*  *  aolempDe/ 
et  similia  qiiamplurima:  quamscrip- 
turam  tamen  nemo  est  mediocriter 
eruditns,  qui  dod  respuat :  ant  quasi 
'  teDtandi'  verbum  non  oriatnr  a  ver-. 
bi  teneo  supino  tentum,  sen  tentn : 
quse  vel  cum  m  et  p  scribenda  sunt, 
teroptum,  temptu:  quod  si  quis  di- 
cat,  delinis  judicetur :  vel  ne  in  tcD- 
tn  quidem  his  litteris  m  et  p  locus 
essc  potest,  nt  scribatur  '  tempto.* 
Lamb, 

1103  Condere  KBcla']  'Condere  se- 
cla'  dictum  est  vel  ut  dicimus  '  cod- 
dere  frumenta  et  froctns,'  vel  nt 
'condere  mortuum,*  vel  ut  *  condere 
lustrum.'  Qooqiio  modo  dictnm  sit, 
tralatio  esse  videtor.  Sic  fortasse 
Hor.  Od.  4.  5.  29.  <  Condit  quisqne 
diem  collibus  in  snis.'  <  condere'  enin 
'  diem'  videtnr,  qui  ad  vesperom  per- 
venit,  et  cui  dies  totos  consamtD« 
est.  *  Condere'  ig itur  *  tempora/  *  se- 
cula,'  <  anDos,'  dici  posse  vtdetur, 
cui  tempora,  ssecula,  auDi  coDsumtl 
et  prseteriti  suot.  Lamb. 

1104  Mor»  teterna]  ^d^wrot  hBdpoi- 
Tos,  ut  sup.  882.  '  Mortalem  vitaa 
mors  cui  immortalis  ademit.*  Lamb. 

1106  N€c  mmHS  ille  diu,  fye,']  I.  e. 
et  »que  diu  mortuns  erit  ille  qoi  ex 
hodierno  die  vivendi  fiaem  fecit,  at^ 
que  ille  qni  multis  aote  aoDis  ioteriit. 
Dam  cum  tempus  futurum,  sit  infioi- 
tum,  uterqne  post  mortem  tempos 
sRque  infinitum  mortuus  manebiL 
Lamb, 

1105  Ex  hodiemo  kunine]  Ex  bo- 
diemo  die.  Lamb, 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Digiti 


zedbyGoOgle 


Digiti 


zedbyGoOgle 


JJ 


j    or 


J     -i 


ty 


f 


m 


iizedlyl 


^?   vw^ 


/^ 


7 


?  ) 


.. -w  : 


1 


Google